OBJEKTIF KHUSUS Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat :

  OBJEKTIF AM Memahami dan mengetahui prinsip-prinsip asas taking off. OBJEKTIF KHUSUS Di akhir unit ini anda sepatutnya dapat :

  Menerangkan aturcara asas dan kegunaan kertas- kertas ukuran. Menjelaskan kepentingan mengukur dalam aturan yang logik dan pembahagian seksyen kerja. Menyatakan tujuan dan kegunaan jadual yang disediakan oleh Arkitek dan Juru Ukur Bahan serta formatnya. Menerangkan kaedah merekod ukuran secara tersusun Menyatakan peraturan SMM bagi pengukuran bersih dan penolakan ruang kosong. Menjelaskan peraturan penggunaan ruang ‘

  Timesing’

  Kepentingan kertas-kertas

ukuran

3.0 PENGENALAN

  Dalam unit 3 anda akan mempelajari berkaitan dengan aturcara asas bagi penggunaan kertas-kertas ukuran, supaya ianya dapat memberi kefahaman tentang kaedah-kaedah menggunakan borang-borang pengukuran dengan kaedah piawai /seragam Ini bertujuan, menyeragamkan penggunaan borang-borang pengukuran supaya ianya mudah dibuat rujukan atau semakan oleh para Juru Ukur Bahan yang lain.

3.1 ATURCARA ASAS DAN KEGUNAAN KERTAS-KERTAS UKURAN 3.1.1 Kertas ukuran dan kegunaan ruang-ruangnya.

  Kegunaan-kegunaan Kertas Ukuran : Kertas-kertas ukuran boleh dibahagikan kepada tiga jenis :-

  

  Kertas taking off - digunakan untuk menulis huraian secara ringkas dan mengambil ukuran kuantiti.

   Kertas

  abstract - digunakan untuk mengumpulkan kuantiti yang mempunyai keterangan yang sama mengikut kaedah trade atau elemen.

   Kertas billing - digunakan untuk menulis huraian dengan

  lengkap dan kuantiti telah dijumlahkan dalam unit nombor bulat.

3.1.2 Kertas taking off dan kegunaan ruang-ruangnya

  Mengikut B.S 3327:1961 - Stationary For Quantity Surveying, bentuk kertas taking off adalah seperti berikut :

  1

  2

  3

  4 Rajah 3.1. : Kertas

  Taking Off Ruang 1 - RUANG ANGKALI Ruang khas untuk bilangan. Biasanya bagi perkara atau item yang melebihi 1 bilangan akan dinyatakan di dalam ruang ini.

  Ruang 2 - RUANG DIMENSI Ruang khas untuk dimensi sebenar, diambil terus dari lukisan atau mengikut skala. Dimensi diambil mengikut unit yang digunakan.

  Ruang 3 - RUANG PENDARABAN Ruang khas untuk mengisi jumlah pendaraban dari ruang 1 dan ruang 2.

  Hasilnya akan dipindahkan ke dalam borang abstrak dan seterusnya kepada borang senarai kuantiti. Ruang 4 - RUANG KETERANGAN Ruang untuk diisikan dengan keterangan kerja & bahan yang telah di ukur. Ruangan kosong pada sebelah kanan biasanya diisikan dengan pengiraan atau maklumat-maklumat penting yang boleh membantu menjelaskan keadaan pengukuran kerja yang telah diambil.

3.1.3 Kertas Abstrak RUANG 1 RUANG 1 RUANG 2 RUANG 3 RUANG 2 RUANG 3

  Rajah 3.2 : Kertas Abstrak Ruang 1- Ruang keterangan /unit perlu dinyatakan.

  Ruang 2 – Ruang pengumpulan kuantiti. muka surat perlu dinyatakan.

  ITEM DESCRIPTION UNIT QTY RATE RM C

  1

  2 3 4 5 6

  Rajah 3.3 : Kertas Billing

  Billing

3.1.4 Kertas

  Ruang 1 Digunakan untuk mengisi no. item mengikut abjad pada setiap item yang diambil. Abjad yang pertama perlu ditulis semula apabila muka surat berubah.

  Ruang 2 Digunakan untuk menulis huraian dengan lengkap tanpa menggunakan huruf singkatan.

  Ruang 3 Unit pengukuran kuantiti perlu dimasukkan di sini iaitu sama ada :- M, MS, MC, KG, NO atau Item.

  Ruang 4 Kuantiti kerja atau bahan akan dimasukkan di sini di dalam bentuk nombor bulat sebagaimana yang terdapat pada kertas abstrak.

  Ruang 5 dan 6 Ruang ini akan diisikan oleh pihak kontraktor untuk menghargakan tawaran.

3.1.5 Kepentingan mengukur di dalam aturan yang logik dan pembahagian seksyen kerja.

  Di dalam melakukan pengukuran kuantiti, aturan-aturan yang logik yang biasa digunakan ialah :-

  3.1.5.1 Aturan mengikut kaedah element.

3.1.5.2 Aturan mengikut kaedah trade.

  3.1.5.3 Aturan mengikut kaedah operasi pembinaan.

  Juru Ukur Bahan boleh memilih aturan logik yang sesuai dengan saiz, jenis, kegunaan dan juga jangka masa proses penyiapan dokumen tawaran/tender projek tersebut. Pembahagian seksyen kerja perlu dilakukan semasa pengukuran dibuat supaya kerja-kerja tersebut mudah dikenal pasti untuk dikumpulkan semula.

3.1.6 Tajuk projek, tajuk-tajuk, nombor lukisan dan nombor helaian ukuran.

  Tajuk projek sebagaimana yang tertera pada lukisan hendaklah ditulis pada setiap helaian kertas ukuran. Ini bertujuan supaya jika salah satu helaian kertas ukuran tersebut bercampur dengan kertas ukuran projek yang lain, ianya dapat dikenal pasti.

  Untuk menjimatkan masa dan tenaga biasanya cop getah yang bertuliskan nama projek digunakan untuk tujuan ini.

  Begitu juga dengan tajuk-tajuk yang diukur (mengikut kaedah trade atau elemen yang akan digunakan) perlu ditulis pada setiap muka surat. Biasanya ia ditulis di bahagian atas kertas ukuran iaitu di bahagian bawah nama projek.

