PENGARUH PERENDAMAN DAN PENCUCIAN SEDIAAN MEDIA SERBUK GERGAJI TERHADAP PERTUMBUHAN DAN PRODUKSI JAMUR TIRAM PUTIH (Pleorotus ostreatus L.).
PENGARTJII PERENDAMAN DAN PENCUCIAN SEDIAAN MEDIA
TIREADAI' PERTUM'UqAN DA]I PRODTJXSI
JAMlrX. TIRAM I'UTIq (Pr.oDr6
L)
SERBTJK GERGAJI
6rdr(
SKRIPSI SAXJANA BIOLf XJ
OLEII
CICI YUSANDRA
BIOLOGI
FAKULIAS MATEMATIKA DIII ILMU PENGETAIUN\ AI,AM
UNIIr'EIiAITAS ANDAT,AS
JTJRUSAIT
PADANC,2OTO
Telal dilalole poelidm htang P€ngaruh Pe€ndaman.lan Pencrcia Scdiam
Media Selbul Ce4aji Icrhadap lo'tmbun& dd toduksi Juu Titu l ih
(Pletot6 xtqtus L.) ddi bule AFnl smFi blls Juni 2010 di Kcbu.
Tunbun& Obat (KTO) UnivdsilN Andrls Padas, Peneliti ilj diblukd dalan
Rmcms Aqt Lengkap (RAL). dengan 6 pqlat@ dd 4 uldse. Yaitu konhol
(bnpa peMdalm dm pdcucie). I hdi lEmd.j@ ddgd pencuci , 2 b i
pdefttand dislinei pc.cucid, 3 hei pcrcndmd dielingi p€ncrcid, p€End.me
deng& an pma modidih dens p€ncuciaA dm pqruci& d6$n an keru. Usil
penelitjd ndmjulkm banm rara-nla lma leftmbuhd veselarif lercepal
(16,00 hdl). 61a 6il dimeld tudue buan knebd (9,65 .n) dd bent basan tubuh
burn tninggi (84,925 s) diepai p8da perlolm peEndme denge dir ptud
nendidih dcnee pencuia. tm p€rtubuhm vegerafl tedma addatr pedatd
pencucie dchem ait keM (17,?5 ndi), mra-Bra dimerer tndmg bulrr tertecil
adalan Frlal,ad I hdi perendmm denee Fncucie (5,7 cn). dd b€Ft basah
tubu! bu.I tftndah adalah p€rlalam I ndi pdodr!@ dmgd pencuim (5,0675
c).
I. PI]NDAHULI]AII
trnrluk s.!.h s.tu bxlun nilrnrn vang leai bcrgizi dan
herlh.si.l.hrr S.h.gai \rlr| s.tuslnrtcr l.nga. h,latl. jmLtr dilrlrhdihidun lilr
di rl.m. Selatra ini, jatour h.ny* dimarrtLnk$ .cb.e.i hahm Png'i rel^in inr
Jamur ringtni ringgi
jlea s.rlns dim.nldikan scbasaibrh.f d.sa' .hd
banrrt dinarfelktn
Rudidala
kcl,!tuhnn
k.n
dan
salah
satujlmu
v
s
dibldidayrr,n niasvaFkal sMt iii adalahjamurlinm
lii nr.rih t.rhalA unluk mc'nenuhi
lfti pdrhdl nrosFk pcngus'haro
jdtrr tirr.r
di hdoncsix srar
ncn sctcm
l
unlL'k
s.(itfl
ja.rurniicukupc{ali. karcnr f.rgrr Fsnr
.s.l kuilita\ drn menrtuilri
jrmlr lair.lJ \.hl'ssr
.rt.r'.ii
ktndunean
j.JnLtr
ln
nnmk ck\pdr nraufu'
gili
n d.n.l
li)krlr' nrtr
lebar,
vane cukut lingai dibmding dcngrn
dijidik.n allcmatil scb'a'l nuk'nxn
rkcbun di lndoDe\i4
jc h janur iinfl v.ra sering dlbudidlvrk'i
diantannl. jnou tnan Putih l/'Ludr dtrzl'r). Jamr
tnani nerth Q'ldtotut
llakndr,r.
