KACUKAN BAHASA REGIONAL SEMPADAN SELATAN THAILAND: PRODUK KONTAK BAHASA ANTARA PENUTUR MELAYU DAN THAI
1
Paitoon M. Chaiyanara
Universiti Teknologi Nanyang, Singapura
1. PENDAHULUAN
1
Di Selatan Thailand, bahasa Melayu dapat diiktirafkan sebagai bahasa regional
sempadan marginal regional language. Fenomena seperti percanpuran bahasa
language mixing, alih bahasa language switching, peminjaman bahasa linguistic
borrowing dan gangguan bahasa linguistic interference masing-masing mempengaruhi
kedua-dua bahasa antara satu sama lain. Kontak bahasa sedemikian telah mencetus-
kan perubahan bahasa dalam masyarakat berkenaan dan akhirnya telah menghasilkan
bahasa kacukan Melayu dan Thai di Selatan Thailand. Didapati dua dimensi perubahan
iaitu dimensi lencongan bahasa linguistic divergence dan dimensi pertembungan
bahasa linguistic convergence berlaku ke atas dua bahasa tersebut. Fenomena
lencongan dan pertembungan bahasa tersebut telah menjejas saling pengertian
mutual intelligibility struktur bahasa antara penutur di Selatan Thailand dan penutur di
Utara Malaysia. Dengan kenyataan di atas, kertas kerja ini akan membincangkan
struktur bahasa kacukan di Selatan Thailand yang memberi tumpuan kepada sistem
bunyi dan perbendaharaan kata akibat
1
Kertas kerja untuk “Seminar Kacukan Bahasa dan Bahasa Kacukan di Malaysia” anjuran bersama
Bahagian Bahasa Malaysia, Terjemahan dan Interpretasi BMBATI, Pusat Pengajian Ilmu
Kemanusiaan, Universiti Sains Malaysia, Pulau Pinang Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur. 17
September 2005 bertempat di Dewan Kuliah ADewan Persidangan Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan,
Universiti Sains Malaysia.
kepelbagaian, pergeseran dan perkembangan bahasa berkenaan.
2. HIERARKHI BAHASA DI
THAILAND Berdasarkan hieraki sosial, bahasa
ibunda di negara Thailand dapat di bahagikan kepada 7 jenis iaitu i bahasa
Thai standard, ii bahasa regional regional languages, iii bahasa regional sempadan
marginal regional languages, iv bahasa anjakan displaced languages, v bahasa
pekan dan bandar languages of towns and cities, vi bahasa sempadan marginal
languages dan vii bahasa dalam lingkungan enclave languages. Secara
ringkas, ketujuh-tujuh bahasa ibunda tersebut dapat dijelaskan seperti berikut:-
2.1 Bahasa Thai Standard
Bahasa Thai standard merupakan bahasa yang paling penting dalam
masyarakat Thai. Ia berfungsi sebagai bahasa rasmi, bahasa kebangsaan, bahasa ibu kota,
bahasa pendidikan dan bahasa kesusasteraan. Kebanyakan orang Thai
dapat memahami bahasa Thai standard. Dengan ini, ia juga berfungsi sebagai bahasa
lingua franca antara kaum di Negara Thai dan dianggap sebagai bahasa tinggi prestige
language yang dapat dihierarki ke tahap yang paling tinggi di Negara tersebut.
2.2 Dialek Regional
Dialek regional merupakan dialek yang ciri-cirinya dibatasi oleh daerah atau
BAHASA THAI KACUKAN DIALEK MELAYU PATANI
Universitas Sumatera Utara
bahagian geografi tertentu. Dialek regional di Thailand dapat dibahagikan kepada 4
dialek iaitu i dialek Utara yang dikenali sebagai bahasa Kham Muang, ii dialek
Barat Daya yang dikenali sebagai bahasa Isan Bahasa Lao, iii Dialek Thai Selatan
yang dikenali sebagai bahasa Tai atau bahasa Pak Tai dan iv dialek Thai Pertengahan
yang dikenali sebagai bahasa Thai Pertengahan.
Keempat-empat dialek tesebut mempunyai banyak penutur, bahkan
dijadikan lingua franca bahagian-bahagian tertentu di Thailand. Dialek regional ini
dianggap penting bagi regional. Ia juga dijadikan sebagai bahasa kesusasteraan
tempatan di Thailand. 2.3 Bahasa Regional Sempadan
Bahasa regional sempadan merupakan bahasa penting bagi regional tertentu.
Penutur bahasa regional tersebut bermastautin di antara sempadan Thai dan
Negara jiran. Jumlah penutur bahasa regional sempadan lebih kurang daripada
bahasa regional. Didapati 4 bahasa regional sempadan di Thailand iaitu i bahasa
Khmer, ii bahasa Melayu, iii bahasa Chan Thai Yai dan iv bahasa Karen.
2.4 Bahasa Anjakan
Bahasa anjakan di Thailand merupakan bahasa yang penuturnya berpindah dari luar
dan pada akhirnya mereka menetap di Negara Thai. Bahasa tersebut berbeza
dengan bahasa regional yang mereka mastautin. Kebanyakan bahasa anjakan yang
didapati di Thailand terdiri daripada bahasa yang diturun dari keluarga bahasa Tai
seperti bahasa Phu Tai yang dituturkan di bahagian barat daya, bahasa Tai Lue di
bahagian Utara dan bahasa Lao Song di bahagian pertengahan Thailand.
2.5 Bahasa Bandar
Bahasa bandar merupakan bahasa yang digunakan di kawasan Bandar atau pekan
dan tidak didapati di daerah perdalaman. Bahasa Bandar di Thailand terdiri dari
dialek-dialek Cina tertentu seperti dialek Kwangtung, dialek Taeciu, dialek Hakka,
dialek Hainan dan sebagainya. 2.6 Bahasa Sempadan
Bahasa sempadan merupakan bahasa yang penuturnya berintersaksi dengan
Negara sempadan. Bahasa tersebut digunakan khusus bagi kumpulan-
kumpulan tertentu seperti bahasa Kui di bahagian barat daya Thailand Isan, bahasa
Mon di utara dan pertengahan Thailand, bahasa orang gunung yang terdiri dari
bahasa Mong, Yao, Lisoe, Iko dan sebagainya.
2.7 Bahasa Dalam Lingkungan
