Kontrol pada mesin bor (1)
DÜMEN
1. Ele a ları
Yağ Ta kı ve Po pa
Hidrolik po pa: “ili dir pisto ları ı veya dö er ka atları hareket ettirir. Dişli, ka atlı ve
çoğu lukla da ekse el pisto lu tipte kulla ılırlar. “eyir hali deyke po palarda
iri çalışır
diğeri ise sta d-by konumunda bekler. Manevrada ise po paları ikisi birlikte çalış aktadır.
“ili dirler ve Dö er Ka atlar
Yeke şaftı ı ve dolayısıyla yeke i hareketi i sağlarlar.
Hidrolik Yö Ko trol Valfi
Po pa ı
astığı yağı iste ile sili dire veya ka atı iste ile
ölgesi e gö derir. Ge ellikle
sele oid ku a dalı / valflerdir. “ele oid ku a dalı / valf kapılı portlu , ko u lu,
selenoid bobinle kontrol edilen valf demektir.
Aşağıdaki şekilde sol tarafta ir ko u u gösteril ekte ola
portlu valfi
ası ç hattı ı P
harfi, iş çıkış hattı ı A harfi, ta ka ağla tısı ı ise T harfi gösterir. “ağ tarafta ise portlu
valfi
ir ko u u gösteril ekte ve B harfi de A harfi gi i iş hattı ı ifade et ektedir.
Şekilde el ku a dalı ve kayar sürgülü / yö ko trol valfi i
olup u ko u da hatlar arası da ağla tı, ya i akış yoktur.
erkez ko u u gösteril ekte
Bu şekilde ise ay ı valf, sol taraftaki kol ok yö ü de uyarıldığı içi valf sürgüsü de sol tarafa
doğru hareket et ektedir. Valfi
u ko u u da P hattı da A iş hattı a, B iş hattı da T
ta kı a akış ol aktadır.
“o şekilde ise, ay ı valfi sol taraftaki kol ile daha ö eki yö ü aksi e uyarıldığı içi , sağ
tarafa doğru hareket ettiği i görüyoruz. Valfi
u ko u u da, P hattı da B iş hattı a ve A iş
hattı da T ta kı a akış ol aktadır.
Dü e siste leri de çoklukla kulla ıla
/ ve / yö valfleri dışı da geri dö dür ez valf,
ası ç sı ırla dır a, karşı ası ç veya ası ç de gele e valfi ile e
iyet valfi gi i diğer
hidrolik valfler de kulla ıl aktadır. Bu valflerde geri dö dür ez valf, tek yö lü geçişe izi
vere , aksi yö de geçişi e gelleye valftir. Bası ç sı ırla dır a valfi, hidrolik siste deki
ası ı sı ırla ak ve karşı ası ç veya ası ç de gele e ise, kütlesel kuvvetleri tut ak
a a ıyla dü e siste leri de kulla ıl aktadır. Bu ları dışı da ir de siste deki havayı
çıkar ak içi kulla ıla hava firar valfleri ulu
aktadır.
2. Dü e Açısı Ku a da Yö te leri
Uzaktan Kumanda
o Oto Pilot ile kontrol
Ge ilerde, açık de izlerde ve seyir hali de kulla ıla , rota pilotla dıkta so ra ge iyi
iste ile rotaya getire ek şekilde iskele veya sa ağa dö düre siste dir. Elektro ik ir
ihaz ile ku a da kutusu şartla
ası gerçekleşir.
o Manuel Kontrol
Ka al veya oğaz geçişi,
a evra ve de izli havalar gi i kritik duru
ve yerlerde dü e
açısı a ir el tekeri veya direksiyo a e zeye ve dü e adı verile
ir araçla ku a da
veril ektedir. Eski ve te el ko trol yö te idir. Dü e yeri e yay
erkezle eli kol ya da
oy ak kol da kulla ıla ilir.
Lokal Kumanda
o Normal Kumanda
Dü e dairesi de düğ e, el tekeri veya ir kol ile dü e açısı ı değiştiril esidir. Uzakta
ku a da siste i kapatılır. Ko trol, test veya de eti
duru ları da kulla ılır, zoru lu
ol adıkça kulla ıl az.
o A il Duru
Ku a dası
Köprüüstü de ku a da verile ediği de, testlerde ve sörvey de eti leri de kulla ılır.
Valfler ve po pa üzerleri deki düğ eler ve kollarla çalıştırılır.
GÜVERTE KREYNİ
Ge i i taşıya ağı yükü a
ara ala veya ge ide sahile koya siste dir.
Pompa – Motor Devresi
Yağ ası ç ve yağ dö üş hatları a karşılıklı olarak ağla
hidrolik
ış ve her iki yö e dö e ile
ir
otor ve iki yö e akışlı ekse el pisto lu po pada oluşur. Kapalı devre hidrolik
transmisyondur. Krey devreleri de kulla ıla kapalı devre hidrostatik transmisyon
siste leri i
aşlı a ava tajları şu şekildedir:
1. Daha küçük kapasitede yağ ta kı gereksi i i
2. Yüksek veri de çalış a
3. Az hacim kaplama
4. Yö değiştir ek içi ilave yö de eti
valfi e gerek duyul a ası
5. Hidrostatik fre le e i kulla ı ı
6. Tek bir parametreye ağlı olarak ko trol ola ağı ver esi
7. Yüksek iv ele
e
8. Hız ko trolü sağla
o e ti ve u iv ele
e i ko trol kolaylığı
ası ve hızla yö değiştire il e
9. Ko trol si yali i çeşitliliği
10. Güç girişi i opti u
kulla ıla ilirliği
Besle e Şarj Po pası ve Bası ç “ı ırla dır a Valfi
Çalış a oyu a kaçı ıl az ola küçük yağ kaçakları ı karşıla ak içi siste e ir esle e
po pası ilave edil ektedir. Ayrı a servo sili diri ko u
değiştir esi içi gerekli ola yağ
iktarı ve ası ı, esle e po pası tarafı da üretil ekte ve hidro otorda ası ç
düşü ü e uğrayarak çıka yağ da po pa ı e iş hattı a gel ektedir. Devrede kulla ıla
esle e po pası, a a po pa ı şaftı tarafı da tahrik edilir. Kreyn devrelerinde besleme
po pası olarak ge ellikle içte dişli po palar kulla ıl aktadır. Şayet azı duru larda,
siste
çok düşük ha i sel veri le çalışa aksa, esle e po pası u ha i sel kay ı
karşılaya ile ek kapasitede ol alıdır.
A a Yüksek Bası ç E
Hidrolik siste i e
tasarla
iyet Valfleri
iyetli olarak çalışa il esi içi
elli ir
aksi u
ası a göre
ası gerek ektedir. Bu ede le de, hidrolik siste deki çalış a ası ı
ir ası ç değeriyle sı ırla dırıl alıdır. Bu yüzde hidrolik devrede
aşıldığı da, siste i
ası ç tarafı ı e iş hattı a ağlaya a a e
utlaka elli
üsade edile
iyet
ası ç
ası ç sı ırla dır a
valfleri kulla ıl alıdır.
Kısa Devre Valfi
/ yö ko trol valfidir. Nor alde kapalı olup elle ku a da edilir. Krey i
operasyo ları da işlev üstle
ez. A ak yükü askıda kal ası, u
or al
a ı hareket
ettirile e esi veya krey i dö dürüle e esi gi i arıza veya olağa dışı duru larda
gereklidir. Düğ esi e asıldığı da açılır. Açık ko u dayke yüksek ve alçak ası ç ala ı
irleştirilerek po pa ve
otor arası daki
eka iz a ayrılır. Böylelikle yük aşağı i dirile ilir,
bumba veya kreyn bir mekanizma ile hareket ettirilebilir.
“iste
/ Yö Ko trol Valfi i Çalış ası
çalışırke yağa etkiye sürtü
e kuvvetleri ede iyle doğal olarak yağ sı aklığı
yüksele ektir. Bu u so u u da da hidrolik yağ i eldiği de yağ kaçakları arta ak ve
iste ile
ası ç değeri e erişile eye ektir. Bu olu suz duru u ortada kaldır ak içi
siste e yay
erkezle eli ir adet / yö ko trol valfi yerleştiril ektedir. Çalış a sırası da
oşalt a valfi i ko u u ası çlı taraftaki yağ tarafı da ko trol edil ektedir. Böylelikle
oşalt a valfi ko u u değiştir ekte ve valfi ye i ko u u da devre i düşük ası ç tarafı
oşalt a valfi ve e
iyet valfi vasıtasıyla ta ka ağla
aktadır. “o uç olarak
otorda
çıka sı ak yağ ta ka gö deril ekte ve tut a valfi de a a po pa ı e iş hattı da ası ı
ayarla a değeri altı a düş esi e e gel olarak kavitasyo oluş ası ı ö le ektedir.
Hidrolik krey siste leri de u
a vi i, yük vi i ve dö dür e
farklarla birlikte benzer hidrolik devrelere sahiptir.
eka iz ası küçük
BAŞ – KIÇ IRGAT
Ge ileri rıhtı a ya aş aları da veya rıhtı da ayrıl aları es ası da halatları
ay a ve
vira et ede kulla ıla ya da ge i i de ir at ası veya de ir al ası sırası da ge i de iri i
ay a ve vira ede
ihazlara veya vi çlere ırgat adı veril ektedir. Ge ilerde hidrolik güç
ileti i i kulla ıldığı yerlerde
iri ola ırgat ü itesi de hidrolik yağ, po pa vasıtasıyla
siste de dolaştırıl akta ve ir oru içerisi de geçirilerek hidrolik
yö le diril ektedir. Hidrolik
tekrar po paya geri dö
iktarı sa ittir.
otora doğru
otorda dolaştırıla yağ, daha so ra dö üş orusu yoluyla
ektedir. Bu ü ite kapalı devre olup siste de dolaştırıla yağ
“iste de dolaşa yağ
iktarı daki değişiklikleri karşıla ak içi po pa ı e iş tarafı a
ge leş e ta kı ağla
ıştır. Bası ç hattı ile po paya dö üş hattı arası a asit ir ko trol
valfi ko duğu da hidrolik yağı
Bu şekilde
otor hızı, sıfırda
ir kıs ı
otorda iş yap aksızı po paya geri dö
aksi u a kadar adı
adı
ektedir.
değiştirile il ektedir. Eğer u
basit kontrol valfi yeri e dört yollu ir valf kulla ıl ası duru u da hidrolik motor her iki
yö e de çalıştırıla il ektedir.
Hidrolik yağı akış yö ü ü
otor içi de değiştiril esiyle yükü kaldırıl a ve i diril e
işle leri yapılır. Boşta çalış ada ise hidrolik
otor üzeri deki ası ı , ası ç hü resi de
tahliye edil esiyle a i ası ç artışı da doğa ile ek soru lar da e gelle
iş ol aktadır.