l)ikeL,ihdi lcrdaFi hcbc'+d
danjamw
ftir
cor'rd
h.trnn drn kc lie. jamur.li xtas j.mu. tinun
(P!&n!u"rc\1i'lhs"t)'
fulh tang Paling h'nv'lt
dihudidilakar krrem b.n)rkn]. rcmrinrxrn da'i Fsar dar mudah dibudidrvrl'
ttrtih ini nrcn,punyai slftt adtltasi d.iga. liigkunean vane brit 'hn
ijng(dnnduktivl.\f!r cuknltinggl (alia7:li din Pratn 2009)
J.Nn rn
n
u*hj dil.knkii uftuk .rensdmxri dan oren€lni i.ru ini Mcd !
hnh janu mdulakan salah saru fikor $ns bcD.Dsaruh langsms Ehad'f
l.frnhuhan di$niring fakrtr linskuDgrn Ol.h tr':nr itr ncdir rir ' iamur
irnF bcndr bc .rdlbu.l menyenrFi kondisi ldnlrnt hrnrbuh jarn!' rnan ini dirlar
Bdrbaeai
Produksiyang baik l)ada hudidat.j.nMdapat dicapri
rtrbih reiddn n'€diun s.na
kandunlan nudsi didalannla sesuai untu* Pctumbtrhan
Dalan rcnrbudidryta
j.Ntr ini
hersclukisi dirnlaranya serhuk g*eaji
d..
perkemhdnea jxnnu
diguialan mcdia
].kni
linrb.lh
dln hrhr !.fg
din tnipat Fn8olaha. k
}I
!.tunjan, dkampinA Iimbrli Fnanlan lainn)3
Diebutjamur rian ala! Oyster Mdhroon n,i disebnt kanna ncnverupli
infr
dcngan bentuL tudunelya asak
cdgkane timn. B.hng alau
nflbul.t.
lorjons, dan melers(trra seNni
t nakli tanafran ini lid teFr lcr.da
pada reng.n
tudung teldpi agrk kcsamning Jamur liEm lcm8d( Colongrn jiniur
k.rr ]qn!
hidlllschrgai s:proiitd.i nmhnh \ccara luasl)adalimbah hasilhuran dan Fn.tri3n,
sa.r
sepertl hamrn semua kxyu keas. nrodu!
ng kayu (sersrjirn kert q,
tuh)
bnekoij.suns. flpas balane lcbu, limbal k.fi. lleleplh lisaie, imth biji kal)N
lian$nuajfamiscrcalin(Cht iida.Praliwi,200q)
.
.
llalan ncmbudiddl n ja'rur linm putih s.caF komcail krifg dicuDokrn
petebun bahan dasar scrbuk gergaiiyafr kemudi.ndiknh.h brhanlxnb.rr.tr dalanr
romulrsi lertentu KendJd yane diinmnai daLm hDdidaF jamur riram I'utih ini
.d,lah FDgadaln b.han d.sar
diFlai,
medi
I
scped
i
s*blli
hiasanya dlhiarkrn hcrbulan-bl]ln
rarend kandnnqan sen-\rwa tcncniu dari
sergnii
um* nrnte.ceFt \atlu
lanAsdis
brru sial di8lnrk.n sebaaai ncdia
fredi.
bahan
pr.s.s dckomFsisi nedia menj:di lanhal yafs
Ilenunhuhan daf nrodLksi
$ne lid.k hie
das,r sendiri vans memburt
is.
ncnrhcii damp.r F.d.
jamlr nanrinr. Pcn.kun lesijldn nEdia
benujuxn
n.rsiannn d.lam fcngolahr. sehinge3lcblh mcnudankxn
janurdr nn m.lisis mcdlr
Srfrtai
wl
ini baldfr htyak di
dastrr sehingga hahao bdku
l!'hih
cet!
l.fr(an
icnta.g can Nngoluhrn r.iia
djeurakaD rbagai hahrn
dNr
utrma dalsn
nEd
!
