2120 1 4200 1 10 20151216
EFEK MEPIVA KA IN TERHA DA P VITAL SIG N PA DA A NA STESI LO KA L BLO K NERVUS A LVEO LA RIS INFERIO R
Pud ji A stuti 1 Ab d ul Ro c him 2
1 Bio
me d ic d e p a rtm e nt Fa c ulty o f De ntistry Je m b e r Unive rsity
a nd Ma xillo fa c ia l Surg e ry d e p a rtm e nt Fa c ulty o f De ntistry Je mb e r Unive rsity
2 O ra l
ABSTRAC T
Lo c a l a ne sthe tic s a re b e lie ve d to b e the mo st fre q ue ntly use d drug s in c linic a l d e ntistry. Lido c a ine a nd
me p iva c a ine a re c o mmo nly use d in RSG M (O ra l a nd De nta l Ho sp ita l Je mb e r Unive rsity), a ltho ug h the y a re g e ne ra lly
re g a rde d a s sa fe , so me a dve rse re a c tio ns c a n b e e xp e c te d a nd do o c c ur. This stud y wa s unde rta ke n to kno w the
e ffe c t o f vita l sig n o n me p iva c a ine in lo c a l a na e sthe tic o n d e nta l c linic a l use . Ma te ria l a nd Me tho ds: A to ta l o f 42
(14 ma le s, a nd 28 fe ma le s) he a lthy stude nts o f Fa c ulty o f De ntistry Je mb e r Unive rsity we re inc lud e d in this c linic a l tria l.
The y we re lo c a lly inje c te d a s b lo c k a na e sthe sia o f infe rio r a lve o la ris ne rve . Blo o d p re ssure , p ulse , a nd re sp ira tio n
we re e xa mine d p re a nd p o st inje c tio n. Re sult: Me a n o f re sp ira tio n p re /p o st (18.7/1.8) p >0.05, p ulse p re /p o st
(79.8/79.9) p >0.05, a nd dia sto le p re /p o st (74.9/73.9) p >0.05, a nd systo le p re /p o st (112.0/110.2) p >0.05. The re we re no
c linic a l a nd sta tistic a l diffe re nc e s o n vita l sig n b e twe e n p re a nd p o st inje c tio n. C o nc lusio ns: Me p iva c a ine a s lo c a l
a na e sthe tic is c linic a lly sa fe o n vita l sig n.
Ke y wo rds: Me p iva c a in, vita l sig n
Ko re sp o nd e nsi ( C o rre sp o nde nc e ): Ba g ia n Bio me d ik FKG Une ve rsita s Je m b e r. Jl. Ka lim a nta n 37 Je m b e r Ja w a Tim ur.
a kma lb a fa g ih@ ya ho o .c o .id
Lo ka l a na ste si sa ng a t um um d a n lua s
d ig una ka n
d i b id a ng
ke d o kte ra n
g ig i,
te ruta m a p a d a b id a ng b e d a h m ulut d a n jug a
b id a ng -b id a ng ya ng la in ya ng m e la kuka n
tind a ka n 1,2. Sa a t ini Me p iva ka in sa la h sa tu
b a ha n a na ste si ya ng se ring d i b id a ng
ke d o kte ra n g ig i d ig una ka n se la in lid o ka in,
ya ng d ig una ka n untuk m e ng hila ng ka n ra sa
sa kit
sa a t
d ila kuka nnya
tind a ka n 1,2,3,4,5,6 .
Me p iva ka in m e rup a ka n b a ha n a na ste si d a ri
g o lo ng a n a mid e ya ng m e m p unya i ke c e p a ta n
b e re a ksi ya ng ting g i d a n w a ktu ke rja ya ng
la m a 2. Tid a k a d a b a ha n o b a t ya ng se m p urna ,
b ia sa nya a d a sua tu e fe k sa m p ing ya ng
m ung kin b isa te rja d i. Sa la h sa tu e fe k ya ng
m ung kin b isa te rja d i a d a la h p e rub a ha n p a d a
ta nd a -ta nd a vita l. Tujua n p e ne litia n ini untuk
m e ng e ta hui p e rub a ha n vita l sig n a kib a t
a na ste si b lo k ne rvus a lve o la ris infe rio r d e ng a n
b a ha n a na ste si m e p iva ka in.
BA HA N DA N METO DE
Pe ne lita in klinik d ila kuka n p a d a b ula n
No ve mb e r 2011 d i b a g ia n Ilmu Be d a h Mulut
Unive rsita s
Je m b e r.
