PCD Lanjut Pertemuan 2 GLCM
PCD Lanjut – Pertemuan 2 Gray-Level Co- occurrence Matrix (GLCM) P r a j a n t o W a h y u A d i
- 6285 641 73 00 22
PCD Lanjut
1 Pengujian Kualitas Citra
3 Principal Component Analysis (PCA)
5 K-Nearest Neighbor (KNN)
- Presentasi Tugas Besar*
6 Jaringan Syaraf Tiruan (JST) 7 *Responsi*
# Pokok Bahasan
8 Modulus Function (MF) pada domain Integer Wavelet Transform (IWT)
9 Chinese Remainder Theorem (CRT) pada domain IWT
10
11 Kompresi Lossy
12
13 Kompresi Loseless
14
Ujian Akhir Semester
PCD Lanjut Rencana Kegiatan Perkuliahan Semester # Pokok Bahasan
- GLCM
1
- Contrast
2
- Correlation
3
- Energy
4
- Homogeneity
5
- Hasil Ekstraksi Fitur GLCM
6
PCD Lanjut Content
- 6285 641 73 00 22
PCD Lanjut
GLCM
- GLCM adalah sebuah teknik untuk mendapatkan nilai statistik orde ke-2 dengan menghitung probabilitas hubungan kedekatan antara dua buah piksel pada jarak (d) dan sudut (θ) tertentu (Rahmanti, 2017).
PCD Lanjut
GLCM
- Nilai θ yang banyak adalah 0 , 45 , 90 , dan 135
PCD Lanjut
Contoh:
- Diketahui sebuah citra 3-bit sebagai berikut: bentuklah GLCM dengan jarak 1 dan θ = 0 ([0 1]) !
3
5
7
2
4
1
6
3
5
PCD Lanjut GLCM
- Membentuk GLCM [0 1]:
0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 1 0 0 0 0
6
0 0 0 0 0 0 0 1
5
0 1 0 0 0 0 0 0
4
0 0 0 0 0 2 0 0
3
0 0 0 0 1 0 0 0
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
7
Contoh:
6
3
5
7
2
4
1
3
6
5 i j
1
2
3
4
5
PCD Lanjut GLCM
- Membentuk GLCM [0 1]:
0 0 0 0 1
7
2
Contoh:
4
1
6
3
5
0 0 0
/ 6
2
3
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
7
6
5
4
3
2
1
5
Setelah Normalisasi = i j
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0
6
/ 6
0 0 0 0 0 0 0 1
5
4 1 / 6
0 0
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut GLCM
GLCM
- Ekstraksi fitur (feature extraction) tekstur GLCM menghasilkan beberapa fitur, antara lain:
- – Contrast – Correlation – Energy – Homogeneity
PCD Lanjut
- 6285 641 73 00 22
PCD Lanjut
- Contrast merupakan fitur yang merepresentasikan perbedaan tingkat warna atau skala keabuah (grayscale) yang muncul pada sebuah citra
- Contrast akan bernilai 0 jika piksel
ketetanggaan mempunyai nilai yang sama
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
/ 6
0 0 0 0 0 0 0 1
5
0 0 0 0 0 0
0 0
Contoh:
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0
/ 6
0 0 0 0 1
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
/ 6
Con
2 ) 4 , 2 (
1 ) 4 2 (
6
4
6
667 ,
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
0 0 0 0 0 0 0 1
Contoh:
5
0 0 0 0 0 0
4 1 / 6
0 0
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0
/ 6
0 0 0 0 1
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
6
Con
2 ) 5 , 3 (
2 ) 5 3 (
6
8
6
1
333 ,
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
/ 6
Contoh:
0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
0 0 0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
6
Con
2 ) 1 , 4 (
1 ) 1 4 (
6
9
6
1
5 ,
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
/ 6
Contoh:
0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
0 0 0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
/ 6
Con
2 ) 7 , 5 (
1 ) 7 5 (
6
4
6
667 ,
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
0 0 0 0 0 0 0 1
Contoh:
5
0 0 0 0 0 0
4 1 / 6
0 0
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0
/ 6
0 0 0 0 1
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
