DAYA ANTIJAMUR REBUSAN DAUN SIRIH MERAH (Piper croatum) TERHADAP PERTUMBUHAN Candida albicans SECARA IN VITRO (Penelitian Eksperimental Laboratoris)

(1)

DAYA ANTIJAMUR REBUSAN DAUN SIRIH MERAH (

Piper croatum)

TERHADAP PERTUMBUHAN C

andida albicans

SECARA IN VITRO

(Penelitian Eksperimental Laboratoris)

SKRIPSI

Diajukan sebagai salah satu syarat untuk memperoleh gelar Sarjana Kedokteran Gigi

(S1) pada Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember

Oleh :

Ari Oktavianto

061610101048

FAKULTAS KEDOKTERAN GIGI

UNIVERSITAS JEMBER


(2)

ii

Karya ini sebagai ungkapan terimakasih kepada:

Ayah dan Mama yang selalu ada disaat aku susah maupun senang

terimakasih untuk bimbingan dan doanya selama ini serta rasa

sayangnya yang tiada batas,

Masku (Aditya Hermawan) dan Mbakku (Anita Septiani) yang selalu

menjadi penyemangat dalam setiap langkah dalam hidupku.

Kekasihku Ajeng Prameswari yang menemaniku dalam susah dan senang


(3)

iii

.

(Q.S. Alam Nasyroh: 6)

Hati menjadi tenteram dengan mengingat Allah. Ingatlah hanya dengan

mengingat Allah hati menjadi tenteram..

(Q.S. Ar Rad 13: 28)

Ilmu itu bagaikan cahaaya. Cahaya Allah tidak akan menyinari orang

yang bermaksiat.

(Syaikh Waki guru Imam Syafi

i)

Wie es ach sei, das lebenes ist gut

.

Biar bagaimanapun hidup ini indah


(4)

iv

Saya yang bertanda tangan di bawah ini:

Nama : Ari Oktavianto

NIM

: 061610101048

menyatakan dengan sesungguhnya bahwa karya ilmiah yang berjudul

Daya

Antijamur Rebusan Daun Sirih Merah (Piper croatum)

Terhadap Pertumbuhan

Candida albicans

Secara In vitro adalah benar benar hasil karya sendiri, kecuali

kutipan yang sudah saya sebutkan sumbernya, belum pernah diajukan pada institusi

manapun, dan bukan hasil karya jiplakan. Saya bertanggung jawab atas keabsahan

dan kebenaran isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.

Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya tekanan

dan paksaan dari pihak manapun serta bersedian mendapat sanksi akademik jika

ternyata dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.

Jember, 28 Oktober 2011

Yang menyatakan,

Ari Oktavianto

NIM. 061610101048


(5)

v

'() ( (*+ %,(-. $ $/ 0 ."(*'(. *"% $% 1-/ $ (1

(

Piper croatum)

+ / $ 1( '( &&/ $+ .-0 . 1 (*2

andida albicans

"/ 2( $(%*3 %+ $4

(

5 676 89

t

9 :7;<=>6?9 @67A:8B:CD?:D ?9

t

s)

E86FG

A

?9E<A:H9 :7 AD

IJKJKI KI KI

48

5 6 @C9@C97 L

:

MD =675 6 @C9@C9 7LN A:@: GO?LP;?7:Q R89

sty

: 79 ST PU6 = M D =675 6 @C9 @C97 L

A

7LLD A:

:

O?LP5RV9:7:;7 O:FB6

st

: ?9 ST PU6 =


(6)

v

i

^

k

rip

si

_ `

y

` abc de `f gh ijk gl `b _ `gb ^d hdm nj h`m

(Piper croatum)

ojhm `p`q r jhcgfk gm `bs

andida albicans

^ j t`h`ubvdc hwc jx `mp d ge dp `bp dl `m y`bwx jmz `

k

u

lt

`

s

{pw yc

e

`

er

n

|

ig

i

}`

n

ersit

iv

s

~

em

kj

r

q `p `

m `

ri

,

c`b €€`x ^ jx `l`

, 20

^ jqc jf kj h

2011

cjfq `c ig`b€ldp `b €z `

k

u

lt

`

s

{

e

pw yc`

er

n

|

ig

i

}

n

iv

ersit

`

s

~

em

kj

r

o dfr jb€ged {

et

g`

p h

g

.

