KORELASI PEMANFAATAN INTERNET SEBAGAI SUMBER BELAJAR DENGAN PRESTASI BELAJAR OTOMATISASI PERKANTORAN SISWA KELAS X SMK NEGERI 2 TEMANGGUNG.
SISWA KELAS X SMK NEGERI 2
TEMANGGUNG
SKRIPSI
Diajukan kepada Fakultas Ekonomi
Universitas Negeri Yogyakarta
untuk Memenuhi Sebagian Persyaratan
guna Memperoleh Gelar Sarjana Pendidikan
Oleh:
SITI MUSAROFAH
NIM. 11402244021
PROGRAM STUDI PENDIDIKAN ADMINISTRASI PERKANTORAN
JURUSAN PENDIDIKAN ADMINISTRASI
FAKULTAS EKONOMI
UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA
2015
(2)
(3)
(4)
(5)
v
Sesungguhnya setelah kesulitan pasti ada kemudahan, maka apabila telah selesai
(dari satu urusan) kerjakanlah dengan sungguh-sungguh (urusan) yang lain dan
kepada Tuhanmu, berharaplah
(Q.S Al-Insyirah: 6-8)
Kita berdoa kalau kesusahan dan membutuhkan sesuatu, mestinya kita juga
berdoa dalam kegembiraan besar dan saat rezeki melimpah
(Khalil Gibran)
Bersabarlah dan berdoa maka Allah akan memberi pintu kemudahan
(Penulis)
(6)
vi
Dengan mengucapkan syukur atas nikmat dan karunia Allah, karya kecil ini saya
persembahkan untuk:
Orang Tua Saya
Bapak Khanip Maksum dan Ibu Maryam yang selalu memberikan dan
mencurahkan rasa kasih sayangnya, membimbing, tauladan, mendidik
serta doa yang selalu mengiringi langkahku hingga saat ini.
Almamater, Universitas Negeri Yogyakarta yang telah memberikan
banyak kenangan yang indah dan pengalaman hidup yang sesungguhnya.
Kubingkiskan karya sederhana ini untuk:
Kakekku tersayang H. Dimyati
Kakakku tercinta Fattah Yubib Mubarok
Adik-adiku tersayang Khori Nurlita dan
(7)
vii
SISWA KELAS X SMK NEGERI 2 TEMANGGUNG
ABSTRAK
Oleh:
Siti Musarofah
NIM. 11402244021
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui korelasi yang signifikan antara
pemanfaatan internet sebagai sumber belajar dengan prestasi belajar otomatisasi
perkantoran siswa kelas X SMK Negeri 2 Temanggung.
Penelitian ini termasuk penelitian
ex post facto
. Populasi penelitian ini
adalah siswa kelas X Kompetensi Keahlian Administrasi Perkantoran SMK
Negeri 2 Temanggung yang berjumlah 78 siswa. Pengumpulan data dilakukan
dengan menggunakan angket yang digunakan untuk mengumpulkan data variabel
pemanfaatan internet sebagai sumber belajar. Pengujian instrumen dilaksanakan
di SMK Negeri 2 Magelang pada siswa kelas X Kompetensi Keahlian
Administrasi Perkantoran yang berjumlah 32 siswa. Adapun teknik analisis data
yang digunakan adalah uji prasyarat analisis dengan uji linieritas, serta uji
hipotesis yang digunakan adalah korelasi
Product Moment
. Tingkat signifikan
hasil analisis ditentukan sebesar 5%.
Hasil analisis dan pembahasan dapat diperoleh kesimpulan sebagai berikut
terdapat hubungan yang positif dan signifikan antara pemanfaatan internet sebagai
sumber belajar dengan prestasi belajar otomatisasi perkantoran siswa kelas X
SMK Negeri 2 Temanggung dengan nilai
sebesar 0,563 , nilai
dengan taraf signifikansi 5% sebesar 0,223. Hal ini ditunjukkan dengan
lebih besar dari
yaitu 0,563 > 0,223. Dari perhitungan tersebut, dapat
dilihat bahwa korelasi antara variabel pemanfaatan internet sebagai sumber belajar
(X) dengan variabel prestasi belajar otomatisasi perkantoran (Y) terdapat korelasi
yang positif dan signifikan, artinya hubungan pemanfaatan internet sebagai
sumber belajar memberikan sumbangan yang berarti dalam prestasi belajar siswa.
Dengan demikian semakin baik penggunaan internet sebagai sumber belajar,
maka semakin baik pula prestasi belajar siswa.
(8)
viii
OFFICE AUTOMATION FOR GRADE X IN
SMK NEGERI 2 TEMANGGUNG
ABSTRACT:
By: Siti Musarofah
NIM. 11402244021
The aim of the research is to investigate the significant correlation
between the usage of internet as learning source and academic achievenment in
learning office automation for grade X in SMK Negeri 2 Temanggung.
The study is categorized as ex post facto research. The population of the
study consist 78 students who are majoring in Office Administration in SMK
Negeri 2 Temanggung. The data was collected by using questioners to examine
internet usage as learning source as the variable. The instrument test was
conducted in SMK Negeri 2 Magelang by employing 32 students grade X
majoring in Office Administration. The data was analyzed by using prerequisite
analysis with linearity test and hypothesis test by employing Product Moment
correlation. The significant level of this research is 5%.
The findings of the research confirm that there is positive correlation
between internet usage as learning source and academic achievement in learning
office automation for grade X in SMK Negeri 2 Temanggung as indicated with the
value of
ݎ
௨௧
as 0,563 and the value
ݎ
௧
with significant level of 5% is 0,223.
In that case, value of
ݎ
௨௧
is bigger that the value of
ݎ
௧
, 0,563 > 0,223.
From the calculation, the correlation between internet usage as learning source
(X) and academic achievement in learning office automation (Y) as the variable is
positive and significant. In other words, internet as learning source contributes
students academic achievement. In conclusion, the better the usage internet as
learning source, it will be better for students academic achievement.
(9)
ix
Syukur Alhamdulillah atas rahmat dan karunia
Allah SWT sehingga
skripsi yang berjudul “Korelasi Pemenfaatan Internet Sebagai Sumber Belajar
Dengan Prestasi Belajar Otomatisasi Perkantoran Siswa Kelas X SMK Negeri 2
Temanggung” dapat terselesaikan dengan baik. Skripsi ini disusun untuk
memenuhi sebagian tugas persyaratan guna meraih gelar Sarjana Pendidikan.
Penulis menyadari sepenuhnya bahwa tanpa bantuan, pengarahan dan
bimbingan dari berbagai pihak, skripsi ini tidak akan terwujud. Untuk itu penulis
ucapkan terimakasih kepada:
1.
Bapak Prof. Dr. Rochmat Wahab, M.Pd., M.A., Rektor Universitas Negeri
Yogyakarta.
2.
Bapak Dr. Sugiharsono, M.Si., Dekan Fakultas Ekonomi Universitas Negeri
Yogyakarta.
3.
Bapak Joko Kumoro, M.Si., Ketua Jurusan Pendidikan Administrasi Perkantoran
Fakultas Ekonomi Universitas Negeri Yogyakarta.
4.
Bapak Dr. Suranto AW, M.Pd., M.Si., Dosen Pembimbing yang telah memberikan
bimbingan dan ilmu sehingga skripsi ini dapat terselesaikan dengan baik.
5.
Ibu Rosidah M.Si., Penguji Utama yang telah memberikan ilmu dan izin untuk
menyelesaikan skripsi ini.
6.
Bapak Djihad Hisyam M.Pd., Ketua Penguji yang telah memberikan masukan guna
penyempurnaan skripsi.
7.
Bapak Suratman, S.TP., MP., Kepala Sekolah SMK Negeri 2 Temanggung yang
telah berkenan memberikan izin penelitian tugas akhir skripsi ini.
(10)
x
SMK Negeri 2 Temanggung yang telah memberikan arahan dalam penelitian untuk
menyelesaikan tugas akhir skripsi ini.
9.
Bapak Drs. Damar Kuncoro, M.Pd., Guru mata pelajaran Otomatisasi Perkantoran
yang telah memberikan kesempatan, bantuan dan semangat untuk melakukan
penelitian sehingga skripsi ini terselesaikan.
10. Ibu Dra. N Yani Soeharto, Ibu Wahyuningsih dan para guru serta staf karyawan
SMK Negeri 2 Temanggung yang sudah membantu dalam penyusunan tugas akhir
skripsi ini.
11. Siswa kelas X AP 1 dan X AP 2 SMK Negeri 2 Temanggung yang telah membantu
terselesaikannya skripsi ini.
12. Keluarga di rumah yang telah memberikan semangat, dukungan moral dan material
serta doa yang tiada henti-hentinya.
13. Pakde Bambang Yudhiyono dan Bude Habibah, terimakasih sudah menjadi orang
tuaku selama ini, terimakasih untuk bimbingannya, semangat serta doa yang tiada
henti.
14. Sepupuku Kakak Lia, adek Icha, Naufal, Mas Aan, Catur Fudi terimakasih telah
memberikan semangat tiada henti.
15. Teman-teman seperjuangan mahasiswa Pendidikan Administrasi Perkantoran B
angkatan 2011, terimakasih untuk semangat dan bantuan yang diberikan semoga
pertemanan kita tidak terputus.
16. Ayuni Dewi Megawati, Dwi Purwanti, Iin Tri W, Ovia Safitri, Maya Rusmayanti,
Mifta Rondiyah sahabat-sahabat yang telah memberikan bantuan dan semangat,
terimakasih atas persahabatan ini.
(11)
xi
bantuan dalam penyususnan skripsi ini.
Semoga bantuan Bapak/Ibu dan rekan-rekan diberikan balasan yang lebih baik
dan berlimpah dari Allah SWT. Selanjutnya saran dan kritik sangat diharapkan untuk
tersusunya skripsi yang lebih baik. Semoga skripsi ini dapat bermanfaat bagi kita semua.
Yogyakarta, 6 Juli 2015
Penulis
(12)
xii
Halaman
ABSTRAK ...
vii
ABSTRACT ...
viii
KATA PENGANTAR...
ix
DAFTAR ISI...
x
DAFTAR TABEL ...
xv
DAFTAR GAMBAR...
xvi
DAFTAR LAMPIRAN ...
xvii
BAB I PENDAHULUAN...
1
A. Latar Belakang Masalah ...
1
B. Identifikasi Masalah...
6
C. Pembatasan Masalah...
7
D. Rumusan Masalah...
7
E. Tujuan Penelitian ...
7
F. Manfaat Penelitian ...
8
BAB II KAJIAN PUSTAKA ...
9
A. Kajian Teori ...
9
1. Tinjauan tentang Sumber Belajar………...
9
a. Pengertian Belajar...
9
b. Pengertian Sumber Belajar………...
10
c. Klasifikasi Sumber Belajar ...
12
d. Fungsi Sumber Beajar ...
15
(13)
xiii
a. Pengertian Internet...
18
b. Fungsi dan Pemanfaatan Internet Sebagai Sumber Belajar ...
20
c. Dampak Penggunaan Internet ...
25
3. Tinjauan tentang Prestasi Belajar...
30
a. Pengertian Prestasi Belajar………...
30
b. Faktor-faktor yang Mempengaruhi Prestasi Belajar ...
31
c. Cara Mengukur Prestasi Belajar ...
35
4. Otomatisasi Perkantoran……….. ...
37
B. Penelitian yang Relevan………...
38
C. Kerangka Pikir……… ...
39
D. Hipotesis Penelitian………...
41
BAB III METODE PENELITIAN ...
42
A. Desain Penelitian ...
42
B. Tempat dan Waktu Penelitian...
42
C. Variabel Penelitian...
42
D. Definisi Operasional ...
43
E. Subjek Penelitian………...
44
F. Teknik Pengumpulan Data...
44
G. Instrumen Penelitian ...
45
H. Uji Coba Instrumen Penelitian………. ...
46
1. Uji Validitas ...
47
2. Uji Reliabilitas ...
49
I.
Teknik Analisis Data………...
51
(14)
xiv
BAB IV PENELITIAN DAN PEMBAHASAN ...
53
A. Hasil Penelitian ...
54
1.
Deskripsi Tempat Penelitian ...
54
2.
Deskripsi Data Penelitian ...
57
a. Variabel Pemanfaatan Internet Sebagai Sumber Belajar ...
58
b. Variabel Prestasi Belajar Otomatisasi Perkantoran ...
63
3. Pengujian Prasyarat Analisis...
66
a. Uji Linearitas ...
66
4. Pengujian Hipotesis Penelitian...
67
B. Pembahasan Hasil Penelitian ...
68
BAB V KESIMPULAN DAN SARAN ...
73
A. Kesimpulan ...
73
B. Saran ...
73
C. Keterbatasan Penelitian...
75
DAFTAR PUSTAKA ...
76
(15)
xv
.
Halaman
1. Jumlah Siswa Nilai Dibawah KKM...
5
2. Perincian Jumlah Populasi Penelitian ...
44
3. Alternatif Jawaban ...
45
4. Kisi-kisi Instrumen ...
46
5. Hasil Uji Validitas Internet Sebagai Sumber Belajar...
48
6. Interpretasi Nilai r ...
50
7. Hasil Uji Reliabilitas...
50
8. Jumlah Siswa SMK N 2 Temanggung...
54
9. Fasilitas SMK N 2 Temanggung...
55
10. Distribusi Frekuensi Variabel Pemanfaatan Internet ...
59
11. Distribusi Kecenderungan Frekuensi Variabel Pemanfaatan Internet.. ...
61
12. Distribusi Skor Frekuensi Variabel Prestasi Belajar ..………...
63
13. Distribusi Kecenderungan Frekuensi Variabel Prestasi Belajar ……... ...
65
14. Ringkasan Hasil Uji Linieritas……… ...
66
(16)
xvi
Halaman
Gambar 1. Model Hubungan Antar Variabel...
42
Gambar 2. Histogram Distribusi Frekuensi Varibel Pemanfaatan Internet
60
Gambar 3.
Pie Chart
Kecenderungan Variabel Pemanfaatan Internet ...
62
Gambar 4. Histogram Distribusi Frekuensi Variabel Prestasi Belajar...
64
Gambar 5.
Pie Chart
Kecenderungan Variabel Prestasi Belajar ...
