ASALAHAN P E N D I D I K A N S A I N S DAN TEKNOLOGI D I DALAM P R O S E S B E L A J A R MENGAJAR

ASALAHAN P E N D I D I K A N S A I N S DAN TEKNOLOGI
7
D I DALAM P R O S E S B E L A J A R MENGAJAR

I+.

DITERIMA T G L :

SUMRER I HRRGA :

Oleh:

E r a . S a v i n i a , M. Ed

Disampaikan Fade Seminar Dosen Jurusan Pendidilran D a s w

FIP IKIP Padangtanggal 1 Juni 1996

FAKULTAS ILMU P E N D I D I K A N
IMSTITUT KEGURUAN DAN ILMU P E N D I D I K A N PADANG


1996

4naih-

PERMGSOLAHAN PENDIDIKAN S A I N S D A N TEKNOLOGI

I

DI DALAW P R O S E S EEI-AJRR MEPJGAJAR
Oleh:

fi.

Dra.

Silvinia.

M.Ed

Penduhuluan

M e n j e l a n a a b a d XXI
w a l auDun o e t - t a n i a n

I n d o n e s i a a k a n mernasuki e r a i n d u s t r i

m a s i h memeaana

oeransn nentina.

e r a i n d c ~ s t r ib e r a r t i t e r b e n t u k n v a m a s y a r a k a t y a n a
cit-i-ciri

khas vang t e r s e n d i r i .

lukan t.enaaa-tenaaa

rnarnw b e k e r j a k e t - a s .

kreativitas.


memounyai

Dalarn k a i t a n i n i a k a n d i n e r -

t r a m p i l yang cukup
Nasyarakat

vanq memberikan penghargaan

banyak.

k r ~ a t i f dan

industri adalah

masyarakat

t i n g g i pada k u a l i t a s ,

dan produktivitas.


Nemasuki

inisiatif.

B e r k a i t a n dengan ha1 d i atas

s a i n s d a n t e k n o l o a i b e r p e r a n a n D e n t i n g d a l a m membantu

manu-

s i a m e n i n g k a t k a n p r o d u k t i v i t a s n y a d a n mutu produknva.
Perkembangan ekonomi yang p e s a t O e r l u d i i m b a n g i dengan

secara

kemampuan r n a n u s i a d a l a m m e m e l i h a r a s u m b e r d a y a a l a m
b e r k e s i n a m b u n g a n dan

berkeseimbangan.


Kemajuan

t e k n o l o g i a k a n membawa m a n u s i a k e j e n j a n g
p i

s e k a l i g u s juqa

sains

kebahagiaan

a k a m n membawa m a n u s i a k e j u r a n g

raan a o a b i l a p e n g g u n a a n

teknologi

dan


teta-

kesengsa-

i t u t i d a k d i a u n a k a n seca-

ra t e p a t . P e n g e k s p l o i t a s i . a n s u m b e r d a y a a l a m y a n g t a k

ter-

k e n d a l i k a n a k a n m e n y e b a b k a n p e r u b a h a n g l o b a l d i o l a n e t bumi
k i t a

i n i v a n g mengancam k e l a n g s u n g a n h i d u p m a n u s i a

~ e r u b a h a ni k l i m .

atmosfera.

hidrosfera.


seperti

dan biosfera.

Peranan s a i n s dan t e k n o l o a i d i dalam kurikulum s e k o l a h
c u k u p ~ e n t i n ad a l a m m e n g h a d a p i ~ e r k e r n b a n g a n r n a s y a r a k a t y a n g

semakin

lama

semakin

mamou m e m b e r i k a n b e k a l

berkembang.

harus


k e p a d a s i s w a a g a r m ~ r e k ad a p a t h i d u p

s e r a s i s e s u a i dengan perkembangan
UNESCO ( 1 9 R 3 )

Pendidikan s a i n s

zamannva.

Oleh sebab

t e l a h menyarankan a g a r pendidikan s a i n s

itu
hen-

daknva diperankan sebagai berikut.

