ENGARUH BAHAN KEMASAN TERHADAP PERUBAHAN KADAR AIR KOPI BUBUK (Coffea sp.) PADA BERBAGAI SUHU DAN RH UDARA

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i

l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u

b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u

b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j

e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

PENGARUH BAHAN KEMASAN TERHADAP PERUBAHAN
KADAR AIR KOPI BUBUK (Coffea sp.) PADA BERBAGAI

SUHU DAN RH UDARA

d
ac.i
.
j
e
n

b.u

ili
/dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.

.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

SKRIPSI

d
ac.i
.
j
e
n

b.u

gili
i
d
/
/
:

http

c.id

c.id

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

j.a
.une

ilib

/dig
ttp:/

h

h

aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat
untuk menyelesaikan Program Studi Teknik Pertanian (S1)
dan mencapai
.id gelar Sarjana Teknologi Pertanian
.id

aj.cac.id
.
j
e
n e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

Oleh
Nayiratul Ianah
NIM 071710201052

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

JURUSAN TEKNIK PERTANIAN
d
FAKULTAS
.cid.id TEKNOLOGI PERTANIAN
aj.caUNIVERSITAS
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
JEMBER
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
2012
i
i
ig il
ig il

://d/dig
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

://d/dig
hthtp
ttp:/
i

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PERSEMBAHAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p berharga yang saya persembahkan
hthttpTulis Ilmiah ini adalah sebuah
hthttkarya
hthttp
Karya
kepada Ayahanda Moh. Hafidz dan Ibunda Imroatul Husna

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

MOTTO

“Allah akan meninggikan
kamu dan
id orang-orang yang beriman diantara
id

d
aj.ca.c.id
aj.ca.c.id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
orang-orang
derajat”
e
neyang diberi ilmu pengetahuan
nbeberapa
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil 11)
idgigil
(QS. Al-Mujadalah:
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

"Kemenangan yang seindah
– indahnya dan sesukar – sukarnya
yang boleh
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j. sendiri"
direbut
ej. manusia ialah menundukan
nej.
noleh
nediri
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili)
idgigili
d
/:d
/:d
/:Kartini
/:d
(Ibu R.pA.
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

cac.id
je.a
je.aj.cac.id
.
e
e
j
n
n
adalah
manusia
yang
berwibawa
liibli.bu.un
liibli.bu.un
i
i
g
g
i
i
://d/dig
://d/dig
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

Orang yang.idapat
d memegang perasaan orang
.idlain

iii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Saya
gigili
idgyang
idini:
igili bertanda tangan di bawah
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttpIanah
nama
: Nayiratul

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

NIM

PERNYATAAN

: 071710201052

d
d
d
d
ca.cid.iberjudul
aj.ca.ci .id bahwa karya ilmiah
aj.ca.ci .id menyatakan dengan sesungguhnya
ajyang
aj.ca.ci .id
Pengaruh
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
Bahan
Kemasan
Terhadap
Perubahan
Kadar
Air
Kopi
Bubuk
(Coffea
sp.)
pada
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Suhu dan RH Udara adalah
hhtt benar-benar hasil karya sendiri,
hhtt kecuali
Berbagai
pengutipan substansi yang sudah saya sebutkan sumbernya, dan belum pernah

ca.cid.id diajukan pada institusij.a
ca.cid.idpun, dan bukan karya jiplakan.
ca.cid.idSaya bertanggung
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
mana
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
jawab atas
keabsahan
dan kebenaran isinya
sesuai
harus
ig ili
idgigili
idgigili dengan sikap ilmiah yang
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp tinggi.
hthttp
hthttp
dijunjung
Demikian pernyataan ini saya buat dengan sebenarnya, tanpa adanya

d
d
did
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id tekanan dan paksaanej.dari
aj.ca.ci .pihak
aj.ca.ci .idmendapat sanksi
.
.
.
j
j
j
mana
pun
serta
bersedia
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
g ternyata
akademik/djika
di kemudian hari pernyataan
il
idgigil
ig il
idgigil ini tidak benar.
/:d
:p//:d
:p/://idig
:p//:d
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
NIM
071710201052
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
Jember, Desember
2011
Yang menyatakan,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Nayiratul Ianah

iv

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

SKRIPSI

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
ne
ne
ne
ne
.buBAHAN
.bu.n
.bu.n
PENGARUH
KEMASAN TERHADAP
PERUBAHANilib.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
idgigiAIR
ig il
idgigilsp.) PADA BERBAGAI
idgigil
/:d
/:d
KADAR
KOPI BUBUK
:p//:d
:p(/Coffea
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt RH UDARA
hhtt
SUHU DAN

