EMBELAJARAN MATEMATIKA BERASOSIASI PAIKEM DENGAN MENERAPKAN TEORI BELAJAR BRUNNER GUNA MENINGKATKAN HASIL BELAJAR DALAM SUB BAB MEMBACA TANDA WAKTU PADA SISWA KELAS III SDN KALIWATES 01

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i

:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
1

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne

.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b

i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n

u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e

ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

PEMBELAJARAN MATEMATIKA BERASOSIASI PAIKEM DENGAN
MENERAPKAN TEORI BELAJAR BRUNNER GUNA MENINGKATKAN
HASIL BELAJAR DALAM SUB BAB MEMBACA TANDA WAKTU

PADA SISWA KELAS III SDN KALIWATES 01

SKRIPSI

id akhir dan memenuhi
ca.cid.id Diajukan guna melengkapi
ca.cid.id
ca.cid.tugas
ca.cid.idsatu syarat
a
a
a
a
.
.
.
.
salah
j
j

j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b

b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
untuk menyelesaikan
ili sekolah dasar (S1 PGSD)
ig ili
idgigili
idgigili program studi pendidikan
idgigguru

/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p

t
t
t
hthttp
hthttp
hthsarjana
ttp
dan mencapai gelar
pendidikan

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i

l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Oleh
Andi Eko Pramono
Nim 070210204305

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d DASAR
d
PROGRAM STUDI SIc.PENDIDIKAN
GURU SEKOLAH
aj.aci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
FAKULTAS
KEGURUAN
DAN
ILMU
PENDIDIKAN
ne
neUNIVERSITAS JEMBER
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
/digigil
/digigil
/digigil
2009
ttp:p/://d
ttp:p/://d
ttp:p/://d

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

PEMBELAJARAN MATEMATIKA BERASOSIASI PAIKEM DENGAN MENERAPKAN
dd
d
.cid.id MENINGKATKAN HASIL
.cid.id BELAJAR BRUNNER
DALAM
aj.caGUNA
aj.caTEORI
aj.ca.ci .iBELAJAR
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
SUB BABbMEMBACA
TANDA WAKTUbPADA
ne
ne
neSISWA KELAS III ilib.bu.n
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
SDN KALIWATES/d
01igiJEMBER
gil
/digigil
/digigil
/digigil

://d

:/ /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

:/ /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
u.n
nej.
.
u
b
i
l
i
b
SKRIPSI ig ili
:p//:d
/dig
/
p
t
t
t
hht

:/ /d
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk
menyelesaikan program studi
guru sekolah dasarid(S1 PGSD)
.cid.id pendidikan
c
c. id
a
dan
mencapai
gelar
sarjana
pendidikan
.
ej .a
ej.a.ac.

nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
Oleh
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Andi Eko Pramono
did 070210204305
c.iNIM

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthti p
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

PROGRAM STUDI SI PENDIDIKAN GURU SEKOLAH DASAR
FAKULTAS KEGURUAN DAN ILMU PENDIDIKAN
UNIVERSITAS
JEMBER
d
d
aj.ca.ci .id 2010
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
n e
n e

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
PERSEMBAHAN

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
Skripsi ini
saya
persembahkan
untuk:
/
/
//dig
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

.cid.1.id
c
a
.
jej.a
e
n
u
n
.
u
b
.
i
igil ilib
/:d
//dig
2.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej. 3.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig
4.

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

dan Ibuku tercinta,.iterima
dd kasih atas semua yang .telah
idd engkau berikan

d
aj.cac.i
aj.cac.i
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
padaku, mengurus,
merawat,
mendidik dan memberiku
ne
ne kasih sayang yang tak
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil anakmu ini menjadi anak
idgigilberguna AMIN
idgigil
terhingga.
Semoga
yang
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Nenekkku tercinta, terima kasih atas semua yang telah diberikan padaku. Smoga
Ayah

cucumu ini bisa membanggakanmu.
.id

cac.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
. untuk selalu bekerja une
.
e
e
Adikku Dita dan .Daniar
Yang selalu membuat
u.n
nejtersayang
nejaku
.bu.n
.b.unej
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
idgikasih
idgigili
idgigili
gili atas doanya.
/:d
/:d
/:d
keras,pterima
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
t
t
t
hthttp
ht ttp
hthttp
Seseorang
yang selalu membuat akuh tergila-gila dan jatuh cinta “Daniar
M.S”