KANAT AÇILARI AYARLANABİLİR PERVANE CPP SİSTEMİ
Ge i i
ileri veya tor ista ol ak üzere her iki yö de hareketi içi kulla ıl akta ola
ka at açısı ayarla a ilir perva e siste leri, gü ü üzde ge i i hareketi i sağlaya a a
tahrik siste leri içi de ö e li ir yer tut aktadır. Ka at açı ko trolü, pervane kanat
açıları ı iste ile ile dere ede değiştiril esi veya tutul asıyla gerçekleştiril ektedir.
“iste i Bileşe leri
Ka at açıları ayarla a ilir perva e siste i, po pa veya hidrolik güç ü itesi, yağ tra sfer
ü itesi, perva e ka atları ı taşıya ka at loğu, yağ tra sfer oruları, kapli , ka at açıları
ayarlanabilir perva e, perva e şaft ü itesi, yağ dağıtı
kutusu, yağ siste leri ve uzakta
veya a il ku a da ü itesi gi i pek çok ele a da oluş aktadır.
SU GEÇİRME) KAPORTALAR
Ge ilerde
aki e dairesi, kaza dairesi, je eratör dairesi veya şaft yolu gi i yerlerde
ya gı çık ası veya ge i i yara alıp sayıla yerlere su gir esi gi i duru larda öl eleri
ir irleri de ayır ak a a ıyla kulla ıla hidrolik ku a dalı kapı veya kaportalara su
geçir ez kapılar veya su geçir ez kapılar adı veril ektedir.
Kaportaları Ko trolü
Uzaktan Kumanda: Köprüüstü de ulu a ko trol pa eli üzeri de uzakta ku a da ile
açılıp kapatıldığı gi i kaporta ı ya ı da da açılıp kapatıla il ektedir. Bu u içi
kapalı ola
/ yö değiştir e valfleri i üzeri deki
or alde
a ivela ı sol tarafa itilerek
kaporta ı kapatıl ası, sağ tarafa çekilerek de kaporta ı açıl ası
ü kü ol aktadır.
Nor al duru da açık ola kaporta ya gı veya ge i i su al ası gi i duru larda
kapatıl ak iste diği de po pa çalıştırılarak K kapat a ku a da düğ esi e asıl akta
ve öyle e sol taraftaki üç yollu iki ko u lu yö ko trol valfi i ko u
sağla
aktadır. Po pa ı
değiştir esi
astığı ası çlı yağ geri dö dür ez valf, ası ç ko trol valfi ve
/ yö ko trol valfi ile so olarak da dışarıda uyarılı geri dö dür ez valfte geçip
sili dirlere gir ektedir. Böyle e pisto ve kolları ı , dolayısıyla da kaporta ı kapa
sağla
aktadır.
ası
El ile ku a da: Kaportaları kapatıl ası veya açıl ası işle leri i uzakta yapıl ası
gerekirke oto asyo arızası, ka lo kop ası veya ya
ası, po pa veya
otor arızası gi i
ede lerle u olasılık ortada kalkarsa kaportaları ko trolü yö ko trol valfleri ile
olarak yapılır. Bu u içi
/ yö ko trol valfleri i üzeri de ulu a
a uel
a ivela sol tarafa
doğru itilir ve pi e astırılarak kaporta ı kapatıl ası sağla ır. Ma ivela ı sağ tarafa
çekil esi ve sağ tarafta ulu a yö ko trol valfi i üzeri deki pi e astırıl ası ile kapalı
kaportalar açılır.
ÇABUK KAPAMA VALFLERİ
Ge ilerde ya gı gi i duru larda a a
yağları
aki e, dizel je eratör ve kaza a gide yakıtları ve
aki e dairesi dışı da güverte veya yaşa
ahalli gi i herha gi ir yerde
kesil esi kapatıla il esi gerek ektedir. Maki e dairesi deki di le dir e ve servis
ta kları daki yakıtı veya as a ta klardaki yağla a yağı ile ça uru kulla ıldığı siste e
gö dere ve el ile açılıp kapatıl aları ı ya ı sıra yaşa
ahalli veya güvertedeki herha gi
ir yerde uzakta ku a da ile hızlı ir şekilde kapata ile valflere ça uk kapa a valfleri
adı veril ektedir.
Ça uk kapa a valfleri yapı olarak düz ya da açılı stop valf tipi deki glo
ta lalı valflerdir.
Glo valf şekli deki ça uk kapa a valfleri i uzakta kapa a yö te leri
eka ik çelik
örgülü tel , hidrolik veya p ö atik ko u da ola il ektedir.
Meka ik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
Meka ik ku a dalı ça uk kapa a valfi, ir tüp oru içi de geçirile veya
akaralar
üzeri de taşı a örgülü ir çelik tel vasıtasıyla ve kol kuvveti ile uzakta ku a da edilerek
kapatıl aktadır.
Bu yö te de dikkat edil esi gereke özellikler şu lardır:
1. Çek e teli yeteri e daya ıklı ve sağla
ol alıdır.
2. Makaralı siste de valf ile ku a da kolu arası daki uzaklık
etreyi aş a alıdır.
3. Çek e teli de uza a olduğu da, teli yi e de valfi kapat a özelliği i ve yeterliliği i
sağladığı ko trol edilmelidir.
4. Meka ik ku a dalı ça uk kapa a valfi i klas ko trolleri de uygu
ir şekilde
çalışa il esi içi siste i ruti olarak ko trolü ü yapıl ası gerek ektedir.
5. Çek e teli ve
akaraları işlevi i kay et ediği ko trol edil elidir.
Hidrolik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
Hidrolik ku a dalı ça uk kapa a valfleri düz veya açılı tipteki glo valflerdir. Hidrolik
siste i çalış a ası çları DN
DN
valfler içi ise
ası çlar ise e az
aksi u
e fazla
üst tarafta ola ak şekilde ağla
yö ü de valfe giriş yap alıdır.
ile DN
valfler arası da
aksi u
ar ivarı dadır. Hidrolik oşalt a
ar, D
ve
eka iz ası daki
ar ola il ektedir. Bu valfler düşey ko u da ve el tekeri
alı ayrı a akışka disk üzeri de ve valfi kapa
a
Hidrolik ku a da siste i de, ça uk kapa a valfleri i kapa ak içi gerekli hidrolik ası ı
sağlaya po palar pla erli veya pisto lu tipteki el po palarıdır. Bu po palar , veya
daha fazla sayıda ola ilir. Po pa sayısı kaç olursa olsu po palar ay ı yağ ta kı ı kulla ır.
Ay ı za a da u po palar irde fazla ça uk kapa a valfi e de ası ç sağlaya ilir.
Ça uk kapa a valfleri i hidrolik ku a da ile kapatıldığı siste ler içi yapıla ile ek ö eriler
şu lardır:
1. Ça uk kapa a valf sili diri ile hidrolik el po pası arası daki ağla tı e az
iç
çapı daki dikişsiz çelik tüp oruda yapıl alıdır.
2. Mü kü olduğu kadar az ağla tı parçası ve dirsek kulla ıl alıdır.
3. Ça uk kapa a valfi ile hidrolik el po pası arası daki ağla tı devresi de keski
köşeli dirsek kulla ıl a alıdır.
4. Bir adet pompa ile (dizel-oil ve fuel-oil servis ta kları hariç ol ak üzere üç adet valf
eş za a lı olarak ku a da edile ilir.
5. Uygu operasyo u sağlaya ak hidrolik yağ kulla ıl alıdır.
6. Kuma da pa eli,
aki e dairesi dışı da ve su hattı ı üzeri de ol alıdır.
P ö atik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
P ö atik ku a dalı ça uk kapa a valfleri de diğerleri gi i düz ve açılı tipteki glo valflerdir.
Ko trol ka i i ası çlı hava tüpü ve ku a da valfleri i içere ko trol pa eli de
oluş aktadır. Aşağıda gösterile ör ek siste de dizel-oil ve fuel-oil dinlendirme veya servis
ta kları daki ça uk kapa a valfleri i ta a ı a a valf ile tü üyle kapatıla ile eği gi i
iste irse / yö ko trol valfleriyle sade e iste ile valfler de kapatıla il ektedir.
Gerektiği de devredeki veya hava tüpü deki e
ü kü dür.
veya pislikleri de tahliye et ek
Ça uk kapa a valfleri i p ö atik ku a da ile kapatıldığı siste de gerekli veya ö erile
u surlar aşağıda sırala
aktadır:
1. Bağı sız hava tüpü, yeterli ası çta dolu tutul alı ve ası ç düşüşü de alar
ile
uyarı ver elidir.
2. Ku a da pa eli
aki e dairesi i dışı da ve su hattı ı üzeri de ol alıdır.
3. Ko trol ka i i, ilgili klas kuruluşu u gereksi i leri i karşılaya ak şekilde
tasarla
alıdır.
4. Ça uk kapa a valf sili diri ile ko trol ka i i arası daki ağla tı e az
iç
çapı daki dikişsiz çelik tüp oruda yapıl alıdır.
5. Mü kü olduğu kadar az ağla tı parçası ve dirsek kulla ıl alıdır.
6. Ça uk kapa a valfi ile ko trol ka i i arası daki ağla tı devresi de keski köşeli
dirsek kulla ıl a alıdır.
7. Her ku a da kolu üzeri de ha gi valf veya valflere ku a da ettiği i elirte
etiketler ol alıdır.
8. Bir ku a da kolu ile üç adet valfe eş za a lı olarak ku a da verile ilir.
9. Hava tüpü, ça uk kapa a valfleri i tü ü ü e az iki kez kapata ak yeterlilikte
ol alıdır.
Hidrolik ve p ö atik ku a dalı siste de ça uk kapa a valfleri i kapat ada kulla ıla
oşalt a
ulu
eka iz ası daki sili dir içi de pisto kolu tarafı da ir eri e ri gi
aktadır. Maki e dairesi deki orta
içi de ulu a
sı aklığı
°C’ye ulaştığı da oşalt a sili diri
u parça eri ekte ve sili dir içi deki yay da pisto kolu u geri çekerek ça uk
kapa a valfleri i oto atik olarak kapat aktadır.
RO-RO GEMİLERİNDEKİ HİDROLİK SİSTEMLER
Genellikle 2 – adet güverteye sahip olup ara a, ka yo , oto üs, tır gi i
otorlu veya
tekerlek üzeri de dö e rö ork gi i araçları taşıya ge ilere Roll-on Roll-off veya kısa a
Ro-Ro adı veril ektedir. Bu ge ilerde, taşıdıkları yük ede iyle doğal olarak diğer tip
ge ilerdeki hidrolik do a ı lara ek olarak azı do a ı lar daha ulu
ge ileri deki hidrolik ku a dalı u do a ı lar ge i i
ulu
aktadır. Ro-Ro
aş, kıç, orda veya iç tarafı da
akta olup ra pa, kapak, asa sör ve kapı kaporta adıyla a ıl aktadır.
