Dirasah uslbiyyah fi qashidati al-syaikh Ibnu Qayyim al-jauziyah fi kitab rauhatul muhibbin

‫درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬
‫"رو ﺔ ا‬

‫ﺪة‬
‫آ ﺎب‬
‫و ﺰهﺔ ا‬

‫ا ﻮز ﺔ‬

‫ا‬

‫ﺎ‬

‫"‬

‫إ ﺪاد ‪:‬‬

‫ر ا‬

‫آ ﻮ‬
‫ﺮ إرو‬

‫‪103021027415‬‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ‬
‫آ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ‬
‫‪1429‬هـ‪2008/‬م‬

‫درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬
‫"رو ﺔ ا‬

‫ﺪة‬
‫آ ﺎب‬
‫و ﺰهﺔ ا‬

‫ا ﻮز ﺔ‬

‫ا‬
‫ﺎ‬


‫"‬

‫إ ﺪاد ‪:‬‬

‫ر ا‬

‫آ ﻮ‬
‫ﺮ إرو‬
‫‪103021027415‬‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ‬
‫آ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ‬
‫‪1429‬هـ‪2008/‬م‬
‫ﺔ اﻹ ﺎن‬
‫ﺪ‬

‫ﺪة‬
‫ا ﻮان درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬

‫ا‬
‫ﺪ ﺎ ا‬
‫و ﺰهﺔ‬
‫آ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ا ﻮز ﺔ‬
‫إ‬
‫ﺎ "‪ ،‬إ ﻰ آ ﺔ ا داب وا ﻮم ا ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺮ‬
‫ا‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬
‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬
‫ﺎدي ا و ﻰ‬
‫ﻮ ‪2008‬م ا ﻮا ‪22‬‬
‫‪26‬‬
‫وﻮ‬
‫ﻰ در ﺔ ا ﻮى‬
‫ﺎن و ﺎل ا ﺎ‬
‫‪1429‬هـ أ ﺎم ﺔ ا‬
‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ آ ﺔ ا داب وا ﻮم‬
‫ا ول‬
‫ا ﺎ‬

‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ا ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ ا‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ‪ 26‬ﻮ ‪2008‬‬
‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ر‬

‫ا‬

‫ﻜﺮ ﺮ‬

‫ﺔ‬

‫)ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس ا ﺎج أد‬
‫ﺮ(‬
‫ز ﺮا ﺎ‬
‫ا ﺎ‬
‫)ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس‬

‫ﺮ(‬
‫ز ﺮ‪ ،‬ا ﺎ‬
‫ﺮار‬

‫أ ﺪاري ا ﺎ‬
‫أ‬

‫ﺮ(‬

‫ﺎء‬

‫ﺎر ﺰا ‪ ،‬ا ﺎ‬
‫ﺔ ا ﺎ ﺔ وا ﻜ‬

‫ا‬
‫ﺮ(‬

‫)ا ﺪآ ﻮر‬

‫ﺮف‬

‫)ا ﺪآ ﻮر‬

‫ﻰا‬

‫و ﻮا ‪" :‬درا ﺔ أ‬
‫ﺎ ﺔ هﺬا ا‬
‫و‬
‫آ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ا ﻮز ﺔ‬
‫إ‬
‫أ ﺎم ﺔ ا ﺎ ﺔ وا ﻜ ﻜ ﺔ ا داب وا ﻮم ا ﺎ‬
‫ﻮ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ‪26 ،‬‬
‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬

‫ﺪة‬
‫ﻮ ﺔ‬
‫ﺎ "‬
‫ﺰهﺔ ا‬
‫ﺔ ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫‪2008‬م ا ﻮا‬

‫ﺮ ﺎ‬

‫ﻮل‬

‫ﻰ‬

‫ﻮ‬
‫ﺎدي ا و ﻰ ‪1429‬هـ‪ .‬و ﺪ‬
‫‪22‬‬
‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ و دا ﻬﺎ )‪(S .1‬‬
‫ا ﺪر ﺔ ا ﺎ ﺔ ا و ﻰ‬
‫ﺎآﺮ ﺎ‪ 27 ،‬ﺎ ﻮ ‪2008‬‬
‫‪ 23‬ﺎدي ا و ﻰ ‪1429‬‬

‫ﺔ ا ﺎ ﺔ وا ﻜ‬

‫و‬


‫رﺋ‬
‫ﻮ‬

‫ا‬

‫ﺔو‬

‫ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس ا ﺎج أدا‬
‫ﺮ‬
‫ا ﺎ‬
‫ر ا ﻮ‬

‫ﻮ‬

‫ﺮ‬

‫أ ﺪري‪ ،‬ا ﺎ‬

‫ا ﺪآ ﻮر ز ﺮ أ ﺪ‪،‬‬
‫ر ا ﻮ‬


‫‪.......................... :‬‬

‫ا‬

‫اﻷ‬

‫ﺮف‬

‫ا ﺪآ ﻮر ز ﺮ أ ﺪ‪ ،‬ا ﺎ‬
‫ر ا ﻮ‬

‫ﻜﺮ ﺮ ا‬

‫‪............. :‬‬

‫ﺮ‬

‫ﺔ‬


‫ﺎء‬

‫ا ﺎ‬

‫ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس‬
‫ر ا ﻮ‬

‫‪............. :‬‬

‫ﺎر ﺰا ‪ ،‬ا ﺎ‬

‫‪.................... :‬‬

‫ﺮ‬

‫ﺮ‬
‫هﺬ ا ﺎ ﺔ‬
‫‪ .1‬هﺬا ا‬

‫ﺮ‬


‫ا ﺎ‬

‫ﺄن‪:‬‬

‫آ‬

‫ا ﺪر ﺔ ا ﺎ‬

‫ﻜ‬
‫ﺔ ا وﻰ‬

‫ا ﺮوط‬

‫ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫ﻰ‬

‫ﻮل‬

‫ﺔ‬

‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬

‫ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ‬
‫‪ .2‬آ ا ﺮا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﻬﺎ‬

‫ا ﺮارات ا ﻮ ﻮدة‬

‫آ ﺎ ﺔ هﺬا ا‬
‫ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺪو‬

‫ﺔ‬

‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬

‫ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ﺮ إ ﺪادي و ﻮ ﺪ‬

‫‪ .3‬إذا آﺎن ا‬
‫ا ﺮ دون ذآﺮ ﺄ‬
‫ﺎ ﺔ ﺮ‬

‫ﺪ أن أ‬

‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬

‫ﺎل راء‬

‫ا‬

‫ﺮر ﻬﺎ‬

‫آ ا ﻮ ﺎت ا‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ‪ -‬ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ﺎآﺮ ﺎ‪ 28 ،‬ﻮ‬
‫ﺮ أ ﺮو‬

‫‪2008‬م‬
‫آ ﻮ‬

ABSTRAKSI

Khairun Eruhsillah Kimo, Kajian Stilistika pada Qashidah Syaikh Ibnu
Qayyim Al-Jauziyyah dalam Kitabnya “Raudlatul Muhibbin wa Nuzhatul
Musytaqien”. Di bawah bimbingan Dr. Zubair, MA. Skripsi jurusan Bahasa Dan
Sastra Arab, Fakultas Adab dan Humaniora UIN Syarif Hidayatullah Jakarta.
Stilistika merupakan kajian ilmu interdisipliner antara disiplin ilmu sastra
dan linguistik, umumnya terdapat dalam unsur kritik karya sastra yang empat baik
prosa maupun syair. Faktor inilah yang membuatnya menarik untuk dikaji. Seperti
qashidah dalam kitab Raudlatul Muhibbin wa Nuzhatul Musytaqien karangan
Syaikhul ‘Alim al-Faqieh Ibnu Qayyim Al-Jauziyah. Beliau adalah murid dari
Syaikh Ibnu Taimiyah dan salah satu dari ulama salaf yang mengajak kaum
muslimin untuk senantiasa menuntut ilmu yang sangat luas hingga mampu berijtihad
dan tidak terjebak dalam bahaya taqlid buta. Tentunya, selain penggambaran
kecantikan bidadari surga, syair ini juga sarat akan aspek kebahasaan terutama
semantik atau keindahan bahasa. Hal tersebut, selain karena karya tersebut ditulis
dengan bahasa arab Fusha juga karena gaya bahasa yang digunakan sangat indah
dan mengandung unsur-unsur Balaghah.
Beberapa aspek paling menonjol dalam gaya bahasa pengungkapan karya
tersebut adalah aspek Bayan dan Ma’ani. Keindahan aspek Bayani meliputi gaya
bahasa Metafora dan Metonimia. Sedang pada aspek ilmu Ma’ani, terkandung
didalamnya uslub Amr, Tamanniy dan Nida. Oleh karena itu, pembahas -dalam hal
ini- membatasi analisisnya pada keindahan uslub-uslub ma’ani dan bayan.
Tujuannya adalah mengungkapkan keistimewaan sya’ir washaf syeikh ibnu qayyim
al-jauziyah dari aspek unsur-unsur sastranya. Dalam hal ini penulis mengadopsi
metode kajian pustaka dengan mengumpulkan bahan-bahan materi dari referensireferensi sastra maupun kitab-kitab terkait.

‫……‪Wallahu a’lamu bi al-shawab‬‬

‫ﺮﺪا‬

‫ا‬

‫ﺪة‬
‫آ ﻮ‪ ،‬درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬
‫ﺮ إرو‬
‫و ﺰهﺔ ا ﺎ ‪.‬‬
‫ا ﻮز ﺔ آ ﺎب رو ﺔ ا‬
‫ا ﺔ‪.‬‬
‫ا دب و‬
‫ﺎ ا ‪،‬‬
‫ا ﻮ ﺔ درا ﺔ‬
‫ﺮ أو‬
‫ﺎ ﺮ ا ﺪ ا دب ا ر ﺔ‪ ،‬إ ﺎ‬
‫و ﺪ ﺎهﺎ آ ﺮة‬
‫ﺎو‬
‫‪.‬‬
‫ﺬو ﺔ‬
‫ا‬
‫ﺮ‪ .‬و هﺬا ا ﺬي‬
‫آ ﺎب‬
‫ا ـ ا ﻮز ﺔ ا ﻜ ﻮ ﺔ‬
‫ا ﺎ ا‬
‫ﺪة ا‬
‫ﺔ‬
‫ا‬
‫و ﺰهﺔ ا ﺎ "‪ .‬ﻜﺎن ﺬا‬
‫"رو ﺔ ا‬
‫ ن‬‫ا ﺬي ـ ـ ﺎ ‪-‬أي‬
‫ا ﺎء ا‬
‫و هﻮ وا ﺪ‬
‫إﻰ ا ﺪ‬
‫ا آ ﺮة ﻜ ﺪر ﻰ ا ﻬﺎد و‬
‫ا ﺔ‬
‫ﻮر ا ﺮ ﺎ ﺔ ا ﻮر‬
‫ا ﻰ‪ .‬و ﺎ ‪،‬‬
‫ا ﺪ ﺔ‪.‬‬
‫ﺔ أو ا ﺎ‬
‫ﺔ اﻜ م ا‬
‫ﻮي‬
‫‪،‬‬
‫ا ﺬي‬
‫هﺬا ن ا ﺮ ﻜ آ ﺮا ﺎ ﺔ ا ﺔ و ا ﻮب ا‬
‫ﺔ‪.‬‬
‫ﻰاﻮ ﻮ ا‬
‫ا ﻜﺎر ﺎرزا هﺬ‬
‫أ ﻮب ا ﺮ‬
‫وأ ﻬﺮ ا ﻮ ﻮ‬
‫ه ا ﺎز و‬
‫ﺪة هﻮ ا ﺎن و ا ﺎ ‪ .‬ﻮ ﻮ ا ﺎن‬
‫ا‬
‫ا‬
‫و ا ﺪاء‪ .‬و ﺬا‪،‬‬
‫ﺎرة‪ ،‬و و ﻮ ا ﺎ ه ا ﺮ وا‬
‫ا ﺎن و ا ﺎ ‪.‬‬
‫ﻰ ﺎل ا ﺎ‬
‫درا‬
‫ﺪد ا ﺎ‬
‫ا ﺎز‬
‫ا ﻜﺎر ا ﺆ‬
‫هﻮ ا ﺮ‬
‫ا‬
‫وا ﺮض‬
‫ﺮ ﺔ‬
‫ا ﺎ‬
‫ا ـ ا ﻮز ﺔ‪ .‬وا‬
‫ﺪة ا‬
‫ﺎ ﺮا‬
‫ﻬﺎ ﺔ و ﺔ‬
‫ﺎ ﺔ ا ﻜ و ا ﺮا ا‬
‫ـ ﺎ ﻜ أ‬
‫ﺎ ﻮاب‪...‬‬
‫ﻬﺬا ا ﻮ ﻮع‪ .‬و اﷲ أ‬