Erna Sulistyani, M.Kes

ur

196711081996012001

Anggota I,

Anggota II,

drg. Pujiana Endah L, M. Kes.

drg. Pudji Astuti, M. Kes.

NIP 197608092005012002

NIP 196810201996012001

Mengesahkan,

Dekan Fakultas Kedokteran Gigi

Universitas Jember

drg. Hj. Herniyati, M. Kes.

NIP 195909061985032001


(7)

vii

RINGKASAN

Daya Antijamur Rebusan Daun Sirih Merah (Piper Croatum) Terhadap

Pertumbuhan

Candida albicans

Secara In vitro;

Ari Oktavianto, 061610101048;

2011; 37 halaman; Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.

Candidiasis

merupakan infeksi yang banyak terjadi di rongga mulut yang dapat

dipicu oleh berbagai faktor seperti penurunan sistem kekebalan tubuh maupun

kemoterapi (Magdalena, 2009). Salah satu cara untuk menghambat pertumbuhan

Candida albicans

dapat dengan berkumur larutan antiseptik. Larutan antiseptik bisa

berasal dari bahan obat sintetik atau bahan alam misal dari tanaman obat. Salah satu

tanaman obat yang akhir-akhir ini cukup banyak diteliti adalah daun sirih merah

(

Piper Croatum

).

Penelitian ini dilakukan di Laboratorium Mikrobiologi Fakultas Kedokteran

Gigi Universitas Jember. Sampel terbagi menjadi 6 kelompok yaitu rebusan daun

sirih merah konsentrasi 100%, 75%, 50%, 25%,

aquadest steril

kontrol negatif,

Nistatin kontrol positif. Jadi masing-masing petridisk terdapat 6 kelompok perlakuan.

Bahan yang diuji diteteskan sebanyak 0,5 L ke cakram yang dibuat dari kertas

saring. Cakram tersebut kemudian diletakkan ke dalam kultur

Candida albicans

di

dalam Petridis. Kemudian dimasukkan kedalam inkubator pada suhu 37

o

C selama 24

jam. Setelah 24 jam dilakukan pengukuran diameter zona hambat dengan jangka

sorong.

Data hasil penelitian dilakukan uji normalitas (

Kolmogorov

Smirnov

) dan

homogenitas (

Levene

) terlebih dahulu. Hasil yang didapatkan data normal namun

tidak homogen, dengan demikian tidak memenuhi syarat dilakukan uji parametrik.

Digunakan uji statistik non parametrik

Kruskall Wallis

dan dilanjutkan dengan uji

Mann Whitney

. Hasil analisis data

Kruskall Wallis

menunjukkan adanya perbedaan

bermakna antar kelompok (p<0,05). Hal ini menunjukkan bahwa rebusan daun sirih


(8)

viii

tersebut mempunyai daya antijamur. Data dari analisis

Mann Whitney

didapat bahwa

rebusan daun sirih merah dengan konsentrasi 100% mempunyai daya antijamur lebih

besar dibandingkan dengan obat antijamur yang Nistatin.

Pada penelitian ini dapat disimpulkan bahwa rebusan daun sirih merah (

Piper

croatum

) mempunyai daya antijamur terhadap

Candida albicans.

Besar daya

antijamur daun sirih merah (

Piper croatum

) dengan konsentrasi 100% lebih baik

dibandingkan dengan obat kumur yang mengandung Nistatin. Dalam penelitian ini

konsentrasi terkecil rebusan daun sirih merah (

Piper croatum

) yang mempunyai daya

antijamur adalah konsentrasi 25 %.


(9)

i

x

‡ ˆ‰ Š

sy

ˆ ‹ˆ Œ ‹ ŽŠ

r

t

‘ ’’ Ž “ ”

