Uji Variasi Suhu Terhadap Hasil Pengering Pada Alat Pengering Ikan (Tipe Kabinet)
Lampiran 1.Flow Chart Pelaksanaan Penelitian Mulai
Disusun ikan pada nampan Dimasukkan nampan pada alat pengering ikan
Dihidupkan alat pengering ikan Ditunggu hingga waktu tertentu Diangkat nampan berisi ikan dari alat pengering ikan
Dilakukan pengamatan parameter Dilakukan pengolahan data
Dengan Suhu :
50 ℃ , 55℃ , 60℃ , 65 ℃ ,70℃
Parameter : 1. Organoleptik 2.
Kadar Air Bahan Lampiran 2. Data Pengamatan kadar air awal setelah pengeringan Ulangan
Perlakuan Total Rataan
I II
III T1 61,38 65,64 66,84 193,86 64,62 T2 49,38 51,06 48,31 148,76 49,58 T3 38,39 41,02 43,47 122,88 40,96 T4 33,73 37,38 32,66 103,77 34,59 T5 27,17 22,76 37,60 87,53 29,17 Total 210,05 217,86 228,88 656,8 Rataan 42,01 43,572 45,776 72,44 Analisis sidik ragam kadar air
SK DB JK KT F Hitung F0,05 F0,01 Perlakuan 4 ** 2320,950 580,237 32,901 3,478 5,994
Galat 10 161,620 16,162 TOTAL 14 2482,570
Ket : tn = tidak nyata = nyata * = sangat nyata **
Lampiran 3. Data pengamatan organoleptik kenampakan Ulangan
Perlakuan Total Rataan
I II
III T1 2,7 2,4 2,5 7,6 2,53 T2 3,7 3,5 4,0 11,2 3,73 T3 6,7 7,1 7,4 20,8 7,06 T4 7,1 7,0 7,3 21,4 7,13 T5 6,8 5,7 6,6 19,1 6,36 Total 27 25,7 27,8 80,5 Rataan 5,4 5,14 5,56 5,37 Analisis sidik ragam organoleptik kenampakan
SK DB JK KT F Hitung F0,05 F0,01 Perlakuan 4 53,120 ** 13,280 115,145 3,478 5,994
Galat 10 1,153 0,115 TOTAL 14 66,276
Ket : tn = tidak nyata = nyata * = sangat nyata **
Lampiran 4. Data pengamatan organoleptik aroma Ulangan
Perlakuan Total Rataan
I II
III T1 3,3 3,5 3,0 9,8 3,26 T2 5,1 5,6 5,4 16,1 5,36 T3 6,0 6,4 6,3 18,7 6,23 T4 6,4 6,2 6,4 19 6,33 T5 7,2 6,5 7,3 21 7,0 Total 28,2 28,2 28,4 84,6 Rataan 5,64 5,64 5,68 5,65 Analisis sidik ragam organoleptik aroma
SK DB JK KT F Hitung F0,05 F0,01 Perlakuan 4 25,169 ** 6,292 84,272 3,478 5,994
Galat 10 0,747 0,075 TOTAL 14 25,916
Ket : tn = tidak nyata = nyata * = sangat nyata **
Lampiran 5. Perhitungan kadar air o
Perlakuan T1 = 50 C
Berat Ikan Awal – Berat Ikan Kering Oven Kadar Air =
× 100 % Berat Ikan awal
Ulangan 1
10,31
- – 6,70
Sampel 1 = × 100 %
6,70
= 53,88 %
11,14
- – 7,23
Sampel 2 = × 100 %
7,23
= 54,08 %
12,28
- – 7,32
Sampel 3 = × 100 %
7,32
= 69,84 %
12,91
- – 7,57
Sampel 4 = × 100 %
7,57
= 70,54 %
11,52
- – 7,29
Sampel 5 = × 100 %
7,29
= 58,02 %
10,26
- – 6,56
Sampel 6 = × 100 %
6,56
= 56,40 %
11,25
- – 6,89
Sampel 7 = × 100 %
6,89
= 63,28 %
14,12
- – 8,41
Sampel 8 = × 100 %
8,41
- – 8,82 8,82
- – 7,41 7,41
- – 7,50 7,50
- – 7,60 7,60
- – 7,55 7,55
- – 8,03 8,03
- – 6,63 6,63
- – 7,10 7,10
- – 7,54 7,54
13,39
Sampel 7 =
× 100 % = 77,04 %