FORMULIR PENDAFTARAN CALON WISUDAWAN/WATI
SEMESTER GENAP/GANJIL TAHUN 2008

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

Nama
: Khairun Eruhsillah Kimo
Tempat/Tanggal Lahir : Balikpapan, 6 Maret 1984
Nomor Pokok
: 103021027415
Fakultas
: Adab dan Humaniora
Jurusan
: Bahasa dan Sastra Arab
Program
:Judul Skripsi
: Dirasah Uslubiyah ‘an Qashidati al Syaikh Ibnu
Qayyim al Jauziyyah fi Kitab “Raudhatul Muhibbin wa Nuzhatul Musyataqien”
8. Pembimbing
: Dr. Zubair, MA
9. Tanggal Masuk
: 1 September 2003
10. Tanggal Lulus
: Juni 2008
11. No. Ijazah
:
12. Indeks Prestasi/Yudisium,
Nilai Skripsi
: 3,21 / 81,5/A
13. Jabatan dalam Organisasi
Kemahasiswaan
: Ketua Kelompok KKS 2006
14. Alamat Asal, Telepon/HP : Jl. Manunggal, Rt. 59/18, No.50, Kel. Gunung
Bahagia, Kecamatan Balikpapan-Selatan, KAL-TIM (76114) 0542-765778 /
085214636890
15. Alamat Sekarang
: Jl. Kertamukti Gg.Telaga Hijau no. 69 Pisangan
Ciputat, Tangerang, Banten. 15412, Telp.0217431039
16. Nama Ayah
: Roslan Kimo
17. Pendidikan Ayah
: SMP
18. Pekerjaan Ayah
: PNS (Kelurahan)
19. Nama Ibu
: Safera
20. Pendidikan Ibu
: SD
21. Pekerjaan Ibu
: IRT
22. Alamat Orang tua
: Jl. Manunggal, Rt. 59/18, No.50, Kel. Gunung
Bahagia, Kecamatan Balikpapan-Selatan, KAL-TIM (76114).

Mengetahui,
Kajur/Sekjur

Jakarta,
Pemohon,

Drs. H. Adang Asdari, MA
NIP 150 246 294

Khairun Eruhsillah Kimo
NIM 103021027415

‫درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬
‫"رو ﺔ ا‬

‫ا ﻮز ﺔ‬
‫ﺎ "‬

‫إ‬
‫ﺪة ا‬
‫و ﺰهﺔ ا‬

‫آ ﺎب‬

‫ﺪم إ ﻰ آ ﺔ ا داب وا ﻮم ا ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ‬
‫ﻮل ﻰ در ﺔ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ ﻮ ﺮ ﺮوط ا‬
‫ا‬
‫ا ول‬
‫ا ﻮى ا ﺎ‬
‫إ ﺪاد ‪:‬‬
‫ر ا‬

‫آ ﻮ‬
‫ﺮ إرو‬
‫‪103021027415‬‬
‫إ ﺮاف ‪:‬‬

‫)ا ﺪآ ﻮر ز ﺮ ا ﺎ‬

‫ﺮ(‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ‬
‫آ ﺔ ا داب وا ﻮم اﻹ ﺎ ﺔ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ اﻹ‬

‫‪1429‬هـ ‪2008 /‬م‬
‫ﺔ اﻹ ﺎن‬
‫ﺪ‬
‫ﺪة‬
‫ا ﻮان درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬
‫ا‬
‫ﺪ ﺎ ا‬
‫و ﺰهﺔ‬
‫آ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ا ﻮز ﺔ‬
‫إ‬
‫ﺎ "‪ ،‬إ ﻰ آ ﺔ ا داب وا ﻮم ا ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺮ‬
‫ا‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‪.‬‬
‫هﺪا ﺔ اﷲ ا‬
‫ﺎدي ا و ﻰ‬
‫ﻮ ‪2008‬م ا ﻮا ‪22‬‬
‫‪26‬‬
‫وﻮ‬
‫ﻰ در ﺔ ا ﻮى‬
‫ﺎن و ﺎل ا ﺎ‬
‫‪1429‬هـ أ ﺎم ﺔ ا‬
‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ آ ﺔ ا داب وا ﻮم‬
‫ا ول‬
‫ا ﺎ‬
‫ﺔ ا ﻜﻮ ﺔ ﺎآﺮ ﺎ‬
‫ا ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﺮ هﺪا ﺔ اﷲ ا‬
‫ﺎآﺮ ﺎ ‪ 26‬ﻮ ‪2008‬‬
‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ر‬

‫ا‬

‫ﻜﺮ ﺮ‬

‫ﺔ‬

‫)ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس ا ﺎج أد‬
‫ﺮ(‬
‫ز ﺮ‪ ،‬ا ﺎ‬
‫ا ﺎ‬
‫)ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس‬
‫ﺮ(‬
‫ز ﺮ‪ ،‬ا ﺎ‬

‫أ ﺪاري‪ ،‬ا ﺎ‬
‫أ‬

‫ﺎء‬

‫ﺎر ﺰا ‪ ،‬ا ﺎ‬
‫ﻜﺮ و ﺪ ﺮ‬

‫ﺮ(‬

‫ا‬
‫ﺮ(‬

‫)ا ﺪآ ﻮر‬

‫ﺮف‬
‫)ا ﺪآ ﻮر‬

‫اﷲ ا ﺮ‬
‫ﺔ إﻰ ا‬

‫ا‬
‫ﻰ‬

‫ﺪق ا‬

‫إ ﺎرا‬

‫اﺮ‬

‫ﺮ ﺎ‬
‫ﺔد‬

‫‪،‬و‬
‫ﺎن‬

‫‪.‬‬
‫آ‬

‫ﻰ اﷲ‬

‫ﺔ ا‬
‫و‬

‫ا ﻬﺎد‬

‫و‬

‫ق اﺬ‬

‫آﺮم أ‬
‫ﺔ‪،‬‬

‫ﺔ ﺎ ﻜ ﺔ‪ ،‬هﻮ‬

‫ﺎ‬

‫ا ﺎﺮ‬

‫ﺪ‬

‫أ‬

‫ﺪة ا‬
‫و ﺰهﺔ ا‬

‫ا ﺎ ﺔ ﺰ‬
‫ﺔا‬
‫ا ﺮا ﺎ‬
‫ا ﺮ ﺎ ﺔ‪.‬‬

‫‪،‬‬
‫ﺎ‬

‫ﺮج‬

‫ﺪ اﷲ‬

‫ﺪ‬

‫و ﻮب أداء ا ﺎ ﺔ و‬
‫ﺎ‬

‫ﻮم ا ﺎ ﺔ‬

‫ﻮاء إ ﻰ ا ﺔ‪.‬‬

‫آ ﺎ ﺔ هﺬ ا ﺮ ﺎ ﺔ‬

‫أ ﻮ ﺔ‬

‫ﺎ آﺎن‬

‫و أآ‬
‫ﻰ‬

‫‪ ،‬وا ﺬي‬

‫ﺎء‬

‫‪.‬‬

‫اﷲ و ا ﺬي ﺮ ﻰ دا ﺎ‬

‫و ﻜﻮن‬

‫‪.1‬‬

‫ﻰ‬

‫ﻰ‬

‫ﻬﺎ ا ﻮب آ ﺎ‬
‫ﺎ‪،‬‬

‫ﺎ أو‬
‫ا‬

‫إ ا‬

‫ا‬

‫ﺮف‬

‫ﺎ‪ ،‬و‬

‫ا‬

‫‪ ،‬وا‬

‫ﻮب‬

‫ة اﷲ و‬
‫و‬

‫ﺎ‬

‫ﻮع‬

‫‪ ،‬و ﺮك ﻬﺎ ا ﻮس إ ﻰ أ ﻮاع ا ﻜ ﺎ ت‬

‫ﺎء ﺪر ‪ ،‬و‬
‫أو‬

‫ﺪ ﷲ رب ا ﺎ‬

‫ﻮب‬

‫ﻬﺎ و‬

‫و ﺎ‬

‫‪،‬ا‬

‫ا ﺬي‬

‫إ‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ اﷲ‬

‫ا ﻮان درا ﺔ‬

‫ا ﻮز ﺔ‬

‫آ ﺎب "رو ﺔ‬

‫ا ﺎ‬

‫هﺬ‬

‫"‪ .‬و ﻬﺬا‬

‫ﻜﺮ و ﺪ ﺮ‬

‫ﻰ‪:‬‬

‫ﺪ ﻜ ﺔ ا داب وا ﻮم ا‬
‫ﺮا‬

‫أن ﺪم‬

‫ﺎ ﺔ ا ﺪ ا ﺪآ ﻮر‬

‫ﺮم ا ﺬي ﺪ وا ﻮا ا ﺎ‬

‫ﺪ‬

‫آ ﺎ ﺔ هﺬ‬

‫ﺔ ر‬

‫‪.2‬‬

‫أد‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ ا ﺪ ا ﺪآ ﻮرا ﺪوس‬
‫ﺮ ا ﺬي وا‬

