AN ALIS IS HUB UN G A N A NTAR A TIN G KAT P E N G E T AHUA N DE NG AN S IK A P P ASIE N M E N G E NA I K E B UTUHAN P E M A K AI AN G IG I T I RU AN P ASC A P E N CA B UTA N G I G I DI K L INIK B E DA H MU L UT RSG M UN I VERS IT AS JE M B E R
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
ANALISIS HUBUNGAN ANTARA TINGKAT PENGETAHUAN DENGAN
SIKAP PASIEN MENGENAI KEBUTUHAN PEMAKAIAN GIGI TIRUAN
PASCA PENCABUTAN GIGI DI KLINIK BEDAH MULUT
RSGM UNIVERSITAS JEMBER
SKRIPSI
Diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk menyelesaikan
.id/
ac
nej.
a
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
a
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
/
Program Studi Ilmu Kedokteran
.id/ Kedokteran Gigi
c.id Gigi (S1) dan mencapai gelar cSarjana
ht
Oleh :
Risca Mufida
NIM 091610101004
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une BAGIAN PROSTODONSIA
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
GIGI
FAKULTAS KEDOKTERAN
http
http
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
UNIVERSITAS JEMBER
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
2013
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
ilib
Skripsi ini saya
/digpersembahkan untuk :
ttp:/
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
.u
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
PERSEMBAHAN
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
t
t
h kesempatan
1. hAllah SWT, atas ridho dan hamanah-Nya sehingga mendapat
ht
/
/
Ayahanda H. M. Subiyanto
dan Ibunda Hj.
id/
.id/ 3. Kepada orang tuaku
c.id
c.id
c.tercinta,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Ummu S liNarsih
di setiap waktunya,
.une
.unmenyertai
.une atas semua doa yang selalu
b
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
dig
://di
://di
tp://telah mendidik saya menjadi
http
httpmanusia yang lebih bermanfaat.
htserta
ht
nej
lib.u
digi
tp://
untuk belajar semua ilmu
/ yang luar biasa ini. Semoga/ barokah atas semua
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
yang saya kerjakan
.une
.une
.une selama ini.
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/di membawa pencerahan sehingga
2. Rasulullah
://di saya
:/telah
://di Muhammad SAW, yang
http
http
http
id/
.ac.
dapat sampai pada saat ini.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
4. Guru-guruku tercinta, yang telah mendidik saya untuk menjadi manusia yang
d/
ac.i
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
nej
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpii
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
u
u
u
u
ilib.
ac
nej.
.
.
.
5. Almamater
seluruh
gilib
gilibUniversitas Jember atas
gilib Fakultas Kedokteran //Gigi
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
:
p:
tp:
http
httberharga
htkesempatan
menimba ilmu yang
ini.
id/
dig
tp://
.id/
.id/
/
id
berilmu dan bertakwa.
.ac.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ttp
hMOTTO
ht
id/
id/ “Wahai orang-orang yangacberiman!
.id/
.(kepada
.id/
c
c
Mohonlah
pertolongan
Allah)
dengan
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g orang-orang yang sabar”.//dig
gdan shalat. Sungguh, Allah beserta
sabar
:
://di
://di
p
p
t
t
t
t
*)
http
h
h
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
(terjemahan Surat Al-Baqarah ayat: 153)
.id/
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
c
“Berangkat dengan penuh
j.ac keikhlasan. Istiqomah nej.ac
epenuh
ej.akeyakinan. Berjalan dengan
n
n
u
u
u
.
.
b
**)
ilib.
iliikhlas,
ilib menghadapi cobaan. Yakin,
g
g
g
i
i
i
dalam
istiqomah”.
d
d
d
://
://
://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
digi
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpiii
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
h
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
.u
.u
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
Al-Qur’an Terjemahan
Solo:
igilibQomari.
igilib Indonesia Inggris. 2008.
d
d
/
/
**)
/
/
:
:
TGKH.
http
httpMuhammad Zainuddin Abdul Madjid.
ac
nej.
ht
ht
.id/
ac
nej.
