Pengaruh Jenis Eksplan dan Komposisi Media Terhadap Pembentukan Tunas Tanaman Karet (Hevea brasiliensis Muell. Arg) Secara In Vitro
Lampiran 1. Data Pengamatan Persentase Munculnya Tunas (%)
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
100
0
0
0
100
100
T1A1
100
0
0
0
100
0
T1A2
0
100
100
100
100
100
100
T1A3
0
0
100
100
T1A4
0
100
0
0
0
100
T1A5
0
100
100
0
0
T1A6
100
100
100
100
100
T2A1
100
100
0
100
100
100
100
100
T2A2
0
0
100
T2A3
100
100
100
100
100
100
T2A4
100
100
100
100
100
100
0
100
T2A5
0
0
0
0
100
T2A6
Total
500
300
600
500
600
500
500
900
9
0
100
100
0
100
100
0
100
100
100
100
800
10
100
100
0
100
100
100
100
100
0
700
11
100
0
100
0
200
12
0
100
0
100
13
100
0
100
200
14
100
100
100
0
0
300
15
0
100
100
100
300
Total Rataan
700
400
800
400
300
300
800
900
300
900
1000
200
7000
58,33
50,00
88,89
50,00
42,86
42,86
88,89
81,82
50,00
90,00
83,33
22,22
62,43
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 2. Data Transformasi Persentase Munculnya Tunas Arcsin
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
5,74
0,41
0,41
0,41
5,74
5,74
T1A1
5,74
0,41
0,41
0,41
5,74
0,41
T1A2
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T1A3
0,41
0,41
5,74
5,74
T1A4
0,41
5,74
0,41
0,41
0,41
5,74
T1A5
0,41
5,74
5,74
0,41
0,41
T1A6
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T2A1
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T2A2
0,41
0,41
5,74
T2A3
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T2A4
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
0,41
5,74
T2A5
0,41
0,41
0,41
0,41
5,74
T2A6
Total
29,91 18,43 36,46 30,32 35,25 29,51 30,32 52,46
Lampiran 3. Daftar Sidik Ragam Persentase Munculnya Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
0,05 Ket
Perlakuan
T
1
17,39
17,39
3,03
3,94 tn
A
5
61,21
12,24
2,13
2,31 tn
T*A
5
70,72
14,14
2,46
2,31 **
(interaksi)
Galat
96 551,44
5,74
Total
107 700,76
FK=
KK=
√P
9
10
11
12
13
14
0,41
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
47,13
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
0,41
40,98
5,74
0,41
5,74
0,41
12,29
0,41
5,74
0,41
6,55
5,74
0,41
5,74
11,88
5,74
5,74
5,74
0,41
0,41
18,03
Total
Rataan
0,41
42,20
24,58
46,32
5,74
24,58
18,84
18,84
5,74
46,32
52,46
18,43
5,74
52,06
58,20
14,31
17,62 417,14
3,52
3,07
5,15
3,07
2,69
2,69
5,15
4,77
3,07
5,21
4,85
1,59
3,74
15
1611,15
64,1627
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 4. Data Pengamatan Umur Munculnya Tunas (hari)
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
21
0
0
0
21
21
T1A1
21
0
0
0
21
0
T1A2
0
21
21
21
21
21
21
T1A3
0
0
21
21
T1A4
0
21
0
0
0
21
T1A5
0
21
21
0
0
T1A6
14
14
14
14
14
T2A1
14
14
0
21
14
14
21
21
T2A2
0
0
14
T2A3
7
7
7
7
7
7
T2A4
7
0
7
7
7
7
0
7
T2A5
0
0
0
0
21
T2A6
Total
77
35
91
77
77
70
84
154
9
0
21
21
21
21
14
0
14
7
7
14
140
10
21
21
0
21
14
14
21
7
0
119
11
21
0
7
0
28
12
0
7
0
7
13
21
0
14
35
14
21
21
21
0
0
63
15
0
21
21
14
56
Total Rataan
147
84
168
105
63
63
119
147
49
70
63
35
1113
21,00
21,00
21,00
21,00
21,00
21,00
14,88
16,33
16,33
7,78
7,00
17,50
17,15
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 5. Data Pengamatan Jumlah Tunas (tunas)
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
1,00
1,00
0,00
0,00
1,00
1,00
0,00
1,00
5,00
Ulangan
8
1,00
0,00
1,00
1,00
1,00
0,00
4,00
1,00
1,00
1,00
1,00
2
0,00
1,00
0,00
1,00
1,00
0,00
3
0,00
0,00
1,00
0,00
1,00
1,00
1,00
0,00
0,00
1,00
1,00
-
4
0,00
1,00
0,00
0,00
1,00
2,00
1,00
1,00
0,00
5
0,00
1,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