‫أ ﺪاري ا ﺎ‬

‫ا ﺮ ﺎ ﺔ إ ﻰ إ ﺎ ﻬﺎ‪ .‬وآﺎ‬
‫ا ﺪا ﺎ‬

‫ا ﺪآ ﻮر ز ﺮ ا ﺎ‬

‫إر ﺎد ا ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺎ‬

‫‪-‬آﺬ ﻚ آﺎن‬

‫و إ ﺮا‬

‫آﺎﺔ‬

‫ﺮﺎ ﺎ‬

‫ﺔ‬

‫‪-‬‬

‫ﺮ ا ﺬي ﺪ ﺬل ﻬﺪ‬
‫إ ﻰ إ ﺎم هﺬ ا ﺮ ﺎ ﺔ‬

‫و را‬

‫ا ﺪا ﺔ إ ﻰ ا ﻬﺎ ﺔ‪.‬‬
‫ﺔ ا‬

‫‪.3‬‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺎ ﺬة‬

‫ا ﺔ ا ﺮ ﺔ وأد ﻬﺎ ا ﺬ‬

‫ور ﻮ ﺄد ﺎ‬

‫ﺎوﺮ ﺔ‬

‫ﻮاد ا ﺔ ا ﺮ ﺔ و‬
‫وا‬
‫‪.4‬‬

‫ﺎ‬

‫ﺪة‬

‫ﺪ أد ﻮا‬

‫ﻰ ﺮف و ﻬ‬

‫ﺎ و ﺎه ﻬﺎ و ﺪر‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﻰا‬

‫إ ﻬﺎ‪.‬‬
‫ا ﻜ ﺔ ﻜ ﺔ ا داب وا ﻮم ا‬

‫أ‬

‫ا‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ ا ﺬي ﺪ أذن‬

‫ا ﻮ ﻮدة ﻬﺎ وأ‬

‫ﺎر ا ﻜ‬

‫ﺮا‬

‫ﺎم هﺬ ا ﺮ ﺎ ﺔ‪.‬‬
‫ﺔ ا ﻮا ﺪ‬

‫‪.5‬‬

‫و‬

‫ﺎ‬

‫اـ‬

‫ﻰ‬

‫ﺎ ﺪ ﺎء ا‬
‫ﻰا ﺪوا‬
‫ا‬

‫ﻮ‬

‫وا ﺪرا ﺔ‪.‬‬

‫ا‬
‫وا‬
‫ﻬﺎد‬

‫ا ﺪر‬
‫ﻮة ا‬

‫ﺔ اﺬ‬

‫ا ﻮي‬
‫ﻰ‬

‫ن آ ﻮ و ا ﺪة‬

‫ﻜ‬

‫ﺮة‬

‫ﺪ ﺎ ﺪوا ا ﺎ‬

‫إ ﺎم هﺬ ا ﺮ ﺎ ﺔ و ﻮ‬
‫ا‬

‫ا ﺪﺪ‬

‫‪.6‬‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫إ ﺮأة‬

‫ﻬﺎ ا ﺎ‬

‫و أ ﻬﺎ ا ﺬ‬
‫ا ﻮي‬

‫ﷲ ﺎﻰ و ـ‬

‫ﺪ ﺎ ﺪوا ا ﺎ‬

‫إ ﺪار ﺎ‬

‫د‬

‫ﺎ ﺪ ﺎء ا‬

‫إ ﺎم هﺬ ا ﺮ ﺎ ﺔ و ﻮ‬

‫وا‬
‫ﻬﺎد‬

‫ﻰ ا ﺪ وا‬

‫أ ﺎ ا ﺎ ﺔ‪.‬‬
‫ﺔ ا م ا ﺪآ ﻮرا ﺪا إر ﻰ ﻮر ﺎ‬

‫‪.7‬‬

‫اﺬ‬

‫‪.8‬‬

‫ا‬

‫ﺪ‬

‫ﻮا ا ﺎ‬

‫ا‬

‫‪.‬‬

‫ﺎب ا‬

‫ﺎء "‬

‫ا ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺪ و ذآﺮ‬
‫ﺎر ﺎر‬

‫ﺮ‪ ،‬و أ ﻬﺎ‬
‫ﺬآﺮ اﷲ دا ﺎ‬

‫‪،‬و‬

‫ﺮا ‪ ،‬و دون‬

‫ﺪ‬

‫ﻰ‬

‫أ ﺪري‪ ،‬و إ ﺮاوا ﺎ ‪ ...‬إ " ا ﺬ‬

‫ﻮا ا ﺎ‬

‫آ ﺎ ﺔ هﺬ ا ﺮ ﺎ ﺔ‪.‬‬
‫ﻰ اﷲ أن ﺎرآﻬ و ﺮ ﻬ و ﻬﺪ ﻬ إ ﻰ ا ـ‬
‫ز ﺮة ا ﺆ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا ﺮ ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ ﻬ إ ﺎء اﷲ رب ا ﺎ‬

‫‪ ،‬و‬
‫‪.‬‬

‫وﺪ ﻬ‬

‫ﻰ أن ﻜﻮن هﺬ‬

‫ﻮ ﺎت ا‬
‫ﺮار ا ﺮف‬
‫ﺮار ﺔ ا ﺎ ﺔ‬
‫ﺮﺪا‬
‫ﺮ ا ﺎ‬
‫ﻜﺮ و ﺪ ﺮ‬
‫ﻮ ﺎت ا‬

‫‪ .................................‬أ‬
‫‪ .................................‬ب‬
‫‪ .................................‬ج‬

‫‪.................................‬‬
‫‪.................................‬‬
‫‪ .................................‬ط‬

‫ا ﺎب اﻷول‬
‫ﺪ ﺔ‬
‫أ‪.‬‬
‫ب‪.‬‬
‫ت‪.‬‬
‫ث‪.‬‬
‫ج‪.‬‬

‫ﺔا‬
‫ﺪﺪا‬
‫ا ﺮض‬
‫ﺮ ﺔا‬
‫ﺔا‬

‫ا‬

‫و ﻬ‬

‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬
‫‪..........................‬‬

‫ا ﺎب ا ﺎ‬

‫‪1‬‬
‫‪4‬‬
‫‪5‬‬
‫‪5‬‬
‫‪6‬‬

‫و‬

‫اﻹ ﺎر ا‬
‫أ‪.‬‬
‫ب‪.‬‬

‫ﺮي‬

‫ﻬﻮم ا ﻮب وا‬
‫ا ﺬاه ا ﻮ ﺔ‬

‫ا‬

‫درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬

‫ﻮ ﺔ ‪..........................‬‬
‫‪12 ..........................‬‬

‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫ا ﻮز ﺔ و آ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ﺎ "‬
‫ا‬

‫ا‬

‫أ‪ .‬ﺮ ﺔ ا ﺎة‬
‫‪ .1‬ﻮ ﺪ و ﺬة ﺎ‬
‫‪ .2‬ﺎ و ﻮ‬

‫ا‬

‫‪9‬‬

‫و ﺰهﺔ‬

‫ا ﻮز ﺔ ‪16 ....................‬‬
‫‪18 ....................‬‬
‫‪20 ....................‬‬

‫و ﺰهﺔ ا ﺎ " و ﺎ‬
‫ب‪ .‬آ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ﺰات أد ﺔ‬
‫‪23 ....................‬‬
‫ﻮم ا ﻜ ﺎب ‪24 ....................‬‬
‫‪ .1‬ﻬ ﺔ‬
‫‪27 ....................‬‬
‫ﺰات أد ﺔ‬
‫‪ .2‬ﺎ‬

‫و ﻮ أ ﺎ‬
‫أ‪ .‬ـ ﺎ ﺔ ا‬
‫ب‪ .‬ـ ﺎ ﺔ ا‬

‫ا ﺎب ا ﺮا‬
‫ﻬﺎ‬
‫ا ﺎن و ا ﺎ و‬
‫ا ﻮر‬
‫و‬
‫ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫ا ﺎ ﺔ‬
‫اـ ﺎ ﺔ‬

‫ﺪة ا ﺆ‬

‫‪31 ....................‬‬
‫‪37 ....................‬‬

‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫ﺎ ﺔ‬
‫أ‪-‬‬
‫ب‪-‬‬

‫ﺮا‬

‫ﺎ ا‬
‫ا ﺮا ﺎت‬
‫ا‬

‫‪41 ..........................‬‬
‫‪44 ..........................‬‬
‫‪46 ..........................‬‬

‫ا ﺎب اﻷول‬
‫ﺪ ﺔ‬

‫أ‪.‬‬

‫ﻜﺔ‬

‫ﺔا‬

‫ﺎن‬

‫إن دب‬
‫ا ﻜ م ا ﺪ ا ﺬي‬

‫ﺪ‬

‫و‬

‫‪،‬‬

‫ا‬

‫وﻮ‬
‫و إن‬
‫ﺪﺮ ا‬

‫وآ ﺎ ﺔ‬

‫ﺔ ا ﺆ ﺮة‪ ،‬و‬

‫ﺔا‬

‫ﺎل‬

‫ﺎ ﺮؤ‬
‫ﺎء‬

‫‪.‬‬

‫ا‬

‫ﻚ و ﻮرك‬

‫ﻮرة ا‬
‫ﺔ أو‬

‫ﺔ‪ ،‬و‬

‫ا ﺮ ﺎ ﺔ‪،‬‬

‫‪1‬‬

‫‪،‬ا ﻮ‬

‫ﺪة ا ﺮا ﺔ‪،‬‬
‫ﺎزة‪ .‬أي آ‬

‫ﺔ آﺎ ﺬة ا‬

‫ﻚ‪،‬‬

‫ا ﻮ أو‬

‫ﺬة‬

‫ﺪهﺎ‬

‫دون ذ ﻚ ﺬو ﻚ و‬

‫ﻰ ا ﺎم‪.‬‬

‫‪1‬‬

‫ا دب ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺎم‪،‬‬

‫ﺬة‬
‫ا ﻮ‬

‫ﺎر و ﺎ‬

‫ﺔ‪ .‬ه هﻮ‬

‫ﺪث‬

‫ﺮا أم ﺮا‪ .‬وا ﺎ‬
‫و ﺎ ﺔ ا ﺎر ﺔ‪ ،‬و‬

‫ﺎن ‪ :‬ا ﺪه ﺎ ﺎ‬

‫ﻰ ا ﺎص وهﻮ‬

‫ا د ﻰ‪ .‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﻜ ﺎب ا ﺮ ‪ 1952 ،‬م‪ ،‬ص ‪3‬‬

