Karakteristik islam di asia selatan

Islam dan
Karakteristiknya
By:
DR. Choirul Mahfud, M.Pd.I

Presented at ITS Surabaya, September 2014

BAHASAN HARI INI
• APA AJARAN ISLAM YANG PALING
ESENSIAL?
• BAGAIMANA IMPLIKASINYA DALAM
SIKAP HIDUP SEHARI-HARI?
• BAGAIMANA CONTOH PELANGGARAN
TERHADAP ESENSI AJARAN ISLAM
DALAM PRAKTIK HIDUP SEHARI-HARI?
• BAGAIMANA KARAKTERISTIK YANG
MENJADI KEKHASAN AJARAN ISLAM?

ESENSI AJARAN ISLAM
AJARAN PALING DASAR DAN POKOK
DALAM ISLAM IALAH TAWHID.

PENGESAAN
‫توحيد‬

- ‫حد‬
‫ يو ح‬- ‫حد‬
‫و ح‬

BERSAKSI ATAU MENGAKUI BAHWA TUHAN
HANYA SATU.
TUHAN YANG MENCIPTA, MENGATUR, DAN
MEMELIHARA ALAM HANYA SATU, YAITU
ALLAH SWT.

• AJARAN DAN ATURAN YANG MUTLAK
BENAR HANYA BERASAL DARI TUHAN YANG
SATU. SEGALA KETENTUAN DAN ATURAN
LAIN HARUS TUNDUK DAN TIDAK BOLEH
BERTENTANGAN DENGAN ATURAN ALLAH
• SELAIN ALLAH TIDAK ADA YANG BOLEH
DIPERLAKUKAN SEBAGAI TUHAN. HANYA IA

YANG BERHAK DIPERTUHAN
• APA PUN SELAIN ALLAH ADALAH MAKHLUK.
MAKHLUK YANG PALING MULIA ADALAH
MANUSIA.

TAWHID ↔ SYIRK/ISYRAK
• ISYRAK = BERKEYAKINAN BAHWA
TUHAN LEBIH DARI SATU
• YANG DIPERTUHAN TIDAK HANYA SATU

‫إن الله ليغفر أن يشرك به‬
‫ويغفرمادون ذلك لمن يشاء ومن‬
‫يشرك بالله فقد افترى إثما عظيما‬

)48 ‫(النساء‬

• DALAM KEHIDUPAN SEHARI-HARI, BANYAK
PRAKTIK HIDUP YANG DAPAT
MENGINDIKASIKAN PERBUATAN SYIRK.
• MENURUT MURTADHA MUTHAHHARI, SYIRK

DAPAT TERJADI KETIKA SESEORANG YAKIN
BAHWA ADA BENDA2 ALAM YANG MEMILIKI
KEKUATAN ADI ALAMI, SEPERTI KERIS, CINCIN,
DLL ATAU MINTA TOLONG KEPADA ARWAH
ORANG2 KERAMAT.
• TERMASUK SYIRK PENGGUNAAN BENDA2 ATAU
ORANG TERTENTU SEBAGAI PERANTARA UNTUK
MENDEKATKAN DIRINYA DG TUHAN SEPERTI
DIMAKSUD AL-QURAN SURAH AL-ZUMAR : 3

‫قل هوالله أحد ~ الله الصمد ~ لم‬
‫يلد ولم يولد ~ ولم يكن له كفوا أحد‬
‫)~‬

‫)الخلص ‪1 - 4‬‬

‫• مااتخذ الله من ولد وماكان معه من‬
‫إله اذا لذهب كل إله بما خلق ولعل‬
‫بعضهم على بعض سبحان الله عما‬
‫يصفون ~ )المؤمنون ‪(91‬‬

‫• لو كان فيهما آلهة إل الله لفسدتا‬
‫ب العرش عما يصفون‬
‫فسبحان الله ر ح‬
‫~ )النأبياء ‪(22‬‬

