Kajian Metode Robust Least Trimmed Square (LTS) Dalam Mengestimasi Parameter Regresi Linear Berganda Untuk Data yang Mengandung Pencilan

41

Lampiran 1
Tabel 3.1 Data Sekunder Survival Time
No.
¼½
¼¾
1.
6.7
62
5.1
59
2.
7.4
57
3.
6.5
73
4.
7.8
65

5.
6.
6.0
85
5.8
38
7.
5.7
46
8.
3.7
68
9.
10.
6.0
67
3.7
76
11.
6.3

84
12.
6.7
51
13.
5.8
83
14.
15.
11.2
76
7.7
62
16.
7.4
74
17.
3.7
51
18.

7.3
68
19.
20.
5.6
57
5.2
52
21.
5.8
96
22.
3.4
83
23.
8.7
45
24.
25.
5.8

72
6.3
59
26.
5.8
72
27.
3.2
64
28.
29.
5.3
57
2.6
74
30.
Sumber : Soemartini. Deteksi Outlier

¼¿


81
66
83
41
115
28
72
63
81
92
94
83
43
88
90
67
68
41
74
87

76
114
53
23
93
100
93
65
99
86

¼À

2.59
1.70
2.16
2.01
4.30
2.98
1.42

1.91
2.57
2.50
2.40
4.13
1.89
3.95
5.59
3.40
2.40
1.55
3.56
3.02
2.86
3.95
1.12
2.52
3.30
2.95
3.30

0.74
2.60
2.05

»

200
101
204
101
509
87
80
80
127
202
203
329
65
330

574
168
217
34
215
172
109
830
136
58
295
276
104
71
184
118

Keterangan:
= blood clotting
= prognostic index

= enzyme function test
¹

= liver function test
= survival test

Universitas Sumatera Utara

42

Lampiran 2
Perhitungan Menentukan Parameter Regresi Linear Berganda
No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