0,00
6
0,00
1,00
1,00
0,00
1,00
1,00
1,00
-
7
1,00
1,00
0,00
0,00
2,00
1,00
1,00
0,00
0,00
3,00
6,00
6,00
8,00
5,00
6,00
12,00
9
0,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,00
3,00
1,00
2,00
1,00
10
1,00
1,00
0,00
1,00
2,00
1,00
1,00
2,00
0,00
11
1,00
0,00
1,00
0,00
-
12
0,00
1,00
0,00
13
1,00
0,00
1,00
-
14
1,00
1,00
1,00
0,00
0,00
15
0,00
1,00
1,00
1,00
-
12,00
9,00
2,00
1,00
2,00
3,00
3,00
Total Rataan
7,00
4,00
8,00
5,00
3,00
3,00
13,00
10,00
7,00
9,00
12,00
2,00
0,58
0,50
0,89
0,63
0,43
0,43
1,44
0,91
1,17
0,90
1,00
0,22
83,00
0,76
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 6. Data Transformasi Jumlah Tunas √x+ 0,5
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
1,22
1,22
0,71
0,71
1,22
1,22
0,71
1,22
8,25
Ulangan
8
1,22
0,71
1,22
1,22
1,22
0,71
2,12
1,22
1,22
1,22
1,22
2
0,71
1,22
0,71
1,22
1,22
0,71
3
0,71
0,71
1,22
0,71
1,22
1,22
1,22
0,71
0,71
1,22
1,22
-
4
0,71
1,22
0,71
0,71
1,22
1,58
1,22
1,22
0,71
5
0,71
1,22
1,22
1,22
1,87
1,22
1,22
0,71
6
0,71
1,22
1,22
0,71
1,22
1,22
1,22
-
7
1,22
1,22
0,71
0,71
1,58
1,22
1,22
0,71
0,71
5,80
10,88
9,31
9,41
7,54
9,31
Lampiran 7. Data Sidik Ragam Jumlah Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
Perlakuan
T
1
0,51
0,51
6,22
A
5
0,98
0,20
2,39
T*A (interaksi)
5
0,71
0,14
1,74
Galat
96
7,86
0,08
Total
107
10,05
FK=
126,946
KK=
26,5845
13,33
9
0,71
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
0,71
1,87
1,22
1,58
1,22
10
1,22
1,22
0,71
1,22
1,58
1,22
1,22
1,58
0,71
11
1,22
0,71
1,22
0,71
-
12
0,71
1,22
0,71
13
1,22
0,71
1,22
-
14
1,22
1,22
1,22
0,71
0,71
15
0,71
1,22
1,22
1,22
-
13,44
10,70
3,86
2,64
3,16
5,09
4,38
Total Rataan
12,11
7,73
10,51
8,25
6,50
6,50
12,11
12,79
7,09
11,73
14,37
7,40
1,01
0,97
1,17
1,03
0,93
0,93
1,35
1,16
1,18
1,17
1,20
0,82
117,09
1,08
0,05 Ket
3,94 **
2,31 **
2,31 tn
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 8. Data Pengamatan Panjang Tunas (cm)
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,45
0,20
0,00
0,00
0,15
0,45
0,00
0,20
1,45
2
0,00
0,40
0,00
0,25
0,50
0,00
1,15
3
0,00
0,00
0,30
0,00
0,25
0,35
0,30
0,00
0,00
0,40
0,20
1,80
4
0,00
0,60
0,00
0,00
0,20
0,10
0,65
0,30
0,00
1,85
5
0,00
0,35
0,40
0,30
0,15
0,45
0,20
0,00
1,85
6
0,00
0,22
0,15
0,00
0,35
1,20
0,80
2,72
Ulangan
7
8
0,50 0,35
0,30 0,00
0,85
0,20
0,00 0,30
0,00 0,00
0,15 0,10
0,15 0,20
0,70 0,85
0,00 0,40
0,00 0,20
1,80 3,45
9
0,00
0,50
1,10
0,00
0,15
0,50
0,00
0,15
0,30
0,90
0,10
3,70
10
0,25
0,15
0,00
0,15
0,15
0,40
0,15
0,30
0,00
1,55
11
0,30
0,00
0,25
0,00
0,55
12
0,00
0,60
0,00
0,60
13
0,20
0,00
0,30
0,50
14
0,40
0,20
0,15
0,00
0,00
0,75
Total Rataan
15
0,00
2,45
0,20
1,20
0,15
3,97
0,44
0,20
0,70
0,09
0,70
0,10
0,70
0,10
0,30
2,05
0,23
2,50
0,23
0,45
0,08
0,15
4,95
0,50
4,40
0,37
0,30
0,03
0,65 24,37
0,21
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 9. Data Transformasi Panjang Tunas √x+ 0,5
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,97
0,84
0,71
0,71
0,81
0,97
0,71
0,84
6,55
2
0,71
0,95
0,71
0,87
1,00
0,71
4,94
3
0,71
0,71
0,89
0,71
0,87
0,92
0,89
0,71
0,71
0,95
0,84
8,90
4
0,71
1,05
0,71
0,71
0,84
0,77
1,07
0,89
0,71
7,46
5
0,71
0,92
0,95
0,89
0,81
0,97
0,84
0,71
6,80
6
0,71
0,85
0,81
0,71
0,92
1,30
1,14
6,43
Lampiran 10. Data Sidik Ragam Panjang Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
Perlakuan
T
1
0,04
0,04
2,72
A
5
0,21
0,04
3,04
T*A (interaksi)
5
0,44
0,09
6,31
Galat
96
1,32
0,01
Total
107
2,01
FK=
76,364
KK=
14,122
Ulangan
7
8
