Pengaruh Penyinaran dan GA3 Terhadap Induksi Tunas Mikro pada Tanaman Karet (Hevea brasiliensis Muell. Arg)

Lampiran 1. Data Pengamatan Umur Munculnya Tunas (hari)
ULANGAN
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
21
28
28
28
21
21
C1G1
21
28
28
21
28

28
C1G2
28
21
28
21
21
21
C1G3
21
21
21
28
28
28
C1G4
21
21
28
28

28
28
C2G1
28
28
21
21
21
21
C2G2
28
21
21
28
28
21
C2G3
21
21
21

28
21
28
C2G4
28
21
0
21
21
28
C3G1
21
28
28
28
28
21
C3G2
21
21

28
21
28
21
C3G3
28
28
21
28
21
21
C3G4
287
287
294
301
294
287
TOTAL
RATAAN 23,92 23,92 24,50 25,08 24,50 23,92


7
28
21
21
21
28
28
21
28
21
28
21
21
287
23,92

Total
175
175

161
168
182
168
168
168
161
182
161
168
2037

Rataan
25
25
23
24
26
24
24

24
23
26
23
24
24,25

xliv
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 2. Data Pengamatan Persentase Munculnya Tunas (%)

Perlakuan
1
2
100 100
C1G1
100 100
C1G2
100 100

C1G3
100 100
C1G4
100 100
C2G1
100 100
C2G2
100 100
C2G3
100 100
C2G4
100 100
C3G1
100 100
C3G2
100 100
C3G3
100 100
C3G4
1200 1200

Total
100 100
Rataan

ULANGAN
3
4
5
6
7
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
0 100 100 100 100
100 100 100 100 100

100 100 100 100 100
100 100 100 100 100
1100 1200 1200 1200 1200
91,67 100 100 100 100

Total
700
700
700
700
700
700
700
700
600
700
700
700

Rataan

100
100
100
100
100
100
100
100
85,71
100
100
100

8300
98,80952

xlv
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 3. Data Transformasi Persentase Munculnya Tunas Arcsin √P
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
1080 1080
90
90

ULANGAN
3
4
5
6
7
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
0,41
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
90
990,405 1080 1080 1080 1080
82,5338
90
90
90
90

Total

Rataan

630
630
630
630
630
630
630
630
540,41
630
630
630
7470,41

90
90
90
90
90
90
90
90
77,20
90
90
90
88,93

Lampiran 4. Daftar Sidik Ragam Persentase Munculnya Tunas
SK
C
G
CxG
Galat
Total

db
2
3
6
72
83

FK
KK

664368,48
10,99

JK
191,12
286,69
573,37
5829,30
7931,68

KT
95,56
95,56
95,56
95,56

F.Hit
1,37
1,40
1,43

0,05
3,15
2,76
2,25

Ket
tn
tn
tn

xlvi
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 5. Data Pengamatan Jumlah Tunas (tunas)
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
1,00 1,00
12,00 12,00
1,00 1,00

ULANGAN
3
4
5
6
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
0,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
1,00 1,00 1,00 1,00
11,00 12,00 12,00 12,00
0,92 1,00 1,00 1,00

7
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
12,00
1,00

Total
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
7,00
6,00
7,00
7,00
7,00
83,00

Rataan
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,86
1,00
1,00
1,00
0,99

xlvii
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 6. Data Transformasi Jumlah Tunas √x+ 0,5
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
14,70 14,70
1,22 1,22

ULANGAN
3
4
5
6
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
0,71 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
14,18 14,70 14,70 14,70
1,18 1,22 1,22 1,22

Lampiran 7. Data Sidik Ragam Jumlah Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
C
2
0,01
0,003
1,37
G
3
0,01
0,003
1,40
CxG
6
0,02
0,003
1,43
Galat
72
0,19
0,003
Total
83
0,26
FK
KK