T



t



s

•–’ 

r

 Ž —

t

˜ Ž Š 

y

 Ž ™š

y

s

Ž Š˜–– ›˜ˆ’Š

s

›

t

— ˜

y

’ 

s

 Š‹ ˜• ‹ŒŠ› •Š

y

˜–œ‰ ˆ ˆ’

r



y

‘˜

t

Š‰ —

u

r

žœˆ •˜ˆ ˜“ Š

r

ŠŽ ŸŽ

r

(Piper

 ¡ ¢£¤¥¦§

T



r

Ž 

p

‡ 

rt

ˆ —œˆŽ ˜  £¨©ª© £ £« ¬ª ­£¨ ® ¯ “ ‹ŒŠ› • Š Š ˜Š Š

su

su

˜ ˆ ˜°ˆ ‹— — ˜ˆŽ Š•’Ž•

tu

sy



r



t

’ ——˜’

y

s

 Š ‹ ˜›˜Š Š‹ ˜

str



t

•

tu

(

“ ± §› 

²‹ˆ’

t



s

³  ´‹° 

r

 ˜µŠ– Š¶ ˜Š·

r

•Š

t



s

¸ —œ

r

¯

‡  ˜

y

ˆ •ˆ ˜ ˜ • ‹ŒŠ› •Š Š˜Š

t

Š  ‹ ’›

s

Š

r

œ ˜°ˆ ˜ œœ – Š

r

› ŠŽ  ‹¹ ´’ Ž ‹

r

 ˜ Š

tu

›˜ˆ’Š

s

Š ˜–Š˜—˜–ˆ º› ‹ ˜°

r

Š—‹ • ŠŽ‹

p

 »

± ¯ 

r

–¯ ¼‰ ¯ ¼

r

˜Š

y

t

Š¹ Ÿ ¯ ³ • ¯¹ •’  ‹ˆ   ‹ ˜ ² ‹ˆ’

t



s

³  ´‹°

r

 ˜ µŠ–Š ¶˜Š ·

r

• Š

t



s

¸ —œ

r

¯

½¯ Œ–¯ žŽ

r



y

˜ ‡ 

r

˜‰Š¹ Ÿ ¯³ • ¯¹ “ › ¯ ‡

ro

st

• ’  ‹ˆ ‡  —œ˜°

u

 ‹ ˜ ¾ ²‹ˆ’

t



s

³ ´‹°  ˜

r

µ Š–Š¶˜Š·

rs

Š

t



s

¸  —œ

r

¯

¿¯ Œ–¯À

r

˜“ ˆ’Š

sty

 ˜Š ¹Ÿ¯³ 

s

¯¹•’ ‹ˆ

o

s

 ˜‡ —œ Š—œ Š˜–¶

t

 — ¹ ˜

Á¯ Œ–¯ ‡ ˆ‰ Š ˜ À˜Ž ¹ Ÿ ¯ ³ • ¯¹ •’  ‹ˆ  ˜

s

o

‡  —œ Š—œ Š˜– ‘˜––

o

t



y

 ˜–

t

’Ž ——œŠ ‹ ˜

r

œ Š —œ Š ˜–˜  ˜ •

r

 ˜  ˜– ˜ › ˜ˆŽ ‹ •œ˜

r

•Ž Š˜–– •‹ŒŠ› • Š Š ˜Š ›

t t



r

•’ • Š ‹˜¯

ï Œ–¯‡ ˆ ‰ Š ‘

stu

t

Š ¹Ÿ ¯³ •¯ ¹•’  ‹ˆ“  ‹Œ

t



r

Š

s

‡  ˜–ˆ‰ Š

y

 ˜–

t

’ Ž ——œ

r

Š ‹ ˜•

r

 ˜  —Š‹ • —

pu

˜  ˜

r

• ‹ŒŠ › • ŠŠ ˜Š¯

į Œ–¯ “´˜ ˜

y

“ ˆœ Š ˜°

o

ro

¹ •’  ‹ˆ ´• ˜ ‡  —œ Š —œ Š ˜– ‘ ‹ — Š‹

y

˜ –

t

’ Ž ——œ

r

—

o

t

Š· • Š¹• ˜

r

 ˜˜

s

 Ž

t

•’  —Š ˜Š¯

ů Ÿ — ˜‘

y

Ž

t



r

ºŠ ˜°¹

t



r

Š — ‹ • ŠŽœ ˜

y

‹

t



s

´Æ

y

 ˜–•’’

u

t



r

º

u

r

Ž•’ —

Š ˜Š¹ ‹ • ŠŽ •

y

 ˜–¹ —

o

t

Š· • Š  ˜  ˜–

p

œ ˜˜

r

o

y

 ˜ – •’ ’