Sura t
p e rse tujua n
(info rm e d c o nse nt) m e nja d i sub ye k p e ne litia n
se tia p p a sie n te la h d ita nd a ta ng a ni, se te la h
d ib e rika n p e nje la sa n. Pe m e riksa a n d e ng a n
m e ng isi ka rtu sta tus d a n no m e r re g iste r
d ila kuka n p a d a p a sie n se p e rti la ya knya p a sie n
p a sie n ya ng la in. Ha l ini d ila kuka n untuk
m e ng e ta hui ke la ina n-ke la ina n siste m ik ya ng
m ung kin a d a . Ha nya p a sie n ya ng se ha t d a n
tid a k m e m iliki ke la ina n siste m ik d a n ta k me m iliki
re siko m e d is ya ng d a p a t d im a suka n d a la m
p e ne litia n ini1,2,3.
Pe ne litia n ini d ila kuka n
p a d a m a ha sisw a ya ng p e rta m a ka li p ra kte k
klinik p ro fe si d i b a g ia n Ilm u Be d a h Mulut
Unive rsita s Je m b e r. Ha nya se jumla h 42 o ra ng
m a ha sisw a ya ng te rd iri d a ri 28 w a nita d a n 14
la ki-la ki, ya ng
d a p a t d im a suka n d a la m
p e ne litia n ini d e ng a n p e rtimb a ng a n tid a k
m e m iliki re siko m e d is d a n ke la ina n siste m ik.
Me re ka d ila kuka n p e nc a ta ta n te nta ng vita l
sig n ya itu te ka na n d a ra h (systo le d a n d ia sto le ),
d e nyut na d i d a n p e rna fa sa n se b e lum d a n 5
m e nit se te la h d ila kuka n a na ste si b lo k ne rvus
a lve o la ris infe rio r.
Me re ka ini m e nd a p a tka n
p e nyuntika n a na ste si b lo k ne rvus a lve o la ris
infe rio r (1 m l) d e ng a n b a ha n m e p iva ka in..
Te ka na n
d a ra h
d iukur
d e ng a n
sp ig m o m a no m e te r a ir ra ksa d e ng a n sa tua n
m m Hg ., De nyut na d i d ihitung d e ng a n ra b a a n
3 ja ri p a d a a rte ri ra d ia lis
d e ng a n sa tua n
b e ra p a ka li p e r m e nit. Pe rna fa sa n d ihitung
b e ra p a ka li p e rna fa sa nnya p e r m e nit d e ng a n
m e liha t na ik turunnya d a d a . Ana lisa sta tistik
ya ng
d ig una ka n
a d a la h uji t sa m p e l
b e rp a sa ng a n (p a ire d sa m p le ).
HA SIL PENELITIA N
Ka ra kte ristik d a n d a ta p a sie n ya ng
m e nja d i sub ye k p e ne litia n d a p a t d iliha t d a la m
ta b le 1. Untuk umur tid a k a d a p e rb e d a a n
ka re na se mua nya d a la m se m e ste r ya ng sa m a .
Untu ting g i b a d a n d a n b e ra t b a d a n a nta ra
w a nita d a n la ki-la ki tid a k a d a p e rb e d a a n
ya ng b e rm a kna se te la h d iuji d e ng a n uji t
b e b a s sa m p e l. Untuk vo lum e b a ha n a na ste si
m e m a ng d ike nd a lika n ja d i sa m a tid a k a d a
p e rb e d a a n ya itu se jum la h 1 ml m e p iva ka in.
Ta b e l 1. Ka ra kte ristik Da ta Pa sie n
Pa sie n
Ting g i/ c m
Be ra t/ Kg
Vo lum e
* =SD
La ki-la ki
14
162,36 (7,93)*
60,93 (15.52)*
1 ml
Pe re m p ua n p
28
159.69(4,33)* 0,125
56,0 (10.31)* 0,15
1 ml
Efe k Me p iva ka in te rha d a p Vita l Sig n ... (Pud ji Astuti d a n Ab d ul Ro c him )
Ha sil p e ng ukura n vita l sig n se b e lum
d a n se sud a h p e nyuntika n a na ste si b lo k ne rvus
a lve o la ris infe rio r d a p a t d iliha t p a d a ta b e l 2.
Re ra ta d a ri p e m e riksa a n vita l sig n se b e lum d a n
se sud a h inje ksi a na ste si me p iva ka in tid a k
b e g itu se lisihnya , ya ng p a ling b e sa r se lisih
p a d a sisto le se te la h d iinje ksi m a la h turun se kita r
2 m m Hg .
Ta b e l 3. Ha sil Uji t Be rp a sa ng a n Pe ng ukura n
Vita l Sig n
Pe nyuntika n
t
df
Systo le
1,8
41
Dia sto le
1
41
Na d i
-0,1
41
Re sp e ra si -0,1
41
Se b e lum d a n Se sud a h
Ana ste si
Sig . Se lisih Re ra ta Ke t.