1,00 0,92
0,89 0,71
1,16
0,84
0,71 0,89
0,71 0,71
0,81 0,77
0,81 0,84
1,10 1,16
0,71 0,95
0,71 0,84
7,43 9,79
9
0,71
1,00
1,26
0,71
0,81
1,00
0,71
0,81
0,89
1,18
0,77
9,85
10
0,87
0,81
0,71
0,81
0,81
0,95
0,81
0,89
0,71
7,35
11
0,89
0,71
0,87
0,71
3,17
12
0,71
1,05
0,71
2,46
13
0,84
0,71
0,89
2,44
14
0,95
0,84
0,81
0,71
0,71
4,01
Total Rataan
15
0,71
9,98
0,83
6,40
0,80
8,60
0,96
0,84
6,11
0,76
5,40
0,77
5,39
0,77
0,89
7,64
0,85
9,33
0,85
4,54
0,76
0,81
9,83
0,98
11,03
0,92
6,56
0,73
3,24 90,81
0,83
0,05 Ket
3,94 tn
2,31 **
2,31 **
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 11. Data Pengamatan Persentase Terbentuknya Daun (%)
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
0
0
0
0
0
T1A1
0
0
0
0
0
0
0
T1A2
0
0
0
0
0
0
100
100
T1A3
0
0
0
0
0
T1A4
0
0
0
0
0
0
0
T1A5
0
0
0
0
0
T1A6
0
0
0
0
0
0
T2A1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
T2A2
0
0
0
0
T2A3
100
100
0
100
100
100
0
T2A4
0
100
0
0
0
100
0
0
100
T2A5
0
0
0
0
0
0
T2A6
Total
0
100
100
100
0
200
100
200
200
10
0
100
0
0
0
0
0
0
0
100
11
0
0
0
0
-
12
0
0
0
0
13
0
0
0
0
14
0
0
0
0
0
0
Total Rataan
15
0
0
0
0
0
0
0
0
300
0
0
0
0
0
0
500
300
0
1100
0,00
0,00
33,33
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
50,00
25,00
0,00
9,03
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 12. Data Transformasi Persentase Terbentuknya Daun Arcsin √P
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0,41
0,41 0,41 0,41
0,41 0,41 0,41
T1A1
0,41
0,41 0,41
0,41 0,41 0,41 0,41
T1A2
0,41
0,41 0,41 0,41 0,41 0,41
5,74 5,74
T1A3
0,41 0,41
0,41
0,41 0,41
T1A4
0,41 0,41 0,41
0,41 0,41 0,41 0,41
T1A5
0,41
0,41 0,41
0,41 0,41
T1A6
0,41
0,41
0,41
0,41 0,41 0,41
T2A1
0,41
0,41 0,41 0,41 0,41 0,41 0,41 0,41 0,41
T2A2
0,41
0,41
0,41
0,41
T2A3
5,74 5,74 0,41 5,74 5,74 5,74 0,41
T2A4
0,41
5,74 0,41 0,41 0,41 5,74 0,41 0,41 5,74
T2A5
0,41
0,41 0,41
0,41 0,41 0,41
T2A6
3,24
7,76
9,79
8,98
3,24
13,50
8,98 15,12 15,12
Total
10
0,41
5,74
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
8,98
11
0,41
0,41
0,41
0,41
1,62
12
0,41
0,41
0,41
1,22
13
0,41
0,41
0,41
1,22
14
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
2,03
Total Rataan
15
0,41
4,86
0,41
3,24
0,41
19,65
2,18
0,41
3,24
0,41
2,84
0,41
2,84
0,41
0,41
3,65
0,41
4,46
0,41
2,43
0,41
0,41
30,72
3,07
20,86
1,74
3,65
0,41
1,62 102,43
0,89
Lampiran 13. Data Sidik Ragam Persentase Terbentuknya Daun
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
0,05 Ket
Perlakuan
T
1
5,09
5,09
2,54
3,94 tn
A
5
38,19
7,64
3,82
2,31 **
T*A
(interaksi)
5
45,77
9,15
4,58
2,31 **
Galat
96 192,05
2,00
Total
107 281,09
FK=
KK=
97,147
59,51
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 14. Data Pengamatan Jumlah Daun (helai)
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
2
0,00
0,00
0,00
0,00
1,00
0,00
1,00
3
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
2,00
0,00
2,00
4
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
2,00
0,00
0,00
2,00
5
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
6
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
7,00
1,00
8,00
Ulangan
7
8
0,00 0,00
0,00 0,00
4,00
0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
1,00 2,00
0,00 0,00
0,00 0,00
1,00 6,00
9
0,00
0,00
3,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
3,00
0,00
6,00
10
0,00
3,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
3,00
11
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
12
0,00
0,00
0,00
0,00
13
0,00
0,00
0,00
0,00
14