  Contoh : PROJEK : CADANGAN MEMBINA DAN MENYIAPKAN PONDOK (1) PENGAWAL DI POLITEKNIK KOTA BHARU. (2) Element: Work below lowest floor finish (3) No. Lukisan : UKB/123/95/1

  (4) Tajuk : Excavation

  (5) Muka surat PROJEK : CADANGAN MEMBINA DAN MENYIAPKAN PONDOK PENGAWAL DI POLITEKNIK KOTA BHARU (1)

  ELEMENT : WBLFF (2) DRAWING NO : UKB/1381/95/1(3)

• Excavation (4)

  (1/10) (5) (2/10

  )

  Rajah 3.4 : Tajuk projek, tajuk-tajuk, nombor lukisan dan nombor helaian ukuran

  Tajuk tersebut perlu ditulis pada setiap muka surat, supaya kertas-kertas ukuran untuk bahagian tersebut tidak bercampur dengan kertas ukuran bahagian yang lain semasa proses penyusunan dan pemilihan. Nombor helaian ukuran perlu dicatatkan pada setiap muka surat untuk menentukan supaya kertas-kertas ukuran dapat di susun mengikut susunan yang dikehendaki. Catitan ini juga mustahak bagi mengelakkan kehilangan muka surat.

  Contoh penomboran helaian bagi helaian yang mengandungi 10 muka surat iaitu 1/10, 2/10, 3/10, 4/10, 5/10, 6/10, 7/10, 8/10, 9/10 dan 10/10.

3.1.7 Tujuan dan kegunaan jadual yang disediakan oleh pihak Arkitek, Jurutera dan Juru Ukur Bahan

  Pihak Arkitek biasanya menyediakan jadual-jadual bagi saiz dan penandaan untuk pintu, tingkap dan sisip angin.

  Pihak Jurutera pula biasanya menyediakan jadual yang berkaitan dengan saiz struktur bangunan dan saiz tetulang yang digunakan serta penandaan struktur tersebut. Ianya bertujuan bagi menyenangkan kerja-kerja penyemakan dan kerja- kerja pengukuran kuantiti.

  Jadual-jadual ini biasanya akan digunakan oleh Juru Ukur Bahan untuk mengambil ukuran semasa pengukuran kuantiti dibuat serta membuat kerja-kerja penyemakan saiz-saiz yang terdapat pada jadual tersebut berbanding dengan saiz-saiz yang terdapat pada

  `detail drawing'. Contoh Jadual yang disediakan oleh Arkitek :-

  TYPE SIZE W1 4000 X 800 D1 700 X 2000 SD1 2500 X 2000 V1 1000 X 300

  Rajah 3.5 : Jadual yang disediakan oleh pihak Arkitek Contoh jadual yang disediakan oleh Pihak Jurutera :-

  TYPE OF FOUNDATION LENGTH WIDTH HEIGHT F1 700 700 250 F2 525 525 200

  Rajah 3.6 : Jadual yang disediakan oleh pihak Jurutera Pihak Juru Ukur Bahan biasanya menggunakan dua jenis jadual iaitu : i. Jadual kerja

  Jadual Kerja Biasanya sebelum pengukuran kuantiti dilaksanakan, jadual kerja perlu di sediakan. Ianya menentukan elemen atau trade mana yang perlu diukur dan siapa yang akan membuat pengukuran tersebut. Jadual ini boleh disediakan sama ada mengikut ‘ element’, ‘trade’ ataupun operasi.

  Contoh:-

  

JADUAL KERJA

BAHAGIAN A :…………………………………………….

  BAHAGIAN B :……………………………………………. BAHAGIAN C :…………………………………………….

  KERJA-KERJA PEMBINAAN : NO. ELEMEN PROSES NAMA TARIKH CERUCUK Pengambil Pengira

  Penyemak

  Rajah 3.7 : Jadual kerja

  Jadual untuk pengukuran kuantiti Biasanya jadual ini dibuat oleh Juru Ukur Bahan semasa membuat kerja- kerja pengukuran kuantiti bagi kerja-kerja besi tetulang dan juga kerja- kerja pembekalan saluran air. Tujuannya ialah untuk menjimatkan masa dan meringkaskan lagi kerja- kerja pengukuran kuantiti yang mana memerlukan kerja-kerja pengukuran yang banyak.

  SEBELUM ANDA MEMPELAJARI INPUT YANG SETERUSNYA, PASTIKAN ANDA DAPAT MEMAHAMI INPUT INI TERLEBIH

DAHULU

  ARAHAN

  PASTIKAN ANDA DAPAT MENJAWAB SEMUA SOALAN DI BAWAH DENGAN TEPAT TANPA MERUJUK KEPADA TEKS YANG DISEDIAKAN DI BAHAGIAN INPUT SEBELUM TERUS KE BAHAGIAN PENILAIAN KENDIRI……… SEKIRANYA ANDA GAGAL BERBUAT DEMIKIAN, ANDA DIKEHENDAKI MENGULANGI BAHAGIAN INPUT.

SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI HALAMAN BERIKUTNYA.

  Aktiviti 3A 3.1 Senaraikan kegunaan-kegunaan kertas ukuran.

  3.2 Nyatakan ruang-ruang yang terdapat pada kertas-kertas ukuran tersebut :

  a) Taking Off

  b) Abstrak

  c) Billing

  3.3 Nyatakan aturan-aturan logik yang biasa digunakan di dalam melakukan pengukuran kuantiti.

  3.4 Lakarkan contoh borang tersebut : a.

  Taking off

  3.5 Berdasarkan borang di atas nyatakan fungsi setiap ruang yang terdapat dalam borang tersebut.

  3.6 Nyatakan tujuan dan kegunaan jadual yang disediakan oleh pihak arkitek, Jurutera dan Juru Ukur Bahan.

  3.7 Lakarkan contoh jadual yang disediakan oleh pihak Arkitek dan pihak Jurutera.

  3.8 Jelaskan secara terperinci kegunaan jadual kerja dan jadual untuk pengukuran kuantiti disediakan.

  Jawapan kepada aktiviti 3A Jawapan anda mestilah mengandungi elemen-elemen berikut:

  3.1 Kegunaan Kertas-kertas Ukuran : Kertas-kertas ukuran boleh dibahagikan kepada tiga jenis :- i. Kertas taking off - digunakan untuk menulis huraian secara ringkas dan mengambil ukuran kuantiti. ii. Kertas abstract - digunakan untuk mengumpulkan kuantiti yang mempunyai keterangan yang sama mengikut kaedah `trade' atau `elemen'. iii. Kertas billing - digunakan untuk menulis huraian dengan lengkap dan kuantiti telah dijumlahkan dalam unit nombor bulat.

