Situs Sukagalih Tepi ka Gunung Cepu Makam Tajimalela di Gunung Lingga.

o Senin
123
17

18

OJan

19
OPeb

o Selasa 0 Rabu . Kamis 0 Jumat
456
20

21

o Mar

OApr


o Sabtu

()

Minggu

7
22

12
13
14
15
16
8
9
10
11
27
28

29
30
31
23
24
ta>
26
OOkt
ONov
ODes
OMei
8Jun
OJul 0 Ags OSep

Nyusur Galur Mapay Laratan

Situs Sukagalih Yepi ka Gunung Cupu
Makam Yajlmalela di Gunung Llngga
Minggu pengker pedaran parantos dugi ka Situs Curug Emas di Cadas Ngampar. Urang lajengkeun bae ka
Situs-situs anu sanesna, diantawisna Situs Sukagalih sareng Gunung Lingga anu dipercaya ku masarakat di

Gunung Lingga aya makam Prabu Tajimalela anu mashur tea. Situs Sukagalih ayana di Desa Jemah
Kacamatan Jatigede. Perenahna di luhur pasir deukeut walungan Cimanuk di patempatan anu datar. Legana
7 x 12 meter. Mun arek jarah ka dieu kudu mapay-mapay heula pamatang sawah kira-kira 200 meter jauhna.

T

itingga,sajarah di situs ieu, aya
lima makam, Makam Eyang
Akung, Istri Eyang Akung,
jeung Aki Gading, dua makam sejenna teu disebutkeun saha-sahana.
Kungsi dipagerjeung make cungkup,
tapi geus ruksak ku kakolotan.
Nurutkeun ,katerangan Juru Kunei,
wangunan eungkupmah sumbangan
ti Ibu Tien Suhar.to taun 1975.
Paesanna tina batu andesit biasa
nunjangngaler,atawaorientasi kaler
kidul. Tanda paesan ngan katingal di
bagian sirah, jangkungna rata-rata
32 em, rubak 9 em, ipis turta dipahat

make variasi nu beda-beda, panto
asupna ti beufah kidul wetan.
Situs Lontong
Ayana di Kampung Lontong,
Oesa Jemah Kacamatan Jatigede.
Titinggal di situs Lontong mah
makam Kuwu Ma Inten. Makam perenahna di paluhuran, kira 100 meter
ti sisi jalan. Lingkunganna pamakaman umum. Tapi sanajan loba
makam anu sejenna, orieantasina
henteu kabeh kaler kidul (ngujur
ngalar) saperti ilaharna makammakam urang Islam. Bentukna ge
anyar, make tulisan tokoh anu
dikuburna. Jiratna dijieun tina
susunan batu alam, pasagi tur ukuranna 30 x 80 em.
Situs Gunung Lingga
Oi Oesa.Cimarga Situs Gunung
Lingga Kacamatan Cisitu mah ayana
~eh. Bentuk wangunan teras umpak
nu diwangun ku sababaraha teras.
Oi teras pangluhuma aya menhir.

Makam di situs Gunung Lingga

dipercaya
makamna
Prabu
Tajimalelaanu mashur tea, anu jujulukna
Prabu
Agung
Resi
Cakrabuana.
Oinawaktu Tim Peneliti,rengrengan para sejarawan nu dipupuhuan
ku Prof.Or.Hj.NinaLubis jeung anggpota-anggotananu diwangun ku Ors.
Mumuh Muhsin, H.Hum, Ora E;ttyS.
Oyanti,
M.Hum,
Ors.Awaludin
Nugraha,M.Hum jeung Miftahul
Falah,SS kaayaan situs katingalna
henteu kaurus tepi ka sulit ngaidentifikasina kumaha saenyana bentuk
wangunanana. Tapi sok sanajankitu,

rame bae anu jarah mah, daratang ti
mana mendi bari mawa pamaksudanana masing-masing. Bisa katingal tina sesa-sesa parupuyan, boh
menyanna boh kembang jeung
rampe anu dipakena.
Titinggal sajarah anu jadi
pamusat pikiran nu ngalakukeun
.upacara, mangrupa menhir anu
rupa-rupa bentuk jeung ukuran, anu
pangbadagna mangrupa lingga nu
dipereayapatilasan Prabu Tajimalela.

