BEBERAPA ASPEK DARI MASALAH PERGELANDANGAN
BEBERAPA ASPEK DARI MASALAH PERGELANDANGAN S KR I P S I
- * /
I : '■
‘
D ia ju ka n u n tu k M em p er len gkap i Tu ga s -t u ga s dan M em en u h i S ya r a t - syar at u n tu k M en ca p a i Gela r Sar jan a H u ku m ' V v ’: " ' /
/
N i /
Oleh : t S o e p a r w c t o
S tb . N o . 3944 J u r u san H u ku m Pid an a F a ku lt a s H u ku m Un iver sitas Air la n gga
S U R A B A Y A 1 9 7 3 BEBERAPA ASPEK DARI MASALAH PERGELANDANGAN D isetu ju i oleh :
( R . ItarsaSi V ars okus umo S. H .)
Pen gu ji Skripsi
DAPTAR 1SI U A B
I . P n G A N T A l i ..................................... . H a U n a ii
I
n . S&ISAB-SEISAIJ TlH UULM A P Ut U^UN UAN UAN .......... I l a U n a n
7 I I I . PKNGAMJUNYA Tf&JlAOAP M A3 YAUAJUT...................... f if llna nn
20 a , PfcN&iAKUJJjttA DIB1UANU KE1NDA1IAN KOTA . . . Ha la a a n
23 b* PfcffUARUHAYA DUUDAKo K US X I UTAI i .......... .. I la la oa n
28 C. MLNGAUUIWYA UXlUOAttu k^AMANAN MA3YAKA- K A T ................................................ ....................... Malaewn
2 J
I V . U&AlU-UiiAHA P&NYIUL&SAIAJ* U\ N K EU AU t U TAS I , Ua la a on
33 V • K £ S 1 W P U L A N ................................................... Ha Ue w n
49 DArTAit UACAAN ............................................................... Ha la na n
33
- M i l 1 t' j
0 £ « P J S 1 * K * A N j „UNIVE8SITAS AlRUNGGA*
I S U R M A J / i ■»— — — ------ —
B - A J L - 1 P K H A D T A R , ftoja k d ip r ek lo a ir k a n n ya ken crd oka a a k it e pada ta a < jca l 17
AQU dtea 1045 ya n s ItlA h l o in D oaora da a b a n co* k itn te r a s l e a - bnh dan b orb ftcb aoQ oa n n ju h oora h a ita ~ e ita b angna y a itn eo a iu ca o ya r a k a t yw 15 a d l l ea h a n r b crd a oa r fton ca o ila d a la a a r t ! o p i- r l t n l l da a c a U f i l l * J ola n ya a a ta la b d l l a l u l e la b b a a goa k lta b u ka n la b ot&atu ja la a yanfj r a ta dan oca n aka n t t t a p i a d a la b ooa - tu ja la a ya n g panob la b a a a - la b a a cj da a ea r a b aha ya* D orb a ca i e o - b a a n - eob a a a ta la b h it a l a l u i daa d a p a t k ita a ta a i b w e a ta - o o c a , nacun d o n ib la n b a lto la b b e r a r tl babtra k it a oecu a to la h b era d a d a la a headaaa ya n g b a lk * B erb a ca l ca oa a la h k in i tle b u l da a n a n - j a d i ta a ta n g a a b a g i k ita oecu a , a a r ta haru a d ita a g ffu la n g i o o c a - r a b er o a ca - o a ca .
S a p a r tl k ita k a ta b n i b a ngoa Ia d a n a a ia a d a la b banana ya n g lo b ib d a r i 360 ta b u a ea a ga a ya a p a b it g a tlr n y a p a a ja ja b a n d a r i b angea*»b angaa la in * Adapun a k lb a t yoa c a ya ta d a r i adanya p a n ja *
Jahan ta r o e b n i ya n g oa cp a l oa a t I n i o a o lh d lra a a k a n a la b banana k it e y a itn adanya k ec3a eta a ~ k eoa ea ta a da la si p ra d a a k a ea joa n * D id a la o ca ea ^ ca os p a n ja ja b a n it u o o g a la l a l n l a t l f b angaa k ite □ e n c a la o i kalu apu han t o ta a l , h a les p u h a a l o t a a l oana occa n g oa - dab a ta u oen ca ja d lra n a a n a ka n a lo b k a ia p a n ja ja b {u n a d a p a t d oqq h lo a p kttfcaynaa a la n d i b u a l k lta i n i ooea ra a can * ftr a k teh - p ra k tek p o a ja jo b a n oon ja d ik a n b angaa k l t a i n i
1 aebAgol bangoa yang bodoh dl do loo oogala lapMS«n kobldupon daa bal ini oeoua klranya dopat kita eaklunl beroaoa* Sotolab bangna Indoneola dangan Jalan rovoluoi dopat ccng- bolaa ponjajah yang borcokal dl poroukaan buai kita ini tojak oa- at ltu pulalob eulal naopak oogala iniolatif bangea* Dioaca-oinl natapaklab o«k»Ub-o«ltoUh| univcroltao-unlvoraitao yang tiebul bagalkan aandatran dicuoia bajan* Dan dari univaroitao-naivoroltao ltu tolab baayak eottelorkao pa- d o
ra cordlk panda! yang aaeuanya ini dapat kita barapkan oknn
- j*yu=bangkan o«eala yang telab coroka perolch deal keoajuaa bang- oaf taoab air dan nogara IndanoAia* Oalaupun kita telab btrade dl dalao Jacaa keaerdekaanf nonun do* olklan aklbat-aklbat darl adanya ponjajabnn yang oedcalkien laoa ltu ooopal o&karaog lnl caolb ponaopakkan benttik-bontuknya*Salnb natu diaatara gejala-gejala yang oaolb baayak tardapat dl dalao caoyarakat ini yaltu adaaya orong-orang bcrgeiaadangaa dlcana-ai* el* Seperti tolah kaal uterakaa diatao, bahwa bangea kite oo-
300 ngalaai lablb darl tahun oaea pea JoJohan dicana dl dalao oa- i on-aaoa ltu bangoa kita oengalaai pondcrltaaat daa yang wopai oaat keaerdakaan ini panderitaan ltu caolh toraaa yaltu pendorl- tann dibidang caterlll* Vttdo eaca nekarang ini bagaioanapun jttga kita baruo congokui b«h-
«a kcoajunn-ketsajuan darl eaayarakat kita aaat paaat, no cun dcal- klan keoajuan-*kcoajuan tcroobut tldak oolcbang jalanaya dalao or-
3