1. M e m b a n t u s i s w a c a r d b e r o i k i r
kan masalah-masalah

Keterarnoilan

l o a i s d a n m e m b a n t u memecah-

p r a k t i s dalam kehiduoan s e h a r i - h a r i .

i n t e l e k t u a l s e p e r t i d i a t a s i t u s a n g a t ber-

g u n a b a g i siswa d i m a n a o u n

ia bekerla.

2. S a i n s dan a p l i k a s i n y a dalam t e k n o l o g i d a p a t menolong meningkatkan

k u a l i t a s hidup masyarakat.

kehidupan masyarakat.

d a n memahami


d i h a r a ~ k a ns i s w a

ha1
perlu

tentang s a i n s dan teknolngi.

3. S a i n s d a n t e k - n o l o a i a k a n s e m a k i n b e r p e r a n d a l a m
hangan d u n i a .

segi

s a i n s dan t e k n o l o a i merupakan

s a n g a t b e r ~ e r a nd e n g a n d e m i k i a n
menaenal

Dilihat dari

oleh karena i t u


dengan prinsip-prinsip

dibekali

sebaiknya s i s w a

s a i n s dan teknologi

pet-kem-

yang d i o e r k i -

rakan akan dijumpai dikemudian h a r i .

4. S a i n s vang d i a j a r k a n dengan b a i k
bananya

kemampuan

a k a n rnendorong

berkern-

mata o e l a j a r a n

lainnya

intelektual.

5. S a i n s m e m b a n t u s i s w a

menguasai

t e r u t a m a b a h a s a d a n m a t e m a t i ka.
Peranan s a i n s yang d i s a r a n k a n o l e h

UNESCO i t v

ronq k i t a a g a r pendidikan s a i n s i t u p e r l u d i k a i t k a n
persoalan

yang

timbul

d i masyarakat

s a i n s meruoakan bahan a j a r yang juga

sehingga
dapat

mendodengan

pendidikan

menolong

kehi-

dl-!@an

s i s w a d i d a l a m m a s v a t - a k a t di. s a m o i n g i l r n u d a s a r

van9

d i n e r l u k a n I J n t l ~ k m e n e r u s k a n k e a e n d i d i k . a n \ r a n g l ~ b i ht i n q g i .

B.

Pernasalahan
P e n d i d i k a n s a i n s d a n t e k n o l o g i d i s e k o l a h mempunvai D e ranan

~ e n t i n ad a l a m m e m b e n t u k

a i dengan
tang.

sumber d a v a rnanusia yang s e s u -

tuntl-(tan masyarakat i n d l l s t r i d i abad vang akan da-

O l e h kat-ena

i t u s e m u a kaum o e n d i d i k o e r l u s e l a l u b e r u -

s a h a 1.1ntuk s e l a l ~ lm e n a t a o r o s p s b ~ l a j a r~ i s w ad a n b a h a n a j a r

vans

d i s a i i k a n agar-

van?

sescrai

terwujudnva

denqan vang

manusia-manusia

d i dalam masvarakat vana s a r a t denaan

ai

s e r t a mampu

produls:-produk

hidup

teknolo-

modern.
Banvak

permasalshan

oend i d i k a n s a i n s vang d a o a t dikernu-

M e n g i n g a t r u a n a t u l is

k.aL:an.

vans

an vann d i a j u k a n dalam kesemoatan
Denting vang perlu direnungkan
tas:
dasar
C.

Undanq--1-~ndang R I

dioariskan oleh

2 t e n t a n g Sistem P e n d i d i k a n N a s i o n a l .

no.

Indonesia

2

bahan ajar a t a u bahan
f

keteramoilan

t e r b a t a s maka n e r m a s a l a h i n i d i b a t a s i pada

bersama v a i t u :
kajian;

dan

(

rnasalah

I) k r e a t i v i -

(3)ket~rampilan

intektual 1.

P-mbahasan

1.