Mengi.gat Nrlunyr m.dir se\u.i dengan ala
dap! tuhbuh
dcngan
y.\s dihutu6ke u.tuk jamur
baih dit rlukan ticrl.kuan m.dir ytng I€l.r {hing!/r drPlL
dinsmlch tmdnlrsi yang hakslm.l Craa IlenSollhtn ytna
bahan baku s.lduk
lcFt rlalrn tmgadun
sersrji din.r.ukar datai me.rF6insk.t rvrkru ldis.lrrrin,
ket*edid.n \enraRa scd.'n0nr )!n! dibululrkad ianrur, dnmting scrdi$s drld
ncngurangi senyrwa-seny!*r brhan d.sar yang daFt mcnghrnrhd terlu rlulrar
da. pmduksi jamur
tiah tutilr ( .,ro|us oTftatur 1 )
Bcrdasrrkln
l.br bellkrg
bagrimln.krh
caro
diatas,
d.p
dirumnskar lcmasxlahs ]xiro
neBi.aar tcngolfirn hxhan hatu rerbuli gcrgrji scbxgni bihxn
ut.i,a medir y.ng lcbih nril( dalan nremFrccPat lcnAadun m.dia Fnunlbuhan
dln
Fd
ksij.murrir,ntutih(Ptc tol !&tuah6l...)
P.nclrian ini bcrluran
unhl mcncncitutan carJ lesia])an dllanr ncngohh
bdhan
b.ku \crbuk eereaii yane lchih haik Jalam l)enead&n hah.n drer mcdia
pcnlmbuh.n riin rtudrksi jamu. lir.h lulih (Plcrr,r8,r/r.d.&s I.) r\'lanfel dln
Fnclnian ini adrl.h unruk ni.daDiah i'rfomrsi ilnri.h ddrn Pcngadlr. bahan
da\r hcdi. yans lehii eFl d.n relal mtuk Fnunbu|an jamur tim'n ruLih
Pcniku.n lre^irpxn Dcdia
\erh*
ecrgaji b€rFnganrh
fr.duksijrhu.tlmmrutil(//lrt. ^ oaratu\
1)
Fdi
Frtu'nbuhtn dxo
V
Rcdlsark.n hasil
KESTMPULAI{ DAN SARAN
tcnelni
yrng lcl.h dihkukan tendng Fnearoh bcbcraF
tcnak'D. lcrsial)an nedia scduk gergrji, .142t disimnulkan bah$! lcrllk rn
IrcFal)a. nedi. srbuk gergaii perendoan dengd an panas mendidih
pencucian
menujukkin hasil ydg lerb3ik Pertumbuhan veselatif var8 terceFt
ad.lahFrlataan l€Endanan
a14 00
denaan air
Fnas ncididih densan Fncncian
hari), }nns renama lencucian dcnsan air
bu.h lana te.lehrr adai.h Frlakuan pcrendrnan
ker,.
El!.rla
(18 hari). Diameler
dd I,.icrcian
dengan
irdus
rn Fnas
men'lidih d.nga^ rencuci.n{9,65 c.r) dan ltng terkccil adalah p€ncdciand.nrrn
k€ran(6,12 c'n) Be.al barah
dens ,;
dan
Luhuh
buh
-\,!na rerbesar adalxh
rn
|.nahan Fddman
lanas n,endidih densan rf,.cucian (84.9925 s) dan tang
tor.cil I hrri
pe.efdrman dcnsan Fncucian (5,0675 g)
adatun sann yang dapat dir€mukakan sehubungan dengan lcnelitisi ini adalah
adanya
renelilian lebih hnjul nensenai pdri'lan lcrlahan nledi!jamur tnam
ta.g
Mims
Bos. C.
lt8i
lnroducrory Nllcolog]. John Wilcy &
J. 1996 [ungal Genericsi Prirc]plc! ard Prucricc
\lrdnon !cnu!