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
Oleh
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
Nayiratul Ianah
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
NIM. 071710201052
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
Pembimbing

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
Dosen
Pembimbing
Anggota
:
Ir.
Siswijanto,
MP.
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

.id

.id

c id
Dosen Pembimbing
ej.aj.ac. Utama

aj.cac.id MP.
: Ir.
ej.Suryanto,

v

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PENGESAHAN

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp Kemasan Terhadap Perubahan
hthttpSkripsi berjudul Pengaruh hBahan
hthttp Kadar
Air Kopi Bubuk (Coffea sp.) pada Berbagai Suhu dan RH Udara telah diuji dan

d
d
d
d
aj.ca.ci .id Pertanian UniversitasejJember
aj.ca.ci .id disahkan oleh Fakultas
aj.ca.ci .idpada
aj.ca.ci .id
Teknologi
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
hari
:
Selasa
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt : 20 Desember 2011
hhtt
hhtt
tanggal

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

tempat : Fakultas Teknologi Pertanian Universitas Jember

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Tim Penguji
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthKetua,
ttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
t
hhtt
hhtTaruna,
Dr. Ir. Iwan
M.Eng.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

NIP. 1969 1005 1994 02 1001

c.idid

a c.
Anggota
neI,j. j.a

e
liibli.bu.un
i
g
i
:p//:d
/dig
/
t
hthtp
t

ca.cid.id
ca.cid.id II,
a
a
.
.
j
j
Anggota
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil S.TP, MSc
idgigil
idgigil Dr. Indarto STP. DEA
d
//:Sutarsi,
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
NIP. 1970 0101 1995
hNIP.
hh12ttp1001
http1981 0926 2005 01 2001 hhttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id Mengesahkan
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
j. Fakultas Teknologi Pertanian
neDekan
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
Universitas
Jember,
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne Dr. Ir. Iwan Taruna,ilM.Eng.
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
i
i
i
il 1001
idgigil
idgig02
NIP. 1969 1005
d
:p//:d
:p//:1994
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
vi

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

RINGKASAN
Pengaruh Bahan Kemasan Terhadap Perubahan Kadar Air Kopi Bubuk
(Coffea sp.) pada Berbagai Suhu dan RH Udara; Nayiratul Ianah,
071710201052; 2011: 141 halaman; Jurusan Teknik Pertanian Universitas Jember.

Kopi bubuk merupakan produk olahan yang terbuat dari kopi yang bersifat
higroskopis artinya dapat menyerap air di udara atau sebaliknya melepaskan
sebagian air yang dikandungnya ke udara. Upaya untuk mempertahankan mutu
kopi bubuk terus dilakukan untuk peningkatan mutu kopi rakyat, salah satunya
dengan metode penyimpanan yang benar dengan menggunakan bahan kemasan
yang sesuai dengan kopi.
Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui pengaruh bahan kemasan
selama penyimpanan terhadap perubahan kadar air kopi bubuk, menentukan
permeabilitas kemasan pada berbagai suhu dan kelembaban udara, dan
mengetahui bahan kemasan yang sesuai untuk kopi bubuk pada berbagai suhu dan
kelembaban udara.
Penelitian ini dilakukan dengan menggunakan 3 faktor yaitu A (jenis
bahan kemasan), B (suhu penyimpanan), dan faktor C (RH lingkungan). Jenis
bahan kemasan yang digunakan diantaranya plastik (A1), aluminium foil (A2),
kertas sampul (A3) dengan RH 65% (C1), 75% (C2), 85% (C3) pada suhu
penyimpanan 30oC, 40oC, dan 50oC. Pengkondisian kelembaban menggunakan
larutan garam jenuh yaitu NaNO2, NaCl, dan KCl dengan pengaturan suhu
penyimpanan 30oC, 40oC, dan 50oC. Penentuan kadar air dan berat kopi bubuk
dilakukan selama 8 hari penyimpanan.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa bahan kemasan yang digunakan
mempunyai pengaruh terhadap perubahan kadar air kopi bubuk. Permeabilitas
plastik dan aluminium foil lebih kecil dibandingkan kertas yang menunjukkan
bahwa daya serap terhadap uap air dan gas kecil. Kemasan yang sesuai untuk
menyimpan kopi bubuk yaitu aluminum foil dan plastik. Namun, dalam
aplikasinya aluminium foil harus dikombinasikan dengan kemasan lain.