6
Con
2 ) 3 , 6 (
1 ) 3 6 (
6
9
6
1
5 ,
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
/ 6
Contoh:
0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
0 0 0 0 0 0 0 1
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
PCD Lanjut Contrast
- Hitunglah Contrast dari GLCM berikut: i j
34
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0
667 ,
5
6
6
0 0 0 1
9
4
9
8
4
Con
/ 6
6
Contoh:
0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
/ 6
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
PCD Lanjut Contrast
P r a j a n t o W a h y u A d i
- 6285 641 73 00 22
PCD Lanjut
Correlation
- • Correlation merepresentasikan keterkaitan
linear dari derajat dari citra keabuan
- Correlation bernilai antara -1 hingga 1
PCD Lanjut
Correlation
- Correlation merepresentasikan keterkaitan linear dari derajat dari citra keabuan
- Correlation bernilai antara -1 hingga 1 Dimana:
PCD Lanjut
- Hitunglah Correlation dari GLCM berikut: i j
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
/ 6
0 0 0 0 0 0 0 1
5
0 0 0 0 0 0
0 0
Contoh:
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0
/ 6
0 0 0 0 1
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
833 ,
3
6
23
6
1
1
0 0 0 0
5
1
4
2
3
1
2
ui
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
7
0 0 0 0 0 0 0 0
167 ,
4
6
25
6
1
2
0 0 0 0
5
1
4
1
3
1
1
uj
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
1
7
0 0 0 0 0 0 0 0
56 , 216 121
6
1
36 121
6
6
/ 6
23
2
2 ) 4 , 2 (
i
0 0 0 0
0 0 0 1
Contoh:
0 0 0
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
6
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
231 , 216
50
6
2
36
25
2
0 0 0 0
6
23
3
2 ) 5 , 3 (
i
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
005 , 216
1
6
1
36
1
1
0 0 0 0
6
23
4
2 ) 1 , 4 (
i
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
227 , 216
49
6
1
36
49
1
0 0 0 0
6
23
5
2 ) 7 , 5 (
i
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
1
7
0 0 0 0 0 0 0 0
782 , 216 169
6
1
36 169
6
6
/ 6
23
6
2 ) 3 , 6 (
i
0 0 0 0
0 0 0 1
Contoh:
0 0 0
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
6
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
1
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0
343 ,
36
/ 6
65 216 390 216
169
49
1 50 121
i
6
0 0 0 0 0 0 0 1
Contoh:
/ 6
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
0 0 0
5
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
7
0 0 0 0 0 0 0 0
671 ,
1 216 361
6
1
36 361
1
/ 6
6
25
1
2 ) 1 , 4 (
j
0 0 0 0
0 0 0 1
Contoh:
0 0 0
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
6
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
227 , 216
49
6
1
36
49
1
0 0 0 0
6
25
3
2 ) 3 , 6 (
j
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
005 , 216
1
6
1
36
1
1
0 0 0 0
6
25
4
2 ) 4 , 2 (
j
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
0 0 0 0 0 0 0 0
231 , 216
50
6
2
36
25
2
0 0 0 0
6
25
5
2 ) 5 , 3 (
j
7
/ 6
Contoh:
3
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
6
7
0 0 0 0 0 0 0 0
338 ,
1 216 289
6
1
36 289
1
/ 6
6
25
7
2 ) 7 , 5 (
j
0 0 0 0
0 0 0 1
Contoh:
0 0 0
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
6
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung :
/ 6
j
1 49 361
50
216 289
36 125 216 750
1
863 ,
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
0 0 0 0 0 0 0 1
Contoh:
/ 6
i j
