13 werpt [
AGENS
,
THEMA
] |
| SUBJ
OBJ 14 De bal is door Jan geworpen.
15 geworpen [
AGENS
,
THEMA
] | |
Ø SUBJ
BEP Zin 12 en 14 vertellen over dezelfde zaak van twee deelnemers. In zin 14 is de
bal het subject, terwijl het in zin 12 het object is. Jan is het subject in de actieve zin
en wordt een prepositionele woordgroep in de passieve zin. De mogelijke variaties in relatie tussen de argumentenrol en de syntactische functie
storen de unmarked alignment. Daarvoor kunnen de functies van een nominale groep subject, object, prepositionele groep, en dergelijke bepaald worden door
informatieuitwisseling van de konstituenten in de zin die hogere procedure in de verwerkingshiërarchie nodig heeft dan alleen maar een categoriale procedure.
Daarom voorspelt de PT dat de passieve vorm in talen als het Engels, het Duits, en Nederlands later is verworven dan de actieve SPO Pienemann 2007.
5. Verwerkinsprincipe
Voordat de tweede taalleerder een tweede taal leert moet hij eerst de verwerkingsprocedures in zijn eerste taal verwerven. De verwerkingsprocedures
sluiten elkaar aan als volg: 1 de verwerkingsprocedures vullen elkaar in een fragment van een language generation; en 2 de informatie die verwerkt en
gegenereerd is in een procedure is nodig voor de andere procedure. Zo vormen de verwerkingsprocedures een hiërarchie. Als er een element niet beschikbaar in een
hiërarchie, kan het hogere gedeelte niet gevormd worden. De hiërarchie loopt op incremental Kempen dan Hoenkamp 1987; Levelt 1989; Bot 1998 zoals in de
volgende oplopende verwerkingsprocedures:
1. woordlemma,
2. kategoriale procedure lexicale procedure,
3. woordgroepsprocedure de kern van de woordgroep,
4. zinsprocedure en woordvolgorde regel,
5. hoofdzin en bijzin.
Woorden moeten beshikbaar zijn voordat de grammaticale categorie geactiveerd wordt. De grammaticale categorie lemma moet klaar zijn voordat de categoriale
procedure verwerkt wordt. Als de grammaticale categorie van de kern van de woordgroep beschikbaar is, kan de procedure de woordgroep vormen. Als de
woordgroepsprocedure verwerkt is kan de functie van de woordgroep bepaald worden. Nu de woordgoep een functie heeft, kan hij een onderdeel van een zin
7
worden. Tenslotte kan pas de woordvolgorde van de zin samengesteld worden. Er wordt verondersteld dat de verwerkingsmiddelen verwerkt worden in
overeenstemming met de volgorde van de activering van de verwerkingsprocedures. De oplopende procedures vormen een implicationele hiërarchie. Het implicationele
karakter van de hiërarchie maakt het onmogelijk dat de verwerkingsmiddelen verwerkt worden voordat de andere voorwaarden beschikbaar zijn.
Wat zal het worden als er een element niet aanwezig is in een implicationele hiërarchie? Pienemann 2005: 13 hypothiseert dat de grammatica van de tweede
taalleerder een zijweg zal inslaan op dat punt en de resterende hiërarchie vervangen wordt door middel van een directe aansluiting tussen de conceptuele structuur en en
de oppervlakte structuur zolang er een lemma in het lexicon is dat met het concept klopt. Ter illustratie neemt men bijvoorbeeld de ontwikkeling van de
woordvolgordesverwerving van tussentaal Nederlands. De volgorde van inversiezin in het Nederlands heeft een verwisseling van de grammaticale informatie nodig
tussen het onderwerp en de persoonsvorm. Dit proces kan pas plaats vinden in de zinsprocedure. Als die informatieverwisseling niet kan verwerkt worden omdat de
taalbeheersing van de tweede taalleerder nog onvoldoende is, zal hij een zijweg zoeken en een canonische volgorde produceren. Er wordt verondersteld dat de
verwerkingsprocedures en de capaciteit om de grammaticale informatie te verwisselen zal implicationeel verwerft worden zoals te zien in Tabel 1.
Tabel 1: Hypothese Hiërarchie van de Verwerkingsprocedure
Procedure Niveau 1
Niveau 2 Niveau 3
Niveau 4 Niveau 5
Procedure-Z’ samen-
gestelde zin -
- -
- +
Procedure-Z eenvoudige
zin -
eenvoudig eenvoudig
informatie verwisseling
tussen woordgroepen
informatie verwisseling
tussen woordgroepen
Procedure woordgroep
kern v.d. woordgroep
- -
informatie verwisseling
binnen woordgroep
informatie verwisseling
binnen woordgroep
informatie verwisseling
binnen woordgroep
Procedure categorie
lexicale categorie
- lexicale
morfeem lexicale
morfeem lexicale
morfeem lexicale
morfeem Woordlemma +
+ +
+ +
De bovengenoemde hiërarchie stoelt zich op de ideën van de Lexicale Functionele Grammatica LFG Bresnan 2001. Het is namelijk zo dat de woordgroepen op de
eerste drie niveaus in de hiërarchie verwerkt worden door middel van eenvoudige procedures die geen zinsprocedures zijn. Kort gezegd, de structuren op niveau 1, 2, en
3 kunnen niet grepresenteerd door middel van de regel Z Æ X, Y, Z omdat ze de procedure-Z nog niet hebben gepasseerd. Op die niveaus volgen de T2-leerders wel
8
een sluiproute. Ze maken gebruik van een vereenvoudigde procedure, namelijk de directe aansluiting direct mapping tussen argumentenstructuur en de functionele
structuur. Ze letten eerder op de betekenis dan op de grammatica. De overdracht van informatie is belangrijker dan de vorm.
6. Slot