Baş ve kıç kısı ları daki ra palar ve kapılar ir iri e e ze ekle irlikte şalter ile devreye
sokularak ve po palar çalıştırılarak açılır. Po palar çalıştıkta so ra kartuş valfi devreyi
ası çla dıra il esi içi Y sele oidi e erjile diril elidir. Böylelikle po pa tarafı da
sağla a
elirli ası çtaki yağ, kapak ve kilitlere ku a da et ek içi kulla ıla
/ yö
ko trol valfleri i P ağla tıları a kadar gel ektedir. Kapağı açıl ası da ö e kilitleri
açıl ası gerektiği de Y0 selenoidi ile birlikte Y4 seleneoidi de enerjilendirilmelidir. Bu
duru da ası çlı yağ kilitle e veya kilitleri aç a içi kulla ıla
/ yö ko trol valfi i P-A
hattı üzeri de ve ası ç ko trol valfi ile ir adet kıs a valifi de geçerek sili dirlere
git ektedir. Kilitleri açıl ası es ası da sili dirleri diğer tarafı daki yağ ise tek yö lü kıs a
valfi ile ası ç ko trol valfi deki geri dö dür ez valfleri üzeri de ser est akışla ta ka
dö
ektedir. Kilitlerde so ra kapağı aç ak içi Y sele oidi ile birlikte Y2 selenoidi de
enerjilendirilir.
HİDROLİK KUMANDALI AMBAR KAPAKLARI
Bu devrelerin hidrolik sisteminde elektrik motoru ile tahrikli iki adet eksenel pistonlu tipte ve
değişke de ili po pa ulu
aktadır. Devredeki ası ç sı ırla dır a valfi ise elli ir ası ç
değeri e ayarla ıp devre ası ı ı u değerle sı ırla dır ası sağla ır. A
ar kapakları
hidrolik siste i düşük yağ seviyesi, yüksek yağ sı aklığı ve yağ kirliliği gi i duru larda gerekli
ihazlarla e
iyete alı
ası ı ı ayarlaya
aktadır. Ko trol ü itesi olarak adla dırıla kısı da çalış a
ası ç ko trol valfi, hız ayarı ı sağlaya akış ko trol valfi ve çalış a
yö ü ü ayarlaya yö ko trol valfi vardır. Ge i i diğer kısı ları da olduğu gi i u ü ite de
elle, otomatik veya gerekirse uzaktan kumanda ile kontrol edilebilmektedir. Her bir ambar
içi iki adet yö ko trol valfi kulla ıl aktadır. Basitleştiril iş ir hidrolik devre şe ası ör eği
aşağıda
ev uttur:
HİDROLİK KUMANDALI YÜK TAHLİYE SİSTEMLERİ
Gü ü üzde sıvılaştırıl ış ki yasal
ta kları a yükle
adde ve ha
petrol taşıya ta kerlerde ürü ü ge i
esi, ter i allerdeki ta klarda gravite ağırlık yö te iyle veya po pa
vasıtasıyla yapıl aktadır. Bu ge ilerdeki yükü tahliyesi içi se aşlı a iki yö te
kulla ıl aktadır. Yapı olarak ütü leşik yük ta kları da ge ellikle dalgıç veya deri kuyu tipi
olarak adla dırıla
ir sa trifüj po pa ulu
aktadır. Bağı sız ta klar ise ge ellikle vidalı
tip ir uster ya da sa trifüj tipteki deri kuyu po pasıyla tahliye edil ektedir. Her iki
po pa tipi de hidrolik ve elektrik tahrik siste i kulla
özgü ava taj ve dezava tajları ulu
olarak hidrolik siste
aktadır. Her iki siste i de kendine
akla irlikte gü ü üzde ge ellikle tahrik yö te i
ter ih edil ektedir. Hidrolik siste i ava tajları arası da tek ir güç
kay ağı da yük po paları, ırgatlar, krey ler, aş iti iler gi i çeşitli siste leri tahrik
edile il esi ve u siste leri
ulu
aktadır. Ayrı a
ağı sız olarak iste e kapasitelerde kulla ıla il esi
oder hidrolik po palarda, hidrolik
otor ve po pa ay ı gövde
içi de i al edilerek ta k di i e yerleştiril ekte ve hidrolik yağ üç kat a lı orular
yadrı ıyla po paya ulaştırıl aktadır. Bu sayede ta kı güverte seviyesi de po paya
kadar uza a
ir şaft siste i kulla ıl ası a gerek kal a akta ve şaft oğazı da ta k dışı a
olası sıvı ve gaz kaçakları ı oluş ası ö le
ektedir. Ta k içi de ulu a sıvı yükü
po palarla tahliyesi de kapalı ve açık ol ak üzere iki farklı hidrolik siste
kulla ıl aktadır.
Kapalı ve açık devre hidrolik sistemlerin ileşe leri
Hidrolik güç ü itesi: Hidrolik pompa veya pompalar, filtre, soğutu u, siste
ası ç
kontrol ü itesi ulu ur. Kapalı devre hidrolik siste lerde u lara ek olarak e
valfleri de ulu
aktadır.
Hidrolik devreler: Üretile yüksek ası çlı hidrolik yağı gerekli siste lere dağıtıl ası
ve iş gördükte so ra tekrar ta ka dö üşü içi kulla ıla
iyet
ası ç ve dö üş devreleri i
içer ektedir.
Hidrolik yağ tra sfer ü itesi: Bu ü ite ir adet tra sfer po pası ile hidrolik yağ
depola a ta kı da oluş aktadır.
Uzakta ko trol ü itesi: Çalıştırıl ak iste e siste leri yük ko trol odaları gibi
yerlerde iste ile kapasitelerde çalıştırıl aları a ola ak ver ektedir.
Yük tahliye ü itesi: “a trifüj tipte yük po paları, u po paları tahrik edil esi de
kulla ıla hidrolik
otorlar ile hidrolik
otorları ve dolayısıyla da yük po paları ı
devir sayısı ı ve de isi i değiştir ekte kulla ıla hız ve tork ko trol valfleri de
oluş aktadır.
Bu ü itelere ek olarak kapalı devre hidrolik siste de içi de hidrolik yağ ta kı,
esle e po pası ve esle e ası ı e
iyet valfi ulu a yardı
mevcuttur.
Kapalı Devre
ı hidrolik ü ite de
Açık Devre
HİDROLİK SİSTEMLERDE SORUNLAR VE OLASI ÇÖ)ÜMLERİ
Hidrolik siste lerde çıka ile ek soru ları elirli aşlıklar altı da topla ak gerekirse te el
olarak aşağıdaki gi i sı ıfla dırıla ilirler:
1. Aşırı gürültü
A
B
C
Emniyet Valfinde
Motorda Gürültü
Gürültü
Kapli ekse i de değil.
Ayarı çok düşük veya
Po pada Gürültü
Akışka içi de hava var. B
Kaplin ekse i de değil. C
Po pa aşı
diğer valfi ayarı a
(C)
Kavitasyon (A)
ış veya hasarlı.
çok yakı
Motor veya kaplin
aşı
ış ya da hasarlı.
Aşı
D
ış valf diski veya
valf yuvası E
(C)
(E)
A. Kirli filtreleri değiştiril esi, te izle
değiştiril esi, po pa tahrik
esi, giriş hattı ı te izle
otoru u hızı ı ayarla
esi, siste
yağı ı
ası, po pa ı o arı ı, yağ
sı aklığı ı ko trolü
B. Kaçıra
ağla tıları sıkıl ası, yağ ta kı ı uygu seviyeye kadar doldurul ası,
siste de hava ı atıl ası, po pa şaftı ı veya
C. Po pa ile elektrik
eka ik sa astra ı değiştiril esi
otoru ü itesi i ekse de çalıştığı ı ko trol edil esi,
sızdır azlık ele a ları, yatak ve kapli i ko trol edil esi
D. Bası çölçer ile doğru ası ı ayarla
E. O arı
veya değişi
ası
2. Aşırı ısı
a
A
B
C
D
Emniyet valfinde
Po pada ısı
a
Kavitasyon (A)
Motorda ısı
ısı
a
Emniyet veya
a
Akışka da ısı
Valf ayarı ya lış D “iste
oşalt a valfi i
Akışka içi de hava var.
E
yüksek D
iyet veya oşalt a Aşırı yük C
Akışka kirli veya yetersiz F
valfi i ayarı çok yüksek
Aşı
(D)
Aşı
Aşırı yük C
Aşı
ış veya
hasarlı
ası ı çok yüksek D
Boşalt a valfi i ayarı çok
ayarı çok yüksek D
(B)
a
ış veya
Akışka viskozitesi ya lış F
hasarlı valf E
Akışka ı soğutul ası da
otor E
sorun var (G)
ış yada hasarlı
Aşı
pompa (E)
ış po pa,
otor, valf,
silindir (E)
A. Kirli filtreleri değiştiril esi, te izle
değiştiril esi, po pa tahrik
esi, giriş hattı ı te izle
otoru u hızı ı ayarla
esi, siste
yağı ı
ası, po pa ı o arı ı, yağ
sı aklığı ı ko trolü
B. Kaçıra
ağla tıları sıkıl ası, yağ ta kı ı uygu seviyeye kadar doldurul ası,
siste de hava ı atıl ası, po pa şaftı ı veya
C. Po pa ile elektrik
eka ik sa astra ı değiştiril esi
otoru ü itesi i ekse de çalıştığı ı ko trol edil esi,
sızdır azlık ele a ları, yatak ve kapli i ko trol edil esi
D. Bası çölçer ile doğru ası ı ayarla
E. O arı
ası
veya değişi
F. Filtre değişi i, viskozitesi ya lışsa akışka ı değişi i, gerekli yere kadar yağ ta kı ı
doldurul ası
G. “oğutu u u , filtresi i ve soğutu u ko trol valfi i te izle
esi veya değişi i
3. Ya lış veya farklı değerde akış
A
B
C
Akış yok
Yetersiz akış
Aşırı akış
Po pa sıvıyı e e iyor A
Akış ko trol ayarı çok düşük D
Akış ko trol ayarı çok yüksek D
Pompa tahrik motoru
E
Değişke de ili pompalarda
çalış ıyor E
çok düşük D
Pompa veya motor
Akış kıs e açık ola
kaplininde sorun (C)
by-pass ediyor. (E-F)
iyet veya oşalt a valf ayarı
ko trol ihazı çalış ıyor. E
ir valfte
Pompa tahrik motorunun devri
ya lış H
Pompa tahrik motoru ters
yö de dö üyor. G
“iste de dış kaçaklar B
Yö ko trol valfleri ya lış
Değişke de ili po palarda
pozisyonda (F)
ko trol ihazı çalış ıyor. E
Akışka e
Pompa tahrik motorunun devri
iyet valfi i
üzeri de kaçıyor D
Ya lış kapasiteli (debili) pompa
(H)
ya lış H
Hasarlı po pa C
Aşı
ış po pa, valf, silindir,
Ya lış po pa E
motor (E)
A. Kirli filtreleri değiştiril esi, te izle
değiştiril esi, po pa tahrik
esi, giriş hattı ı te izle
otoru u hızı ı ayarla
esi, siste
yağı ı
ası, po pa ı o arı ı, yağ
sı aklığı ı ko trolü
B. Kaçıra
ağla tıları sıkıl ası, yağ ta kı ı uygu seviyeye kadar doldurul ası,
siste de hava ı atıl ası, po pa şaftı ı veya
eka ik sa astra ı değiştiril esi
C. Po pa ı ya da po pa tahriki i hasarlı olup ol adığı ı ko trolü
D. Ayar yapıl ası
E. O arı
veya değişi
F. El ku a daları ı veya selo oid ku a dalarda elektrik akı ı ı ko trolü, uyarı ası ç
po pası ı o arı ı veya değişi i
G. Dö üş yö ü ü değişi i
H. Doğru ü iteyle değişi i
4. Ya lış veya farklı değerde bası ç
A
B
C
Düşük bası ç
Değişke bası ç
Aşırı bası ç
Bası ç düşür e valfi ayarı çok
Bası ç düşür e valfi, e
iyet
düşük D
Akışka içi de hava var B
valfi veya oşalt a valfi ya lış
Bası ç düşür e valfi hasarlı E
Aşı
ayarla
Hasarlı po pa,
Akışka içi de ya a ı
otor veya
silindir (E)
ış e
iyet valfi E
adde
(A)
Akü ülatör hasarlı veya şarj
Değişke de ili po palarda
olmuyor (C)
ko trol ihazı çalış ıyor E
Aşı
ış po pa,
silindir (E)
otor veya
Bası ç düşür e valfi, e
valfi veya oşalt a valfi
aşı
A. Kirli filtreleri veya siste de kulla ıla akışka ı değiştiril esi
B. Kaçakları gideril esi
C. Değişi
D. Ayar
E. Yenileme
ış D
ış veya hasarlı D
iyet
PNÖMATİK SİSTEMLERDE SORUNLAR VE OLASI ÇÖ)ÜMLER
P ö atik siste lerdeki soru ları hidrolik siste lerde uyguladığı ız ta lo yö te iyle
çöze ile eği iz gi i adı
1. Ö e e
adı
ilerleyip arızayı tespit ederek de gidere iliriz.
