I M P L E M E N T A S I P E N I L A I A N P O R T O F O L I O P A D A G U R U M A T A P E L A J A R A N I P S K E L A S V I I I A D I S M P N E G E R I 6 J E M B E R T A H U N P E L A J A R A N 2 0 1 2 / 2 0 1 3

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/

/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

ac.
nej.

u

ilib.

dig

tp://

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.


dig
tp://

ht

ht

ht

h

id/

id/

u

ilib.


dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac

nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.


.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac

nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.


.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/


.id/

ac
nej.

h

IMPLEMENTASI PENILAIAN PORTOFOLIO
PADA GURU MATA PELAJARAN IPS
KELAS VIIIA DI SMP NEGERI 6 JEMBER
TAHUN PELAJARAN 2012/2013

SKRIPSI

Oleh
NAYLAH KAFIDA ROHMAH
NIM 080210391007

PROGRAM STUDI PENDIDIKAN EKONOMI


.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

a
nej.


.u
FAKULTAS
KEGURUAN DANgiILMU
lib.u PENDIDIKAN
gilib
://di

://di

http

tp

.id/

/
/
JURUSAN PENDIDIKAN
ILMU PENGETAHUAN
c.id SOSIAL
c.id

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

UNIVERSITAS
http JEMBER

h

2013

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

d/
ac.i

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.id/

.id/

d/
ac.i

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ht

h
.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ac
nej.

u
u
u
ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
://
:// IMPLEMENTASI PENILAIAN
PORTOFOLIO ttp://
h
http
http

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

h

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

h

PADA GURU MATA PELAJARAN IPS

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u TAHUN PELAJARANili2012/2013
b.u
g
i
://d
http

http
d/
ac.i

d/
ac.i

.u

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

SKRIPSI

h
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

nej.

nej.

.u

a
nej.

a
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

.id/

/
/
KELAS VIIIA
c.id
c.id DI SMP NEGERI 6 JEMBER

.id/

ac
nej.

.u

.u

ilib
diajukandguna
salah satu syarat untuk
gilib
gmemenuhi
gilibmelengkapi tugas akhir dan
i
i
i
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
tp
Sarjana Strata Satu (S1)
http
http
http menyelesaikan Program Pendidikan
Jurusan Pendidikan Ilmu Pengetahuan Sosial Program Studi Pendidikan Ekonomi
pada Fakultas
.id/
.id/
.id/ Keguruan dan Ilmu Pendidikan
.id/
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
Universitas Jember unej
.une
.
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
gilib
i
d
/
/
:

d/

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

Oleh
/
id/
.
c.id
c
a
a
.
.
j
j
.une
.une NAYLAH KAFIDA ROHMAH
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
NIM 080210391007
://di
://di
http
http

.id/

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

.id/

ac
nej.

JURUSAN
SOSIAL
lib.u
lib.u PENDIDIKAN ILMU PENGETAHUAN

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gi
://di

gi
://di

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http
http DAN ILMU PENDIDIKAN
http FAKULTAS KEGURUAN

tp

h

ac
nej.

/
STUDI
PENDIDIKAN EKONOMI
PROGRAM.id
.id/

.id/

ac
nej.

h

h

UNIVERSITAS JEMBER

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

d/
ac.i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

gilib
i
d
/
/
:

http

httpi

http

tp

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

2013

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

tp

id/

ac
nej.

u

tp

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

h

Indana yang selalu
mengiringi langkahku
.id/ dengan kasih
.id/

ac
nej.

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
2.
ht Adekku
.id/

h

Ayah bundaku tercinta Bapak Sukimin, S. Pd dan Ibu Nur

.u do’a
sayang
libdan

lib.u

lib.
i
g
i
://d

http

PERSEMBAHAN
http

id/

.id/

digi
tp://

gilib
i
d
/
/
:

.
. kepada Allah Swt .adan
Syukur alhamdulillah
j c kupersembahkan
j.ac
1.

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
skripsi ini//untuk
orang-orang yang /aku
: /di sayangi
: di
p
p
t
t
t
t
h
h

u

ilib.
g
i
d
/
:/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

tersayang

u
ilib.
g
i
d
://
Muhammad
Wildan
http

.id/

ac
nej.

u
ilib.
g
i
d
/
ttp:/ selalu
Kamalihyang

h

memberiku motivasi, keceriaan, jangan menyerah untuk

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

c
mencapai cita-citamu
ej.a

.un
b
i
lib.u
lib.u
l
i
i
i
g
g
g
i
i
i
3. Seluruh
keluarga besarku yang
://d
://d senantiasa mendoakan
://d
http
http
http

h

4. Sahabatku Elok Ni’matun Kamilah yang selalu bersama-

sama berbagi csuka
.id/ atas motivasi,
.id/ dan duka. Terima ckasih

.id/

ac
nej.

a
nej.

g
://di

g
://di

gilib
i
d
/
/
:

p

p

p

tp

.id/

ac
nej.

.u

u
u
kebersamaan,
keceriaan dan sukses
ilib. selalu untuk kita.
ilib.

.u

gilib
i
d
/
/
:

a
nej.

htt Tinggi,
htt TK sampai Perguruan
htt Guru-guruku mulai dari
5.
/

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

dig
tp://

h

terima kasih atas ilmu yang kalian berikan

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
6. Almamater
Studi Pendidikan nej
u
une
.Program
.une yang aku banggakan
b
b
i
i
l
l
ilib.
i
i
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
Ekonomi
Fakultas
Keguruan
dan
Ilmu Pendidikan
:/
:/
:/
http
http
http

h

Universitas Jember.