*)
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
ht
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
il
dig
tp://
lib.u
digi
tp://
NIM
id/
.ac.
ht
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
Nama : Risca Mufida ht
ht
nej
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
Saya yang bertandatangan
di bawah ini:
ib.u
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
PERNYATAAN
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
: 091610101004
/
.id/
.id/
.id
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
u
u
menyatakan dengan
ib.u ilmiah yang berjudul “Analisis
ilib.
iltulis
ilib. sesungguhnya bahwa karya
g
g
g
i
i
i
d
d
d
://
://
://
Hubungan
http Kebutuhan
httpdengan Sikap Pasien Mengenai
http antara Tingkat Pengetahuan
ht
Gigi Tiruan Pasca Pencabutan Gigi di Klinik Bedah Mulut RSGM Universitas
/
/
/
d/ karya sendiri, kecuali kutipan
c.id yang sudah saya j.ac.id
c.ihasil
c.idJember” adalah benar-benar
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
.une
.une manapun, dan bukan karya
.ubelum
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
sebutkan
sumbernya,
pernah
diajukan
pada
institusi
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
jiplakan. Saya bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan
sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.
Demikian pernyataan
j.ac tanpa adanya tekanan nej.ac
j.ac ini saya buat dengan sebenarnya,
e
e
n
n
u
u
.
b.u
lijika
lib. mendapat sanksi akademik
libpihak
i
i
i
g
g
g
i
i
i
dan paksaan
dari
mana
pun
serta
bersedia
://d
://d
://d
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ternyata di kemudian hari pernyataan ini tidak benar.
ac.
nej.
u
ilib.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
/
/
une
une
lib.
i
g
i
://d
.id
j.ac
lib.
i
g
i
://d
http
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
/
c.id
c.
a
a
.
.
j
j
ne 091610101004
.une
.uNIM
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
ac
nej.
id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpiv
ac.
nej.
ht
.id/
.id/
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
RiscaidMufida
/
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
.id
j.ac
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
.id/
.id/
lib.u
digi
tp://
u
u
ilib.Jember, 21 januari 2013 digilib.
/
:/
http
Yang menyatakan,
ht
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
dig
tp://
ht
ht
id/
id/
id/
id/
dig
tp://
.id/
.id/
.id/
d/
ac.i
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
.id/
lib.u
digi
tp://
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
ht
ht
ht
id/
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
ttp
SKRIPSI
h
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ANALISIS HUBUNGAN
ANTARA TINGKAT.uPENGETAHUAN
DENGAN.une
ne
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
igilib
i
i
d
d
d
/
/
/
SIKAP
PASIEN
MENGENAI
KEBUTUHAN
PEMAKAIAN
GIGI
TIRUAN
/
/
/
:
:
:
http
http
http
ht
PASCA PENCABUTAN GIGI DI KLINIK BEDAH MULUT
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
lib.u
ht
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
Pembimbing
lib.u
lib.u Pembimbing Utama igilib.:udrg. DewiKristiana, M. Kes
i
i
g
g
i
i
Dosen
://d
://d
://d
http
http
http
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
ht
ht
.id/
ac
nej.
h
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
i
/dig
/
:
p
t
t
id/
ac.
nej.
.id/
lib.u
ht
id/
Risca Mufida
d
tp://
.id/
digi
tp://
http
.
NIM 091610101004
igilib
ht
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
u
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
tp
htOleh:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
RSGM
.id/UNIVERSITAS JEMBER .id/
.id/
ac
nej.
tp
ht
Dosen Pembimbing Pendamping : drg. Budi Yuwono, M. Kes
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpv
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
Skripsi berjudul
ib.u
ib.u Tingkat Pengetahuan dengan
ib.u “Analisis Hubungan antara
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
PENGESAHAN
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
igil
igil
igil
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
Sikap hPasien
ttp di Klinik
ttp Mengenai Kebutuhan Gigi
http Tiruan Pasca Pencabutan hGigi
ht
Bedah Mulut RSGM Universitas Jember”, telah diuji dan disahkan pada:
/
/
/
.idHari,
tanggal : Senin, 21 Januari
c.id
c.id 2013
a
a
.
.
j
j
e
.unJember
.une Kedokteran Gigi Universitas
b
b
i
i
Tempat
:
Fakultas
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
.id/
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
Tim Penguji
/
.id
j.ac
une
lib.
i
g
i
://d
lib.
i
g
i
://d
/
/
c.iddrg. Suhartini, M.Biotechj.ac.id
a
.