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Total Rataan
15
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
10,00
1,11
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00 14,00
1,40
5,00
0,42
0,00
0,00
0,00 29,00
0,24
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 15. Data Transformasi Jumlah Daun √x+ 0,5
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
5,66
Ulangan
8
0,71
0,71
2,12
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,58
0,71
0,71
2
0,71
0,71
0,71
0,71
1,22
0,71
3
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,58
0,71
-
4
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,58
0,71
0,71
5
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
6
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
2,74
1,22
-
7
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,22
0,71
0,71
4,76
8,65
7,24
5,66
7,50
6,88
Lampiran 16. Data Sidik Ragam Jumlah Daun
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
Perlakuan
T
1
0,08
0,08
0,93
A
5
1,53
0,31
3,40
T*A (interaksi)
5
1,87
0,37
4,16
Galat
96
8,65
0,09
Total
107
12,14
FK=
70,858
KK=
37,522
10,07
9
0,71
0,71
1,87
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,87
0,71
10
0,71
1,87
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
11
0,71
0,71
0,71
0,71
-
12
0,71
0,71
0,71
13
0,71
0,71
0,71
-
14
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
15
0,71
0,71
0,71
0,71
-
10,11
7,53
2,83
2,12
2,12
3,54
2,83
Total Rataan
8,49
5,66
10,11
5,66
4,95
4,95
6,36
7,78
4,24
12,24
10,68
6,36
0,71
0,71
1,12
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,22
0,89
0,71
87,48
0,80
0,05 Ket
3,94 tn
2,31 **
2,31 **
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 17.Komposisi Media Murashige dan Skoog (MS)
Bahan Kimia
Konsentrasi Media (mg/l)
Makro Nutrien (Stok I)
NH4 NO3
KNO3
CaCl2.2H2O
MgSO4.7H2O
KH2PO4
1650,000
1900,000
440,000
370,000
170,000
Mikro Nutrien (Stok II)
MnSO4.H2O
ZnSO4.7H2O
H3BO3
KI
Na2MoO4.2H20
CuSO4.5H2O
CoCl2.6H2O
6,900
8,600
6,200
0,830
0,250
0,025
0,025
Iron (Stok III)
FeSO4.7H2O
Na2.EDTA
Vitamin (Stok IV)
Nikotinic acid
Pyridoxin HCL
Thiamine HCL
Myo-inositol
Sukrosa
Agar
27,800
37,200
0,500
0,500
0,100
100,000
30.000,000
7.000,000
(Sumber: Murashige and Skoog, 1962)
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 18. Komposisi Medium Woody Plant Medium (WPM)
Bahan Kimia
Konsentrasi Media (mg/l)
Makro Nutrien (Stok I)
NH4 NO3
MgSO4.7H2O
KH2PO4
CaCl2.2H2O
Ca(NO3)2.4H2O
K2SO4
400,000
370,000
170,000
96,000
576,000
99,000
Mikro Nutrien (Stok II)
H3BO3
MnSO4.H2O
ZnSO4.7H2O
Na2MoO4.2H20
CuSO4.5H2O
6,200
16,900
8,600
0,250
0,250
Iron (Stok III)
FeSO4.7H2O
Na2.EDTA
27,800
37,300
Vitamin (Stok IV)
Nikotinic acid
Pyridoxin HCL
Thiamine HCL
Myo-inositol
Sukrosa
Agar
0,500
0,500
1,000
100,000
50.000,000
5.000,000
(Sumber : Gunawan (1992)
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 19. Kegiatan Penelitian
Jenis Kegiatan
Sterilisasi Alat
Pembuatan Media
Pengambilan Bahan Tanaman
Sterilisasi Bahan Tanaman
Persiapan Ruang Tanam
Subkultur
Penanaman
Pemeliharaan Eksplan
Peubah amatan
- Persentase munculnya eksplan
membentuk tunas(%)
- Umur Munculnya Tunas (hari)
1
X
X
2
Minggu ke –
3
4
5
6
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
- Jumlah tunas (tunas)
X
- Panjang tunas (cm)
X
X
X
X
X
X
-
Persentase terbentuknya daun (%)
Jumlah daun (helai)
Kehadiran Kalus
Warna Kalus
Morfogenesis
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 21. Foto Penelitian
T1A1
T1A2
T1A1
T1A2
T1A4
T1A5