  3.2 Ruang-ruang yang terdapat pada kertas ukuran :

  a) Taking off

  1

  2

  3

  4 Ruang 1 - RUANG ANGKALI

  Ruang 2 - RUANG DIMENSI Ruang 3 - RUANG PENDARABAN Ruang 4 - RUANG KETERANGAN b) Abstrak

  RUANG 1 RUANG 1 RUANG 2 RUANG 3 RUANG 2 RUANG 3

  c) Billing

  ITEM DESCRIPTION UNIT QTY RATE RM C

  1

  2 3 4 5 6

  3.3 Di dalam melakukan pengukuran kuantiti, aturan-aturan logik yang biasa digunakan ialah :- Aturan mengikut kaedah element. Aturan mengikut kaedah trade. Aturan mengikut kaedah operasi pembinaan. Juru Ukur Bahan boleh memilih aturan logik yang sesuai dengan saiz, jenis, kegunaan dan juga jangka masa proses penyiapan dokumen tawaran/ tender projek tersebut. Pembahagian seksyen kerja perlu dilakukan semasa pengukuran dibuat supaya kerja-kerja tersebut mudah dikenal pasti untuk dikumpulkan semula.

  3.4 Lakarkan contoh borang tersebut : a.

  Taking off

  1

  2

  3

  4 b.

  Abstrak

  RUANG 1 RUANG 1 RUANG 2 RUANG 3 RUANG 2 RUANG 3

  C. Billing

  ITEM DESCRIPTION UNIT QTY RATE RM C

  1

  2 3 4 5 6

  3.5 Berdasarkan borang di atas nyatakan fungsi setiap ruang yang terdapat dalam borang tersebut.

  a.

  Taking off Ruang 1 - RUANG ANGKALI Ruang 2 - RUANG DIMENSI Ruang 3 - RUANG PENDARABAN Ruang 4 - RUANG KETERANGAN b.

  Abstrak Ruang 1- Ruang keterangan /unit perlu dinyatakan.

  Ruang 2 – Ruang pengumpulan kuantiti. Muka surat perlu dinyatakan. Ruang 3 – Ruang penolakan. Muka surat perlu dinyatakan c.

  Billing Ruang 1 Digunakan untuk mengisi no. item mengikut abjad pada setiap item yang diambil.

  Ruang 2 Digunakan untuk menulis huraian dengan lengkap tanpa menggunakan huruf singkatan.

  Ruang 3 Unit pengukuran.

  Ruang 4 Kuantiti kerja atau bahan.

  Ruang 5 dan 6 Ruang ini akan diisikan oleh pihak kontraktor untuk menghargakan tawaran.

  3.6 Tujuan dan kegunaan jadual yang disediakan oleh pihak arkitek, Jurutera dan Juru Ukur Bahan.

  Pihak Arkitek biasanya menyediakan jadual-jadual bagi saiz dan penandaan untuk pintu, tingkap dan sisip angin.

  Pihak Jurutera pula biasanya menyediakan jadual yang berkaitan dengan saiz struktur bangunan dan saiz tetulang yang digunakan serta penandaan struktur tersebut. Ianya bertujuan bagi menyenangkan kerja-kerja penyemakan dan kerja- kerja pengukuran kuantiti.

  Jadual-jadual ini biasanya akan digunakan oleh Juru Ukur Bahan untuk mengambil ukuran semasa pengukuran kuantiti dibuat serta membuat kerja-kerja penyemakan saiz-saiz yang terdapat pada jadual tersebut berbanding dengan saiz-saiz yang terdapat pada

  `detail drawing'.

  3.7 Contoh jadual yang disediakan oleh Pihak Arkitek dan Jurutera : Contoh Jadual yang disediakan oleh Arkitek :-

  TYPE SIZE W1 4000 X 800 D1 700 X 2000 SD1 2500 X 2000 V1 1000 X 300

  Contoh jadual yang disediakan oleh Pihak Jurutera :-

  TYPE OF FOUNDATION LENGTH WIDTH HEIGHT F1 700 700 250 F2 525 525 200

  3.8 Jelaskan secara terperinci kegunaan jadual kerja dan jadual untuk pengukuran kuantiti disediakan.

  Jadual Kerja Biasanya sebelum pengukuran kuantiti dilaksanakan, jadual kerja perlu di sediakan. Ianya menentukan elemen atau trade mana yang perlu diukur dan siapa yang akan membuat pengukuran tersebut. Jadual ini boleh disediakan sama ada mengikut ‘ element’, ‘trade’ ataupun operasi.

  Jadual untuk pengukuran kuantiti Biasanya jadual ini dibuat oleh Juru Ukur Bahan semasa membuat kerja- kerja pengukuran kuantiti bagi kerja-kerja besi tetulang dan juga kerja- kerja pembekalan saluran air.

  Tujuannya ialah untuk menjimatkan masa dan meringkaskan lagi kerja- kerja pengukuran kuantiti yang mana memerlukan kerja-kerja pengukuran yang banyak.

3.2 ATUR CARA ASAS PENGUKURAN DAN PENGENALAN KEPADA UKURAN-UKURANNYA.

  Unit-unit S.I yang digunakan dan panduan merekod ukuran mengikut Standard Method Of Measurement (SMM) Unit-unit S.I berikut digunakan di dalam mengambil ukuran iaitu :- i. Panjang - Meter (M)

  2

  ii. Luas - Meter persegi (M )

  3

  iii. Isipadu - Meter padu (M ) iv. Berat - Kilogram (Kg) Di dalam merekod ukuran mengikut section A, General Rules, Clause A.3 measurement no.2 mengkehendaki semua ukuran-ukuran yang diambil mestilah sehingga 10mm yang paling hampir.