Ereativitas
T e l a h d i s e b u t k a n d i atas

bahwa m a 5 v a r a k a t

akan o e s a t herkembang a o a h i l a didukung
manusia vang memadai.

Kreativitas adalah

rnamnuan v 3 n g s a n u a t b e t - p o t e n s i

industri

n l e h sumher
salah satu

dalam mencari

daya

ke--

terobosan-

t e r ~ b n s a nb a r u v a n a k o m ~ e t i t i f .
Aoabila k i t a

berkehendak untuk menolona s i s w a menia-

i a d i s e o r a n g wat-ga n e g a r a v a n g m a n d i r i .
panti-~nalrann a s i b n y a k e o a d a o r a n g

t o r y a n g menun j a n q
kreativitas.

l a i n m a k a s a l a h s a t c ~f a k -

untuk d a ~ a t seseorang mandiri

adalah

S e o r a n a w i r a s w a s t a w a n a k a n tumbuh dan berkem-

bang dengan baik
vang t i n a g i .

t i d a k s e l a l u meng-

aoabila ditunjang

~ l e hd a v a

kreativitas

P a r a a h l i m e n d i d i k umumnya s e p a k a t b a h w a d a y a

k r e a t i v i t a s s e s e o r a n a d a p a t dikemhangkan m e l a l u i pendidikan.

Ten t u s a j a

t i n a k . a t k.emampuannya s a n g a t b e r q a n t r s n q

h a k a t bawan s e s e o r a n g .

pada

Namiun s e t i d a k - t i d a k . n \ / a a s e t i a ~s i s w a

m P m o e r o l e h b : e s ~ m ~ a t a t-[n
n t u k m ~ n a e m b a n a k a n k I-eat i v i t a s
sema k s i m a l

mungk i n

sesciai dengan

kemamc~uannva.

s ~ ~ e n u h n vb a h w a h a 5 i 1 p e n d i d i k a n s a n g a t

itu

Disadari

tel-aantunri

pada

b e r h a p a i macam f a k t o t - y a n o s a n c j a t r u m i t u n t u k d i t e l i t i .
S e c a r a s e d e r h a n a k r e a t ~ i v i t a sd a p a t d i a r t i k a n
s u a t u k e m a m ~ ~ r a unn t v k m e n c a r i al t e r n a t i f
s e s u a t u m a s a ].ah v a n q d i l i h a t

.

Kemarnpuan

sebaqal

jawahan

terhadap

mencari

hubungan

a n t a r a b e r b a g a i komponen d a n d a v a n a l a r y a n q s i t e m a t i s m e rr-[oakan

modal

dasar

u n t ~ ~ kb e r n i k i r

T o r r a n c e vang d i k u t i o H a d i a t
pik ir k roa t i f

kreatif

.

Dr.

(195'0) m e r u m u s k a n b a h w a

Paul
ber-

a d a l a h s u a t u n r o s e s oencarian kesen jangan d i

antara berbagai unsur.
kasikan hasil

kt-eatif

.

hipotesis.

d a n a e n g u j isn k e m b a l i h i p o t e s i s .

mempunvai

dan mensintesis

oembentukan

kemampuan u n t u k
sesuatu

mengkomuniOrang yang

mengabtraksi.menaana1is.

infnrmasi.

D i dalarn i d a n q

sains

Dl-ang

;(aria

kt-ea t i f

s e l a l u b ~ r a a i l - a h untcili m e n c o b a m e n v e l e -

q a i k a n m a s a l a h s a i n s d e n q a n d i t o p a n q o l ~ hk e g i a t a n

tot-iam

a t a c ~r n e n g g u n a l ; a n

a l at untuk

h i ~ o t e s i sy a n q d i s u s u n n v a .

r a k . t ~ r i 5 t i . ks e o e r t i

a.

me1 a k u k . a n D e m b u l c t i a n

R o b e r t B.Sund

k.an b a h w a s e s e o r a n g v a n g b e r o o t e n s i

labors-

(

1.9RZ) msngernuka-

m e m i 1i k i

kreatif

ka-

berikut:

M ~ m i l i h ir a s a i n g i n t a h u t e l - h a d a p s e s u a t u v a n g

menjadi

oerhatiannva.

h.