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
NIP
197909262006042002
i
i
g
dig
://di
p
t
tp://
t
h
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
Pembimbing Ketua
id/
.ac.
nej
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
tp
id/
ac.
nej.
ht
drg. Budi Yuwono.
htM.Kes
NIP 196709141999031002
.id/
.id/
ac
nej.
id/
.ac.
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
h
Universitas Jember,
nej
ac
nej.
lib.u
.u
lib
Mengesahkan
digi
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
tp://
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
ht Kedokteran Gigi
Dekan Fakultas
h
ht
Pembimbing Pendamping
ht
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
ac
nej.
u 197306011999032001 lib.u
lib.NIP
i
g
i
digi
d
/
/
/
/
:
:
p
p
htt
htt
dig
tp://
lib.u
lib.u
digi
tp://
ht
/
nej
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
NIP 197012241998022001
ac
nej.
ac
nej.
id
drg.Hestieyonini
H. M.Kes
.ac.
nej.
drg. Dewi
ht Kristiana, M.Kes
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
u
ilib.
dig
tp://
ht
h
d
ac.i
nej. Anggota
http
http
tp
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
Tim Penguji
/
/
.id
j.ac
une
Ketua
ac
nej.
ht
drg. Hj. Herniyati, M.Kes
id/ 195909061985032001 ac.id/
c.NIP
a
.
j
nej.
ne
u
u
.
.
b
b
li
li
digi
digi
/
/
/
/
:
:
p
p
htt vi
htt
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
RINGKASAN
http
gilib
i
d
/
/
:
http
“Analisis Hubungan Antara Tingkat Pengetahuan Dengan Sikap Pasien
Mengenai Kebutuhan Pemakaian Gigi Tiruan Pasca Pencabutan Gigi di Klinik
Bedah Mulut RSGM Universitas Jember”; Risca Mufida, 091610101004; 2012:
69 halaman; Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.
Kehilangan beberapa gigi menyebabkan ketidaknyamanan dan memiliki
dampak pada kehidupan pasien seperti penurunan efisiensi kunyah, gangguan
kelainan bicara, memburuknya penampilan, dan terganggunya kebersihan mulut.
Oleh karena itu pada kasus kehilangan gigi haruslah mendapat perhatian yang
memadahi dan segera mendapat perawatan yang lebih lanjut yaitu dengan
menggunakan gigi tiruan. Jika tidak segera di ganti, maka akan terjadi migrasi, dan
rotasi pada gigi, erupsi berlebih.
Pentingnya pengetahuan tentang kesehatan gigi dan mulut akibat kehilangan
gigi, bukan hanya sekedar selesai dicabut langsung di biarkan begitu saja tetapi ada
perawatan lanjutan yaitu pembuatan gigi tiruan. Masalah utama yang terdapat dalam
masyarakat yaitu banyak masyarakat yang sudah mengetahui tentang pengetahuan
kesehatan gigi dan mulut tetapi tidak melakukan perawatan selanjutnya yaitu
pembuatan gigi tiruan. Selain itu juga terletak pada sikap mental pasien yang
merupakan gambaran kepribadian pasien dan motivasi pasien tersebut sehubungan
dengan perawatan prostodontik, sehingga erat kaitannya antara sikap dan
pengetahuan terhadap pentingnya mencapai keberhasilan dalam suatu perawatan
prostodontik.
Tujuan dari penelitian ini adalah mengetahui hubungan antara tingkat
pengetahuan dengan sikap pasien mengenai kebutuhan pemakaian gigi tiruan pasca
pencabutan gigi di klinik Bedah Mulut RSGM Universitas Jember tahun 2012. Jenis
penelitian ini adalah observasional analitik dengan pendekatan cross sectional.