u

—  ˜–’Š

r

t

Š   œ 

t

 • ¯ ³ ’Š ˜ ’ Ž ˜ˆ–Ž

r

° 

r

Š˜Ž’ —Ž Šˆ› ‹ˆ ¯

ǯ Ÿ •‹ˆ

(

‘Š

ty

 ¼ 

r

—

w

˜ §  ˜ —œ ‹‹ˆ

(

‘˜Š

t

 “ 

pt

Š ˜Š§ ‹’Š ˜ ˜ –

y

— ˜‰ Š › ˜— ˜–

y

t

‹ˆˆ ˜°ˆ ‹° 

ru

s

— ˜‰ Š •´• ´‹› ˜ˆ° ˜ ˜–

y

œ  Š‹ ‹ˆ ¯


(10)

x

ÉÊËÌÍÎÏÐ ÑÒ Í ÓÔÕÒ ÍÖ ×ØÙÒÚÒÐ ÛÒ

t

ÔØ

r

ÛØ ÔØ ÏÐ

t

Ð Ò ÔÜÝ Ö

t

Ø

r

Ð ÞÒÜÒ ×Ð Í Ò

t

Ò

s

ÙÒ ÔßÝÒ ÔÖ ×ØÞÒ ÔÚÒ

t

ÕÒ ÔÐ Ô×ÛÐ

r

Ò ×Ð Ô

y

ÒË

ÉÉËàØ ÏÝ Í

u

r

st

Ò Ñ ÕÒÔ

t

ØÜ ÔÐ ×Ð ÏÒÙÎáÒÐÝÞ

to

r

âÐ Ü áÎÙÐÎÏÎÚÐ ãÒÜÝ Ï

t

Ò

s

äØ ÕÎÜßØ

r

Ò Ô åÐÚÐ æ ÔÐ çØ

r

×ÐÒ

t

s

èØÞÙØ

r

ÖéÒÜéÐÔ

(

àØ

t

y

o

éÐ ÔÒ

r

ÕÐ êÕÒ ÔâÙÒÜÓÔÕáÐ

ÉëË

T

ØÞ ÒÔì

t

ØÞ Ò Ô ×Ø

p

Ø

r

íÝÒ Ô ÚÒ Ô îÒÐ ÔÒ Ï ï

r

Ð ÑÐ Ô Ö âÝ ÍÒÞÞ Ò Õ Ó

r

ÑÒ ÔÖ ð Ø çÒ ñØÐ

st

ÎÔÕÒÖ

y

å ÒÝ Í

y

é

r

Ò ×Ø

ty

Ò Öò

u

Ú

r

ÎÍ

o

ïÕ

y

Öó Ò ÔÝÒ

r

ÕÒ Ôï Ü ÙÒ

r

Ë

ÉôËèÐÞ

y

õÐ ×Ü

y

âÎÔÕÒ Ò ÕÐÜ Ü Î×ß ÜÝ

t

ØÐÞ ÒÜÒ×ÐÍ

r

ÙÒ ÔöÒ Ü Ò

t

Ò

s

ÕÎÒÖ ×ØÞÒ Ô ÚÒ

t

Ö ÔÒ ×Ø ÍÒ

t

×Ø

rt

ÒÕÝÜÝ Ô ÚÒ ÔÔ

y

ÒË

É÷ËéÒ

r

Ò Ú

u

ru

y

ÒÔ Ú

t

Ø ÏÒÍ Þ ØÞÙÒ ÚÐ ÐÏÞ Ý ÔÒ

y

Ü ØÛÒÕÒÜÝ Ö ×Ø

t

ÐÒ

p p

Ø

rt

ØÞ ÝÒÔÜÝ ÕØ Ô ÚÒÔ ÜÒ ÏÐ Ò ÔÒ ÕÒÏÒ ÍÏÐ ÞÛÒ ÍÒ Ô

r

Ò ÍÞ Ò

t

ÕÒ

r

Ð ì òÒË

y

ÉøË

T

ØÞ ÒÔì

t

ØÞ Ò Ô ãä å ëÊ Êù ÕÒ Ô í Ý ÚÒ ×ØÞ ÝÒ

y

Ò ÔÚ

t

ØÏÒ Í Þ ØÞÙÒ Ôß

u

ÜØ ÏÒ ÔúÒ

r

Ò Ô ÛØ ÔÝ ×Ý ÔÒ Ô

y

×Ü áÐÛ ×ÐÐ ÔÐÖ

y

Ò ÔÚ

t

ÐÕÒÜÙÐ×Ò

s

ÒÒ

y

×Ø ÙÝßÜÒ Ô×Ò

tu

ìÛØ

rs

Ò

t

Ý ËûØ

r

ÐÞ ÒÜÒ ×ÐÍË

éØ ÔÝ ÏÐ

s

×Ò ÕÒ

r

Þ Ò×ÐÍ ÙÒ Ô

y

Ò Ü ÜØ

t

ÐÕÒÜ ×ØÞ

pu

ÔÒÒ Ô

r

ÕÒ Ô ÜØÜÝ áÒ Ô ÚÒÔ ÕÒ ÏÒÞ

p

Ø ÔÝ ÏÐ ×Ò Ô äÒÒ

ry

T

Ý ÏÐ

s

ÓÏÞÐ ÒÍÐÔÐ Ë æÔß ÝÜ Ð

t

Ý ÖÜ áÐ

t

ÐÜ ÕÒ Ô×Ò

r

Ò Ô

y

Ò Ô ÚÞØÞ ÙÒ Ô ÚÝ Ô ×ÒÔ ÚÒ

t

ÕÐ ÍÒ

r

ÒÛÜ Ò Ô ÕØÞ Ð ÜØ ×ØÞ

pu

ÔÒÒÔ

r

ÛØÔÝ ÏÐ ×Ò Ô ×Ø ÏÒ Ôí

u

t

Ô

y

Ò Ë é Ø ÔÝÏÐ

s

ÙØ

r

ÍÒÒ

r

p

ä ÒÒ

ry

T

Ý ÏÐ

s

ÓÏÞ ÐÒ Í ÐÔÐ ÕÒÛÒ

t

Þ ØÞ ÙØ

r

ÐÜÒ ÔÞÒ ÔÑÒ Ò

t

ÙÒÚÐÜÐ

t

Ò×ØÞÝÒ Ë ïÞÐÔ Ë


(11)

x

i

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL

ýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ

HALAMAN PERSEMBAHAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ þ

HALAMAN MOTTO

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ þþ

HALAMAN PERNYATAAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ

v

HALAMAN PEMBIMBINGAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

v

HALAMAN PENGESAHAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ÿþ

RINGKASAN

ýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ÿþ þ