66
(17)
xvii
Halaman
Lampiran 1. Instrumen Penelitian ... 78
Lampiran 2. Data Penelitian... 91
Lampiran 3. Uji Prasyarat Analisis ... 113
Lampiran 4. Uji Hipotesis ... 116
Lampiran 5. Silabus Otomatisasi Perkantoran ... 118
(18)
.
g
! " # # $ %
# " " %% & '% % $ (
# ! # % # $ ! # $ !# !
! % ! ) % # % %!
$ ! " ! % *"*!
.
' $ ! "! % *"*! " + %# % $ % $
%" %$ # $ %, # $ " !# ! %!
#
.
' $ ! *" *! -* # ! # ! +$ ! !$# # $ % # $
-* # % ! % % #" % $ # $ #
!% , &
'%% ! # ! ! %"
! $ ! # $ % # $ " # ! $!
$! % # %
,
#,
$ !# % ! # + %"% !
-
% !.* &20
/2003
!0# ' % % . #* ",
%% %" # # % % + , ( % # #
$ " ( % * ## $ " ( ! # %% # +
! $ ! * # % " #"
(19)
2 345 6 735 34689: ; 6< =6< > ?: 934;@7 6< ?:4:< =6
,
8 62=6 46765,
A 6< >2 6 ?6 < <3>646.
B 347 38A 6< >6< 537 <C ;C>: :<DC 4862 : ?: 346 >;CA6;:2 62: =6 < > 7:6<
86E@8 3<>F64@2 7 6<2 323C 46< >@ <5 @7 8 3;67@7 6<7C 8@ <: 7 62 :?6<83<G64:
: <DC 48 62: 2 3G646 ;@ 62 ?6< 9 4675: 2 H I35 : 69 C 46<> 9 625 : 67 6< 83< >:7@5 :
9 347 38A 6< >6< :<:
,
7 64 3<6 ?3<>6< 6?6<=6 9347 38A 6< >6< 5 37 <C ;C>: : <DC 48 62: 8 38A 34: 7 6< 8 6<D665 =6< > A 6:7 @ <5@7 7 38 6E @ 6< 2@ 65 @ A 6<>2 6.
J 37 <C ;C >: : <: ?: A@5@ F76< ?6; 68 238@ 6 A: ?6< > 239 345: ? 6; 68 A:?6< >37C <C 8:
,
9 345 6F6< 6< ?6< E @ >6 9 3<?: ?: 7 6< 7 643<6 ?3< >6< 6?6<=6 9 347 38A 6< >6< 5 37 <C ;C>: : <DC 4862 : : <: 2 @ 65@ <3 >6 46 A: 2 6 83< >:8A 6< >:9 347 38A 6< >6<?:<3>6 46;6: <H
I 6; 6F 2 65 @ A 3<5@7 537 <C ;C >: : <DC 48 62: 9 6?6 6A 6?
21
: <: 6?6;6F : <534<35.
K64:<>6< : <534<35 834@9 67 6< F@A@ < >6< 6<5 64 A34A 6 >6: E3<: 2 7C 89@534 ?6< E 64: <>6< ?: ?@ <:6 =6< > A 34A3?6 2: 2538 C9 3462: 86@9@ <69 ;:7 62 : <=6
,
?:86<6 F@A @ <>6< 5 3423A@5 838 6< D 6657 6< 738 6E @ 6< 83?:6 7C 8@ <: 7 62 :(
53; 39C < ?6 < 265 3;:5)
=6< > 83< >>@<67 6< 9 4C5 C7C ; 2 56<?64 ?6; 68 A 347C 8@ <: 7 62 : =6 :5 @ 9 4C5C7C ; J L B/
MB.
M<534<35 2 6< >65 838A 6<5@ ?6; 68?@ <: 69 3<?: ?: 7 6<534@5686?6; 68F6;938 A 3;6E 646<HJ @ <5@56<8626?39 6< 9 6?6 9 4C2 32 9 38 A 3;6E 646< 5:?67 F6<=6 A342 :D 65 7C 89 35: 5: D 5 3569:
7@ 6;:562 2 :2 5 38 9 38A3; 6E 646< =6 < > ?69 65 8389 34A 6:7: A34A 6 >6:
7 3; 386F6<? 3< >6<G39 65
.
B 38 6<D 665 6< :<5 34<35 ?6; 68 ?@ <:6 9 3<?:?:7 6< 67 6< 838A6<5 @
(20)
O PO QRST U V U WS U POSXY S T RX T RZ O PXYVZRT V [\] UPU [P^ S_ S\SX U P\TS TP\[S`R
RX TRZ OPXa S[ST ZSX [\PUTSU V bSX Y QSV Zc d\PU TSU V QP^S_S\ a V YRX SZSX RX TRZ
O PXYRZR \T VXYZST[ PO SeSO SXU VU WSOP^ S^RVX V ^SV\S[] \TSTSRX V ^ SV
.
f PV \VXY a PX Y SX [P \RQ Se SX [S \Sa V YO S [POQP^S_S\SXg O SZS
ZPQP\e SUV ^SXZ PYV ST SX QP ^S_ S\OPXYS_S \ a V U PZ] ^ Se TVa SZ e SX bS a VT PX T RZSX
] ^PehSZT] \ [PXa Va VZOP^SVX ZSX U SX Y ST a V [PXYS\Re V] ^ Pe ZPSZT VhSX[PU P\TS
a Va V Zc dPUP\TS a Va V Z eS\R U O PX` S \V VXh]\OSUV aPX YSX OPX YSZU PU VX T P\XPT
,
ZS\PX S VX T P\XPT OPO V ^V ZV VXh] \O SU V T PX T SXY QP\Q SY SV V^O R [PXYPTSe RSXgTPZX] ^]YV aSX VXh] \OSUV ^SVXXbS
,
U Pe VXYY S VX TP\X PT a VZ PX S^ U PQ SYSV [P\[RU TSZS SX a VYVTS^(
digital library
).
iX TP \X PT O P\R[SZSX U RO QP\ V ^O R O SZS RX TRZ O PO SXh S STZSX VXh] \O SU V bSX Y SZ SX a V` S\V a S[ ST a PX YSXO Ra Sea VT PO RZSXO P^ S^ R VO PU VX[PX`S\V
(
search egine
).
jPU VX[ PX` S \VVX V O P\R[SZSXUS^SeU ST RhSU V ^V TSUbSX Ya V UPa V SZSXa S^SOVX TP\X PT.
f jk l PYP \V
2
m POSXYYRX Y O P\R[SZ SX U S^Se U STR ^PO QSYS [PXa Va VZSXZP_ R\RSXbSX YOPO V ^V ZVQPQP\S[ Sk ] O [PT PX UVkPSe ^ VSXgUS^ SeUST RX bS bSVT R naO VX VU T\SU V dP\ZSX T] \SXc dSa S k ]O [PTPX U V kPSe ^ VSX
naO VX VU T \SU V dP\ZSX T] \SX TP\a S[ ST O STS dP^S_S\SX o T]OSTVU SU V
dP\ZSX T] \SX bSXY a V S_S\ZSX a V ZP^ SU p bSX Y QP \U RO QP\ [Sa S [P\ STR\SX
UPZ] ^ Se OPX PX Y Se ZP_R\RSX a SX T P \`SX TRO a S^SO ZR\VZR^ RO
2013.
oT]OSTV USU V dP\ZSX T] \SX O P\R[SZSX U S^Se USTR O ST S [P^ S_ S\SX bSX YTP\a S[ST [SaSU T\RZTR\kR\V ZR^RO
2013
QP\TR_RSXRX TRZ OPO QPZS^VU VU WS SY S\ a S[ST OPX YRSU SV QP\QSYSV ZPYV STSX [ P\ZSX T] \SX O R^ SV a S\V(21)
qrstuvt twtu vt xy zyw tx y u w r{urw |uw|} }r ~ytwtu q r {}tuw {tu ru ~|t xttu
} sq |w r{qttstwt qr zt t {tu w stwyxt xy r {}tu w{tu xtu~twyqr{z|}tu
|uw |} qr xr {w t yy } }t {rut xrwr zt z |z|x utuwy qr xr{wt y y} t{|x xytq
sru~ ttqy |uy t} r {tt u ~t}tuxr zt z|sru ~~|ut}tuwr}u z ~y
.
rs |t ytu~ q r}r{ ttu tw t| |xt t qt xw y sr stu vttw } tu wr}u z ~y } sq |wr {xr y u~~t q r xr{wt y y} y t{tq} tu sru~| txty tu sr sy zy}y } {rtwy yw tx
tzt s srstuvt tw}tu }sq |wr { tu wr}u z~y
.
r {tu qruyy } xtu~tw qruw yu~ tzt s sr syzy tu sruruw |}tu x |sr{ r ztt { tu~ wrqtw.
ruy y} t {|x st sq | sruruw |}tu x |qtt qr x r{w t yy } tqtw r {xy}tqt}w yv tu sr sqr{ twy } tu t zt s q {xrx qrsr ztt {tu y}t qrsy zy tuut
wrqtw
.
ru ~tu sr sqr ztt {y wstwyxtxy r{}tuw {tu y t {tq}t u xrwr zt z|z |x xy x t tqtw sr syzy}y tu sr stuvttw }tu }rwr {t sqy ztu t ~t{ xy tqr{} sqrw y xy t zt s |uyt }r { t
.
| |tu t {y qr ztt {tu w stwy xt xy r{}tuw{tu y uy ty w | t~t { xy x t sru~| tx ty tu wr {tsqy z t zt ssru~|u t}tu wr}u z ~y } sq |wr { tu tqtw sr stuvt tw}tu }r st|tu
wr}u z~ytu~ttxt twy uy
.
tt |s|sut vt xyzy wt x qr sr ztt {tu tu ~ wr {x r yt y
2
r stu ~~|u ~ x |t xtu~twr{t {y t xy tuzru~}tq.
|tu~ } sq |w r{ t u ~ y zru~}tqy ru ~tut {y u ~tuy uwr {urw,
wi
fi
twt |zttutuyuw r {urwx rt{tz|t x yzyu~} |u ~tuxr} zt t s |uxy x t} | {tu ~ tqtwsr stuvt tw }tuvt xyzy wt xwr {xr |w xr t{t st} xyst z |uw |} }rqruw yu~tu qr sr ztt {tu w r {|w t st
t {yu~tuy uwr {urw tu ~wr{xry t ty}y zt {tw {y | s st|q |u
wi
fi
.
rwy }t }r~ytwtu rztt{ yzt} |}t u y {|tu~ } sq |wr { tu ~ t t t{yu~tu yuw r {urw,
(22)
-
¡ ¢ ¢ ¡¡ £ ¢ ¤ ¡ ¥ ¦ ¤ § ¥ ¡ ¤ ¢facebo
ok
¡,
¡¤ ¡¢ ¤ ¡¢ ¡¤§ § .
¨¦ ¦¢ ¢ ¢ ¤ ¥ § © ¡¦ ¡
ª¢ ¡¦ « ¡ £¥ ¡ £ ¡£ ¥ ¡ ¤ § «
.
¬ £ ¢ £ ¦¤ ¥£ ¤ ® ¤ 2014
£ ¥£ £ ¢ ¥ ¥ ©¡ ¦ ¡ ª¢ ¡¦ £ ¯ °± ² 2
¨ £ ¥ ¦ ³¦¥ ¡ ¤§ ¥£ ¡¥ § ¦¡¦ ¡ ¥ ¢ ¡¦ £ ´ µ £ ¥ ¡ £ ¤ ¢ ¡ ¢ £ ¢
¡ £ ¤ ± ¡ ±¡ ¡ °
(
±± °)
« ¡7,5.
¶ ¡ ¢ ¤§ «£¥ ¡£ ¡¥£¡ ¤¤ ¢ ¡:
¨ ¤
1.
· ¯ £ ² ¶ ¸¯£ ¤ ± ±° ± · ¯ · ¯ £ ¤ ±± °
ª
(%)
¹¸ª1
¹¸ª
2
38
40
21
23
55%
57%
ª ¡ ¤§ « ¢ ¦¥ ¡ ¥ ¡ ¥ ¥£
¡ ¤
1
§£ ¥ « £ £¥ ¦ £ ¥ ¢ ¤ ¥ ¤§ ¢ ¡ ¡ ¢ ¦ ¡ ¢ « ¥ ± ± °
50%
£ § £ ¢º § ¢ £ ¤ ± ±° ¤ ¡ £ § £ ¢ ¢ ¥ ¥ ¥ ¡ ¤ ¢ £ §£ £
¥ ¥ ¥ ¡ ¤ §
.
ª¡ ¤ § ¤ ¡ ¦¦¢ ¢ ¦ £ ¥ ¥ ¢ ¤ § .
¬£ ¢ (23)
»¼½¾ ¿À ¿Á ¿Â ¿Ã ļ ½À¼ ÅÆÄ ¾¿Ç ¿ » ½¼ ÀÄ ¿ÀÈ Å¼Á ¿É¿½ »¼ À¼½Ä ¿ ÊÈÊÈ Ç ¾ ¿Ä ¿ »¼Á ¿É ¿½¿Ã
ËÄ Ì¾¿ÄÈÀ¿ÀÈ Í ¼½Ç ¿ÃÄ Ì½¿Ã Ê ¿» ¿Ä ÊÈ »¼ Ãο ½ÆÂÈ ÌÁ¼  ż ½Å¿Î ¿È Ï¿ÇÄ Ì½
.
Ð ¿Á ¿Â À¿ÄÆ Ï¿ÇÄ̽»¼ÃѼſн¼ ÃÊ ¿ÂÃÑ¿ÃÈÁ¿È » ¼ À¼ ½Ä¿ÊÈÊÈÇÑ¿ÈÄÆ » ¿Ê¿ À ¿ ¿Ä » ½ÌÀ ¼À»¼¾Å¼Á ¿É ¿½ ¿Ã ż ½Á¿ÃÎÀÆÃΠż ż½¿» ¿» ¼ À¼ ½Ä¿ ÊÈÊÈ ÇÀ ÆÇ ¿ ¾¼ ÃÎÌŽÌÁ À¼ ÃÊÈ ½È
ʼÃÎ ¿Ã ļ¾¿Ã À¼Å¿Ã ÎÇ Æ ¿Ä ¿ÆÊ¼Ã οà ļ¾¿Ã Ñ¿ ÃÎ ¿Ê ¿ ÊÈ Ê¼Ç ¿Ä à ѿ
.