¼¾½
44,89
26,01
54,76
42,25
60,84
36,00
33,64
32,49

¼¾¾
3.844
3.481
3.249
5.329
4.225
7.225
1.444
2.116

¼¾¿
6.561
4.356
6.889
1.681
13.225
784
5.184
3.969

¼¾À
6,7081
2,89
4,6656
4,0401
18,49
8,8804
2,0164
3,6481

»¾
40.000
10.201
41.616
10.201
259.081
7.569
6.400
6.400

¼½ »
1.340
515,1
1.509,6
656,5
3.970,2
522
464
456

¼¾ »
12.400
5.959
11.628
7.373
33.085
7.395
3.040
3.680

¼¿ »
16.200
6.666
16.932
4.141
58.535
2.436
5.760
5.040

¼À »
518
171,7
440,64
203,01
2188,7
259,26
113,6
152,8

13,69
36,00
13,69
39,69
44,89
33,64
125,44
59,29
54,76

4.624
4.489
5.776
7.056
2.601
6.889
5.776
3.844
5.476

6.561
8.464
8.836
6.889
1.849
7.744
8.100
4.489
4.624

6,6049
6,25
5,76
17,0569
3,5721
15,6025
31,2481
11,56
5,76

16.129
40.804
41.209
108.241
4.225
108.900
329.476
28.224
47.089

469,9
1.212
751,1
2.072,7
435,5
1914
6.428,8
1.293,6
1.605,8

8.636
13.534
15.428
27.636
3.315
27.390
43.624
10.416
16.058

10.287
18.584
19.082
27.307
2.795
29.040
51.660
11.256
14.756

326,39
505
487,2
1358,77
122,85
1303,5
3208,66
571,2
520,8

13,69
53,29
31,36
27,04
33,64
11,56
75,69
33,64
39,69
33,64

2.601
4.624
3.249
2.704
9.216
6.889
2.025
5.184
3.481
5.184

1.681
5.476
7.569
5.776
12.996
2.809
529
8.649
10.000
8.649

2,4025
12,6736
9,1204
8,1796
15,6025
1,2544
6,3504
10,89
8,7025
10,89

1.156
46.225
29.584
11.881
688.900
18.496
3.364
87.025
76.176
10.816

125,8
1.569,5
963,2
566,8
4814
462,4
504,6
1.711
1.738,8
603,2

1.734
14.620
9.804
5.668
79.680
11.288
2.610
21.240
16.284
7.488

1.394
15.910
14.964
8.284
94.620
7.208
1.334
27.435
27.600
9.672

52,7
765,4
519,44
311,74
3278,5
152,32
146,16
973,5
814,2
343,2

10,24
28,09
6,76

4.096
3.249
5.476

4.225
9.801
7.396

0,5476
6,76
4,2025

5.041
33.856
13.924

227,2
975,2
306,8

4.544
10.488
8.732

4.615
18.216
10.148

52,54
478,4
241,9

S 1.150,3 135.422 185.761 252,292 2.132.209 40.185,3 444.777 541.877 20.582,08

Universitas Sumatera Utara

43

No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
S

¼½ ¼¾

415,4
300,9
421,8
474,5
507,0
510,0

¼½ ¼¿

542,7
336,6
614,2
266,5
897,0
168,0

¼½ ¼À

17,353
8,67
15,984
13,065
33,54
17,88

¼¾ ¼¿

5.022
3.894
4.731
2.993
7.475
2.380

¼¾ ¼À

160,58
100,3
123,12
146,73
279,5
253,3

¼¿ ¼À

209,79
112,2
179,28
82,41
494,5
83,44

220,4
262,2
251,6
402,0
281,2
529,2
341,7
481,4
851,2
477,4

417,6
359,1
299,7
552,0
347,8
522,9
288,1
510,4
1008
515,9

8,236
10,887
9,509
15,00
8,88
26,019
12,663
22,91
62,608
26,18

2.736
2.898
5.508
6.164
7.144
6.972
2.193
7.304
6.840
4.154

53,96
87,86
174,76
167,5
182,4
346,92
96,39
327,85
424,84
210,8

102,24
120,33
208,17
230
225,6
342,79
81,27
347,6
503,1
227,8

547,6
188,7
496,4
319,2
270,4
556,8
282,2
391,5
417,6
371,7

503,2
151,7
540,2
487,2
395,2
661,2
180,2
200,1
539,4
630,0

17,76
5,735
25,988
16,912
14,872
22,91
3,808
21,924
19,14
18,585

5.032
2.091
5.032
4.959
3.952
10.944
4.399
1.035
6.696
5.900

177,6
79,05
242,08
172,14
148,72
379,2
92,96
113,4
237,6
174,05

163,2
63,55
263,44
262,74
217,36
450,3
59,36
57,96
306,9
295

417,6
204,8
302,1
192,4

539,4
208,0
524,7
223,6

19,14
2,368
13,78
5,33

6.696
4.160
5.643
6.364

237,6
47,36
148,2
151,7

306,9
48,1
257,4
176,3

11.686,9

13.430,6

517,636

151.311

5.538,47

6.479,03

Universitas Sumatera Utara

44

Lampiran 3
Menentukan nilai residual
No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
S

»Ô

200
101
204
101
509
87
80
80
127
202
203
329
65
330
574
168
217
34
215
172
109
830
136
58
295
276
104
71
184
118

6.179


»
233,800
93,320
236,528
129,058
435,025
134,692
25,819
35,606
154,657
275,855
245,878
359,303
23,776
352,701
537,434
224,932
273,845
-98,294
270,567
192,369
107,238
521,867
105,794
-4,810
306,347
277,960
306,347
37,586
223,085
160,714


»Ô − »
-33,800
7,680
-32,528
-28,058
73,975
-47,692
54,181
44,394
-27,657
-73,855
-42,878
-30,303
41,224
-22,701
36,566
-56,932
-56,845
132,294
-55,567
-20,369
1,762
308,133
30,206
62,810
-11,347
-1,960
-202,347
33,414
-39,085
-42,714

X Ô :¾
8»Ô − »
1.142,465
58,984
1.058,098
787,269
5.472,339
2.274,547
2.935,563
1.970,855
764,888
5.454,626
1.838,531
918,296
1.699,456
515,320
1.337,042
3.241,207
3.231,395
17.501,724
3.087,731
414,898
3,103
94.945,833
912,376
3.945,112
128,744
3,840
40.944,126
1.116,506
1.527,633
1.824,525

6.179

0,000

201.057,033

Universitas Sumatera Utara

45

Lampiran 4
Deteksi pencilan dengan Leverage (ℎ )
No.