Kampung Cicanting. Oesa Cisurat
Kacamatan Wado, di dieu aya wangunan teras umpak anu dipercaya
ku masarakat Makam Porabu Gajah
Agung, disusun dua umpak.
Pangluhuma dianggap sakral sabab
di dieu tempat nu jarah ngalakukeun
upacara ritual.
Sutus Nangtung
. Ayana di Ousun Nangtung Oesa

Ciherang Sumedang Utara. Oi dieu
aya makam anu dipercaya makamna
Sunan Pagulingan atawa Jagabaya,
ayeuna mah makamna geus moderen make keramik.

SitusCiguling

Ayana ge di Ousun Ciguling Oesa
Pasanggrahan
Kacamatan
Sumedang Selatan.
.
Aya makam anu dipercaya
makamna Sunan Guling Raja
Sumedang Larang anu kaopat,
Putra Sunan Pagulingan. Situs
Ciguling teh patilasan puseur dayeuh
Karajaan Sumedang Larang, pangpangna ti saprak pamarentahan
Situs Sagara Manik
dijalankeun ku Prabu Gajah Agung

Ayana
di
Oesa Cipanear tepi ka pamarentahan Nyi Mas
KacamatanSumedang Kidul teujauh Patuakan.Taun 1530. Situs bentukPangluhurna. makam
ti walungan Cihonje. Oi dieu kapen- na teras.
dak titihggal sajarah anu mangrupa warga nu kasang tukangna batu
"Bentang Alam" ~eger
wawangunan umpak anu. teras- jurang
terasna geus kaaeak-aeak. Oina Sunten atawa hanjuang. .
teras-teras eta aya struktur batu opat
Situs Heubeullsuk
. pasagi panjangjeung batu anu nangAyana di Kampung Heubeullsuk
tung ajeg (menhir atawa lingga
Cimaras
Kacamatan
semu) di tengah-tengah struktur Oesa,
batu.. Situs sok dijadikeun tempat Pamulihan. Oi dieu titinggal anu
dipercaya ku masarakat Makam
jarah oge.
Situs

Cicanting
ayana
di Sunan Tuakan Raja Sumedang

62

Mangle No. 2226
-Kliping

hum as

- - - - - - - -

--

Urpod

2009

Nyu~ur Galur Mapay Laratan

Larang kalima putrana Sunan
Guling. Istri Sunan Tuakan, Nyi Mas
Patuakan jeui1~j'..Munding Wangi
pangawal Sunan Tui:lkan.
Situs Nyi Mas Patuakan
Dipercaya ku masarakat makam
Nyi Mas Patuakan, raja Sumedang
Larang kageriep, putra. Sunan
Tuakan. Teu aya paesan atawa menhit saperti ilahama makam kuno.
Situs Citembong ~irang
di
Desa
Ganeas
Kacamatan Ganeas..Dipercaya patilasan puseur dayeuh munggaran
Karajaan Tembong Agung. litinggal
sajarah di dieu mangrupa rupa- rupa.
bent6uk struktur batu nu tacan bisa
diidentifikasi sabab rajeg teuing
tatangkalan kai galede anu akarakamba ngaruksak situs di dieu aya
struktur batu anu bentuknajiga altar


Ayana

batu. . Salahsahijina,struktur batu
anu dis'usunnameulit (buleudan).
Di tengah-tengahna aya susunan
batu anu jigana mangru'paaltar.

Situs Pasir Reungit
Situs anu ieu mah ayana di
Dusun C ipameungpeuk Kacamatan
Sumedang Selatan. Kamungkinan
mangru~ titinggal w~ngunan umpak
anu geus'kaacak. Kondisi situs geus
kacida matak prihatinna. Batu-batu
nu nysunna geus longsor. Di antara
titinggal anu bisa keneh diidentifikasi
.

strukturbatu dina rupa-rupabentuk.

jeung menhir-menhir dina rupa-rupa
bentuk jeuyng ukuran.Aya age batubatu datar Anu bisda jadi sok dipake
tempat upacara kaagamaan.
Situs Gunung' Cupu
Ayana di Kelurahan Kota Kulon
'Kacamatan,S umedang Selatan.
Mangrupa komplek makam NU
Salahsahiji di antarana makam
Kusumasaril litinggal di dieu teu
acan diidentifikasi, tapi di antarana
mangrupa batu tulis jeung susunan
batu nu mangrupa makam boh disusun ku batu walungan boh batu
bata.

Mangle No. 2226
---

-

-'"

Batu Nu Dikali

dlP~sanggrahan

;).

ngakuna, ku ditewakna
,

,

pingpinan

RI, riwayat Republik Indonesia tarnal.