vii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

SUMMARY

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
j.
nej.
neMaterials
nej. of Coffee Powder
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Effect of Packaging
on the Moisture
Content
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ili Diffferent Temperature
ig ili
idgigfor
idgand
idgigili
d
(Coffea://sp.)
igili Relative Humidity;pNayiratul
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
:
t
t
t
thttp
p
hthtt071710201052;
hthttpDepartment of AgriculturalhEngineering,
Ianah,
2011: 141 pages;
the University of Jember.

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
neis a processed product
ne
nefrom hygroscopic coffee
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Coffeeilib
powder
made
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p//:d
:p/the
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
which
means
that
it
can
absorb
water
in
air
or
otherwise
release
some
of
the
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
water it contain into the air. Efforts to maintain the quality of coffee powder

id.idimprove the quality of smallholder
ca.cid.id continue to be undertaken
ca.cto
ca.cid.id coffee, one of
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej. methods using packaging
nej. that are appropriate
nej.
.bu.n
.bu.storage
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
which
is
by
proper
materials
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
with
hthcoffee.
hthttp
hthttp
ttp
This research was intended to identify the effect of packaging materials

d
d
din moisture content of coffeecpowder,
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id during storage on theechanges
aj.ca.ci .id
aj.a.ci .id determine the
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne
npackaging
ne
.bu.n
.bu.n
.bthe
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
permeability iof
at various airilib
temperatures
and humidity, and
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
determine
the
appropriate
packaging
materials
for
coffee
powder
at
various
air
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
temperatures and humidity.

.cid.id
The research was
using three factors:
id of packaging
caconducted
ca.cid.id
ca.cid.id
caA.cid.(type
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej. Types of packaging
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
material),
(storage
temperature),
and
C
(RH
environment).
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
materials
hthttp involved consisted of plastic
hthttp(A1), aluminum foil (A2),hthpaper
ttp cover
(A3) with RH of 65% (C1), 75% (C2), 85% (C3) at storage temperatures of 30oC,

d
d
d
d
o
o
of humidity used jsaturated
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id 40 C, and 50 C. Theejconditioning
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id salt solution of
.
.
.
.
j
j
e
e
e
n
ne with the conditioningsilibof.bu.storage
ne
ne
ne temperatures of 30oiC,
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
NaNO
,
NaCl,
and
KCl
l
l
l
2
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
idgigil
/digigil
/:d
//:d
//:d
:
:
/
/
o tp:/://d o
//dig
/
/
p
p
t
t
t
t
t
40hC,
tp 50 C. Determination of moisture
hhttppowder
hhttp content and weight of coffee
htand
was carried out for 8 days of storage.

.cid.id used had an
id
ca.cid.showed
ca.cid.id
ca.cid.id
camaterials
The research results
that the packaging
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ej.
u.n
nmoisture
nej.
nej.
nej. Permeability of plastic
.bu.inn
.bu.n
.bu.n
.powder.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
effect
on
changes
content
of
coffee
i
i
i
i
b
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttpthat of paper which showed
andhthaluminum
foil was smaller hthan
hthttpthat the
ttp
absorption ability of water vapor and gas was low. The suitable packaging

d
d.id
d
d
were plastic and aluminum
aj.ca.ci .id
aj.ca.cipowder
aj.ca.ci .id materials for storing ecoffee
aj.ca.ci .idfoil. However, in
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne
ne foil should be combined
ne
nother
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bwith
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
its
application,
aluminum
packaging
materials.
i
i
i
i
idgigil
idgigil
ig il
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
viii