T1A3
T1A3
T1A6
Universitas Sumatera Utara
T2A1
T2A2
T2A3
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Universitas Sumatera Utara
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
100
0
0
0
100
100
T1A1
100
0
0
0
100
0
T1A2
0
100
100
100
100
100
100
T1A3
0
0
100
100
T1A4
0
100
0
0
0
100
T1A5
0
100
100
0
0
T1A6
100
100
100
100
100
T2A1
100
100
0
100
100
100
100
100
T2A2
0
0
100
T2A3
100
100
100
100
100
100
T2A4
100
100
100
100
100
100
0
100
T2A5
0
0
0
0
100
T2A6
Total
500
300
600
500
600
500
500
900
9
0
100
100
0
100
100
0
100
100
100
100
800
10
100
100
0
100
100
100
100
100
0
700
11
100
0
100
0
200
12
0
100
0
100
13
100
0
100
200
14
100
100
100
0
0
300
15
0
100
100
100
300
Total Rataan
700
400
800
400
300
300
800
900
300
900
1000
200
7000
58,33
50,00
88,89
50,00
42,86
42,86
88,89
81,82
50,00
90,00
83,33
22,22
62,43
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 2. Data Transformasi Persentase Munculnya Tunas Arcsin
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
5,74
0,41
0,41
0,41
5,74
5,74
T1A1
5,74
0,41
0,41
0,41
5,74
0,41
T1A2
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T1A3
0,41
0,41
5,74
5,74
T1A4
0,41
5,74
0,41
0,41
0,41
5,74
T1A5
0,41
5,74
5,74
0,41
0,41
T1A6
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T2A1
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T2A2
0,41
0,41
5,74
T2A3
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
T2A4
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
0,41
5,74
T2A5
0,41
0,41
0,41
0,41
5,74
T2A6
Total
29,91 18,43 36,46 30,32 35,25 29,51 30,32 52,46
Lampiran 3. Daftar Sidik Ragam Persentase Munculnya Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
0,05 Ket
Perlakuan
T
1
17,39
17,39
3,03
3,94 tn
A
5
61,21
12,24
2,13
2,31 tn
T*A
5
70,72
14,14
2,46
2,31 **
(interaksi)
Galat
96 551,44
5,74
Total
107 700,76
FK=
KK=
√P
9
10
11
12
13
14
0,41
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
47,13
5,74
5,74
0,41
5,74
5,74
5,74
5,74
5,74
0,41
40,98
5,74
0,41
5,74
0,41
12,29
0,41
5,74
0,41
6,55
5,74
0,41
5,74
11,88
5,74
5,74
5,74
0,41
0,41
18,03
Total
Rataan
0,41
42,20
24,58
46,32
5,74
24,58
18,84
18,84
5,74
46,32
52,46
18,43
5,74
52,06
58,20
14,31
17,62 417,14
3,52
3,07
5,15
3,07
2,69
2,69
5,15
4,77
3,07
5,21
4,85
1,59
3,74
15
1611,15
64,1627
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 4. Data Pengamatan Umur Munculnya Tunas (hari)
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
21
0
0
0
21
21
T1A1
21
0
0
0
21
0
T1A2
0
21
21
21
21
21
21
T1A3
0
0
21
21
T1A4
0
21
0
0
0
21
T1A5
0
21
21
0
0
T1A6
14
14
14
14
14
T2A1
14
14
0
21
14
14
21
21
T2A2
0
0
14
T2A3
7
7
7
7
7
7
T2A4
7
0
7
7
7
7
0
7
T2A5
0
0
0
0
21
T2A6
Total
77
35
91
77
77
70
84
154
9
0
21
21
21
21
14
0
14
7
7
14
140
10
21
21
0
21
14
14
21
7
0
119
11
21
0
7
0
28
12
0
7
0
7
13
21
0
14
35
14
21
21
21
0
0
63
15
0
21
21
14
56
Total Rataan
147
84
168
105
63
63
119
147
49
70
63
35
1113
21,00
21,00
21,00
21,00
21,00
21,00
14,88
16,33
16,33
7,78
7,00
17,50
17,15
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 5. Data Pengamatan Jumlah Tunas (tunas)
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
1,00
1,00
0,00
0,00
1,00
1,00
0,00
1,00
5,00
Ulangan
8
1,00
0,00
1,00
1,00
1,00
0,00
4,00
1,00
1,00
1,00
1,00
2
0,00
1,00
0,00
1,00
1,00
0,00
3
0,00
0,00
1,00
0,00
1,00
1,00
1,00
0,00
0,00
1,00
1,00
-
4
0,00
1,00
0,00
0,00
1,00
2,00
1,00
1,00
0,00
5
0,00
1,00
1,00
1,00
3,00
1,00
1,00
0,00
6
0,00
1,00
1,00
0,00
1,00
1,00
1,00
-
7
1,00
1,00
0,00
0,00