Populasinya yaitu pasien pasca pencabutan gigi pada bulan Oktober 2012 di Klinik
vii
ac
nej.
ht
Bedah Mulut RSGM Universitas Jember. Besar sampel yang digunakan dalam
penelitian ini adalah 33,46 orang dan dibulatkan menjadi 40 orang. Penghitungan
besar sampel untuk populasi yang diketahui jumlahnya dihitung dengan
menggunakan rumus Slovin (dalam Husein, 2004) dimana sampel diinstruksikan
untuk mengisi kuesioner. Uji Spearman menunjukkan signifikansi
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ht
ANALISIS HUBUNGAN ANTARA TINGKAT PENGETAHUAN DENGAN
SIKAP PASIEN MENGENAI KEBUTUHAN PEMAKAIAN GIGI TIRUAN
PASCA PENCABUTAN GIGI DI KLINIK BEDAH MULUT
RSGM UNIVERSITAS JEMBER
SKRIPSI
Diajukan guna melengkapi tugas akhir dan memenuhi salah satu syarat untuk menyelesaikan
.id/
ac
nej.
a
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
a
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
/
Program Studi Ilmu Kedokteran
.id/ Kedokteran Gigi
c.id Gigi (S1) dan mencapai gelar cSarjana
ht
Oleh :
Risca Mufida
NIM 091610101004
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une
.une BAGIAN PROSTODONSIA
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
GIGI
FAKULTAS KEDOKTERAN
http
http
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
UNIVERSITAS JEMBER
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
.id/
.id/
2013
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
ilib
Skripsi ini saya
/digpersembahkan untuk :
ttp:/
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
.u
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
PERSEMBAHAN
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
t
t
h kesempatan
1. hAllah SWT, atas ridho dan hamanah-Nya sehingga mendapat
ht
/
/
Ayahanda H. M. Subiyanto
dan Ibunda Hj.
id/
.id/ 3. Kepada orang tuaku
c.id
c.id
c.tercinta,
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
Ummu S liNarsih
di setiap waktunya,
.une
.unmenyertai
.une atas semua doa yang selalu
b
b
b
i
i
l
l
i
i
i
g
g
dig
://di
://di
tp://telah mendidik saya menjadi
http
httpmanusia yang lebih bermanfaat.
htserta
ht
nej
lib.u
digi
tp://
untuk belajar semua ilmu
/ yang luar biasa ini. Semoga/ barokah atas semua
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
yang saya kerjakan
.une
.une
.une selama ini.
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g
g
g
/di membawa pencerahan sehingga
2. Rasulullah
://di saya
:/telah
://di Muhammad SAW, yang
http
http
http
id/
.ac.
dapat sampai pada saat ini.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
4. Guru-guruku tercinta, yang telah mendidik saya untuk menjadi manusia yang
d/
ac.i
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
tp
nej
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
i
/dig
/
:
p
t
t
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpii
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
.id/
.id/
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
ht
.id/
lib.u
digi
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
u
u
u
u
ilib.
ac
nej.
.
.
.
5. Almamater
seluruh
gilib
gilibUniversitas Jember atas
gilib Fakultas Kedokteran //Gigi
i
i
i
d
d
d
/
/
/
/
:
p:
tp:
http
httberharga
htkesempatan
menimba ilmu yang
ini.
id/
dig
tp://
.id/
.id/
/
id
berilmu dan bertakwa.
.ac.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ttp
hMOTTO
ht
id/
id/ “Wahai orang-orang yangacberiman!
.id/
.(kepada
.id/
c
c
Mohonlah
pertolongan
Allah)
dengan
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
b
b
b
i
i
i
l
l
l
i
i
i
g orang-orang yang sabar”.//dig
gdan shalat. Sungguh, Allah beserta
sabar
:
://di
://di
p
p
t
t
t
t
*)
http
h
h
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
(terjemahan Surat Al-Baqarah ayat: 153)
.id/
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
c
“Berangkat dengan penuh
j.ac keikhlasan. Istiqomah nej.ac
epenuh
ej.akeyakinan. Berjalan dengan
n
n
u
u
u
.
.
b
**)
ilib.
iliikhlas,
ilib menghadapi cobaan. Yakin,
g
g
g
i
i
i
dalam
istiqomah”.
d
d
d
://
://
://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
digi
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
.id/
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpiii
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
ac
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
h
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
lib.u
.u
.u
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
Al-Qur’an Terjemahan
Solo:
igilibQomari.
igilib Indonesia Inggris. 2008.
d
d
/
/
**)
/
/
:
:
TGKH.
http
httpMuhammad Zainuddin Abdul Madjid.
ac
nej.
ht
ht
.id/
ac
nej.
*)
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
.id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
ht
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
il
dig
tp://
lib.u
digi
tp://
NIM
id/
.ac.
ht
id/
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
Nama : Risca Mufida ht
ht
nej
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
ac.
nej.