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.id/

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpii

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

lib.u

digi
tp://

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ٍ‫دَرَﺟﺖ‬
َ‫ـُﻮْااﻟْﻌِﻠْﻢ‬
ْ‫ﱠﺬِ ﻳْﻦَﺗأُو‬
ْ‫ﻣِﻨْﻜُﻢ‬
‫ﷲُ ﻟﱠﺬِ ﻳْﻦَآﻣَ ﻨـُﻮْا‬h‫ا‬t ِ‫ﻳـَﺮْﻓَﻊ‬
ht‫وَاﻟ‬

ht

h

/
/
/
.id/“Allah meninggikan orang-orang
c.iddan orang-orang yang j.ac.id
c.id yang beriman diantara jkamu
a
a
.
.
j
e
ne
.une
.underajat”
.udiberi
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ilmu
pengetahuan
beberapa
*
g
g
g
://di
://di
://di
http
http
http

ac
nej.

lib.u

digi
tp://

ac
nej.

ac
j.ac mustahil,
“Sesuatu yang
nej. belum dikerjakan seringkalinetampak
ilib.

http
.id/

ac
nej.

.u

tp

http

u

ilib.

dig
tp://

.u

gilib
i
d
/
/
:

*)

tp

/ Imam Hasan Al Banna .id/
.id***)
j.ac
e
n
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/

c.
ej.a

id/

c.
ej.a

h

h

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

h

**) Evelyn Underhill

ac
nej.

lib.u

lib.u

lib.u
i
g
i
QS.pAl-Mujadilah,
Ayat 11
://d
htt

h
.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

u

ilib.

dig
tp://

.id/

ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

ac.
nej.

ht

.id/

lib.u

.id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

http

h
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

h

id/

ac.
nej.

ht

.id/

ac
nej.

ac
nej.

h

id/

ac.
nej.

ht

digi
tp://

u

ilib.

http

id/

ac.
nej.

u

ilib.

ac
nej.

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
“Mimpimu
hari ini adalah kenyataan
.une
.uneesok hari,
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
ig
://di
://di Kenyataan hari ini adalah
mimpimu
hari kemarin” *** ttp://d
p
p
t
t
t
t
h
h
h

id/

dig
tp://

ilib.

g
kita:/baru
/dig
/dig yakin kalau kita telah berhasil
://dimelakukannya dengan baik”:/**

tp

gilib
i
d
/
/
:

u

u

.u

gilib
i
d
/
/
:

h

.id/

.id/

.id/

.id/

tp

h

id/

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

MOTTO
http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

httpiii

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

h
id/

id/

/
Saya yang bertanda tangan
c.id di bawah ini:

ac.
nej.

a
nej.

u
u
Nama
ilib.
ilib. : Naylah Kafida Rohmah
g
i
d
/
/
NIM : 080210391007http:

ht

ac
nej.

.u

.u

PERNYATAAN
http

dig
tp://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

h

Menyatakan bahwa karya tulis yang berjudul “Implementasi Penilaian Portofolio

/
/
/
id/ Tahun Pelajaran
c.id
c.idKelas VIIIA di SMP Negeri
c.idpada Guru Mata Pelajaranj.aIPS
6c.Jember
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
.une
.ubukan
.une hasil karya saya sendiri,
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
2012/2013”
benar-benar
jiplakan
dari
karya
tulis
g
g
g
g
di
://di
://di
://di
tp://
http
http
http
orang lain. Pendapat atau temuan orang lain yang terdapat dalam skripsi ini dikutip

atau dirujuk berdasarkan kode etik ilmiah. Saya bertanggung jawab atas kebenaran
dan keabsahan isinya. nej.ac

nej

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

id/
.ac.

ac
nej.

ilib.

ilib.

g
ig
Demikian
//dig sebenarnya, tanpa adanya
://dtekanan
:dengan
://di pernyataan ini saya buat
http
http
http
dan paksaan dari pihak manapun serta bersedia mendapat sanksi akademik jika

tp

dikemudian hari penyataan
/
/ ini tidak benar.
/
.idternyata
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h

.u

tp

h
.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

u

u

u

ilib.

h

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

h

Jember, 17 Januari 2013

u

ilib.

dig
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

digi
tp://

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

id/

c.
ej.a

.id/

ac
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpiv
c.
ej.a

h

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

http

.id/

.u

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

h

h

http

.id/

ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

http

gilib
i
d
/
/
:

lib.u

.id/

.u

tp

nej.

h

.id/

ac
nej.

h

Naylah Kafida Rohmah
d/
NIM. 080210391007
ac.i

i
/dig
/
:
p
t
t

h

gilib
i
d
/
/
:

ht

/
c.id

a
nej.

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

/
c.id

a
nej.

a
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

id/

/
Yang menyatakan,
c.id

id/

id/

ac.
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac.
nej.

u

ilib.

u
u
PELAJARAN
IPS
ilib.
ilib. PADA GURU MATA d
g
i
/
ttp:/ NEGERI 6 JEMBER
SMP
KELAS VIIIA DI h
.id/

ac
nej.

.u

u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

lib.u

igi Mahasiswa
://dNama

http

lib.u

h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

.u

Drs. Joko Widodo, M.hM
ttp
NIP. 19600217 198603 1 003

http

.id/

ac
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpv
c.
ej.a

h

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.u

c.
ej.a

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

ac
nej.

tp

ac
nej.

.u

NIP. 19660323 199301 1 001

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

http Dr. Sukidin, M. Pd

gilib
i
d
/
/
:

h

/
/
.id/ Disetujui oleh:
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
//di Pembimbing I
://di Dosen Pembimbing IIttp://di
:Dosen
h
http
http

gilib
i
d
/
/
:

tp

http

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

: 2008

ac
nej.