Ò¿Á¿À ¾¼ ÃÓ ¿Ä¿Ä ¾¿Ä¼ ½È Ñ¿ ÃÎ ÊÈż ½È Ç ¿ÃÔ ¾¼ Ãμ ½É¿Ç ¿Ã ¿ÇÄÈ ÕÈÄ¿À Á¿È à ѿÃÎ Ä ÈÊ ¿Çż½ÂÆÅÆÃοÃÊ ¼ ÃοÃǼÎÈ¿Ä ¿Ã»¼¾ żÁ¿É¿ ½¿ÃÖ
×¼ ½Ê¿À¿½Ç¿ÃÁ¿Ä ¿½Å¼Á ¿Ç ¿ Ãξ ¿À ¿Á¿ÂÄ ¼½À ¼ ÅÆÄ
,
»¼ üÁ ÈÄ Èļ ½Ä ¿½ÈÇÆÃÄ ÆÇ ¾¼Á ¿Ç ÆÇ ¿Ã »¼Ã¼Á ÈÄ È ¿Ã ʼ ÃÎ ¿Ã É ÆÊ ÆÁ ØÙÚÛÜÝÞß à áÜâÞ ã äÞåÞ ã æ ãåÜÛ ã ÜåçÜèÞéÞ à çêâèÜÛ ëÜÝ ÞìÞÛ íÜã
g
Þ ã áÛ Üß åÞßà ëÜÝÞìÞÛ îåÚ âÞå àß Þß à áÜÛïÞ ãåÚÛÞ ãçàßðÞÙÜÝÞßñ
çòÙóÜ
g
ÜÛ à ôõÜâÞ ã
gg
êãg
ö÷ë
.
æøÜãå àä àïÞßàòÞß Þ ÝÞù×¼ ½Ê¿À¿½Ç¿Ã Á ¿Ä ¿ ½ żÁ¿Ç¿ÃÎ ¾ ¿À ¿Á ¿Â ÊÈ ¿Ä ¿À
,
¾¿Ç ¿ »¼½¾ ¿À ¿Á¿Â ¿Ã ѿà ξÆÃÓ ÆÁÊ ¿» ¿ÄÊÈÈ Ê¼ÃÄÈÏÈ Ç ¿ÀÈ Ç ¿ÃÀ¼ ſοÈż½ÈÇ ÆÄ:
1.
úÈ ÃÎÇ ¿Ä » ¼ ÃÎÎÆÃ¿ ¿Ã ÈÃļ ½Ã¼Ä À¼ Å ¿Î¿È À ƾż½ żÁ ¿É ¿½ ÀÈÀû¿ ¾¿ÀÈ ½¼ ÃÊ ¿Â.
2.
Í¿Ê ¿ À ¿¿Ä »¼Á ¿É¿½¿Ã À È À û¿ Á ¼ ÅÈ Â Ä ¼ ½Ä¿½È Ç ¾¼¾ ¿ÃÏ¿ ¿Ä Ç ¿Ã È ÃÄ ¼ ½Ã¼Ä ÆÃÄ ÆÇ ż ½¾ ¿ÈÃ Ê ¿½È»¿Ê ¿ ¾ ¼Ã Ó¿½È »¼ ÃÎ¼Ä¿ÂÆ¿Ã Ñ¿ ÃΠż ½Ç ¿È Ä ¿Ã Ê ¼ Ãοû¼¾Å¼Á¿É ¿½ ¿Ã
3.
ͽ¼ ÀÄ ¿ÀÈ Å¼Á¿É¿½ ÀÈÀû ¿ Å ¼Áƾ ¾¿Ç ÀÈ ¾ ¿Á,
ÊÈÄÆÃÉ ÆÇǿà ʼ Ãοà ¿Ê ¿ÃÑ¿(24)
ýþÿ ý þ þ þ þ þ ý þ
50%
þÿ þ þþ
.
C.
ÿ þþÿ þ ý þ þ þ þ þýþ þ þ ý þ
þ ýþ þ þ ÿþ þ ý þ ý þ þ ýÿý þ þ ÿ
þ þÿ þþ þ þýþ þ þÿþ ý þý þ ÿ þ ý ÿþ ! " ÿ
2
# þ #þ $ þÿþ %&'()2015.
*
.
+ , ,ÿ þþÿ þ þ ýþ þ þþ þ þ ýþ þ þ ý þ þ
ÿ þ þ þ þ þþ ýþ þ ý - þ þþ þ ÿ þ
þ þ þ ýþ ý ÿ ý þ þ ÿ þþÿ þ ÿýþ þ þ ÿ
. ý þ ýþ/ ÿ þ ýÿþ! þ þ0! "
2
# þ?
.
1
.
2 ,3 , 4 4Berdasarkan rumusan masalah diatas, tujuan dari penelitian ini
yaitu Untuk mengetahui korelasi pemanfaatan internet sebagai sumber
belajar dengan prestasi belajar Otomatisasi Perkantoran Siswa Kelas X
SMK N 2 Temanggung .
(25)
5
.
678 9 77:;< 8<=> :> 78?@A BCA D @DE @FGCHI JCA K CHCF L @KCJCA B
,
FMD MNCA DCN CKCG OCA HMP MCA E @A@KIHICA OI CHCN Q E @A@KI HI CA IAI OI GCF CEJCA OCE CH D@DL @FI JCADCARCCHCAHCFCK CIAS
1.
TCARCCHU@VFIHI NW @XCFC H@VFIHI N E @A@KI HICA I AI OCE CH D@DE @F JC YC L CGCA CP CF
H @AHCABE @DCAR CCH CAIAH@F A@HN@L C BCINMDL @FL @K C PCFO@A BCAEF @N HCN I
L @K CP CF OCKCD E @DL @K CP CF CA Z HV D CHI N CN I [@FJC AHVFCA\ ?IGCFCE J CA
OCE CH D @DL @FIJCA N M DL CABCA YCA B EVN I HIR H@F G COCE IKD M
E @AB@HCGMCA JGNMNA YC O CKCD LI OCA B E@AOIOI JCA OCA OCECH L @F BMA C
N@L C BCIL CG CAF@R @F@AN IOCKCDE @A@KI HI CAYCA BCJ C AOCH CA B
.
2.
TCARCCH[ FCJHI N C.
]C BIW @JV K CG?IGCFCE JCA O@A BCA E @A@KI HI CA IAI OCE CH OI BMAC JCA EI GCJ
N @JV K CG N@L C BCI D CN MJC A OCKCD MNCGC D@AIA BJ CHJCA JMCKIHCN
E @N @F HCOIOI JOCKCDG CKI AID@AB@A CIEF@NHCN IL@KC PCFV HV DCHI N CN I
E @FJCAHVFCA\
L \ ]C BI[@A@KIHI
?IGCFCE JCA D CDE M D@DL @FI JCA E@A B@H CGM CAQ L @J CK
,
D@DL MJC XCJF C^CKC ^C ^ CNCAQ O CA N@LC BCI E@ A BCK CD CA OCKCDD@K CJMJCA E @A @KI HI CA N@F HC E @A@F CE CA IKD M YCA B OI E @FV K @G OCA
(26)
_ `_aa
b`ca`d
efg h `b `
`
.
bijk ilhmnokpq h k l jirilsm ls il
g
grtu mo_ mv ijio iq em lg
m oskil_m vijiowxyxzx { |}zx~x x xzx { x yxz x { x y}z xz }x
x~
,
y}{ x |x x x {z x } z |x x |} yx {x } |} x|x x yx} x|}z x~x.
}zx~ x } x y} yx x {x y x }y x x x | } yx {x(
|} z x { x y}|xx x)
y x x } xx y } y x }xx x } y |}z x~ x } xz x
(2002: 84),
x }z x~ x | } { | x } x } | x {x x { zx y}y} x }{x x y } y x y x y }} x y}|x|x z }{ } x z x x x x |} zx
-
zx xzx y x y x x} | x {x x { zx x xx ~ }z x yx x x x yx }} } x } y }|x x x }x xx x x }x xx -
}x xx y} yxx y}y} x.
Slameto (2010: 2) mengatakan bahwa belajar adalah
Suatu proses usaha yang dilakukan untuk memperoleh perubahan
tingkah laku yang baru secara keseluruhan, sebagai hasil
pengalamannya sendiri dalam interaksi dengan lingkungannya .
Menurut Sardiman (2011: 2) Belajar adalah suatu proses yang
kompleks yang terjadi pada semua dan berlangsung seumur hidup,
sejak masih bayi hingga ke liang lahat nanti . Sementara menurut
Sugihartono (2007: 74) Belajar merupakan suatu proses
(27)
¡¢ £ ¢ ¤ ¡ ¤ £ ¢¤ ¥ ¦ ¥ ¥¡
£ ¡¢ ¡ §¥£ ¨¨ ¨ ¢ ¥ §
.
Jadi, dari berbagai pendapat yang telah dikemukakan di
atas dapat diartikan bahwa belajar adalah suatu proses perubahan
tingkah laku individu (siswa) baik yang dilakukan dengan sengaja
atau tidak sengaja untuk mendapatkan pengetahuan dan wawasan
yang lebih baik dapat melalui pengalaman-pengalaman maupun
praktik latihan dari individu dalam interaksi dengan lingkungan.
Suatu proses usaha yang dilakukan individu untuk memperoleh
suatu perubahan tingkah laku yang relatif menetap, baik yang
dapat diamati maupun tidak dapat diamati secara langsung, yang
terjadi sebagai suatu hasil latihan atau pengalaman dalam
interaksinya dengan lingkungan.
©
.
ª«¬g
«®¯°¬± ²³©«´«µ°¶°Sumber belajar dalam proses pembelajaran sangat
diperlukan sebagai pedoman untuk belajar. Menurut Munir (2008:
131) Sumber belajar adalah bahan-bahan yang dapat
dimanfaatkan dan diperlukan untuk membantu pengajar maupun
siswa dalam proses pembelajaran . Mulyasa (2006: 177)
mengatakan sumber belajar sebagai segala sesuatu yang dapat
memberikan kemudahan belajar, sehingga diperoleh sejumlah
informasi, pengetahuan, pengalaman dan keterampilan yang
(28)
·¸¹º»¼½¾¿ÀÁ
.
 ½Ã ĺ» ĺ¼¿Å¿» Žƿ ·¸¿»Ç ¸¾¿À È ºÄ ¿Æ¿ ¸ ·¿É¿ É¿ÀÆ ·¸Ã¿À Ê¿¿Ç ¾¿À ƽÀ ¿ ¾º¹ºÀǸÀÆ¿À ¹»ËÈºÈ Äº ¼¿Å ¿» à ºÀƿŠ¿»,
Ä¿ ¸¾ È ºÌ¿» ¿ ¼¿À ÆÈ½À Æ Ã¿½ ¹½À Ç ¸ ·¿¾ ¼¿À ÆÈ ½À Æ Èº Ä¿ Ƹ¿À ¿Ç ¿½¾ºÈ º ¼½»½Í¿ÀÎ
 ½Ãĺ» ĺ ¼¿Å ¿» ú»½¹¿ ¾¿À ȽÃĺ» ¸À ÊË »Ã¿È ¸ ¹º¼¿Å¿»¿ÀÎ
ÏÀÊ˻à ¿È¸ ¹º ¼¿Å ¿»¿À ·¿¹¿Ç ĺ»È ½Ã ĺ» ·¿»¸ Ľ¾½ È ½Ã ĺ»
,
¹ºÈº»Ç¿ ·¸ ·¸¾ РÿÈÉ¿» ¿¾¿Ç,
·¿À ú ·¸¿ ¹ ºÃ ĺ ¼¿Å ¿ »¿À(
Ѻà ¿» Ò ¿Ã¿ ¼¸¾ Ð2004: 66).
Ó½¾½È ½Ãĺ » úÀ½»½ÇÇ ½ ¼¸È ¿À Ç ºÇ ¿À Æ Äº» Ä¿ Æ¿ ¸Í¿ ¼ É¿Àƹº» ¼½ ·¸¹º ¼¿Å ¿» ¸ É¿ À Æ Äº » ȽÃĺ» ·¿»¸¹ ºÀ Æ¿ ¼¿Ã ¿À ·¿À ¾º Ľ ·¿É¿ ¿À
à ¿È¿ ¼¿Ã ¹¿½Î ÔºÀ ·¸ ·¸¾ ú»½¹¿¾¿À È ½Ã ĺ» ½Ç ¿Ã ¿ É¿ À Æ ·¿¹¿Ç
à ºÃ ĺ» ¸¾¿À ¸À ÊË»Ã¿È ¸ ¹ºÀ ·¸·¸¾¿À Ä¿ Ƹ ¹¿ »¿ ¹ºÈ º»Ç ¿ ·¸ ·¸¾ É¿ ÀÆ
È º»¸ÀÆ ¾¿ ¼¸ ĺ»Ç¿Ã Ä ¿Í ·¿ ¼¿Ã ·¿À È ºÃ ¿¾ ¸À ¼½¿È È ºÈ ½¿ ¸ ·ºÀÆ¿À
¹º»¾ºÃ Ä¿À Æ¿À ¾ºÃ ¿Ã¹ ½¿À ¹ºÀ ·¸ ·¸¾ ¸Ç ½ ȺÀ ·¸» ¸
.
Õ¿È É¿ »¿¾¿Ç ·¿ ¼¿ÃȽÃ廸À Ê˻à ¿È ¸¹ºÀ ·¸ ·¸¾¿ÀÉ¿À ÆÈ ¿À ƿǼ½¿È ÐǺǿ¹ ¸È º ¼¿ ¼½Äº»½ Ŀͷ¿ÀÄ º»¾ ºÃ Ä¿ÀÆÈºÈ ½¿ ¸·ºÀ Æ¿À·¸À¿Ã ¸¾¿ ÀÀ É¿
.
Óº» ·¿È¿»¾ ¿À ¹ºÀ ·¿¹¿Ç ¹¿»¿ ¿Í ¼ ¸ ·¸ ¿Ç¿È ·¿¹¿ Ç ·¸¿Ãĸ¼
¾ºÈ¸Ã ¹½ ¼¿À Ä¿Í Ö¿ È ½Ãĺ»Äº ¼¿Å ¿» à º»½¹ ¿¾¿À È ½¿ ǽ ĺÀÇ ½¾È ¿»¿À¿
¹ºÀ ·½¾½ÀÆ · ¿¼¿Ã ¾ºÆ¸ ¿Ç¿À ĺ ¼¿Å ¿ » ½Àǽ¾ ú À ¸Àƾ¿Ç ¾¿À Í ¿È¸ ¼
ĺ ¼¿Å ¿»
.