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
5.
/:d
//dig

terima kasih atas kesedian waktunya
untuk menemaniku danidmemberi pinjaman
id

id.6.id
.
c
a
je. j.ac
e
n
u
n
.
u
b
idgiigliilib.
/:d
//

Big Family “Kos-kosan Padepokan
Anak Muda “ Emping, dIrwan, Vape, Dian,
d

7.

d
aj.ca.ci .id
aj.ca.c.id
aj.ca.c.id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
fasilitas.
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgidan
idgigil support baik materiil:/maupun
gil mbak ibah yang telah memberikan
Pak lek:/budi
/:d
/:d
//:d
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhttp
hhttp
hhttp
spiritual.
ca.ci .id
ca.cid.id
ca.ci .id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
Mendez, Gaclek, uWidi
Sodrong makasih
atas
nej,Ambon,
nej.
nej. kebersamaan dan rasa
.b.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili selama ini terbina. //didgigili
idgig
idgigili
kekeluargaan
yang
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
p
hthttp semua mulai dari TK samapi
hthttp
hthttperguruan
Guru-guru
tinggi.

8. Almamater “ Universitas Jember “ yang kujunjung tinggi.

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhiitt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
MOTTO

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili oleh pembelajar dalam
idgigili
idgigili
Pesan yang//tertangkap
pengalaman
belajar-mengajar sangat
d
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
:
/
/
/
*)
//dig
/
/
/
p
p
p
:
t
t
t
hthttptergantung pada bentuk kegiatan
hthttpbelajar yang dihayatinya. hthttp

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
/:d
:p/dalam
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
Pembaharuan
bidang
pendidikan
harus
dimulai
dari
”bagaimana
anak
belajar”
dan
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hht**)
”bagaimana cara guru mengajar” bukan dari ketentuan-ketentuan hasil.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
*)
/:d
Cf.
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
ili
idgigalleman,1991
idgigili
idgPenjamin
d
igili
/:dan
/:d
/:d
/
/
/
Brophy
dalam Lembaga
Mutu Pendidikan
JATIM.
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp Surabaya :DepartemenhthPendidikan
hthttp TOT Nara Sumber KTSP
hthtKKG.
ttp
Materi

2005.
Nasional
**)
Mutu Pendidikan JATIM.
id.id
id.idBrooks, 1999 dalam Lembaga
.cPenjamin
.
.cid.id2005. Materi TOT
c
c
c
a
a
a
c
.
.
.
j j.a
ej j.a :Departemen Pendidikan
nej j.a Nara Sumber KTSP KKG.nSurabaya
neNasional

.bu.une
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

.bu.une
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

.bu.une
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhiiitt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
PERNYATAAN

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
gigilibertanda tangan di bawah//ini
idyang
idg:igili
Saya
d
/:d
/
:
:
/
/
/
/
p
p
:
t
t
hthttp NAMA
hthEko
ttp Pramono
: Andi

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

NIM

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

: 070 210 204 305

d
d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
Menyatakan dengan
idgigil sesungguhnya bahwa :/skripsi
ig il
idgigil yang berjudul: Pembelajaran
idgigil
/:d
/:d
//:d
:p//:d
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
tp
hhtt Berasosiasi PAIKEM Dengan
hhtMenerapkan
hhttp Guna
Matematika
Teori Belajar Brunner
Meningkatkan Hasil Belajar Dalam Sub Bab Membaca Tanda Waktu Pada Siswa

id.id
d
ca.cKelas
ca.cid.idAdalah benar-benar hasilj.karya
ca.cid.isendiri,
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
III
SDN
Kaliwates
01
Jember.
kecuali
jika
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dalam pengutipan
disebutkan sumbernya,
gigili
ili
ili belum pernah diajukan
ig ili
idgigsubstansi
idgigdan
ipada
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
p
hthttp Saya bertanggung jawab atas
hthttkeabsaan
institusihmanapun,
serta bukan karya jiplakan.
isinya sesuai dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.