7
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
14,70
1,22

0,05
3,15
2,76
2,25

Total
8,57
8,57
8,57
8,57
8,57
8,57
8,57
8,57
8,06
8,57
8,57
8,57
102,36

Rataan
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
1,15
1,22
1,22
1,22
1,22

Ket
tn
tn
tn

124,7352
4,634807

xlviii
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 8. Data Pengamatan Panjang Tunas (cm)
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
1,50
2,10
2,50
2,20
0,20
3,40
0,80
0,20
0,20
0,20
0,20
0,20
13,70
1,14

2
1,80
1,80
1,50
1,20
0,10
1,50
0,60
0,20
0,10
0,20
0,30
0,20
9,50
0,79

ULANGAN
3
4
5
1,00 0,20 0,20
0,90 0,50 0,50
1,80 0,60 1,00
0,70 0,60 0,40
0,50 0,60 1,50
0,50 0,20 0,50
0,10 0,20 0,50
0,20 0,50 0,20
0,00 0,20 0,20
0,10 0,80 0,20
0,20 0,20 0,20
0,30 0,20 0,30
6,30 4,80 5,70
0,53 0,40 0,48

6
0,20
1,60
0,70
0,20
1,30
0,70
0,20
0,30
0,20
0,20
0,30
0,30
6,20
0,52

7
0,10
0,20
0,50
0,30
0,10
0,30
0,50
0,20
0,80
0,20
0,30
0,30
3,80
0,32

Total

Rataan

5,00
7,60
8,60
5,60
4,30
7,10
2,90
1,80
1,70
1,90
1,70
1,80
50,00

xlix
Universitas Sumatera Utara

0,71
1,09
1,23
0,80
0,61
1,01
0,41
0,26
0,24
0,27
0,24
0,26
0,60

Lampiran 9. Data Transformasi Panjang Tunas √x+ 0,5
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
1,41 1,52
1,61 1,52
1,73 1,41
1,64 1,30
0,84 0,77
1,97 1,41
1,14 1,05
0,84 0,84
0,84 0,77
0,84 0,84
0,84 0,89
0,84 0,84
14,54 13,17
1,21 1,10

ULANGAN
3
4
5
6
1,22 0,84 0,84 0,84
1,18 1,00 1,00 1,45
1,52 1,05 1,22 1,10
1,10 1,05 0,95 0,84
1,00 1,05 1,41 1,34
1,00 0,84 1,00 1,10
0,77 0,84 1,00 0,84
0,84 1,00 0,84 0,89
0,71 0,84 0,84 0,84
0,77 1,14 0,84 0,84
0,84 0,84 0,84 0,89
0,89 0,84 0,89 0,89
11,84 11,31 11,67 11,85
0,99 0,94 0,97 0,99

Lampiran 10. Data Sidik Ragam Panjang Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
C
2
1,34
0,67
12,86
G
3
0,24
0,08
1,52
CxG
6
0,34
0,06
1,12
Galat
72
1,83
0,03
Total
83
5,69
FK
KK

7
0,77
0,84
1,00
0,89
0,77
0,89
1,00
0,84
1,14
0,84
0,89
0,89
10,78
0,90

0,05
3,15
2,76
2,25

Total
7,44
8,60
9,03
7,77
7,19
8,22
6,64
6,08
5,97
6,10
6,03
6,09
85,15

Rataan
1,06
1,23
1,29
1,11
1,03
1,17
0,95
0,87
0,85
0,87
0,86
0,87
1,01

Ket
**
tn
tn

86,30755
22,4459

l
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 11. Data Pengamatan Jumlah Terbentuk bakal daun
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1

2

1
1
1
1
0
1
1
0
0
0
0
0
6
0,5

1
1
1
1
0
1
1
0
0
0
0
0
6
0,5

ULANGAN
3
4
5
1
0
0
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
5
5
4
0,42 0,42 0,33