Ncrv
Cal,lana, YA.. Mudrodji. dai M.tlakrun. 1999 Jrnur liram. ltnebar Srvada)?.
Chxali,Sdanl,.S P.arnvi.2009.ijsdhrJamurTnan PcncbarSrruvr. Jrkatu
Oafusopulr H. 1001. Pcieoruh Komporisi Pollrrd CianduDr. ackalul Prdi, Kipu.
dai Gipsdalan BaEloErcrhadap HrsiiPaRn lubuh Buah lamur Tnah Purih
Merah (P&r/or!! /rt./ra^). FakuLlds lilinoL{isl Pedanan h(irul
Pcn.niar Boeor, Boeor.
crifin_D ir r99l rmgaLPhysiolog!
rhon witcy & sons. tnc. New york.
Cunasdn..{. W. 2003. llsaha Pcmbibilan lanur Peneb Ssadaya.Jahna.
\'1..rc liaid
Palino,
H
l-atrdecker
Li
D.n ,^.
ndoko. 2003 BudiJayr
1996.
Furdancnalsolthe l,uDCi lid silV. Prcnrlcc Hall,
lantr
SxlnburyF.8.,d RosC.$. i9Si |isiologi Iunlbuhxn Jilid
sEl!'nach.
R
gromsdir Punnkr
PT.
2.
l-lB Bardung
1988 BedimniunSenerhodcn Enlrmc. srein[.pfi verlaS Dsmsad!.
Srnami. 2006. Bokni din Tinjruan Ci,l
Potunian voL.4: No.2. l2,l
rl0
laNf Tkan
Pulih. Jtrml lnovasi
Sunati.A. l9s3.ScrbukKayuMruLJ.nur.'lrubus,JuLi,N..:44 J.kana.
Su.irrnia.
il
B
Lr 1000 Sutses
l'enebar Swadaya lakm
agrobisnE Jahu.
Krru iSh dake-Kupin8-Tirim.
TIREADAI' PERTUM'UqAN DA]I PRODTJXSI
JAMlrX. TIRAM I'UTIq (Pr.oDr6
L)
SERBTJK GERGAJI
6rdr(
SKRIPSI SAXJANA BIOLf XJ
OLEII
CICI YUSANDRA
BIOLOGI
FAKULIAS MATEMATIKA DIII ILMU PENGETAIUN\ AI,AM
UNIIr'EIiAITAS ANDAT,AS
JTJRUSAIT
PADANC,2OTO
Telal dilalole poelidm htang P€ngaruh Pe€ndaman.lan Pencrcia Scdiam
Media Selbul Ce4aji Icrhadap lo'tmbun& dd toduksi Juu Titu l ih
(Pletot6 xtqtus L.) ddi bule AFnl smFi blls Juni 2010 di Kcbu.
Tunbun& Obat (KTO) UnivdsilN Andrls Padas, Peneliti ilj diblukd dalan
Rmcms Aqt Lengkap (RAL). dengan 6 pqlat@ dd 4 uldse. Yaitu konhol
(bnpa peMdalm dm pdcucie). I hdi lEmd.j@ ddgd pencuci , 2 b i
pdefttand dislinei pc.cucid, 3 hei pcrcndmd dielingi p€ncrcid, p€End.me
deng& an pma modidih dens p€ncuciaA dm pqruci& d6$n an keru. Usil
penelitjd ndmjulkm banm rara-nla lma leftmbuhd veselarif lercepal
(16,00 hdl). 61a 6il dimeld tudue buan knebd (9,65 .n) dd bent basan tubuh
burn tninggi (84,925 s) diepai p8da perlolm peEndme denge dir ptud
nendidih dcnee pencuia. tm p€rtubuhm vegerafl tedma addatr pedatd
pencucie dchem ait keM (17,?5 ndi), mra-Bra dimerer tndmg bulrr tertecil
adalan Frlal,ad I hdi perendmm denee Fncucie (5,7 cn). dd b€Ft basah
tubu! bu.I tftndah adalah p€rlalam I ndi pdodr!@ dmgd pencuim (5,0675
c).
