EKSPOSITORIS DAN HEURISTIK DALAM MATA KULIAH STRATEGI BELAJAR MENGAJAR PADA MAHASISWA PGS D UPP IV FIP IKlP PADANG

LAPORAN PENELITIAN

U S I L BELAJAR YANG MENGGUNAKAN STRATEGI
BELAJA-RMENGAJAREKSPOSITORIS DAN HEURISTIK DALAM
MATA KULIAH STRATEGI BELAJAR MENGAJAR PADA
MAHASISWA PGSD UPP IV FIP IKlP PADANG

KOLEKSl
OLEH :

Drs. Zainal Abidin
( Ketua Peneliti )

Penelitian ini dibiayai oleh :
Dana Rutin IKlP Padang
Tahun Anggaran 199711998
Surat perjanjian kerja No. 071PT37. H.8lN.1.4.211997
Tanggal 23 Juni 1997

INSTITUT KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN PADANG
1998


LAPORAN FENELITIAN

HASIL BELAJAR YANG MENGGUNAKAN STRATEQI
BELAJAR MENGAJAR HEURISTIK DAN EKSPOSITORIS
DALAM MATA KUL IAH STRATEG I EELAJAR MENGA JAR
PADA MAHASISWA FGSD UFP I V F I F I K I F PADANG

I

P e r s o n a l i a Fenel i t i

Ketua 1 D r s . Z a i n a l a b i d i n
A w g l ~ t a: 1 . Dra. H. Nurhayati
2. D r a . Zuraida
3. Dra. Mulyani Z e n
4. D r a . Rahmatina.

&BST RAK


PeneI i t i a n

i n i h e r t u juan u n t u k m e l i h a t perherlaan

basil

b e l a j a ~yang aengpunakan s t r a t a y i b e I a j a r aenga j a r
h e u r i s ti k
denpan s t r a t e g i h e l a j a r menga j a r
e k s p o s i t o r i s dal am r a t a
kul i a h

s t r a t e p i b e l a j a r n a n g a j a r pada r a h a s i s u a P G S D UPP

FIP

Z K I P Padang. PupuZasi penel i t i a n a d a l a h

UPP


I V F I P IKIP Padang yang menyambil mata

aahasisna
kul i a h

penel i t i a e k s p e r i s e n dan seabutuhkan dua

nahas i s w a

yang homugen un t u k d i j a d i kan

dan

k e l o s p o k kon t r o l

ciri-ciri

. Sanpe l

d ianbil


PQSD

strategi

be1 ajar mcnga j a r seabrs t e r ju l i o'esernber 1997. Penel i t i a n
warupakan

IV

in i

k e lonpuk

k e lompok

eksper iaen

bsrdasarkan


persamaan

d i a n t a r a dud kelompok yang d i b u t u h k a n , y a i t u

kenaapuan, sasa jumZah j e n i s k a l a ~ i nd i a n t a r a kedua

sama

-kelo~pok

dan sama masa k e r j a s e h a g a i guru SD. A I a t penguapul d a t a yang
digunakan

a d a l a h t a s b a s i l b e l aj a r

Cpos t a s ) . Hasil

penel i-

t i a n neenun jukan b a h ~ aIercfapa t bsrbedaan yang s i g n i f i kan pada

t a r a f k e p e r c a y a a n 95 X an t a r a h a s i l b e l a j a r yang

aenypunakan

s t r a t e g i b e l a j a r aenga j a r h e u r i s t i k bengan aengpunakan
t

a

adalah

b e l aj a r

heuristik
belajar

Temuan

Iebih


menbantu

werbina

nahasirua

dengan

e k s p u s i tor i s

dari

Kes i s p u l a n

penel i t i a n

denyan aenggunakan s t r a t e g i b e l a j a r

dibandingkan


menga j a r
renga j a r ,
yen3

menga j a r e k s p o s i tor i s .

b e l aj a r

untuk

wenggunakan

dal an aata

kuf iah

Iebih

kul iah s t r a t e g i


senpa j a r
berhasil

strategi

belajar

strat e g i

b e l aj a r

panel i t i o n i n i membaua i w p l i k a s i
nata

stra-

b e l aj a r

bahwa,
menpa j a r


wenggunakan s t r a t e g i b e l a j a r aenpa j a r h e u r i s t i k .