 ½Ãĺ» ĺ ¼ ¿Å ¿» ·¸È½È ½À ·ºÀÆ¿À ȺÀ ƿſ È ºÈ ½¿ ¸ ·ºÀ Æ¿À Ç ½ÀÇ½Ç ¿À È¸È ÇºÃ ¸ÀÈ »½¾È¸ËÀ¿ ¼.
 ½Ã ĺ» ĺ ¼¿Å ¿ » Ç º»È º Ä½Ç Ç º»·¸»¸ ¿Ç¿ È È ½Ãĺ» ĺ ¼¿Å¿» É¿ ÀÆ Äº » ĺÀÇ ½¾ ÀËÀÌºÇ ¿¾ Ð È ½Ãĺ» ĺ ¼¿Å¿ » É¿À ÆÄº» ĺÀǽ¾ ʿȸ¼ ¸Ç ¿ÈРȽÃĺ» ĺ ¼¿Å¿» ĺ »½¹¿ ¾º Ƹ ¿Ç ¿À ·¿À ȽÃĺ»
(29)
רÙÚÛÙÛ Ü×ÜÝ ÞØÙ ÞÜ ßÜ Û àÜ áÜà âÜÝÛã Û×ÜÝ äÜ å ß ÚÜ æÜ× ÚÛàÜåâÜÜ×ÜçÜå
èãØé æØå ÚÛ ÚÛç Ý Ø æØÙ× Û æØÙ æêÝ ×ÜçÜÜå ë ÙêÜå ß ÞØãÜ ìÜÙ Ü×Üê Ûå רÙåØ ×
.
íå ר ÙåØ × à Øåì Ü ÚÛ à Ø ÚÛÜ ÞÜßÛ Ý ÛÝ îÜ êå ×êç à Ø à æØÙ èãØé Ý êà ÞØÙÞØ ãÜì ÜÙÝ Øá ÜÙÜàÜå ÚÛÙÛ ÚÜ ÙÛÞØÙ ÞÜ ßÜ ÛàÜáÜàÝ êàÞØÙ Ý ØÝ êÜÛÚØå ßÜå
Ü æÜäÜå ßÚÛæØ Ù ãêçÜåÝ Ø áÜ ÙÜáØ æÜ ×ÚÜåàê ÚÜé ï
ð
.
ñò óôõ öõ ÷ óôõø ù úûüýûüò óþóýÿêàÞØÙ ÞØ ãÜìÜÙ à ØàãÛç Û ÞØÞØÙÜ æÜ ç ãÜÝ Ûâ ÛçÜÝ Û
.
ãÜÝ ÛâÛçÜÝ Û ×ØÙÝ ØÞê × ÚÛ ÞêÜ × èãØé æÜÙÜ Üé ã Û ÚØå ßÜå æØÙ× Û à ÞÜåßÜå ãêÜÝ åäÜæØåߨÙ× ÛÜå Ý êàÞØÙ ÞØ ãÜìÜÙ Û×ê Ý Øå ÚÛÙ Û
.
Ü ã Ûå Û ÚÛêåßçÜ æç Üå èãØé ÜåÜ ÿê Úì Üå Ü(2007: 77-78)
àØàÞêÜ × ç ãÜÝÛâ ÛçÜÝÛ ÝêàÞØÙ ÞØã ÜìÜÙ ×Û ÚÜç à ê ÚÜé ï Üã Ûå Û ÚÛçÜÙØåÜç Üå Ý ê ãÛ ×åäÜ àØà ÞêÜ × ÞÜ ×ÜÝ äÜ å ßרßÜÝ ÚÜå æÜÝ×Û ×Øå ×Üå ß æØÙÞØ ÚÜ Üå äÜåß ×ØÙ ÚÜ æÜ × æÜ ÚÜ ÝêàÞØÙ
-Ý êà ÞØÙÞØãÜìÜÙ.
ÜåÜ ÿê Úì ÜåÜ
(2007: 80)
à Øå ßç ãÜÝÛâ ÛçÜÝ Û Ý êà ÞØÙ ÞØ ãÜ ìÜ Ù Ý Ø ÞÜ ßÜÛÞØ ÙÛçê ×:
1)
ÿêàÞØÙ ÞØãÜìÜ Ù ×ØÙ áØ ×Üç Þêçê ë àÜì ÜãÜé ë ÞÙ èÝ êÙ,
ç èÙÜå ë æèÝרÙ,
ÚØåÜé ëØåÝÛç ã èæØ ÚÛ,
çÜàêÝëbooklet
,
Úãã.
2)
ÿêàÞØÙ ÞØ ãÜìÜ Ù àØå áØ ×Ü ç â Ûãà,
slide
ÛÚØ èë àèÚØ ã,
audiocassette
,
×ÙÜåÝ æÜÙ Üå ÝÛ,
ÙØÜ ã ÛÜ,
èÞäØç ëÚÜåãÜ Ûå-
ãÜ Ûå ï3)
ÿêàÞØÙ ÞØãÜìÜÙ äÜåß ÞØ ÙÞØå ×êç âÜÝ ÛãÛ ×ÜÝ æØÙæêÝ ×ÜçÜÜå ë ÙêÜåßÜåÞØ ã Üì ÜÙ,
carrel
,
Ý ×ê ÚÛèëãÜ æÜåßÜåèãÜéÙÜ ßÜ,
Úãã.
4)
ÿêàÞØÙ ÞØãÜìÜÙ ÞØÙê æÜ ã Ûåßçêå ßÜå ÚÛ àÜÝäÜ ÙÜçÜ ×:
×Üà Üå ëרÙà ÛåÜã,
æÜÝ ÜÙ,
×èç èëæÜ ÞÙ Ûç ëà êÝØêà,
ÚÜ å ãÜÛå -ãÜ Ûå ïêÝ àÜå
(2009: 137)
ç ãÜÝ Ûâ ÛçÜÝÛ ÝêàÞØÙ ÞØ ãÜì ÜÙ ÚÜ æÜ × ÚÛ ÞØÚÜçÜåà Øåì Ü ÚÛÚê Üì Øå ÛÝäÜ Û ×ê(30)
1)
learning resource
by design
-
.
2)
learning
resources by utililization
(2008: 134)
:
1)
!earning resources by design
.
2)
!earning resources by utilization or real world
resources
(31)
" #$%&%$ '% (%
(2009: 175)
) *$+,-% . #/#,% . #0*0 *1% 2%. 3)0*1 0*-% '% 1(%$+4%2%54#)%$/%%5,%$6- *72*$ 4# 4#,(%#5381)
9%$ 3. #% .3)0*1,
(% #53 0% 7:% ) %$ 3. #% )*132%,%$ .3)0*135 %) %4%-%)0 *- % '% 12 16 . *.2*)0*- % '%1%$ ;2)
<-%5 4%$ 0% 7%$ 2 *$+% '% 1%$ = %- %5 % 4%- % 7 .* +%- % . * .3%53 (% $+4 %2%54#+3$%,%$3$ 5 3,) *) 0%$53+313. *4 %$ +,%$ 0%7%$ 2*$+% '%1%$ % 4%-% 7 .* +%- % . *.3%53 (% $+ ) *$ +%$ 43$+ 2 *.%$ (%$+ %,%$ 4# .%) 2%# , %$ , *2%4% 2 *. *15 %4#4#, ;3)
>*10%+% #%,5#?#5% .4%$,* +#%5 %$% 4%- % 7. * +%- %2*10 3%5 %$(% $+ . *$+% '% 4#1%$ @%$+ 6-*7 +313 3$53,
) *$ +,-% . #/#, % . # , * +#%5 %$ 0*- %'% 1 2 *. *15 % 4# 4#, . *2 *15# , *+# %5%$ 4#., 3.#
,
4*) 6$ .51% . #,
. #)3-% . #,
) *-%, 3,%$ 2 *1@6 0% %$4%$.*0%+%#$(%.
4)
A#$+, 3$+%$ %5 % 3setting
% 4%- % 7 .* +%-% . *.3%53 (%$+ 4%2%5 ) *) 3$ +, #$,%$ 2*. *15% 4#4#, 0*-% '% 1.
9# .%- $ (% +*43$+.*,6- % 7=2 *12 3.5 % ,%%$ =-% 061%5 6 1#3),
5%) %$4%$ -% #$-
- %#$ ;B*$+%$ % 4%$(% 2 *$+, %-.# /#,% .#%$ . 3) 0*1 0*-% '% 1 %,%$
) *) 2 *1)34%7 2 *$ 4# 4#, 4%$ 2 *.*15 % 4# 4#, 4%- %) ) *) #- # 7 . 3) 0*1
0*-% '%1 )%$% (%$+%,%$ 4#2 *1+3$ %,%$ 4%-%) 2 16. *. 2 *) 0*-% '%1%$ ;
>%+# 2 *$ 4#4#, 4*$+%$ %4%$ (% ,- % . #/#,% . # #$ # %,%$ ) *) 2 *1)34%7
) *$ (*. 3% #,%$ %$5% 1% ) *56 4* %5% 3 .5 1%5* +# 0*- % '%1 4*$+%$ . 3) 0* 1
0*-% '%1 (%$+ %,%$ 4# +3$%, %$ .*- %)% 2 16 . * . 2 *) 0*-% '% 1%$ ;
& *) *$5 %1% 3$5 3, .# . :% ,- %. # /#,%. # #$ # %,%$ ) *)2 *1) 34% 7 4%- %)
) *)#-#7 . 3) 0*1 0*-% '% 1%2% (%$+ . *. 3%#4 *$+%$ , *03537%$2 *. *15%
(32)
d.
CD Eg
F GHDIJ KLM KN OPOLQ RSTUVTUW XY XV SU SZW Z[ Z \R]^_Z `X]^ _X]^Xab U]aZ] ^ cXWXS
[U ^Z XaX] bUSTUW XYX VX]d eU] RVRa f R_SX]
(2009: 135)
_ RSTU V TUW XY XVSU S ZWZ[ ZTUTU V Xb X\R]^_Z:
1)
eU] Z] ^[Xa[ X]bVg cR[a Zh ZaX_bU] cZcZ[ X]d2)
eUSTU VZ[ X] [US] ^[ Z]X] bU] cZcZ[ X] `X]^ _ Z \Xa] `X WUT ZiZ] cZh ZcRXW.
3)
eUSTU VZ[ X] c X_XV `X] ^ WUT Zi ZWSZ Xi a UVi XcXb bU STUWXY XVX]d4)
jUT ZiSU S X]aXb[ X][ U^ZXaX]bU STUWXYX VX]d5)
eUS R] ^[ Z][ X]T UWXY XV_Uk XV X_ U[UaZ[ X.
6)
eUS R] ^[ Z][ X]bU]`XYZ X]bU] cZ cZ[ X]`X]^WUT ZiWRX_ d l] ^^X] Z QRcg]g(2004: 7)
TUVbU] cXb Xa T XimX \R]^_ Z _RSTU VTUWXYXV`X ZaRnop R]^_Z _ RSTU V TUW XYX V R]a R[ SU STU VZ[ X] [U_U SbXaX] TU VX_ g_ZX_Z bXc X _Z_mX R]a R[ SU] cXb Xa[ X] cX] SUS bU V[ X `X bU]^Ua Xi RX] cU]^X] SU]^^R] X[X] TU VT X ^XZ XW Xa
,
] X VX_RSTU V cX] a USbXa,
cZ_XSbZ] ^ ZaR _ RSTU V T UW XYXV SUS ZWZ[ Z \R] ^_Z R]aR[ SU] Z] ^[ Xa [X] bU V[UST X] ^X] _ Z_mX cXW XS TU VT Xi X_X SUWXWRZ [g SR] Z[ X_ Z cU] ^X] SU VU[ X a U]aX] ^ iXW-
i XW `X]^ TU Vi RT R] ^X] cU]^X] _ RST U V TUWXY XV,
_ U VaX \R]^_Z WXZ]] `X R]a R[ SU] ^U] XW WZ] ^[ R] ^X] cX] SUST ZST Z] ^ _ Z_ m X R]aR[ SU] ^U]XWZ [U[RXa X] S XRbR] [U[ RXa X]cZ VZ]`X.
Sementara menurut Diknas (1999: 8) fungsi-fungsi sumber
belajar adalah:
1) Untuk meningkatkan produktifitas pendidikan, dimana
sumber belajar diharapkan dapat memicu produktifitas
semua aspek dalam pendidikan.
2) Untuk memberikan kemungkinan pendidikan yang lebih
bersifat individual, sumber belajar dimungkinkan dapat
dipakai secara mandiri untuk kegiatan belajar.
3) Untuk lebih memantapkan pembelajaran, dengan
sumber belajar yang dipakai maka pembelajaran akan
semakin jelas untuk dapat dipakai untuk dapat diterima
(33)
qrst u vu wx
,
u stvyzzx x {xy |sy }| ~ }t{xy | vy x xy |q vxuvu vuw x.
4)
y }{ | s| }y z{ vy{xy ~ srxx us xx u s{sv{x,
sy zxy x xyx u}| ~s ~ s rxx x yz x x v x{xv |x{ x x{xy | sy ztv rxyz{ xy xx{xywx{}}y }{~s rx xu vu w x.
5)
y }{| syx v{ xysy v v{xyx yzrs~ vtr }xu s xux { xy }xv xy vx xu |x{x x x vu v| }r{xy ~xtw x
u}|~s ~srx x |s|}yx v }yzu v xyz u xyzx sy vyz }y }{
{ss x xvxy } }xy syv v{xy usu}x v x yz v tx x {xy xy x x
| sy x v{xys|~s rx xx yxyzvrx{ }{ xyrs~ vt~ s { }x rvxu
.
}| ~s ~srxx v sr }{ xy }y}{ | s~xy} sy vv{ x rx|
|sy }| ~ }t{xys| x tx|xysus xv v{ stx x | x s vsrxxxy
}u |xy
(2009: 135)
|sys ~ }{xy | xy xx u }|~s ~srxx x v } }y }{ | s| ~s v{xy sy zxr x|xy ~s rxx xyz { qy{ s vx{rxy zu}yz {s xx uvu wx
,
|syx v{ xy u su}x} x yz vx{ | }y z{ vy vx x{xy v{ }y}yzv x x } vr vtx u s x x rxyzu}y z xy { qy{ s,
|syx~x t xy |s| sr} xu x{ xw x rx u xvxy xy z x x v x rx|{s rxu | s|~s v{xy vy q| xuv xyz x{ }x xy s ~x } s rx vy v }
}zx x x |s| s x t{x y | xu x rx t sy v v{xy xy s|~s rxxxy
~x v{ xrx| rvy z{ }y zx y |x{ q |x }}y rvyz{ }yzxy |v{ q
|s| ~s v{xy | q vxu v quvv
,
xy | s xyzu xyz }y }{ ~sv{ v ,
~s uv{xxy~ s {s|~xyzrs~ v trxy }.