I. PI]NDAHULI]AII
trnrluk s.!.h s.tu bxlun nilrnrn vang leai bcrgizi dan
herlh.si.l.hrr S.h.gai \rlr| s.tuslnrtcr l.nga. h,latl. jmLtr dilrlrhdihidun lilr
di rl.m. Selatra ini, jatour h.ny* dimarrtLnk$ .cb.e.i hahm Png'i rel^in inr
Jamur ringtni ringgi
jlea s.rlns dim.nldikan scbasaibrh.f d.sa' .hd
banrrt dinarfelktn
Rudidala
kcl,!tuhnn
k.n
dan
salah
satujlmu
v
s
dibldidayrr,n niasvaFkal sMt iii adalahjamurlinm
lii nr.rih t.rhalA unluk mc'nenuhi
lfti pdrhdl nrosFk pcngus'haro
jdtrr tirr.r
di hdoncsix srar
ncn sctcm
l
unlL'k
s.(itfl
ja.rurniicukupc{ali. karcnr f.rgrr Fsnr
.s.l kuilita\ drn menrtuilri
jrmlr lair.lJ \.hl'ssr
.rt.r'.ii
ktndunean
j.JnLtr
ln
nnmk ck\pdr nraufu'
gili
n d.n.l
li)krlr' nrtr
lebar,
vane cukut lingai dibmding dcngrn
dijidik.n allcmatil scb'a'l nuk'nxn
rkcbun di lndoDe\i4
jc h janur iinfl v.ra sering dlbudidlvrk'i
diantannl. jnou tnan Putih l/'Ludr dtrzl'r). Jamr
tnani nerth Q'ldtotut
llakndr,r.
l)ikeL,ihdi lcrdaFi hcbc'+d
danjamw
ftir
cor'rd
h.trnn drn kc lie. jamur.li xtas j.mu. tinun
(P!&n!u"rc\1i'lhs"t)'
fulh tang Paling h'nv'lt
dihudidilakar krrem b.n)rkn]. rcmrinrxrn da'i Fsar dar mudah dibudidrvrl'
ttrtih ini nrcn,punyai slftt adtltasi d.iga. liigkunean vane brit 'hn
ijng(dnnduktivl.\f!r cuknltinggl (alia7:li din Pratn 2009)
J.Nn rn
n
u*hj dil.knkii uftuk .rensdmxri dan oren€lni i.ru ini Mcd !
hnh janu mdulakan salah saru fikor $ns bcD.Dsaruh langsms Ehad'f
l.frnhuhan di$niring fakrtr linskuDgrn Ol.h tr':nr itr ncdir rir ' iamur
irnF bcndr bc .rdlbu.l menyenrFi kondisi ldnlrnt hrnrbuh jarn!' rnan ini dirlar
Bdrbaeai
Produksiyang baik l)ada hudidat.j.nMdapat dicapri
rtrbih reiddn n'€diun s.na
kandunlan nudsi didalannla sesuai untu* Pctumbtrhan
Dalan rcnrbudidryta
j.Ntr ini
hersclukisi dirnlaranya serhuk g*eaji
d..
perkemhdnea jxnnu
diguialan mcdia
].kni
linrb.lh
dln hrhr !.fg
din tnipat Fn8olaha. k
}I
!.tunjan, dkampinA Iimbrli Fnanlan lainn)3
Diebutjamur rian ala! Oyster Mdhroon n,i disebnt kanna ncnverupli
infr
dcngan bentuL tudunelya asak
cdgkane timn. B.hng alau
nflbul.t.