  Contoh : Ukuran sebenar : 1.569 ukuran yang perlu direkod : 1.57

  : 3.00 “ : 2.999 “ “ : 4.304 “ : 4.30

3.2.1 Kepentingan merekod ukuran secara tersusun

  Proses mengambil ukuran adalah proses yang penting di dalam penyediaan senarai kuantiti bagi menentukan ketepatan kuantiti dan huraiannya. Pengambilan ukuran mestilah dibuat secara sistematik dan teliti serta mengikut peraturan-peraturan yang tertentu. Sebahagian dari peraturan yang perlu diikut di dalam mengambil ukuran dinyatakan di dalam section A, general rules A.4 description SMM 2.

  Susunan yang standard untuk pengukuran kuantiti ialah :

  1. Panjang

  2. Lebar

  3. Dalam/tebal Aturan ini bergantung kepada kedudukan lukisan dan juga unit yang digunakan. Contoh : Panjang

  Panjang Tebal Tebal Lebar

  Lebar

  Bagi unit-unit pula : i. Unit Meter -Panjang sahaja ii. Unit Meter persegi -Panjang x Lebar iii. Unit Meter padu -Panjang x Lebar x Tinggi/dalam Susunan standard ini perlu dilakukan semasa membuat pengukuran kuantiti supaya ukuran-ukuran yang telah dibuat dapat dikenal pasti sama ada oleh Juru Ukur Bahan yang sama ataupun Juru Ukur Bahan yang akan membuat semakan nanti.

3.2.2 Peraturan SMM bagi pengukuran bersih Bagi pengukuran bersih hanya meliputi kerja-kerja yang tertentu sahaja.

  Contohnya : Fabric Reinforcement section F, concrete work, F.9 Fabric reinforcement (2)

  2. Fabric reinforcement shall be measured as the area covered no allowance shall be made for laps and no deduction shall be made for voids not exceeding 1.00 m2 tying wire and distance block shall be deemed to be included.

  Lapisan besi Tetulang ( BRC) yang digunakan di dalam kerja-kerja pembinaan hendaklah diukur di dalam unit meter persegi, pengukurannya hanya meliputi ukuran bersih kawasan tersebut sahaja. Biasanya pengukuran BRC ini adalah sama dengan keluasan lantai tanpa

3.2.3 Peraturan SMM bagi penolakan ruang kosong.

  Semasa mengambil ukuran, di dalam keadaan yang tertentu kerja-kerja penolakan (deduction) perlu dibuat. Contohnya penolakan bagi pembukaan atau rongga yang terdapat pada kerja-kerja konkrit, bata, lepaan dan lain-lain.

  Antara fasal yang terlibat di dalam kerja-kerja penolakan secara umumnya ialah :- Section A, General Rules, A.3.3 Measurement Unless otherwise stated, where minimum deductions of voids are dealt with in this document they shall refer only to openings or wants which are within the boundaries of measured areas. Openings or wants which are at the boundaries of measured areas shall always be the subjet of deduction irrespective of size. Melainkan dinyatakan, tiada penolakan minimum untuk bukaan dan rongga dibuat di dalam lingkungan kawasan yang diukur. Hanya penolakan minimum bukaan atau rongga yang berada pada atau di atas lingkungan yang diukur perlu di buat penolakan.

  Contoh : _{2 2} B = 0.03m A = 0.04m

  Garisan lingkungan kawasan lantai konkrit yang diukur

2 Bukaan A (0.04m ) tidak perlu ditolak kerana berada dalam lingkungan

  2 kawasan yang diukur kerana keluasannya masih kurang daripada 0.05m .

2 Tetapi bukaan B (0.03m ) perlu ditolak kerana berada pada garisan

  lingkungan kawasan yang diukur walaupun keluasannya tidak melebihi

  2 0.05m .

  Penolakan bagi sesuatu benda binaan diukur secara berasingan. Tetapi di awal huraian dituliskan perkataan tolakan atau deduction kemudian ambil dan catatkan ukuran-ukuran kawasan atau isipadu yang akan dibuat penolakan.

  Ddt. For opening door on half brickwall .

  2 /

  0.90

  2.10

  1.20

1.20 Ddt :

  deduction/tolakan Catatan di atas menunjukkan penolakan ke atas dinding bata bagi dua pembukaan yang berukuran 0.90m x 2.10m dan 1.20m x 1.20m yang terdapat pada dinding tersebut. Biasanya perkataan tolakan dituliskan dengan huruf ringkas sahaja dan ini perlu ditunjukkan dengan jelas supaya semasa membuat kutipan, penolakan ini dapat dilihat dengan jelas. Contoh :- Tolakan

  (deduction) - Ringkasannya Tlk. (Ddt.) Di dalam menulis huraian dan ukuran untuk kerja-kerja tolakan ini, biasanya Juru Ukur Bahan akan menggunakan pen berdakwat merah.

3.2.4 Kaedah merekod ukuran-ukuran di dalam borang pengukuran

  Bagi unit panjang (M)

  0.95 Satu ukuran sahaja di ambil dan di catatkan. Di bawah tiap-tiap satu 0.60 ukuran yang di catatkan itu akan dilukiskan satu garisan pemisah

  2.28

  0.95 Bagi unit persegi (M2)

  0.60 Dua ukuran perlu di ambil dan di catatkan. Di bawah kedua –dua 1.20 ukuran yang dicatatkan, dilukiskan

   2.56 satu garis pemisah

  2.00 Bagi unit padu (M3)

  2.00 Tiga ukuran yang perlu diambil 1.50 dan dicatatkan. Di bawah set ukuran tersebut perlu dilukiskan garisan pemisah

6 Bagi unit bilangan (No)

  Cuma jumlah bilangan benda binaan yang 10 perlu dicatatkan. Di bawah setiap bilangan dilukiskan Suatu garis pemisah. Berdasarkan kepada kaedah-kaedah yang telah dinyatakan, kaedah mengisi ukuran bagi asas pad yang berukuran : Panjang : 1.20 m Lebar : 1.55 m Tebal : 300 mm

  1.20 Vibrated Reinf. Conc.Grade 20 1.55 as specified in pad foundation exc. 0.30 300 mm thk. poured against faces of exc

3.2.5 Formula-formula matematik yang biasa di gunakan dalam borang pengukuran dan kaedah untuk mencatatnya di ruangan ukuran

  Formula matematik yang biasa digunakan ialah formula-formula untuk mencari luas dan isipadu bagi binaan yang mempunyai berbagai bentuk.