iyet: Bası çlı hava ir sili dire hareket sağlıyor ve u sili dir herha gi ir
ko u da sa it tutula ıyorsa sili dere ağlı ola yükü düş esi veya hareketi tehlike
yarata ilir. Ya da hava tüpü ü patla ası üyük tehlikelere yol aça ilir. Bu gi i
duru ları
ev ut olduğu siste lerde ö le
alı arak çalış aya aşla ır. Ö elikle
elektriği kapalı olduğu a e i olu ur.
2. Ne, e za a ve erede soruları ı sor: İlk olarak siste de
ol adığı ı sorup ya ıtları ara
a ide
alıdır. İki i olarak soru
i oluştu şekli de araştırıl alı ve u a ya ıt ara
soru oluştuğu da siste
duru u da
eredeydi ,
aşla gıçta
e olduğu u veya
e za a
e
aşladı ,
alıdır. “o olarak da
ı, yoksa herha gi ir çalış a
ı arıza oldu soruları evapla ır.
3. Göz ile ko trol yap: Göz ile yapıla ko trol sayesi de patla ış hortu , delik ir oru,
veya dışarı hava kaçıra
alışıl a ış ir arıza
ir valfi sapta ak
ü kü hale gel ektedir. Eğer
eyda a geldiyse sorular ve kapsa
ge işletil elidir.
4. Devre şe ası ı okuyup a la aya çalış: Devre şe aları ay e
ir yol haritası gi idir.
Devre şe aları ı oku akla irlikte i alatçı fir alar tarafı da hazırla
tutu
kitapları ı da i ele ek çok faydalı ola aktır.
5. “iste i çalıştır: Bu adı
6. Tü
ış akı -
gözle
yapa il ek adı a ö e lidir.
ko trolleri yap: Maki ayı o ar aya aşla ada ö e güç kay ağı ı
çalış adığı, siste de ası çlı hava kal adığı gi i ö le leri alı
ası ve ko trolleri
yapıl ası gerek ektedir.
7. “iste i diğer ağla tıları ı devrede çıkar: Bu adı
ver e eyi ve çözü
aşka siste lere zarar
içi ala daralt ayı sağlar.
8. Olası ede ler içi liste yap: Be zer arızaları değişke se epleri ola ile eği göz
ö ü de ulu durulursa öyle ir liste çözü ü hızla dıra aktır.
9. Arıza ı
ede i i ularak so u a ulaş: Arıza ı olası ede leri i tek tek yok ederek
doğru ede i ul ak gerek ektedir.
10. “o u u ko trol et: Olası ede leri tek tek yok edil esiyle ulu a gerçek ede
veya ede leri test ederek sağla ası ı yap ak gerekir.
11. Parçayı o ar veya değiştir, siste i de e: Arıza ı
parçayı o ar ak za a alsa da
tasarruf sağlar a a
ede i ulu dukta so ra gerekli
aliyeti düşürür. Parçayı ye ile ek ise zamandan
aliyeti artırır. Şartlara göre uygu yö te
seçilerek siste deki
hata düzeltilir ve tekrar denenir.
12. Arıza ı za a ı ı, ede i i, değiştirile veya o arıla parçayı ve so uçları
ayrı tılarıyla yazıp rapor tut ak gerekir. Tutula
arızalarda reh erlik ede ektir.
u raporlar, u da so ra oluşa ak
Ö)EL AMAÇLI DENİ) TAŞITLARINA BİR ÖRNEK: FALLPIPE
Açık de iz yükle i isi Va Oord AC)' i sahip olduğu Ro k es adlı fallpipe ge isi dü yada
türü ü e
üyüğüydü. Gövdesi ilk J.J “ietas tarafı da Ha
urg'ta üretildi; fakat Va Oord
te el tasarı ı ke di gereklilikleri e uygu luğu u farkı a vararak yük taşıyı ıyı, fallpipe
tesisatı ı Keppel Verol e oşluğu a yerleştiril esi a a ıyla taşıdı.
Ro k es, Norveç'i
oldu.
kişilik
atı kıyısı da taşlarla yüklü ir kargo taşırke
ürette atta sade e
'te ala ora
'si hayatta kala ildi.
Ro k es irçok taş da perle e işi içi tasarla
ka loları , oruları ve akış hatları ı kapla
oluşa ak ükül eleri ö le
O ak
ıştı. Bu ları arası da sa itle e, koru a,
ası, ser est oşluk düzelt esi, yüksel ede
esi ve platfor ları , yapıları ve teçhizatları etrafı daki
delikleri doldurul ası vardı. Diğer işler, oruları seril esi de ö e de iz di i i
hazırla
avla
ası, de izaltı palyeleri i i şası, yağ hatları ı ter al yalıtı ı, sa itleyi iler ve
a faaliyetleri e karşı koru a ve platfor ları , yapıları ve şa a dıraları
de gele
Ro k es
esi i kapsıyordu.
.
yük kapasitesi
yükseklik,
.
.
kişi taşı a kapasiteliydi.
t'du.
ge işlik ve
.
drafttaydı. Yüksüz ağırlığı
.
t ve
ESNEK FALLPIPE
Ge i, dü yadaki e
üyük . fallpipe ge isi e göre %
daha fazla yük kapasiteliydi. Bütü
alze e es ek fallpipe vasıtasıyla oşaltılırdı. Bu es ek fallpipe iş yapıla deri liğe göre
uzu luğu ayarla a ile
oru şekli de ir yapıydı. Malze e de iz di i i sade e irkaç
üzeri de doğru ir şekilde oşaltıla ilirdi. Fallpipe .
çaptaydı ve saatte
etre
t
damperleme kapasitesine sahipti.
Ku u ve taşı hava a ası ile havala dırıl ası a a ıyla Fallpipe'ı
ittiği yeri altı a güçlü
ir sili dir şekli de uzakta ko trol edile ile araç ROV Re otely Operated Vehi le
yerleştirildi. Medusa adlı u sili dirik ROV .
havada 15 t, suda ise
çapı da ve .
yüksekliği deydi. Ağırlığı
. t'du. Ro k es Fallpipe'a yerleşe il esi içi
tü el geçe kar o çelik “
“T
erkezi de düşey
ir yürüye aksa da oluşuyordu. ROV tek oloji i
e so ola akları ı kulla ıldığı ekip a larla tasarla
ıştı. Yüzey altı ko u la
se sörler, ka eralar ve gözetle e ekip a ları u ları arası daydı.
a, so ar
GÜÇ VE MANEVRA
A a güç kay ağı
kW güç ürete dört za a lı ir
çapı daki Lips ko tol edile ilir aralıklı perva eye
Gemi, de ir atarke
Bu larda
ulu a
otor C
gö ekli
. k ot hız kaza dırırdı.
a evra yapa il esi a a ıyla ir çift Lips çapraz tü el iti isi e sahipti.
iri pruvada yer ala
kW gü ü deki CT
kW'lık güç ürete Lips CT
kW'lık CT
otordu. Bu
Lips iti i ve
otor
ü itesi, diğeri ise kıç tarafı da
ü itesiydi. Ye i ir
kW'lık CT200 Lips ve 1480
ev utta ulu a pruvadaki çapraz iti i i ö ü e ve
arkası a yerleştirildi.
İki ta e
dere e dü e le dö dürüle ile iti i de di a ik yerleştir e sırası da ekstra
hareket sağlaya il ek içi ilave edildi. Ge iye ir işte diğeri e geçerke dire çsiz ser est
hız kaza dıra il ek içi iti iler geri çekile ilir şekilde tasarla
açılı iti ileri çıkışı da
ıştı. Bu geri çekile ilir yatay
aralıklı ko trol edile ilir perva eli C“
- 250 / MNR
ü iteler ulunurdu.
NAVİGA“YON VE KONTROL
Navigasyo ve işleye
ilgisayar siste leri HİPAP, ati etrik siste ler,
profilleri, de izaltı ka eraları ve ışıkları ve “ea at
ası, işle
Thales GeoSolutions, Seabat verisinin topla
PD“
siste iyle irlikte kulla ıla ak dört “ea at
eka ik tarayı ı
çok ışı lı tarayı ı radarı kapsardı.
esi ve kayda geçiril esi içi e so
ü itesi i ihalesi i aldı.
Yükle e ö esi, yükle e es ası ve so rası daki ütü işle ler içi gerçek za a ki e atik
GPS (Global Positioning Syste
“yste
ile irlikte kulla ıla DGP“ Differe tial Glo al Positio i g
te elli ir doğru ko u la a siste i
aksi u
De izaltı aktarı ıları da DP“ Dy a i Positio i g “yste
kesi liği sağla ak içi kulla ıldı.
'yi esle ek içi yi e
aksi u
doğruluğu kesi leştire il ek a a ıyla kulla ıldı.
Ro k es, Ger a is her Lloyd tarafı da
D.P. “ı ıf açıkla asıyla sı ıfla dırıldı.