PRAKATA.

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ

x

DAFTAR ISI

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

x

þ

DAFTAR TABEL

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

x

þ

v

DAFTAR GAMBAR

ýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

xv

DAFTAR LAMPIRAN

ý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

x

ÿþ

BAB 1. PENDAHULUAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.1 Latar Belakang

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.2. Rumusan Masalah

ýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.3 Tujuan Penelitian

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.4 Manfaat Penelitian

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

2.1

Oral Candidiasis

2.2

Candida albicans

ýý þ

t

þ þþ

ýý þ

a

bica

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý


(12)

x

ii

! !"# $%&'(&') '*+

a

,-.

da a

/

bica

,0111111111111111111111111111111111111111111 2" ! !34'

t

56$*&

t

'7 +

a

,-.

da a

/

bica

,0 11111111111111111111111111111111111111111111!! 2"

2.3 Sirih Merah (

89 :;<=< >?@

u

A

)

!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 23

!B!2

#5CD5E56& %' *

F')75*5G &

S

&C&H# $C' H

(

Pi

IJK

c

KLMNOPQ!!!!!

23 R !B! S'T&

t

'

t S

&C&H# $C'H

(

Pi

IJ K

c

K LMNO PQ!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2U !B!BF &*V'W' *XGWGY'

y

'Z*[&V'GWC

S

& C& H # $ C' H!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2\ !B!"# '*D''

t S

& C&H#$ C'H

(

Pi

IJ K

c

K LMNO PQ!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2]

2.4 Nistatin

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2^

2.5 Uji Kepekaan Kuman

!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! _

2.6 Hipotesis

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! _

BAB 3. METODOLOGI PENELITIAN

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

3.1 Jenis Penelitian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

3.2 Waktu dan Tempat Penelitian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

3.3 Variabel Penelitian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

B!B!2`' C&'T$E($T'7!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2 B!B! `' C&'T$EF $ C&)'

t

!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2 B!B!B`' C&'T$EF $ C)$ *%'E&!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