t l k a ta ta k s tr a ta , h a l i n i d iocb a b ka n o la h ka ra n a d i d a la a oa ~ s ya r a k a t n a olh te r d a p a t k a p in ca n ga n - k ip ln ca n ga n , d l ca tu p lh a k o i ka ya d id a la n kehidu pann ya tid a k ku ra n g au a tu apa dan d i la in p lh a k a i fa k ir a ia k in ya n g o a la lu o e r in tih - r in t ih niD ohon b a la o k a a ih a n a a a a ora n g d a la a a a n g o ja r aoou ap n a oi u ntu k panyaab u ng hid u p nya* M tra ka i n i a i fa k ir - n ia k in ka da n g- ka d a n g ta k a en pu n ya i ten p a t tin g g a k u ntu k b a rta d u h ; oera k a I n i a ia n g d ia a ka n o la h te r ik n y a o ih a r c a ta h a r l a a la n dimakan o la h oa ju kn ya anbun.D angan tw a p or- h a tik a n h a l- h a l ta r a ob u t d ia ta o dan dangan b orp a n gk a l pada f a l - jsafa h “Bahwaaanya o e tia p a a n u a ia it u a a ja k d ila h ir k a n a d a la h oa - a a f* k a a i b tn a r - b tn a r t a r ta r l k dan tergu ga h h a ti k a a i ta rh a d a p p er a o a la n i n i , la b ih - la b ih dangan adanya a n ju ra n d a r i P a a a rln ta h kapada oa a ya ra k a t u ntu k ik u t a e r ta n a cb orlk a n n a ra n - ea ra n d a la a a a a n g g u la n g i p a roa a la n p a rga la n d a n ga n in i* Adapun p a r eoa la n p ergela n d a n ga n in i a a b a ga ia a n a k lta k a ta h u l d ld a la a p a r- u n d a n g- u ndangan n a ga ra k ita te r d a p a t dan tcrca n tu n d ld a la a p a n a l 809
K lta b tJndaag-U ndang llu ku a P ld a n a , aob a narnya p a a a l i n i oudnh t i dak ku aaa l a g i u ntu k B tnb endu ng dan a a n g a ta oi p era oa la n n ya h ln g - ga p a o a l ltu a «o la h - e la b aaru pa ka n p a oa l ya n g la p ota n *
S cb a ga i hacb a d a r i ila u pangotahu an ca ka k a a i akan a a n - eob a d l d a la a ka oea p a ta n aanyu mm a k r ip o l In i u ntu k a a a b a rlk a n ou ab angan guna ik u t o a r ta cangu pao p a rooa la n ta r a a b u t, oa ca ra l i eu pangata hu an p u la dangan a a a p a rh a tik a n p u la adanya fa c to r - fa c - to r o b ya k tip ya n g k a a i l ih a t dan ea ka lka n a a n d ir i d ld a la a p a r i-
4
koh ld u pa n n a a ya ra k a t* 8 « b « lt» n y a k a a l a en ga ku l behwa ou a tu p ea - da p a t tld a k la b e u tia k oengaadu ng k eb ea a ra n , padanya te a tu tld o k ic r U p a s d a r l a da aya k e k e llr u a n - k e k o llr u a n a ta u k eoa la h a a - h ooa - la h a a d a a k a rea a l t u pu la >< a eg a la k r l t l k - k r l t l k yea s a lfa tn y a aeab angu n o e la lu k a a l p erlu k a a dongan nakoud a g a r o e g a la p o a la - ja u a a - p en la ja u a a k a a l l a l d a p a t a en d ek a tk a a kepada i a t i p c r c o - a la n n ya , da a dengan d o o ik la n akan d a p a t a en gu ra n gl k ea a la h a a - k e- a a la h a a ya n g eu a g k la d ltlc b u lk a n .
Meaang a a a a a la h ya n g k a n l p crooa lk a n d ld a la a buah ka ra n ga n l a i ocru pa ka n a a a a a la h c e n ta l ya n g a a n ga t o u l l t peaeenkannya d lo e - b ab ka a k a rtn a d l d a la oa ya te r J u lia p o r a ea la n - p e r a ea la a yon® oa * tu oa aa la in n a lia g b e r k a it- k a ita n h ln ggfl aedb u tu hkan a u a tu p e- a eca h a a ya n g b ea a r - b ea a r J itu * D l oa tu p lh a k pertu cb u h a a penduduk ya a g k in a h a r l k in a a e a ja d l p ea n t dan d l l a in p lh a k tid e k a da aya p orlu a ea n d ld a la a la p a a ga n p e k e r ja a a h a l l a l akan b e r n k lb a t a d a - a ya a u a tu k r la la y a ltu a da a ya p ea ga a ggu ra a y a a j a e r a j a - l o l a d l * ea a a - a a a a * Pea ga a ggu ra a ya n g k la n b a r l k la a b erta a b a h a p a b lla t l - da k e e p a t- e e p a t d a p a t d le a r lk a a ja la n k a lu a rn ya aka n a en ja d lk a a b orok a I n i aeb agaft **Tuna K a r ya " ya a s te r ju a da la n ju r a a g k e a la - ta a n o a a ja d l Itaua p ergela a d a n g a a .
Pada ea k tu l a l p ertu a b u h a a ponduduk - ( a p a la g l d l P a la u J a va ) t a a a g a t oea yed ih k a n « ka ren a Z ndonea la a a b a ga l a u a tu n ecor e ya n g o lfa tn y a a n olb a g r a r le den gaa o le tla n y a ya n g o a a lh fl t a tl o 1 - n l oudah te k nu n gkin l a g ! d a p a t aonb endu ng a ru a p trta eb a h a a p en - dudttk ya n g p ea a t l t u a en g ln g a t kead aa n dan lu a a a ya p u la u J a va . K a lih a ta n n ya a a ja ta k perXu k u w a tlr ka ran a p u la u - p u la u d i lu a r . Jawa o e p e r ti S u a a tera , K a lia a n ta n , S u la w es i dan I r ia n Jaya a a oih keku ran gan penduduk* te ta p i b a ga in a n a b io a t e r j a d i peaecahanaya kaXau tr a n s a ig r a a i a a n p a i a a a t i n i a a olh o u l it d ila k a a n a k a n b c r - hubung a u litn y a b ea ya a a r ta J ta a iX lta a - fa a lX ita a ya n g dip erXu kan ?