(34)
¡¢£¤¥¤
(2006: 49)
¦ ¤ §¤¤¡¥ ¦ ¨ ¨¢¤© ¤ ¤¡¤ ¤ ¢ ¤ª «1)
¬¤ ¤¬¦ ¨ ¤© ¤¢¤ ® ¤¬ ¯¦ ¨¤ ¯¤° ¤ °¤¥ ¤ ¡ ± ¤® ¤¬ ¬ ²¥ ¥ ¨¢¤© ¤ ¦ ¯¤© ¤ £¤ ¯ ¤ ¤ ® ª¡ ¦ ¬± ³ ´ ¦¨ ¨¢ ¤©¤ ¦ ¬ ¤ ¤ ¬ ¡¤ ®¤¥ ¤ £¤ ¯ ¬ ¢ ® ª©¤© ¤¯ª ¥ µ¤ ¤¦ ¦ ¤¯¤ °¤° ¤¥ ¤ ¡ ± ¤®¤¬ ¬ ²¥ ¥ ¬¦ ¨¢¤©¤ ¤£¤ ¯ ¤ ¤® ª¦¨¤¯¤ ® ¤¬¤¡® ª¬ ²¢± ¢ ¨ª±¤°¤¢
.
2)
¬¤ ¤¬¦ ¤® ¥ µ¤ ¤¡ ª® ¤¢¤ ¯ ¤±-
¢¤ ¯ ¤± ² ¬ ¤¥ª² ¤¢ ¡ ¥ µ¤ ¤ ¢ ¨ª± ¡¢ ª ¡ª ¦ © ¬¤® ¤ ¬ ¯ ¤¥ ¤¤ ª¢ ¦ ¤¥ µ ¤ ¤¡¡ ¤¥³3)
¦¨ ª ¤ ¨ ¨¤ ¯¤ª ¦¤µ ¤¦ ª¢ ¥ ¡ ¤¥ ª ®¤ µ² ¡²± -µ² ¡²± £¤ ¯ ¨ ¤ª¡ ¤ ®¯¤ ¤¥ ¬-
¤¥ ¬ ¨ª® ¤¯ ª¢ ¦ ¤¢¤ª £¤.
4)
¦¨ ª ¤ ¬ ¡ © ® ¤ ¯¤¦¨¤ ¤ ¤ª¡¤ ¨ª® ¤¯ ª¢ ¦ ¤ £¤ ¯ ¥ ® ¤ ¯ ® ª¬¢ ¤©¤ ª ® ¯¤ ¨ ¨¤ ¯¤ª ¨ª® ¤¯ ª¢¦¤¡ ¡ ¡.
5)
¯ª §² ¦¤¥ª ¤ ¥©¦¢¤± ¬ ¦ ¤ ¨ ¤ £¤ ¯ ¬ ¤± ® ª¬ ²¢± ² ¤ ¯ ¢¤ª £¤ ¯ ¨ ± ¨ ¯¤ ® ¯¤ ¨ª® ¤¯ ª¢¦¤¡ ¡¡ .
6)
© ¤ ¨ ¨¤¯¤ª¬ ¦¤¥ ¤¢¤±¤ £¤ ¯ ¡ª¦ ¨¢ £¤ ¯ ¦ ¬¤ ¤ ² ¥ ¥ ª ¢² ¯ª¥ ®¤¢ ¤¦ ¥ ¤¡ ¨ª® ¤¯ ª¢ ¦ ¤ £¤ ¯ ¦ ¡¡ ¤® ¤£¤ ¦¤¦ ¬¤ ¬¦µ ¤±¤ ® ¤ ª ² ¤ ¯ £¤¯ ¦ ¯¤¨¤® ª¤ ® ª ª ® ¤¢ ¤¦ ¨ª® ¤¯¡ ¥ ¨¡.
¢ £¤¥ ¤
(2006: 50)
¦¦¨ ª ¤® ¤µ¤ ¤¦ ®¤ £¤¯ ¤ ¤ ¥¦ ¨ ¨¢¤© ¤ ®¤¢¤¦¬ ¦¨¢¤© ¤ ¤® ª¥²¢¤±¶£¤ ª¡ «1)
¦¨¤°¤ ¥¦ ¨ ¨¢¤©¤ ® ¤¢¤¦ ¢¤¥ ³ ·¤ ª ¤ ¤ ¤¯¤¦ ¦¤µ¤¦ ® ¤ ¨ ¡ £¤ ¥ ¦¨-
¥ ¦¨ ¨¢ ¤©¤ ® ¤¬¤¡ ® ª¯ ¤ ¤ ®¤¢ ¤¦ ¬ ²¥ ¥ ¬¦ ¨¢ ¤©¤ ¤ ® ª ® ¤¢ ¤¦ ¢ ¤¥³¸ ¤¢¡ ¥ ¨¡¦ ª¥ ¤¢£¤¦ ¦ ¨¤° ¤tape recorder
® ¤¢ ¤¦¢¤¥® ¤¦ ¦¤ ¯¯ª¢¦ ¤¥ª¤¥ ¦ ¨.
2)
¦¨¤°¤ ¢¤¥ ¢¤¬¤¯¤ ® ª¦¤¤ ¥ ¦¨ ¨¢ ¤© ¤ ¨ ¤® ¤.
¹® ¤¤¢¤ £¤¡ ® ¤¬¤¡¥ ¦¨ ¨¢¤©¤ £¤ ¯¥¤¯¤¡ ¬ ¡ª ¯ ® ¤ ¦ ©¤¯ ¡© ¤ ¨¢¤© ¤ ¡ ¡¤¬ª ¡ ª® ¤ ® ª¨¤° ¤®¤¢ ¤¦¢¤¥ ¤ ¤¦¯¤® ¯ ¥ ª²£¤ ¯ µ ¬ ¡ª ¯¯ª ¤¡¤ ¦ ¦ª¢ª ª ¤ ¤ ¡ ª¥ ¡ª £¤ ¯ ¡ª® ¤ ¦¦¯ ª ¤ ¡ ® ª¨¤°¤ ® ¤¢ ¤¦ ¢ ¤¥ ³ ¸ ¤¢ ¡ ¥ ¨¡ ¦ ª¥ ¤¢£¤ ¦ ¥ ¦,
¤¬¤¨ª¢¤ ¦ ¤ ¦ ¯¯ ¤ ¤ ¦ ¥ ¦ ¡ ¥ ¨¡ ®¤¢¤¦ ¢ ¤¥ ¶ ²¢± ¤ ¤ £¤ ± ¤ ¥ ¦ ® ¤¡ ¤¯ª¦ ¥ ¦¡ ¥ ¨¡.
(35)
º»¼½ ¾¿ÀÁ ÂÃ Ä ÂŽ ƻƻÅ¿ ¿ »ÃÄ Â¿ ÂÇ Ä½ÂǼ ¾ Âà È ÂÇ ¼À ¾Æ»Å
Æ»Á ÂÉ ÂÅ ¾ »ÅÀ¿ÂÊÂà ½ ÃÈËÅ ¾Â¼½ ¼ »ÉÀ ¾Á ÂÌ ¿ »Ã»¾À Âà ÆÂÅÀ Ä ÂÃ
Æ»ÅÆÂ Í½¾ ¼ÂÁÂ̼»ÅÇ Â¿»¾»Î ÂÌÂÃÃÏÂÉÀͼ »ÆÂ ͽ¿ »ÃÍ»¾ ÆÂà ÍÂÃ
ÐÂР¼ÂÃÑ Ò ÂÁ¾ ʻͽÂÇÂà ¿ »¾Æ»Á ÂÉ ÂÅÂà ¿ »Ã ÍÍÀ ÃÂÂà ¼À ¾Æ»Å
Æ»Á ÂÉ Âż »Ë ¿ ǽ¾ÂÁ ¾À ÃÍʽ ÃÊÂÅ »ÃÂÊ»»È »ÊÇ½È Âà ¿ Å Ë ¼»¼¿ »¾Æ»Á ÂÉ ÂÅÂÃ
Ľ Ç »ÃÇÀ ÊÂà ¿ÀÁ ËÁ»Ì Ê»¾ ¾¿À Âà ¿ »¼»Å Ç Ľ Ľ Ê Ä ÂÁ ¾
¾»ÃÄ Â Ï ÍÀ ÃÂÊÂüÀ ¾ Æ»Å
-
¼À ¾ Æ»ÅÆ»Á ÂÉ ÂÅ.
ÓÔ ÕÖ × ØÙÚ Ù ×ÛÜ×ÛÙ ×
g
Ý ×ÛÜ Þ ×ÜÛ Ù Ô ßÜ ×g
ÜÞÛÖÙ ×Ý×ÛÜ Þ×Ü Û༠ǽÁÂÌ ½ÃÇ »Å à »Ç ¾ »ÅÀ¿ ÂÊ Âà ʻ¿ »ÃÄ » ÊÂÃ Ä ÂŽ
inteconnected
networking
ÂÇ ÂÀinternational networking
Ͻ ÇÀ ÊÀ ¾¿ÀÁ Âà ÏÂÃ Í ¼ ÂÃÍÂÇ ÁÀ ¼ Ä ÂŽ É ÂŽÃÍ à Ê˾¿À Ç »Å Æ»¼ ÂÅ Ä Âà ʻν Á ÏÂÃÍ ¼ÂÁ ½ Ã ÍÆ»Å ÌÀ ÆÀ à ÍÂÃÄ »Ã ÍÂà ¾» ÃÍÍÀ ÃÂÊ Âà ÉÂŽ à ÍÂà Ê˾ À ý ʼ½ ÏÂÃ Í ÂÄ Â
Ľ¼ »ÁÀÅÀ ÌÄÀ ý Â
.
á »ÃÍ»Å Ç ½ Âý ÃÇ »Å ûǾ»ÃÀÅÀ ÇâÀÄ ½ã »Ç ˾Ë(2002:
52)
ä àÃÇ»Å Ã»Ç ÂÄ ÂÁ ÂÌ ¼»ÆÀ ÂÌ ÉÂŽ ÃÍÂà Ê˾¿À ǻŠÏÂÃ Í ¼ÂÁ ½ Ã Í Ç »ÅÌÀ ÆÀ Ã Í ÏÂÃÍ ¾ »ÃÉ Âà ÍÊÂÀ ¼ »Á ÀÅÀ Ì ÄÀ ýÂ. Menurut Hariningsih
(2005: 125) Internet adalah media komunikasi alternatif yang
dalam batas-batas pemakaian tertentu dapat digunakan untuk
menggantikan media komunikasi tradisional seperti pos, telepon
dan fax .
Internet atau
interconnected network
adalah sebuah sistem
komunikasi global yang menghubungkan komputer-komputer dan
(36)
åæçèéêæé
-
åæçèé êæé ëìíîïðñç ëñ òñóï çï ô õïé èæ.
ö ñð è æî ëìíîï ðñç õ æé åæçèéêæé ðñç ôï÷ïé ê òñ øæçæ ó æé êòïé ê íæïîïé ð èõæ ë ó æé êòïéê ëñ÷ñ÷ñçæîæ åæó ïç ï ðæ íæ ùæéê õ èòñ÷ï ð
internet backbone
õæé õ è÷ñõæëæéò æ ðïõñé êæé ùæéêó æ èéíñé êêïéæ ëæéunique name
ùæé ê ÷ èæ òæ õ è òñ÷ï ð õñéêæé æóæíæ ð úû32
÷ è ð. (
üñó ý èé öùæ þçèÿ æó, 2005:
195).
æîæ ð õ èò èíîïó ëæé ÷æ ôýæ èé ðñçéñ ð íñçïîæëæé åæçèéêæé
ëìíïé èëæ ò è ùæé ê íñé êêó ì÷æó ùæé ê íñé êôï÷ïé êæ ëæé ë ìíîï ðñç
õ è òñó ïçï ô õïé èæ ïé ðï ë ÷ñç ëìíïé è ëæò è òæ ðï òæ íæ óæ èé ùæé ê
õ èêïéæë æéòñ÷æ êæ èòï í÷ñçõæéíñõ èæõ æ ç è÷ñ ç÷æêæ èîñéêñ ðæ ôï æé
ö ñõæéêëæé îñé êñçð èæéèéðñçéñ ð
íñéïçï ð ÷ñ÷ ñçæî æ æ ôóè ùæé ê õ è ëï ðèî ìó ñô æ íÿ æ ô
.
é ì(2010: 104)
æõæó æ ô úé ðñ çéñð íñçïîæ ëæé òñ÷ï æ ô åæçèéêæé ëìíîï ðñ ç,
åæçèéêæé èé è íñéêôï÷ïéêë æé åï ðææé ëìíîï ðñç ùæ é ê ðñç òñ÷æçõ è òñóïçï ô õïé è æ.
Menurut Aji Supriyanto (2005: 336) internet adalah sebuah
jaringan komputer global yang terdiri dari jutaan komputer yang
saling terhubung dengan menggunakan protocol yang sama untuk
berbagi informasi secara bersama, internet juga merupakan
kumpulan atau penggabungan jaringan komputer lokal (LAN)
menjadi jaringan komputer global (WAN). Jaringan-jaringan
tersebut saling berhubungan atau berkomunikasi satu sama lain
dengan berbasiskan
rotocol
(
nternet
otocol
) dan
C
(
ransmission Control
ocol
atau
UD
(
User Datagram
(37)
oco
l)
! ! " #
$ """ %
" ! % %
% "
.
$ % &
" ! % " !
! % " ""
'" ( "%
.
)
.
*+ ,g
- .d
/ ,01 2/ , 3//4 / ,5 , 416 ,14- 1 )/7/ .8 +2 )1691:/ ;/6< '
-
' !
(
=, 2008: 196):
1)
> ? @ "A %' % "
% "
( (
.
@ " ! %e-mail,
%chatting
mailing list.