.u

lib.u

igi
: Naylah
Rohmah
://dKafida

Angkatan

.id/

ac
nej.

h
.id/

ac
nej.

: 080210391007

htt

digi
tp://

http

h

u

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j
j
: Jember, 30 Maret
.une
.une1989
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di IPS / Pendidikan Ekonomi
: Pendidikan
p
p
t
t
t
t
h
h

ac.
nej.

ac
nej.

ac
nej.

.id/

Oleh:

NIM

.id/
c
a
.
ej Lahir
Tempat.u/nTgl.
b
i
l
i
ig
p://dJurusan / Prog. Studi

id/

ilib.

ilib.

g
mencapai gelar Sarjana
://diPendidikan (S1)

ac
nej.

.id/

.id/

.id/

.u

dig
tp://

h

h

c
ac
menyelesaikan Program
ej.a Pendidikan IPS dan
nej. Studi Pendidikan EkonominJurusan

.id/

tp

lib.u

diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi syarat-syarat untuk

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

://

http

tp

h

.id/

http

h

gilib
i
d
/
/
:

ht

ac
nej.

lib
SKRIPSI
digi

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

nej

h
id/

a
nej.

TAHUN PELAJARAN 2012/2013

a
nej.

id/
.ac.

gilib
i
d
/
/
:

http

a
nej.

/
c.id

lib.u

.u

.u

PERSETUJUAN
http

dig
tp://

ht

digi
tp://

ac
nej.

/
/ PENILAIAN PORTOFOLIO
IMPLEMENTASI
c.id
c.id

id/

dig
tp://

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

tp

lib.u

http

h

d/

d/

Hari/Tanggal : 17 Januari 2013 /

id/

ac.
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

http

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

gili
://di

http

http

http

h
.id/

d/
Drs. Joko
M. M
c.iWidodo,
a
.
j
e
n
NIP.
19600217
198603
1 003
u
b.

id/Si
Drs. Bambang Suyadi,
c.M.
a
.
j
ne
NIP. 19530605
1 003
b.u198403

ac
nej.

.u

.u

gili
://di

tp

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

Sekretaris
.id/

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

h

Ketua

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

Tim Penguji:

.id/

.id/

l

l

i
/dig
/
:
p
t
t

h

/

c.id

c.id

: Gedung
FKIP Universitas Jember unej.a
e1j.a
n
u
.
ib.
ib

Tempat

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

PENGESAHAN
http

h

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

.i
c.i Guru Mata Pelajaran
Skripsi berjudul “Implementasi
Penilaian Portofolioj.apada
j.ac

id/
.ac.

nej

digi
tp://

ac
nej.

.une
.une
b
b
i
i
lib.u
l
l
idiuji
i
i
IPS Kelas VIIIA
di SMP Negeri 6 Jember/d
Tahun
Pelajaran 2012/2013” telah
g
g
g
i
i
i
d
d
/
/
:/
:/
:/
http
http
http pada:
dan disahkan

u

ilib.
g
i
d
/
:/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

h

Anggota:

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

.id/
.id/
c
c
a
a
.
.
j
j
1. Prof. Dr. Bambang
(........................)
.une
.une Hari P, MA
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
p
p
t
t
t
t
h
h
2. Dr. Sukidin, M. Pd

.id/

.id/

ac
nej.

.u

ac
nej.

id/

c.
ej.a

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

id/

h
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpvi
c.
ej.a

ac
nej.

http

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

h

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

Prof. Dr. Sunardi, M. Pd.
NIP
.id/19540501 198303 1 005

nej.

ac
nej.

.id/

http

d/
ac.i

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

gilib
i
d
/
/
:

Universitas Jember

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

h

.id/

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

ac
nej.

ac
nej.

u
Mengesahkanilib.u
ilib.
g
i
d
/dig
/
/
/
:
:
p
p
t
t
Dekan Fakultas Keguruan
dan Ilmu Pendidikan
ht
ht

lib.u

digi
tp://

u

ilib.

dig
tp://

(........................)

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

gilib
i
d
/
/
:

http

RINGKASAN

Implementasi Penilaian Portofolio pada Guru Mata Pelajaran IPS Kelas VIIIA
di SMP Negeri 6 Jember Tahun Pelajaran 2012/2013; Naylah Kafida Rohmah;
080210391007; 2013; 048 halaman; Program Studi Pendidikan Ekonomi Fakultas
Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember.
Pencapaian tujuan pendidikan dapat diketahui melalui kegiatan penilaian.
Penilaian merupakan instrumen yang efektif untuk mengetahui berhasil tidaknya
proses pembelajaran apabila hasilnya dijadikan acuan umpan balik (feedback) bagi
guru maupun siswa itu sendiri. Melalui penilaian hasil belajar, guru dapat mengukur
dan menilai sejauh mana siswa dapat menyerap pengalaman belajar serta sejauh mana
keberhasilan pembelajaran yang dilakukan guru, sehingga guru dapat mengambil
keputusan apa yang sebaiknya dilakukan.
Teknik penilaian terus berkembang sejalan dengan kurikulum yang berlaku.
Teknik penilaian dalam KTSP adalah Penilaian Berbasis Kelas (PBK). Penilaian
berbasis kelas memiliki pengertian bahwa penilaian sebagai kegiatan yang dilakukan
untuk memperoleh dan mengefektifkan informasi tentang hasil belajar siswa di kelas
selama dan setelah kegiatan belajar mengajar. Terdapat beberapa jenis penilaian
berbasis kelas dalam KTSP salah satunya yang dilakukan oleh guru IPS kelas VIIIA
di SMP Negeri 6 Jember adalah penilaian portofolio. Penilaian portofolio adalah
salah satu instrumen penilaian untuk menilai kompetensi siswa, atau menilai hasil
belajar siswa selama dan setelah kegiatan belajar mengajar dalam pencapaian ranah
kognitif, afektif, dan psikomotor. Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui
implementasi penilaian portofolio pada guru mata pelajaran IPS kelas VIIIA di SMP
Negeri 6 Jember Tahun Pelajaran 2012/2013.
Penelitian ini merupakan penelitian deskriptif kualitatif, yakni menggambarkan
dengan nilai dan kata-kata atau kalimat menurut kategori untuk mengetahui
implementasi penilaian portofolio pada guru mata pelajaran IPS Kelas VIIIA di SMP