D a r i a u ra t ka b a r k a a i a ea p eroXeh b a r lta bahwa ren ca n a n a a io n a l tr a n o a ig r a a i d ia k u i beXu a a a ra tu e pa ra a n d a p a t diXakaa na kan b e r - hubung adanya k e a u llta n - k e o u lita n peab ea yaa n d a r i p ih a k P e a e r in - ta b e e n d ir i. U ntuk i n i P ea er in ta h a en g a n b il jaXan dangan a en ga - dakan "Sara k a rya tr a n B a lg r a a l" y a itu au a tu p roa ea tr a n e a lg r a a i u ntu k nenbangu n a u a tu a a a ya ra k a t b a ru a ta a d a a a r k a r ja d a r i p a * r a tr a n e n ig r a n it u a e n d ir i dan P a n a rin ta h hanya akan a ea b er ik a n f a a i l it a n - f a a i l i t a a ya n g pokok- pokok a a ja a a r ta p ia p in a n - p ia p i- nan dan b ia b in g a n - b ia b ln g a n ya n g diparXu ka n u ntu k itu * Ka a i k ir a uaaha ta r a eb u t d ia ta a d a p a t a en ca p a i h a a iX ya n g b a lk b iXaa a n a b angaa In d on es ia dangan penuh kea a da ra n aencu rahkan a e - genap ten a ga dan p ik lr a n n ya u ntu k dangan aunggu h- au nggu h a en ga - ta o i p a ra a a la n itu a eca ra n a a io n a l dan dangan k o a r d in a a l ya n g ba ik a n ta ra P e a er in ta h d l a a tu p lh a k dengan p a ra tr a n a a ig r a n d i la in p lh a k ; a p a la g i k a la u d il ih a t bahwa tan ah a ir k ita in i a d a la h tan a h a i r ya n g p a lin g aubur akan kekayaan a la a n ya a a r ta au kar d i ea r lk a n ta n d in ga n n ya d i b u la ta n b u n i in i*
P a r lu k a a i u ta ra ka n bahwa ka ra n a a a n ga t a u litn y a u ntu k a ea p er~ o la h b ahan- b ahan l it e r a t u r e a en g en a i n a a a la h pargaXandangan in i a aka penyu au nan a k r ip a l in i d itek a n k a n kepada kea d a a n - kea d a - a n n / a ta d l d A lfio k «j)i4 a p fi« oa a jra ra b a t a ea u a i d e a s M h a ta c s r i i cn oa a la b por^ tU B d AB s a D it u o e a d ir l jraac oeru pateaa ca a a a la h c o - V e U i «
B oka ra a c a a a p a lla b U a i o e b tlw i cw tts a feb lri u n io n pen cfln - ta r i a i afcaa fea a i percu a a b a a b ooeopa ton i a i ua %uk ooa yotspa ih a a r a o i ta r le a k a a ib fa n s oob ooa r- b a a a ra jra tie pada a lea r b ita Dapah P r o f. H o o lja tM SB* | a o| atidab tla d a , ja a s ta la b o c c b e r ik a o b o* k a l il c u p a a ca ta b u a a ya a g tla d a t a r a i l a i b n rfa a ya * B aqa sa oooa - l a b e b a jlb a n dan o a a l o a la b b o lia u aban d lta r io a a lo b Tu b aa
Ya a g H a h a Keaoa*
- ; ♦
P e o il ia n p u l a t a a i ea op oik a a u aapaa t e r le a k a a ih b epada oaca n p ib a b jr>nc ta la b a eeb a a tti b a lk d a la a c e c b e r lk a a b ab aa ^b a b a a a * ta n p a tu a ju h ^ p etu a ju b a ob la g g a k a ra a ca a i a i d a p a t d la a lea a ifca o *
Afeb lr b a ta , eeoooa oa g a la ja a a - ja a a tc r a e b a t d a p a t d it e r ie a b a g a ! a a a l oa la b a lo b Tu b aa T n a j Hobo B oa, don b a a ja la b Tu b aa fOD ff tfaba Coo a e o a ta - e a ta ya a o d a p a t o o c b o r ik a a b a lo a a a jraog a o tle p a l da a ^ aa ja a a - Ja oa a jra it u .
- m
♦
- ana la b l « r M b a l *
D ld a la a te lla w a s a p a a p oreo& la a o M s «iM t p « fi| « ftia a p e r - $ « lta a « a e > A *)i d a la o a tfia r a l t « ) » b U b Ia d o a « a i« y« * 3 a a a p a i ca a t i o i ttarapa& aa p r a b lw n ya n g a o a t pallSc It*** t& ra a ya « s ^ e d a r n a toft d la ta a l* d lo a oo p a r «w ia D l « r e e b « i d a a ^ o a a o s s t o e o e r lu - b a o p M kya teeftia o a a e tr a .
O la b b r e fia k it a a d u r a a n I n i ood a a a cooyeXoaffisarattan p e a a a c a a - oo d l d a la o fta ga la b ld a a g la a g b a r a r tl p a isb w tgtiM Aia a fi d id a la » ~ nyo coooalcttp o o c a Ia « M 0 i*oa j| t a opob b oh ld u p a n , tu b a ia & a a la b la b tu iloa p o io o o U fl Q os coa a l ea o o a la b p oroola a d a og a a l a l J «$ a tw / e - g ya q ya d ieoa ka b a tt p a n ya leoa toa s yo b «rca ca a n d ea s oa lo jtts y o tfcrop pecb aasttfioft fr& a ra a # l a l * fteb arb an o a r H o b b i t e tln ja n p c r e o a la a l o t d l d a la o a lo o b v t a p oet l i p A s ca ra S a p u b llb le d o c o o ia * O ojofe 0 J a il 1083 to lo h ditotaplE AQ bahwa JliulAn|«U adai)| D a ea r 1045 d i p trla k u k a n k o cb a H
v #
oa b a g a i U adaag- U ndaag Da e a r ya n g ecA a ga A tika n U n d a n g- U n d a n g D o- . » o a r S M o a ta r a 1050* Dan s a b a g a ic a a i p u la k it a k a ta h u i b erea ca
- * /•, ^ *>t *-? * bahwasAitya O ndaag-U ndaag D aoar 1040 d i p trla k u k a a k a a b a li it u a - * » * * p *
d a la h b a rla k tt d a la a koeftlu ru h a n - a r tia y a ta b oarttb ah oa ca o o - . * k a l i B A tir i d a r i "pad® U ndaag-U adaag D aoar 1045* D aagaa la in p e r -
■- * *♦ '
o a b a
ka ta a n U adaag«U adaa| Da ea r IM S c a ta r ia jr a d ta g a a U adaas - . ' , ^ ■■ *
U adaoc D aoar 1050 da a ya a s b a rb ed a h a a ya la h fo r a / b ea tu kn ya oa -
- Ja* H a
I i n i a d a la h ooa u a i dangan pokok- pokok p ik ir a a ia a ta a s
k a o b a ll k « UUD 1045 ya n g d lk a ta k a n bahwa 'U Jndang-U ndaag Da ca r 1045 i a i d ip a rtA h a n ka a oa b a g a i k oa elu m h a A "* I ,
%
D id a la a D adang-U adaAg D aoar 1045 ln l^ ta r d a p a t ooou a tu p a - a a l ya n g b arhu bttagan d e a p ia p a ra a a la n P orgela n d a a ga a y a itu ya n g ter ea n tu a d l d a la a p a a a l 24 U ndaag^U ndaag D a ear 1045 ta r oa b u t* rt
1 D loeb u tka n d l d a la a p a a a l 34 U ndaB g-U ndaag D aoar 1045 bahwa t " f a k i r o ia k ln da a a n a k- a n a k ta r la n ta r d ip tlih a r a o la h n oga ra ” .