6

7

0
1
1
0
1
1
0
0
0
0
0
0
4
0,33

0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0,08

Total

Rataan

3
5
7
5
4
3
2
1
0
1
0
0
31

0,43
0,71
1,00
0,71
0,57
0,43
0,29
0,14
0,00
0,14
0,00
0,00
0,37

li
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 12. Data Transformasi Terbentuknya Bakal Daun
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
1,22 1,22
0,71 0,71
1,22 1,22
1,22 1,22
0,71 0,71
0,71 0,71
0,71 0,71
0,71 0,71
0,71 0,71
11,59 11,59
0,97 0,97

ULANGAN
3
4
5
6
1,22 0,71 0,71 0,71
1,22 0,71 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 1,22
1,22 1,22 1,22 0,71
1,22 1,22 1,22 1,22
0,71 0,71 0,71 1,22
0,71 0,71 0,71 0,71
0,71 1,22 0,71 0,71
0,71 0,71 0,71 0,71
0,71 1,22 0,71 0,71
0,71 0,71 0,71 0,71
0,71 0,71 0,71 0,71
11,07 11,07 10,56 10,56
0,92 0,92 0,88 0,88

7
0,71
0,71
1,22
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
9,00
0,75

Lampiran 13. Data Sidik Ragam Terbentuknya Bakal Daun
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
0,05
C
2
1,73
0,86
20,84
3,15
G
3
0,09
0,03
0.90
2,76
CxG
6
0,44
0,07
1.67
2,25
Galat
72
0,73
0,01
Total
83
5,24
FK
KK

Total

Rataan

6,50
7,54
8,57
7,54
7,02
6,50
5,99
5,47
4,95
5,47
4,95
4,95
75,44

0,93
1,08
1,22
1,08
1,00
0,93
0,86
0,78
0,71
0,78
0,71
0,71
0,90

Ket
**
tn
tn

67,75904
22,3368

lii
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 14. Data Pengamatan Jumlah Daun (helai)
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
3,00 5,00
8,00 3,00
5,00 4,00
6,00 4,00
0,00 0,00
9,00 3,00
2,00 2,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
33,00 21,00
2,75 1,75

ULANGAN
3
4
5
2,00 0,00 0,00
6,00 0,00 3,00
8,00 1,00 5,00
3,00 1,00 2,00
2,00 2,00 4,00
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0,00 1,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0,00 3,00 0,00
0,00 0,00 0,00
0,00 0,00 0,00
21,00 8,00 14,00
1,75 0,67 1,17

6
0,00
2,00
4,00
0,00
0,00
1,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
7,00
0,58

7
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00

Total
10,00
22,00
27,00
16,00
8,00
13,00
4,00
1,00
0,00
3,00
0,00
0,00
104,00

Rataan
1,43
3,14
3,86
2,29
1,14
1,86
0,57
0,14
0,00
0,43
0,00
0,00
1,24

liii
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 15. Data Transformasi Jumlah Daun √x+ 0,5
Perlakuan
C1G1
C1G2
C1G3
C1G4
C2G1
C2G2
C2G3
C2G4
C3G1
C3G2
C3G3
C3G4
TOTAL
RATAAN

1
2
1,87 2,35
2,92 1,87
2,35 2,12
2,55 2,12
0,71 0,71
3,08 1,87
1,58 1,58
0,71 0,71
0,71 0,71
0,71 0,71
0,71 0,71
0,71 0,71
18,59 16,15
1,55 1,35

ULANGAN
3
4
5
6
1,58 0,71 0,71 0,71
2,55 0,71 1,87 1,58
2,92 1,22 2,35 2,12
1,87 1,22 1,58 0,71
1,58 1,58 2,12 0,71
0,71 0,71 0,71 1,22
0,71 0,71 0,71 0,71
0,71 1,22 0,71 0,71
0,71 0,71 0,71 0,71
0,71 1,87 0,71 0,71
0,71 0,71 0,71 0,71
0,71 0,71 0,71 0,71
15,45 12,08 13,58 11,29
1,29 1,01 1,13 0,94