, yük taşıyı ı - A5 - IW - NAV-Ø - ESP MC - AUT -
1. Ele a ları
Yağ Ta kı ve Po pa
Hidrolik po pa: “ili dir pisto ları ı veya dö er ka atları hareket ettirir. Dişli, ka atlı ve
çoğu lukla da ekse el pisto lu tipte kulla ılırlar. “eyir hali deyke po palarda
iri çalışır
diğeri ise sta d-by konumunda bekler. Manevrada ise po paları ikisi birlikte çalış aktadır.
“ili dirler ve Dö er Ka atlar
Yeke şaftı ı ve dolayısıyla yeke i hareketi i sağlarlar.
Hidrolik Yö Ko trol Valfi
Po pa ı
astığı yağı iste ile sili dire veya ka atı iste ile
ölgesi e gö derir. Ge ellikle
sele oid ku a dalı / valflerdir. “ele oid ku a dalı / valf kapılı portlu , ko u lu,
selenoid bobinle kontrol edilen valf demektir.
Aşağıdaki şekilde sol tarafta ir ko u u gösteril ekte ola
portlu valfi
ası ç hattı ı P
harfi, iş çıkış hattı ı A harfi, ta ka ağla tısı ı ise T harfi gösterir. “ağ tarafta ise portlu
valfi
ir ko u u gösteril ekte ve B harfi de A harfi gi i iş hattı ı ifade et ektedir.
Şekilde el ku a dalı ve kayar sürgülü / yö ko trol valfi i
olup u ko u da hatlar arası da ağla tı, ya i akış yoktur.
erkez ko u u gösteril ekte
Bu şekilde ise ay ı valf, sol taraftaki kol ok yö ü de uyarıldığı içi valf sürgüsü de sol tarafa
doğru hareket et ektedir. Valfi
u ko u u da P hattı da A iş hattı a, B iş hattı da T
ta kı a akış ol aktadır.
“o şekilde ise, ay ı valfi sol taraftaki kol ile daha ö eki yö ü aksi e uyarıldığı içi , sağ
tarafa doğru hareket ettiği i görüyoruz. Valfi
u ko u u da, P hattı da B iş hattı a ve A iş
hattı da T ta kı a akış ol aktadır.
Dü e siste leri de çoklukla kulla ıla
/ ve / yö valfleri dışı da geri dö dür ez valf,
ası ç sı ırla dır a, karşı ası ç veya ası ç de gele e valfi ile e
iyet valfi gi i diğer
hidrolik valfler de kulla ıl aktadır. Bu valflerde geri dö dür ez valf, tek yö lü geçişe izi
vere , aksi yö de geçişi e gelleye valftir. Bası ç sı ırla dır a valfi, hidrolik siste deki
ası ı sı ırla ak ve karşı ası ç veya ası ç de gele e ise, kütlesel kuvvetleri tut ak
a a ıyla dü e siste leri de kulla ıl aktadır. Bu ları dışı da ir de siste deki havayı
çıkar ak içi kulla ıla hava firar valfleri ulu
aktadır.
2. Dü e Açısı Ku a da Yö te leri
Uzaktan Kumanda
o Oto Pilot ile kontrol
Ge ilerde, açık de izlerde ve seyir hali de kulla ıla , rota pilotla dıkta so ra ge iyi
iste ile rotaya getire ek şekilde iskele veya sa ağa dö düre siste dir. Elektro ik ir
ihaz ile ku a da kutusu şartla
ası gerçekleşir.
o Manuel Kontrol
Ka al veya oğaz geçişi,
a evra ve de izli havalar gi i kritik duru
ve yerlerde dü e
açısı a ir el tekeri veya direksiyo a e zeye ve dü e adı verile
ir araçla ku a da
veril ektedir. Eski ve te el ko trol yö te idir. Dü e yeri e yay
erkezle eli kol ya da
oy ak kol da kulla ıla ilir.
Lokal Kumanda
o Normal Kumanda
Dü e dairesi de düğ e, el tekeri veya ir kol ile dü e açısı ı değiştiril esidir. Uzakta
ku a da siste i kapatılır. Ko trol, test veya de eti
duru ları da kulla ılır, zoru lu
ol adıkça kulla ıl az.
o A il Duru
Ku a dası
Köprüüstü de ku a da verile ediği de, testlerde ve sörvey de eti leri de kulla ılır.
Valfler ve po pa üzerleri deki düğ eler ve kollarla çalıştırılır.
GÜVERTE KREYNİ
Ge i i taşıya ağı yükü a
ara ala veya ge ide sahile koya siste dir.
Pompa – Motor Devresi
Yağ ası ç ve yağ dö üş hatları a karşılıklı olarak ağla
hidrolik
ış ve her iki yö e dö e ile
ir
otor ve iki yö e akışlı ekse el pisto lu po pada oluşur. Kapalı devre hidrolik
transmisyondur. Krey devreleri de kulla ıla kapalı devre hidrostatik transmisyon
siste leri i
aşlı a ava tajları şu şekildedir:
1. Daha küçük kapasitede yağ ta kı gereksi i i
2. Yüksek veri de çalış a
3. Az hacim kaplama
4. Yö değiştir ek içi ilave yö de eti
valfi e gerek duyul a ası
5. Hidrostatik fre le e i kulla ı ı
6. Tek bir parametreye ağlı olarak ko trol ola ağı ver esi
7. Yüksek iv ele
e
8. Hız ko trolü sağla
o e ti ve u iv ele
e i ko trol kolaylığı
ası ve hızla yö değiştire il e
9. Ko trol si yali i çeşitliliği
10. Güç girişi i opti u
kulla ıla ilirliği
Besle e Şarj Po pası ve Bası ç “ı ırla dır a Valfi
Çalış a oyu a kaçı ıl az ola küçük yağ kaçakları ı karşıla ak içi siste e ir esle e
po pası ilave edil ektedir. Ayrı a servo sili diri ko u
değiştir esi içi gerekli ola yağ
iktarı ve ası ı, esle e po pası tarafı da üretil ekte ve hidro otorda ası ç
düşü ü e uğrayarak çıka yağ da po pa ı e iş hattı a gel ektedir. Devrede kulla ıla
esle e po pası, a a po pa ı şaftı tarafı da tahrik edilir. Kreyn devrelerinde besleme
po pası olarak ge ellikle içte dişli po palar kulla ıl aktadır. Şayet azı duru larda,
siste
çok düşük ha i sel veri le çalışa aksa, esle e po pası u ha i sel kay ı
karşılaya ile ek kapasitede ol alıdır.
A a Yüksek Bası ç E
Hidrolik siste i e
tasarla
iyet Valfleri
iyetli olarak çalışa il esi içi
elli ir
aksi u
ası a göre
ası gerek ektedir. Bu ede le de, hidrolik siste deki çalış a ası ı
ir ası ç değeriyle sı ırla dırıl alıdır. Bu yüzde hidrolik devrede
aşıldığı da, siste i
ası ç tarafı ı e iş hattı a ağlaya a a e
utlaka elli
üsade edile
iyet
ası ç
ası ç sı ırla dır a
valfleri kulla ıl alıdır.
Kısa Devre Valfi
/ yö ko trol valfidir. Nor alde kapalı olup elle ku a da edilir. Krey i
operasyo ları da işlev üstle
ez. A ak yükü askıda kal ası, u
or al
a ı hareket
ettirile e esi veya krey i dö dürüle e esi gi i arıza veya olağa dışı duru larda
gereklidir. Düğ esi e asıldığı da açılır. Açık ko u dayke yüksek ve alçak ası ç ala ı
irleştirilerek po pa ve
otor arası daki
eka iz a ayrılır. Böylelikle yük aşağı i dirile ilir,
bumba veya kreyn bir mekanizma ile hareket ettirilebilir.
“iste
/ Yö Ko trol Valfi i Çalış ası
çalışırke yağa etkiye sürtü
e kuvvetleri ede iyle doğal olarak yağ sı aklığı
yüksele ektir. Bu u so u u da da hidrolik yağ i eldiği de yağ kaçakları arta ak ve
iste ile
ası ç değeri e erişile eye ektir. Bu olu suz duru u ortada kaldır ak içi
siste e yay
erkezle eli ir adet / yö ko trol valfi yerleştiril ektedir. Çalış a sırası da
oşalt a valfi i ko u u ası çlı taraftaki yağ tarafı da ko trol edil ektedir. Böylelikle
oşalt a valfi ko u u değiştir ekte ve valfi ye i ko u u da devre i düşük ası ç tarafı
oşalt a valfi ve e
iyet valfi vasıtasıyla ta ka ağla
aktadır. “o uç olarak
otorda
çıka sı ak yağ ta ka gö deril ekte ve tut a valfi de a a po pa ı e iş hattı da ası ı
ayarla a değeri altı a düş esi e e gel olarak kavitasyo oluş ası ı ö le ektedir.
Hidrolik krey siste leri de u
a vi i, yük vi i ve dö dür e
farklarla birlikte benzer hidrolik devrelere sahiptir.
eka iz ası küçük
BAŞ – KIÇ IRGAT
Ge ileri rıhtı a ya aş aları da veya rıhtı da ayrıl aları es ası da halatları
ay a ve
vira et ede kulla ıla ya da ge i i de ir at ası veya de ir al ası sırası da ge i de iri i
ay a ve vira ede
ihazlara veya vi çlere ırgat adı veril ektedir. Ge ilerde hidrolik güç
ileti i i kulla ıldığı yerlerde
iri ola ırgat ü itesi de hidrolik yağ, po pa vasıtasıyla
siste de dolaştırıl akta ve ir oru içerisi de geçirilerek hidrolik
yö le diril ektedir. Hidrolik
tekrar po paya geri dö
iktarı sa ittir.
otora doğru
otorda dolaştırıla yağ, daha so ra dö üş orusu yoluyla
ektedir. Bu ü ite kapalı devre olup siste de dolaştırıla yağ
“iste de dolaşa yağ
iktarı daki değişiklikleri karşıla ak içi po pa ı e iş tarafı a
ge leş e ta kı ağla
ıştır. Bası ç hattı ile po paya dö üş hattı arası a asit ir ko trol
valfi ko duğu da hidrolik yağı
Bu şekilde
otor hızı, sıfırda
ir kıs ı
otorda iş yap aksızı po paya geri dö
aksi u a kadar adı
adı
ektedir.
değiştirile il ektedir. Eğer u
basit kontrol valfi yeri e dört yollu ir valf kulla ıl ası duru u da hidrolik motor her iki
yö e de çalıştırıla il ektedir.
Hidrolik yağı akış yö ü ü
otor içi de değiştiril esiyle yükü kaldırıl a ve i diril e
işle leri yapılır. Boşta çalış ada ise hidrolik
otor üzeri deki ası ı , ası ç hü resi de
tahliye edil esiyle a i ası ç artışı da doğa ile ek soru lar da e gelle
iş ol aktadır.