d
d
id.id
.cid.idsaya buat dengan sebenarnya,
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.caini
aj.ca.ctanpa
Demikian pernyataan
adanya tekanan
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
dan
paksaan
dari
pihak
mana
pun
serta
bersedia
mendapat
sanksi
akademik
jika
ternyata
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtthari pernyataan ini tidak benar.hhtt
dikemudian
ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgigili Jember, 14 Februari 2010
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
Andi
Eko
Pramono
hhtt
hhtt
NIM. 070 210 204 305

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhivtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

Yang Menyatakan,

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
SKRIPSI

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp
tp
hthttp
hthtPAIKEM
hthtTeori
Pembelajaran
Matematika Berasosiasi
Dengan Menerapkan

Belajar Brunner Guna Meningkatkan Hasil Belajar Dalam Sub Bab Membaca

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

c.idid

c.idid

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id Oleh
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
Andi Eko Pramono
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hth210
ttp204 305
NIM. 070

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
Dosen .Pembimbing
u.n
nej. I
u
b
i
l
i
b
idgigili Pembimbing II
/:d
Dosen
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhvtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

a c.
c. Kelas III SDN Kaliwates
Tanda WaktunPada
eje.aj.aSiswa
neje. j.a01 Jember

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt
Pembimbing

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
: Drs. Suharto,
ej.
nej.
nM.Kes
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
idgigili
idgToto’
igili Bara Setiawan, M.Sip://:d
/:d
::Drs.
/
/
/
/
/
p
t
t
hthttp
hthttp

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
PENGESAHAN

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
u.n
nej. Skripsi berjudul Pembelajaran
nej.Matematika Berasosiasi
nej. Dengan Menerapkan
nej.
.bu.n
.bu.n
.bPAIKEM
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
Teori Belajar
p Belajar Dalam Sub Bab
tp
hthttpBrunner Guna Meningkatkan
hthttHasil
hthtMembaca
Tanda Waktu Pada Siswa Kelas III SDN Kaliwates 01 Jember telah diuji dan disahkan

id.id
id.id Fakultas Keguruan dan Ilmu
Universitas JemberaPada
ca.cid.id:
aj.ca.cPendidikan
aj.ca.coleh
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
ne
ne
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
ig il
idgigil
/digigil
/:d
:p//:d
/
//dig
/
p
Hari httpt:p/://:dRabu
t
t
hhtt
ht
Tanggal

: 24 Februari 2010

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

id.id
: Fakultas Keguruan
ca.cTempat
ca.cid.iddan Ilmu Pendidikan Universitas
ca.cid.idJember
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
thttp
TimhPenguji
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

Sekertaris,

Ketua,

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
//:d
:pTitik
/
/
p
t
Dra.
Sugiarti, M.Pd
t
hhtt

NIP 19580304 198303 1 002

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
d
:p//:d
:p//:Drs.
/
/
/
/
p
p
t
t
Toto’
Bara
Setiawan,
M.Si
t
t
hhtt
hhtt
NIP 19581209 198603 1 003

Anggota:
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
1. Drs. Suharto,
idgM.Kes
idgi(gili
ig ili
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
NIPh19540627
198303
1
002
t
t
thttp
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
) p://d
/
/
:
t
hthttp

d
d.id
ca.cid.id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci 2.
a
Susi Setiawani, S.Si, M.Sc.
.
.
.
j
j
j
.
e
e
e
( .unnej
n2e002
ne
.bu.n
.bu.n
NIP 19700307il199512
u
u
b
b
i
i
l
i
i
i
gigil
giigliiblib.u
i
idgigil
i
d
d
/
/:d
/
/
/
: /d
: d
//
thtp
tp://
hthtp
h
ttp:/
t
Mengesahkan,

ca.cid.id
a
.
j
.
e
)
nej
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

Dekan FKIP Universitas Jember

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

Drs. Imam Muchtar, S.H, M.Hum
NIP
idid
c.195407121980031005

je.aj.ac.
e
n
liibli.bu.un
i
g
i
://d/dig
hthtp
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhvitt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
RINGKASAN

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
n
nej. Pembelajaran Matematika
nej.Berasosiasi PAIKEM
nej. Menerapkan Teori
nej.
.buDengan
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
idgigili
ig ili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
Belajar Brunner
Guna Meningkatkan Hasil
Belajar
Dalam Sub Bab tp
Membaca
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
Tanda Waktu Pada Siswa Kelas III SDN Kaliwates 01 Jember; Andi Eko Pramono,
070210204305; 2010: 151 halaman ; Program Studi Pendidikan Guru Sekolah Dasar,
Fakultas Keguruan dan Ilmu Pendidikan, Universitas Jember.