- % D lo in i ta k ada p a a je la a a a l « b ih la a ju t ta a ta n g a r t i Hfa k ir - o io - k ia da a a na k- an ak t a r l a a t a r " . »■ D aagAa n a n gu ra ika n p A a a l 34 U ndang-U ndaag D aoar l O i l f i n i * kaeai # * , b a roa kou d u ntu k nenghu bu ngkaonya dangnn p a b a I 505 K ita b O a d a a ^
/ * \ * U adaag Bukuo Pid a n a ya n g B eoa ng k a tc n tu a a p r fo a l i a i oaoa - oa ca
9 \ I -
ea ngu pa o ea n ga n a l p a r a a a la a p a rga la a d a a ga n - d ioa n a k a ta n tu a a - k oton tu a o U adeng-U ndanjt ya n g oa tu ta k ca ou n gh in ka a b crla k u n ya ta rh a d a p keta a tu a A *ka toB tu a n Uadang«»Und*>"t£ y^ ng la in * Ja la on yn apakah panarapan p a oa l 505 KUHP it u tid a k b a r ta a ta n g a n dongaa p a M l 34 U ndatig-U Bdang D «oa r 1040 ya n s o le h Dapak R oeola n Sa le h S tU ^ d lk a ta k a n I "Khu au onya oen g en a l n oroka ya n g b ergela a d a n g a a i n i oomxru t h eoa t ea ya tlc b u lla h p erooa la tt* y a ltu bahwa k eto n tu a n - k e- ten tu a n d l d a la o p a ea l 805 K ita b U odaag-U adang Dukua P id a - na l t u tid a k la h b er la k u l a g ! dengan adaaya Itadaag - U ndaag D aoar k ita ter u ta o a o e a g ea a l p a oa l 34 nya*
P n oa l 903 K ita b U odang-U adaag Qukua Pid a n a tid a k b erla k u
k flf« O A hukuo du e b anya oeru pa kan h u ru f- h u ru f ya n g o a t l b e - la k e'* .
ItatuSc oeou ju terh a d a p p tr c o n lo n ya n g headak k it a b a b a o lo b ih la a ju t b a lk la h k it a tln g g a lk a n t e r l e b ib da hu lu p e r o o a la n - p e r c o - a la a te r o e b u t dan d a la o ken ya ta a n n ya p a oa l 003 KUIIP* c a o lh t o - ta p b e r la k u te r u a a eb a b ta k ada oa tu k eten tu a a U ndaag-u adaogpu n ya n g dongan to g a o - te g a a a ea ca b u tn ya . fleb elu a k it a o e ta a ju tk a n u ra la n in i* o a r lla h k ita o oa o- n gok k ob ela k a og o eb ea ta r u ntu k o e llh a t o o ja r a b d a r l pada K ita b
U adang- U ndaag Hukua Pld a n a ya n g b er la k u d a la o a eg a ra R op u b llk Xn d oa ea ia ya n g oa op a i oa a t in lp u n c a c lh daa oodang b e r la k u to - ru c*
S eb a ga loa oa k ita k eta b u l oen u ru t p a oa l
0 U n d a a g- U itd a n a o e e o r
1
tahu n 1046 n a oa d a r l UCTBOEK
VAN S TRAPRiC U T V00R H E D E nW «D 3 I S -
O IB d irob a h o e a ja d i ttotb oek va a S tr a fr o c h t dan ffetb oek ter o eb u t k cou d ia o d a p a t k it a oeb u t a ta u k ita p o p llc r k a n o e n ja d i K ita b
1 R oeola n fla leb flU . fl t e l o o l Pldan n In d a n on iq . Ya ya oa n D a- dan P e n e r b it G ajah Mada* J o g ja k a r ta , 1000, h a l. 30*
10 U ndang-U ndang Hukua P id a n a *
Hukua Pid a n a H a t e r iil dangan k eten tu a n U ndang-U ndang 1958 no* 73 Lea b a ra n n ega ra 1958 no* 127 dangan perob a h a n - perob a h a n dan ta n - bahannya b a rla k u u ntu k a a lu ru h w ila ya h In d on es ia a e ja k ta n g g a l
29 S a p ta ob a r 1958 dan k a a i k ir a a a p a r ti apa ya n g d lk a ta k a n ola h 2 ) B apak a la a rh u a P r o f. M o elja tn o SH* d id a la n ter je a a h a n n etb ook van S tr a fr e c h t ka K lta p U ndang-U ndang Hukun Pld a n a ya n g te r d a p a t d i d a la a k a ta p en ga n ta r b a lia u oudah cukup je la a *
D a la a tin ja u a n k it a a en gen a l a r t i d a r i p ergela n d a n ga n n a - ka p e r lu la h k ir a n ya d is in i d ia d a ka n p u la p en in ja u a n kapada b eb e- ra p a buku d a r i p a ra p a n ga ra n g, d in a n a n ereka a en b erik a n p en a f* a lr a n dan gan b aran tcn ta n g l o t dan aakna d a r i p a s ftl- p a s o l d id a - la n K ita b U ndang-U ndang Hukun Pid a n a te r u ta o a ya n g barhu bu ngan dangan p a a a l 505 KUHP. Aga r je la o k a a i akan a a n gu ra ik a n b eb era p a p c n u lie s a ja *
O ra n g- ora n g gela n d a n ga n ia la h or a n g - ora n g ya n g a e n p e r ll- h a tka n o i f a t kesa gan an u ntu k b e k e r ja ta n p a a ea p u n ya i te a p a t t in g - g a l a ta u au atu p a n ca h a ria n ya n g la ya k * I n i a d a la b a u a tu d e fin io i d a r i Rencana U ndang-U ndang ya n g ta la h d ioa a p a ik a n o la h P e a e r ln - ta h kapada Dewan P a rw a k ila n Ra kya t a en ga n a l Pergela n d a n ga n *
M engenai l o t i l a h pa rga la n d a n ga n in i b a nya k pa rb a da a n p a * han a ta u pen da pa t d a r i k a la n ga n p a ra p e n u lio .