Saya yang bertandatangan
di bawah ini:
ib.u
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
PERNYATAAN
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
: 091610101004
/
.id/
.id/
.id
ac
nej.
ac
nej.
ac
nej.
u
u
menyatakan dengan
ib.u ilmiah yang berjudul “Analisis
ilib.
iltulis
ilib. sesungguhnya bahwa karya
g
g
g
i
i
i
d
d
d
://
://
://
Hubungan
http Kebutuhan
httpdengan Sikap Pasien Mengenai
http antara Tingkat Pengetahuan
ht
Gigi Tiruan Pasca Pencabutan Gigi di Klinik Bedah Mulut RSGM Universitas
/
/
/
d/ karya sendiri, kecuali kutipan
c.id yang sudah saya j.ac.id
c.ihasil
c.idJember” adalah benar-benar
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
.une
.une manapun, dan bukan karya
.ubelum
.une
b
b
b
b
i
i
i
i
sebutkan
sumbernya,
pernah
diajukan
pada
institusi
l
l
l
l
i
i
i
i
g
g
g
dig
://di
://di
://di
p
p
p
t
t
t
tp://
t
t
t
h
h
h
jiplakan. Saya bertanggung jawab atas keabsahan dan kebenaran isinya sesuai dengan
sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.
Demikian pernyataan
j.ac tanpa adanya tekanan nej.ac
j.ac ini saya buat dengan sebenarnya,
e
e
n
n
u
u
.
b.u
lijika
lib. mendapat sanksi akademik
libpihak
i
i
i
g
g
g
i
i
i
dan paksaan
dari
mana
pun
serta
bersedia
://d
://d
://d
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ternyata di kemudian hari pernyataan ini tidak benar.
ac.
nej.
u
ilib.
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
/
/
une
une
lib.
i
g
i
://d
.id
j.ac
lib.
i
g
i
://d
http
tp
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
/
c.id
c.
a
a
.
.
j
j
ne 091610101004
.une
.uNIM
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
ac
nej.
id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpiv
ac.
nej.
ht
.id/
.id/
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
RiscaidMufida
/
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
lib.u
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
h
.id
j.ac
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
ht
.id/
.id/
lib.u
digi
tp://
u
u
ilib.Jember, 21 januari 2013 digilib.
/
:/
http
Yang menyatakan,
ht
.id/
ac
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
dig
tp://
ht
ht
id/
id/
id/
id/
dig
tp://
.id/
.id/
.id/
d/
ac.i
ht
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
u
.id/
lib.u
digi
tp://
id/
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
ht
ht
ht
ht
id/
ac.
nej.
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
ttp
SKRIPSI
h
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ANALISIS HUBUNGAN
ANTARA TINGKAT.uPENGETAHUAN
DENGAN.une
ne
.une
b
b
i
i
l
l
i
i
g
g
igilib
i
i
d
d
d
/
/
/
SIKAP
PASIEN
MENGENAI
KEBUTUHAN
PEMAKAIAN
GIGI
TIRUAN
/
/
/
:
:
:
http
http
http
ht
PASCA PENCABUTAN GIGI DI KLINIK BEDAH MULUT
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
u
ilib.
dig
tp://
ac.
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
lib.u
ht
h
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
Pembimbing
lib.u
lib.u Pembimbing Utama igilib.:udrg. DewiKristiana, M. Kes
i
i
g
g
i
i
Dosen
://d
://d
://d
http
http
http
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
h
.id/
.id/
ac
nej.
lib.u
lib.u
ac
nej.
ht
ht
.id/
ac
nej.
h
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
ht
i
/dig
/
:
p
t
t
id/
ac.
nej.
.id/
lib.u
ht
id/
Risca Mufida
d
tp://
.id/
digi
tp://
http
.
NIM 091610101004
igilib
ht
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
u
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
tp
htOleh:
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
RSGM
.id/UNIVERSITAS JEMBER .id/
.id/
ac
nej.
tp
ht
Dosen Pembimbing Pendamping : drg. Budi Yuwono, M. Kes
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
httpv
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
id/
ac.
nej.
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
id/
id/
id/
ac.
nej.
ac.
nej.
ac.
nej.
Skripsi berjudul
ib.u
ib.u Tingkat Pengetahuan dengan
ib.u “Analisis Hubungan antara
u
ilib.
dig
tp://
ac
nej.