,071 1,76
TB
,362 1,0
TB
,927 -,10
TB
,725 -,14
TB
TB= Tid a k Ad a b e d a ya ng b e rma kna
Ta b e l 2. Ha sil Pe ng ukura n Vita l Sig n Se b e lum
d a n Se sud a h Pe nyuntika n Ana ste si
N
Me a n SD
SE
Systo le Se b e lum
42 112,0 8,94 1,38
Systo le Se sud a h
42 110,2 9,31 1,44
Dia sto le Se b e lum
42
74,9 8,43 1,30
Dia sto le Se sud a h
42
73,9 7,801 1,21
Na d i Se b e lum
42
79,8 9,13 1,41
Na d i Se sud a h
42
79,9 8,79 1,36
Re sp e ra si Se b e lum 42
18,7 2,59
,40
Re sp ira si Se sud a h
42
18,8 3,61
,56
Pa d a ta b e l 2 d a p a t d iliha t b a hw a
se lisih vita l sig n a nta ra se b e lum d a n se sud a h
a na ste si me p iva ka in se d ikit se ka i. Se lisih sisto le
1,8 m m Hg , d a n se lisih d ia sto le 1 m m Hg se lisih
ini se c a ra klinik tid a k b e ra rti o le h ka re na itu
p a d a te ka na n d a ra h b a ik se c a ra klinik tid a k
a d a p e rb e d a a n ya ng b e rm a kna .
Se lisih
p e me riksa a n d e nyut na d i d a n re sp ira si a nta ra
se b e lum d a n se sud a h a na ste si b e rb e d a ha nya
0,1 ka li ha l ini jug a m e nunjuka n tid a k b e ra rti
se c a ra klinik.
Be rd a sa r ta b e l 2 ha sil p e ng ukura n
vita l sig n se b e lum d a n se sud a h
a na ste si
m e p iva ka in d a p a t d ig a m b a rka n se p e rti p a d a
g a m b a r 1.
120
100
80
60
40
20
0
Sebelum
Sesudah
G a m b a r 1 . Re ra ta Pe ng ukura n Vita l Sig n
Se b e lum d a n Se sud a h Ana ste si Me p iva ka in
Pe ng ukura n vita l sig n se b e lum d a n
se sud a h a nste si m e p iva ka in p a d a p e ne litia n ini
ke m ud ia n d ila kuka n a na lisis m ng g una ka n uji t
b e rp a sa ng a n. Ha sil d a ri p a d a uji t d a p a t d iliha t
p a d a ta b e l 3.
Uji a na lisis d e ng a n m e ng g una ka n
b e rp a sa ng a n ya ng te rd a p a t p a d a te b e l 3 ini
p a d a nila i sig nifika nsinya se m ua se mua nya
le b ih b e sa r d a ri 0,05 (p >0,05). Ha l ini b e rrti
se c a ra sta tistic p e ng ukura n vita l sig n se b e lum
d a n se sud h a na ste si d e ng a n m e p iva ka in tid a k
p e rb e d a a n ya ng b e rm a kna .
DISKUSI
Ana ste si ne rvus a lve o la riis infe rio r
se ring se ka li d ila kuka n untuk m e ng hila ng ka n
se nsa si sa kit p a d a tind a ka n p a d a p a sie n. Sa la h
sa tu b a ha n a na ste si ya ng
se ring
jug a
d ig una ka n
a d a la h m e p iva ka in. Be b e ra p a
o b a t b ia s sa j m e m b e rika n e fe k sa m p ing sa la h
sa tunya p a d a p e rub a ha n vita l sig n.
Ha sil d a ri p e ne litia n klinik p e ng ukura n
vita l sig n se b e lum d a n se sud a h a na ste si b lo k
ne rvus a lve o la ris infe rio r d e ng a n m e p iva ka in
tid a k a d a p e rb e d a a n ya ng nya ta b a ik se c a ra
klinik ma up un se c a ra
sta tistik. Ha sil ini
m e nd ukung p e rnya ta a n b e b e ra p a p e ne liti
se b e lum nya
w a la u tid a k m e ng khususka n
ha nya m e ne liti vita l sig n 1,2,4,5,8,9,10. Bia sa nya
p e rub a ha n d a ri vita l sig n ini d ip ic uo le h a d a nya
a lle rg y,
ke c e m a sa n,
dan
p e na m b a ha n
a d re na lin ya ng
ting g i. Pa d a
p e ne litia n
d iko nd isika n se m ua nya te rko ntro l d a ri ha l ha l
sid e e fe k ya ng m ung kin te rja d i.
Be b e ra p a
p e ne liti
m e nye b utka n
b a hw a d e ng a n p e na m b a ha n e p hine p rin
d a la m la ruta n b a ha n a na ste si b isa m e na ika n
nila i vita l sig n 1,2,3,4,9,10.
Ad a b e b e ra p a
p e rke c ua lia n b a g i p a sie n-p a sie n ya ng a le rg i,
a ta u b a g i p a sie n ya ng ta kut se ka li, ha l b isa
b e rp e ng a ruh p e rub a ha n vita l sig n 5,7. Pa d a
p e nm b a ha n a d re na lin 1:80.000 sa ja tid a k
m e na ika n a ta u a d a p e rub a ha n vita l sig n
3,6,7,8,9,10 .