3.4 Definisi Operasional Variabel

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

3.5 Sampel

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

B!3!2aC&

t

$ C&'

S

'Gb$E ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B!3!2($7'C

S

'Gb$E4$ *$ E &

t

&' *!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B

3.6 Alat dan Bahan

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B

B!U!2ZE '

t

4$*$E &

t

&' * !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B B!U! (' H' *4$ *$E &

t

&' * !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! "

3.7 Prosedur Peneltian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! "


(13)

x

iii

3.8 Alur Penelitian

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc de

3.9 Analisis Data

ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc de

BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN

ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc df

4.1 Hasil Penelitian

ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc

df

4.2 Pembahasan

ccccccccccccc ccccccc ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gg

BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN

cccccccccccccccc ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gh

5.1 Kesimpulan

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc cc gh

5.2 Saran

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gh

DAFTAR BACAAN

cccccc cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gi

DAFTAR LAMPIRAN

c ccccccccccccccccc cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc jk


(14)

x

i

v

DAFTAR TABEL

lmnopqrst pu v swrxyv

t

z{ | p{ x p

t

p }xpp

t

~vpr

t

rx

z

€{pypq p

t t

rx y p~pwwr x

tu

qz yp{ 

a

‚ƒ„

da a

…

bica

‚†mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm mmmmmmmmmmmmmm

‡ˆ lm‡opqr st pu v sz‰ v{€x ps v

t

puxp

t

p }xpp

t

~vpr

t

rx

z

€{pypq p

t t

rxyp~pwwrx

t

zqz yp{



a

‚ƒ „

da a

…

bica

‚†~r{|p{z‰ vŠ ‹… Œ ‹ ‹Ž ‹

-Smirnov

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm n

lmopqr st pu v sz‰ vt€ €|r{ v

t

pux p

t

p }x p

t

p~v p r

t

r x

z

€{pypq p

t t

rxyp~pw

wrx

t

z qz yp{

Candida albicans

~r{ |p{r{ ||z{ p ‘p{’r“r{ roru

t

mmmmmmmmmmm n lm lopqr st pu v sz‰ v”xzu ‘ ps•pss vux p

t

p }x p

t

p~v p r

t

rx

z

€{ pypq p

t t

rx y p~pw

wrx

t

z qz yp{

Candida albicans

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm ‡

lm–opqr st pu v sz‰ v— p{{}•yv

t

{r

y

x p

t

p }x p

t

p~vpr

t

rx

z

€{ pypq p

t t

rxyp~ pw wrx

t

z qz yp{

Candida albicans

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm


(15)

x

v

DAFTAR GAMBAR

˜™š

Candida albicans

›œ›žŸ ¡¢ ££Ÿ¤ž

u

t (

Oral trush

¥™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ¦ ˜™ ˜ §Ÿ ¨  

Candida albicans

›©¢ £¢ª©Ÿ© œ«¬  ¢Ÿœ «  ¡¬ «¡ª©ž ©« ­  ¡¢™™™™™™™™™ š ®

˜™¯§Ÿ ¨  Ÿœ « ¡¬ «¡ªœ ¬

Candida albicans

ª›ª©°  ¢ ¢£ Ÿ™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™ šš

˜™±§Ÿ ¨  ²³´

(

Transmition electron microscope

¥›  œ

Candida albicans

š ˜ ˜™µ§Ÿ ¨  ›œ¢›œ¢ £¬ ©ž

Candida albicans...

š ˜

˜™¶§Ÿ ¨  ¬œ œ·Ÿ©  ·

(

Piper croatum

¥™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™™ š¸ ¯™š§Ÿ ¨  ¹  º©¢£¤«¤ ¢»¡¢¼ Ÿ¨

t

²© ·›ªº©  

t

¤Ÿ ¨ ¤·¢

Candida

albicans

™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ˜¸

¯™ ˜§Ÿ ¨  ½ £¢¾ž ¤ º©¢©ž œ

t

œ ¢™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™™™™™™™™™ ˜¦ ±™š§Ÿ ¨  ¼œ ¬

t

¡ £ Ÿ 

t

 ¿ 

t

›œ Ÿ©

t

©  

z

¡¢·Ÿ ¨

t

pertumbuhan Candida


(16)