dosen
agar

Ke_ujahmpenelitim ini m e n d d m g pengernbanp,an ilnlu serta twqarluya Dalan hal
tim K I P Padang berusd~arnendororlg dosen unhk melakukm perlelitian
sebnyai bnsim
.rmg tiink tevisdrl&, dari kgidrm n~et~&.jmya,bnik y m g sec&
I n t ~ p ~ mdibiayi
p
ofeh dano EX P~dm1.gmwpun d u ~ dari
a smber lain ymtg 12levan3t.w
i\eke~-ja
s m a be:~gm~
i s ~ h ~twhi:.
si
Q3d1karn~ilitu, pe.liin&atasl nll~trJt w a akademik
pmeliti dm hasii penelitimlya iilakukatl sesuaj deaqm

._ tingkrrhn s~rtakewenmgan
i l ~ iIsnibaga Peue!i

:A~de111ik
paxi ;ti.

Kasni n~::jzl;mmbut g,en~bjn
asaha >mgdil-1
pme1il.i unhk mcrljawah behq.ai
ye~masal&attlpefiriidikm1, baik ymp bsrsifd inh-aksi bebqai faktor yms nlempenpnhi
puktsk krpmldidih, pe~~gsasn;ll~
n~ata-ibidmlg sfudj, nfaupmproses pe~lgajminddmn
I:elns ,yaqs sal'cd~ssbiya nlunc~~l
da!anr kajian ini. fiasil penditim s.$pizr"ciin; jelw
s~~~nanball
ur~s'il'rmldm ymahma~
kifa tenfang proses yendidih. kl'darrprnl Jmil
pzuelitian ini rnun$io mwih ms?nunjd&arlbeber-apakelrmahq namun saya y&n hmilnya
d q a t diydai s t t b q i b e m i dari upaja pe~:nin&t~lnluh pendidik-apda Imnlrnlmya
Eun~itneng!~nraptmdi nlmtsn ym9 &an dotang se.n~&it~
bmyak penelitiuu ymg hssi lnya
d ~ aI.at:gsrslg
l
di te1~.4a.l
ddoian y e~:ln&;~hl dm pengembangan tecr;i d m praktek
kependidikan

ramjadi pemhd:as utm:a dnlari~stwtinza penslitintl. Seca-akhrlsus I\=r!i nimnyarnpaikm
t?~j~lla
h - i l l krlsda DireMur Pm~bia-a1
P e ~ ~ e l i i Jsl
i a ~Palgabdial k+padaMas-,
DI~IrtorniJerid.;r;I P>nciidikim T~IIQ*..ialg t e l n l ~herkennn nle1:rnbet.i bmlrutn pendmaan
!l+j peneli tix! ixi. Km~ig a k i : ~tiuly ;I dedikasi dm ke~
jsanla ymg terjdin selana jni,
yenel i tim ini t id;& akarl d q a t diselesaikal sebq.aitiizla p ~ dit~arapkm,
g
kcrjasa~iay;n~g
baik ini dibmliykon dim 11~cnjdiIebib bnjk 1q.i di u m n y q g nkarl dzimg.

._ ..

, . .
1

I..

.

, 6-

ri~p~:lF::k:~:lntrol
F e n g a r i ~ b 1i a n z a r i ~ p e l d i l ak:~-~C::an
d e n g t n r i ~ e r i ~ p e r l - iiakt a n
dal-i

C::elcln'~pcll.::. t : : : a r e l i a t i y a jetii:;

purpo.s i c/e
82 :) :

sample,

si fat-sifat
rii
~

1 j. I.::i

:1

tertentc!,
ir

I.