KESIMPULA N
Pe ng g una a n
b a ha n
a na ste si
m e p iva c a in p a d a
a ne ste si b lo k ne rvus
a lve o la ris infe rio r tid a k b e rp e ng a ruh te rha a p
vita l sig n b a ik se c a ra klinik m a up un se c a ra
sta tistik.
DA FTA R PUSTA KA
1.
Álva re z, P. P, G ue rra , A, C ., Be llid o , J. F.,
Ve rd e ra , E. M., C a ta là , A. B., Lo re nzo , J. P,
C o m p a riso n
of
m e p iva c a ine
a nd
lid o c a ine
fo r
intra ve no us
re g io na l
a na e sthe sia : p ha rm a c o kine tic stud y a nd
c linic a l c o rre la tio n, Br J Ana e sth 2002; 88:
516–19
115
sto m a to g na tic (J. K. G Une j) Vo l. 9 No . 3 2012: 114 - 116
2.
Po rto , G . G .,
Va sc o nc e lo s, B. C . E.,
G o m e s, A. C . A., Alb e rt, D., Lid o c a ine a nd
m e p iva c a ine fo r infe rio r third m o la r
surg e ry, Me d O ra l Pa to l O ra l C ir Buc a l
2007 ;12: 60-4.
3.
Mino ru, Y.,
Ke n'ic hiro , S., Kimina ri,
N., Ka tsuhisa , S.,
Hid e ki, F., Ane sthe tic
Effic a c y o f Ro p iva c a ine in O ra l Infiltra tio n
Ane sthe sia C o m p a re d to 2% Lid o c a ine
w ith 1/ 80,000 Ep ine p hrine , J o f Ja p a ne se
De nta l So c ie ty o f Ane sthe sio lo g y 2005, 33:
382-388
4.
Ke c k, M., Ze yd a , M., G o lling e r, K., Burja k,
S., Ka m o lz, L. P., Fre y, M, Stulnig , T. M.
Lo c a l a ne sthe tic s ha ve a m a jo r im p a c t
o n via b ility o f p re a d ip o c yte s a nd the ir
d iffe re ntia tio n into a d ip o c yte s, Pla stic &
Re c o nstruc tive Surg e ry 2010, 126: 5
5.
G a ffe n, A. S., Ha a s, D. A., Surve y o f lo c a l
a ne sthe tic
use b y O nta rio d e ntists,
Jo urna l C a na dia n De nta l Asso c ia tio n
2009, 75 (9).
6.
La w a ty, I., Drum , M., Re a d e r, A., Nusste in,
J., A p ro sp e c tive ra nd o mize d d o ub le b lind c o m p a riso n o f 2% me p iva c a ine w ith
1 : 20,000 le vo no rd e frin ve rsus 2%
lid o c a ine w ith 1 : 100,000 e p ine p hrine fo r
m a xilla ry infiltra tio ns, Ane sth Pro g 2010,
57(4):139-44
7.
Esp ino za , I. M. A., So lis, O . M., Azua ,T. F. J.,
G utie rre z, M. E. P., Sub m uc o us tra m a d o l
inc re a se s the a ne sthe tic e ffic a c y o f
m e p iva c a ine w ith e p ine p hrine in infe rio r
a lve o la r ne rve b lo c k.’ Br J O ra l Ma xillo fa c
Surg 2011, [Ep ub a he a d o f p rint]
8.
Ma sa hiko , S., Ta kuya , M., Ko ji, T., Se tsu,
Y.,
Kum iko , O .,
G e nji, S., Yuzuru,
K.,
Kiyo shi, I., m a sa hiro , U The c linic a l
a ne sthe tic e ffic a c y o f 3% me p iva c a ine in
infiltra tio n a nd b lo c k a ne sthe sia : a
c o m p a ra tive d o ub le b lind stud y w ith 2%
lid o c a ine hyd ro c hlo rid e c o nta ining 1 :
80,000 e p ine p hrine , J. o f Ja p a ne se De nta l
So c ie ty o f Ane sthe sio lo g 2002, 30: 48-61
9.
Yo zo , M., Mika , S., Na o yuki, K., Shinji, T.,
Sho g o ,
T. ,
An
Eva lua tio n
of
3%
Me p iva c a ine
C o m p a re d
w ith
2%
Lid o c a ine (1:80,000 Ep ine p hrine ) fo r the
Infe rio r Alve o la r Ne rve Blo c k’ J o f
Ja p a ne se
De nta l
So c ie ty
of
Ane sthe sio lo g y 2005; 33: 369-372
10.