‫‪‬واتخذوا من دونأه آلهة ليخلقون شيئا‬
‫وهم يخلقون وليملكون لنأفسهم ضرا‬
‫ول نأفعا ول يملكون موتا ولحياة ول‬
‫نأشورا‬

‫)الفرقان ‪( 3‬‬

‫‪ ‬قالوا أجئتنا لنعبد الله وحده ونأذر‬
‫ماكان يعبد آباؤنأا ‪...‬‬

‫)العراف ‪( 70‬‬

‫‪‬مانأعبدهم إل ليقربونأا إلى الله‬
‫زلفى ‪....‬‬


‫)الزمر ‪( 3‬‬

‫‪KARAKTERISTIK AJARAN ISLAM‬‬
‫‪1. UNIVERSAL‬‬
‫‪BERLAKU UNTUK SELURUH UMAT MANUSIA‬‬

‫قل ياأيهاالناس إنأى رسول الله‬
‫إليكم جميعا ‪...‬‬
‫)العراف ‪(158‬‬

‫‪2. ETERNAL = KEKAL = BERLAKU S/D KIAMAT‬‬

‫ماكان محمد أبا أحد من رجالكم‬
‫ولكن رسول الله وخاتم‬
‫النبيين ‪) ...‬الحزاب ‪( 40‬‬

3. DINAMIS
KONSEKUENSI LOGIS BUTIR 1 & 2 DI
ATAS
ISLAM MEMILIKI AJARAN ABSOLUT &

RELATIF

4. SYUMUL
MELIPUTI SELURUH ASPEK KEHIDUPAN
MANUSIA (POLEKSOSBUD, DLL.)

...‫ى لللللناس‬
‫لليلله لللاقرآن هد‬
‫ى أنأزل ف‬
‫لللاذ‬
‫االابقرة‬
) ...‫ن‬
‫لللافرقا‬
‫ىو‬
‫نلللا هد‬
‫ت م‬
‫وبينا‬
185)

‫‪5. RASIONAL‬‬

‫‪MASUK AKAL = DAPAT DICERNA AKAL‬‬

‫‪ ‬ولتقف ماليس لك به علم ‪...‬‬
‫)السراء ‪( 36‬‬

‫‪ ‬لإكراه فى الدين ‪...‬‬
‫‪ ‬وإن كنتم فى ريب ممانأزلنا على‬
‫عبدنأا فأتوا بسورة من مثله ‪...‬‬
‫البقرة ‪256‬‬

‫)البقرة ‪(23‬‬

‫‪6. AGAMA FITRAH/INSANIYYAH‬‬

‫فأقم وجهك للدين حنيفا فطرة الله‬
‫التى فطر الناس عليها ‪) ....‬الروم ‪(30‬‬

AL-KHASA’IS (CIRI KHAS)
DAN KARAKTERISTIK (HUKUM) ISLAM
A. HASBI AS SHIDIQY;

1. Universal / ‘Alami ; berlaku abadi untuk umat Islam di manapun
berada.
2. Kemanusiaan / Insaniyah ; menghormati martabat manusia sbg
kesatuan jiwa dan raga, serta memelihara kemuliaan manusia ke
seluruhan
3. Akhlaqiyah ; pelaksanaan hukum Islam digerakkan oleh akhlaq
al-karimah, pembinaannya pun terdasar pada akhlaq.
B. A. AZHAR BASYIR :
1. Berdasarkan pada Wahyu Allah

3. Terdapat sanksi dunia dan akhirat
4. Bersifat Jama’iyyah (Kebersamaan)
5. Dinamis sesuai dg ruang dan waktu
6. Menuju terwujudnya kesejahteraan dunia scr
menyeluruh.
C. IBRAHIM HOSEN ( Dimensi Hk Islam) :
1. Bertujuan untuk ibadah
2. Bertolak ukur kepatuhan pada hukum Islam (iman).
3. Bersifat Ijabi dan Salbi (memerintah kebajikan dan
mencegah

larangan).
4. Berisi Perintah, larangan, dan ajaran pembentukan
pribadi muslim sejati (salih dan muslih)