Lampiran 16. Data Sidik Ragam Jumlah Daun
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
C
2
11,00
5,50
17,25
G
3
1,25
0,42
1,31
CxG
6
1,99
0,33
1,04
Galat
72
8,68
0,14
Total
83
37,16
FK
KK

7
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
8,49
0,71

0,05
3,15
2,76
2,25

Total
8,63
12,20
13,78
10,76
8,11
9,01
6,70
5,47
4,95
6,11
4,95
4,95
95,62

Rataan
1,23
1,74
1,97
1,54
1,16
1,29
0,96
0,78
0,71
0,87
0,71
0,71
1,14

Ket
**
tn
tn

108,8381
49,4316

liv
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 17. Komposisi Media MurashigedanSkoog (MS)

Bahan Kimia

Konsentrasi Media (mg/l)

Makro Nutrien (Stok I)
NH4 NO3
KNO3
CaCl2.2H2O
MgSO4.7H2O
KH2PO4

1650,000
1900,000
440,000
370,000
170,000

Mikro Nutrien (Stok II)
MnSO4.H2O
ZnSO4.7H2O
H3BO3
KI
Na2MoO4.2H20
CuSO4.5H2O
CoCl2.6H2O

6,900
8,600
6,200
0,830
0,250
0,025
0,025

Iron (Stok III)
FeSO4.7H2O
Na2.EDTA

27,800
37,200

Vitamin (Stok IV)
Nikotinic acid
Pyridoxin HCL
Thiamine HCL
Myo-inositol

0,500
0,500
0,100
100,000

Sukrosa
Agar

30.000,000
7.000,000

(Sumber: Gunawan, 1995)

lv
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 18. Bagan Penelitian

I

II

C1G1

C1G4

C2G3

III

IV

V

VI

VII

C1G2

C2G2

C1G1

C2G3

C1G3

C2G2

C3G1

C2G4

C3G1

C2G1

C3G1

C3G2

C1G2

C2G3

C1G2

C3G2

C1G4

C3G3

C1G3

C2G1

C3G3

C3G2

C2G2

C2G4

C2G2

C3G1

C3G2

C1G1

C3G3

C1G3

C3G1

C1G1

C1G4

C3G1

C2G4

C1G4

C2G4

C3G2

C3G2

C2G4

C1G3

C2G1

C3G4

C1G4

C1G2

C3G3

C2G3

C2G3

C3G2

C1G2

C3G4

C3G3

C1G4

C1G1

C1G1

C3G1

C2G2

C2G4

C2G2

C2G3

C3G3

C2G2

C1G2

C2G3

C1G1

C3G4

C2G1

C1G2

C2G4

C3G4

C3G4

C2G1

C1G4

C1G2

C2G1

C1G3

C2G1

C1G3

C3G3

C3G4

C3G4

lvi
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 19. Kegiatan Penelitian
Jenis Kegiatan
Sterilisasi Alat
Pembuatan Media
Pengambilan Bahan Tanaman
Sterilisasi Bahan Tanaman
Persiapan Ruang Tanam
Penanaman
Pemeliharaan Eksplan

1
X
X

2

3

Minggu ke –
4
5
6

7

8

X

X

X
X
X
X
X

X

X

X

Peubah amatan
- Persentase Munculnya Tunas (%)

X

- Umur Munculnya Tunas (hari)

X

- Jumlah Tunas (tunas)

X

- Panjang Tunas (cm)

X

- Jumlah Terbentuknya Bakal Daun

X

- Jumlah Daun (helai)

X

- Kehadiran Kalus (visual)

X

- Warna Kalus

X

- Morfogenesis

X

lvii
Universitas Sumatera Utara

Lampiran 20. Lampiran Foto Penelitian

C1G1

C1G2

C1G3

C1G4

lviii
Universitas Sumatera Utara

C2G1

C2G2

C2G3

C2G4

lix
Universitas Sumatera Utara

C3G1

C3G2

C3G3

C3G4

lx
Universitas Sumatera Utara