2)
> ? A '"= % % '" ! "
% % % % #
(38)
BCDC EF GF HD I HJB JD HKGF LC E MHNFE L HOF HD PHEHI QC KQ HR HF QFPHDR
,
L HKC DH F DGC KDC G IC KJBHL HD BC KB JN G HLHHD SHDR GCKQC N HK P HKFBCKB JN GHL H HDSHD RHPHPFI HDHB JDTU CNCV KHD RGFPHLE HRFMH KJN
NC WHKH XF NFL LC BC KB JNG HLHHD JDG JL IC D WHKF Q C KQ HRHF KC XC KC DNF
NCQ HQ F DGCKDC G ICKJB HLHD BCKB JN GHL H HD PF RF G HE SHD R N JPHM
QCKLC IQ HDR
.
3)
Y JDRNFZ C DPF PF L HD PHDZ C IQCE HOHK HDU CQ HR HF IC PF H QC E HOH K F DGC KDC G QC K XJDRNF NCQ HRHF
BCDRC IQ HD R B C IQC EHO H KHD
(
instructional developers)
SHD R QCLC KOH NHIH PC DR HD HMEF IHGCKF(content specialistis)
IC DRC IHN I HGCKF PHEH I QC DG JL BC IQC EHOH KH D C ECL G KV DFL(online learning material).
4)
Y JDRNF[ HIQ HMHDZ C NC KGH PFPFL IC IB JDS HF LCQCQ HN HD IC IFEFM\ HB HL HM
HL HDIC I HDXH HGL HDIHGCKFBC IQCE HOHK HDC ECL G KVDFL HGHJGFPHL\
GFPHL HPH LC]HOFQ HD^LCMHKJN HD QHRF BC NCKGH PF PF L JDG JL
IC DR HL NC N I HGC KF BC IQ C EHOHKHD C ECL G KV DF LT _HE H I XJDRNF F DF
BCNC KG H PFPFL PF] HOF QL HD JDGJL IC DR HLNC N I HGC KF
BCIQC EHO HKHD C ECL GKV DFL
.
` HE HJB JD MHD SH N CQ HR HF XJDRNF GHIQ HMHD NCQ HFL D SH RJK J NC DHDGFHN H IC DPV KV DR,
IC DRRJR HM\ HG HJ IC DRHDOJKLHDB H KH BC NC KGHPFPFL JDG JL ICD RHL N C N IHGC KFBCIQC EHOHK HD CECL G KV DF L SH DR GCE HM PF NC PFHL HD JDG JL
(39)
5)
abc de fg hihc djklabc de f fc f m fdbc kjkc klkn fi k okp h qf lho n hikrk qkc
hi hjp qsc fj m fl qsd qkojkc bcpbj o hihcdjkl f o kph qf
lho nhikrk qkc tk c d m fph qfok lhe h qpk m fm fj m f mki ko jhi ke u
v hnkdk f lhi hc djkl nhqk qpf okp h qf lhi krk qk c hihjp qsc fj
m fl qsdqkojkc bcpbj o hcr km f o kph qf
re
inforcement
(
lhc dktk kc)
tkcd n h qe f wkpenrichment
kpkbremedial
nkdf lhe h qp km fm fjm fmkikoo hcdfjbpflho nhi krk qkcjs cxhce fscki.
6)
abc de fg hcddkcpfyi ph qckpfw o smhi jh dfkp kc lho nhikrkqkczlhqj bi fk{kc
jhlkmk lhehqp k m fm fj | p brbkcctk bcpbj o honkcpb
oholh qobmk{ lhe h qpkmfm fj o hc dhi sik jh df kpkclhonhi krk qkc
eh{ fcddk lheh qpk m fm fj mklkp ohcth ebk fjkc }kjp b mkc
kjpfx fpke ctk
.
~ f dk osmhi kip h qckp fw jh dfkpkc lho nhikrk qkc ph qe hnbp tkfpb 1)
scxhcefscki(
p kpkl objk), 2)
v hnkdfkc eh k qk p kp kl objk m kc e hnkdfkc o hi ki b f fcph qchp, 3)
v hlhcb{ctkohi kib ffcph qchp.
hcb qbp y r f v bl qftkcp s
(2005: 337),
wbc de f i ktk ckc fcp hqchpfpbe hnk dk fnh qfjbp:
1)
v hnkdkfohm fko hikjbj k cpqkce wh qwfih2)
v hnkdkfe kqkckohc dfqfoe b qkp(e-mail)
3)
v hnkdkflbe kplhonhikrk qkcmkclhcm fm fjkc(40)
5)
ma
iling list, newsgroup
6)
Chatting
7)
(search engine)
8)
9)
,
.
-
.
(2002: 94)
.
1.
.
¡ ¢ ,
.
,
¡ £
.
2.
:
.
£ ,
¡
,
.
¤ ,
3.
.
¥ ,
¡ ¡
(2008: 184)
1)
¦ ,
(41)
2)
§¨©ª «ª ¬ ©® ¯¨° ±²¬³ ´¯µ± °¶µ¯ ²¯ µ© ±¯ ³·µµ© ¸µ ©¹º³²¶µ©¹ª´µ³µ¯¨©ª «ª ¬ ©»3)
¼«¬ ²® ¯¨° ±²¬³ º ³²±µ¸µ ° ©¹ª µ© ±³º½µµ© ¸µ©¹ ª µ© ¹µ¬¯ ´ «¶.
4)
§ ±³´µ¸µµ©® ½©¹µ© ¯´ ±µ¬µ©® ¯¯¨©ª «ª ¬ ©µ© ½µ© ¯ ·«¬²µ©® ¯ «¬µ ½µ ±µ¬ °°±³¯ «³µ¯ µ© ºµ¾ ¿µ ¯ ±²¬²ª µ©¸µ © ½ « ¾µª « ¶¯µ© ½µ ±µ¬ ½ «±³´µ¸µ ½ µ© ¾µª « ¶ ¸µ©¹ ª µ° µ
º «ª µ½ « ±³¨ ¶ ¾º ³²¶ µ©¹¯µ¶ «
.
5)
À© «© ¹¯ µ¬ ¯µ©±³¨½ ²¯¬«Á «¬ µª»6)
À©´ ¬²ª ¯µ©¯³µ¬ «Á «¬ µªÂµ ³« º º ³µ±µ ±©½ µ ±µ¬ ½ « µ¬ µª ° µ¯µ ½µ ±µ¬ ½ «ª «° ±²¶¯µ©
ºµ ¾¿µ ò©¹ª « «©¬³© ¬ «¬² ª ºµ¹µ « µ ¶µ¬ ¯¨° ²© «¯µ ª «
,
«© è ³°µª « ½µ© · ²¹µ ªºµ ¹µ « ° ½ «µ ± © ½ «½ «¯µ©» ĺ³µ ±µ °µ©Ãµµ¬ «©¬³© ¬ º µ¹«±©½ «½ «¯µ© ½ « Å©½¨© ª«µ
,
¸µ «¬²Æ µ¯ªª ¯ ± ³±²ª ¬ µ¯µµ©® µ¯ª ª ¯ ±µ¯µ ³,
±³¯ ²¶«µ ¾µ© ¨ © ¶«© ,
¶µ¸µ ©µ© «© è³°µª « µ¯µ½ ° «¯® ° ©¸½ «µ¯µ© õª « ¶«¬µª °ª «© ±©´ µ³« ½ µ¬µ,
°©¸½ « µ¯© õª «¶ «¬ µª ½ «ª ¯ ²ª«,
½µ©Ãµª « ¶«¬µª¯ ³·µª µ°µ.
Ç °µ© õ¬µ© «©¬ ³©¬ ¸µ «¬² °°±³¹²©µ¯µ© «©¬³© ¬ ²©¬ ²¯
½¨¿© ¶¨µ½ «© è ³°µª«
-
«© è³° µª « ¸µ©¹ ³¶ Áµ©® º³ «©¬ ³µ¯ª « ½ ©¹µ© ª²°º ³ ¸µ ©¹ ¶µ «©® º³«©¬ ³µ¯ª « ½ ©¹µ© ¨ ³µ©¹ ¶µ «© ½µ©° °±³°²½µ¾ ½µ© ° ° ±³´±µ¬ ±©¸¶ª µ«µ © ¬²¹µª
-
¬²¹µª ª¯¨ ¶µ ¾» È ¶µ«© «¬ ² ½© ¹µ© «©¬ ³© ¬ ½µ ±µ¬ ° ° º ³«¯µ© ª ²µ¬²(42)
ÉÊËÌÍË ÎÏÐÑÊÑ ÎÊÒ ÓÊÔ ÍÕÍ ÏÍË ÖÍË Ì ÒÐ ËÐ×ÐË Ñ ÊØÙËÌÌÍ ÉÍ ÎÍ×
Ò ÊÒÓÍË× Ú Ñ ÙÑÛÍ Í ÌÍÏ ÓÙÑ Í ÓÊÏÜÙ ÝÙ Ï Ý Ï ÊÍ× ÙÜ
.
Þ ÊÒ ÍËÜÍÍ×ÍË ÙË×ÊÏË Ê× ÑÊÓÍ ÌÍÙ ÑÚÒ ÓÊÏ Ó ÊÔÍ ÕÍ Ï Í ÉÍÔÍØ ÎÏÐÑÊÑ ÎÊË ÉÍÖÍ ÌÚËÍÍË Í×Í Ú ÚË×ÚÝÒ ÊÒÓÍË× Ú ÉÍ ÔÍÒ Ó ÊÔÍ ÕÍÏ Í× ÍÚ ÉÙ ÕÍ ÉÙÝÍË ÑÊÓÍ ÌÍÙ Í Ô×ÊÏË Í× ÙÜ ÉÍ ÔÍÒ
Ò ÊË ÉÍ ÎÍ×Ý ÍË Ù ËÜÐ ÏÒÍÑ Ù
-
ÙËÜÐ ÏÒ ÍÑÙ ÖÍË Ì ÏÊÔÊß ÍË ÉÍË ÑÊÓÍ ÌÍÙ ÑÚÒ ÓÊÏÓÊÔÍ ÕÍ ÏÌÚËÍÒ ÊËàÍ ÎÍÙ×ÚÕÚÍËÖÍ ËÌÉÙÙ ËÌÙ Ë ÝÍËáâ ÊàÍÏÍ× ÊÐÏÙÎÊÒÍËÜÍ Í× ÍË ÙË×ÊÏË Ê× ÍÝÍË ÒÊËÙËÌÝ Í×ÝÍË É ÍË Ò ÊÒ ÎÊÏÔÚÍÑ
ÎÊËÌ Ê×ÍØ ÚÍË ÓÊÔÍ ÕÍ Ï Ù Ë×ÊÏÍÝÑÙ ÉÍË ÒÊË Ì ÊÒ ÓÍË ÌÝÍË ÝÊÒÍÒ ÎÚÍË
ÉÍ ÔÍÒ ÓÙÉÍËÌ Î ÊË ÊÔÙ ×Ù ÍËá ãÙ ÉÍÝ ØÍËÖÍ ÓÍ ÌÙ Ñ ÙÑ ÛÍ
,
ÎÊÒ ÍËÜÍÍ×ÍË ÙË×ÊÏË Ê×ÓÍ ÌÙÌÚÏÚÍ×Í Ú× ÊËÍÌÍÎÊË ÉÙÉÙÝÕ ÚÌÍÒ ÊÒÙÔÙÝÙÎÊÏÍËÍË ÖÍË ÌàÚÝ ÚÎÓÊÑÍ ÏÉÍ ÔÍÒÒÊË Ì ÊÒ ÓÍË ÌÝÍËÎÏÐÜÊÑ ÙËÖÍ
.
ä
.
åæ çèæéêëìgg
íìææìîìïëðìëïñË×Ê ÏË Ê× ÓÍËÖÍ Ý Ò ÊÒÓÊÏÙÝÍË Ý ÊÚË× ÚËÌÍË Ý ÊÎÍÉ Í ÎÊÒ ÍÝÍÙ
,
ÉÙÓÍ ÔÙ Ý ÒÍËÍÜÍÍ× ÖÍËÌ ÓÙÑ Í ÉÙ ÎÊÏÐÔ ÊØ ÙË×ÊÏË Ê× Õ ÚÌÍ Ò ÊÒ ÓÍÛÍÉÍÒÎÍÝ Ë ÊÌÍ×Ù Ü
.
òÊÚË×ÚËÌÍË ÎÊÏ×ÍÒÍ ÖÍ Ë Ì ÉÙ ÎÊÏÐ Ô ÊØ Ò ÊÔÍ Ô ÚÙ Ù Ë× ÊÏË Ê×Í ÉÍ ÔÍØ ÝÊÒÚÉÍØ ÍË ÉÍ ÔÍÒ Ò ÊÒ ÎÊÏÐ ÔÊØ ÙË ÜÐ ÏÒ ÍÑÙ.
ñË× Ê ÏË Ê× ÒÊÒ ÚËÌÝÙËÝÍË Ñ ÙÍ ÎÍ ÎÚË Ò ÊËÌÝÑÊÑ Ó ÊÏÙ ×Í-
Ó ÊÏÙ× Í ×ÊÏÝÙ ËÙ Ò ÊÔÍÔ ÚÙ ÝÐ ÏÍË-
ÝÐ ÏÍË ÊÔ ÊÝ× ÏÐËÙÑ ó Ñ ÊÔÍÙ Ë Ù × Ú Í ÉÍ ØÍÑ Ù Ô ÏÙÑ Ê× ÉÍ ÔÍÒ ÓÊË× ÚÝ Í ÓÑ × ÏÍÝÑÙ Í×Í Ú Ò ÍÝ Í ÔÍØó Ò Í ÕÍ ÔÍØó ÝÍ× ÍÔÐ Ì ÉÍË ÓÚÝ Ú ÖÍË Ì ÉÍ ÎÍ×ÉÙÎÊÏÐ Ô ÊØÑ Ê àÍ ÏÍ ÐË ÔÙ Ë Ê
.
òÊÉÚÍ,
ÙË×Ê ÏË Ê× Ò ÊË ÉÚÝÚËÌ×ÏÍËÑ ÍÝÑÙ ÉÍË Ð ÎÊÏÍÑÙ ÓÙ Ñ ËÙÑ Í× ÍÚ ÉÙÝ ÊËÍ Ô ÉÊË ÌÍË ÑÊÓÚ× ÍËe
-businerss.