.-I:

i 1- i

5,3ril a

adalah

didasauC::an a t a s

. . . ".

tr:edua

,

5 a ril a

y a 1. t

kelc

P: e rll a r

, j e n i s C::elarillti 1aC::i-laC::i d a n p e r

I

I:: e I.

ri~aF::sudtiya

.. . perili l i t . l a t ~r,;ubl,/ek:

II

s a r i ~ p l ey a n g d i p a C : : a i

#:::I
C::

~:firii~)

g u r ~ . tSD,,

d a 1-1 sa f i a~ a t au

rile n d e k:

f,

i

,sari1C:

I

.

b:e.san~aati
aclalati

19'34;
:'r

I-(

1'3

U t i t u I-:
I.::epada

3

di5iapP:ati

n.1

er i p
~ a r a 1c- 1 I:: a ti

seI.::si

F:i t i n - i a t i

il i b u t u ti 1::a ti

y ati q

tes

m a h a s i . s w a d i b e r i l . : : a n prc4C) buaI.:: 5c1al.

sebatiyal.::

0b.jek-t i f t es.

I.: e 1 1x1ril p# : I I.::

dan

yatig

telal.7

s e r i ~ ~ - ~ a t i y berbeti.I;uI.::
a

Sclal p r i .ties ri~eri~aL:air ~ i a t e ir m e d i a p e t i g a . j a r a t i .

n ~ a t e r i d a t i s o a l d a p a ' t d i l i h a t p a d a k i si-C::isi

pada lampi.ran

rim I.: a

soal

zclal p r e tes d a p a t d i l i h a t p a d a l a r i ~ p i r -

1 clan

a n 2.
S e b e l urn s o a l . p r e t e s digutiaC::ati t e r l c-bi t7 d a h u l u
I.::an

~ ~ . j i c l : l b aC::epada r i ~ . s . h a s i s w a y a n g bul.::at?

p ~ z ~ p u l a z ip e t i e l i -

y a i t u r i ~ a h a c ; i s w a F'GSD IJPF' I V c-eC::r;i 0 3

tian,

. d i ada--

3

pada tanggal

S e p t en.lber 1'3'37.

S I : : I ~ -u j i

sat^^ s e t i a p

1:1:1ba c_;c~al d i p e r o l . e h d e t i g a t i car;)

s~:lal

y a n g d i . j a w a b b.2-tiar

s o a l y a n g d i j a w a b =a].a h .

dan d i b e r i

r i ~ e r i ~ b e r i sk:~:lr
sC::t:lr

ti1111 (:(I:)

Har-i 1 u j i cobs t e ~ k::::emudi
.
.an d i 1~ E : L I - -

C::ari a n a l i s i 5 a g a r m e t i d a p a t s c ~ a l y a t i g bai C::.

a.

Anali.;i.s

h a s i I.

u . j i c~::lba p r e

1:) M e ~ ~ eu!-::all
nt
daya beda sclai

te51;.

.

UntuC:: ri~e-tietitul.::an t a r a f c l a y a bec:la r;l::lal

lati1;1kat7-lat7gk:at7

y a t i g d i 1 al.:uL::an a d a l a h :
a1 Ile~..)
yusun

1e m b a r a n

n ~ e r i ~ p e r o l e ksl:l:lre
i
b:) M c b a g i
sarila

Jawalxati

tertin!;igi

rliatiasi 5i;wa

banyak

sehit7gga

ada

d ~ . ~ al : l r i p l :
t:) a w a 1.7

.

!i .> t

i

.?

p ;:.

31

ipb:) yang

yang
yaitt

cl i 5 e b u a

Mct.~gtiitunq j u r i ~ l a tp
~ e s + u t a C::elori~p~:~C:
a t a s (:pa5
: e l : r i ~ p : : t:)awaI?

yatig

s a r i ~ p a i yatig t e ' r e n i j a h .

.;errlc.[a p e s e r t a cc.ji a n a k a 5 d u a b a l h a g i a n

I:: e 1. ICI fit p ~ 1 1 : : a t a s d a rl 1:: e 1. 1 1 fil p ):::I:1.
)0:

u.juan

rnetijawati

r:lan

t:)ct~tl c.\~I~LII::

K e t ei- angati :

: i n d e l : : d a y a beda

d

p a : J c r r f ~at1
l
p e s e l - t a L:el l:~ri~pclC:: atas meti.jawab b e n a r

pb

.
.

: JLIM~
at7 p e s e r t a I.::elorc~pcll-::bawah men . j a w a b b e t i a r

t a : J u r i ~ l a t ip e s e l - t