2,00
1,00
1,00
0,00
0,00
3,00
6,00
6,00
8,00
5,00
6,00
12,00
9
0,00
1,00
1,00
1,00
1,00
1,00
0,00
3,00
1,00
2,00
1,00
10
1,00
1,00
0,00
1,00
2,00
1,00
1,00
2,00
0,00
11
1,00
0,00
1,00
0,00
-
12
0,00
1,00
0,00
13
1,00
0,00
1,00
-
14
1,00
1,00
1,00
0,00
0,00
15
0,00
1,00
1,00
1,00
-
12,00
9,00
2,00
1,00
2,00
3,00
3,00
Total Rataan
7,00
4,00
8,00
5,00
3,00
3,00
13,00
10,00
7,00
9,00
12,00
2,00
0,58
0,50
0,89
0,63
0,43
0,43
1,44
0,91
1,17
0,90
1,00
0,22
83,00
0,76
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 6. Data Transformasi Jumlah Tunas √x+ 0,5
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
1,22
1,22
0,71
0,71
1,22
1,22
0,71
1,22
8,25
Ulangan
8
1,22
0,71
1,22
1,22
1,22
0,71
2,12
1,22
1,22
1,22
1,22
2
0,71
1,22
0,71
1,22
1,22
0,71
3
0,71
0,71
1,22
0,71
1,22
1,22
1,22
0,71
0,71
1,22
1,22
-
4
0,71
1,22
0,71
0,71
1,22
1,58
1,22
1,22
0,71
5
0,71
1,22
1,22
1,22
1,87
1,22
1,22
0,71
6
0,71
1,22
1,22
0,71
1,22
1,22
1,22
-
7
1,22
1,22
0,71
0,71
1,58
1,22
1,22
0,71
0,71
5,80
10,88
9,31
9,41
7,54
9,31
Lampiran 7. Data Sidik Ragam Jumlah Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
Perlakuan
T
1
0,51
0,51
6,22
A
5
0,98
0,20
2,39
T*A (interaksi)
5
0,71
0,14
1,74
Galat
96
7,86
0,08
Total
107
10,05
FK=
126,946
KK=
26,5845
13,33
9
0,71
1,22
1,22
1,22
1,22
1,22
0,71
1,87
1,22
1,58
1,22
10
1,22
1,22
0,71
1,22
1,58
1,22
1,22
1,58
0,71
11
1,22
0,71
1,22
0,71
-
12
0,71
1,22
0,71
13
1,22
0,71
1,22
-
14
1,22
1,22
1,22
0,71
0,71
15
0,71
1,22
1,22
1,22
-
13,44
10,70
3,86
2,64
3,16
5,09
4,38
Total Rataan
12,11
7,73
10,51
8,25
6,50
6,50
12,11
12,79
7,09
11,73
14,37
7,40
1,01
0,97
1,17
1,03
0,93
0,93
1,35
1,16
1,18
1,17
1,20
0,82
117,09
1,08
0,05 Ket
3,94 **
2,31 **
2,31 tn
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 8. Data Pengamatan Panjang Tunas (cm)
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,45
0,20
0,00
0,00
0,15
0,45
0,00
0,20
1,45
2
0,00
0,40
0,00
0,25
0,50
0,00
1,15
3
0,00
0,00
0,30
0,00
0,25
0,35
0,30
0,00
0,00
0,40
0,20
1,80
4
0,00
0,60
0,00
0,00
0,20
0,10
0,65
0,30
0,00
1,85
5
0,00
0,35
0,40
0,30
0,15
0,45
0,20
0,00
1,85
6
0,00
0,22
0,15
0,00
0,35
1,20
0,80
2,72
Ulangan
7
8
0,50 0,35
0,30 0,00
0,85
0,20
0,00 0,30
0,00 0,00
0,15 0,10
0,15 0,20
0,70 0,85
0,00 0,40
0,00 0,20
1,80 3,45
9
0,00
0,50
1,10
0,00
0,15
0,50
0,00
0,15
0,30
0,90
0,10
3,70
10
0,25
0,15
0,00
0,15
0,15
0,40
0,15
0,30
0,00
1,55
11
0,30
0,00
0,25
0,00
0,55
12
0,00
0,60
0,00
0,60
13
0,20
0,00
0,30
0,50
14
0,40
0,20
0,15
0,00
0,00
0,75
Total Rataan
15
0,00
2,45
0,20
1,20
0,15
3,97
0,44
0,20
0,70
0,09
0,70
0,10
0,70
0,10
0,30
2,05
0,23
2,50
0,23
0,45
0,08
0,15
4,95
0,50
4,40
0,37
0,30
0,03
0,65 24,37
0,21
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 9. Data Transformasi Panjang Tunas √x+ 0,5
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,97
0,84
0,71
0,71
0,81
0,97
0,71
0,84
6,55
2
0,71
0,95
0,71
0,87
1,00
0,71
4,94
3
0,71
0,71
0,89
0,71
0,87
0,92
0,89
0,71
0,71
0,95
0,84
8,90
4
0,71
1,05
0,71
0,71
0,84
0,77
1,07
0,89
0,71
7,46
5
0,71
0,92
0,95
0,89
0,81
0,97
0,84
0,71
6,80
6
0,71
0,85
0,81
0,71
0,92
1,30
1,14
6,43
Lampiran 10. Data Sidik Ragam Panjang Tunas
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
Perlakuan
T
1
0,04
0,04
2,72
A
5
0,21
0,04
3,04
T*A (interaksi)
5
0,44
0,09
6,31
Galat
96
1,32
0,01
Total
107
2,01
FK=
76,364
KK=
14,122
Ulangan
7
8
1,00 0,92
0,89 0,71
1,16
0,84
0,71 0,89
0,71 0,71
0,81 0,77
0,81 0,84
1,10 1,16
0,71 0,95
0,71 0,84
7,43 9,79
9
0,71
1,00
1,26
0,71
0,81
1,00