ò Ê× ÙÌÍ,
ÓÊÏÓÍ ÌÍÙ ÍÝ× ÙßÙ ×ÍÑ ÓÍ ÏÚ ÉÍ ÎÍ× ÉÙ× ÍËÌÍËÙ Ð ÔÊØ ÙË×ÊÏË Ê× Ò ÙÑ Í ÔËÖÍ:
(43)
ô õ ôö÷ø ù÷ø ú÷û üý üþüÿ ýü þü ý ü
,
ôõ ô ö÷ø ö÷û ÷ùÿ ÷ÿüÿ ú õ ü ü ø þü,
ù÷ÿ üþõ üÿû ÿ üÿ ÷þý ü,
öþ üÿ ô ÷þ üÿ.
÷ÿ þ öüø ü
.
ÿ(2010: 169)
üø ù ü ÿ÷ üö õ üÿ õü õú üö üÿ û ÷ õÿ ö÷ þÿ÷ö üÿ ö üþü û üõÿ ÷ø üüÿ þüÿ ÿ öø÷ÿýõùûü üþ ü þüÿ ûüõÿ ÷ýü üöüÿ ù÷ÿ ÿü üÿ üþö þ÷ õö
,
ù÷ þ ô ü üÿ ô õô ö÷ø ø÷ûüû õ õþ ô ù÷ÿ ü üÿ üÿ ù þÿ þü õ üÿú ü üÿ ÷ø üüÿüû üøø ÷û ü üÿüõ öüô õ
.
÷û üõÿ õö ø÷ÿ þ ö õ ÷ öø
(2002: 35)
üø ù ü ÿ÷ üöõ üû üøù÷ÿ ÿüüÿõÿ ö÷ þÿ÷ öõÿ õüõ ö1)
÷ÿü þù ô õ û õ2)
÷ÿ þÿÿü ÷øüøù üÿú÷ þù õ õþ.
3)
÷ÿ þÿÿüô ô õüûõô üõ.
4)
÷ þüô üô öüö ôô ôõ üûÿüû÷ú õöõÿõ5)
÷ÿ õÿ üö üÿýø û üù÷ ÿüÿþüÿ6)
÷ý ü üöüÿ÷ÿ üÿø÷ÿ ÿ ü üÿ øù ö÷ þ7)
÷ÿüûü ÿ üüÿûüõÿÿ ü8)
÷þ ô ü üÿûõÿ ÿüÿ õ ùüô õ ø÷ÿ þ þö õ ÷ öø
(2002: 12),
ô÷ûüõÿø÷ø ú÷ þõ üÿ üø ù ü ÿ÷ üö õ
,
õÿ ö÷þÿ ÷ ö ý ü ø÷ ø ú÷þõ üÿ üø ù ü ù ô õö õ,
ø üÿ üüöüûüøú õüÿù÷ÿ õ õ üÿüÿ ö üþüûüõÿ1)
÷ø üø ù üÿüÿ ÷÷ù üö üÿüûüø øÿ õ üôõ.
2)
÷ ö÷ þô÷õüüÿ õÿ þøüôõüÿup to date
ö÷û üø÷ÿ þÿ öø úÿ ü ø öõ üôõ ÿ ö ø ÷ø ú üü üÿ ø ÷ÿõ öõ(44)
! "#! $ " % % &
"' $$ #$ !
.
3)
($ & ) * " * !"! " ! $ * !$*!* % %+
4)
, !web
$$- %** ' $ " $ !* . $ *
,
" $ ""! / "! $ ! " !+5)
, !0 $ " $"* ! !" #
,
" " $ %* " ) $ $ ")
.
0 ")$ !" " &"! #&* %* * *" *& "
,
" ' $& & '# " ! $ ! &,
"!!&.)").
1 $ ")$ ! $ %* ") $ ! " " & " ! $ $ &" ""$ " ** )% * !+
,! !" 0 %&
(2009: 30)
$ !!&internet sehat
" $ * ! !# * $ " " $ " )".
0 " ) $ ! " "" 21)
3* % " * "* $ "! $!# . # * * !
.
2)
4 %" & " $ &(
% % ),
"1( 5(,
#*!" !"" ),
$).
3)
0 * !$ # $ * & & )6 !* $ & * $$ %/ %$ *
(45)
4)
789:8 ;< =8; 8>< ?@? @>8: 8 8AB< C<B 8= ; DE9F D8; ?@ >?8 G8< H8B@>< ;8>< < 9B@>9@B H @>I:8A89 :@9 JI ><89 K8A 8B 8=A@A8L8 89<9B @F @ABI8F
(
K8AJ<:B 8).
M8H :8A: D=<B <CL89 G;8: 8B;<:@> DF@ K;8><N8>< 9G89< 9B@>9@B
<9<?89L8A=@A8F <
.
O8H :<>=@HI8?< ;89G;8 : 8BH @ 9<AH 8B <H89C88B <9B @>9@B,
A KI =I =9L8 ?< ;8 9G :@9;< ;<A89 =@ K<9GG8 B <;8A =8F8 K N< A8 ;<A8B 8A89 ?8 KE8 <9B @>9@B 8;8F 8K HDB D> B@> ?@9B IA9L8New
Educational System
8B8I=@><9G;< = @?IBe-Education.
P@9I>IB QI;< R@BDH D
(2002: 12)
< 9B@9 @B H@H :I9L8< ?@>?8 G8<H 89 C8 8B;8F 8H?< ;89G:@9;< ;<A89 S89B8> 8F8<9 T1)
U@H8H :I89 ;89 A@ J@:8B89 ;8F 8H A DHI9< A8=< V =@ K< 9GG8 ;<H I9 GA<9A8 9 I9BIA H @F 89G=I 9GA89 :@9;< ;<A89 8B8I A DH I9<A8 =< N8>8A N8I KS ?8< A 89B8>8 =<=E8 ;@9 G89 : 8>8 : @9; < ;<A H8I:I9 89B8> =< = E8 ;89 89B 8> =< = E8 ; @9 G89 D >89G BI8 ;< H898:I9 H@>@A8 ?@>8;8.
2)
U@B@> =@;<889 < 9CD>H8 =< L89Gup to date
B@F8 K H@9; D>D9G B IH?I K9L8 H DB < W8 =< I9BIA H@H?8 J8 ;89 H@9G<AIB < :@>A@H ?89 G89 <F HI :@9 G@B8 KI 89 ;89 B@A9 DF DG<L89GB @ >N8;<;<?@>?8 G8<? @F8 K89;I9< 8.
3)
X;89L8 C8 =<F <B 8=I9B IAH@H?@9B IA ;89 H @F89 G=I 9GA89 ;< =AI =< A@F DH : DA =@ K< 9GG8 8A 89 H @9;D>D9G :@9< 9GA 8B89<9B @9 =< B8 =A8N< 89Y:B@A Z4)
P@F 8F I<web
:@9;<;< A89 S:> D=@ =? @F 8N8>;8: 8B;< F8 AIA89 =@ J8>8 ;<98H<= S B <;8A B@>G89B I9 G E8ABI ; 89 >I89 G :@>B@H I89 Z5)
P@F 8F I< @-
H8<F,
A D9 =IFB8 =< ;8:8B ;<F 8AIA89 = @ J8> 8 :>< ?8;< 89B8>=< = E8 ; 89 :@9;< ;<A 8B 8I:I9 ;@9 G89 >@A89 F8<99L8.
Y9B @ >9@B H@H :I9L8 < ?89L8A H89C 88B ;89 A@I9 GGIF89 S
(46)
[\]^_^
(2002: 65)
`a` b \b \c`d ` a`_d` e f\ g` ]hi a` ch h f]\cf\] j \b`g` h_\a h`dkbl h emn` h ]ko1)
p` fq hchfi^ c_` j hp` fq hc h fi^ c_ ` j h hfh _\fq`a he` f d` c` d \_`e` h erk jk j f n` d \_ kl` _\fq`a h ]\f gg\l`_ a`l`_ l`k]` f h fi^ c_` j h j \rhf gg` _\fg`l`_h e\jkl h]` f a`l `_ _\fn\l\ejh a` ]` a`f hfi^ c_ ` jh _ ` f` n`fgs`l ha a ` f a hbk ]k re` ff n`
.
2)
tk c` f gfn`j\f]k r` f_` fk j h` u hvf]\ cf\] j\b`g` h _\a h` e^_k fh e`j h a` f ` e]hsh]` j _\_hlheh e\ek c` fg`f a` l `_ r`l j\]k r` f _ ` fk jh`u h
(human touch),
j\rhfgg` e^_k fh e`j h n`fgb \cl` f gjk f g b` ck j\b` ]`j _\f n`_ d ` he` f h fi^ c_` jh
.
w`a` _^a \l e^_ k fhe` jh h fh j \f]k r` f _ ` fk jh`uh j \d \c] h ]` ]`d` f _` ]`,
q`b ` ] ]`fg` fm b \cd \lk e `fm ]ha` e a`d` ] a h c` j`e` f l`gh.
x f ]k e _\fg` ]`j h r`l ] \cj \b k ],
_\j ehdk f d c^ j \j d \fa hah e`f a`d`] a hl` ek e` f l\u` ] h f]\cf\],
] \]`d h d \ c]\_ k` f ` ]`k c\ec \` j h b \cj ` _` ] \]`dr` ck jc \`lhj` jh e`fy3)
z f{`_ `fs h ck ja ` fhacker
| hck j e^_dk ] \c n` f g b\ca`_d` e _\ck j` e q` chf g` f b` re` f a ` ]` ]ha` e a`d`] a h rhfa` ch a `l `_ _ \a h` dkblhe j \d \c]h h f]\cf\] hfh
.
zd`l `gh `a `fn` e \ gh` ] ` f d` c` r`{e\c a ` f {c`{e\c,
b` h e n` f g hfgh f _\f{ k ch a` ]` a` f h fi^ c_ `j h j`_ d` h _\ck j` e j hj ]\_ h fi^ c_` j h.
4)
w^ cf^ gc`i h_ ka`ra h` ej\ jt \_ ka` r`f ] \ef^l ^gh h f] \cf\] _\_ k fgehfe` f a h j`l `rgk f` e`f^l \rb \b\c`d`e`l` f g` f n` f gek c` fg _\fqk fqk fg \]h e`a` f_^ c`l h ]` ja \fg` f_\f{hd ]`e` f j h]k j
-
jh ]k j d^ cf^ n` f g _ \fg\edl^ h ]` jh g`_ b`c a` f s ha \^ d^ cf^ y } \f g` f `a ` f n` jh ]k j-
j h]k j _` e` `e `f _\_ d \fg` ck rha` f_\ckj` ed \c]k_bk r` fd j he^l ^ghj d` c`d \_` e`h ffn`erk jkjf n`d ` c`c\_` q`.
5)
t \q` r`]` fb ` ckw \_ `fi`` ]` f ]\ef^l ^ gh e^_dk ] \c a` f d \fg\_b` f g` ffn` j\d \ c]h q` ch fg`f e^_ dk ]\c a` f h f]\cf\]
,
]ha`e j` q` _ \fa^ c^ f g l ` rhcfn` h f^ s` jh e\hl _k` f a` f ak fh` k j`r`,
f`_ k f qkg` _\l `rhc e` f e\q` r` ]`f _^a \l b` ckm ` f]` c` l` h f d \_b \l^ e` f ] c` fj` ejh d \cb`fe `f e\ c\e\fhf g j\j \^c` fg,
d \_` fi` ` ]` f e` c]k ec \a h] d`l jk k f]k e ]c` fj` ej he-Education
k f]k e d \_ b`n`c` f ~ t~,
a`f l` hf j \b`g` h fn`.
(47)
g
g
¡
¢ £ ¢
,
¤ ¥ ¦¦ §¢(2003: 123)
¢ £ ¢¨
:
1)
¥© ¨ ¨ ¨ ¨ ¨ ª .
2)
¡.
3)
.
« ¢
¢ ¡
¬
. (
§ § ¢ ,
2006: 297).
¢ £
.
¦ © (2004: 30)
« ¢ ¡ ¢
. Selain itu menurut Tohirin (2008: 151)
Prestasi belajar diperoleh dari apa yang telah dicapai oleh siswa
setelah siswa melakukan kegiatan belajar . Prestasi belajar
(48)
®¯°±² ±°±³®´ ³µ±³³¯¶ ±¯·±³µ®¯¸´ ¹¯ °±³µº¹ºº ³²º °»´ ³µ´ ²±¼º ¯¼±½ ¯ ¶
±°¼¯¹ ®±¶ ±» ¾ ±°²º ²´¹²´ ³²º ¿ À¹ ´½ ² ±½ ¯ ¸´ ¶±Á ±¹ Áºµ± »´ ¹º ±°±³
´ ³µº °º ¹±³° ´»±» º ±³ ½¯½¾ ± ®±¶±»» ±²± ´ ¶ ±Á±¹ ±³²´¹ ²´ ³²º ·± ³µ
¸ ¯±½±³·±®¯ ²º ³Áº °°±³®±¶ ±»¸´ ³²º °³¯ ¶±¯±²±º¼º¹º ÃĶ´ ¼µº¹º·±³ µ
¸´¹½±³µ°º ²±³¿
Å´¹ ® ±½ ±¹ ° ±³¼±½¯¶º¹±¯ ±³Â´ ³®±Â±²®¯ ±²±½®±Â±²®¯ ²±¹ ¯°½º ±²º
°´½ ¯» º ¶ ±³ ¸ ±¼¾ ± ¹ ´½² ±½¯¸´ ¶±Á±¹ ±®±¶ ±¼ ¼±½¯¶ º½ ±¼± ½ ¯½ ¾ ± ®±¶±»
»´»Â´ ¶±Á ±¹ ¯ » ±²± ´¶±Á ±¹ ±³ ®¯ ½´ °Ä¶ ±¼ ½ ´ ¶±»± ´¹ ¯Ä®´ ²´¹ ²´ ³²º
·±³ µ ®±Â±² ®¯ ³ ·±²±°±³ ®±¶±» ¸´ ³²º ° ½°Ä¹ ± ²±º ±³µ°± ·± ³µ
®¯Â´¹ Ķ´ ¼½ ´ ²´ ¶ ±¼®¯ ±®±°± ³´Æ ±¶º ±½ ¯
.
Ç
.