vii

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

h

Negeri 6 Jember. Metode yang digunakan untuk mengumpulkan data dalam
penelitian ini adalah metode observasi, wawancara, dan dokumentasi.
Data utama yang diperoleh dalam penelitian implementasi penilaian portofolio
pada mata pelajaran IPS ekonomi kompetensi dasar mendeskripsikan pelaku
ekonomi: rumah tangga, masyarakat, perusahaan, koperasi, dan negara dapat dilihat
dari instrument penilaian portofolio siswa. Instrumen penilaian portofolio tersebut
berupa tugas membuat peta konsep, membuat makalah, dan membuat kliping.
Hasil analisis penilaian portofolio pada siswa dengan melihat instrumen
penilaian berupa tugas peta konsep, makalah, dan kliping diperoleh rata-rata klasikal
siswa kelas VIIIA sebesar 78,5 yang artinya baik dengan rincian nilai masing-masing
instrumen penilaian tugas peta konsep memperoleh nilai sebesar 78,4, tugas makalah
memperoleh nilai sebesar 77,7 dan tugas kliping memperoleh nilai sebesar 79,3
Berdasarkan hasil dan pembahasan mengenai implementasi penilaian portofolio
pada guru mata pelajaran IPS kelas VIIIA di SMP Negeri 6 Jember tahun pelajaran
2012/2013 disimpulkan bahwa penilaian portofolio yang telah diterapkan guru baik.
Hal tersebut diketahui berdasarkan hasil analisis tugas siswa secara klasikal yang
menunjukkan nilai diatas ketuntasan minimum.

Kata Kunci: Penilaian Portofolio, kriteria penilaian

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.id/

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpviii

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

lib.u

digi
tp://

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

tp

lib.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

PRAKATA
http

h

d/

d/

.i
c.i karunia-Nya sehingga
Puji syukur kehadirat
j.acAllah Swt atas segala rahmatj.adan

id/

ac.
nej.

h

ini disusun untuk memenuhi
Tahun Pelajaran 2012/2013”. Skripsi
/ salah satu syarat
/

id/
.ac.

/

c.id

c.id

c.id

j.a
j.a
j.a
menyelesaikan pendidikan
une Studi Pendidikan Ekonomiune
une strata satu (S1) pada Program

nej

digi
tp://

ac
nej.

u
.une
.une
b
b
i
i
l
l
ilib.
i
i
penulis dapat
menyelesaikan skripsi yang
berjudul “Implementasi /Penilaian
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
:/
:/
tp:/
http 6 Jember
http pada Guru Mata PelajaranhtIPS
Portofolio
Kelas VIIIA di SMP Negeri

u

ilib.
g
i
d
/
:/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
pada Jurusan
/ Ilmu
:/dan
:// Sosial Fakultas Keguruan
:// Pendidikan Ilmu Pengetahuan
http
http
http

h

Pendidikan Universitas Jember.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

penulis mengucapkan
ib.uterima kasih kepada:

.u

gilib
i
d
/
/
:

Penyelesaian skripsi ini .tidak
Oleh karena itu
/
id/ lepas dari bantuan berbagai.idpihak.

gil
://di

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

1.
Dekan Fakultas Keguruan
ttp
http dan Ilmu
httpProf. Dr. Sunardi, M. Pd,hselaku
Pendidikan Universitas Jember;

tp

.id/

ac
nej.

2.

nej.

nej.

gilib
i
d
/
/
:

://d

://d

.id/

ac
nej.

.u

.u
.u
Keguruan
igilib Jember;
igilib dan Ilmu Pendidikan Universitas

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
.id/Si, selaku Ketua JurusanaPendidikan
Drs. Sumarjono,acM.
IPS Fakultas
c.id

h

ttp selaku Ketua Program Studi
httpPendidikan
httpDrs. Bambang Suyadi, M.hSi,
3.

tp

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

h

Ekonomi Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan Universitas Jember;
4.

id/

id/

id/

c.
c. selaku dosen pembimbing jI.asekaligus
Dr. Sukidin, M.
dosen wali yang ej.ac.
j.aPd
e
e
n
n
n
lib.u
lib.u 1 sampai sekarang;
lib.u
i
i
i
g
g
g
telah
memberiku
bimbingan
mulai
semester
i
i
i
//d
//d
//d

:
:
httpselaku dosen pembimbing hIIttpyang telah
Drs. Joko Widodo, M. M

ttp:

h
5.
d/

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

h

memberiku bimbingan/ dan pengarahan dalam penulisan
/ skripsi ini;

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
6. Seluruh dosen
ini
.une
.une Ekonomi yang selama
.une FKIP Program Studi Pendidikan
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
telah
ilmu kepada tsaya
://disampai
://dmemberikan
://di banyak membimbing serta
ht p
http
http
saya dapat menyelesaikan studi ini;

.id/

ac
nej.