‫ﻜﺔ‬
‫ﺎل ا ﺪ ‪،‬‬

‫ﻰ هﺬا ا دب‬

‫ﺎ دب هﻮ آ‬
‫ﺪ ﻮإﻰا‬

‫ﺮ أو ﺮ ﺆ ﺮ‬

‫ﺔو ﺪ‬

‫ﺮ ا دب ا ﺮ‬
‫ا ﻮن ا‬

‫ﻬﻮ أ ﺪ‬
‫و دب ا ﺮ‬
‫وا‬

‫ا ﺮ‪ ،‬ﺎ‬
‫ا‬

‫‪.‬‬
‫ا ﺎ‬

‫ﺎة ا ﺔ ﻬﻮ ﺔ‬

‫ﺪ ﺎو ﺪ ﺎ‬
‫ﺔ ﻬﺎ ‪.‬‬

‫ا‬

‫ﺔ وا ﺮا ﺔ وا‬

‫آ ﺮ‬

‫ه ﺎ‪:‬‬

‫ﻰ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺮو‬

‫ﺔا ﺪ ﺔو‬

‫ﺔ‪ 3.‬و أ ﺎ ا ﺮ ﻬﻮ "ا ﻜ م ا ﺬي‬

‫أوزان و ﻮاف‪ 4.‬و‬

‫ﻮر ا ﺮ‬

‫ﺮ إﻰ‬

‫ﻰ‬
‫ﺮ‬

‫ﺔ‪ ،‬و ا ﺮوا ﺔ‪ ،‬و ا ﺎ ﺔ‪ ،‬آ ﺎ ﺪث ﻰ ا‬

‫ا ﺪ ‪ ،‬إذ ﺰدهﺮ‬
‫ﻰ ا‬

‫‪2‬‬

‫ا داب ا ﺎ ﺔ‬

‫ﺮ هﻮ" ا ﻜ م ا ﻮزون ا‬

‫ﻮر ا ﺆ ﺮة ا‬

‫ا‬

‫ا ﺮذ ﺔ ﺄ ﻮب‬

‫هﺬا ا دب إ ﻰ‬

‫ﺔ ﻬﺎ‪ :‬ا‬

‫و ﻬﺬب ا‬

‫ﺔ ﺆ ﺮ ﻰ ا ﻮس و‬

‫أﺮ ﻰ‬

‫‪.‬و‬

‫ا‬

‫و‬

‫ﻮ‬
‫ﺮ‬

‫ا ﺮ ازدهﺎرا‪.‬‬
‫ﺔ ا ﺬه ﺔ‪ ،‬اه‬

‫ﻮر ا‬

‫ﺎء ﺎ ﻮم –ذ ﻚ‬

‫ا‬

‫ا ﻮم ا د ﺔ‪ -‬اه ﺎ ﺎ آ ﺮا‪ .‬هﺬا ن ا دب آﺎن‬

‫ﺎ ﺔ ا ﺮب‬

‫ﺎء ا ﻜﺮام ا‬

‫ﻬﻮرون آﺎ ﻮا‬

‫ﺎ ﻬ ‪ .‬ﺬ ﻚ ﺮى آ ﺮا‬

‫و‬

‫أد ﺎء‪ .‬و أ ﺎ ﻬ ا د ﺔ‬
‫و ﻰا‬
‫و‬

‫ﺮا ﺪ‬

‫ا‬
‫‪2‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬

‫ا‬

‫ﺮإﻰ‬

‫ﺮ آ ﺮة ﺎرزة‬

‫ﺔ‪.‬‬

‫ﻜﺎ ﺮ ا د ﺎء و ﺎ ﺎ ﻰ ﺮزت أ ﺎ ﻬ ا د ﺔ‪.‬‬

‫ﺎل ا د ﺔ ا‬

‫ﻬﻮرة و ا‬

‫ﺮة ﻰ إ ﺪو‬

‫ﺎل‪ ،‬ا دب ا ﺮ و ﺎر ‪ ،‬ر ﺎض‪ :‬ا ﻜﺔ ا ﺮ ﺔ ا‬
‫ﺪا‬
‫ﺪا ﺰﺰ‬
‫ﺪ‬
‫ﺪ ا ﺮ ‪ ،‬ا دب ا ﺮ و ﺎر ‪ ،‬دم ‪ :‬دن ‪ 1410‬ه ‪ ،‬ص ‪5‬‬
‫ا ﺮ ا ﺮا ﻰ‪ ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﺎرف‪ ،‬دت‪ ،‬ص ‪15‬‬
‫‪ ،‬ا و ﺬاه‬
‫ﻮﻰ‬