KANAT AÇILARI AYARLANABİLİR PERVANE CPP SİSTEMİ
Ge i i
ileri veya tor ista ol ak üzere her iki yö de hareketi içi kulla ıl akta ola
ka at açısı ayarla a ilir perva e siste leri, gü ü üzde ge i i hareketi i sağlaya a a
tahrik siste leri içi de ö e li ir yer tut aktadır. Ka at açı ko trolü, pervane kanat
açıları ı iste ile ile dere ede değiştiril esi veya tutul asıyla gerçekleştiril ektedir.
“iste i Bileşe leri
Ka at açıları ayarla a ilir perva e siste i, po pa veya hidrolik güç ü itesi, yağ tra sfer
ü itesi, perva e ka atları ı taşıya ka at loğu, yağ tra sfer oruları, kapli , ka at açıları
ayarlanabilir perva e, perva e şaft ü itesi, yağ dağıtı
kutusu, yağ siste leri ve uzakta
veya a il ku a da ü itesi gi i pek çok ele a da oluş aktadır.
SU GEÇİRME) KAPORTALAR
Ge ilerde
aki e dairesi, kaza dairesi, je eratör dairesi veya şaft yolu gi i yerlerde
ya gı çık ası veya ge i i yara alıp sayıla yerlere su gir esi gi i duru larda öl eleri
ir irleri de ayır ak a a ıyla kulla ıla hidrolik ku a dalı kapı veya kaportalara su
geçir ez kapılar veya su geçir ez kapılar adı veril ektedir.
Kaportaları Ko trolü
Uzaktan Kumanda: Köprüüstü de ulu a ko trol pa eli üzeri de uzakta ku a da ile
açılıp kapatıldığı gi i kaporta ı ya ı da da açılıp kapatıla il ektedir. Bu u içi
kapalı ola
/ yö değiştir e valfleri i üzeri deki
or alde
a ivela ı sol tarafa itilerek
kaporta ı kapatıl ası, sağ tarafa çekilerek de kaporta ı açıl ası
ü kü ol aktadır.
Nor al duru da açık ola kaporta ya gı veya ge i i su al ası gi i duru larda
kapatıl ak iste diği de po pa çalıştırılarak K kapat a ku a da düğ esi e asıl akta
ve öyle e sol taraftaki üç yollu iki ko u lu yö ko trol valfi i ko u
sağla
aktadır. Po pa ı
değiştir esi
astığı ası çlı yağ geri dö dür ez valf, ası ç ko trol valfi ve
/ yö ko trol valfi ile so olarak da dışarıda uyarılı geri dö dür ez valfte geçip
sili dirlere gir ektedir. Böyle e pisto ve kolları ı , dolayısıyla da kaporta ı kapa
sağla
aktadır.
ası
El ile ku a da: Kaportaları kapatıl ası veya açıl ası işle leri i uzakta yapıl ası
gerekirke oto asyo arızası, ka lo kop ası veya ya
ası, po pa veya
otor arızası gi i
ede lerle u olasılık ortada kalkarsa kaportaları ko trolü yö ko trol valfleri ile
olarak yapılır. Bu u içi
/ yö ko trol valfleri i üzeri de ulu a
a uel
a ivela sol tarafa
doğru itilir ve pi e astırılarak kaporta ı kapatıl ası sağla ır. Ma ivela ı sağ tarafa
çekil esi ve sağ tarafta ulu a yö ko trol valfi i üzeri deki pi e astırıl ası ile kapalı
kaportalar açılır.
ÇABUK KAPAMA VALFLERİ
Ge ilerde ya gı gi i duru larda a a
yağları
aki e, dizel je eratör ve kaza a gide yakıtları ve
aki e dairesi dışı da güverte veya yaşa
ahalli gi i herha gi ir yerde
kesil esi kapatıla il esi gerek ektedir. Maki e dairesi deki di le dir e ve servis
ta kları daki yakıtı veya as a ta klardaki yağla a yağı ile ça uru kulla ıldığı siste e
gö dere ve el ile açılıp kapatıl aları ı ya ı sıra yaşa
ahalli veya güvertedeki herha gi
ir yerde uzakta ku a da ile hızlı ir şekilde kapata ile valflere ça uk kapa a valfleri
adı veril ektedir.
Ça uk kapa a valfleri yapı olarak düz ya da açılı stop valf tipi deki glo
ta lalı valflerdir.
Glo valf şekli deki ça uk kapa a valfleri i uzakta kapa a yö te leri
eka ik çelik
örgülü tel , hidrolik veya p ö atik ko u da ola il ektedir.
Meka ik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
Meka ik ku a dalı ça uk kapa a valfi, ir tüp oru içi de geçirile veya
akaralar
üzeri de taşı a örgülü ir çelik tel vasıtasıyla ve kol kuvveti ile uzakta ku a da edilerek
kapatıl aktadır.
Bu yö te de dikkat edil esi gereke özellikler şu lardır:
1. Çek e teli yeteri e daya ıklı ve sağla
ol alıdır.
2. Makaralı siste de valf ile ku a da kolu arası daki uzaklık
etreyi aş a alıdır.
3. Çek e teli de uza a olduğu da, teli yi e de valfi kapat a özelliği i ve yeterliliği i
sağladığı ko trol edilmelidir.
4. Meka ik ku a dalı ça uk kapa a valfi i klas ko trolleri de uygu
ir şekilde
çalışa il esi içi siste i ruti olarak ko trolü ü yapıl ası gerek ektedir.
5. Çek e teli ve
akaraları işlevi i kay et ediği ko trol edil elidir.
Hidrolik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
Hidrolik ku a dalı ça uk kapa a valfleri düz veya açılı tipteki glo valflerdir. Hidrolik
siste i çalış a ası çları DN
DN
valfler içi ise
ası çlar ise e az
aksi u
e fazla
üst tarafta ola ak şekilde ağla
yö ü de valfe giriş yap alıdır.
ile DN
valfler arası da
aksi u
ar ivarı dadır. Hidrolik oşalt a
ar, D
ve
eka iz ası daki
ar ola il ektedir. Bu valfler düşey ko u da ve el tekeri
alı ayrı a akışka disk üzeri de ve valfi kapa
a
Hidrolik ku a da siste i de, ça uk kapa a valfleri i kapa ak içi gerekli hidrolik ası ı
sağlaya po palar pla erli veya pisto lu tipteki el po palarıdır. Bu po palar , veya
daha fazla sayıda ola ilir. Po pa sayısı kaç olursa olsu po palar ay ı yağ ta kı ı kulla ır.
Ay ı za a da u po palar irde fazla ça uk kapa a valfi e de ası ç sağlaya ilir.
Ça uk kapa a valfleri i hidrolik ku a da ile kapatıldığı siste ler içi yapıla ile ek ö eriler
şu lardır:
1. Ça uk kapa a valf sili diri ile hidrolik el po pası arası daki ağla tı e az
iç
çapı daki dikişsiz çelik tüp oruda yapıl alıdır.
2. Mü kü olduğu kadar az ağla tı parçası ve dirsek kulla ıl alıdır.
3. Ça uk kapa a valfi ile hidrolik el po pası arası daki ağla tı devresi de keski
köşeli dirsek kulla ıl a alıdır.
4. Bir adet pompa ile (dizel-oil ve fuel-oil servis ta kları hariç ol ak üzere üç adet valf
eş za a lı olarak ku a da edile ilir.
5. Uygu operasyo u sağlaya ak hidrolik yağ kulla ıl alıdır.
6. Kuma da pa eli,
aki e dairesi dışı da ve su hattı ı üzeri de ol alıdır.
P ö atik Ku a dalı Ça uk Kapa a Valfleri
P ö atik ku a dalı ça uk kapa a valfleri de diğerleri gi i düz ve açılı tipteki glo valflerdir.
Ko trol ka i i ası çlı hava tüpü ve ku a da valfleri i içere ko trol pa eli de
oluş aktadır. Aşağıda gösterile ör ek siste de dizel-oil ve fuel-oil dinlendirme veya servis
ta kları daki ça uk kapa a valfleri i ta a ı a a valf ile tü üyle kapatıla ile eği gi i
iste irse / yö ko trol valfleriyle sade e iste ile valfler de kapatıla il ektedir.
Gerektiği de devredeki veya hava tüpü deki e
ü kü dür.
veya pislikleri de tahliye et ek
Ça uk kapa a valfleri i p ö atik ku a da ile kapatıldığı siste de gerekli veya ö erile
u surlar aşağıda sırala
aktadır:
1. Bağı sız hava tüpü, yeterli ası çta dolu tutul alı ve ası ç düşüşü de alar
ile
uyarı ver elidir.
2. Ku a da pa eli
aki e dairesi i dışı da ve su hattı ı üzeri de ol alıdır.
3. Ko trol ka i i, ilgili klas kuruluşu u gereksi i leri i karşılaya ak şekilde
tasarla
alıdır.
4. Ça uk kapa a valf sili diri ile ko trol ka i i arası daki ağla tı e az
iç
çapı daki dikişsiz çelik tüp oruda yapıl alıdır.
5. Mü kü olduğu kadar az ağla tı parçası ve dirsek kulla ıl alıdır.
6. Ça uk kapa a valfi ile ko trol ka i i arası daki ağla tı devresi de keski köşeli
dirsek kulla ıl a alıdır.
7. Her ku a da kolu üzeri de ha gi valf veya valflere ku a da ettiği i elirte
etiketler ol alıdır.
8. Bir ku a da kolu ile üç adet valfe eş za a lı olarak ku a da verile ilir.
9. Hava tüpü, ça uk kapa a valfleri i tü ü ü e az iki kez kapata ak yeterlilikte
ol alıdır.
Hidrolik ve p ö atik ku a dalı siste de ça uk kapa a valfleri i kapat ada kulla ıla
oşalt a
ulu
eka iz ası daki sili dir içi de pisto kolu tarafı da ir eri e ri gi
aktadır. Maki e dairesi deki orta
içi de ulu a
sı aklığı
°C’ye ulaştığı da oşalt a sili diri
u parça eri ekte ve sili dir içi deki yay da pisto kolu u geri çekerek ça uk
kapa a valfleri i oto atik olarak kapat aktadır.
RO-RO GEMİLERİNDEKİ HİDROLİK SİSTEMLER
Genellikle 2 – adet güverteye sahip olup ara a, ka yo , oto üs, tır gi i
otorlu veya
tekerlek üzeri de dö e rö ork gi i araçları taşıya ge ilere Roll-on Roll-off veya kısa a
Ro-Ro adı veril ektedir. Bu ge ilerde, taşıdıkları yük ede iyle doğal olarak diğer tip
ge ilerdeki hidrolik do a ı lara ek olarak azı do a ı lar daha ulu
ge ileri deki hidrolik ku a dalı u do a ı lar ge i i
ulu
aktadır. Ro-Ro
aş, kıç, orda veya iç tarafı da
akta olup ra pa, kapak, asa sör ve kapı kaporta adıyla a ıl aktadır.