/
H. Erwan Salus Prijono,
SMP Negeri 6
.id/ S. Pd, M. Pd selaku kepala.idsekolah
ac
nej.

gi
://di

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

.u

.u

Jember;lib.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

7.

gilib
i
d
/
/
:

8.
ttp Negeri 6
http guru mata pelajaran IPS hSMP
httpWenny Subekti, S. Pd, selaku
Jember terima kasih atas bantuan dan segala kemudahan yang diberikan

tp

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

nej

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

id/

c.
ej.a

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

httpix

http

tp

h

.id/

/

.id
selama melakukan
.acpenelitian;

h

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

h
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

gilib
i
d
/
/
:

tp Negeri 6 Jember terimakasih
9.
telah
http
httpSiswa siswi kelas VIIIAhtSMP

tp

d/
ac.i

nej.

u

ilib.
g
i
d
/
:/

tp

membantu kelancaran penulisan ini;

d/

d/

.i
c.i Neni, Puput, Sulis,
10. Sahabat-sahabatku
j.aLeni,
j.ac senasib seperjuangan Indah,

.u
igilib

u
.une
.une
b
b
i
i
l
l
ilib.
i
i
Putri,
Iklilah, Lilis, Ayu, Ahmad,
An’im dan teman-teman Pendidikan
g
g
g
i
i
i
d
d
d
/
/
/
:/
:/
:/
http
httpEkonomi angkatan 2008; http

htt

htt

Akhirnya penulis berharap, semoga skripsi ini dapat bermanfaat.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

u

i
/dig
/
:
p
t
t

id/

c.
ej.a

.id/

ac
nej.

id/

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpx
c.
ej.a

h

.id/

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

http

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

h

h

http

.id/

ac
nej.

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

.u

.u

http

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

h
.id/

ac
nej.

.id/

.u

tp

ht

h

.id/

ac
nej.

u

ilib.

dig
tp://

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

h

gilib
i
d
/
/
:

u

ilib.

.id/

lib.u

h
id/

ac.
nej.

ht

.id/

digi
tp://

http

dig
tp://

ht
ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

id/

ac.
nej.

h
.id/

ac
nej.

http

id/

ilib.

httpPenulis

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

.u

.id/

ac
nej.

.u

.u

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http
.id/

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

Jember,
p Januari 2013
htt17

tp

htt

.u

.u

.u

dig
tp://

h

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

id/

ac.
nej.

dapat saya sebutkan satu/ persatu yang telah
11. Semua pihak yang tidak
/
/
d
i
.
c.id
c.id
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
membantuuterselesaikannya
skripsi
ini.
.une
.une
. ne
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
i kritik dan saran dari semua
Penulis menerima
//di ini.
p://d pihak demi kesempurnaanp:skripsi
p://d

d

gilib
i
d
/
/
:

h

id/
.ac.

nej

tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

Halaman

ttp:/

ttp:/

h
h
h
HALAMAN
PERSEMBAHAN .........................................................................

ii

HALAMAN MOTTO ........................................................................................
/
/

iii

id/
.ac.

id
.ac.

id
.ac.

h
/

c.id

j
j
HALAMAN PERNYATAAN
............................................................................
une
une

ivunej.a

HALAMAN PENGESAHAN ............................................................................

vi

ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
HALAMAN
v
://
://
:// PERSETUJUAN ...........................................................................
http
http
http

h

......................................................................................................
vii
/
/
/
/
.idRINGKASAN
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
PRAKATA ..........................................................................................................
ix.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di xi
://di
://di
DAFTAR
http
http
http ISI ........................................................................................................

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

DAFTAR TABEL ...............................................................................................

h

xiv

/
/
/
/
.idDAFTAR
xv
GAMBAR ..........................................................................................
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une......................................................................................
b
b
b
i
i
i
DAFTAR LAMPIRAN
xvi
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h PENDAHULUAN ..................................................................................
BAB 1.
1

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

1.1 Latar Belakang .................................................................................

1

1.4 Manfaat Penelitian ...........................................................................

4

BAB 2. TINJAUAN PUSTAKA/ ........................................................................
/

6

d/
ac.i

j.

une
ilib.

dig

tp://

id/

ac.
nej.

.u

.u

ttp:/

lib.u

h

ilib
ilib
HALAMAN/dJUDUL
igilib ...........................................................................................
/dig i
/dig

nej

digi
tp://

id/

ac.
nej.

ac.
nej.

.u

u

ilib.

dig
tp://

.u

http

id/

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

DAFTAR
http ISI

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

d/

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

.id/

ac
nej.

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
2.1 Tinjauan
Terdahulu .........................................................
.6une
.une
.unPenelitian
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i Tentang Penilaian ...................................................................
2.2
7
://di
://di
://dTeori
http
http
http
2.3 Teori Tentang Portofolio ..................................................................

10

2.4 Teori Tentang Penilaian
Portofolio ..................................................
.id/
.id/

11

ac
nej.

ac
nej.

tp

2.4.3 Tujuan, Fungsi, dan Manfaat Penilaian Portofolio ...............

d/
ac.i

ej.

n
lib.u
i
g
i
d

tp://

id/

c.
ej.a

id/

id/

c.
ej.a

h

.id/

h

22

/
/ ................. 23
/
2.4.4 Kelebihan
c.id
c.id
c.iddan Kekurangan Penilaianj.Portofolio
a
a
a
.
.
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
xi
t
t
t
h
h
h
c.
ej.a

h

ac
nej.

u
2.4.1lib.Langkah-langkah
Pelaksanaan
Portofolio ............ lib15
.u
.u
libPenilaian
i
i
i
g
g
g
i
i
i
://d 16
://d
p://d Portofolio .............................
http
httPenilaian
http 2.4.2 Kriteria dan Format

.u

gilib
i
d
/
/
:

/
.id/
.id/
.id............................................................................
c
c
c
a
a
a
1.2 Rumusan Masalah
4
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g 4
g
g Penelitia ...............................................................................
1.3//dTujuan
://di
://di
: i
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

h

id/

c.
ej.a

h

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

tp

h
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.u

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

p Mata Pelajaran Ilmu Pengetahuan
Sosial .........................................
http
http
htt2.5

24

2.6 Kerangka Berpikir ............................................................................

27

3.2 Rancangan Penelitian .......................................................................

28

3.3 Definisi Operasional
/
/ Variabel ..........................................................

28

h

/
.id/
.id/
.id/ .....................................................................
.idBAB
c
c
c
c
3.
METODE
PENELITIAN
28
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
3.1 /dTempat
dan Subjek Penelitian ..........................................................
g 28
g
g
dig
://di
://di
:/ i
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
id/
.ac.

nej

lib.u

digi
tp://

.id/

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

...........................................................
31
3.4.3 Metode Dokumentasi
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
3.5 Metode
Data .......................................................................
32
.une
.une
.uAnalisis
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di 32
://di
://di
http
http .....................................................
http 3.5.1 Analisis Tugas Portofolio
33

.id/

ac
nej.

d
://d
://d
tp:// 6 Jember ....................................
http
htNegeri
http 4.1.2 Visi dan Misi SMP
33
d/
ac.i

j.

une
ilib.

dig

d/

c.i
ej.a

.un

ilib
//dig

tp:

.id/

ac
nej.

4.1.3 Daftar Nama Guru SMP Negeri 6 Jember ...........................

35

4.2.1 Pemanfaatan Penilaian Portofolio ........................................

37

4.3 Hasil Analisis Penilaian
Portofolio...................................................
/
/

37

4.3.3 Tugas Kliping .......................................................................

39

4.4 Pembahasan ......................................................................................
.id/
.id/

40

h

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
4.1.4 Struktur
Organisasi
...............................................................
36
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
4.2//dData
://di 36
://di
: i Utama ......................................................................................
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
4.3.1 .Tugas
38
une Peta Konsep ...............................................................
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
i
Tugas Makalah .....................................................................
://di 38
://di
://d4.3.2
http
http
http
ac
nej.

ac
nej.

tp

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxii

http

tp

h
.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

h

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

h

ac
nej.

u
4.4.1lib.Aktivitas
Guru dalam Implementasi
lib.u Penilaian Portofolio ...igilib40.u
i
i
g
g
i
i
://d 41
://d Siswa .........................................
://d
http
http
http 4.4.2 Penilaian Tugas Portofolio

.u

gilib
i
d
/
/
:

nej.

nej.

h

.u
.u
.u
4.1.1
igilib33
igilib
igilib Kondisi Fisik Sekolah ..........................................................

tp

gilib
i
d
/
/
:

h

31

d/
d/
4.1 Data Pendukung
ac.i
ac.i..............................................................................

.u

tp://

3.4.2 Metode Wawancara .............................................................

33

.id/

gilib
i
d
/
/
:

htt

htt

BAB 4. HASIL PENELITIAN DAN PEMBAHASAN ...................................

ac
nej.

/

c.id

3.4 MetodeuPengumpulan
Data ..............................................................
31unej.a
ej
ej
n
n
u
.
.
ilib.
ilib
ilib
g
g
g
i
i
i
d
d
d
31
p://
p://
p:// 3.4.1 Metode Observasi .................................................................

htt
ac
nej.

id
.ac.

id
.ac.

h

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

tp

5.1 Kesimpulan ......................................................................................

46

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.id/

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxiii

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

lib.u

h

.id/

.u

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

h

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

h

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

http

id/

u

ilib.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

.u

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

h

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

lib.u

dig
tp://

h

.id/

.id/

.id/

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

46

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

.id/
.id/
.id/
c
c
c
5.2 Saran .................................................................................................
46
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
DAFTAR BACAAN
...........................................................................................
g. 48
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

dig

digi
tp://

.id/

ac
nej.

tp
BAB 5.
..............................................................................................
http
http
htPENUTUP
d/
ac.i

j.

une
ilib.

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

Halaman

ttp:/

ttp:/

h
h Penilaian Portofolio TugashPeta Konsep ............................................
2.2 Format

17

2.3 Format Penilaian Portofolio Tugas
Makalah ..................................................
/
/

18

id/
.ac.

id
.ac.

id
.ac.

id/

ac.
nej.

.u

.u

ttp:/

lib.u

h

ilib
ilib
2.1 Peran Guru
igilib Portofolio ....................
/dig 14
/digdan Siswa dalam Pelaksanaan/dPenilaian

h
/

c.id

20unej.a

j
2.4 Format PenilaianuPortofolio
Tugas Kliping ....................................................
nej
une

nej

digi
tp://

id/

ac.
nej.

.u

u

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
http TABEL

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
2.5 Perbedaan
21
://
://dengan Assessment Baku ..............
:// antara Assessment Portofolio
http
http
http

h

2.6 Kompetensi dasar, Materi Pelajaran, Kegiatan Pembelajaran dan

...................................................................
26
/
/
/
.id/ Indikator Pencapaian Kompetensi
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
3.1 Analisis TugasibPortofolio
................................................................................
32
.une
.une
.une
b
b
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di 34
://di
4.1 Nama
ttp:/
http
httpGuru SMP Negeri 6 Jember h..................................................................