Proses pembelajaran matematika di SDN kaliwates 01 Jember sering
menggunakan pembelajaran guru sentris dimana siswa tidak diberi kesempatan untuk
aktif dalam pembelajaran. Penelitian ini bertujuan untuk mengetahui aktivitas dan hasil
belajar matematika siswa dengan pembelajaran berasosiasi PAIKEM dengan menerapkan
teori belajar Brunner. Penelitian ini juga bertujuan mengetahui ketuntasan hasil belajar
matematika siswa dengan penerapan pembelajaran berasosiasi PAIKEM dengan
menerapkan teori belajar Brunner kelas III semester 1 SDN Kaliwates 01 Jember.
Penelitian ini dilaksanakan di SDN kaliwates 01 jember pada bulan NovemberDesember. Subjek dari penelitian ini adalah siswa kelas III.1 semester I tahun pelajaran
2009/2010, sebanyak 27 siswa. Penelitian ini menggunakan pendekatan kualitatif dan
kuantitatif. Jenis penelitian ini adalah penelitian tindakan kelas (PTK) atau Classroom
Action Research (CAR). Penelitian ini menggunakan model skema Hopskin dimana
penelitian tindakan dilasanakan berupa proses yang terdiri dari empat tahap. Pelaksanaan
terdiri dari dua siklus yaitu siklus I dan siklus II, dimana masing-masing siklus terdiri
dari empat tahap utama yaitu perencanaan, tindakan, menagamati dan refleksi.
Pengumpulan data dilakukan dengan metode dokumentasi, tes, observasi dan wawancara.
Analisis data dilakukan untuk menghitung aktivitas siswa dan persentase ketuntasan
menggunakan analisis deskripsi kuantitatif yaitu hanya berdasarkan nilai lembar kerja
dan nilai tes formatif.
Hasil penelitian menunjukkan bahwa aktivitas dan hasil belajar matematika siswa
mengalami peningkatan dari siklus I ke siklus II. Pada siklus I, persentase aktivitas siswa
sebesar 54,20% dan siklus II mengalami peningkatan menjadi 64,35% . Peningkatan
aktivitas belajar siswa dari siklus I ke siklus II sebesar 10,15%, sedangkan hasil belajar

vii

pada siklus I nilai rata-rata kelas sebesar 74,52% , siklus II meningkat menjadi 75,74% .
Peningkatan nilai rata-rata kelas dari siklus I ke siklus II sebesar 1,22%. Hasil belajar
matematika siswa dapat mencapai ketuntasan sesuai kriteria ketuntasan minimal ≥ 65
dengan persentase ketuntasan hasil belajar siklus I sebesar 85,19%, siklus II meningkat
menjadi 92,59%. Peningkatan persentase ketuntasan hasil belajar siswa dari siklus I ke
siklus II sebesar 7,4%. Kesimpulan hasil belajar matematika siswa kelas III SDN
Kaliwates 01 kecamatan Kaliwates kabupaten Jember pada tahun pelajaran 2009/2010
dengan penerapan pembelajaran berasosiasi PAIKEM dengan menggunakan teori belajar
Brunner mengalami peningkatan dari siklus I ke siklus II.