  Contoh formula adalah seperti berikut : Luas segiempat : panjang x lebar (p x l)

  

2

Luas bulatan : ∏ j

  Luas segitiga : ½ x t x T Selain formula yang dinyatakan di atas terdapat banyak lagi formula-formula matematik yang digunakan dalam borang pengukuran.

  1940 3940 3980

  AREA ` A’ AREA `B’ Kaedah untuk mencatatnya di ruangan ukuran berdasarkan rajah 3.8 adalah seperti contoh di bawah : 150 mm thk. bed of hardcore as specified under conc. floor slab. & Layer of polythene or other appr. Equivalent d.p.m well lapped at joints laid sandwich between conc. slab. & Layer of steel fabric reinf. No. 10 well lapped at joints & embedded in conc. bed. (Measured nett-no allowance made for laps) Area A) Berbentuk segiempat tepat

  3.94

  3.98

  1.94 ½ n Area B) Berbentuk separuh bulatan

1.94 Formula segiempat tepat Jejari bulatan Formula separuh bulatan

  ‘Timesing’ di dalam borang ukuran

3.2.7 Penggunaan ruang

  Semasa pengukuran kuantiti dibuat terdapat tiga tapak asas papak (pad) yang mempunyai ukuran yang sama, catatan tidak perlu dibuat sebanyak tiga kali.

  Memadai dengan mencatatkan satu set ukuran dan menuliskan angka tiga (3) di dalam ruangan bilangan (Timesing ) dan menuliskan tanda ‘/’ di antara ruangan bilangan dengan ruangan ukuran.

3 Vibrated Reinf. Conc.Grade 20 1.20 as specified in pad foundation exc.

  1.55 300 mm thk. poured against faces 0.30 of exc

3.2.8 Penggunaan ruang ‘Timesing’ di dalam borang ukuran (Samb.)

  Catatan di sebelah menunjukkan (3) x (1.20 x 1.55 x 0.30).Simbol `/' menunjukkan pendaraban ataupun kali.

  Akan tetapi jika terdapat dua lagi tapak asas yang berukuran sama tetapi masih belum diukur lagi ataupun tertinggal ukurannya.

  Set ukuran tersebut tidak perlu dicatatkan semula, mencukupi dengan menulis angka 2 di ruangan bilangan bersebelahan dengan angka 3 tadi dan masukkan tanda noktah di antaranya.

   3

1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 2. 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc.

  Catatan di atas menunjukkan pengiraan seperti berikut :- (2+3) x (1.20 x 1.55 x 0.30) Simbol noktah `.' ataupun dikenali sebagai prinsip Dotting On di antara nombor 2 dan 3 menunjukkan tambahan ataupun campur.

3.2.9 Penggunaan ruang pembaziran (waste) pada kertas ukuran

  Biasanya pengiraan pendek atau ringkas perlu dibuat untuk mendapatkan sesuatu ukuran. Semua pengiraan pendek atau ringkas mestilah dibuat di atas kertas ukuran di dalam ruangan huraian. Dari pengiraan-pengiraan ini, Juru Ukur dapat membuat semakan dari

  Biasanya pengiraan-pengiraan ini dicatatkan di dalam ruangan `waste' iaitu sebaris dengan jawapannya yang akan dicatatkan di dalam ruangan pengiraan.

   3

1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc. Width Length 1550 1200

  

Height

300

  Catatan di atas menunjukkan ukuran-ukuran panjang, lebar dan tinggi yang terdapat di sebelah kanan kertas ukuran dan akan dimasukkan ke dalam ruangan ukuran.

  Untuk menjelaskan lagi pengambilan ukuran, lakaran boleh juga dibuat pada ruangan `waste' tersebut.

   3 1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc.

  1550 1200

  300 Penandaan ukuran-ukuran yang telah diambil perlu juga dibuatkan pada ruangan waste. Tujuannya ialah untuk menunjukkan dari manakah sesuatu ukuran itu diambil.

  Tanda-tanda ini akan memudahkan kerja-kerja penyemakan dan sebagai rujukan pada masa akan datang .

  Contoh :

   3 1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc. – 1/A F1 F2 – 2/A – B/1 F3 F4 – B/2 Nota : Penandaan ini adalah menunjukkan ukuran-ukuran dari mana asas-asas tersebut diambil pada pelan struktur .

  SEBELUM ANDA MEMPELAJARI INPUT YANG SETERUSNYA, PASTIKAN ANDA DAPAT MEMAHAMI INPUT INI TERLEBIH DAHULU

  ARAHAN

  PASTIKAN ANDA DAPAT MENJAWAB SEMUA SOALAN DI BAWAH DENGAN TEPAT TANPA MERUJUK KEPADA TEKS YANG DISEDIAKAN DI BAHAGIAN INPUT SEBELUM TERUS KE BAHAGIAN PENILAIAN KENDIRI……… SEKIRANYA ANDA GAGAL BERBUAT DEMIKIAN, ANDA DIKEHENDAKI MENGULANGI BAHAGIAN INPUT.

SILA SEMAK JAWAPAN ANDA PADA MAKLUM BALAS DI HALAMAN BERIKUTNYA.

  Aktiviti 3B 3.1 Nyatakan susunan standard untuk pengukuran kuantiti.

  3.2 Nyatakan peraturan SMM bagi pengukuran bersih (‘Nett’) dan penolakan ruang kosong.

  3.3 Berikan definisi ruang pembaziran ( waste) pada kertas ukuran.

  3.4 Nyatakan unit-unit S.I yang biasa digunakan dalam mengambil ukuran.

  3.5 Jelaskan kepentingan merekod ukuran secara tersusun 3.6 Nyatakan kaedah merekod ukuran-ukuran di dalam borang pengukuran.

  Jawapan kepada aktiviti 3B Jawapan Anda mestilah mengandungi elemen-elemen berikut:

  3.1 Susunan standard untuk pengukran kuantiti :

  1. Panjang

  2. Lebar

  3. Dalam/tebal Aturan ini bergantung kepada kedudukan lukisan dan juga unit yang digunakan. Contoh : Panjang

  Panjang Tebal Tebal Lebar

  Lebar

  3.2 Peraturan bagi pengukuran bersih dan penolakan ruang kosong ialah : Bagi pengukuran bersih hanya meliputi kerja-kerja yang tertentu sahaja.