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PRAKATA

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Puji
atas
idgsyukur
idg
idgigili
igili ke hadirat Allah SWT
igilisegala rahmat dan karunia-Nya
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp penulis dapat menyelesaikan
hthttpskripsi yang berjudul Pengaruh
hthttp Bahan
sehingga
Kemasan Terhadap Perubahan Kadar Air Kopi Bubuk (Coffea sp.) pada Berbagai

dd
d
d
.cid.id satu syarat untuk
aj.ca.ci .iini
aj.ca.ci .id Suhu dan RH Udara.eSkripsi
aj.casalah
aj.ca.ci .id
disusun untuk memenuhi
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
menyelesaikan
pendidikan
strata
satu
(S1)
pada
Jurusan
Teknik
Pertanian
Fakultas
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Pertanian Universitas Jember.
hhtt
hhtt
Teknologi
Penyusunan skripsi ini tidak lepas dari bantuan berbagai pihak, oleh

id.id
ca.cid.id karena itu penulis inginj.menyampaikan
ca.cid.id
ca.kepada:
ca.cid.id
a
a
a
a
c
.
.
.
ucapan
terima
kasih
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
1. Allah/dSWT;
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttSuryanto,
p
tp
hthtPembimbing
hthttp MP.,
2. hIr.
MP., selaku Dosen
Utama, Ir. Siswijanto,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

selaku Dosen Pembimbing Anggota, yang telah banyak memberikan materi

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
.bu.une
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
penulisan
il ini;
idgigil
idgigskripsi
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Dekan
3. hDr.
htt Ir. Iwan Taruna, M.Eng., hselaku
htt Ketua Tim Penguji sekaligus
.idd

.idd

.i
ac c.i
j.aj.cacmeluangkan
dan perbaikan,ne
serta
waktu, pikiran
nej. j.adan perhatian dalam

Fakultas Teknologi Pertanian Universitas Jember, Sutarsi, S.TP, M.Sc., selaku

c.idid

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.une
.bu.n
.bu.une
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
idgiIIgilyang
idgigili
idgigili saran dan pengarahan://ddalam
anggota
telah banyak memberikan
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
thttp
hpenyelesaian
hthttp
hthttp
skripsi ini;
c.idid

a c.
c.
Dosen Penguji Anggota
Dosen Penguji
ej.aj.aselaku
nej. j.a I, dan Dr. Indarto STP. nDEA.,

4. Kedua orang tuaku, Ayahanda Moh. Hafidz, Ibunda Imroatul Husna, Adik-

c.id.id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.un
.bu.n
.bu.un
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
il doanya;
idgigdan
idgigil
idgigil
semangat,
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt Qomatul
tt Mailinda Puji Rahayu, Risti
htt
5. hSahabat-sahabatku
Tri hastutik,hhSiti
c.id.id

a c
aac
adikku Irna Baroroh
dukungan,
neje. j.adan Fatihul Asror yang selalu
neje. j.memberikan

Adawiyah, Rufiani Nadzirah, dan Wiwin Nurcahyani;
id.id
.
ca.cid.id
c
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
6. Teman-teman TEP
angkatan 2007 yang telahnememberikan
bantuan dan neej.
.
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.unej
u
u
b
b
b
i
i
iibli.bu.un
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
l
l
l
g
g
g
g
i
i
i
i
i
i
i
dukungan
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/digselama ini;
/dig
/dig
/
//dig
/
/
p
p
t
t
thtp
t
t
t
t
t
h
h
h
t
t
t
7. Semua
pihak yang tidak dapat hpenulis
sebutkan satu persatu hyang
telah

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

membantu baik tenaga maupun pikiran dalam pelaksanaan dan penyusunan

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

skripsi ini.

ix

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

Penulis juga menerima segala kritik dan saran dari semua pihak demi

id.id
penulis berharap, semoga
ca.cid.id kesempurnaan skripsi jini.
ca.Akhirnya
ca.cid.idlaporan ini dapat
ca.cid.id
a
a
a
a
c
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
bermanfaat bagi
semua.
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id Jember, Desember 2011
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
ig il
/:d
:p//:d
/
/
//dig
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

x

Penulis

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

DAFTAR ISI

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Halaman
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp i
HALAMAN
JUDUL ................................................................................
HALAMAN PERSEMBAHAN ...............................................................

ii

HALAMAN PENGESAHAN ...................................................................

vi

DAFTAR ISI .............................................................................................

xi

BAB 1. PENDAHULUAN ........................................................................