‫ﺎ هﻮ آ ﺎب‬

‫ﻮد ﺔ‪ 1405 ،‬ه ‪ ،‬ص ‪8‬‬

‫"رو ﺔ ا‬

‫و ﺰهﺔ ا‬

‫ا ﻮز ﺔ‪ .‬إ ﺎم‬

‫أ ﺔ ا ﺪ ‪ ،‬ورا ﺪ‬

‫ودا ﺔ‬

‫د ﺎة ا‬

‫أ‬

‫‪،‬وﺪأ‬

‫ﺎ‬

‫آ ﺎ د ﺔ آ ﺮة ا‬

‫ا ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺪﺪا‬
‫ﺮهﺎ ا د‬

‫ﺮي‬

‫‪ .‬وهﺬا ا‬

‫ﺎ ﺎ هﻮ ا‬

‫ﺮض‬

‫ا د ‪ .‬وهﺬا‬
‫ﺎ أ‬

‫"رو ﺔ ا‬
‫و ﺪ ا ﺎ‬

‫ﺎ ﺎ‬
‫ا د‬

‫ﺎ ا ﺎ‬

‫‪.‬و ﺎ‬

‫ﺎل‬

‫ا ﺮ‬

‫ا‬

‫ﻮب ا ﺬي‬
‫ا‬
‫أد‬

‫ﻮب ا ﺬي‬

‫ﺪرا ﺔ ا ﺔ ا‬

‫ذ ﻚ‪ ،‬ﻮ ﻮد ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺎظ ا‬

‫ذو ذآﺎء وا ﻜﺎر و ﺎ ﺔ ﺎ ﺔ‪.‬‬

‫ﻮب و ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺪة آ ﺮة‪.‬‬

‫ﻜﻮن ا‬

‫ا ﺮا ﺔ ﺪل ﻰ أن ا د‬

‫ا‬

‫ﺎ ﺪ ﻬﺎ هﺬا ا ﻜ ﺎب‪.‬‬

‫و ﻮ ا‬

‫إن درا ﺔ ا‬

‫ﻰ‪ .‬ا ﻬﺮ ﺎ‬

‫‪،‬‬

‫ﻰ ﻮع ا ﻜﺮ وا ﺪ‬

‫أ ﻬﺎ ا‬

‫ﺪا‬

‫ﻰ أن هﺬا ا ﻜ ﺎب‬

‫أ ﺎر آ ﺮة‪،‬‬
‫ﺪ‬

‫روا ﺪ ا ﺮ ﺮ ا ﻜﺮي‪،‬‬
‫ﻬﺎ‬

‫و ﻮ‬

‫ﺔ‪ .‬و‬

‫ا ﺎ ا‬

‫ﻬﺎد و ﺬ ا‬

‫ا ﻜ ﺎب‬
‫و‬

‫"‪ .‬أ‬

‫ا‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫ا ﺎ‬
‫ا‬

‫ﺬ‬

‫ا‬

‫و ﺰهﺔ ا‬
‫أن‬

‫ﺪأ‬

‫ا ﻮز ﺔ أي‬

‫ﺎ‬
‫ا ﺎ‬

‫ﺎل ا‬

‫ﺪ‬

‫ﻰ‬

‫ﺮ‬

‫ا ﺪ‬

‫ﺎل‬

‫ﺎل‪،‬‬

‫هﺬا ا‬
‫آﺎ‬

‫ا‬

‫ﺰ‬

‫‪".‬‬
‫ﺪ ا ﺬوا ا‬
‫ﻬﺎ ا ﺄ‬

‫ﺎل ا د ﺔ‬
‫ﻮان "‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا ﻮز ﺔ و‬

‫و ﺬا أراد ا ﺎ‬

‫ﺪ ‪ :‬ﺎدى ا رواح إ‬
‫ﺬ‬

‫أن‬

‫ﺎل‬

‫د ا ﺮاح"‪.‬‬

‫ﺎ ﺔأ ﺎ ا‬

‫‪5‬‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫ا د ﺔ‪.‬‬

‫ب‪.‬‬

‫ﺪﺪا‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﻮ ﻮع‬

‫ﺪ ﺎ‬
‫ﻬ‬

‫ﺪة ا ﺆ‬

‫ﺪرا‬
‫ﺎب ا ﺎ‬

‫ا ﺎ ‪ ،‬ﺈن ا ﺎ‬

‫ﻮف‬

‫ﺪد‬

‫درا‬

‫ﻜ ﺎب‬

‫ﻰ‬

‫‪ ،‬ﺮآﺰ ا ﺎ‬
‫ﺮ‪ .‬أ ﺎ‬

‫ﻬﻰ آ ﺎ ﻰ‬

‫ﺔا‬

‫‪:‬‬
‫ﺎ‬

‫أ‪.‬‬

‫ا‬
‫ب‪.‬‬

‫ﻮن ا ﻜ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ج‪ .‬ا ﺮض‬
‫ﻬﺪف ا‬

‫و‬

‫ﺰهﺔ‬

‫"؟‪.‬‬
‫ﺰات ا‬

‫ﺎ‬

‫ﻬﺬا ا ﻜ ﺎب و‬

‫؟‪.‬‬

‫ا‬
‫ا ﻮا‬

‫إﻰ ﺎ ﻰ‪:‬‬
‫‪5‬‬

‫ﺮ ﺔ ا ﻜ ﺎب و ا‬

‫أ‪.‬‬
‫ب‪.‬‬

‫اﻜ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫و‬

‫ﺎ‬

‫ا ﻜ‬

‫و ﺰهﺔ ا‬
‫ﻮر ا ﺪرا ﺔ ا‬
‫ا ﺎ‬

‫هﺬ ا ﺎ ﺔ إ‬
‫ا ﺎ‬

‫‪.‬‬

‫ﺔا‬

‫ﻜ ا ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ اﻜ‬

‫ا ﻮ ﻮع‪ ،‬و ا ﺮ‬

‫إﻰ آ‬

‫ﺎز ﺔ و ا‬

‫و ﻬ‬

‫وأ ﺎ ا ﺮ ﺔ ا ﺬي‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﺎر ﺔ‬

‫ﻬﺎ‪.‬‬

‫د‪ .‬ﺮ ﺔ ا‬

‫ا‬

‫ا ﻮز ﺔ‪.‬‬

‫و‬

‫ا‬

‫ﺎ‬

‫ا ﻮاد ﻬ‬

‫وا ﺮا‬

‫ا‬

‫ﺎ‬

‫ـﻬﺬا ا‬

‫‪ .‬و‬

‫ﻬ ا ﺎ‬

‫ﻮ ﺔ درا ﺔ‬
‫وا ﺎن ا‬
‫ﺪا ﺎ‬
‫ا ﺎن‪.‬‬

‫ﻬﺎ‬

‫هﻮ آ ﺎب رو ﺔ‬

‫ﺮاد ﻬﺎ ا ﻜﺎ‬
‫ﻰ‬

‫ﺔ و ﺔ ﻬﺬا‬

‫ﺎ ﺔ أ ﻮب ا‬
‫ا‬

‫ﺮ ﺔ‬

‫ﺔ‬

‫ﻬﺪف‬

‫أو ا د ‪ .‬و‬
‫ﻮ ﺎ‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫و‬

‫ﻬ‬

‫ا ﺎ‬

‫وا ﺪرا ﺔ‪،‬‬

‫إﻰ‬

‫هﺬا ا‬

‫ﺔ أ ﻮاب‪ ،‬وه ‪:‬‬
‫ﺪ ﺔ‪،‬‬

‫ا ﺎب ا ول ‪:‬‬

‫وا ﺮض‬
‫ا‬

‫ا‬

‫‪،‬و ﺮ ﺔا‬

‫ﺮ‬

‫ﺎه ‪ ،‬و‬

‫ﻮي ﻰ‬

‫‪ :‬ﺮ ﺔ ا ﺎة‬

‫ا ﺎب ا ﺮا‬

‫‪:‬و ﻮ ا‬
‫ﺰهﺔ ا‬
‫وا‬

‫ا‬

‫‪.‬‬

‫و ﻬ ‪،‬و‬

‫ا ﺪرا ﺔ ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺔا‬
‫ا‬

‫ا ﻜ ﺎب "رو ﺔ ا‬

‫ا ﺎب ا ﺎ‬

‫ﺔا‬

‫ﺪﺪ ا‬

‫ﺔ‬

‫‪.‬‬

‫ا ﺎب ا ﺎ ‪ :‬إ ﺎر ا‬
‫ا ﺎب ا ﺎ‬

‫ﻮي‬

‫ﻰ‬

‫‪،‬و‬

‫‪،‬‬

‫ﻮ ﺔ‪.‬‬

‫ﺎرة‪.‬‬

‫ﺎز و ا‬

‫ا‬

‫ا ﻮز ﺔ و‬

‫و ﺰهﺔ ا‬

‫ﺎ‬

‫ﺎ‬
‫"‪،‬‬

‫ا ﺎن و‬
‫ﺔ‬

‫"‪.‬‬

‫ﻰ آ ﺎب "رو ﺔ ا‬
‫ﺎ ﺔ‬

‫ﺔ وهﻮ ا‬

‫ا‬

‫ﺎرة‪.‬‬
‫‪ :‬ﺎ ﺔ‪ ،‬و‬

‫ﻮي‬

‫ﻰ ﺎ‬

‫ا‬

‫‪ ،‬و ﺮا‬

‫و‬
‫ﺎز‬

‫ا ﺎب ا ﺎ‬
‫اﻹ ﺎر ا‬
‫ا‬

‫درا ﺔ أ ﻮ ﺔ‬

‫ﺮي‬

‫ﺎء ا ﺎ ﺮ ا د ﺔ إ ﻰ أر ﺔ ‪ (1) :‬ا ﺎ ﺔ‬
‫ا دب‬

‫وه أه ا ﺎ ﺮ وأ ﻮاهﺎ ﻰ‬

‫ﺎ ﺔ ا ﻰ‪ ،‬و)‪(2‬‬

‫ا ﺎل ‪ ،Imagination‬و )‪ (3‬ا ﻜﺮة ‪ ،Thought‬و)‪ (4‬ا‬
‫ا‬
‫ا‬

‫ﻮرة ‪.Style or Form‬‬
‫ﻰ‬

‫ﺎء‬

‫‪6‬‬

‫ﺪ إ ﻮا‬

‫أ ﺎل أد‬

‫ﻰ أن آ ا‬
‫إ‬

‫‪Emotion‬‬

‫ﻮب أو‬
‫ا‬

‫إذا‬

‫آ ﻬﺎ‬
‫ا ﺎ ﺮ‬

‫ا ر ﺔ ا ﺎ ﺔ‪.‬‬
‫و ﻜ ﺔ ا‬

‫ﻮب‬
‫ﻮ ﺎت‬

‫وا‬

‫ﺔ‬

‫وا‬

‫ﺎ ت‪ .‬وا ﺎ ﺔ أد‬

‫‪" :‬ﺎ وﻰ‬

‫ﺎ‬
‫ﺪدة و‬
‫وهﻮ وا‬

‫وهﻮ‬

‫ﺔ ﻬﺎ ﺎ ﻮا‬
‫ﺔ أ ﺎ ﺎ‪ ،‬و‬

‫ﺎ ﺔ أ ﺎﺎ‬

‫ﻮض‪ ،‬ا دب ا ﺮ ﻰ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬ﺎ ﺔ ا زهﺎر آ ﺔ ا ﺪرا ﺎت ا‬
‫‪ 5‬ﺎهﺮ ﺪ ا‬
‫‪1420‬هـ‪1999/‬م(‪ ،‬ص ‪31‬‬
‫وا ﺮ ﺔ‬

‫ﺔ‬

‫أ ﺮي‪،‬‬

‫أآ ﺮ‬

‫وا ﻮا‬

‫‪".‬‬

‫د ﺔ‪ ،‬و‬

‫ﻬﺎ ا ﻜﺎر ﺎ ﺎل‬

‫ﺰج‬

‫‪7‬‬

‫ﻬﻮم اﻷ ﻮب واﻷ ﻮ ﺔ‬

‫ج‪.‬‬

‫ﺮ ﻬ ﺎ‬

‫‪-1‬‬

‫ﻮب‬

‫ا‬
‫ﺮ‬

‫ا ﺔ‬
‫ا ﺔ‬

‫ﺪ‬

‫ا ﺮ‬

‫ﻬﻮ ا‬

‫ﻮب‪ ،‬وا‬

‫وا ﺬه "‪ 8.‬و ﺎل‪" :‬أ‬
‫‪ ،‬وا‬

‫أ ﺎ‬
‫ن‬

‫ا‬

‫‪ .‬وا‬

‫ا ﻮل أي أ ﺎ‬
‫ﺪ‬

‫ا‬
‫ﺮ‬

‫هﺬا ا‬

‫ﻮرة ﺎ ﺔ‪ .‬ﺄ‬

‫وأ ﺎ ا‬

‫ﻮب )‪(Style‬‬

‫" ﺔ اﻜﺎﺔ‬

‫ا‬

‫ﻰ ﺮا‬

‫‪ (Keraf‬أ " ﺪرة أو ﻬﺎرة‬

‫أو ا‬

‫ﻮب‪ :‬ا ﺮ‬
‫ﻮب‬

‫ﻮب‪ :‬ا ﺮ ﺔ ﺄ ﺬ‬

‫أ ﺎ‬

‫ا‬

‫أو ا ﺬه‬

‫ﺎ ‪" .‬آ‬
‫وا ﻮ‬
‫ﻰ‬

‫ﻮء"‪ ،‬و‬

‫ﻮب‪ :‬ا ‪ ،‬ﺎل "أ ﺬ‬
‫"‪ .‬وا‬

‫ﻮب‬

‫ا ﻮي‪ ،‬و ﻜ‬
‫" ﺮ ﺔا‬
‫ﺔ ﻬﻮ‬
‫"‪ .‬ﺮأى ﻮر‬

‫ﺎ‬

‫هﺬ ا ﺮة‬
‫ﺮ"‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫آ ﺔ "‪"Stilus‬‬
‫آﺮاف )‬

‫‪Gorys‬‬

‫ﻮﺔ‬

‫ﺎل ا ﻜ ﺎت ا ﺪ ﺔ إ ﺎ‬

‫وإ ﺎ ﻜ ﻮ ﺔ"‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫‪2‬‬

‫‪Syukron Kamil, Kritik sastra arab: Teori klasik dan Modern, (Jakarta, Diktat Fakultas Adab‬‬
‫‪dan Humaniora UIN, 2004) h.112‬‬
‫‪7‬‬

‫ﻮر‪ ،‬ﺎن ا ﺮب‪ ) ،‬ﺮوت ‪ :‬دار ﺎدر‪ 1410 ،‬هـ‪ 1990-‬م( ط ا و ﻰ‪ ،‬ص ‪473‬‬
‫ا‬
‫‪8‬‬
‫و ﺪ ﺎب‪ ،‬درا ﺎت ا ﺪ ا دب‪) ،‬ا ﺮ ﺎض‪ :‬دار ا ﻮم‪ ،‬آ ﺔ ا داب – ﺎ ﺔ ا ﺮ ﺎض‪1403 ،‬‬
‫‪ 1983‬م( ص ‪37‬‬‫‪................................................................................................................................‬‬

‫‪9‬‬

‫اﻹ‬

‫‪-2‬‬

‫ﺪ ﺎم‬

‫ح‬
‫ﻬﻮم ا‬

‫ا ﺮن ا ﺎ‬
‫ا ﻜ‬

‫أو‬

‫)‪(manner‬‬

‫ا ﺎرات ا ﺪا ﺔ‬
‫ﺪل‬
‫ﺮد‬

‫ﻮب‬

‫ﺮ ﺮ ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺔ ا ورو ﺔ‬

‫ﻰ ا‬

‫ﻰ أوا‬

‫ا ﻮ ﻮع‬

‫ﺎ ﺎل‪ ،‬وا ﺮ ﺔ ا‬

‫و‬

‫)‪(matter‬‬

‫ﺎل ﻬﺎ‪ .‬و‬

‫هﺬا ا‬

‫ﺪد ﻮ ﻬ إن "ا ﺔ ﻮب ا ﻜﺮ"‪ ،‬و هﻮ‬

‫ﻰ إ ﺎن ﺎ‬

‫ﺪ‬

‫ا ﺎب‬

‫ﻮ ﻮد ا ﻜﺮ آ ﺎ ﺎ‬

‫ﻜ ﻰ ﺎ ﺔا‬

‫آﺄ‬

‫ﻮ ﺔ أو ا ﻜ ﻮ ﺔ ﻜﻮن ﻮ ﺎ‬

‫‪11‬‬

‫"‪.‬‬

‫و‬

‫ﺎ ﺎ‬

‫ﻰ هﺬ ا ﻜﺮة‬

‫"درا ﺪن" )‪(1700-1631‬‬
‫]وهﻮ‬
‫ا‬

‫ﺪ ا ﺎ ﺮ ا‬
‫ﺔ‪ ،‬أو اآ ﺎ‬

‫"أن ا‬
‫ﺮ‬

‫ﻬﺎ‪ .‬وا‬

‫ﺎدة ا و ﻰ‬

‫ﺎل ا ﺎ ﺮ‬

‫[ إ ﺎ ا ﻜﺎر ا ﺎ ﺮ‬
‫ﺎدة ا ﺎ ﺔ ا‬

‫ا ﻜﺮة‬

‫ﺎ ‪ .‬وا ﺎ ﺔ ا‬

‫ﺎء أو‬

‫آ ﺎت‬

‫ﺔ دا ﺔ‬

‫ﺎ ﺔ"‪ .‬و‬

‫ا‬

‫ا ﺎ ﺮ ا ﺎﺪ ا‬

‫ﺰ‬

‫ﻜﻮن ا ﻜ ﺎت "‬
‫‪10‬‬

‫ا ﺪ‪ ،‬ا‬

‫ا ﺎهﺮة‪ ،‬دت( ص ‪10‬‬

‫ﺔ"‬
‫ﺎ ا‬

‫ﻮ‬

‫ﻜﺮة‬

‫أو إ ﺮاغ هﺬ‬

‫هﺬ ا ﻜﺮة‪ ،‬أو إ ﺎ ﻬﺎ‬
‫ﺎ‬

‫هﺬا ا ﺮأي‬

‫ﻮب ﺄ ا ﺮاز ا ﺎص ا ﺬي ﺪ ذ ﻚ ا ﻮب و ﺎ ‪.‬‬

‫درا ﺪن إ ﻰ أن ا ﻮ ﻮع هﻮ ا ﺬي‬

‫ﺰي‬

‫ﺪد‬
‫ذه‬

‫ﻰ ﻮع ا ﺮاز‪،‬‬

‫ﻮ ﻮع‪ ،‬و أن‬

‫ﺎغ‬

‫أن‬

‫ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ‬

‫ا ﺪ ا د ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﻜﺮ ا ﺮ ‪ ،‬آ ﺔ دارا ﻮم‪ -‬ﺎ ﺔ‬