  Contohnya : Fabric Reinforcement section F, concrete work, F.9 Fabric reinforcement (2)

  1. Fabric reinforcement shall be measured as the area covered no allowance shall be made for laps and no deduction shall be made for voids not exceeding 1.00 m2 tying wire and distance block shall be deemed to be included.

  BRC (Lapisan besi tetulang) yang digunakan di dalam kerja-kerja pembinaan hendaklah diukur didalam unit meter persegi, pengukurannya hanya meliputi ukuran bersih kawasan tersebut sahaja. Biasanya pengukuran

  BRC (Lapisan besi tetulang) ini adalah sama dengan keluasan lantai tanpa mengambil kira pertindihan dan sebagainya. Peraturan SMM bagi penolakan ruang kosong. Semasa mengambil ukuran, di dalam keadaan yang tertentu kerja-kerja penolakan (deduction) perlu dibuat. Contohnya penolakan bagi pembukaan atau rongga yang terdapat pada kerja-kerja konkrit, bata, lepaan dan lain-lain.

  Fasal-fasal yang terlibat di dalam kerja-kerja penolakan ialah :

• Section F, conc. work, insitu conc, F.1 generally 8 (a) (b) (c) m/s 27
• Section A,general rules, A.3 measurement (3) (m/s 27) unless otherwise stated , where minimum deduction melainkan dinyatakan penolakan untuk bukaan hanya dalam lingkungan kawasan yang diukur sahaja. Bukaan di atas lingkungan kawasan yang diukur tidak dikira. Mana-mana pembukaan atau unjuran yang bersempadan dengan kawasan yang diukur mestilah ditolak tanpa mengira saiznya. Penolakan bagi sesuatu benda binaan diukur secara berasingan. Tetapi di awal huraian dituliskan perkataan tolakan atau deduction kemudian ambil dan catatkan ukuran-ukuran kawasan atau isipadu yang akan dibuat penolakan.

  Section G, brickwork & blockwork, generally G.2 measurement 2 (a) (b)

  3.3 Definisi ruang pembaziran : Biasanya pengiraan pendek atau ringkas perlu dibuat untuk mendapatkan sesuatu ukuran. Semua pengiraan pendek atau ringkas mestilah dibuat di atas kertas ukuran di dalam ruangan huraian. Dari pengiraan-pengiraan ini, juruukur dapat membuat semakan dari mana punca ukuran tersebut diambil.

  Biasanya pengiraan-pengiraan ini dicatatkan di dalam ruangan waste iaitu sebaris dengan jawapannya yang akan dicatatkan di dalam ruangan pengiraan.

  3.4 Unit-unit S.I yang biasa digunakan dalam mengambil ukuran. i. Panjang - Meter (M)

  2

  ii. Luas - Meter persegi (M )

  3

  iii. Isipadu - Meter padu (M ) iv. Berat - Kilogram (Kg)

  3.5 Kepentingan merekod ukuran secara tersusun Proses mengambil ukuran adalah proses yang penting di dalam penyediaan senarai kuantiti bagi menentukan ketepatan kuantiti dan huraiannya.

  Pengambilan ukuran mestilah dibuat secara sistematik dan teliti serta mengikut peraturan-peraturan yang tertentu. Sebahagian dari peraturan yang perlu diikut di dalam mengambil ukuran dinyatakan di dalam section A, general rules A.4 description SMM 2.

  3.6 Kaedah merekod ukuran-ukuran di dalam borang pengukuran.

  Bagi unit panjang (M)

  0.95 Satu ukuran sahaja di ambil dan di catatkan. Di bawah tiap-tiap satu 0.60 ukuran yang di catatkan itu akan dilukiskan satu garisan pemisah

  2.28

  0.95 Bagi unit persegi (M2)

  0.60 Dua ukuran perlu di ambil dan di catatkan. Di bawah kedua –dua 1.20 ukuran yang dicatatkan, dilukiskan

   2.56

  satu garis pemisah

  2.00 Bagi unit padu (M3)

  2.00 Tiga ukuran yang perlu diambil 1.50 dan dicatatkan. Di bawah set ukuran tersebut perlu dilukiskan garisan pemisah

6 Bagi unit bilangan (No)

  Cuma jumlah bilangan benda binaan yang

  3.7 Formula –formula matematik yang biasa digunakan dalam borang pengukuran dan kaedah untuk mencatatnya di ruangan ukuran.

  Formula matematik yang biasa digunakan ialah formula-formula untuk mencari luas dan isipadu bagi binaan yang mempunyai berbagai bentuk.

  Contoh formula adalah seperti berikut : Luas segiempat : panjang x lebar (p x l) Luas bulatan : ∏ j

  

2

Luas segitiga : ½ x t x T

  Selain formula yang dinyatakan di atas terdapat banyak lagi formula-formula matematik yang digunakan dalam borang pengukuran.

  AREA `B’

  Rajah 1 : Pelan Bangunan

  

AREA ` A’

  3940 1940 3980 Kaedah untuk mencatatnya di ruangan ukuran berdasarkan rajah 1 adalah seperti contoh di bawah : 150 mm thk. bed of hardcore as specified under conc. floor slab. & Layer of polythene or other appr. Equivalent d.p.m well lapped at joints laid sandwich between conc. slab. & Layer of steel fabric reinf. No. 10 well lapped at joints & embedded in conc. bed. (Measured nett-no allowance made for laps) Area A) Berbentuk segiempat tepat

  3.94

  3.98

  1.94 Area B) Berbentuk separuh bulatan ½ n

  1.94 Formula segiempat tepat Jejari bulatan Formula separuh bulatan Anda telah menghampiri kejayaan. Sila cuba semua soalan dalam penilaian kendiri ini dan semak jawapan anda pada maklumbalas yang disediakan.

  Jika ada masalah yang timbul, sila berbincang dengan pensyarah anda. Selamat mencuba semoga berjaya…

  SOALAN 3.1

  a) Terangkan perkara-perkara berikut :- Peraturan SMM bagi penolakan ruang kosong.

• Penggunaan ruang timesing.
• Penggunaan ruang pembaziran.
• b)

  Jelaskan dengan contoh-contoh yang sesuai tujuan dan kegunaan jadual yang disediakan oleh pihak Arkitek, Jurutera dan Juruukur Bahan.