1

1.4 Tujuan Penelitian .................................................................

3

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id HALAMAN MOTTO
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
...............................................................................
iii
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
HALAMAN
PERNYATAAN
...................................................................
iv
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt v
HALAMAN
PEMBIMBINGAN ..............................................................

ca.cid.id RINGKASAN ............................................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
vii
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
SUMMARY
gigili
ili
ig ili
idgig..............................................................................................
idgigili
idviii
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp ................................................................................................
hthttp
hthttp ix
PRAKATA

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id DAFTAR TABEL ....................................................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
xii
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
DAFTAR
GAMBAR
................................................................................
idgxiii
ig il
idgigil
idgigil
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt LAMPIRAN ............................................................................
hhtt
DAFTAR
xiv

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
ca.cid.i.....................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
1.1 Latar Belakang
1
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgPermasalahan
idg2igili
idgigili
1.2
.......................................................................
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp1.3 Batasan Masalah ..................................................................
hthttp 2
hthttp

d
d
d
d
aj.ca.ci .id ...............................................................
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
1.5
Manfaat
Penelitian
3
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idg4igil
idgigil
BAB 2. /TINJAUAN
PUSTAKA ..............................................................
/:d
:p/:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 2.1 Taksonomi Kopi ...................................................................
hhtt
hhtt
4

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

2.2 Pengolahan Kopi ..................................................................

4
id.id
id.id
.
.
c
ca.cid.id
c
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
2.2.1 Pengolahan
Kering .........................................................
5
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
gigili Pengolahan Basah ..........................................................
id2.2.2
idg5igili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
hthttp2.3 Pembuatan Kopi Bubuk
hthttp 6
htht......................................................
2.3.1 Perendangan (Penyangraian) ..........................................

6
d
d.id
d.id
i
i
.
.
c
c
aj.ca.ci .id
aj.ac ...................................................................
aj.ac
.
.
.
j
j
j
e
e
e
2.3.2 Penggilingan
6
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
xi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

2.4 Pengemasan ..........................................................................

6

2.5 Bahan Pengemas
c.id.id...................................................................
c.id.id

9
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
u.n
nej. Pengemas Menurut
neKedudukan
nej.
.bKlasifikasi
.bu.n
2.5.1
Fungsi/
......
9ilib.u.n
u
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
b
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
2.5.2
Klasifikasi
Pengemas
Menurut
Bahan
...........................
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp 10
2.6 Aktivitas Air .........................................................................

11

d
2.7 Kelembaban
.id.id ..............................................................
acRelatif
ac.i .id

12
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
neBahan
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
2.8 Kadar
Air
...................................................................
14
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p/2.9
:p/..................................................
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Kadar
Air
Kesetimbangan
15
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
BAB 3. METODOLOGI PENELITIAN ...................................................

16

d
3.1 Waktu danaTempat
c.id.id Penelitian .............................................
ac.i .id

16
ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
e
e
e
nejAlat
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
3.2 Bahan
dan
Pertanian
...................................................
16
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.2.1 Bahan Penelitian .............................................................
hthttp
hthttp 16
3.2.2 Alat Penelitian ................................................................

16

17
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
u.n
nej
nekadar
nej
.bu.n
.bNilai
.bu.n
u
u
u
b
b
b
3.3.1
Air Kopi Bubuk ...........................................
17
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:d
:p//:Kemasan
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
3.3.2
Penentuan
Permeabilitas
.................................
18
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt

id
3.3 Pendekatan
c.cid.id .................................................................
.aTeori
.ac.c.id

3.4 Penentuan H(t) Prediksi ......................................................

18

id
3.5 Penentuan.a
M(t)
......................................................
id
c.cid.Prediksi
.ac.c.id

19
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e j.
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
une Penelitian ........................................................
u
u
bli.bu.n
b
b
3.6 gPelaksanaan
19
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idigi
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttp 3.6.1 Rancangan Penelitian
hthttp 19
hthtt.....................................................
3.6.2 Parameter Pengamatan ...................................................