Baş ve kıç kısı ları daki ra palar ve kapılar ir iri e e ze ekle irlikte şalter ile devreye
sokularak ve po palar çalıştırılarak açılır. Po palar çalıştıkta so ra kartuş valfi devreyi
ası çla dıra il esi içi Y sele oidi e erjile diril elidir. Böylelikle po pa tarafı da
sağla a
elirli ası çtaki yağ, kapak ve kilitlere ku a da et ek içi kulla ıla
/ yö
ko trol valfleri i P ağla tıları a kadar gel ektedir. Kapağı açıl ası da ö e kilitleri
açıl ası gerektiği de Y0 selenoidi ile birlikte Y4 seleneoidi de enerjilendirilmelidir. Bu
duru da ası çlı yağ kilitle e veya kilitleri aç a içi kulla ıla
/ yö ko trol valfi i P-A
hattı üzeri de ve ası ç ko trol valfi ile ir adet kıs a valifi de geçerek sili dirlere
git ektedir. Kilitleri açıl ası es ası da sili dirleri diğer tarafı daki yağ ise tek yö lü kıs a
valfi ile ası ç ko trol valfi deki geri dö dür ez valfleri üzeri de ser est akışla ta ka
dö
ektedir. Kilitlerde so ra kapağı aç ak içi Y sele oidi ile birlikte Y2 selenoidi de
enerjilendirilir.
HİDROLİK KUMANDALI AMBAR KAPAKLARI
Bu devrelerin hidrolik sisteminde elektrik motoru ile tahrikli iki adet eksenel pistonlu tipte ve
değişke de ili po pa ulu
aktadır. Devredeki ası ç sı ırla dır a valfi ise elli ir ası ç
değeri e ayarla ıp devre ası ı ı u değerle sı ırla dır ası sağla ır. A
ar kapakları
hidrolik siste i düşük yağ seviyesi, yüksek yağ sı aklığı ve yağ kirliliği gi i duru larda gerekli
ihazlarla e
iyete alı
ası ı ı ayarlaya
aktadır. Ko trol ü itesi olarak adla dırıla kısı da çalış a
ası ç ko trol valfi, hız ayarı ı sağlaya akış ko trol valfi ve çalış a
yö ü ü ayarlaya yö ko trol valfi vardır. Ge i i diğer kısı ları da olduğu gi i u ü ite de
elle, otomatik veya gerekirse uzaktan kumanda ile kontrol edilebilmektedir. Her bir ambar
içi iki adet yö ko trol valfi kulla ıl aktadır. Basitleştiril iş ir hidrolik devre şe ası ör eği
aşağıda
ev uttur:
HİDROLİK KUMANDALI YÜK TAHLİYE SİSTEMLERİ
Gü ü üzde sıvılaştırıl ış ki yasal
ta kları a yükle
adde ve ha
petrol taşıya ta kerlerde ürü ü ge i
esi, ter i allerdeki ta klarda gravite ağırlık yö te iyle veya po pa
vasıtasıyla yapıl aktadır. Bu ge ilerdeki yükü tahliyesi içi se aşlı a iki yö te
kulla ıl aktadır. Yapı olarak ütü leşik yük ta kları da ge ellikle dalgıç veya deri kuyu tipi
olarak adla dırıla
ir sa trifüj po pa ulu
aktadır. Bağı sız ta klar ise ge ellikle vidalı
tip ir uster ya da sa trifüj tipteki deri kuyu po pasıyla tahliye edil ektedir. Her iki
po pa tipi de hidrolik ve elektrik tahrik siste i kulla
özgü ava taj ve dezava tajları ulu
olarak hidrolik siste
aktadır. Her iki siste i de kendine
akla irlikte gü ü üzde ge ellikle tahrik yö te i
ter ih edil ektedir. Hidrolik siste i ava tajları arası da tek ir güç
kay ağı da yük po paları, ırgatlar, krey ler, aş iti iler gi i çeşitli siste leri tahrik
edile il esi ve u siste leri
ulu
aktadır. Ayrı a
ağı sız olarak iste e kapasitelerde kulla ıla il esi
oder hidrolik po palarda, hidrolik
otor ve po pa ay ı gövde
içi de i al edilerek ta k di i e yerleştiril ekte ve hidrolik yağ üç kat a lı orular
yadrı ıyla po paya ulaştırıl aktadır. Bu sayede ta kı güverte seviyesi de po paya
kadar uza a
ir şaft siste i kulla ıl ası a gerek kal a akta ve şaft oğazı da ta k dışı a
olası sıvı ve gaz kaçakları ı oluş ası ö le
ektedir. Ta k içi de ulu a sıvı yükü
po palarla tahliyesi de kapalı ve açık ol ak üzere iki farklı hidrolik siste
kulla ıl aktadır.
Kapalı ve açık devre hidrolik sistemlerin ileşe leri
Hidrolik güç ü itesi: Hidrolik pompa veya pompalar, filtre, soğutu u, siste
ası ç
kontrol ü itesi ulu ur. Kapalı devre hidrolik siste lerde u lara ek olarak e
valfleri de ulu
aktadır.
Hidrolik devreler: Üretile yüksek ası çlı hidrolik yağı gerekli siste lere dağıtıl ası
ve iş gördükte so ra tekrar ta ka dö üşü içi kulla ıla
iyet
ası ç ve dö üş devreleri i
içer ektedir.
Hidrolik yağ tra sfer ü itesi: Bu ü ite ir adet tra sfer po pası ile hidrolik yağ
depola a ta kı da oluş aktadır.
Uzakta ko trol ü itesi: Çalıştırıl ak iste e siste leri yük ko trol odaları gibi
yerlerde iste ile kapasitelerde çalıştırıl aları a ola ak ver ektedir.
Yük tahliye ü itesi: “a trifüj tipte yük po paları, u po paları tahrik edil esi de
kulla ıla hidrolik
otorlar ile hidrolik
otorları ve dolayısıyla da yük po paları ı
devir sayısı ı ve de isi i değiştir ekte kulla ıla hız ve tork ko trol valfleri de
oluş aktadır.
Bu ü itelere ek olarak kapalı devre hidrolik siste de içi de hidrolik yağ ta kı,
esle e po pası ve esle e ası ı e
iyet valfi ulu a yardı
mevcuttur.
Kapalı Devre
ı hidrolik ü ite de
Açık Devre
HİDROLİK SİSTEMLERDE SORUNLAR VE OLASI ÇÖ)ÜMLERİ
Hidrolik siste lerde çıka ile ek soru ları elirli aşlıklar altı da topla ak gerekirse te el
olarak aşağıdaki gi i sı ıfla dırıla ilirler:
1. Aşırı gürültü
A
B
C
Emniyet Valfinde
Motorda Gürültü
Gürültü
Kapli ekse i de değil.
Ayarı çok düşük veya
Po pada Gürültü
Akışka içi de hava var. B
Kaplin ekse i de değil. C
Po pa aşı
diğer valfi ayarı a
(C)
Kavitasyon (A)
ış veya hasarlı.
çok yakı
Motor veya kaplin
aşı
ış ya da hasarlı.
Aşı
D
ış valf diski veya
valf yuvası E
(C)
(E)
A. Kirli filtreleri değiştiril esi, te izle
değiştiril esi, po pa tahrik
esi, giriş hattı ı te izle
otoru u hızı ı ayarla
esi, siste
yağı ı
ası, po pa ı o arı ı, yağ
sı aklığı ı ko trolü
B. Kaçıra
ağla tıları sıkıl ası, yağ ta kı ı uygu seviyeye kadar doldurul ası,
siste de hava ı atıl ası, po pa şaftı ı veya
C. Po pa ile elektrik
eka ik sa astra ı değiştiril esi
otoru ü itesi i ekse de çalıştığı ı ko trol edil esi,
sızdır azlık ele a ları, yatak ve kapli i ko trol edil esi
D. Bası çölçer ile doğru ası ı ayarla
E. O arı
veya değişi
ası
2. Aşırı ısı
a
A
B
C
D
Emniyet valfinde
Po pada ısı
a
Kavitasyon (A)
Motorda ısı
ısı
a
Emniyet veya
a
Akışka da ısı
Valf ayarı ya lış D “iste
oşalt a valfi i
Akışka içi de hava var.
E
yüksek D
iyet veya oşalt a Aşırı yük C
Akışka kirli veya yetersiz F
valfi i ayarı çok yüksek
Aşı
(D)
Aşı
Aşırı yük C
Aşı
ış veya
hasarlı
ası ı çok yüksek D
Boşalt a valfi i ayarı çok
ayarı çok yüksek D
(B)
a
ış veya
Akışka viskozitesi ya lış F
hasarlı valf E
Akışka ı soğutul ası da
otor E
sorun var (G)
ış yada hasarlı
Aşı
pompa (E)
ış po pa,
otor, valf,
silindir (E)
A. Kirli filtreleri değiştiril esi, te izle
değiştiril esi, po pa tahrik
esi, giriş hattı ı te izle
otoru u hızı ı ayarla
esi, siste
yağı ı
ası, po pa ı o arı ı, yağ
sı aklığı ı ko trolü
B. Kaçıra
ağla tıları sıkıl ası, yağ ta kı ı uygu seviyeye kadar doldurul ası,
siste de hava ı atıl ası, po pa şaftı ı veya
C. Po pa ile elektrik
eka ik sa astra ı değiştiril esi
otoru ü itesi i ekse de çalıştığı ı ko trol edil esi,
sızdır azlık ele a ları, yatak ve kapli i ko trol edil esi
D. Bası çölçer ile doğru ası ı ayarla
E. O arı
ası
veya değişi
F. Filtre değişi i, viskozitesi ya lışsa akışka ı değişi i, gerekli yere kadar yağ ta kı ı
doldurul ası
G. “oğutu u u , filtresi i ve soğutu u ko trol valfi i te izle
esi veya değişi i
3. Ya lış veya farklı değerde akış
A
B
C
Akış yok
Yetersiz akış
Aşırı akış
Po pa sıvıyı e e iyor A
Akış ko trol ayarı çok düşük D
Akış ko trol ayarı çok yüksek D
Pompa tahrik motoru
E
Değişke de ili pompalarda
çalış ıyor E
çok düşük D
Pompa veya motor
Akış kıs e açık ola
kaplininde sorun (C)
by-pass ediyor. (E-F)
iyet veya oşalt a valf ayarı
ko trol ihazı çalış ıyor. E
ir valfte
Pompa tahrik motorunun devri
ya lış H
Pompa tahrik motoru ters
yö de dö üyor. G
“iste de dış kaçaklar B
Yö ko trol valfleri ya lış
Değişke de ili po palarda
pozisyonda (F)
ko trol ihazı çalış ıyor. E
Akışka e
Pompa tahrik motorunun devri
iyet valfi i
üzeri de kaçıyor D
Ya lış kapasiteli (debili) pompa
(H)
ya lış H
Hasarlı po pa C
Aşı
ış po pa, valf, silindir,
Ya lış po pa E
motor (E)
A. Kirli filtreleri değiştiril esi, te izle
değiştiril esi, po pa tahrik
esi, giriş hattı ı te izle
otoru u hızı ı ayarla
esi, siste
yağı ı
ası, po pa ı o arı ı, yağ
sı aklığı ı ko trolü
B. Kaçıra
ağla tıları sıkıl ası, yağ ta kı ı uygu seviyeye kadar doldurul ası,
siste de hava ı atıl ası, po pa şaftı ı veya
eka ik sa astra ı değiştiril esi
C. Po pa ı ya da po pa tahriki i hasarlı olup ol adığı ı ko trolü
D. Ayar yapıl ası
E. O arı
veya değişi
F. El ku a daları ı veya selo oid ku a dalarda elektrik akı ı ı ko trolü, uyarı ası ç
po pası ı o arı ı veya değişi i
G. Dö üş yö ü ü değişi i
H. Doğru ü iteyle değişi i
4. Ya lış veya farklı değerde bası ç
A
B
C
Düşük bası ç
Değişke bası ç
Aşırı bası ç
Bası ç düşür e valfi ayarı çok
Bası ç düşür e valfi, e
iyet
düşük D
Akışka içi de hava var B
valfi veya oşalt a valfi ya lış
Bası ç düşür e valfi hasarlı E
Aşı
ayarla
Hasarlı po pa,
Akışka içi de ya a ı
otor veya
silindir (E)
ış e
iyet valfi E
adde
(A)
Akü ülatör hasarlı veya şarj
Değişke de ili po palarda
olmuyor (C)
ko trol ihazı çalış ıyor E
Aşı
ış po pa,
silindir (E)
otor veya
Bası ç düşür e valfi, e
valfi veya oşalt a valfi
aşı
A. Kirli filtreleri veya siste de kulla ıla akışka ı değiştiril esi
B. Kaçakları gideril esi
C. Değişi
D. Ayar
E. Yenileme
ış D
ış veya hasarlı D
iyet
PNÖMATİK SİSTEMLERDE SORUNLAR VE OLASI ÇÖ)ÜMLER
P ö atik siste lerdeki soru ları hidrolik siste lerde uyguladığı ız ta lo yö te iyle
çöze ile eği iz gi i adı
1. Ö e e
adı
ilerleyip arızayı tespit ederek de gidere iliriz.