12,57
Sampel 6 =
× 100 % = 63,80 %
10,86
Sampel 5 =
× 100 % = 64,38 %
13,20
Sampel 4 =
× 100 % = 56,55 %
11,82
Sampel 3 =
× 100 % = 51,18 %
Sampel 2 =
× 100 % = 57,80 %
11,46
Rata-rata ulangan I = 61,38% Ulangan II Sampel 1 =
× 100 % = 52,90 %
11,33
Sampel 10 =
× 100 % = 67,00 %
14,73
Sampel 9 =
× 100 %
- – 7,65 7,65
- – 6,76 6,76
- – 7,43 7,43
- – 6,20 6,20
- – 7,76 7,76
- – 8,00 8,00
- – 6,39 6,39
- – 7,37 7,37
- – 7,10 7,10
12,73
Sampel 6 =
× 100 % = 65,26 %
12,18
Sampel 5 =
× 100 % = 62,75 %
10,40
Sampel 4 =
× 100 % = 62,25 %
12,98
Sampel 3 =
× 100 % = 63,91 %
12,72
Sampel 2 =
× 100 % = 79,35 %
Rata-rata ulangan II = 65,64% Ulangan III Sampel 1 =
× 100 % = 59,35 %
11,87
Sampel 10 =
× 100 % = 76,03 %
12,66
Sampel 9 =
× 100 % = 72,94 %
13,23
Sampel 8 =
× 100 %
12,98
- – 8,85
× 100 % Sampel 7 =
8,85
= 46,66 %
12,94
- – 7,56
Sampel 8 = × 100 %
7,60
= 71,16 %
12,11
- – 7,23
Sampel 9 = × 100 %
7,23
= 67,29 %
11,02
- – 6,49
Sampel 10 = × 100 %
7,60
= 70,26 % Rata-rata ulangan III = 66,83% o
Perlakuan T2 = 55 C
Ulangan I
12,67
- – 8,06
Sampel 1 = × 100 %
8,06
= 57,20 %
11,36
- – 7,50
Sampel 2 = × 100 %
7,50
= 57,55 %
10,33
- – 7,00
Sampel 3 = × 100 %
7,00
= 47,57 %
10,87
- – 7,15
Sampel 4 = × 100 %
7,15
= 52,02 %
11,2
- – 7,53
Sampel 5 = × 100 %
7,53
- – 9,5 9,5
- – 9,31 9,31
- – 7,55 7,55
- – 7,2
7,2
- – 5,32
5,32
- – 7,8 7,8
- – 8,21 8,21
- – 6,56 6,56
- – 8,2
8,2
12,39
Sampel 4 =
× 100 % = 44,21%
9,86
Sampel 3 =
× 100 % = 56,15 %
12,82
Sampel 2 =
× 100 % = 56,03 %
12,17
Rata-rata ulangan I = 49,38% Ulangan II Sampel 1 =
× 100 % = 35,34 %
Sampel 10 =
7,2
× 100 % = 55,56 %
11,2
Sampel 9 =
× 100 % = 42,25 %
10,74
Sampel 8 =
× 100 % = 49,62 %
13,93
Sampel 7 =
× 100 % = 48,00 %
14,06
Sampel 6 =
× 100 %
- – 8,00 8,00
- – 6,2
6,2
- – 8,50 8,50
- – 7,30 7,30
- – 8,32 8,32
- – 8,10 8,10
- – 8,30 8,30
- – 6,01
6,01
- – 7,80 7,80
11,23
Sampel 3 =
× 100 % = 54,82 %
8,76
Sampel 2 =
× 100 % = 54,82 %
12,85
Rata-rata ulangan II = 51,06% Ulangan III Sampel 1 =
× 100 % = 42,59 %
11,55
Sampel 10 =
× 100 % = 52,64 %
Sampel 9 =
12,70
× 100 % = 53,01 %
11,17
Sampel 8 =
× 100 % = 58,82 %
13,50
Sampel 7 =
× 100 % = 52,10 %
9,43
Sampel 6 =
× 100 % = 44,00 %
11,52
Sampel 5 =
× 100 %
10,86
- – 7,3
× 100 % Sampel 4 =
7,30
= 48,77 %
9,07
- – 7,02
Sampel 5 = × 100 %
7,02
= 29,20 %
11,24
- – 7,30
Sampel 6 = × 100 %
7,30
= 55,34 %
13,71
- – 8,62
Sampel 7 = × 100 %
8,62
= 59,05 %
9,29
- – 6,39
Sampel 8 = × 100 %
6,39
= 45,38 %
10,13
- – 7,29
Sampel 9 = × 100 %
7,29
= 38,96 %
7,72
- – 5,88
Sampel 10 = × 100 %
5,88
= 23,64 % Rata-rata ulangan III = 48,31 % o
Perlakuan T3=60 C
Ulangan I
10,69
- – 7,46
Sampel 1 = × 100 %