D a li U u tia r a ^ d id a la a W etb oek va n S tr a fr a c h t vo o r In d on es ia
2 ) P r o f* M o elja tn o S H ., K ita b U ndang-U ndang Hukua P id a n a .
Yaya oa n Badan P e n e r b lt G ajah Mada, 3 ^ D a li M u tia ra , T a fa ir K ita b U ndang-U ndang Hukua P id a n a •
IX
yanff te la h d ip er b a h a r u i den gaa p oa jela a a a n ya a oa ter jea a h k a a la a a d lo o p o r ij dengan "P oia a eon g a a " b o g itu p u la p e a u lia - p o a u lia ya a g la in a o p o r ti M r, W .B .L. B uachkoaa4 * ya a g to la h d ite r jc e a h - 0 ) kao o la h R. S o o a ilo dan R* S o o a ilo a o a d lr l d i d a la a b u ka a ya . Menurut h e s a i k a n i n tn g on a i ia t il a h “ p ola n con ga n " I a i k u ra a g la b to p a t a ob a g a i apa ya a g d loa ka u d ka a o lc h p a a a l 505 KUHP* D oagaa k a ta "p ela n con g a a '’ l a l a ea p u n ya i oa ka a a e o la h - o la h a oa oora a g k a - ren a ha aya ter d o r o n g o le h kOQOoaraa a a ja a erek a la lu eola k u k a a b e p e r g ia a koaaa a k o o a r i u atu k o e o b e r i feopuaaaa r ok h a n ia ya . D a la a k a ta p ola a con ga a itu o o o la h - o la h tid a k ta r c o r a ln bahtra a e - r ek a a d a la h a ra a g ya n g ta k a ea p u n ya i p ok erja on d i to a p a t daa ta n p a t tin g g a l ya n g to ta p *
Ka a i k ir a le b ih te p a t dan ooa u a i dengan d e f i o i o i d a r i P e- o o r ia ta b y a itu ter jen a h a n a la a rh u a Dapak P r o f* M o elja tn o
8 H ,ia -
n la b gela n d a a ga a ” .
M ongoaai p ergela n d a n ga n i a i R* S o o a ilo n ecb erik a n k o cen ta r a ob a - g a i b e r ik u t * "P ola n oon ga a la a ea . ’ ju ga ooa geeb a ra a ta u b e r tu a la a g a r tia y a b ork a la a a koaaaa k e e a r i9 b orp ia d a h - p ia d a h d a r i a a tu to a p a t k oten p a t ya n g la in . I a i d a p a t dihu ku a a p a b ila p o tu a la a g i - tu tid a k a ea p u n ya i o a ta p en ca h a ria n , b ia a a a ya d ila k u k a n d o* a ga a a in ta - a in ta k ea a n a - k en a ri*
B ord a a a rka a a ta o k oa oa ta r o o p e r tl tor a ob u t d ia ta o * ca ka keou dia n
- ^ K r* ft.K .L , B u achkens, K ita b U adanft-U adanft Hukun Pldan ^ D enran Kon on ta r* s 1
R« S o o o ilo , K ita b U adang-U adaag llukuo Pid a n a a o r ta Ko- eon ta r2 n ya P a a a l d en i P a a a l.
12
d a p a tla b k ita a e n a r ik ou atu k eoia p u la n bahwa p er s «la a d a B (o n ya n g d a p a t d iken a ka n o le h p a s a l 803 K ita b U ndang-U ndang flukuo P i dona ia la h oerek a ya n g ccla k u k a n p ek orja a n oon gecb a ra d a r l a a tu to o - p a t ko tea p a t la in , ya n g oana oora ka itu i
1 , ta k oea p u n ya l ten p a t tin g g a l ya n g ta ta p 2 . ta k oea p u n ya l p tk o r ja a n ya n g ta ta p p u la ** S op ln ta a la lu oeoa n g k ita a ga k kab u r dan o u l it u ntu k ooa ya ta ka n oana ya n g p erga la n d a n ga n dan oana ya n g bukan d a la o a r t i k a ta o « - ou a i dongan peru ou aan d a la o K ita b U ndang-U ndang Bukuo P id a n a .
A p a la g l n a a t*n a a t a o p e r ti eek a ra n g in i d loa n a poru oab su i-
- peru a a h a a d i k o ta - k o tfl bo ea r oudab na nga t ou kar oaka poga tra i ya n g g a jln y a k a e il ta rp a k a a ta k d a p a t eonyowa ru oa h ( a p a la g l n ea - b a l i ) a okod a r u ntu k b er ted u h ; o le h ka ren a n ya dangan torp a k ea tla jj g a l d l gu b u gtgu b u g a ta u d i p ln g g lr - p in g g ir tok o ata u pu n o ta o lu n - o ta a lu n , p a eA r- p a oa r b ers a oa - oa oa kaun tu na k a r ya . T a p i w alau pu n d e a ik ia n oerek a i n i tokh ta k da pa t d ia eb u t a eb a g a i p a rga la n d a n ga n oeb a ga la a n a ya n g d loa keu d o le h p a oa l 805 K ita b U ndang*U ndang Qu- kua Pid a n a aab ab u ntu k d a p a t d ia a b u t a a b a ga i p a rga la n d a n ga n h a - ru o d lp a n u h l adanya dun u nsu r ltu o a k a lig u o y a ltu ta k oea p u n ya l o a ta p en ca h a rla n ya n g ta ta p dan te a p a t tin g g a l ya n g te ta p p u la .