M ~ m i l i k i a k a 1 vamg o a n j a n a .

c. B e r g a i r a h u n t u k
d.

Suka menangani

menemukan

.

t u g a s vanq s c t l i t

.

e. S e n a n y m e m e c a h k a n m a s a l a b .
f.

Eel-dedikasi

q.

R e r o i k i - r fl~ksibel.

h.

C e o a t m e r e s p o n s suatu o e r t a n v a ~ nd a n d a p a t
I:an

.iawaban

t i n g g i untuk

1e b i h b a n y a l :

hekerja.

menqemuka-

d a t - j o a d a i a w a b a n v 6 n g dik.emci-

k a k a n n l e h s i s w a v a n g kemampuan r a t a - t - a k a .
i. M e m i l i k i

k e m a m n u a n i r n t u l i r n e n s i n t e s i s d a r ) me1 i h a t a o l i k a s i

barl~
.

.

i . P l e r n i 1 i k i. s ~ m a n g a tb ~ t - i n k u i r i
I

Dokumen yang terkait

B E N T U K PE N GA W A S A N B E B A S V I S A K U N J U N G A N S I N G K A T ( B V K S ) O L E H K A N T O R K E I M I G R A S I A N K E P A D A W A R G A N E G A R A A S I N G Y A N G T I N G G A L D I I N D O N E S I A

0 4 15

D E S A I N M OT I F M O Z A I K P A D A R E G U L E R D E C A G O N B E R B A S I S G O L D E N T R I A N G L E

0 6 19

E F E K T I V I T A S A B U S E K A M D A N Z E O L I T S E R T A P E N G U R A N G A N P U P U K N P K T E R H A D A P P R O D U K S I G A N D U M I N D O N E S I A P A D A ME D I A P A S I R A N

0 3 14

E F E K T I V I T A S A B U S E K A M D A N Z E O L I T S E R T A P E N G U R A N G A N P U P U K N P K T E R H A D A P P R O D U K S I G A N D U M I N D O N E S I A P A D A ME D I A P A S I R A N

0 3 14

E F E K T I V I T A S A B U S E K AM D A N Z E O L I T S E R T A P E N G U R A N G A N P U P U K N P K T E R H A D A P P R O D U K S I G A N D UM I N D O N E S I A P A D A ME D I A P A S I R A N

0 3 14

E F E K T I V I T A S A B U S E K AM D A N Z E O L I T S E R T A P E N G U R A N G A N P U P U K N P K T E R H A D A P P R O D U K S I G A N D UM I N D O N E S I A P A D A ME D I A P A S I R A N

0 3 86

E V A L U A S I T E R H A D A P P E L A K S A N A A N R U JU K A N B E R JE N JA N G K A S U S K E G A WA T D A R U T A N M A T E R N A L D A N N E O N A T A L P A D A P R O G R A M JA M P E R S A L D I P U S K E S M A S K E N C O N G T A H U N 2012

0 2 19

I D E N T I F I K A S I P E N G A R U H L O K A S I U S A H A T E R H A D A P T I N G K A T K E B E R H A S I L A N U S A H A M I N I M A R K E T W A R A L A B A D I K A B U P A T E N J E M B E R D E N G A N S I S T E M I N F O R M A S I G E O G R A F I S

0 3 19

I N V E S T A S I B I D A N G E N E R G I M I N Y A K D A N G A S B U M I P E R U S A H A A N M U L T I N A S I O N A L P E T R O C H I N A D I I N D O N E S I A

0 4 16

K A J I A N Y U R I D I S T I N D A K A N A D M I N I S T R A T I F K E I M I G R A S I A N T E R H A D A P W A R G A N E G A R A A S I N G Y A N G T I D A K R E S M I ( I L L E G A L ) D I W I L A Y A H I N D O N E S I A B E R D A S A R K A N U N D A N G

0 4 14