7,46
= 43,29 %
9,50
- – 6,50
Sampel 2 = × 100 %
6,50
- – 8,44 8,44
- – 6,76
6,76
- – 8,60 8,60
- – 6,54 6,54
- – 7,10 7,10
- – 8,38 8,34
- – 6,07
6,07
- – 6,65
6,65
- – 6,97
6,97
9,52
Rata-rata ulangan I = 38,39 % Ulangan II Sampel 1 =
× 100 % = 32,03 %
8,78
Sampel 10 =
× 100 % = 31,30 %
7,97
Sampel 9 =
× 100 % = 36,39 %
11,43
Sampel 8 =
× 100 % = 41,97 %
Sampel 7 =
10,08
× 100 % = 42,20 %
9,30
Sampel 6 =
× 100 % = 32,50 %
11,13
Sampel 5 =
× 100 % = 31,36 %
8,88
Sampel 4 =
× 100 % = 46,91 %
12,40
Sampel 3 =
× 100 %
- – 6,57 6,57
- – 5,49
5,49
- – 6,50
6,50
- – 3,81
3,81
× 100 % = 42,60 %
× 100 % = 47,71 %
10,65
Sampel 10 =
× 100 % = 35,97 %
10,13
Sampel 9 =
× 100 % = 44,30 %
10,13
Sampel 8 =
× 100 % = 40,00 %
10,15
Sampel 7 =
8,87
- – 6,22
6,22
- – 7,25 7,25
- – 7,02 7,02
- – 7,45 7,45
- – 7,21 7,21
Sampel 6 =
× 100 % = 45,40 %
5,54
Sampel 5 =
× 100 % = 36,61 %
8,88
Sampel 4 =
× 100 % = 36,24 %
7,48
Sampel 3 =
× 100 % = 38,66 %
9,11
Sampel 2 =
Rata-rata ulangan II = 41,02%
- – 11,42 11,42
- – 6,63
6,63
- – 9,16 9,16
- – 5,05
5,05
- – 7,40 7,40
- – 7,54
7,54
- – 8,90
8,90
- – 8,67 8,67
- – 8,23 8,23
11,10
Sampel 9 =
× 100 % = 56,86 %
13,60
Sampel 8 =
× 100 % = 34,26 %
11,95
Sampel 7 =
× 100 % = 40,58 %
10,60
Sampel 6 =
× 100 % = 44,05 %
Sampel 5 =
10,66
× 100 % = 33,06 %
6,72
Sampel 4 =
× 100 % = 36,46 %
12,50
Sampel 3 =
× 100 % = 44,64 %
9,59
Sampel 2 =
× 100 % = 42,90 %
16,32
Ulangan III Sampel 1 =
× 100 % = 34,87 %
- – 8,12 8,12
- – 8,25 8,25
- – 7,56 7,56
- – 6,91
6,91
- – 6,17
6,17
- – 6,41
6,41
- – 8,55 8,55
- – 7,75 7,75
- – 7,00 7,00
9,13
Sampel 8 =
× 100 % = 33,80 %
10,37
Sampel 7 =
× 100 % = 38,59 %
11,85
Sampel 6 =
× 100 % = 29,95 %
8,33
Sampel 5 =
× 100 % = 30,14 %
8,03
Sampel 4 =
× 100 % = 32,12 %
Sampel 3 =
× 100 % = 31,13 %
9,94
Sampel 2 =
× 100 % = 35,64 %
11,19
Sampel 1 =
Perlakuan T4 = 65
o
CRata – rata ulangan III = 43,47 %
× 100 % =39,40 %
11,32
Sampel 10 =
× 100 %
- –6,83
6,83
- – 6,60 6,60
- – 7,00 7,00
- – 7,65 7,65
- – 8,42 8,42
- – 7,91 7,91
- – 8,10 8,10
- – 7,77 7,77
- – 8,84 8,84
12,51
Sampel 7 =
× 100 % = 37,96 %
10,72
Sampel 6 =
× 100 % = 35,56 %
10,98
Sampel 5 =
× 100 % = 40,83 %
11,14
Sampel 4 =
× 100 % = 39,42 %
11,74
Sampel 3 =
× 100 % = 37,39 %
Sampel 2 =
× 100 % = 37,57 %
9,63
Rata – rata ulangan = 33,73 % Ulangan II Sampel 1 =
× 100 % = 38,93 %
9,17
Sampel 10 =
× 100 % = 36,60 %
9,33
Sampel 9 =
× 100 %
- – 7,03
7,03
- –7,25
7,25
- –8,53 8,53
- – 6,12
6,12
- – 7,38 7,78
- – 8,14 8,14
- – 8,40 8,40
- – 7,11
6,22
- – 7,08
7,08
9,33
Sampel 6 =
× 100 % = 32,91 %
9,14
Sampel 5 =
× 100 % = 28,10 %
10,76
Sampel 4 =
× 100 % = 34,15 %
10,92
Sampel 3 =
× 100 % = 33,33 %