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hviii
htt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
PRAKATA

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
.
e
e
e
e
nej.
nejpuji
nej. Maha Esa yang telah
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
Dengan memanjatkan
syukur kehadirat iTuhan
Yang
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
d
d
/:d
/:d
/:dan
/:skripsi
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
memberikan
kemudahan,
kelancaran,
kekuatan
bimbingan
dalam
penulisan
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
ini, sehingga laporan skripsi yang berjudul ”Pembelajaran Matematika Berasosiasi

d
d
d
id.id
dengan Menerapkan Teori
Meningkatkan
aj.ca.ci .idBelajar Brunner Guna e
aj.ca.cPAIKEM
aj.ca.ci .id Hasil Belajar
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
n
neTanda Waktu Pada Siswa
ne Dalam Sub Bab Membaca
ne III SDN Kaliwates 01
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.Kelas
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
d
diggil
/:d
:p//:diselesaikan
:p//:d
/
/
Jember” dapat
dengan baik. ttp:p//://di
/
//dig
/
p
p
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Banyak pihak yang secara langsung maupun tidak langsung telah membantu

penulisan skripsicini.
Oleh karena itu, disampaikancterima
id.id
.cid.id
.cid.id kasih kepada:
ca.cmenyelesaikan
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
1. Dekan
FKIP
Universitas
Jember;
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
2. Ketua Jurusan Pendidikan Guru Sekolah Dasar (S1 PGSD) FKIP Universitas

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
3.
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
l
g
i
i
/:d
//dig
4.

5.
ca.cid.id
a
.
j
e
6.
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
i
l
g
i
i
/:d
7.
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
e
Ketua Program
Studi
(S1 PGSD) FKIPb.un
ne
ne Pendidiakn Guru Sekolah
ndasar
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
.
i
i
i
l
l
l
i
i
i
b
i
i
i
idgigil
idgiJember;
idgigil
gil
Universitas
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Dosen Pembimbing I;

Jember;

ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Kepala SDN Kaliwates
nej.01 Jember;
nej.
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
ili matematika SDN Kaliwates
ili Jember ;
idgigstudi
idgig01
/:d
/:d
Guru
bidang
/
/
:
:
/
/
/
/
p
p
t
t
hthttp
hthttp

Dosen Pembimbing II;

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

8. Teman-teman Pendidikan Guru Sekolah Dasar (S1 PGSD) yang tidak akan

setiap perjalanan menghilangkan
.cid.dalam
.cid.id kulupakan senyum ceriamu
.cid.id kebodohan di
d
i
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
dunia ini.
nej
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
g il
il telah membantu dalam//dmenyelesaikan
idgigyang
ig il
idgigil
d
9. Semua
skripsi ini.
/:d
:p//:pihak
:p//:d
:p://idig
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
Semoga
skripsi ini dapat memberikan
manfaat bagi pembaca dan penulis
pada

khsususnya.
Kritik dan saran yangdmembangun sangat diharapkan d
kesempurnaan
i .id
id.id
i .demi
.
.
.
d
i
c
c
ca.cid.id
c
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
nej.
nej. skripsi ini.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
idgigili
ig ili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
p
hthttFebruari
ht tp
hthttp
Jember, 14
2010
Penelitiht

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhixtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

DAFTAR ISI
id.id
.
c
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
c
.
.
.
j
j
j
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgigili
idgigili
idgigili
d
/:d
/:d
/:Halaman
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
ht ttp
hthttp
hthttp
HALAMANhJUDUL ................................................................................................
I

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

PERSEMBAHAN
....................................................................................................
ii
.cid.id
.cid.id
.cid.id
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
nej
nejMOTTO.....................................................................................................................
nej
nej
iiilib.u.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
d
/:d
:p//:.......................................................................................................
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
PERNYATAAN
iv
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
PEMBIMBINGAN ...................................................................................................

v

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
PENGESAHAN
.......................................................................................................
vi
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
RINGKASAN ........................................................................................................
ig ili
idgigili
idgigili
idgvii
igili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
ht ttp
hthttp
hthttp ix
PRAKATA h.............................................................................................................

DAFTAR
x
.cid.id ISI ..........................................................................................................
.cid.id
.cid.id
ca.cid.id
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
.
.
.
.
e
e
e
e
xiiib.un
nej
nejDAFTAR TABEL ...................................................................................................
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
i
i
i
i
idgigil
ig il
idgigil
idgigil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
DAFTAR GAMBAR
..............................................................................................
xiv
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
DAFTAR LAMPIRAN ...........................................................................................

xv

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id1 PENDAHULUAN ......................................................................................
BAB
1
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
1.1. LatardBelakang
idgi1gili
idgigili
ig ili
/://idgigili ..................................................................................
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
t
hthRumusan
hthttp 4
hthttp
ttp
1.2.
Masalah .............................................................................