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

4.2 Hasil Analisis Instrumen Tugas Portofolio Siswa ...........................................

h

37

/
/
/ Hasil Analisis Kriteria Penilaian
id/
.id4.3
38
c.id
c..............................
c.id pada Tugas Peta Konsep
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une ................................... ilib39.une
.une Penilaian pada Tugas iMakalah
b
b
i
i
4.4 Hasil Analisis
Kriteria
l
l
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h Tugas Kliping .....................................
h Analisis Kriteria Penilaian pada
4.5 Hasil
39

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

4.6 Perolehan Nilai Kriteria Penilaian pada Tugas Peta Konsep ..........................

42

/
.id/
.id/
.id/
.id4.7
c
c
c
c
a
a
a
a
Perolehan
Nilai
Kriteria
Penilaian
pada
Tugas
Makalah
................................
43
.
.
.
.
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
g
4.8 Perolehan
ig Kriteria Penilaian pada:/Tugas
dig
/dig Kliping ..................................
://di 44
://dNilai
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h

i
/dig
/
:
p
t
t

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.id/

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxiv

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.u

.u

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

lib.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

gilib
i
d
/
/
:

ac
nej.

lib.u

lib.u

lib.u

digi
tp://

ac
nej.

h

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

h

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id
.ac.

nej

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.id/

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxv

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

lib.u

h

.id/

.u

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

h

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

lib.u

digi
tp://

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

.id/

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

h

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

u

ilib.

dig
tp://

ac
nej.

.u

.u

http

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http
ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

tp

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

lib.u

h

.id/

.u

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

lib.u

h

36

id
.ac.

nej

i
/dig
/
:
p
t
t

id/

ac.
nej.

.u

.u

h

gilib
i
d
/
/
:

Halaman

3. Struktur Organisasi .........................................................................................
/
/

id/
.ac.

lib.u

h

ib
1. Denah Sekolah
igilxvii
igilib
igilib ................................................................................................
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
http
http
http Berpikir ...........................................................................................
2. Kerangka
27

nej

digi
tp://

id/

ac.
nej.

.u

u

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

http

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
httpGAMBAR

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

Halaman

nej

ttp:/

ttp:/

51

B.2. Wawancara Pada Siswa 1 .............................................................................
/
/

52

id
.ac.

id
.ac.

id/

ac.
nej.

.u

.u

h
h
h
B.1. Wawancara
Pada Guru ..................................................................................
id/
.ac.

lib.u

h

ilib
ilib
ilib ..............................................................................................
A. Matrik Penelitian
/dig 50
/dig
/dig
ttp:/

digi
tp://

http

ac.
nej.

.u

u

ilib.

dig
tp://

gilib
i
d
/
/
:

id/

id/

ac.
nej.

ac
nej.

.u

.u

DAFTAR
httpLAMPIRAN

id/

ac.
nej.

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

h
/

c.id

j
B.3. Wawancara Pada
ej 2 .............................................................................
une
unSiswa

53unej.a

C. Silabus Pembelajaran IPS .................................................................................

55

ilib.
ilib.
ilib.
g
g
g
i
i
i
d
d
d
B.4. Wawancara
54
://
://
:// Pada Siswa 3 .............................................................................
http
http
http

h

.................................................................
57
/
/
/
/ Rencana Pelaksanaan Pembelajaran
.idD.
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
E. Instrumen Penilaian
Siswa ...............................................................
63
.une
.une
.unPortofolio
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
/dig
://di 69
://di
F.1. Hasil
ttp:/
http
httpAnalisis Tugas Peta Konseph.................................................................

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

F.2. Hasil Analisis Tugas Makalah ........................................................................

h

70

/
/
/
/ Analisis Tugas Kliping ...................................................................................
.idF.3.
71
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
une
.une
.une
.Portofolio
b
b
b
i
i
i
F.4. Nilai Dokumen
..............................................................................
72
l
l
l
i
i
i
g
g
g
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h Penelitian ..................................................................................................
G. Foto
73

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

H. Daftar Riwayat Hidup ......................................................................................

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

d/
ac.i

nej.

u

ilib.

dig
tp://

i
/dig
/
:
p
t
t

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.id/

id/

c.
ej.a

ac
nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

http

httpxvi

http

tp

h

.id/

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.u

http

.id/

ac
nej.

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.u

.u

http

h

.id/

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

tp

i
/dig
/
:
p
t
t

h

.id/

.u

ac
nej.

lib.u

lib.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

h

h

.id/

ac
nej.

lib.u

lib.u

gilib
i
d
/
/
:

ht

.id/

.id/

ac
nej.

id/

ac.
nej.

u

ilib.

dig
tp://

ht

ht

digi
tp://

nej.

u

ilib.

dig
tp://

75

d/
ac.i

h

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

nej.

.u

gilib
i
d
/
/
:

LAPANGAN
UPACARA
/

/

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

d
ac.i
.
j
e
n

u

ilib.

Musholla

dig
tp://

WC c.id/Dapur
a

nej.

.u

ilib
//dig

d/

.un

ilib
//dig

:

tp:

http

RUANG

/
MULTIMEDIA
c.id
a
.
j
.une

gilib
i
d
/
/
:

tp

KLS VII G
(L. Atas)

/
c.id
a
.
j
neKLS
Lab. VII
BHSA

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

KLS VII E
(L. Atas)

une

lib.
i
g
i
://d

u

d

c.i
ej.a

K
A
N
T
I
N

KLS
/
c.idVIII E

.u

gilib
i
d
/
/
:

tp

id/

ht
c.i
ej.a

h

Lab.IPA
/
c.id
a
(L. Atas)
.
j
e

.un

KLS IX F digilib
://

http

KLS VIII
d/ B

i
.ac.

nej

.u

gilib
i
d
/
/
:

h

Perpustakaan

(L. Atas)

.id/

ac
nej.

lib.u
i
g
i
://d WC

http

http

http

h

POMPA AIR

.id/

ac
nej.

u

.
gilib
i
d
/
/
:

K
A
N
T
I
N

.u

h

.
j.ac
Lab.Kompt
e
n
u
ilib.Atas)
(L.
g
i
d
/
tp:/

:

gilib
i
d
/
/
:

.id/

lib.u
i
g
i
KLS IX C://d KLS VII C
http

.un

nej

h

KLS VII B
(L. Atas)

.id/
c
a
.
j
KLS IX D
.une

ilib
//dig

R.
d/
i
.
BK
.ac

.id/

ac
nej.

ac
nej.

d/

http

KK

(L. Atas)

d/

KLS
VIII F

a
nej.

ac
nej.