0,71
0,81
0,89
1,18
0,77
9,85
10
0,87
0,81
0,71
0,81
0,81
0,95
0,81
0,89
0,71
7,35
11
0,89
0,71
0,87
0,71
3,17
12
0,71
1,05
0,71
2,46
13
0,84
0,71
0,89
2,44
14
0,95
0,84
0,81
0,71
0,71
4,01
Total Rataan
15
0,71
9,98
0,83
6,40
0,80
8,60
0,96
0,84
6,11
0,76
5,40
0,77
5,39
0,77
0,89
7,64
0,85
9,33
0,85
4,54
0,76
0,81
9,83
0,98
11,03
0,92
6,56
0,73
3,24 90,81
0,83
0,05 Ket
3,94 tn
2,31 **
2,31 **
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 11. Data Pengamatan Persentase Terbentuknya Daun (%)
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0
0
0
0
0
0
0
T1A1
0
0
0
0
0
0
0
T1A2
0
0
0
0
0
0
100
100
T1A3
0
0
0
0
0
T1A4
0
0
0
0
0
0
0
T1A5
0
0
0
0
0
T1A6
0
0
0
0
0
0
T2A1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
T2A2
0
0
0
0
T2A3
100
100
0
100
100
100
0
T2A4
0
100
0
0
0
100
0
0
100
T2A5
0
0
0
0
0
0
T2A6
Total
0
100
100
100
0
200
100
200
200
10
0
100
0
0
0
0
0
0
0
100
11
0
0
0
0
-
12
0
0
0
0
13
0
0
0
0
14
0
0
0
0
0
0
Total Rataan
15
0
0
0
0
0
0
0
0
300
0
0
0
0
0
0
500
300
0
1100
0,00
0,00
33,33
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
50,00
25,00
0,00
9,03
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 12. Data Transformasi Persentase Terbentuknya Daun Arcsin √P
Ulangan
Perlakuan
1
2
3
4
5
6
7
8
9
0,41
0,41 0,41 0,41
0,41 0,41 0,41
T1A1
0,41
0,41 0,41
0,41 0,41 0,41 0,41
T1A2
0,41
0,41 0,41 0,41 0,41 0,41
5,74 5,74
T1A3
0,41 0,41
0,41
0,41 0,41
T1A4
0,41 0,41 0,41
0,41 0,41 0,41 0,41
T1A5
0,41
0,41 0,41
0,41 0,41
T1A6
0,41
0,41
0,41
0,41 0,41 0,41
T2A1
0,41
0,41 0,41 0,41 0,41 0,41 0,41 0,41 0,41
T2A2
0,41
0,41
0,41
0,41
T2A3
5,74 5,74 0,41 5,74 5,74 5,74 0,41
T2A4
0,41
5,74 0,41 0,41 0,41 5,74 0,41 0,41 5,74
T2A5
0,41
0,41 0,41
0,41 0,41 0,41
T2A6
3,24
7,76
9,79
8,98
3,24
13,50
8,98 15,12 15,12
Total
10
0,41
5,74
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
8,98
11
0,41
0,41
0,41
0,41
1,62
12
0,41
0,41
0,41
1,22
13
0,41
0,41
0,41
1,22
14
0,41
0,41
0,41
0,41
0,41
2,03
Total Rataan
15
0,41
4,86
0,41
3,24
0,41
19,65
2,18
0,41
3,24
0,41
2,84
0,41
2,84
0,41
0,41
3,65
0,41
4,46
0,41
2,43
0,41
0,41
30,72
3,07
20,86
1,74
3,65
0,41
1,62 102,43
0,89
Lampiran 13. Data Sidik Ragam Persentase Terbentuknya Daun
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
0,05 Ket
Perlakuan
T
1
5,09
5,09
2,54
3,94 tn
A
5
38,19
7,64
3,82
2,31 **
T*A
(interaksi)
5
45,77
9,15
4,58
2,31 **
Galat
96 192,05
2,00
Total
107 281,09
FK=
KK=
97,147
59,51
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 14. Data Pengamatan Jumlah Daun (helai)
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
2
0,00
0,00
0,00
0,00
1,00
0,00
1,00
3
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
2,00
0,00
2,00
4
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
2,00
0,00
0,00
2,00
5
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
6
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
7,00
1,00
8,00
Ulangan
7
8
0,00 0,00
0,00 0,00
4,00
0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
0,00 0,00
1,00 2,00
0,00 0,00
0,00 0,00
1,00 6,00
9
0,00
0,00
3,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
3,00
0,00
6,00
10
0,00
3,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
3,00
11
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
12
0,00
0,00
0,00
0,00
13
0,00
0,00
0,00
0,00
14
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
Total Rataan
15
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
10,00
1,11
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00 14,00