4
d.id
d.id 1.3. Tujuan Penelitian ................................................................................
d
d.id
i
i
i
.
.
.
c
c
c
aj.ac
aj.ac
aj.ca.ci .id
aj.ac
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
1.4. Manfaat Penelitian
4 .unne
ne..............................................................................
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
gigil
giigliiblib.u
gigil
i
idgigil
i
i
d
d
d
/
/:d
/
/
/
/
/
: /dPUSTAKA ............................................................................
: /d 6
: /d
BAB 2. TINJAUAN
//
hthtp
hthtp
hthtp
ttp:/
ttp:/
ttp:/

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

2.1. Pembelajaran Matematika ..................................................................

6

.cid.id...................................................................
.id
2.2.1 Karakter Siswa
j.acSD
j.ac c.id

7
ca.cid.id
a
.
j
a
a
e j.
e
e
u.n
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
une Brunner .............................................................
u
u
b
b
i
i
liibli.bBelajar
l
l
i
i
i
2.2. Konsepigteori
8
idgigili
idgigili
ig
/:d
/:d
/:d
/
/
/
d
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthPembelajaran
hthttp 12
hthttp PAIKEM .............................
ttp
2.3.
Matematika Berasosiasi
2.3.1. Pengertian PAIKEM .............................................................

12

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhxtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h tt
h t
hh2.3.2.
tt
Pembelajaran BerasosiasihPAIKEM
.....................................ht
16

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

2.4. Materi Matematika Kelas
id.idIII Pokok Bahasan Menggunakan
id.idAlat
.
.
c
c
a
a
Ukur Waktu dalam
Masalah. ..........................................
.ac
ej. jPemecahan
ej. j.ac

ca.cid.id
a
.
j
e
ne
ne
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
idgMembaca
idgigili
idg19
2.4.1
Tanda Waktu ........................................................
igili
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
2.4.2

Menerapkan penggunaan tanda waktu dalam soal cerita ......

19

20

ca.cid.id3 METODE PENILITIANj.aca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
aj.BAB
a
a
.
.
.
21
j
j
j
.
.
.
e
e
e
e
nej
ne
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
idgiPenelitian
ig il
idgigil
idg21
gil
3.1. Tempat
..............................................................................
igil
/:d
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
//dig
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
3.2. Jenis Penelitian ..................................................................................

21

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

id
.cid.id
3.3. Rancangan Penelitian
.ac.........................................................................
.ac.c.id

21
ca.cid.id
a
.
j
j
j
a
a
e
e
e
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
3.4. Metode
Data ................................................................
idgiPengumpulan
idgigili
idg23
gili
igili
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
tp Observasi ................................................................................
htht3.5.1.
hthttp
hthttp 23

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

24
d
d
i
i
ca.cid.id
c
c
.
.
a
a
a
c
c
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
nej
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
3.5.3. Tes
..........................................................................................
25
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
3.5.
Data .......................................................................................
25
hhtt
hhAnalisi
hhtt
tt
3.5.2. Wawancara .............................................................................
.id
.id

3.6. Definisi Operasional ..........................................................................

27

4.1.1. Tindakan Pendahuluan .............................................................

29

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
29 .une
nej. ...................................................................
nej.
nej.
nej.BAB 4 HASIL DAN PEMBAHASAN
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
idgigili
idg29
idgigili
ig ili
igili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
4.1. tHasil
Pelaksanaan
Siklus ...................................................................
:
:
:
/
/
/
/
/
/
//dig
p
p
p
t
t
hthttp
hthttp
hthttp
d
d
4.1.2. Pelaksanaan Siklus
ac.ci .id...................................................................
ac.ci .id

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

30
ca.cid.id
a
.
.
.
j
j
j
a
a
.
.
.
e
e
e
j
ne...............................................................................
nej
nej
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
4.2. Hasil iWawancara
40
i
i
i
i
i
i
g l
idgigil
idgigil
digi
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhPerbandingan
hhtt
tt
4.3.
Aktivitas BelajarhSiswa
41
htt Siklus I dengan Siklus II ......