KLS IX E

ilib
//dig

http

http

h

:

tp:

R.
SIT

.u

gilib

.un

.un

ilib
//dig

h

gilib
i
d
/
/
:

http

c.i
ej.a

lib.uKK

h

j.ac

.u

/di
ttp:/

.id/

ac
nej.

i
/dig
/
:
p
t
t

KLS IX B

id/

KLS
VIII C

R. TU

.id/

u

h
R. KS

UKS
.id/

une

gilib
i
d
/
/
:

ht
KLS
VIII
/ D

R KURIKULUM

ac.
nej.

ilib.

dig
tp://

R.
OR

/
c.id
a
.
j
.unR.eTAMU
b
i
R. GURU
l
i
g
://di
http

.id/

KLS VII D
(L. Atas)

u

ilib.

dig
tp://

http

j.ac
e
n
KLS
KLSVIII
IX A
A
u
.
gilib
i
d
/
/
:
http

ac.
nej.

ht

lib.
i
g
i
://d

KLS VII F
(L. Atas)

ac.
nej.

ilib.

j.ac

http

id/

dig
tp://

.id/

h
id/

u

ilib.

c.i
ej.a

.u

gilib
i
d
/
/
:

U

ac.
nej.

ht

KOPSIS

.id/

ac
nej.

id/

dig
tp://

ht

h

http

http

http

dig
tp://

http

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

tp

.u

DENAH SEKOLAH
/
/
SMP
c.idNEGERI 6 JEMBER j.ac.id
a
.
j
un. eHAYAM WURUK 143 JEMBER
.une
.Jl

d/
ac.i

ac
nej.

gilib
i
d
/
/
:

http

http

tp

ac
nej.

.u

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

.id/

.id/

.id/

.id/

ac
nej.

WC

.id
WC
j.ac

une

.
gilib
i
d
/
/
:

id/

c.
ej.a

.u

.u

gilib
i
d
/
/
:

gilib
i
d
/
/
:

http

xvii

id/

c.
ej.a

WCnej.ac

ac
nej.

http

http

tp

.id/

.id/

/

WC

id/

c.
ej.a

h
id/

c.
ej.a

Dokumen yang terkait

E F E K T I V I T A S A B U S E K A M D A N Z E O L I T S E R T A P E N G U R A N G A N P U P U K N P K T E R H A D A P P R O D U K S I G A N D U M I N D O N E S I A P A D A ME D I A P A S I R A N

0 3 14

E F E K T I V I T A S A B U S E K A M D A N Z E O L I T S E R T A P E N G U R A N G A N P U P U K N P K T E R H A D A P P R O D U K S I G A N D U M I N D O N E S I A P A D A ME D I A P A S I R A N

0 3 14

E N I N G K A T A N H A S I L B E L A J A R M E N U L I S K A L I M A T E F E K T I F D A L A M P A R A G R A F A R G U M E N T A S I M E L A L U I K E G I A T A N P E E R C O R R E C T I O N P A D A S I S W A K E L A S X 1 S M A N E G E R I R A M B I P U

0 2 17

E V A L U A S I P E L A K S A N A A N P E N D I S T R I B U S I A N P R O G R A M B E R A S M I S K I N ( R A S K I N ) T A H U N 2 0 1 1 D I D E S A G E N T E N G K U L O N K E C A M A T A N G E N T E N G K A B U P A T E N B A N Y U W A N G I

0 9 21

E V A L U A S I T E R H A D A P P E L A K S A N A A N R U JU K A N B E R JE N JA N G K A S U S K E G A WA T D A R U T A N M A T E R N A L D A N N E O N A T A L P A D A P R O G R A M JA M P E R S A L D I P U S K E S M A S K E N C O N G T A H U N 2012

0 2 19

I D E N T I F I K A S I P E N G A R U H L O K A S I U S A H A T E R H A D A P T I N G K A T K E B E R H A S I L A N U S A H A M I N I M A R K E T W A R A L A B A D I K A B U P A T E N J E M B E R D E N G A N S I S T E M I N F O R M A S I G E O G R A F I S

0 3 19

I M P L E M E N T A S I P E N I L A I A N P O R T O F O L I O P A D A G U R U M A T A P E L A J A R A N I P S K E L A S V I I I A D I S M P N E G E R I 6 J E M B E R T A H U N P E L A J A R A N 2 0 1 2 / 2 0 1 3

0 3 18

I N V E S T A S I B I D A N G E N E R G I M I N Y A K D A N G A S B U M I P E R U S A H A A N M U L T I N A S I O N A L P E T R O C H I N A D I I N D O N E S I A

0 4 16

K A J I A N M O T I V A S I P E T A N I T E B U D E N G A N P O L A K E M I T R A A N U S A H A D I P A B R I K GULAWATOETOELIS KABUPATEN SIDOARJO

0 3 14

R E S P O N TA N A M A N C A B E M E R A H T E R H A D A P P U P U K N K M A J E M U K YA N G D I A P L I K A S I K A N S E C A R A L A N G S U N G M E L A L U I TA N A M A N

0 0 10