‫أ‬

‫أن و ﻬﺔ ا‬

‫ﺎ‪ .‬وا‬
‫ا‬

‫ا ﺪ ﺪة‬
‫و‬
‫ا‬
‫ا‬

‫ﺮ ﻬﺮت ﻜﺮة ﺪ ﺪة‪ ،‬ﺆداهﺎ أن‬

‫ﺔ‬
‫ا‬

‫وذ ﻚ ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﺔ ا ﺮ ﻰ ﻮ ﻮن‬

‫ﻮب هﻮ ا ﺮ‬
‫ﺪ أآ ﺮ ا‬

‫ﻜﺮ‪.‬‬

‫‪ ،‬أي ﻮب‬

‫‪12‬‬

‫ﺎء ا ﺔ و ا داب ا‬

‫و ﺪا ﺎ‬

‫ﺮﺔ ا ﺎ ﺔ اﻜ‬

‫ﺎس ا د ﺔ‪.‬‬

‫ﻮب ﻜ‬

‫آ ﻮل‬

‫ﺮ هﺬ‬

‫ل ا ﺮن ا ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺎرة ا ﻜﺎ ‪،‬‬
‫)‪(1788-1707‬‬

‫‪Buffon‬‬

‫هﺬا ه‬

‫ﺮﺔ ا‬

‫ﻜ ﻮا‬

‫ﺎ‬

‫‪،‬و‬

‫ﻮب‬
‫ﺎ‬

‫ﺪد‬

‫‪.‬‬

‫أﺎ ا‬

‫ﺮ ﺔ أ ﺮى‬

‫ﻮ ﺔ‪ ،‬ﻜﺎ‬

‫‪ .‬ه‬

‫هﺬا ا‬

‫إ ﻰ ﻜﺮة ﺎرل ﺎ ﻰ )‪ (Charles Bally‬ﺄ ﻬﺎ "درا ﺔ ا ﺎ ﺮ‬

‫ﺮ‬

‫]ا ﺎ ﺔ [‬

‫ﺪ إ ﺎ ﺎت إ‬

‫ا ﺔا‬

‫ﻰ ﺮر"‪.‬‬

‫ﺎر ﺔ إ ﻰ‬

‫و رأى آﺮ ﻮ )‪ (1947‬و ﺎروز ﺔ )‪(1946‬‬
‫ا ﻜﺎ ﺔ ا‬
‫د‪.‬‬

‫ﻜﺔ‬

‫ﺮﺔا ﻮﺔ]‬

‫‪13‬‬

‫ﻰ أ ﻬﺎ "درا ﺔ‬

‫ﻮ ﺔ و ﻜ ﻮ ﺔ["‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ا ﺬاه اﻷ ﻮ ﺔ‬
‫ﺪدت ا ﺬاه ا‬
‫زاو ﺔ‬

‫آ‬
‫‪11‬‬

‫ﺔ‬

‫ا ﺪ‪ ،‬اﻹ ﺎ اﻷ ﻮ‬

‫ﺎ ﺔ ا ﺎهﺮة‪ ،‬دت(‪ ،‬ص ‪11‬‬
‫‪12‬‬
‫ا ﺮ ‪ ،‬ص ‪142‬‬
‫‪13‬‬
‫ا ﺮ ‪ ،‬ص ‪144‬‬

‫ﻮ ﺔ‬
‫ا‬

‫درا ﺔ ا‬
‫ا‬

‫ﻮ ‪.‬‬

‫ا د‬
‫ﺎ‬

‫و‬
‫ا‬

‫‪،‬‬
‫ﺮاض‬

‫ا ﺪ اﻷد ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﻜﺮ ا ﺮ ‪ ،‬آ ﺔ دارا ﻮم‪-‬‬

‫ﻮ ﺰ‬

‫ث‪ ،‬ﺮ ﺔ‬

‫ﺮز هﺬ ا ﺬاه ‪ ،‬وه‬

‫ا ﻬ‬

‫ﺎ ﺪﺎ‬

‫إﻰا ه ‪:‬‬

‫ا‬

‫‪.1‬‬

‫ﻮ ﺔا ﻮﺔ‬

‫)‪(Linguistic Stylisties‬‬

‫ﻬ هﺬا ا ﺬه‬
‫ا د ‪،‬‬
‫إذا ﺎز ا‬

‫ا ﺔو‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫ﻮﺮ ا‬

‫ﻮي إ ﺎء ا‬
‫آﺎ‬

‫)‪ stylistics‬ا‬
‫ﻜ‬

‫ﺪ‬
‫ﻬﻮ ا‬

‫‪15‬‬

‫ء ﺮ‪.‬‬

‫ﻮ ﺔا ﻮ ﺪﺔ‬

‫) ‪Generative‬‬

‫ﺔا د ﺔ‬

‫ﻰا ﻮ‬

‫ا‬

‫ﺎت‪ .‬أ ﺎ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺎ ﺔ‪ /‬ا‬

‫ﻮ ﺔ ا‬
‫إ‬

‫أ ﺎ ﻬﺎ‬

‫ﻮن‬

‫ﺎ ﺔ‬

‫‪(computational‬‬

‫ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ا د ﺔ‬

‫)‪(Gibson‬‬

‫و‬

‫ﻚ‬

‫)‪(Milic‬‬

‫ا ﺮ‬
‫وآﺬ ﻚ‬

‫‪15‬‬

‫ا ﺪ‪ ،‬اﻹ ﺎ اﻷ ﻮ‬

‫ا ﺎهﺮة‪ ،‬دت(‪ ،‬ص‬

‫ﻮ ﺔ ا ﻮﺔ‬

‫ﻮ ﻜ )‪(Chomsky‬‬

‫ﻮم‬

‫)‪.(Ohmann‬‬

‫أي‬

‫ﻬﺎ وو‬
‫أ‬

‫ﺎص‬

‫أو‬

‫و‬

‫ﺰة‬

‫ﺮ ﺔ ا ﻮ ﺔ‪ .‬و إذا ﺎ ﺔ ا‬

‫ﻮي‬

‫ﺎ ا ﺎ‬

‫ﻮ ﺮ و إ ﺮا ‪،‬‬

‫هﺬا ا ﺬه ا‬

‫ا ﻮ ﺪي ا ﺬي و‬

‫ﺔ‬

‫د ﺎ‪.‬‬

‫ﺎ ا ﺔ ا د ﺔ و أ ﻮ ﻬﺎ‬

‫ﺮ ﺔ ا ﻮ ﺔ أآ ﺮ‬

‫‪ (Stylistic‬ا‬
‫ا‬

‫زاو ﺔ ﻮا ﺪ ﺔ‪ /‬ﻮ ﺔ‬

‫ﺮ‪ ،‬إذ ﻬﺪف إ ﻰ ﻮ‬

‫ﺪ‬
‫ا‬

‫ﻜ ر‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺎﻮ‬

‫ﺎت ا‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫ا ﺪ اﻷد ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﻜﺮ ا ﺮ ‪ ،‬آ ﺔ دارا ﻮم‪ -‬ﺎ ﺔ‬

‫‪.2‬‬

‫ﻮ ﺔا ﺄ ﺮﺔ‬

‫ا‬

‫ﺎدئ هﺬا ا ﺬه‬

‫)‪(Affective Stylisties‬‬

‫هﻮ ﺎ ﺪ و ﺎ‬

‫)‪ .(Stanley Fish‬و د‬

‫ﺎ‬
‫ا د‬

‫ا‬

‫ا د‬

‫ﻰ ا ﺎرئ ا ﺬي ﻮم ﺪور ﺈ‬

‫ﺎ‪ .‬أ ﺎس هﺬ ا ﺪر ﺔ ا‬
‫ﺮ ﺔ ا ﺮاءة‪ .‬إذ‬
‫ا‬

‫ه‬
‫ﺮ‬
‫ﺎ‬

‫ﻮ ﺔا د ﺔ‬
‫ﺎ ﺪﺪ‬
‫ا‬

‫درا ﺔ ا‬
‫ا د‬
‫ﺰا‬

‫ﻮ ﺔ‬

‫ﻬﺔ أ ﺮى‪ ،‬ر ﻬ ﺎ ا‬

‫‪16‬‬
‫ا ﺮ ‪،‬ص‬
‫‪17‬‬
‫ا ﺪ‪ ،‬اﻹ ﺎ اﻷ ﻮ‬
‫ا ﺎهﺮة‪ ،‬دت(‪ ،‬ص‬

‫ﺔ‪ .‬وهﻜﺬا أ‬

‫ﺔ‬

‫ﺄو‬

‫ﺎ ﺮأ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫)‪(Literary Stylistics‬‬

‫ﻮ ﺔ درا ﺔ ا‬

‫ا ﺔ‬

‫ﺎب ا‬
‫ل هﺬا‬

‫ﺔ ا ر ﻜﺎز‪ ،‬و‬

‫ﻮ ﺔ ا د ﺔ ﺎ ﺎ‬

‫ﺮ ﺎدهﺎ أن ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ﻜ أو ر ﺎ‬

‫ﺮض أن ا ﺎرئ‬

‫ﺎ ﺎ أ ﺎء ا ﺮاءة ه‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﻮ ﺔ ا ﺄ ﺮﺔ‬

‫ﻮ ﺔ ا ﺎء ﺎر ا‬

‫ﺎب و ﻰ أ ﺎ ‪ ،‬آ ﺔ آ ﺔ‪،‬‬

‫‪.3‬‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺄ ﺮات‬

‫ﻬﺬا ا‬

‫ﻰ ا ﺎرئ‪ .‬ﺎ‬

‫ﺪث ﺆ ﺮ‬

‫ا دب‬

‫ﺎ ﺮ ﺪ ﻰ‬

‫ﻮب ا د ‪.‬‬

‫أ‬

‫ﺎ‬

‫و ﺪو ﻮن )‪" :(1975‬أ‬
‫و ﻬﺔ‬

‫ﻮ ﺔ‪ ،‬وأ ﻰ و ﻬﺔ‬

‫ا ﺪا د‬

‫ﻬﺔ‪ ،‬و‬

‫ﺎ"‪.‬‬

‫‪17‬‬

‫ا ﺪ اﻷد ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﻜﺮ ا ﺮ ‪ ،‬آ ﺔ دارا ﻮم‪ -‬ﺎ ﺔ‬