S a ta la h b oru oa ha u ntu k oon gu ra ik a n dan oen in ja u con gon a l p e n g e r tia n Perga la n d a n ga n it u , oaka oeou a i dongan ju d u l b ab XI 1- n l n a op a lla h k ita pada p ora oa la n guna oeo p er o leh p etu n ju k con g e- n a l a ob a b - oeb a b apakah k lr a n ya ya n g otn iob u lk a n adanya P o r g o la n - dangan in i* Pergela n d a n ga n pada waktu I n i a tru p a ka n a a oa a la h ya n c oa - n ga t ou ka r d ip eea h ka n o le h P o e e r in U h i Dan ca oa a la h i n i a d a la b a eru p a ka n e a e a ilo h ya n g a ifa tn y a a u l t i co o p lex * B anyak oa s a a la h ya n g tia b u l d a r i p era oa la n in i* Dukan oob ab d a r i d i r i p e r g o lo n - dangan a a ja ya n g da p a t een ia b u lk a n a k ib a t it u , te ta p i ju otn u o o - b a g ta n b es a r oeb ab itu te r lo ta k d i lu a r d i r i a i p ergela n d a n ga n i -
0 ) tu a o n d lr i. Bapak R oea la n S a loh 5H, d id a la a ka ra n ga n b e lia u * * - ♦ n ya ta ka n i
" te r u ta a a a p a b ila g e ja la b ergola n d a n ga n i n i d itin ja u le b ih d a la a , d l a e l id l k i aeb ab au sab ab nya, a aka akan te r a y a ta b ah tra oeb abjtya g e ja la i n i a d a la h b er b a g a i fa c to r ya n g in h a e- r a n t.d a la a keadaan n ega ra dan a a oya ra k a t k it a ; D apat d ik a ta - kan bahwa a eroka i n i a d a la h ora n g2 ya n g fa k ir a ia k ln , tid a k a ea p u n ya i kekayaan u ntu k ponyacbu ng h id u p . M aaalah p en ga n g- gu ra n , koadoan okon oa l n eg a r a , a a oa la h koa aan an , oocu anya a oru pakan fa k to r ya n g a en d oron g tic b u ln ya g e ja la in i ka ren a keada an d a la a ca a ya ra k a t dan n ega ra k ita te r a e b u t d ia ta o i - tu la b , c&ka a erek a a e n ja d i ora n g a ic k ln dan a a la n ju tn ya a en - ja d i p en g ea io dan ora n g gola n d a n ga n ".
D ia ta o te la h k a a i u ta ra k a n b ahva b anyak eu aab ab ya n g a e - ola b u lk a n a k ib a t it u , b anyak ou cb cr yan g a on ga k ib a tk a n b a n jir n ya era n g gela n d a n ga n d i n ega ra k lta i n i . Karena adanya p ora oa la n k e- p a d a ta n penduduk, b eneana a la a o e p e r ti b a n jir , a n g ln pu yu h, gu - nung a e lo tu o , a u o ia kea a ra u ya n g to r la lu la c a , adanya haaa tik u o ya n g a eru a a k tan a a an p a ra p e ta n i, gangGuan koaaanan dan e a o ih b a -
0 ^ Roea la n S a leh 6H, Op c l t » h a la oa n 40*
13
14
nya k l a g ! la in - la in n y a * D ia n ta r a a k ib a t ya n g te la h a en ia p a d ir in y a s e p e r ti te r s e - b u t d ia ta s a erek a la lu k eh lla n g a n ten p a t tin g g a l dan o a ta p en ca - h a ria n n ya * M e llh a t g e ja la s e p e r ti te r s e b u t d ia ta s te r n y a ta la h bahwa s eb a b - au aab ab d a r l pada p ergela n d a n ga n a d a la h s a n ga t b erb ed a u ntu k e a - ca - a a a a d u lu dan naea s eka ra n g* D ioa n p in g a o t i f ya n g kh as d a r i pada kaun p ergela n d a n ga n d u lu y a ltu keb anyakan p en ya k it o a la s b a k e r j a , a aka a a e lh b anyak s eb a b - a u sa b a b ya n g l a in ya n g k lr a n ya a e - ru paka n seb a b la n gs u n g u ntu k a ela ku ka n p erb u a ta n - p erb u a ta n te r s e - b u tt
Penduduk In d on es ia b erta a b a h n ya k ia n p ea a t te r u ta a a d l pu la u JawA» Menurut P r o f* D r* S e o o itr o D jojoh a d ik u s u oo pada tahu n 1054 penduduk In d on es ia ku ra n g le b ih 81*000.000 jlw a , u ntu k tahu n 1955 - 82,53 Ju ta Jlw a dan tahu n 1081 - 99*000*000 jivr a , tahu n
1904 - 103 ju ta jlw a . B e g itu la h k lr a n ya p u la u Jawa ya n g d id ia a l o le h 2/3 d a r i penduduk oelu ru h In d on es ia - sed a n g lu a a p u la u Jawa te r s e b u t s a a a dengan 1/14 d a r i lu a s s elu ru h kepu la u a n In d on es ia dengan p u la u - p u la u d l lu a r Java penduduknya ya n g b e r ju a la h 1/3 d a r i s elu ru h penduduk
In d o n es ia ya n g a en d ia a i tan ah s e lu a s 13/14 s elu ru h kepu la u a n In d on es ia *^ ^ D engan d e a ik ia n Jawa ya n g a eru pakan da era h ya n g a g r a r is dengan b erta a b a h n ya penduduk ya n g p es a t ltu ca ka oa k in la a a n a -
1 ? r P r o f* D r* S o e n itr o D jojoh a d ik u ou a o* E kon oal Penbangu nan*
10
k in s o o p lt p u la k ir a n ya tan a h yona d a p a t d lk er ja k a n * A p a la g l pa da w aktu i n i a ek a n ln a n l d a la a lnpnngan p e r ta n la n pun h a a p lr da p a t d lk a ta k a n b elu o eenaapakkan k eea ju a n n ya . Tanah ya n g b la oa n ya d lk e r ja k a n cukup o lo h dan u ntu k ca ka n 2 ora n g k e lu a r g a - terp a fc- aa d lk e r ja k a n dan a e o b e r l ca ka n u ntu k 5 ora n g k e lu a r g a - dan 3 k e lu a r g a ter o o b u t oeb en a rn ya oudah terca n u k pen gan ggu r yan g o la h
P r o f* D r* S o e o ltr o D jojob a d lk n ou oo d leob u t a ob a ga l "o r o n g p c- nga ngcu ran ta k k e n ta r a " (D lo g u lo ed u n en p loyn en t).