Ro c him , A., Effe k p e na m b a ha n a d re na lin
p a d a lid o ka in 2% te rha d a p p e nyuntika n
b lo k d a n a lve o la ris infe rio r, Sp rulina Jurna l
Pe ne litia n Ke se ha ta n d a n Fa rma si 2010, 6:
51-55
Pud ji A stuti 1 Ab d ul Ro c him 2
1 Bio
me d ic d e p a rtm e nt Fa c ulty o f De ntistry Je m b e r Unive rsity
a nd Ma xillo fa c ia l Surg e ry d e p a rtm e nt Fa c ulty o f De ntistry Je mb e r Unive rsity
2 O ra l
ABSTRAC T
Lo c a l a ne sthe tic s a re b e lie ve d to b e the mo st fre q ue ntly use d drug s in c linic a l d e ntistry. Lido c a ine a nd
me p iva c a ine a re c o mmo nly use d in RSG M (O ra l a nd De nta l Ho sp ita l Je mb e r Unive rsity), a ltho ug h the y a re g e ne ra lly
re g a rde d a s sa fe , so me a dve rse re a c tio ns c a n b e e xp e c te d a nd do o c c ur. This stud y wa s unde rta ke n to kno w the
e ffe c t o f vita l sig n o n me p iva c a ine in lo c a l a na e sthe tic o n d e nta l c linic a l use . Ma te ria l a nd Me tho ds: A to ta l o f 42
(14 ma le s, a nd 28 fe ma le s) he a lthy stude nts o f Fa c ulty o f De ntistry Je mb e r Unive rsity we re inc lud e d in this c linic a l tria l.
The y we re lo c a lly inje c te d a s b lo c k a na e sthe sia o f infe rio r a lve o la ris ne rve . Blo o d p re ssure , p ulse , a nd re sp ira tio n
we re e xa mine d p re a nd p o st inje c tio n. Re sult: Me a n o f re sp ira tio n p re /p o st (18.7/1.8) p >0.05, p ulse p re /p o st
(79.8/79.9) p >0.05, a nd dia sto le p re /p o st (74.9/73.9) p >0.05, a nd systo le p re /p o st (112.0/110.2) p >0.05. The re we re no
c linic a l a nd sta tistic a l diffe re nc e s o n vita l sig n b e twe e n p re a nd p o st inje c tio n. C o nc lusio ns: Me p iva c a ine a s lo c a l
a na e sthe tic is c linic a lly sa fe o n vita l sig n.
Ke y wo rds: Me p iva c a in, vita l sig n
Ko re sp o nd e nsi ( C o rre sp o nde nc e ): Ba g ia n Bio me d ik FKG Une ve rsita s Je m b e r. Jl. Ka lim a nta n 37 Je m b e r Ja w a Tim ur.
a kma lb a fa g ih@ ya ho o .c o .id
Lo ka l a na ste si sa ng a t um um d a n lua s
d ig una ka n
d i b id a ng
ke d o kte ra n
g ig i,
te ruta m a p a d a b id a ng b e d a h m ulut d a n jug a
b id a ng -b id a ng ya ng la in ya ng m e la kuka n
tind a ka n 1,2. Sa a t ini Me p iva ka in sa la h sa tu
b a ha n a na ste si ya ng se ring d i b id a ng
ke d o kte ra n g ig i d ig una ka n se la in lid o ka in,
ya ng d ig una ka n untuk m e ng hila ng ka n ra sa
sa kit
sa a t
d ila kuka nnya
tind a ka n 1,2,3,4,5,6 .
Me p iva ka in m e rup a ka n b a ha n a na ste si d a ri
g o lo ng a n a mid e ya ng m e m p unya i ke c e p a ta n
b e re a ksi ya ng ting g i d a n w a ktu ke rja ya ng
la m a 2. Tid a k a d a b a ha n o b a t ya ng se m p urna ,
b ia sa nya a d a sua tu e fe k sa m p ing ya ng
m ung kin b isa te rja d i. Sa la h sa tu e fe k ya ng
m ung kin b isa te rja d i a d a la h p e rub a ha n p a d a
ta nd a -ta nd a vita l. Tujua n p e ne litia n ini untuk
m e ng e ta hui p e rub a ha n vita l sig n a kib a t
a na ste si b lo k ne rvus a lve o la ris infe rio r d e ng a n
b a ha n a na ste si m e p iva ka in.
BA HA N DA N METO DE
Pe ne lita in klinik d ila kuka n p a d a b ula n
No ve mb e r 2011 d i b a g ia n Ilmu Be d a h Mulut
Unive rsita s
Je m b e r.
Sura t
p e rse tujua n
(info rm e d c o nse nt) m e nja d i sub ye k p e ne litia n
se tia p p a sie n te la h d ita nd a ta ng a ni, se te la h
d ib e rika n p e nje la sa n. Pe m e riksa a n d e ng a n
m e ng isi ka rtu sta tus d a n no m e r re g iste r
d ila kuka n p a d a p a sie n se p e rti la ya knya p a sie n
p a sie n ya ng la in. Ha l ini d ila kuka n untuk
m e ng e ta hui ke la ina n-ke la ina n siste m ik ya ng
m ung kin a d a . Ha nya p a sie n ya ng se ha t d a n
tid a k m e m iliki ke la ina n siste m ik d a n ta k me m iliki
re siko m e d is ya ng d a p a t d im a suka n d a la m
p e ne litia n ini1,2,3.