  SOALAN 3.2

  a) Jelaskan peraturan-peraturan di dalam Standart method Of Measurement

  (SMM) bagi kerja-kerja pengukuran bersih serta berikan satu contoh yang berkaitan dengannya.

  b) Di dalam kertas dimensi, terdapat ruangan khas yang dikenali sebagai ruangan pembaziran (waste) . Jelaskan penggunaan ruang tersebut dan berikan satu contoh penggunaannya.

  SOALAN 3.3

  a) Berdasarkan Section A, General Rules, A.3.3 Measurement, jelaskan peraturan penolakan ruang kosong.

  b) Jelaskan kaedah-kaedah yang digunakan untuk merekod ukuran di dalam borang pengukuran. Sila sertakan contoh-contoh yang sesuai bagi setiap unit pegukuran tersebut.

  SOALAN 3.4

a) Kertas-kertas ukuran boleh dibahagikan kepada tiga jenis .

• Berikan definisi ketiga-tiga jenis kertas ukuran tersebut.
• Jelaskan secara terperinci kegunaan ruang-ruang yang terdapat pada ketiga-tiga jenis kertas ukuran tersebut.

  SOALAN 3.5

  Bagaimanakah kaedah-kaedah untuk mencatat formula-formula matematik yang baisa digunakan di dalam borang pengukuran. Adakah anda telah mencuba dahulu ? Jika `YA’ , sila semak jawapan anda.

  JAWAPAN 3.1

  a) Ruang penolakan Semasa mengambil ukuran, di dalam keadaan yang tertentu kerja-kerja penolakan

  (deduction) perlu dibuat. Contohnya penolakan bagi pembukaan atau rongga yang terdapat pada kerja-kerja konkrit, bata, lepaan dan lain-lain. Fasal-fasal yang terlibat di dalam kerja-kerja penolakan ialah :

• Section F, conc. work, insitu conc, F.1 generally 8 (a) (b) (c) m/s 27
• Section G, brickwork & blockwork, generally G.2 measurement 2 (a) (b)

  Section A,general rules, A.3 measurement (3) (m/s 27) unless otherwise stated , where minimum deduction melainkan dinyatakan penolakan untuk bukaan hanya dalam lingkungan kawasan yang diukur sahaja. Bukaan di atas lingkungan kawasan yang diukur tidak dikira.

  Mana-mana pembukaan atau unjuran yang bersempadan dengan

  SAMB. JAWAPAN 3.1 a

  Penolakan bagi sesuatu benda binaan diukur secara berasingan. Tetapi di awal huraian dituliskan perkataan tolakan atau deduction kemudian ambil dan catatkan ukuran-ukuran kawasan atau isipadu yang akan dibuat penolakan.

  Ruang Timesing Semasa pengukuran kuantiti dibuat terdapat tiga tapak asas papak (pad) yang mempunyai ukuran yang sama, catatan tidak perlu dibuat sebanyak tiga kali. Memadai dengan mencatatkan satu set ukuran dan menuliskan angka tiga (3) di dalam ruangan bilangan

  (Timesing) dan menuliskan tanda `/' di antara ruangan bilangan dengan ruangan ukuran.

   3 1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against

faces of exc.

  Catatan di atas menunjukkan (3) x (1.20 x 1.55 x 0.30).Simbol `/'

  SAMB. JAWPAN 3.1 a

  Akan tetapi jika terdapat dua lagi tapak asas yang berukuran sama tetapi masih belum diukur lagi ataupun tertinggal ukurannya.

  Set ukuran tersebut tidak perlu dicatatkan semula, mencukupi dengan menulis angka 2 di ruangan bilangan bersebelahan dengan angka 3 tadi dan masukkan tanda noktah di antaranya.

  3

1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 2. 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc.

  Catatan di atas menunjukkan pengiraan seperti berikut :- (2+3) x (1.20 x 1.55 x 0.30) Simbol noktah `.' atau pun dikenali sebagai prinsip Dotting On diantara nombor 2 dan 3 menunjukkan tambahan atau pun campur.

  Samb. Jawapan 3.1 a

  Ruang pembaziran Biasanya pengiraan pendek atau ringkas perlu dibuat untuk mendapatkan sesuatu ukuran. Semua pengiraan pendek atau ringkas mestilah dibuat di atas kertas ukuran di dalam ruangan huraian. Dari pengiraan-pengiraan ini, juruukur dapat membuat semakan dari mana punca ukuran tersebut diambil.

  Biasanya pengiraan- pengiraan ini dicatatkan di dalam ruangan ‘waste' iaitu sebaris dengan jawapannya yang akan dicatatkan di dalam ruangan pengiraan.

  b) Tujuan kegunaan jadual Bagi menyenangkan kerja-kerja penyemakan dan kerja-kerja

• pengukuran kuantiti.
• siapa yang akan membuat pengukuran tersebut.

  Bagi menentukan elemen atau trade mana yang perlu diukur dan

• pengukuran kuantiti yang mana memerlukan kerja-kerja pengukuran yang banyak.

  Ianya untuk menjimatkan masa dan meringkaskan lagi kerja-kerja

  JAWAPAN 3.2

  a) Bagi pengukuran bersih hanya meliputi kerja-kerja yang tertentu sahaja.

  Contohnya : Fabric Reinforcement section F, concrete work, F.9 Fabric reinforcement (2) 1.

  Fabric reinforcement shall be measured as the area covered no allowance shall be made for laps and no deduction shall be made for voids not exceeding 1.00 m2 tying wire and distance block shall be deemed to be included.

  BRC (Lapisan besi tetulang) yang digunakan di dalam kerja-kerja pembinaan hendaklah diukur di dalam unit meter persegi, pengukurannya hanya meliputi ukuran bersih kawasan tersebut sahaja. Biasanya pengukuran BRC (Lapisan besi tetulang) ini adalah sama dengan keluasan lantai tanpa mengambil kira pertindihan dan sebagainya.

SAMB. JAWAPAN 3.2

  b) Biasanya pengiraan pendek atau ringkas perlu dibuat untuk mendapatkan sesuatu ukuran. Semua pengiraan pendek atau ringkas mestilah dibuat di atas kertas ukuran di dalam ruangan huraian. Dari pengiraan-pengiraan ini, juruukur dapat membuat semakan dari mana punca ukuran tersebut diambil.