¼½

¼¾

¼¿

¼À

»

cutoff

Leverage

Jenis
Data

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

6,7
5,1
7,4
6,5
7,8
6,0
5,8
5,7
3,7
6,0
3,7
6,3
6,7
5,8
11,2
7,7
7,4
3,7
7,3
5,6
5,2
5,8
3,4
8,7
5,8
6,3
5,8
3,2
5,3
2,6

62
59
57
73
65
85
38
46
68
67
76
84
51
83
76
62
74
51
68
57
52
96
83
45
72
59
72
64
57
74

81
66
83
41
115
28
72
63
81
92
94
83
43
88
90
67
68
41
74
87
76
114
53
23
93
100
93
65
99
86

2,59
1,70
2,16
2,01
4,30
2,98
1,42
1,91
2,57
2,50
2,40
4,13
1,89
3,95
5,59
3,40
2,40
1,55
3,56
3,02
2,86
3,95
1,12
2,52
3,30
2,95
3,30
0,74
2,60
2,05

200
101
204
101
509
87
80
80
127
202
203
329
65
330
574
168
217
34
215
172
109
830
136
58
295
276
104
71
184
118

0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333
0,3333

0,03472
0,03551
0,18105
0,15265
0,15115
0,32778
0,17659
0,07813
0,09974
0,06150
0,08541
0,11939
0,09326
0,10327
0,35130
0,04859
0,18148
0,22296
0,03354
0,06791
0,14114
0,22163
0,25068
0,29325
0,02580
0,06609
0,02580
0,15462
0,07592
0,13915

Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan

Universitas Sumatera Utara

46

Lampiran 5
Deteksi pencilan dengan Discrepancy
No.

¼½

¼¾

¼¿

¼À

»

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

6.7
5.1
7.4
6.5
7.8
6.0
5.8
5.7
3.7
6.0
3.7
6.3
6.7
5.8
11.2
7.7
7.4
3.7
7.3
5.6
5.2
5.8
3.4
8.7
5.8
6.3
5.8
3.2
5.3
2.6

62
59
57
73
65
85
38
46
68
67
76
84
51
83
76
62
74
51
68
57
52
96
83
45
72
59
72
64
57
74

81
66
83
41
115
28
72
63
81
92
94
83
43
88
90
67
68
41
74
87
76
114
53
23
93
100
93
65
99
86

2.59
1.70
2.16
2.01
4.30
2.98
1.42
1.91
2.57
2.50
2.40
4.13
1.89
3.95
5.59
3.40
2.40
1.55
3.56
3.02
2.86
3.95
1.12
2.52
3.30
2.95
3.30
0.74
2.60
2.05

200
101
204
101
509
87
80
80
127
202
203
329
65
330
574
168
217
34
215
172
109
830
136
58
295
276
104
71
184
118

ÕÕÖ×ØÙ

±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081
±1,7081

TRES1

Jenis
Data

-0,38371
0,08697
-0,40231
-0,34059
0,91030
-0,65775
0,67221
0,51742
-0,32524
-0,86114
-0,50164
-0,36066
0,48429
-0,26732
0,51205
-0,65495
-0,70818
1,78368
-0,63372
-0,23501
0,02118
6,44554
0,39126
0,84870
-0,12785
-0,02256
-2,57479
0,40651
-0,45440
-0,51585

Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan

Universitas Sumatera Utara

47

Lampiran 6
Deteksi pencilan dengan menggunakan metode DfFITS (Difference in fit
Standardized)
No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

,
2u
!

0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303
0,7303

DfFITS

|DfFITS|

-0,10369
0,02365
-0,21016
-0,16280
0,43295
-0,49450
0,34650
0,18326
-0,12743
-0,27874
-0,18414
-0,15312
0,18437
-0,10633
0,40483
-0,19565
-0,37042
1,04708
-0,16966
-0,07888
0,00974
3,77060
0,24642
0,59103
-0,03205
-0,00750
-0,64547
0,19557
-0,15914
-0,23551

0,10369
0,02365
0,21016
0,16280
0,43295
0,49450
0,34650
0,18326
0,12743
0,27874
0,18414
0,15312
0,18437
0,10633
0,40483
0,19565
0,37042
1,04708
0,16966
0,07888
0,00974
3,77060
0,24642
0,59103
0,03205
0,00750
0,64547
0,19557
0,15914
0,23551

Jenis
Data
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan
Pencilan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan
Bukan

Universitas Sumatera Utara

48

Lampiran 7
Mengestimasi menggunakan metode LTS: Iterasi 1
¼½

No.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

6,7
5,1
7,4
6,5
7,8
6,0
5,8
5,7
3,7
6,0
3,7
6,3
6,7
5,8
11,2
7,7
7,4
3,7
7,3
5,6
5,2
5,8
3,4
8,7
5,8
6,3
5,8
3,2
5,3
2,6

S

¼¾
62
59
57
73
65
85
38
46
68
67
76
84
51
83
76
62
74
51
68
57
52
96
83
45
72
59
72
64
57
74

¼¿

81
66
83
41
115
28
72
63
81
92
94
83
43
88
90
67
68
41
74
87
76
114
53
23
93
100
93
65
99
86