Pe ne litia n ini d ila kuka n
p a d a m a ha sisw a ya ng p e rta m a ka li p ra kte k
klinik p ro fe si d i b a g ia n Ilm u Be d a h Mulut
Unive rsita s Je m b e r. Ha nya se jumla h 42 o ra ng
m a ha sisw a ya ng te rd iri d a ri 28 w a nita d a n 14
la ki-la ki, ya ng
d a p a t d im a suka n d a la m
p e ne litia n ini d e ng a n p e rtimb a ng a n tid a k
m e m iliki re siko m e d is d a n ke la ina n siste m ik.
Me re ka d ila kuka n p e nc a ta ta n te nta ng vita l
sig n ya itu te ka na n d a ra h (systo le d a n d ia sto le ),
d e nyut na d i d a n p e rna fa sa n se b e lum d a n 5
m e nit se te la h d ila kuka n a na ste si b lo k ne rvus
a lve o la ris infe rio r.
Me re ka ini m e nd a p a tka n
p e nyuntika n a na ste si b lo k ne rvus a lve o la ris
infe rio r (1 m l) d e ng a n b a ha n m e p iva ka in..
Te ka na n
d a ra h
d iukur
d e ng a n
sp ig m o m a no m e te r a ir ra ksa d e ng a n sa tua n
m m Hg ., De nyut na d i d ihitung d e ng a n ra b a a n
3 ja ri p a d a a rte ri ra d ia lis
d e ng a n sa tua n
b e ra p a ka li p e r m e nit. Pe rna fa sa n d ihitung
b e ra p a ka li p e rna fa sa nnya p e r m e nit d e ng a n
m e liha t na ik turunnya d a d a . Ana lisa sta tistik
ya ng
d ig una ka n
a d a la h uji t sa m p e l
b e rp a sa ng a n (p a ire d sa m p le ).
HA SIL PENELITIA N
Ka ra kte ristik d a n d a ta p a sie n ya ng
m e nja d i sub ye k p e ne litia n d a p a t d iliha t d a la m
ta b le 1. Untuk umur tid a k a d a p e rb e d a a n
ka re na se mua nya d a la m se m e ste r ya ng sa m a .
Untu ting g i b a d a n d a n b e ra t b a d a n a nta ra
w a nita d a n la ki-la ki tid a k a d a p e rb e d a a n
ya ng b e rm a kna se te la h d iuji d e ng a n uji t
b e b a s sa m p e l. Untuk vo lum e b a ha n a na ste si
m e m a ng d ike nd a lika n ja d i sa m a tid a k a d a
p e rb e d a a n ya itu se jum la h 1 ml m e p iva ka in.
Ta b e l 1. Ka ra kte ristik Da ta Pa sie n
Pa sie n
Ting g i/ c m
Be ra t/ Kg
Vo lum e
* =SD
La ki-la ki
14
162,36 (7,93)*
60,93 (15.52)*
1 ml
Pe re m p ua n p
28
159.69(4,33)* 0,125
56,0 (10.31)* 0,15
1 ml
Efe k Me p iva ka in te rha d a p Vita l Sig n ... (Pud ji Astuti d a n Ab d ul Ro c him )
Ha sil p e ng ukura n vita l sig n se b e lum
d a n se sud a h p e nyuntika n a na ste si b lo k ne rvus
a lve o la ris infe rio r d a p a t d iliha t p a d a ta b e l 2.
Re ra ta d a ri p e m e riksa a n vita l sig n se b e lum d a n
se sud a h inje ksi a na ste si me p iva ka in tid a k
b e g itu se lisihnya , ya ng p a ling b e sa r se lisih
p a d a sisto le se te la h d iinje ksi m a la h turun se kita r
2 m m Hg .
Ta b e l 3. Ha sil Uji t Be rp a sa ng a n Pe ng ukura n
Vita l Sig n
Pe nyuntika n
t
df
Systo le
1,8
41
Dia sto le
1
41
Na d i
-0,1
41
Re sp e ra si -0,1
41
Se b e lum d a n Se sud a h
Ana ste si
Sig . Se lisih Re ra ta Ke t.