  Biasanya pengiraan-pengiraan ini dicatatkan di dalam ruangan `waste' iaitu sebaris dengan jawapannya yang akan dicatatkan di dalam ruangan pengiraan.

  3

1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 2. 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc. Width Length 1550 1200

  

Height

300

  Catatan di atas menunjukkan ukuran-ukuran panjang, lebar dan tinggi yang terdapat di sebelah kanan kertas ukuran dan akan dimasukkan ke dalam

SAMB. JAWAPAN 3.2

  Untuk menjelaskan lagi pengambilan ukuran, lakaran boleh juga dibuat pada ruangan `waste' tersebut.

  3

1.20 Vib. Reinf. Conc. Grade 20 1.55 as specified in pad fdn exc. 0.30 300mm thk. poured against faces of exc.

  1550 1200

  300

  JAWAPAN 3.3

  a) Peraturan penolakan ruang kosong : Semasa mengambil ukuran, di dalam keadaan yang tertentu kerja-kerja penolakan (deduction) perlu dibuat. Contohnya penolakan bagi pembukaan atau rongga yang terdapat pada kerja-kerja konkrit, bata, lepaan dan lain-lain.

  Antara fasal yang terlibat di dalam kerja-kerja penolakan secara umumnya ialah :- Section A, General Rules, A.3.3 Measurement Unless otherwise stated, where minimum deductions of voids are dealt with in this document they shall refer only to openings or wants which are within the boundaries of measured areas. Openings or wants which are at the boundaries of measured areas shall always be the subjet of deduction irrespective of size. Melainkan dinyatakan, tiada penolakan minimum untuk bukaan dan rongga dibuat di dalam lingkungan kawasan yang diukur. Hanya penolakan minimum bukaan atau rongga yang berada pada atau di atas lingkungan yang diukur perlu di buat penolakan.

  SAMB. JAWAPAN 3.3 a

  Contoh : _{2 2} B = 0.03m A = 0.04m

  Garisan lingkungan kawasan lantai konkrit yang diukur

2 Bukaan A (0.04m ) tidak perlu ditolak kerana berada dalam lingkungan

  2 kawasan yang diukur kerana keluasannya masih kurang daripada 0.05m .

2 Tetapi bukaan B (0.03m ) perlu ditolak kerana berada pada garisan

  lingkungan kawasan yang diukur walaupun keluasannya tidak melebihi

  2 0.05m .

  Penolakan bagi sesuatu benda binaan diukur secara berasingan. Tetapi di awal huraian dituliskan perkataan tolakan atau `deduction' kemudian ambil dan catatkan ukuran-ukuran kawasan atau isipadu yang akan dibuat penolakan.

  SAMB. JAWAPAN 3.3 a Ddt. For opening door on half brickwall .

  2 /

  0.90

  2.10

  1.20

1.20 Ddt :

  deduction/tolakan Catatan di atas menunjukkan penolakan ke atas dinding bata bagi dua pembukaan yang berukuran 0.90m x 2.10m dan 1.20m x 1.20m yang terdapat pada dinding tersebut. Biasanya perkataan tolakan dituliskan dengan huruf ringkas sahaja dan ini perlu ditunjukkan dengan jelas supaya semasa membuat kutipan, penolakan ini dapat dilihat dengan jelas. Contoh :- Tolakan

  (deduction) - Ringkasannya Tlk. (Ddt.) Di dalam menulis huraian dan ukuran untuk kerja-kerja tolakan ini, biasanya Juru Ukur akan menggunakan pen berdakwat merah.

SAMB. JAWAPAN 3.3

  b) Kaedah merekod ukuran-ukuran di dalam borang pengukuran Bagi unit panjang (M)

  0.95 Satu ukuran sahaja di ambil dan di catatkan. Di bawah tiap-tiap satu 0.60 ukuran yang di catatkan itu akan dilukiskan satu garisan pemisah

  2.28

  0.95 Bagi unit persegi (M2)

  0.60 Dua ukuran perlu di ambil dan di catatkan. Di bawah kedua

• –dua 1.20 ukuran yang dicatatkan, dilukiskan

   2.56

  satu garis pemisah

  2.00 Bagi unit padu (M3)

  2.00 Tiga ukuran yang perlu diambil 1.50 dan dicatatkan. Di bawah set ukuran tersebut perlu dilukiskan garisan pemisah

6 Bagi unit bilangan (No)

  Cuma jumlah bilangan benda binaan yang 10 perlu dicatatkan. Di bawah setiap bilangan dilukiskan

SAMB. JAWAPAN 3.3

  Berdasarkan kepada kaedah-kaedah yang telah dinyatakan, kaedah mengisi ukuran bagi asas pad yang berukuran : Panjang : 1.20 m Lebar : 1.55 m Tebal : 300 mm

  1.20 Reinf. Conc. (1:2:4-19 mm agg) 1.55 as specified in pad foundation

  0.30 JAWAPAN 3.4

  a)

• – Definisi :

  i. Kertas taking off - digunakan untuk menulis huraian secara ringkas dan mengambil ukuran kuantiti. ii. Kertas abstract - digunakan untuk mengumpulkan kuantiti yang mempunyai keterangan yang sama mengikut kaedah `trade' atau `elemen'.

SAMB. JAWAPAN 3.4

  iii. Kertas digunakan untuk menulis huraian dengan billing - lengkap dan kuantiti telah dijumlahkan dalam unit nombor bulat.

  JAWAPAN 3.4 a

• 1

  Kegunaan ruang-ruang pada kertas ukuran :

  2

  3

  4 Kertas

  ‘Taking Off’ Ruang 1 - RUANG ANGKALI Ruang khas untuk bilangan. Biasanya bagi perkara atau `item' yang melebihi 1 bilangan akan dinyatakan di dalam ruang ini.

  Ruang 2 - RUANG DIMENSI Ruang khas untuk dimensi sebenar, diambil terus dari lukisan atau mengikut skala. Dimensi diambil mengikut unit yang digunakan.

  Ruang 3 - RUANG PENDARABAN Ruang khas untuk mengisi jumlah pendaraban dari ruang 1 dan ruang 2. Hasilnya akan dipindahkan ke dalam borang abstrak dan seterusnya kepada borang senarai kuantiti.