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

4.4. Perbandingan Hasil Belajar Siswa Siklus I dengan Siklus II ............

42

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
4.5. Pembahasan u......................................................................................
44 uneej.
nej.
nej.
.b.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
igliibli.b.un
i
i
i
l
l
g
g
g
i
i
i
i
i
g
g
d
d
d
i
i
i
4.5.1.
:// /dAktivitas dan Hasil BelajarttSiswa
:// /dpada Siklus I .....................ttp:p//://d44
hthtp
hhtt
hhp
ttp:/
ttp:/
4.5.2 Aktivitas dan Hasil Belajar Siswa pada Siklus II ....................

45

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhxitt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
i
i
i
idgigil
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
/
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
5 KESIMPULAN
DAN SARAN ..................................................................
48

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig
BAB

48
id.id 5.1 Kesimpulan ............................................................................................
id.id
id.id
.
.
.
c
c
c
ca.cid.id
a
a
a
a
c
c
c
.
.
.
.
j
j
j
j
a
a
a
e
e
e
e
5.2 Saran ......................................................................................................
48 b.un
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
.
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
b
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
DAFTAR PUSTAKA
..............................................................................................
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp 49
LAMPIRAN-LAMPIRAN ......................................................................................

50

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhxiitt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
://d
//dig

igliiblib.u
g
i
d
i
/://d

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
d
aj.ca.ci .id
aj.ca.ci .id
.
.
j
j
e
e
ne
ne
.bu.n
.bu.n
u
u
b
b
i
i
l
l
i
i
i
i
idgigil
idgigil
:p//:d
:p//:d
/
/
/
/
p
p
t
t
t
t
hhttTABEL
hhtt
DAFTAR

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/

igliiblib.u
g
i
d
i
:// /d
hthtp
ttp:/
d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
Halaman
nej.Tabel
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
ig ili
idgigili
idgigili
idgigili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
4.1. Persentase
hasil
belajar
siswa
melalui
Penerapan
Pembelajaran
Berasosiasi
hthttp
hthttp
hthttp
PAIKEM dengan Menerapkan teori Belajar Brunner Siklus I .........................

35

d
id
ca.cid.id Penerapan Pembelajaran
ca.cid.Persentase
ca.cid.id
aj.melalui
aj.4.2.
ajBerasosiasi
aj.ca.ci .id
.
.
.
.
j
j
j
j
hasil
belajar
siswa
.
e
e
e
e
ne
ne
ne
ne
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
i
i
i
i
il
il
il
idgigMenerapkan
ig il
idgigSiklus
PAIKEM dengan
teori Belajar Brunner
II ........................ //dig39
/:d
:p//:d
:p//:d
:p://dig
/
/
/
//dig
/
p
p
p
t
t
t
t
t
t
hhtt
hhtt
hhtt
4.3. Perbandingan rata-rata Hasil belajar siswa siklus I dengan siklus II ...............

43

.cid.id
id
ca.cid.Perbandingan
ca.cid.id Hasil Belajar siswa siklus
cadan
ca.cid.id
a
a
a
a
.
.
.
.
4.4.
Persentase
Ketuntasan
I
j
j
j
j
e
e
e
e
nej.
nej.
nej.
nej.
.bu.n
.bu.n
.bu.n
.bu.n
u
u
u
u
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
i
i
i
i
Siklus II ............................................................................................................
ig ili
idgigili
idgigili
idg43
igili
/:d
/:d
/:d
/:d
/
/
/
:
:
:
/
/
/
//dig
/
/
/
p
p
p
t
t
t
hthttp
hthttp
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
ig ili
/:d
//dig

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

ca.cid.id
a
.
j
e
nej.
.bu.n
u
b
i
l
i
idgigili
/:d
/
:
/
/
p
t
hthttp

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
ig il
/:d
//dig

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu.n
u
b
i
l
i
i
idgigil
:p//:d
/
/
p
t
t
hhtt

d
aj.ca.ci .id
.
j
e
ne
.bu