lorjons, dan melers(trra seNni
t nakli tanafran ini lid teFr lcr.da
pada reng.n
tudung teldpi agrk kcsamning Jamur liEm lcm8d( Colongrn jiniur
k.rr ]qn!
hidlllschrgai s:proiitd.i nmhnh \ccara luasl)adalimbah hasilhuran dan Fn.tri3n,
sa.r
sepertl hamrn semua kxyu keas. nrodu!
ng kayu (sersrjirn kert q,
tuh)
bnekoij.suns. flpas balane lcbu, limbal k.fi. lleleplh lisaie, imth biji kal)N
lian$nuajfamiscrcalin(Cht iida.Praliwi,200q)
.
.
llalan ncmbudiddl n ja'rur linm putih s.caF komcail krifg dicuDokrn
petebun bahan dasar scrbuk gergaiiyafr kemudi.ndiknh.h brhanlxnb.rr.tr dalanr
romulrsi lertentu KendJd yane diinmnai daLm hDdidaF jamur riram I'utih ini
.d,lah FDgadaln b.han d.sar
diFlai,
medi
I
scped
i
s*blli
hiasanya dlhiarkrn hcrbulan-bl]ln
rarend kandnnqan sen-\rwa tcncniu dari
sergnii
um* nrnte.ceFt \atlu
lanAsdis
brru sial di8lnrk.n sebaaai ncdia
fredi.
bahan
pr.s.s dckomFsisi nedia menj:di lanhal yafs
Ilenunhuhan daf nrodLksi
$ne lid.k hie
das,r sendiri vans memburt
is.
ncnrhcii damp.r F.d.
jamlr nanrinr. Pcn.kun lesijldn nEdia
benujuxn
n.rsiannn d.lam fcngolahr. sehinge3lcblh mcnudankxn
janurdr nn m.lisis mcdlr
Srfrtai
wl
ini baldfr htyak di
dastrr sehingga hahao bdku
l!'hih
cet!
l.fr(an
icnta.g can Nngoluhrn r.iia
djeurakaD rbagai hahrn
dNr
utrma dalsn
nEd
!
Mengi.gat Nrlunyr m.dir se\u.i dengan ala
dap! tuhbuh
dcngan
y.\s dihutu6ke u.tuk jamur
baih dit rlukan ticrl.kuan m.dir ytng I€l.r {hing!/r drPlL
dinsmlch tmdnlrsi yang hakslm.l Craa IlenSollhtn ytna
bahan baku s.lduk
lcFt rlalrn tmgadun
sersrji din.r.ukar datai me.rF6insk.t rvrkru ldis.lrrrin,
ket*edid.n \enraRa scd.'n0nr )!n! dibululrkad ianrur, dnmting scrdi$s drld
ncngurangi senyrwa-seny!*r brhan d.sar yang daFt mcnghrnrhd terlu rlulrar
da. pmduksi jamur
tiah tutilr ( .,ro|us oTftatur 1 )
Bcrdasrrkln
l.br bellkrg
bagrimln.krh
caro
diatas,
d.p
dirumnskar lcmasxlahs ]xiro
neBi.aar tcngolfirn hxhan hatu rerbuli gcrgrji scbxgni bihxn
ut.i,a medir y.ng lcbih nril( dalan nremFrccPat lcnAadun m.dia Fnunlbuhan
dln
Fd
ksij.murrir,ntutih(Ptc tol !&tuah6l...)