‫و هﺬ ه ا‬
‫ﺎ ﺔا ﺎ‬

‫‪.‬‬

‫ﺮض‬

‫ﺎز و اﻹ‬
‫أ‪.‬‬

‫ا‬

‫ﺎ‬

‫وا‬

‫ﺎز و‬

‫‪:‬‬

‫ﺎز ‪:‬‬
‫إن ا‬

‫ﺮ‬

‫ﺎز هﻮ ﺎ‬

‫ﺎ ت‬

‫ا‬

‫ﻰ‬

‫ا ﺔ‪ .‬وهﺬا ﺎ ﺪ ﺄ ﺮ ‪" ،‬أ ﺎ أو‬

‫ما‬
‫ﺎ ﻬﺎ‬

‫هﺬا ﺎ‬

‫ﻮ أ ﺪ و ﻮر‪ ،‬ﺈن هﺬ ا‬

‫ﻮﺔ‬
‫ا ﺔ‪،‬‬

‫ﺪ ﻬﺎ ا‬

‫ﺎ ﺎ‬

‫ﺮ ﺎو‬
‫ا ﻮ ﺔ‪ ،‬و‬

‫‪14‬‬

‫ا‬

‫ﺎز و أ ﻮا‬

‫ﻬﻮم ا‬

‫و‬
‫ﺎ‬

‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ﺎل ا‬
‫أ‬

‫ﺎء ا‬

‫‪،‬‬

‫ا ﺮ‬

‫ﺎرة‬

‫ﺮ‬

‫‪.1‬‬

‫ﺮآ‬

‫هﺬا ا‬

‫‪ .‬وا ﺎن ﺎ ﺔ ﺎ‬

‫ﺎرة ا‬

‫ا‬

‫ﺪ‬

‫ﺎ ﺔ ﺎ‬

‫و ا ﺪاء و ا‬
‫ا‬

‫ﻬﺎ ا ﺎ‬

‫‪،‬‬

‫ﻰا‬

‫ا ﻮى ا‬

‫ﺎل‪ .‬و أ ﺎ ﺎ ﺎ‬

‫ا ﺮ ﺔ و ا ﺮ ﺔ‪ ،‬ﺈ‬
‫أ‬

‫ﺎل ﺄ ﻬﺎ‬

‫ﺎز‬

‫ا ﺔو‬

‫م‬

‫ﺮ‬

‫ن ﺎ‬

‫ﺪا‬

‫ﻰ ﻚا‬

‫ﺎزات"‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫‪ ،‬ا ﺮاز‪) ،‬ا ﺮ ﺎض ‪ :‬ﻜ ﺔ ا ﺎر‬

‫ﻰ‬

‫‪ ،‬دت(‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪67‬‬

‫ﺎ ت‬

‫و ﺎل أ ﻮ‬
‫و‬

‫ﺪ اﷲ ا‬

‫ﺮي "أن ا‬

‫‪ ،‬و هﺬا ﺎ ﺪ ﺎ ﺎ‬
‫ﺮ ﺎو‬

‫ﺎز ﺎ أ ﺪ‬

‫ﺮ ﺎ‬

‫ا ﺮ ﺔ و ا ﺮ ﺔ‪ ،‬ﺈ‬

‫ﺪ أ ﺪ ﻬﺎ‬

‫‪ ،‬ﺰم أن ﻜﻮن‬

‫و ﺎل ا‬
‫أ‬

‫ا‬

‫ﺮ إن ا‬

‫ﺎز ﺎ أر ﺪ‬

‫ا ﺔ‪ ،‬و هﺬا ﺎ ﺪ‬

‫و ا ﺮ ﺔ إﻰ ﺪ ا‬
‫و ﺎل‬
‫ا ول"‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫ﺎزات وهﻮ ﺎ‬

‫وا‬
‫وهﺬا ا ﺮ‬

‫ﻰ ا ﻮ ﻮع‬

‫د ﻮل ا‬

‫ﺪ ا ﺎهﺮ ا ﺮ ﺎ‬

‫ﺮ ﺎ و‬

‫ف ﺎو‬
‫‪.‬‬

‫"إن ا‬
‫ﻬﺎ‬

‫ا ﺎ‬

‫و‬

‫ﻬﺎ‬

‫د ﻮل ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺎز و ﺮو ﻬ ﺎ‬

‫ﺪا‬

‫ﺔو‬

‫ﺮ ﺎو‬

‫‪،‬‬

‫ﺎ ﺪ‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ﺎ ﺰ ن آ وا ﺪ ﻬ ﺎ ﺪ أر ﺪ‬
‫ﺎز ‪.‬‬
‫ﺪ ا ﻮي‬

‫وا‬

‫ﺔا ﺮ ﺔ‬

‫ﺎز آ آ ﺔ أر ﺪ ﻬﺎ‬

‫وا‬

‫ا ﺮ ﺔ وا ﺮ ﺔ إ ﻰ هﺬا ا‬
‫و ﺎ‬

‫"‪.‬‬

‫ﺮا‬

‫ﺎز ﺈ ﻬﺎ ﺪ أ ﺎدت‬

‫ا ﺔ‪ ،‬ﻜﺎن ﺰم أن ﻜﻮن‬

‫أ‬

‫ﺎزات وهﻮ ﺎ‬

‫‪19‬‬

‫ﺎ‬

‫إﺎ‬

‫ذﻚ ا ﺮ‬

‫ا ﻮاز ا ﺬي هﻮ ا ﺪي‬

‫ﻮ ﻮع آﺬا" إذا ﺪ ‪ ،‬أو‬
‫وا‬

‫ﺎع‪ ،‬وهﻮ‬
‫‪15‬‬

‫‪16‬‬

‫آﻬ‬

‫نا‬

‫ا ﺮ ‪ ،‬ص ‪67‬‬
‫ا ﺮ ‪ ،‬ص ‪66‬‬

‫ا‬

‫ﺎز هﻮ‬
‫ﻮ ﻬ " ﺰت‬

‫ا ﻮاز ا ﺬي هﻮ‬
‫را‬

‫إ ﻰ ا ول ن ا ﺬي‬

‫ا ﻮ ﻮب‬
‫ﻜﻮن‬

‫وا ﺎ و‬

‫ﺎ ﻜﻮن ﺮددا‬

‫ا ﻮ ﻮد إ ﻰ ا ﺪم أو‬
‫ﺮ ﻮ ﻮ‬

‫ا ﺪم إ ﻰ ا ﻮ ﻮد‪ .‬ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫ا‬

‫و ﺎل ا ﻜﺎآ إن ا‬
‫ه‬

‫ﻮ ﻮ ﺔ‬
‫ﻬﺎ‪،‬‬

‫ﺎ‬

‫ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ‬

‫ذه‬

‫إ‬

‫ﻬﻮر ا‬

‫ار‬

‫ﺎ ا ﻮي وا ﻜﺎآ‬
‫ا ﺬي ﻜﻮن‬

‫اﻮ‬
‫و‬
‫و‬

‫ﺮى آ ﺮ‬
‫وا‬

‫ا ﺮ‬
‫ﺄ ا‬
‫أ‬

‫ﻰ‬

‫ﺎ‬

‫‪،‬‬

‫ف‬

‫ا ﺎ‬
‫ﺎ‬

‫أي وا‬

‫ﺎهﺎ‬
‫ا‬

‫ﺎز‪ ،‬أن ﺮى‬

‫ا ﺮ ﺔ وا ﺮ ﺔ إ ﻰ ﺪ ا‬

‫ا‬

‫ﺔ ﺎ‬

‫ﺔا‬
‫ﺎز‬

‫ﺎز‪ ،‬و ﺎ‬
‫ا‬

‫ﻰ‬
‫ﺔ‬

‫ا ول وا ﺎ ‪.‬‬
‫وﺎو‬
‫إ ﺎ‬

‫وا ول‪،‬‬

‫‪ ،‬و ﻜ ﺮ ا ﻮا‬

‫و ﺬﻚ‬

‫ﺮد‬

‫‪ 19‬ﻮ‬

‫ا‬

‫‪ ،‬ﻮن ا‬

‫ﺪ ا ﺎدر‬
‫ﺪل‬

‫ﺮوج ا‬

‫ﺔ‬

‫‪ ، ،‬ا ﺮاز‪) ،‬ا ﺮ ﺎض ‪ :‬ﻜ ﺔ ا ﺎر ‪ ،‬دت(‪ ،‬ج ‪ ،1‬ص ‪63‬‬
‫‪ 17‬ﻰ ا ا ﻮى ا‬
‫‪ 18‬ا ﻜﺎآﻰ‪ ،‬ﺎح ا ﻮم‪ ) ،‬ﺮوت‪ :‬دار ا ﻜ ا ﺔ‪ ،‬دت(‪ ،‬ص ‪359‬‬
‫ا دب‪ ،‬د ت( ص ‪43‬‬

‫ﺪ هﺬا‬
‫ﻰ‬

‫ﺎز‪.‬‬

‫ﻮ ﺮ ا ﺎن‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬ﻜ‬

‫ح‬

‫ﺮ‬

‫ﺎز ا ﻮي‪ .‬ﺪ ﺪد‬

‫ﺮ ﺎو‬
‫‪،‬‬

‫ﺔ إ ﻰ ﻮع‬
‫‪22‬‬

‫ﻬﻮم هﺬا ا ﺮ‬
‫ﺔ‬

‫ﺮ ﺎ‬

‫ذ ﻚ ا ﻮع‪.‬‬

‫ﺮ‬

‫ا ﺎ‬

‫ﺔ‬

‫و ﻮد‬

‫ﺎز ﺎ أ ﺎد‬

‫‪23‬‬

‫ﺎزا‪.‬‬

‫‪21‬‬

‫ا ﺮ‪ ،‬ﺎ‬

‫وا ﻬﺎء‬

‫ﻰ إ ﺎز‬
‫ﺎل‬

‫ﺮم‬

‫ﺮ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ا‬

‫ﺎز ﻬﻮ ا ﻜ ﺔ ا‬
‫إرادة‬

‫و‬

‫‪ ،‬هﻮ أن ا‬

‫‪،‬‬

‫ا‬

‫ا ﺎن ا ﺎ‬

‫ا‬

‫ا ﻮ ﻮد وا ﺪم ﻜﺄ‬

‫ﺎز‬

‫ب‪ .‬أ ﺎم ا‬

‫ﺎء ا‬
‫‪ -1‬ا‬

‫ا‬

‫ﺎ‬
‫ﻮا‬

‫ﺔو‬

‫ﺎز إ ﻰ ا‬

‫ﺎز ا‬

‫ﺮف ا ﻜﺎآ ا‬
‫ﺪا ﻜ‬

‫ﺎز ا‬

‫ا ﻜ‬

‫ﺄ "ا ﻜ م ا ﺎد‬
‫ا ﺄو‬

‫ﺮب‬

‫"‪ 24.‬آ ﻮ " ﻰ ا‬

‫ا‬

‫هﻮ اﷲ‬

‫"أن ا‬

‫ﺎز ا‬
‫ﺔ‬

‫و‬

‫هﻮ إ ﺎد ا‬

‫ﺎز ا‬

‫ا ﻜﺎ ﺔ‪ ،‬وا‬

‫ﺔ‬

‫إرادة ا‬
‫ﺎت ه‬

‫ﻰأ‬

‫ﺎ إﻰ‬

‫ﺎد ا‬

‫ا‬

‫ﻮ ﺔ‪ ،‬و ا ﺎ ﺔ‪ ،‬و ا‬

‫ف‬

‫"‪ ،‬و إ ﺎ ا ﺎ‬

‫ا ﺎرم و‬
‫او ﺎ‬

‫ف‬

‫إ ﺎدة‬

‫ا ﺮ‬

‫‪ .‬و ﺎل‬

‫ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ‬

‫ب‪ -‬ا‬

‫وا ﻮي‪.‬‬

‫‪:‬‬

‫ﺮ ﺎ هﻮ‬

‫‪25‬‬

‫‪.‬‬

‫ﺔ‪ ،‬و ا ﺰ ﺎ ﺔ‪ ،‬و‬

‫ﺪر ﺔ‪.‬‬

‫ﺎز ا ﻮي‬

‫‪ 20‬ﻮ ا ‪ ،‬ﻮن ا ﻮ ﺮ ا ﺎن‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬ﻜ ا دب‪ ،‬د ت( ص ‪42‬‬
‫ﺔ ا ﻮا ﺔ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﺎرف ‪ 1377‬هـ‪ 1955-‬م(‪،‬‬
‫ﻰأ ‪،‬ا‬
‫ا ﺎرم و‬
‫‪21‬‬
‫ص ‪117‬‬