¼À

2,59
1,70
2,16
2,01
4,30
2,98
1,42
1,91
2,57
2,50
2,40
4,13
1,89
3,95
5,59
3,40
2,40
1,55
3,56
3,02
2,86
3,95
1,12
2,52
3,30
2,95
3,30
0,74
2,60
2,05

»

200
101
204
101
509
87
80
80
127
202
203
329
65
330
574
168
217
34
215
172
109
830
136
58
295
276
104
71
184
118

178.2 1.976 2.259 81,42 6.179


»
233,800
93,320
236,528
129,058
435,025
134,692
25,819
35,606
154,657
275,855
245,878
359,303
23,776
352,701
537,434
224,932
273,845
-98,294
270,567
192,369
107,238
521,867
105,794
-4,810
306,347
277,960
306,347
37,586
223,085
160,714

XÔ:
8»Ô − »
1.142,465
58,984
1.058,098
787,269
5.472,339
2.274,547
2.935,563
1.970,855
764,888
5.454,626
1.838,531
918,296
1.699,456
515,320
1.337,042
3.241,207
3.231,395
17.501,724
3.087,731
414,898
3,103
94.945,833
912,376
3.945,112
128,744
3,840
40.944,126
1.116,506
1.527,633
1.824,525

6.179

201.057,033

¾

Dimana untuk memperoleh jumlah data pada iterasi kedua dengan:
ℎ=‡ ˆ



(¹I )

ˆ = 17,5 ≈ 18 data. Sedangkan nilai ∑dN

= 201.057,033.

Dan model regresi linear berganda pada iterasi 1 adalah:
h = −682 + 37,2

5,42

3,80

8,8

¹

Universitas Sumatera Utara

49

Hasil Output Iterasi ke-1 Metode LTS Menggunakan SPSS 21

Universitas Sumatera Utara

50

Lampiran 8
Iterasi 2

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.

S

5,2
6,3
5,1
5,8
5,6
5,8
3,7
6,5
3,4
6,3
7,4
3,2
6,7
11,2
5,3
6,7
2,6
3,7

52
59
59
72
57
83
68
73
83
84
57
64
62
76
57
51
74
76

100,5

1.207

76
100
66
93
87
88
81
41
53
83
83
65
81
90
99
43
86
94

2,86
2,95
1,70
3,30
3,02
3,95
2,57
2,01
1,12
4,13
2,16
0,74
2,59
5,59
2,60
1,89
2,05
2,40

1.409

47,63

8 − h:

h

¹

No.

102,489
254,389
92,83551
283,9873
178,3381
332,5531
135,6398
151,0395
103,0099
345,0836
230,3445
28,70136
226,3314
537,434
197,0933
50,82487
131,2249
213,1429
3.595 3.595,000

42,394
467,034
66,659
121,279
40,172
6,518
74,647
2.503,954
1.088,344
258,682
694,034
1.789,175
693,341
1.337,042
171,435
200,934
174,899
102,878
9.794,411

109
276
101
295
172
330
127
101
136
329
204
71
200
574
184
65
118
203

Dimana untuk memperoleh jumlah data pada iterasi ketiga dengan:
Ç

ℎ=‡ ˆ



(¹I )

ˆ = 11,5 ≈ 12 data. Sedangkan nilai ∑dN

= 9.794,411.

Dan model regresi linear bergandanya adalah:
h = −682 + 40,4

5,13

2,94

10,5

¹

Universitas Sumatera Utara

51

Hasil Output Iterasi ke-2 Metode LTS Menggunakan SPSS 21

Universitas Sumatera Utara

52

Lampiran 9
Iterasi 3
¼½

¼¾

¼¿

¼À

»

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

5,8
5,6
5,2
5,1
3,7
3,7
5,8
5,3
2,6
6,7
6,3
6,3

83
57
52
59
68
76
72
57
74
51
84
59

88
87
76
66
81
94
93
99
86
43
83
100

3,95
3,02
2,86
1,70
2,57
2,40
3,30
2,60
2,05
1,89
4,13
2,95

330
172
109
101
127
203
295
184
118
65
329
276

S

62,1

33,42

2.309

792

996

¾

X Ô:
8»Ô − »


»

No.

325,491
179,986
101,532
99,877
124,910
204,874
284,235
201,603
116,704
66,597
339,649
263,541

20,331
63,783
55,771
1,260
4,366
3,512
115,895
309,869
1,680
2,549
113,406
155,219

2.309,000

847,642

Model regresi linear bergandanya adalah:
h = -649 + 48,3
Dimana nilai residual: ∑dN

5,06

= 847,642

3,06

1,42

¹

Universitas Sumatera Utara