Ka la u tokh o e p e r tl h a l I n i k lta oa a lh oeeb la r k a n tor u a □ en eru o d a la a a r t l P en er ln ta h ta k o o a b e r l a ogora ja la n keoroh poaeoahannya p er s o a la n ter o o b u t - oega ra a on g ob a tln ya t oon yetop a ru o ponganggu ran ya n g ta k k a n ta ra to r o eb u t ea ka a erek a p a o tl akan b e r ja la n kea ra h ju ra n g p a rga la n d a n ga n *
B erta ob a h n ya panduduk ya n g ta k oepadan dangan b erta ob a h n ya l a - pangan p ek er ja a n , kohldu pan d l daoa oa k ln a e n ja d i o u l l t oeb a ga l a k ib a t takana n panduduk, oedangkan koooop a ta n b olter ja d l lu a r n a k tor p a r ta n ia n tid a k b erta ob a h a ob a n d ln g dangan p erta ob a h a n jltr a , D loa a p ln g Itu p u la pada uauanya p a ra p a ta n l tid a k a ea p u n ya i k o a h lla n la in - a r tin y a oocu doh cora k a oela ku ka n tu ga on ya y a ltu a en ea n gku l dan a a e a llh a r a ta n a oa n cora k a kab anyakan ta k b ea p u n ya l p a k erja a n la in oeb a g a l penaob ab p on gb a a lla n * U epaaa o a ja ooeb u a t p a k erja a n ta n ga n o e p e r tl ooeb u a t k o e e tt a cob u a t ea pu , ou la k dan la in oob a g a ln ya . Ta ga s n ya p a ra p a ta n l d l In d on a a la khusunnya d l pu la u Ja va hanya d a p a t oela ku k a n p a k erja a n a en ea n gk u l, aena na a dan a a n u n a l - la in Itu oa rok a ou kar u ntu k oela ku ka n a p a b lla d lb e -
B ib a s ta a b ea a r a d a la h er a a g - o r a a g ya n g b e r a o a l d a r l d e e* (b a ka o p e ta n i) ya n g d loeb a b k a a k a rea a oob eb a o p e r tl t t l o h k a a l oeb u tka n d ia ta a - (k ep a d a ta n pen gh u a l d ea a f b eneana a la n v haoa tlk u o » c a s ta kea a ra u ya n g t e r l a l u p a n ja n g ) eea yeb a b ka n a erek a b erd u yu a - d u - yu a p e r g l ka k o ta u ntu k g ek ed a r gu aa penyacb u ng b ld u p a ya . M esaag peru b ahan e a r l h id u p d a r l oa ora a g ya n g b ftaoa b e r d ia a d l k o ta (k u - l i - k u i l , b u ru h - b u ru h ) u ntu k o e a ja d l p a ten t ya n g b e r tln g g a i d i d o- oa a d a la h ou ka r. T e to p i oeb a llk n ya oa ora a g p a ta a i ya n g tin g g a l d l da oa u atu k o e a ja d l k u li- k u ll/ b u ru h - b u rh h ya n g tin g g a l d l k o ta a d a la h au dah*
r l p oh erja a n ya n g la ta * D ld a la a ra a gk a a tn e a r 1 b ahaa- b ahan u ntu k oanyu au n a k s ip o l l a l k a a l te la b a en gu a ju n gl b eb era p a te a p a t ya n g a eru pa ka n oa ra n g b a g ! kau a g ela a d a a g a a * td s ia p u la n jrang k a a l p tr e le h b ahva cer eh a
D ta a a p tn g penyeb ab a o p a r ti ya n g ta r u r a l d la ta o a a o ih t e r - d a p a t oob a b - oob a b ya n g l a ia ya a g cen u ru t h a a a t k a a l a oru poka a o e - b ab ya a g da pa t d il ih a t d a r i a eg t p e l l t i o l . S e p e r ti k it a c a k lu r ^ i b eroa a a au a tu p a r ta i pada a a a a - a a a a ya a g la lu aaab u tu hkan oa oea ya a g b a nya k u ntu k acndu ku ag ka b aadak p a r ta in ya c a r ta e e k a llg u o u ntu k a en gh a a ta a p a r ta i la w a oa ya * D ld a la a a tn e a r ! ca a oa ya n g b a oa r ju a la h n ya l t u a aka ta k a e g a a - s e - ga a p a r ta i lt u a ea g a ja a ea ga ra b k a a a a ooa a ya d a r i o a g a la p a la ook daaa u a tu k dlb aw a ka k o ta gu aa aaadu ku ag r a a o lu a l l a l dan l t u d a r t p a r ta in y a . H a l tn t J ela a a a n ga k ib a tk a a b erb ond on g- b on dongnya
16
- r a n g s a n g a ltr ka k o ta ya n g b a r a k ib a t b erta a b a h n ya penduduk d i
b o doaa n ya * Dan koa ya ta a a n ya d ia n ta r a corok a in i b a a ya k ya n g t i n j j c o l d i k a ta a o b a g a l ora a g G O laadongna e a c b il nonunggu jo n ji- J o n -
j i ya n g d lb o r lk a a o lo b p a r ta ln ya * M alahaa ada h a l ya n g lo b lh a on yod ib ka B l a s ! d Id a n o a u a tu P o r to i ya n g Jtiotru a o n g o r g a n le lr ora n g *ora n g gola n d a n ga n y a a g oudah ada d i k o ta - k o ta u ntu k o o tia p oa a t d ig vra k k a a guna k op en tln ga n p a r - ta ln y a . D oa ik ia n la h keadaan p o i l t i k pada Daoa it u d in a n a au atu p o r ta l nonoBpuh J a la n ya a g o o d co lk la n a oru glk a n k op on tin ga a ca eya - r a k n t a o a l o a ja guna kep en tln ^ a n p a r ta ln ya * Monurut k a tera n s a a Dp.