‫هﻮ ا‬
‫ا ﺎ‬
‫ا‬

‫ﺎل ا ﻜ ﺔ‬

‫ا ﻮى‬

‫ﺎز‪،‬‬
‫ﻮ إ‬

‫ﺮ ﺎ و‬

‫ﻰو‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ‬
‫ا‬

‫إرادة‬

‫ﺎ‬
‫ا ﺮ ﺔ ه‬

‫ا ﺮ ا ﺬي‬

‫ﺮ ﺎو‬

‫إﻰا‬

‫ﻰا‬

‫وا‬

‫و‬

‫و‬
‫ا ﺮ‬

‫ا ﺬه‬
‫ا‬

‫ا‬

‫ﻮل إ‬

‫"‬

‫ﺔه ا ﺎ ﺔ‬

‫ا‬

‫أراد‬
‫ﻰ‬

‫ﻰ اﻮ‬

‫ه‬

‫ﺪا ﺎ‬

‫ا‬

‫ﻰا‬

‫ﻮل‬

‫و ﺮ‬

‫ا‬

‫ﻰا ﺎ‬

‫ا ول ﺎ ‪.‬‬
‫ﺎز ا ﻮي إ ﻰ أر ﺔ أ ﺎم‪ :‬أو‬

‫ا ﺮد )‪ (Metonimia‬و هﻮ آ ﺔ ا‬

‫ﺔ‬

‫ﺮ )ا‬

‫ﺎ ﻬﺔ(‬

‫ﺔ‬

‫ﻰ ﺪم إرادة ا‬

‫ﺔ‬

‫ﻰاﻮ‬

‫‪.‬و‬

‫ﺔ‪ ،‬و ا ﺎ ﺔ‪ ،‬وا ﺔ‪ ،‬و ا‬

‫ا‬

‫ﺪا‬

‫ﺎز‬
‫ﺮ‬

‫ﺮ ﺔ دا ﺔ‬

‫ﺎز ا ﺮد ا ﺮ‬

‫ﺎت‬

‫ﺔ و ا‬

‫ﺔ‪ ،‬و‬

‫ﺔ‪ ،‬أ ﻬﺮهﺎ ا ﺰ ﺔ‪ ،‬و ا ﻜ ﺔ‪ ،‬و ا‬
‫وا‬

‫ﻰ أ‬

‫ﺮف ا ﺬه‬

‫ﺬ ﻚ ن ﻬﺎ‬

‫ﺎهﺎ ا‬

‫ا‬

‫‪،‬‬

‫ا‬
‫ا ﻜ د‬

‫ﺎز‪ .‬ﻜ ﺔ "‬

‫دا ﺔ‬

‫وا ول‪،‬‬

‫ا‬

‫‪#‬‬

‫‪ ،‬ﻬ‬

‫ﻰ ﺮ ﺔ‪ .‬و ا‬
‫ﻮل إ‬

‫ﺔ ﺎو‬

‫ا‬

‫ﺔو‬

‫ﺪ‪:‬‬
‫و‬

‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ح‬

‫ﺎر ﺎ آﺎن‪ ،‬و ا‬

‫ﻮص‪ ،‬و ا ﻮم‪ .‬ﻚ ه أه أ ﻮاع ا‬

‫ﺎر ﺎ ﻜﻮن‪،‬‬
‫ﺎت‬

‫ا‬

‫ﺎز‬

‫ا ﺮد ا ﺮ‬

‫آ‬

‫و ﻮق‬

‫ﺔ‬

‫ا‬

‫ﻜ‬

‫ﺎت أ ﺮى‬

‫ا ﺮ ﻮع إ ﻬﺎ‪.‬‬
‫ﺎ ﺎ‬

‫ﺎز ا ﺮد ﺎ‬
‫ﺔا‬

‫ﺎو‬
‫إرادة ا‬

‫ﺮ ﺔ‬

‫أﺰ ﺎ إ ﻚ‬

‫ا‬

‫ل ﺎ‬
‫ﻬ‬

‫ﺎ‬

‫ا‬

‫ﻰ ا ﺪر‪،‬‬

‫‪ 23‬أ ﺪ‬

‫ص ‪79‬‬

‫ﺎت و ا ﻮر" ﺪ‬

‫"ا‬

‫ﺪ‬

‫ﻬ‬

‫ا‬

‫إرادة‬

‫و ﻮد ﺮ ﺔ‬
‫ﺎق ا ﻜ م‪.‬‬
‫ﺔ أرآﺎن ه ‪ :‬ا‬
‫‪،‬وا‬

‫وهﻮ ا‬

‫ﺎر‬
‫ﺎر وهﻮ‬

‫ﻮل‪.‬‬
‫ا‬

‫دون ا‬

‫ﻬﺔ‬
‫ور ﺰ‬

‫ا ﺎن‬

‫ا ﺪر ﺔ ا‬

‫ﻰأ‬

‫‪،‬ا‬

‫ﺔ و ه‬

‫"‪ ،27‬و ﺎ ﺔ ﻜ ﺔ ه‬
‫ﻮاز ‪،‬‬

‫‪28‬‬

‫ﺎ ﺔأ‬

‫ﺔ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬ﺎ ﺔ ا زهﺮ‪1404 ،‬هـ‪1948-‬م(‪ ،‬ص‬

‫ﺔ – ا ﺎن و ا ﺪ ‪) ،‬دم ‪ :‬دار ا ﻮث ا‬

‫ﻮب‪ ،‬ﻮن ا‬

‫ﻰ ا ﺎرم و‬

‫ﺮ‬

‫ﺎرة إ ﻰ أر ﺔ أ ﺎم‪ ،‬ﺄو ﻰ‬

‫ﺎ ﺬف ﻬﺎ ا‬

‫‪132‬‬

‫ﺎ ﻰ "آ ﺎب‬

‫ﺎت وا ﻬﺪى ﺎ ﻮر ﺬ‬

‫ﻬﺔ ‪ ،‬و ا‬

‫ﺮح ﻬﺎ‬

‫‪24‬‬

‫آ‬

‫ﺎر‬

‫ﺎزي‬

‫ﺎت إ ﻰ ا ﻮر" )إ ﺮاه ‪،(1:‬‬

‫ﺎرة )‪(Metafora‬‬

‫ا‬

‫‪126‬‬

‫ا‬

‫ﻬ ﺎ‪ ،‬و‬

‫ﺪ‬

‫وهﻮ ا‬

‫‪22‬‬

‫ﻮ‬

‫‪ ،‬وه ه ﺎ ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ ﻬ‬

‫و‬

‫"ﺎ‬

‫وا‬

‫"‪.26‬‬

‫ﺎزان ﻮ ﺎن‬

‫ﻰا‬

‫ا‬

‫ﺎ ﻬﺔ‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﻰا‬

‫ا ﺔ ا‬

‫و ﺮ‬

‫ا‬

‫ﺮج ا ﺎس‬

‫هﺬ ا ﺔ‬
‫ﻬ‬

‫ﺎرة و ه "ا‬

‫ﺮ‬

‫ﺔ ا ﻮا‬

‫ﺔ‪1395 ،‬هـ‪1975-‬م( ص‬

‫ﺔ‪) ،‬ا ﺎهﺮة ‪ :‬دار ا ﺎرف ‪ 1377‬هـ‪ 1955-‬م(‪،‬‬

‫ﺔ‬

‫ﺎر ﻬﺎ ا‬

‫ﺎ آﺎن ا‬
‫ﺎ دل‬
‫ا‬

‫ﻮس‪،‬‬

‫‪29‬‬

‫ﺎر أو ا‬

‫ﺮ‬
‫ه‬

‫ا ﺬي ﺮت‬

‫ﺔ و ه " ﺎ ذآﺮ‬
‫ﻬﺎ‬

‫ﺎ ذآﺮ‬
‫و‬
‫ﺎت ا‬

‫أو ا‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﻬﺎ أ‬

‫ﻮ ﺬ ﻮج‬
‫‪ (99‬ﺎ‬
‫ا ﺎ ﻰء‬

‫ا ﺮة‬

‫ﺎ‬
‫ﻮ ﻮ‬

‫ﻰا‬

‫ﻬﺎ ﺎ‬

‫وا‬

‫ﻮر‬
‫ا‬

‫ا‬

‫إﻰ ا‬

‫ﺮ ا ﺎﺪ‬

‫ﺎ‪.‬‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﺎه‬

‫وأ ﺎم ا‬
‫ﻰ‬

‫ﻬﺎ‬

‫ﻮ ﻬﺎ أو‬

‫ﻬ‬

‫ﺎ )ا ﻜﻬ‬
‫ﺮاب وا‬

‫ﻮ ﺎن وهﻮ ﺮآﺔ ا ﺎء‬

‫ﺮاب‬

‫ﺔه‬

‫ﺎ ﻰ ‪ :‬و ﺮآ ﺎ‬

‫آ ﺔ " ﻮج" ﺪ‬
‫ﺬف ا‬

‫ﺮدة‬

‫ﺎر ‪ .‬ﺎ ﺔ ا‬

‫‪ ،‬أو ﺎ ذآﺮ‬
‫‪،‬‬

‫‪ .‬ﺎ ﺔ‬

‫"‪ .‬ﺎد ﺔ ا‬

‫أي ا‬

‫و‬
‫ﺎرة‬

‫ﺎرة‬

‫ﺎ آﺎن ا‬

‫ﺎ أو‬

‫ا‬

‫ﺎت ا‬
‫ﺔ‬

‫را ﺔ‬

‫ﺔ ه‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ا‬

‫ﺮ‬

‫ﻮاء أآﺎن ا‬

‫ذات أي‬

‫ﺎ‬

‫‪:‬‬
‫ط‬

‫ﺪة ا ﺮآﺔ‬

‫ﺎ ﺔ وا ﺮ ﺔ إ ﺎد‬
‫ﻬ و‬

‫ا‬

‫ﺮن ﺎ‬

‫‪.‬‬
‫ﺎ ﺎ آ م‬
‫ﺮا‬
‫ا ﺮ‬

‫ﺮا‬
‫ﺮ ﺔ ﺎ ﺔ‬

‫ﺎ ﻬﺔ‬

‫إرادة‬

‫ﻰ ا ﺬى و‬
‫ﺎ اﻮ‬

‫‪،‬‬
‫ﻰ وهﻮ‬

‫ا ﺮآ ‪.‬‬

‫ﺪ‬
‫‪25‬‬
‫‪ 26‬أ ﺪ ا ﻬﺎ‬
‫‪1994‬م( ص ‪285‬‬

‫‪30‬‬

‫ﻰ هﺪارة‪،‬‬
‫‪ ،‬ﻮاهﺮ ا‬

‫ا ﺎن‪ )