,071 1,76
TB
,362 1,0
TB
,927 -,10
TB
,725 -,14
TB
TB= Tid a k Ad a b e d a ya ng b e rma kna
Ta b e l 2. Ha sil Pe ng ukura n Vita l Sig n Se b e lum
d a n Se sud a h Pe nyuntika n Ana ste si
N
Me a n SD
SE
Systo le Se b e lum
42 112,0 8,94 1,38
Systo le Se sud a h
42 110,2 9,31 1,44
Dia sto le Se b e lum
42
74,9 8,43 1,30
Dia sto le Se sud a h
42
73,9 7,801 1,21
Na d i Se b e lum
42
79,8 9,13 1,41
Na d i Se sud a h
42
79,9 8,79 1,36
Re sp e ra si Se b e lum 42
18,7 2,59
,40
Re sp ira si Se sud a h
42
18,8 3,61
,56
Pa d a ta b e l 2 d a p a t d iliha t b a hw a
se lisih vita l sig n a nta ra se b e lum d a n se sud a h
a na ste si me p iva ka in se d ikit se ka i. Se lisih sisto le
1,8 m m Hg , d a n se lisih d ia sto le 1 m m Hg se lisih
ini se c a ra klinik tid a k b e ra rti o le h ka re na itu
p a d a te ka na n d a ra h b a ik se c a ra klinik tid a k
a d a p e rb e d a a n ya ng b e rm a kna .
Se lisih
p e me riksa a n d e nyut na d i d a n re sp ira si a nta ra
se b e lum d a n se sud a h a na ste si b e rb e d a ha nya
0,1 ka li ha l ini jug a m e nunjuka n tid a k b e ra rti
se c a ra klinik.
Be rd a sa r ta b e l 2 ha sil p e ng ukura n
vita l sig n se b e lum d a n se sud a h
a na ste si
m e p iva ka in d a p a t d ig a m b a rka n se p e rti p a d a
g a m b a r 1.
120
100
80
60
40
20
0
Sebelum
Sesudah
G a m b a r 1 . Re ra ta Pe ng ukura n Vita l Sig n
Se b e lum d a n Se sud a h Ana ste si Me p iva ka in
Pe ng ukura n vita l sig n se b e lum d a n
se sud a h a nste si m e p iva ka in p a d a p e ne litia n ini
ke m ud ia n d ila kuka n a na lisis m ng g una ka n uji t
b e rp a sa ng a n. Ha sil d a ri p a d a uji t d a p a t d iliha t
p a d a ta b e l 3.
Uji a na lisis d e ng a n m e ng g una ka n
b e rp a sa ng a n ya ng te rd a p a t p a d a te b e l 3 ini
p a d a nila i sig nifika nsinya se m ua se mua nya
le b ih b e sa r d a ri 0,05 (p >0,05). Ha l ini b e rrti
se c a ra sta tistic p e ng ukura n vita l sig n se b e lum
d a n se sud h a na ste si d e ng a n m e p iva ka in tid a k
p e rb e d a a n ya ng b e rm a kna .
DISKUSI
Ana ste si ne rvus a lve o la riis infe rio r
se ring se ka li d ila kuka n untuk m e ng hila ng ka n
se nsa si sa kit p a d a tind a ka n p a d a p a sie n. Sa la h
sa tu b a ha n a na ste si ya ng
se ring
jug a
d ig una ka n
a d a la h m e p iva ka in. Be b e ra p a
o b a t b ia s sa j m e m b e rika n e fe k sa m p ing sa la h
sa tunya p a d a p e rub a ha n vita l sig n.
Ha sil d a ri p e ne litia n klinik p e ng ukura n
vita l sig n se b e lum d a n se sud a h a na ste si b lo k
ne rvus a lve o la ris infe rio r d e ng a n m e p iva ka in
tid a k a d a p e rb e d a a n ya ng nya ta b a ik se c a ra
klinik ma up un se c a ra
sta tistik. Ha sil ini
m e nd ukung p e rnya ta a n b e b e ra p a p e ne liti
se b e lum nya
w a la u tid a k m e ng khususka n
ha nya m e ne liti vita l sig n 1,2,4,5,8,9,10. Bia sa nya
p e rub a ha n d a ri vita l sig n ini d ip ic uo le h a d a nya
a lle rg y,
ke c e m a sa n,
dan
p e na m b a ha n
a d re na lin ya ng
ting g i. Pa d a
p e ne litia n
d iko nd isika n se m ua nya te rko ntro l d a ri ha l ha l
sid e e fe k ya ng m ung kin te rja d i.
Be b e ra p a
p e ne liti
m e nye b utka n
b a hw a d e ng a n p e na m b a ha n e p hine p rin
d a la m la ruta n b a ha n a na ste si b isa m e na ika n
nila i vita l sig n 1,2,3,4,9,10.
Ad a b e b e ra p a
p e rke c ua lia n b a g i p a sie n-p a sie n ya ng a le rg i,
a ta u b a g i p a sie n ya ng ta kut se ka li, ha l b isa
b e rp e ng a ruh p e rub a ha n vita l sig n 5,7. Pa d a
p e nm b a ha n a d re na lin 1:80.000 sa ja tid a k
m e na ika n a ta u a d a p e rub a ha n vita l sig n
3,6,7,8,9,10 .