U ta a n K o len o l In fa n to r i Mob* O a ffa d a r i Kocando Ponaapu ngan Tuna Ka rya Jfa tin koadaan p tr g v la a d a n c Q B d l k ota S u rab aya pada ca a t i o i audah oonu ru n ju s la h a yo dan h a l l n l d loeb a b ka n eon u ru t b o llo u k a - rea n cudah tid a k ada la s t p ecb ela - p ecb ela n ya *
S oa p a ila h ooka ra n g k a s l u ntu k oon gu ra lk a n ponyob ab ya n g p a lin g u tana d a r i oa oa la h p orgola a ria n ga n ya n g oa a p a i oa a t l n l c a - o lh b o lu s torp oea h ka n oa a a la b n ya 9 y a ltu a k ib a t adanya p on ja ja h a a d i Duka b u s ! k ita l n l * floga ra k ita to la h lo b lh d a r i 390 tahu n d lja ja h dan d ih lo a p o lo h b angea la in * P lh a k p o a ja ja h d lo a a p in o a oa geru k kokaynnn a lc n n e- fle r l k ita | ju g a n ola ku ka a p oa gh ica p a a dan pon in da oa a dongan l a ia k a ta y a ltu adanya H£ x p lo lta tlo n d o 'l'h o c s o p a r 'l 'hocao** to r h o - da p r a k ya t Ia d oa oola *
Danffoa In d on oa la oob olu a adanya p on ja ja h a a csorupokaa b a a g-
10
ea ya n g h id u p d a la o s a tn a ka ~ a ea a a n « h a l l o t tc r b u k ti d a n & w npa
jr a n s d it u l ia a l a h VAK BOEST®^ d ica n a b tlla u D « A | (a tib a r ln D a a c a o
k t- tfia a a n b angaa In d a n ea ia pada ab od ka 13 da a 10 otb a lu n datang- * nya k o l a n l a l l e a t B a la n da s t o r d i r i d a r l ouku -auku H a la yu ( pa da - a a s * p td a (a &0 y a a ( g ia t daa ya n g ponuh dangan k a u la ta n oon eta p d i p era n ta u a n ), B u g! a {b a r b u d i lu h u r dan a i t i a , b a r jlw a p a h la va n ),
Ja va ( r a j l n , b a r a n i D tn s u a a a l d i r i , nangagu ngkan p a r ta n la n )* B a & iea Xndanaaia ya a g da h u lu h id u p d a la a a la o h en ird ok a a n M a c® " l a a l kaaukupan dan keaakmuran kccu d la n ka ron a p a a ja ja b a a n a a ffa la n l k ea la k in a n b a lk O A t t r l il naupun a p i r l t u i l * Dan K ta ia k ln a n ia l l a h a a la h a a tu fa k ta r ya n g a iD b a B fib lik a a b angaa In d on oa la u a tu k o a la - h lrk a n p erga ra k a n kab an ga aan* K ea la k in a n b nngoa Ittd a a a oia a o p e r tl d ia k ib a tk a n a la h kaganaoan dan k e s a lic a n lo p a r la lia e e , K a la n in tia - oa dan F a o d a liea a ya n g b e r a tu a - r a tu a tahu n la oa n ya d a la a b en tu h p a n gh la a p a o, p a n ja ja h a n , parb u dakan* pa n ln d a ea fi dan pan gakangani in ila b ya n g a a a ln b u lk a n kabadab an dan ka a u ra a ga n * Ka n ieb ln a n dan k eis la ta a n i n i d l d a la a p trk tob a n ga u oa la n ju tn ya a a n jilB a k a n d l r i - nya d ld a la a b a a tok p erga la n d a n gn n ya n g oa a p a i ca n t I n i o a o lb o c r a - j a - l a l a d l h a n p lr a elu ru h p ela ca k tan a h a i r , ta r u ta o a d i k a ta - k a ta - nya*
D a a lk la n la b u r a la n - u r a ia n k a a l d ia ta a , ya n g ea ea ra i o n t«l< th n ea ln ja u p a ra a a la n p a n g er tia n p erga la n d a n ga n dan a a g a lo c o - b ab *nab ab ya n g ca n icb u lk a a oya ya n g oea a ra g a r la b a a a rn ya oeb ob * oabab te r a e b u t t a r d l r l d a r i t
0 ) VAN SOEST, C u ltu r B t » l c » l . 1000.
19 1* F a k to r k ip a d fttoa ptndu du k.
2* fa k to r u r b a n ls a o i ya a g tid a k i i p a t i 3 . F a k tor adanya b onoaaa a ln a * 4* F a k to r p o l it ia * 0* F a k tor a k ib a t a da a ya p oa ja ja h a a *
D a la a b ab b o r ik a ta ya k a il b oadak a oa g u ra lk a a p orffola a d a a ga a i a i d a la a b u b u agaaaya dangan poaga ru ha ya torh a d a p a a a ya ra k a t* p a d i n PEHGARUHHYA TEBT1APAP HABTAHAKAT.
S u atu c a o a U b ip a l a s i d a la a h a l l n l otru p a k a a oa oa la h o o - o i a l to a tu akan oocb a ea p fa goru h a ya d ld a la a kohldu pa n a a a ya ra k a t* Pongaru h i n i a a d eolk ia ti lu a a n ya dan doagan d e o lk la n ta k o o e u a j- k ia ka n b a g l k a a i d ld a la a poayu au aan o k r lp o l l n l u ntu k a a cb a rlk a a hu paoan a oea ra a on yolu ru h * a le h ka ra n a itu la h d ld a la a h ooeo- p a ta n l n l k a a i haaya akan oon ju ta ra k a n pongaru h p o rg tla a d a a g a a ya n g b tn a r - b tn a r o o a o a jo l dan d ir a o a k a a a k ib n ta ya oa a a ra la n gcu a g o la h p a ra w arga a a a ya ra k a t*
O lth ka ra n a Xa doa on la a cru paka n oob a gia n d a r i a og a r a - n og a - d o r a ya n g ada d i d u a la i a i * oa ka a la a gk a h b a lk a ya ocb olu o k a a i * n gu ra lk a n p oa ga ru h - p oa ga ru h to r o o b u t to r lo b ib da hu lu o o n ln ja u o o - a l p ergela n d a n ga n i a i d l n ega ra la in ya a g ada dan k a a i angga p p itttlftQ a eb a g a l b ahaa p orb a n d in ga a doagan kaadaan d l a og a ra k it a .
d l
S o p e r tl k it a k o ta h u l, bahwa d u n la d ooa ea i a i te r d a p a t dua o lo - t i o kon oga ra a n y a ltu B lok O a ra t da a D lok T ic o r ya a g a a tu oa = a l a in o a lin g b erton ta n g a n dan e a tin g b oroa la g a n d a la a o o g a la h a l h o- ea ju a n u ntu k con gu a ggu lka a da a oon p orta h a a ka a o la iio a y a a a o la s -
oneinc.
Perb od a a n d a la a o l a t ia p ooorln ta h a n da a p erok oa oa ia a d a r i kedea a i o t l o it u akan ceab aw a a k ib a t ya n g khao b a g i koh ldu pa n w a rca n o- g a r a d a r i n ega ra ya n g b oroa ogku ta n * M ongoaal porb odaa n p o r i b c h i- du paa d a r i pada w arga n oga ra d a r i kodu a n ega ra ter o o b u t dongaa cu dah d a p a t k it a tia ja u a o l a l o i buku~buku« o a j a ia h - o a j a l a h « fil o -
20
31 d a a
f i l n c e r l to r a - e a r it e r o d a r i o r a n g - or a n g yarns p a rooh a ela k u - kan p a rla va ta n / p a n in ja u a a lea kodua n oga ra ya n g o io tin a y * b e r la -
a o b I ta r oa b u t - (A a e r ik o S o r ik a t & R u o ia ).
U ntuk n ckod or o a cb er ik a a ga cb a ra n m n g a n a l kaadaan p e r -
n « D Q « d t k f l o