ÈÉÊ ËÌÍÎÏ ÉÊ ËÌÍÐ ÉÑg
ÒÓÒÔÓÑg
ÉÍÕ Ö ×Ô Í ÓØ ËÉØ ×Ç Ó Ù ÉÚÉÍÛ ³²º ° » ´ ³Ü ±Â±¯ ¹´½²±½¯ ¸´ ¶±Á ±¹ ·±³µ »´» º ±½ ° ±³ ² ¯®±°¶ ±¼
»º ®±¼¿ Ý´ ³º¹º ² Þ ¶ ±»´ ² Ä
(2010: 54)
ñ °² Ĺ-
ñ°²Ä¹ ·±³µ »´»Â´ ³µ ±¹º ¼¯Â¹´½²±½¯¸ ´ ¶±Á ±¹±® ±®º ±» ±Ü ±»·±¯²º ñ°² Ĺ¯³²´¹ ³±¶®±³Ã±°² Ĺ´ °½²´¹ ³±¶
.
1)
ß±°²Ä¹ à³²´¹³±¶ ±®±¶±¼ ñ°² Ĺ ·±³µ ±® ± ®±¶ ±» ¯³®¯Æ ¯®º ·±³ µ½ ´ ®±³µ¸ ´ ¶ ±Á±¹® ±³®±Â±²» ´» ´ ³µ±¹º ¼¯¼±½¯ ¶¸´¶ ±Á ±¹ ¯³®¯Æ ¯®º á½ ´ ´¹² ¯:
±
)
ß±°² Ĺ߯½¯Ä¶ ĵ¯½á»´ ¶¯ º ²¯:
(1)
â´½ ´ ¼±² ±³À¹ Ľ´½¸´ ¶ ±Á ±¹½ ´½´ Ĺ ±³µ±°±³²´ ¹ µ±³µµºÁ ¯ °± °´½´ ¼±² ±³ Ĺ ±³µ ²´¹µ ±³µµº á ½ ´¶ ±¯³ ¯²º Á º µ± ±° ±³ Ü´ ±² ¶´ ¶±¼á °º ¹±³µ ¸´ ¹½ ´» ±³µ ±²
,
»º ®±¼ º½ ¯³µ,
»´ ³µ ±³²º °á °º¹ ±³µ ®±¹±¼á ±² ±º µ±³µµº±³ ú ³ µ½ ¯ ±¶±²¯³®´¹±.
(2)
ã±Ü ±²²º¸º ¼ã±Ü ±²²º¸º ¼¯ ³¯®±Â±²¸´¹º ±¸º ²±
,
²º ¶¯,
±²±¼ °±°¯,
®±³Â±² ±¼² ±³µ ±³¿(49)
(1)
äåæåçèéê éëìíëîåï åðåë êñê ñêò éóñéçî ñ ôéë ê åõéðéñ ôåöéö ÷øéë ÷ êñôù
-
úñêñ ô èéïéö öåçåé ôêñ çéë ðê éë ðéë éîéø öåëûåêøéñôéë èñ çñ èåëð éë ïñëðôøë ð éë ö åïéïøñ æéç é ûéë ð îå÷éî.
äåæåçèéê éë ö åçø÷ éô éë ú éôî ùç ÷ êñ ôù ïù ðñ ê ûé ëð ÷ éïñ ëð ÷åëîñ ëð èéï éö ÷ ç ù ê åê õ åïéü éç êñ ê òé,
ôéçåë é ñî ø ö åë åë åëî ø ôéë ôø éïñîéê õ åï éüéç êñ ê òé.
ý åö éôñ ë îñ ëððñ î ñëðô éî ñ ëî åïñðåë êñ êåùç éëð ñë èñ þñ èø ÿ ê åö é ôñë õ åêéç ÷åïø éë ð ñ ë èñþñèø îåçê åõøî ö åç éñ êø ôê åê èéïéö õ åïéü éç.
ýåõ éïñ ôëûé,
êåöéôñë çåë èé î ñëð ôéî ñëîåïñ ðåë êñ ñ ë èñþñèø ÿ ê åö éôñë êø ïñ î ñ ë èñþñèø ñîø ö åë æé÷ éñô åêø ôêåê éëõ åï éü éç.
(2)
ùîñ þ éêñèéï é ê éïé ê éîø úéôîùç ûéë ð ö åö åë ð éçø ñ ôååúåôî ñúéë ôåðñéî éëõ åïé üéçêñê òé
.
ùî ñþ éê ñ ï é ûé ëð öåë èù çùë ðêñ ê òéñ ë ðñ ëö åï éôø ôéëôåðñ éîéëõ åï éü éç.
(3)
ñë éîýåæéçé ê åèåç éë é
,
ö ñë éî(
interest)
õåç éçî ñ ôåæåë è åçøë ðéë èéë ôåðéñ ç é éë ûéëð î ñë ððñ éîéø ôåñëðñ ë éë ûéë ð õåê éç îåç éèé÷ ê åêøéî ø åëø çøî åõ åç(
ýûé ÿ2003),
ö ñ ë éî õø ôéë ïé ñêîñïé ûéëð ÷ù÷ø ï åç èéïéö ÷ êñ ôù ïùðñ èñê åõ éõ ôéë ôåîåç ðéëîøë ðéëëûé îåç é èé÷ õ åçõéðéñ ú éôî ùç ñëîåçë éï ï éñ ëëûé,
êå÷ åçîñ ÷ åöø êéî éë÷ åç éîñéë ÿ ôåñë ðñëîé ø éë ÿ ö ùîñ þ éêñ,
èéëôåõøî ø éë(4)
ý ñôé÷ý ñôé÷ éèéï é ð åüéïé ñ ëî åç ë éï ûéë ð õ åç èñöåë êñ éúåôî ñú õ åçø÷é ôåæ åë èåçøëðéë øëîø ô ö åçåéôêñ éî éø ö åç åê÷ùë ê èåë ð éë æéç é ûéë ð ç åï éîñ ú îåîé÷ î åç éè é÷ ùõ üåôÿùç éëð
,
÷ åçñ êî ñ òé èéëê åõ éðéñëûé.
ý ñôé÷êñêò é èéïéö õ åï éüéç èé÷ éî èñ÷ åëð éçø ñ ù ï å ÷ åç éêé éë ê åë éë ð éîéø î ñ èéô êåë éëð ÷ éè é ÷ åçúùçö éë ðø çø ÿ ÷ åïéü éç éë ÿéî éøïñ ë ðôøë ðéëê åôñ î éçëûé.
(5)
éôéîèéï é ôåöéö÷ø éë êåêåùç éëð ûéë ð ö åë ü éèñ ê éï é ê éîø ôùö÷ùë åë ûé ëð èñ ÷ åç ïø ôéë è éïéö ÷çùê åê õ åïéü éç êåêåùçéë ð
.
÷éõñ ï é õ éôéî ê åêåùçéë ð ê åê ø éñ èåëð éë õñ èéë ð ûéë ð êåèéëð èñ÷ åï éüéçñ ëûé,
öéôé õ éôéî ñ îø éôéë öåë èø ôøëð ÷çù êåê õ åïéü éçëûé ê å ñ ëððéôåöøëðôñ ë éëõåêéçéô éëõ åç éêñ ï.
(6)
éê éåç æéûéóñ çñý ñêò ééê é ÷ åç æéûé èñ çñ îñ öõø ï èéçñ ôåñ ëðñ ëéë ö åòø üø èôéë èñ çñ õ åçîñ ë èéô èéë õ åç éêñ ï
.
ó éçñ ê åðñ ÷ åçôåö õ éëð éë ÿçéêé÷ åç æ é ûéèñçñèé÷ éîîñ öõø ïõ åç ôéî éèéëûé ÷ åë ð éôø éë èéçñ ïñ ëðôøëðéë óéïéö ÷çù ê åê õ åïéü éç èñ ôåîé øñ õé òé øë üø ô ÷çåêî é êñ öåçø÷ éô éë(1)
No Kompetensi Dasar Materi Pokok Pembelajaran Penilaian Alokasi Waktu
Sumber Belajar Tata Cara mengetik
Bahan tampilan slide Presentasi dengan cara: o Memformat
presentasi
o Memformat Teks o Memformat table o Memfaatkan Smart
Art
o Memformat penampilan Slide secara transisi, animasi, sound effect
nama, kartu
undangan dan lain-lain secara individual Asosiasi
Menjelaskan cara pengetikan bahan tampilan presentasi dengan memanfaatkan Smart Art dan lain-lain. Komunikasi Mempresentasikan cara memproduksi dokumen/lembar kerja sederhana. sederhana Portofolio Laporan tertulis tentang cara membuat dokumen secara berkelompok Tes Tes tertulis bentuk uraian dan/atau pilihan ganda tentang cara memproduksi dokumen/lem bar kerja sederhana
(2)
119
LAMPIRAN 6
(3)
KEME NTERIAN PENDI DJKAN DAN KEBUDAY AAN
f) NIVERSITAS
NEGERI
YOGYAKARTAFAKUl ,'I' __ 4S
セ Z k セ ono mA@A13m a!: K':irangma181,g YogYJkart s. 5)28 1
Telp. (0274) 586168 Ext. 817 Fax. (0274) 554902
Website: http://www.{e.unv.ac.id e-mail :[email protected]
Nomor Hal
: jセRNア iunSTNQXOltORPQT@ 1 Desember 2014 : Permohonan Ijin Observasi
Yth. Kepala Sekolah SMK Negeri 2 Temanggung Jalan Kartini No. 34 B Temanggung
JAWA TENGAH
Kami sampaikan dengan hormat pennohonan Ijin Observasi dalam rangka penulisan Tugas Akhir Skripsi bagi mahasiswa :
Nama NIM
J urusaniProdi Maksud/Tujuan Judul
Siti Musarofah 11402244021
Pendidikan Administrasi Perkantoran Ijin Observasi Pra Penelitian
"Pemanfaatan Internet sebagai Sumber Belajar untuk Meningkatkan Prestasi BeJajar Otomatisasi Perkantoran Kelas X Administrasi Perkantoran SMK Negeri 2 Temanggung"
Demikian atas kerjasama dan ijinnya diucapkan terima kasih.
Tembusan :
1. Mahasiswa yang bersangkutan; 2. Arsip Jurusan
(4)
KEMENTERlAN PENDIDIKAN DAN KEBUDA Y AAN
UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA
FAKULTAS EKONOMI
Alamat: Karangmalang Y ogyakarta 55281Telp. (0274) 586168 Ext. 817 Fax. (0274) 554902
Web site : http://11!l11w.fe.unvac.id e-mail: fe@ uny.ac.id
Nomor Hal
: 840
IUN34 .18/LT/2015: Permohonan Ijin Ujicoba Instrumen Penelitian
Yth. Kepala Sekolah SMK N 2 Magelang JI. Jendral A. Yani No. 135-A Magelang JAWA TENGAH
6 Mei 2015
Kami sampaikan dengan hormat kepada Bpk/Ibu, bahwa mahasiswa dari Jurusan Pendidikan Administrasi/Prodi Pendidikan Administrasi Perkantoran angkatan tahun 2011 bermaksud mencari data untuk keperluan penulisan Tugas Akhir Skripsi (TAS), adapun mahasiswa tersebut adalah :
Nama NIM
J urusaniProdi Maksud/Tujuan Judul TAS
Siti Musarofah 11402244021
Pendidikan Administrasi Perkantoran
Ijin Ujicoba Instrumen Penelitian di SMK N 2 Magelang
"Korelasi Pemanfaatan Internet sebagai Sumber Belajar dengan Prestasi Belajar Otomatisasi Perkantoran Siswa Kelas X SMK Negeri 2 Temanggung"
Untuk dapat terlaksananya maksud tersebut, kami mohon dengan hormat Bpk/Ibu berkenan memberi ijin dan bantuan seperlunya.
Demikian atas ijin dan bantuannya diucapkan terima kasih.
Tembusan :
1. Mahasiswa yang bersangkutan; 2. Arsip Jurusan
(5)
· - - - -, ..
- .-
_.
__
._- - ----KEMENTERlAN PENDIDIKAN DAN KEBUDA Y AAN
UNIVERSITAS NEGERI YOGYAKARTA
FAKULTAS EKONOMI
Alamat: Karangmalang Yo gyakarta 55 281
Telp. (0274) 586168 Ext. 817 Fax. (0274) 554902
We bsite : http ://v,J'ww.te.unv.ac.id e-mail:fe@ uny.ac.id
Nomor Hal
:
Xセ@ j 1UN34.18/LT/20 15: Permohonan Ijin Penelitian
Yth. Kepala Sekolah SMK N 2 Temanggung
JI. Kartini No. 48 B Temanggung
JAWA TENGAH
6 Mei 2015
Kami sampaikan dengan hormat kepada BpklIbu, bahwa mahasiswa dari Jurusan Pendidikan Administrasi/Prodi Pendidikan Administrasi Perkantoran angkatan tahun 2011 bermaksud mencari data untuk keperluan penulisan Tugas Akhir Skripsi (TAS), adapun mahasiswa tersebut adalah :
Nama NIM
J urusaniProdi Maksud/Tujuan Judul TAS
Siti Musarofah 11402244021
Pendidikan Administrasi Perkantoran Ijin Penelitian di SMK N 2 Temanggung
"Korelasi Pemanfaatan Internet sebagai Sumber Belajar dengan Prestasi Belajar Otomatisasi Perkantoran Siswa Kelas X SMK Negeri 2 Temanggung"
Untuk dapat terlaksananya maksud tersebut, kami mohon dengan hormat Bpkllbu berkenan memberi ijin dan bantuan seperlunya.
Demikian atas ijin dan bantuannya diucapkan terima kasih.
Tembusan :
I Mahasiswa yang bersangkutan; 2. Arsip Jurusan
(6)
PEMERINTAH KABUPATEN TEMANGGUNG
DINAS PENDIDlKAN
SMK NEGERI 2 TEMANGGUNG
Jalan Kartini 34B Temanggung 56215 Telp. 0293-491609Fax. (0293) 491513,
E-mail : [email protected] : smk2temanggung.net
SURAT KETERANGAN
Nomor : 423/
.201
/2015
Yang bertanda tangan dibawah ini nama
NIP
pangkat/Golongan jabatan
: Suratman. S TP. MP : 10630203 198902 1 008 : Pembina / IVa
: Kepala Sekolah Dengan ini menerangkan bahwa :
nama NIM
J urusan/prodi fakultas
: Siti Musarofah : 11402244021
: Pendidikan Administrasi Perkantoran : Ekonomi Universitas Negeri Yogyakarta.
benar-benar telah melaksanakan penelitian dengan judul Korelasi Pemanfaatan Internet sebagai Sumber Belajar dengan Pre stasi Belajar Otomatisasi Perkantoran siswa kelas X SMK Negeri 2 Temanggung.