x

vi

DAFTAR LAMPIRAN

ÀÁÂÃÄ

t

ÅÃÄÆ

S

ÆÇÈ ÅÉ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊË ÌÁÍÅÃÎÄ

t

ÏÐ ÑÆÐÒ ÏÇ ÉÆÎÓÆÇÈ ÅÉÍÅÐÅÉÄ

t

ÄÆÐÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊÔ Õ ÁÖÆ× ÄÉÍÅÐÅÉ Ä

t

ÄÆÐÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊÊ ØÁÀÐÆÉ Ä×ÆØÆ

t

Æ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊÙ ÚÁÛÜÝÜÖÆ× ÄÉÍÅÐÅÉÄ

t

ÄÆÐÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÙÞ ÛÁÛÜÝÜÀÉÆ

t

ß ÆÐÌÆÎÆÐÍÅÐÅÉ Ä

t

ÄÆÐÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ Êà


(1)

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL

ýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ

HALAMAN PERSEMBAHAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ þ

HALAMAN MOTTO

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ þþ

HALAMAN PERNYATAAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ

v

HALAMAN PEMBIMBINGAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

v

HALAMAN PENGESAHAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ÿþ

RINGKASAN

ýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ÿþ þ

PRAKATA.

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý þ

x

DAFTAR ISI

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

x

þ

DAFTAR TABEL

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

x

þ

v

DAFTAR GAMBAR

ýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

xv

DAFTAR LAMPIRAN

ý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

x

ÿþ

BAB 1. PENDAHULUAN

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.1 Latar Belakang

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.2. Rumusan Masalah

ýýýýýý ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.3 Tujuan Penelitian

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

1.4 Manfaat Penelitian

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý

2.1

Oral Candidiasis

2.2

Candida albicans

ýý þ

t

þ þþ

ýý þ

a

bica

ýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýýý


(2)

x

ii

! !"# $%&'(&') '*+

a

,-.

da a

/

bica

,0111111111111111111111111111111111111111111 2" ! !34'

t

56$*&

t

'7 +

a

,-.

da a

/

bica

,0 11111111111111111111111111111111111111111111!! 2"

2.3 Sirih Merah (

89 :;<=< >?@

u

A

)

!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 23

!B!2

#5CD5E56& %' *

F')75*5G &

S

&C&H# $C' H

(Pi

IJK

c

KLMNOPQ!!!!!

23 R !B! S'T&

t

'

t S

&C&H# $C'H

(

Pi

IJ K

c

K LMNO PQ!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2U !B!BF &*V'W' *XGWGY'

y

'Z*[&V'GWC

S

& C& H # $ C' H!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2\ !B!"# '*D''

t S

& C&H#$ C'H

(

Pi

IJ K

c

K LMNO PQ!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2]

2.4 Nistatin

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2^

2.5 Uji Kepekaan Kuman

!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! _

2.6 Hipotesis

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! _

BAB 3. METODOLOGI PENELITIAN

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

3.1 Jenis Penelitian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

3.2 Waktu dan Tempat Penelitian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

3.3 Variabel Penelitian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2

B!B!2`' C&'T$E($T'7!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2 B!B! `' C&'T$EF $ C&)'

t

!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 2 B!B!B`' C&'T$EF $ C)$ *%'E&!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

3.4 Definisi Operasional Variabel

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

3.5 Sampel

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

B!3!2aC&

t

$ C&'

S

'Gb$E ! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B!3!2($7'C

S

'Gb$E4$ *$ E &

t

&' *!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B

3.6 Alat dan Bahan

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B

B!U!2ZE '

t

4$*$E &

t

&' * !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! B B!U! (' H' *4$ *$E &

t

&' * !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! "

3.7 Prosedur Peneltian

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! "


(3)

3.8 Alur Penelitian

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc de

3.9 Analisis Data

ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc de

BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN

ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc df

4.1 Hasil Penelitian

ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc

df

4.2 Pembahasan

ccccccccccccc ccccccc ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gg

BAB 5. KESIMPULAN DAN SARAN

cccccccccccccccc ccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gh

5.1 Kesimpulan

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc cc gh

5.2 Saran

cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gh

DAFTAR BACAAN

cccccc cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc gi

DAFTAR LAMPIRAN

c ccccccccccccccccc cccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccccc jk