Narasumber batu kalian di 'Tapi~etela ,berkah'ngadegna PDRI,
pasa'nggrahan nu mere katerangan Mr.Sjafruddin Prawiranegara geus
ka Nina Lkubis saparakanca nge- ngabuktikeun yen nagara RI masih
dunaan
batu di Pasanggrahan hirup.'
Seminar di Unpas kamari ieu
katelkahna Bapa,Gunawan guru."dibuka ku Direktur Kepahlawanan,
'\
Keperintisan dan Kesetiakawanan
Sosial Depsos RI. Nu maparin
Syafruddln Prawiranegara
Diusull~eunDeui
makalahna, Dr. Ruhdy Hoesein,
Jadi Pahlawan Nasional
Dr.M.Hum sejarawan ti Universitas
Indonesia, Dr.lndra Perwira,SH,MH,
DI RSG Unpad, '16 Juni 2009 pakar hukum Tata Negara Unpad,
Muhsin'"
M.Hum
Masyarakat Sejarawan Indonesia Drs.Mumuh
Unpad
jeung
(MSI) Cabang Jawa Barat anu sejarawan
ti DepsosRI.
dipupuhuan ku Prof.Dr.Hj.Nina Drs.M.Nusoleh
Nyabit-nyabit masalah kaitan
Herlina Lubis, gawe bareng jeung
Badan Pembina Pahlawan Daerag Mr.Sjafruddinjeung pamarentah revPropinsi Jawa Barat, jeung Pusat olusioner RI (PRRI) nurutkeun Nina
Kebudayaan Sunda Fakultas Sastra Lubis,' PRRI lain pemberontakan
Unpad'ngagelar Seminar Nasional dina harti baruntak pikeun ngarebut
pikeun ngusulkeun Mr. Sjafrudin kakawasaan anu sah, Mr.Sjafruddin
Pr.awiranegara jadi
Pahlawan ku jalan jadi Perdana Mentri PRRI
Nasional.
anu dina taun 1960 jadi Republik
Nurutkeun Prof.Dr.Hj.Nina Lubis, Persatuan Indonesia, malah tujuanKetua MSI. Cabang Jabar, ieu teh na hayang nyalametkeun nagara,
usulan ulang, sbab taun 2007 kungsi meredih supaya Presiden Sukamo
diusulkeun oge, 10105 tepi ka mulang kana cita-cita kamerdekaan
Sekrtariat Negara, Tanpa panyabab- RI, entong ngalakukeun tindakan
na anu jelas, tetela usul henteu dik- inskonstitusional.
~ururtkeun pamendak Dr.lndra
abulkeun. Naha ayeuna diusulkeun
ulang?Masih nurutkeun Prof.Nina . Perwira, Presiden RI maparin
Lubis, diusulkeun deui'teh dumasar amnesti jeung abolisi ka nu biluk ka
kana saran Dirjen Pemberdayaan' PRRI bulan Juli 1961 r hartina sacara
Sosiasl Departemen Sosial RI di ,hukum Mr.Sjafruddin anu ,henteu
Jakarta, sabab waktu Moh.Natsir nu kungsi dibuktikeun. kasalahanana
sami-sami ditolak taun 2007, tetera dina sidang pangadilan, memang
taun 2008 ditampi jadi Pahlawan henteu salah. Nurutkeun pakar
Nasional.
hukum tatanagara Indra Perwira
Nurutkeun , 'Ketua
pusat mah, PRRI la.inpemberontakantapi
Kebudayaan' Sunda Fasa Uilpad sarupaning konflik bersenjata nu
Prof. Nina Lubis,
jasa-jasa dilantarankeun beda persepsi di
Mr.Sjafruddin teh teu kawilang age- antara para tokoh nu ngadegkeun
lmgna ka bcingsa katut nagara. Keur ieu republik.
"Ja.dikaitan Mr.Sjafruddin nu jadi
jumenengna karitos kaselir' jadi
Mentri
Kemakmuran,
terus Perdana Mentri PRRI, utah ngalansababaraha rintakan jadi Mentri tarankeun titajongna' usul sangkan
Keuangan, anu paling krusial, anje-' anjeunna diangkat jadi Pahlawan
unna 'ngadegkeun pamarentah Nasional, da Moh. Natsir anu taun
Darurat RI (PDRI) 22 Desember tukang diangkat jadi Pahlawan
1948 waktu Presiden Sukarno, Nasional ol)e, kapan
Wakil,
Mentri
PRRI.
Kitu
Perdana Mentri jeung sajumlah Perdana
Mentri ditewakan ku Walanda dina Prof.Dr.Nina
mungkas katera(HRS)
agresi MiUter ka 2. Pihak Walanda ngananaka MANGLE
'

63