D. FATHURRAHMAN JAMIL :
1. Sempurna : Syari’at =umum, grs besar, hkmnya tetap, rincinya
diserahkan pd ijtihad.
2. Elastis : tidak kaku dan dogmatis, tdk memaksa, hanya berikan
kaidah umum.
3. Universal dan Dinamis : untuk semua orang dan cocok untuk
semua zaman, mampu beradaptasi pada perkembangan.
4. Sistematis : cerminkan sejumlah doktrin yg bertalian logis,bebrp
lembaganya saling berhub satu dg lainnya, sep : salat dan zakat.
5. Bersifat Ta’aqquli dan Ta’abbudi: bidang ibadah = ta’abbudi,
mu’amalah = ta’aqquli.

E. M.YUSUF MUSA ( KARAKTERISTIK HK ISLAM) :
1. Rabbaniyah ( Ketuhanan)
2. Insaniyah (Humanis/ kemanusiaan)
3. Syumul (Universal)

4. Al-Wastiyah ( Moderat)
5. Al-Waqi’iyah ( Kontekstual)
6. Al-Wuduh ( Jelas)
7. Menyatukan Tatawwur (transformatif) dan Sabat (Konsistensi)

KARAKTERISTIK DINUL ISLAM
1. Agama yang sempurna artinya agama yang
menyempurkan agama-agama sebelumnya
(Al Maidah ayat 3 )
2. Agama fitrah (sesuai dengan fitrah manusia)
3. Agama dunia dan akherat artinya dunia dan
akherat diterangkan dengan lengkap
4. Agama sepanjang masa sampai hari Kiamat
5. Agama yang lengkap aturannya artinya
diatur segala sisi kehidupan manusia
6. Agama yang memuliakan akal fikiran
manusia dan ilmu pengetahuan

PERAN DAN POSISI AGAMA ISLAM
1. Sebagai penyeimbang kehidupan manusia

2. Sebagai penyelaras aspek-aspek kehidupan manusia (akal, nafsu
dan hati)
3. Sebagai sarana memulyakan derajat manusia
dihadapan manusia maupun Allah.(At Tiin ayat 3)
4. Sebagai sumber dari segala sumber ilmu pengetahuan
di dunia ini.(ayat-ayat Kauniah dan Qouliyah)
5. Sebagai sarana aktualisasi diri manusia sebagai
khalifah di muka bumi
6. Sebagai sarana mencari bekal untuk kebahagiaan
hidup di akherat kelak.
7. Sebagai sarana aktualisasi diri akhlakul karimah terhadap Allah,
sesama manusia, makhluk Allah lainnya dan alam sekitar.

• TANGGA KEHIDUPAN








Dalam Islam seorang yang beragama Islam dikatagorikan dalam
tangga kehidupan, antara lain :
MUSLIM :yaitu orang telah menyatakan dirinya masuk Islam,
baik keturunan maupun dengan mengucapkan dua kalimah
syahadat
MU’MIN : yang orang yang telah meyakini rukun iman dan
segala hal-hal ghaib yang tidak dapat dijangkau oleh panca indra
dan ilmu pengetahuannya, karena telah tersurat dalam AlQur’an dan Hadits.
MUHSIN :yaitu orang hatinya, fikirannya, ucapannya, dan
seluruh anggota badannya berusaha untuk selalu baik, karena
sadar merasa diawasi dan dicatat oleh Allah dan Malaikat-Nya
kapan saja dan dimana saja.
MUHLIS : yaitu orang segala perbuatannya dan seluruh
aktifitasnya semata-mata hanya tertuju mengharap ridla Allah
MUTTAQIN: yaitu orang yang paling tinggi dan paling dekat
derajatnya disisi Allah SWT

Terima Kasih
Syukron jazilan
Thank You/ Xie-xie
Wassalam