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
0 0 0
5
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Correlation
2 ) 4 , 2 (
- Menghitung Correlation: i j
6
11
36 125
36
65
6
1
6
25
4
6
23
6
Corr
1
1
Contoh:
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
5
6
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 02 , 125
65
6
11
36 125
65
PCD Lanjut Correlation
3 ) 5 , 3 (
- Menghitung Correlation: i j
6
5
36 125
36
65
6
2
6
25
5
6
23
6
Corr
5
2
Contoh:
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
5
6
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 093 , 125
65
6
50
36 125
65
PCD Lanjut Correlation
4 ) 1 , 4 (
- Menghitung Correlation: i j
6
1
36 125
36
65
6
1
6
25
1
6
23
6
Corr
19
1
Contoh:
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
5
6
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 035 , 125
65
6
19
36 125
65
PCD Lanjut Correlation
5 ) 7 , 5 (
- Menghitung Correlation: i j
6
7
36 125
36
65
6
1
6
25
7
6
23
6
Corr
17
1
Contoh:
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
5
6
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 22 , 125
65
6 119
36 125
65
PCD Lanjut Correlation
6 ) 3 , 6 (
- Menghitung Correlation: i j
6
13
36 125
36
65
6
1
6
25
3
6
23
6
Corr
7
1
Contoh:
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
5
6
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 168 , 125
65
6
91
36 125
65
PCD Lanjut Correlation
- Menghitung Correlation: i j
65
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 056 , 125
65
6
30 125
6 91 119 )
0 0 0 1
) 19 ( 50 (
11
Corr
/ 6
6
Contoh:
0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
3
/ 6
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
PCD Lanjut Correlation
- 6285 641 73 00 22
PCD Lanjut
Energy
- • Energy
merepresentasikan ukuran keseragaman pada citra
- Semakin tinggi kemiripan citra maka akan semakin tinggi pula nilai Energy
PCD Lanjut
- Hitunglah Energy dari GLCM berikut: i j
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
/ 6
0 0 0 0 0 0 0 1
5
0 0 0 0 0 0
0 0
Contoh:
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0
/ 6
0 0 0 0 1
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Energy
- Hitunglah Energy dari GLCM berikut: i j
6
1
6
1
6
1
6
2
6
1
2 2 2 2 2 2 2 2
2
Eng
1
1
Contoh:
0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
3
0 0 0 0 0 2
/ 6
0 0
4 1 / 6
5
1
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
0 0 0 1
/ 6
0 0 0 0
7
0 0 0 0 0 0 0 0 222 ,
36
8
6
1
PCD Lanjut Energy
- 6285 641 73 00 22
PCD Lanjut
Homogeneity
- • Homogeneity merepresentasikan ukuran
keserbasamaan
- Homogeneity akan bernilai tinggi jika semua piksel mempunyai nilai yang uniform
PCD Lanjut
- Hitunglah Homogeneity dari GLCM berikut: i j
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0 0 0
7
0 0 0 0
/ 6
0 0 0 1
6
/ 6
0 0 0 0 0 0 0 1
5
0 0 0 0 0 0
0 0
Contoh:
/ 6
0 0 0 0 0 2
3
0 0 0
/ 6
0 0 0 0 1
2
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
PCD Lanjut Homogeneity
- Hitunglah Homogeneity dari GLCM berikut: i j
6
0 0 0 0 0 0 0 0
056 ,
18
1
4
2
1
1
0 0 0 0
4
2
1
6
1 ) 4 ,
2 (
Hom
7
/ 6
Contoh:
3
0 0 0 0 0 0 0 0
1
0 0 0 0 0 0 0 0
2
0 0 0 0 1
/ 6
0 0 0
0 0 0 0 0 2
0 0 0 1
/ 6
0 0
4 1 / 6
0 0 0 0 0 0
5
0 0 0 0 0 0 0 1
/ 6
6
PCD Lanjut Homogeneity
- Hitunglah Homogeneity dari GLCM berikut: i j
6
0 0 0 0 0 0 0 0
111 ,
18
2
5
3
1
2
0 0 0 0
5
3
1
6
2 ) 5 ,
3 (
Hom