P.nclrian ini bcrluran
unhl mcncncitutan carJ lesia])an dllanr ncngohh
bdhan
b.ku \crbuk eereaii yane lchih haik Jalam l)enead&n hah.n drer mcdia
pcnlmbuh.n riin rtudrksi jamu. lir.h lulih (Plcrr,r8,r/r.d.&s I.) r\'lanfel dln
Fnclnian ini adrl.h unruk ni.daDiah i'rfomrsi ilnri.h ddrn Pcngadlr. bahan
da\r hcdi. yans lehii eFl d.n relal mtuk Fnunbu|an jamur tim'n ruLih
Pcniku.n lre^irpxn Dcdia
\erh*
ecrgaji b€rFnganrh
fr.duksijrhu.tlmmrutil(//lrt. ^ oaratu\
1)
Fdi
Frtu'nbuhtn dxo
V
Rcdlsark.n hasil
KESTMPULAI{ DAN SARAN
tcnelni
yrng lcl.h dihkukan tendng Fnearoh bcbcraF
tcnak'D. lcrsial)an nedia scduk gergrji, .142t disimnulkan bah$! lcrllk rn
IrcFal)a. nedi. srbuk gergaii perendoan dengd an panas mendidih
pencucian
menujukkin hasil ydg lerb3ik Pertumbuhan veselatif var8 terceFt
ad.lahFrlataan l€Endanan
a14 00
denaan air
Fnas ncididih densan Fncncian
hari), }nns renama lencucian dcnsan air
bu.h lana te.lehrr adai.h Frlakuan pcrendrnan
ker,.
El!.rla
(18 hari). Diameler
dd I,.icrcian
dengan
irdus
rn Fnas
men'lidih d.nga^ rencuci.n{9,65 c.r) dan ltng terkccil adalah p€ncdciand.nrrn
k€ran(6,12 c'n) Be.al barah
dens ,;
dan
Luhuh
buh
-\,!na rerbesar adalxh
rn
|.nahan Fddman
lanas n,endidih densan rf,.cucian (84.9925 s) dan tang
tor.cil I hrri
pe.efdrman dcnsan Fncucian (5,0675 g)
adatun sann yang dapat dir€mukakan sehubungan dengan lcnelitisi ini adalah
adanya
renelilian lebih hnjul nensenai pdri'lan lcrlahan nledi!jamur tnam
ta.g
Mims
Bos. C.
lt8i
lnroducrory Nllcolog]. John Wilcy &
J. 1996 [ungal Genericsi Prirc]plc! ard Prucricc
\lrdnon !cnu!
Ncrv
Cal,lana, YA.. Mudrodji. dai M.tlakrun. 1999 Jrnur liram. ltnebar Srvada)?.
Chxali,Sdanl,.S P.arnvi.2009.ijsdhrJamurTnan PcncbarSrruvr. Jrkatu
Oafusopulr H. 1001. Pcieoruh Komporisi Pollrrd CianduDr. ackalul Prdi, Kipu.
dai Gipsdalan BaEloErcrhadap HrsiiPaRn lubuh Buah lamur Tnah Purih
Merah (P&r/or!! /rt./ra^). FakuLlds lilinoL{isl Pedanan h(irul
Pcn.niar Boeor, Boeor.
crifin_D ir r99l rmgaLPhysiolog!
rhon witcy & sons. tnc. New york.
Cunasdn..{. W. 2003. llsaha Pcmbibilan lanur Peneb Ssadaya.Jahna.
\'1..rc liaid
Palino,
H
l-atrdecker
Li
D.n ,^.
ndoko. 2003 BudiJayr
1996.
Furdancnalsolthe l,uDCi lid silV. Prcnrlcc Hall,
lantr
SxlnburyF.8.,d RosC.$. i9Si |isiologi Iunlbuhxn Jilid
sEl!'nach.
R
gromsdir Punnkr
PT.
2.
l-lB Bardung
1988 BedimniunSenerhodcn Enlrmc. srein[.pfi verlaS Dsmsad!.
Srnami. 2006. Bokni din Tinjruan Ci,l
Potunian voL.4: No.2. l2,l
rl0
laNf Tkan
Pulih. Jtrml lnovasi
Sunati.A. l9s3.ScrbukKayuMruLJ.nur.'lrubus,JuLi,N..:44 J.kana.
Su.irrnia.
il
B
Lr 1000 Sutses
l'enebar Swadaya lakm
agrobisnE Jahu.
Krru iSh dake-Kupin8-Tirim.