KESIMPULA N
Pe ng g una a n
b a ha n
a na ste si
m e p iva c a in p a d a
a ne ste si b lo k ne rvus
a lve o la ris infe rio r tid a k b e rp e ng a ruh te rha a p
vita l sig n b a ik se c a ra klinik m a up un se c a ra
sta tistik.
DA FTA R PUSTA KA
1.
Álva re z, P. P, G ue rra , A, C ., Be llid o , J. F.,
Ve rd e ra , E. M., C a ta là , A. B., Lo re nzo , J. P,
C o m p a riso n
of
m e p iva c a ine
a nd
lid o c a ine
fo r
intra ve no us
re g io na l
a na e sthe sia : p ha rm a c o kine tic stud y a nd
c linic a l c o rre la tio n, Br J Ana e sth 2002; 88:
516–19
115
sto m a to g na tic (J. K. G Une j) Vo l. 9 No . 3 2012: 114 - 116
2.
Po rto , G . G .,
Va sc o nc e lo s, B. C . E.,
G o m e s, A. C . A., Alb e rt, D., Lid o c a ine a nd
m e p iva c a ine fo r infe rio r third m o la r
surg e ry, Me d O ra l Pa to l O ra l C ir Buc a l
2007 ;12: 60-4.
3.
Mino ru, Y.,
Ke n'ic hiro , S., Kimina ri,
N., Ka tsuhisa , S.,
Hid e ki, F., Ane sthe tic
Effic a c y o f Ro p iva c a ine in O ra l Infiltra tio n
Ane sthe sia C o m p a re d to 2% Lid o c a ine
w ith 1/ 80,000 Ep ine p hrine , J o f Ja p a ne se
De nta l So c ie ty o f Ane sthe sio lo g y 2005, 33:
382-388
4.
Ke c k, M., Ze yd a , M., G o lling e r, K., Burja k,
S., Ka m o lz, L. P., Fre y, M, Stulnig , T. M.
Lo c a l a ne sthe tic s ha ve a m a jo r im p a c t
o n via b ility o f p re a d ip o c yte s a nd the ir
d iffe re ntia tio n into a d ip o c yte s, Pla stic &
Re c o nstruc tive Surg e ry 2010, 126: 5
5.
G a ffe n, A. S., Ha a s, D. A., Surve y o f lo c a l
a ne sthe tic
use b y O nta rio d e ntists,
Jo urna l C a na dia n De nta l Asso c ia tio n
2009, 75 (9).
6.
La w a ty, I., Drum , M., Re a d e r, A., Nusste in,
J., A p ro sp e c tive ra nd o mize d d o ub le b lind c o m p a riso n o f 2% me p iva c a ine w ith
1 : 20,000 le vo no rd e frin ve rsus 2%
lid o c a ine w ith 1 : 100,000 e p ine p hrine fo r
m a xilla ry infiltra tio ns, Ane sth Pro g 2010,
57(4):139-44
7.
Esp ino za , I. M. A., So lis, O . M., Azua ,T. F. J.,
G utie rre z, M. E. P., Sub m uc o us tra m a d o l
inc re a se s the a ne sthe tic e ffic a c y o f
m e p iva c a ine w ith e p ine p hrine in infe rio r
a lve o la r ne rve b lo c k.’ Br J O ra l Ma xillo fa c
Surg 2011, [Ep ub a he a d o f p rint]
8.
Ma sa hiko , S., Ta kuya , M., Ko ji, T., Se tsu,
Y.,
Kum iko , O .,
G e nji, S., Yuzuru,
K.,
Kiyo shi, I., m a sa hiro , U The c linic a l
a ne sthe tic e ffic a c y o f 3% me p iva c a ine in
infiltra tio n a nd b lo c k a ne sthe sia : a
c o m p a ra tive d o ub le b lind stud y w ith 2%
lid o c a ine hyd ro c hlo rid e c o nta ining 1 :
80,000 e p ine p hrine , J. o f Ja p a ne se De nta l
So c ie ty o f Ane sthe sio lo g 2002, 30: 48-61
9.
Yo zo , M., Mika , S., Na o yuki, K., Shinji, T.,
Sho g o ,
T. ,
An
Eva lua tio n
of
3%
Me p iva c a ine
C o m p a re d
w ith
2%
Lid o c a ine (1:80,000 Ep ine p hrine ) fo r the
Infe rio r Alve o la r Ne rve Blo c k’ J o f
Ja p a ne se
De nta l
So c ie ty
of
Ane sthe sio lo g y 2005; 33: 369-372
10.
Ro c him , A., Effe k p e na m b a ha n a d re na lin
p a d a lid o ka in 2% te rha d a p p e nyuntika n
b lo k d a n a lve o la ris infe rio r, Sp rulina Jurna l
Pe ne litia n Ke se ha ta n d a n Fa rma si 2010, 6:
51-55