(4)

x

i

v

DAFTAR TABEL

lmnopqrst pu v swrxyv

t

z{ | p{ x p

t

p }xpp

t

~vpr

t

rx

z

€{pypq p

t t

rx y p~pwwr x

tu

qz yp{ 

a

‚ƒ„

da a

…

bica

‚†mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm mmmmmmmmmmmmmm

‡ˆ lm‡opqr st pu v sz‰ v{€x ps v

t

puxp

t

p }xpp

t

~vpr

t

rx

z

€{pypq p

t t

rxyp~pwwrx

t

zqz yp{



a

‚ƒ „

da a

…

bica

‚†~r{|p{z‰ vŠ ‹… Œ ‹ ‹Ž ‹

-Smirnov

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm n

lmopqr st pu v sz‰ vt€ €|r{ v

t

pux p

t

p }x p

t

p~v p r

t

r x

z

€{pypq p

t t

rxyp~pw

wrx

t

z qz yp{

Candida albicans

~r{ |p{r{ ||z{ p ‘p{’r“r{ roru

t

mmmmmmmmmmm n

lm lopqr st pu v sz‰ v”xzu ‘ ps•pss vux p

t

p }x p

t

p~v p r

t

rx

z

€{ pypq p

t t

rx y p~pw

wrx

t

z qz yp{

Candida albicans

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm ‡

lm–opqr st pu v sz‰ v— p{{}•yv

t

{r

y

x p

t

p }x p

t

p~vpr

t

rx

z

€{ pypq p

t t

rxyp~ pw wrx

t

z qz yp{

Candida albicans

mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm


(5)

DAFTAR GAMBAR

˜™š

Candida albicans

›œ›žŸ ¡¢ ££Ÿ¤ž

u

t (

Oral trush

¥™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ¦

˜™ ˜ §Ÿ ¨  

Candida albicans

›©¢ £¢ª©Ÿ© œ«¬  ¢Ÿœ «  ¡¬ «¡ª©ž ©« ­  ¡¢™™™™™™™™™ š ®

˜™¯§Ÿ ¨  Ÿœ « ¡¬ «¡ªœ ¬

Candida albicans

ª›ª©°  ¢ ¢£ Ÿ™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™ šš

˜™±§Ÿ ¨  ²³´

(Transmition electron microscope

¥›  œ

Candida albicans

š ˜

˜™µ§Ÿ ¨  ›œ¢›œ¢ £¬ ©ž

Candida albicans...

š ˜

˜™¶§Ÿ ¨  ¬œ œ·Ÿ©  ·

(Piper croatum

¥™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™™ š¸

¯™š§Ÿ ¨  ¹  º©¢£¤«¤ ¢»¡¢¼ Ÿ¨

t

²© ·›ªº©  

t

¤Ÿ ¨ ¤·¢

Candida

albicans

™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ˜¸

¯™ ˜§Ÿ ¨  ½ £¢¾ž ¤ º©¢©ž œ

t

œ ¢™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™™ ™™™™™™™™™™ ˜¦

±™š§Ÿ ¨  ¼œ ¬

t

¡ £ Ÿ 

t

 ¿ 

t

›œ Ÿ©

t

©  

z

¡¢·Ÿ ¨

t

pertumbuhan Candida


(6)

x

vi

DAFTAR LAMPIRAN

ÀÁÂÃÄ

t

ÅÃÄÆ

S

ÆÇÈ ÅÉ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊË ÌÁÍÅÃÎÄ

t

ÏÐ ÑÆÐÒ ÏÇ ÉÆÎÓÆÇÈ ÅÉÍÅÐÅÉÄ

t

ÄÆÐÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊÔ Õ ÁÖÆ× ÄÉÍÅÐÅÉ Ä

t

ÄÆÐÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊÊ ØÁÀÐÆÉ Ä×ÆØÆ

t

Æ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÊÙ ÚÁÛÜÝÜÖÆ× ÄÉÍÅÐÅÉÄ

t

ÄÆÐÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÙÞ ÛÁÛÜÝÜÀÉÆ

t

ß ÆÐÌÆÎÆÐÍÅÐÅÉ Ä

t

ÄÆÐÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ ÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁÁ Êà