20

id
.id
3.7 Prosedur jPelaksanaan
Penelitian .......................................
.ac.c.id
j.ac c.id

ca.cid.id
20
a
.
j
a
a
.
.
.
e
e
e
u.n
nej Alir Penelitian .................................................
nej
nej
.bDiagram
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
3.7.1
21
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
//:d
//:d
:p//:d
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt 3.7.2 Penelitian Pendahuluan
hhttp 23
hhttp..................................................
3.7.3 Penelitian Utama ............................................................

23

ca.cid.id..................................................................
ca.cid.id
ca.cid.id
3.7.4 Penyimpanan
24
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
neej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
liibli.bu.un
l
l
3.8igMetode
Analisis ....................................................................
25
i
i
i
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp 3.8.1 Analisis Grafis ................................................................
hthttp 25
hthttp
3.8.2 Analisis Statistik .............................................................

25

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
xii

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

BAB 4. HASIL DAN PEMBAHASAN ...................................................

26

4.1 Kadar Air Awal
id ...........
c.id.idKopi Bubuk Robusta (Coffea
c.id.sp.)

26
ca.cid.id
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
e
e
e
j.
neKesetimbangan
nej.Bubuk
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
4.2 Kadar
Air
Observasi
Kopi
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Robusta
Selama
Penyimpanan
(Mt
Observasi)
.................
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp 27
4.3 Nilai Permeabilitas Kemasan ..............................................

30

d
4.4 Kadar Air a
Kesetimbangan
Prediksi Kopi Bubuk
c.id.id
ac.i .id

ca.cid.id
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
ej
u.n
nSelama
nej ...................
nej
.bu.n
.bPrediksi)
.bu.n
Robusta
Penyimpanan (Mt
35
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
/:d
:p/4.5
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
Uji
Validitas
..........................................................................
37
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
4.5.1 Analisis Grafis ...............................................................

37

.cid.id ............................................................
4.5.2 Analisis
43
ca.cid.id
caStatistik
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.DAN SARAN ...................................................
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
BAB
5.
KESIMPULAN
45
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp5.1 Kesimpulan ............................................................................
hthttp
hthttp 45
5.2 Saran .....................................................................................

45

d
d
d
d
...............................................................................
46
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id DAFTAR PUSTAKA
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
LAMPIRAN-LAMPIRAN
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:p/Hasil
:pAwal
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
A.hData
Pengukuran
Kadar
Air
(%
bk)
Kopi
Bubuk
.......
49
t
thtp
t
hhtt
hhtt
tt
B. Prosedur Pembuatan Larutan Garam Jenuh ...................................

50

d Bubuk (Coffea sp.)j.ac.cid.id
ca.cid.iKopi
ca.cid.id C. Perlakuan Penyimpanan
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
e
n
nej.dan RH Udara .................................................
nej.
nej.
nej.
.bu.Suhu
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
Pada
Berbagai
51
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
D.hPerhitungan
Nilai Permeabilitas
.......................................
hthttp 60
hthKemasan
ttp
E. Perhitungan Kelembaban dalam Kemasan (Ht) Prediksi

d
d
d
ca.cid.id (Mt) Prediksi .......................................
87
aj.Bubuk
aj.ca.ci .id dan Kadar Air Kopi
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
ne Mean Relative Percent
ne
ne
ne.........................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bError
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
F.
Perhitungan
Manual
114
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
//:d
//:d
//:d
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
G.hPerhitungan
Manual Root Mean
Error (RMSE) ...............
hhttp 121
hhSquare
ttp
http
H. Grafik Hubungan antara Mt observasi (% db)

id
ca.cid.......................................................................
ca.cid.id dengan RH atau Htj.a(%)
ca.cid.id
ca.cid.id
135
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
n
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu........................................................................................
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
I.
Foto
Kegiatan
141
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

xiii

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

DAFTAR TABEL

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
Halaman
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthKombinasi
hthttp
hthttp
ttp
3.1.
Perlakuan ..........................................................................
20
4.1. Kadar Air Observasi (Mt Observasi) Kopi Bubuk (Coffea sp.)

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
Pada Suhu 30oC e
...................................................................................
28
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
4.2.
Kadar
Air
Observasi
(Mt
Observasi)
Kopi
Bubuk
(Coffea
sp.)
idgigil
ig il
i