1,40
5,00
0,42
0,00
0,00
0,00 29,00
0,24
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 15. Data Transformasi Jumlah Daun √x+ 0,5
Perlakuan
T1A1
T1A2
T1A3
T1A4
T1A5
T1A6
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Total
1
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
5,66
Ulangan
8
0,71
0,71
2,12
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,58
0,71
0,71
2
0,71
0,71
0,71
0,71
1,22
0,71
3
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,58
0,71
-
4
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,58
0,71
0,71
5
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
6
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
2,74
1,22
-
7
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,22
0,71
0,71
4,76
8,65
7,24
5,66
7,50
6,88
Lampiran 16. Data Sidik Ragam Jumlah Daun
ANOVA
SK
db
JK
KT
F.Hit
Perlakuan
T
1
0,08
0,08
0,93
A
5
1,53
0,31
3,40
T*A (interaksi)
5
1,87
0,37
4,16
Galat
96
8,65
0,09
Total
107
12,14
FK=
70,858
KK=
37,522
10,07
9
0,71
0,71
1,87
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,87
0,71
10
0,71
1,87
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
11
0,71
0,71
0,71
0,71
-
12
0,71
0,71
0,71
13
0,71
0,71
0,71
-
14
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
15
0,71
0,71
0,71
0,71
-
10,11
7,53
2,83
2,12
2,12
3,54
2,83
Total Rataan
8,49
5,66
10,11
5,66
4,95
4,95
6,36
7,78
4,24
12,24
10,68
6,36
0,71
0,71
1,12
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
0,71
1,22
0,89
0,71
87,48
0,80
0,05 Ket
3,94 tn
2,31 **
2,31 **
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 17.Komposisi Media Murashige dan Skoog (MS)
Bahan Kimia
Konsentrasi Media (mg/l)
Makro Nutrien (Stok I)
NH4 NO3
KNO3
CaCl2.2H2O
MgSO4.7H2O
KH2PO4
1650,000
1900,000
440,000
370,000
170,000
Mikro Nutrien (Stok II)
MnSO4.H2O
ZnSO4.7H2O
H3BO3
KI
Na2MoO4.2H20
CuSO4.5H2O
CoCl2.6H2O
6,900
8,600
6,200
0,830
0,250
0,025
0,025
Iron (Stok III)
FeSO4.7H2O
Na2.EDTA
Vitamin (Stok IV)
Nikotinic acid
Pyridoxin HCL
Thiamine HCL
Myo-inositol
Sukrosa
Agar
27,800
37,200
0,500
0,500
0,100
100,000
30.000,000
7.000,000
(Sumber: Murashige and Skoog, 1962)
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 18. Komposisi Medium Woody Plant Medium (WPM)
Bahan Kimia
Konsentrasi Media (mg/l)
Makro Nutrien (Stok I)
NH4 NO3
MgSO4.7H2O
KH2PO4
CaCl2.2H2O
Ca(NO3)2.4H2O
K2SO4
400,000
370,000
170,000
96,000
576,000
99,000
Mikro Nutrien (Stok II)
H3BO3
MnSO4.H2O
ZnSO4.7H2O
Na2MoO4.2H20
CuSO4.5H2O
6,200
16,900
8,600
0,250
0,250
Iron (Stok III)
FeSO4.7H2O
Na2.EDTA
27,800
37,300
Vitamin (Stok IV)
Nikotinic acid
Pyridoxin HCL
Thiamine HCL
Myo-inositol
Sukrosa
Agar
0,500
0,500
1,000
100,000
50.000,000
5.000,000
(Sumber : Gunawan (1992)
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 19. Kegiatan Penelitian
Jenis Kegiatan
Sterilisasi Alat
Pembuatan Media
Pengambilan Bahan Tanaman
Sterilisasi Bahan Tanaman
Persiapan Ruang Tanam
Subkultur
Penanaman
Pemeliharaan Eksplan
Peubah amatan
- Persentase munculnya eksplan
membentuk tunas(%)
- Umur Munculnya Tunas (hari)
1
X
X
2
Minggu ke –
3
4
5
6
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
X
- Jumlah tunas (tunas)
X
- Panjang tunas (cm)
X
X
X
X
X
X
-
Persentase terbentuknya daun (%)
Jumlah daun (helai)
Kehadiran Kalus
Warna Kalus
Morfogenesis
Universitas Sumatera Utara
Lampiran 21. Foto Penelitian
T1A1
T1A2
T1A1
T1A2
T1A4
T1A5
T1A3
T1A3
T1A6
Universitas Sumatera Utara
T2A1
T2A2
T2A3
T2A1
T2A2
T2A3
T2A4
T2A5
T2A6
Universitas Sumatera Utara