iyet: Bası çlı hava ir sili dire hareket sağlıyor ve u sili dir herha gi ir
ko u da sa it tutula ıyorsa sili dere ağlı ola yükü düş esi veya hareketi tehlike
yarata ilir. Ya da hava tüpü ü patla ası üyük tehlikelere yol aça ilir. Bu gi i
duru ları
ev ut olduğu siste lerde ö le
alı arak çalış aya aşla ır. Ö elikle
elektriği kapalı olduğu a e i olu ur.
2. Ne, e za a ve erede soruları ı sor: İlk olarak siste de
ol adığı ı sorup ya ıtları ara
a ide
alıdır. İki i olarak soru
i oluştu şekli de araştırıl alı ve u a ya ıt ara
soru oluştuğu da siste
duru u da
eredeydi ,
aşla gıçta
e olduğu u veya
e za a
e
aşladı ,
alıdır. “o olarak da
ı, yoksa herha gi ir çalış a
ı arıza oldu soruları evapla ır.
3. Göz ile ko trol yap: Göz ile yapıla ko trol sayesi de patla ış hortu , delik ir oru,
veya dışarı hava kaçıra
alışıl a ış ir arıza
ir valfi sapta ak
ü kü hale gel ektedir. Eğer
eyda a geldiyse sorular ve kapsa
ge işletil elidir.
4. Devre şe ası ı okuyup a la aya çalış: Devre şe aları ay e
ir yol haritası gi idir.
Devre şe aları ı oku akla irlikte i alatçı fir alar tarafı da hazırla
tutu
kitapları ı da i ele ek çok faydalı ola aktır.
5. “iste i çalıştır: Bu adı
6. Tü
ış akı -
gözle
yapa il ek adı a ö e lidir.
ko trolleri yap: Maki ayı o ar aya aşla ada ö e güç kay ağı ı
çalış adığı, siste de ası çlı hava kal adığı gi i ö le leri alı
ası ve ko trolleri
yapıl ası gerek ektedir.
7. “iste i diğer ağla tıları ı devrede çıkar: Bu adı
ver e eyi ve çözü
aşka siste lere zarar
içi ala daralt ayı sağlar.
8. Olası ede ler içi liste yap: Be zer arızaları değişke se epleri ola ile eği göz
ö ü de ulu durulursa öyle ir liste çözü ü hızla dıra aktır.
9. Arıza ı
ede i i ularak so u a ulaş: Arıza ı olası ede leri i tek tek yok ederek
doğru ede i ul ak gerek ektedir.
10. “o u u ko trol et: Olası ede leri tek tek yok edil esiyle ulu a gerçek ede
veya ede leri test ederek sağla ası ı yap ak gerekir.
11. Parçayı o ar veya değiştir, siste i de e: Arıza ı
parçayı o ar ak za a alsa da
tasarruf sağlar a a
ede i ulu dukta so ra gerekli
aliyeti düşürür. Parçayı ye ile ek ise zamandan
aliyeti artırır. Şartlara göre uygu yö te
seçilerek siste deki
hata düzeltilir ve tekrar denenir.
12. Arıza ı za a ı ı, ede i i, değiştirile veya o arıla parçayı ve so uçları
ayrı tılarıyla yazıp rapor tut ak gerekir. Tutula
arızalarda reh erlik ede ektir.
u raporlar, u da so ra oluşa ak
Ö)EL AMAÇLI DENİ) TAŞITLARINA BİR ÖRNEK: FALLPIPE
Açık de iz yükle i isi Va Oord AC)' i sahip olduğu Ro k es adlı fallpipe ge isi dü yada
türü ü e
üyüğüydü. Gövdesi ilk J.J “ietas tarafı da Ha
urg'ta üretildi; fakat Va Oord
te el tasarı ı ke di gereklilikleri e uygu luğu u farkı a vararak yük taşıyı ıyı, fallpipe
tesisatı ı Keppel Verol e oşluğu a yerleştiril esi a a ıyla taşıdı.
Ro k es, Norveç'i
oldu.
kişilik
atı kıyısı da taşlarla yüklü ir kargo taşırke
ürette atta sade e
'te ala ora
'si hayatta kala ildi.
Ro k es irçok taş da perle e işi içi tasarla
ka loları , oruları ve akış hatları ı kapla
oluşa ak ükül eleri ö le
O ak
ıştı. Bu ları arası da sa itle e, koru a,
ası, ser est oşluk düzelt esi, yüksel ede
esi ve platfor ları , yapıları ve teçhizatları etrafı daki
delikleri doldurul ası vardı. Diğer işler, oruları seril esi de ö e de iz di i i
hazırla
avla
ası, de izaltı palyeleri i i şası, yağ hatları ı ter al yalıtı ı, sa itleyi iler ve
a faaliyetleri e karşı koru a ve platfor ları , yapıları ve şa a dıraları
de gele
Ro k es
esi i kapsıyordu.
.
yük kapasitesi
yükseklik,
.
.
kişi taşı a kapasiteliydi.
t'du.
ge işlik ve
.
drafttaydı. Yüksüz ağırlığı
.
t ve
ESNEK FALLPIPE
Ge i, dü yadaki e
üyük . fallpipe ge isi e göre %
daha fazla yük kapasiteliydi. Bütü
alze e es ek fallpipe vasıtasıyla oşaltılırdı. Bu es ek fallpipe iş yapıla deri liğe göre
uzu luğu ayarla a ile
oru şekli de ir yapıydı. Malze e de iz di i i sade e irkaç
üzeri de doğru ir şekilde oşaltıla ilirdi. Fallpipe .
çaptaydı ve saatte
etre
t
damperleme kapasitesine sahipti.
Ku u ve taşı hava a ası ile havala dırıl ası a a ıyla Fallpipe'ı
ittiği yeri altı a güçlü
ir sili dir şekli de uzakta ko trol edile ile araç ROV Re otely Operated Vehi le
yerleştirildi. Medusa adlı u sili dirik ROV .
havada 15 t, suda ise
çapı da ve .
yüksekliği deydi. Ağırlığı
. t'du. Ro k es Fallpipe'a yerleşe il esi içi
tü el geçe kar o çelik “
“T
erkezi de düşey
ir yürüye aksa da oluşuyordu. ROV tek oloji i
e so ola akları ı kulla ıldığı ekip a larla tasarla
ıştı. Yüzey altı ko u la
se sörler, ka eralar ve gözetle e ekip a ları u ları arası daydı.
a, so ar
GÜÇ VE MANEVRA
A a güç kay ağı
kW güç ürete dört za a lı ir
çapı daki Lips ko tol edile ilir aralıklı perva eye
Gemi, de ir atarke
Bu larda
ulu a
otor C
gö ekli
. k ot hız kaza dırırdı.
a evra yapa il esi a a ıyla ir çift Lips çapraz tü el iti isi e sahipti.
iri pruvada yer ala
kW gü ü deki CT
kW'lık güç ürete Lips CT
kW'lık CT
otordu. Bu
Lips iti i ve
otor
ü itesi, diğeri ise kıç tarafı da
ü itesiydi. Ye i ir
kW'lık CT200 Lips ve 1480
ev utta ulu a pruvadaki çapraz iti i i ö ü e ve
arkası a yerleştirildi.
İki ta e
dere e dü e le dö dürüle ile iti i de di a ik yerleştir e sırası da ekstra
hareket sağlaya il ek içi ilave edildi. Ge iye ir işte diğeri e geçerke dire çsiz ser est
hız kaza dıra il ek içi iti iler geri çekile ilir şekilde tasarla
açılı iti ileri çıkışı da
ıştı. Bu geri çekile ilir yatay
aralıklı ko trol edile ilir perva eli C“
- 250 / MNR
ü iteler ulunurdu.
NAVİGA“YON VE KONTROL
Navigasyo ve işleye
ilgisayar siste leri HİPAP, ati etrik siste ler,
profilleri, de izaltı ka eraları ve ışıkları ve “ea at
ası, işle
Thales GeoSolutions, Seabat verisinin topla
PD“
siste iyle irlikte kulla ıla ak dört “ea at
eka ik tarayı ı
çok ışı lı tarayı ı radarı kapsardı.
esi ve kayda geçiril esi içi e so
ü itesi i ihalesi i aldı.
Yükle e ö esi, yükle e es ası ve so rası daki ütü işle ler içi gerçek za a ki e atik
GPS (Global Positioning Syste
“yste
ile irlikte kulla ıla DGP“ Differe tial Glo al Positio i g
te elli ir doğru ko u la a siste i
aksi u
De izaltı aktarı ıları da DP“ Dy a i Positio i g “yste
kesi liği sağla ak içi kulla ıldı.
'yi esle ek içi yi e
aksi u
doğruluğu kesi leştire il ek a a ıyla kulla ıldı.
Ro k es, Ger a is her Lloyd tarafı da
D.P. “ı ıf açıkla asıyla sı ıfla dırıldı.
, yük taşıyı ı - A5 - IW - NAV-Ø - ESP MC - AUT -