9,84
Sampel 2 =
× 100 % = 32,84 %
Rata – rata ulangan II = 37,38 % Ulangan III Sampel 1 =
× 100 % = 37,63 %
11,71
Sampel 10 =
× 100 % = 28,28 %
9,30
Sampel 9 =
× 100 % = 37,70 %
9,68
Sampel 8 =
× 100 %
9,61
- – 6,91
× 100 % Sampel 7 =
6,91
= 39,07 %
9,15
- – 7,13
Sampel 8 = × 100 %
7,13
= 28,33 %
8,87
- – 6,74
Sampel 9 = × 100 %
76,74
= 31,60 %
8,41
- – 6,25
Sampel 10 = × 100 %
6,25
= 34,56 % Rata – rata ulangan III = 32,66 % o
Perlakuan T5 = 70 C
Ulangan I
9,42
- – 7,32
Sampel 1 = × 100 %
7,32
= 28,69 %
9,88
- – 7,23
Sampel 2 = × 100 %
7,23
= 36,65 %
9,55
- – 7,90
Sampel 3 = × 100 %
7,90
= 20,89 %
10,68
- – 8,47
Sampel 4 = × 100 %
8,47
= 26,09 %
6,29
- – 5,81
Sampel 5 = × 100 %
5,81
- – 7,14 7,14
- – 6,31
6,31
- – 6,81 6,81
- – 8,53 8,53
- – 6,88
6,88
- – 7,39
7,39
- – 8,72 8,72
- – 8,26 8,26
- – 6,38
6,38
7,62
Sampel 4 =
× 100 % = 27,97 %
10,57
Sampel 3 =
× 100 % = 27,75 %
11,14
Sampel 2 =
× 100 % = 22,87 %
9,08
Rata – rata ulangan I = 27,17 % Ulangan II Sampel 1 =
× 100 % = 13,52 %
Sampel 10 =
7,81
× 100 % = 24,15 %
10,59
Sampel 9 =
× 100 % = 30,98 %
8,92
Sampel 8 =
× 100 % = 36,29 %
8,60
Sampel 7 =
× 100 % = 46,22 %
10,44
Sampel 6 =
× 100 %
- – 9,49 9,49
- – 6,56
6,56
- – 8,57 8,57
- – 8,27 8,27
- – 7,11 7,11
- – 8,44 8,44
- – 6,89
6,89
- – 6,48 6,48
- – 7,10 7,10
9,23
Sampel 3 =
× 100 % = 42,28 %
9,22
Sampel 2 =
× 100 % = 728,59 %
8,86
Rata – rata ulangan II = 22,76 % Ulangan III Sampel 1 =
× 100 % = 11,26 %
9,39
Sampel 10 =
× 100 % = 11,11 %
Sampel 9 =
7,90
× 100 % = 25,88 %
10,41
Sampel 8 =
× 100 % = 30,69 %
11,20
Sampel 7 =
× 100 % = 33,84 %
8,78
Sampel 6 =
× 100 % = 16,75 %
11,08
Sampel 5 =
× 100 %
- – 6,47
6,47
- – 7,27 7,27
- – 7,94 7,94
- – 8,00 8,00
- – 8,00 8,00
- – 7,14 7,14
- – 6,15 6,15
× 100 % = 29,43 %
7,96
Sampel 10 =
× 100 % = 43,14 %
10,22
Sampel 9 =
× 100 % = 50,25 %
12.02
Sampel 8 =
× 100 % = 57,38 %
12,59
Sampel 7 =
× 100 % = 39,04 %
11,04
Sampel 6 =
× 100 % = 24,48 %
9,05
Sampel 5 =
× 100 % = 31,38 %
8,50
Sampel 4 =
Rata – rata ulangan III = 37,60 %
Lampiran 6. Gambar alat pengering Alat pengering kabinet
Alat pengering ikan sedang memuat ikan Lampiran 7. Komponen alat pengering kabinet Blower
Rak Regulator gas bertekanan tinggi
Screen radiator Lampiran 8. Gambar ikan pora-pora Ikan pora-pora sebelum dikeringkan
Ikan pora-pora setelah dikeringkan Lampiran 10. Gambar tampak depan alat Skala 1 : 1
Lampiran 11. Gambar tampak penampang pemanas Skala 1 : 1
Lampiran 12. Gambar tampak penampang rak Skala 1 : 1
Lampiran 13. Gambar screen radiator Skala 1 : 1
Lampiran 14. Gambar tampak samping lubang pengeluaran udara Skala 1 : 1
Lampiran 15. Gambar teknik nampan Skala 1 : 1