.u
.u
PENGESAHAN
http
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ht
.id/
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
igil
igil
igil
d
d
d
/
/
/
/
/
/
:
:
:
Sikap hPasien
ttp di Klinik
ttp Mengenai Kebutuhan Gigi
http Tiruan Pasca Pencabutan hGigi
ht
Bedah Mulut RSGM Universitas Jember”, telah diuji dan disahkan pada:
/
/
/
.idHari,
tanggal : Senin, 21 Januari
c.id
c.id 2013
a
a
.
.
j
j
e
.unJember
.une Kedokteran Gigi Universitas
b
b
i
i
Tempat
:
Fakultas
l
l
i
i
g
g
://di
://di
http
http
.id/
ac
nej.
lib.u
digi
tp://
Tim Penguji
/
.id
j.ac
une
lib.
i
g
i
://d
lib.
i
g
i
://d
/
/
c.iddrg. Suhartini, M.Biotechj.ac.id
a
.
j
.une
.une
b
b
i
i
l
l
NIP
197909262006042002
i
i
g
dig
://di
p
t
tp://
t
h
d/
ac.i
nej.
u
ilib.
dig
tp://
Pembimbing Ketua
id/
.ac.
nej
.u
gilib
i
d
/
/
:
u
ilib.
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
tp
id/
ac.
nej.
ht
drg. Budi Yuwono.
htM.Kes
NIP 196709141999031002
.id/
.id/
ac
nej.
id/
.ac.
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
ht
h
Universitas Jember,
nej
ac
nej.
lib.u
.u
lib
Mengesahkan
digi
gilib
i
d
/
/
:
http
http
http
tp
ac.
nej.
u
ilib.
dig
tp://
tp://
.u
gilib
i
d
/
/
:
id/
id/
ac.
nej.
ht Kedokteran Gigi
Dekan Fakultas
h
ht
Pembimbing Pendamping
ht
ac
nej.
i
/dig
/
:
p
t
t
.id/
ac
nej.
u 197306011999032001 lib.u
lib.NIP
i
g
i
digi
d
/
/
/
/
:
:
p
p
htt
htt
dig
tp://
lib.u
lib.u
digi
tp://
ht
/
nej
.id/
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
NIP 197012241998022001
ac
nej.
ac
nej.
id
drg.Hestieyonini
H. M.Kes
.ac.
nej.
drg. Dewi
ht Kristiana, M.Kes
.id/
.u
gilib
i
d
/
/
:
d/
ac.i
u
ilib.
dig
tp://
ht
h
d
ac.i
nej. Anggota
http
http
tp
lib.u
i
/dig
/
:
p
t
t
Tim Penguji
/
/
.id
j.ac
une
Ketua
ac
nej.
ht
drg. Hj. Herniyati, M.Kes
id/ 195909061985032001 ac.id/
c.NIP
a
.
j
nej.
ne
u
u
.
.
b
b
li
li
digi
digi
/
/
/
/
:
:
p
p
htt vi
htt
id/
ac.
nej.
id/
ac.
nej.
.id/
ac
nej.
.u
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
id/
ac.
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.u
http
gilib
i
d
/
/
:
http
ht
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
gilib
i
d
/
/
:
http
.id/
tp
gilib
i
d
/
/
:
http
tp
ac
nej.
.u
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
.id/
.id/
.id/
.id/
ac
nej.
ac
nej.
.u
.u
gilib
i
d
/
/
:
RINGKASAN
http
gilib
i
d
/
/
:
http
“Analisis Hubungan Antara Tingkat Pengetahuan Dengan Sikap Pasien
Mengenai Kebutuhan Pemakaian Gigi Tiruan Pasca Pencabutan Gigi di Klinik
Bedah Mulut RSGM Universitas Jember”; Risca Mufida, 091610101004; 2012:
69 halaman; Fakultas Kedokteran Gigi Universitas Jember.
Kehilangan beberapa gigi menyebabkan ketidaknyamanan dan memiliki
dampak pada kehidupan pasien seperti penurunan efisiensi kunyah, gangguan
kelainan bicara, memburuknya penampilan, dan terganggunya kebersihan mulut.
Oleh karena itu pada kasus kehilangan gigi haruslah mendapat perhatian yang
memadahi dan segera mendapat perawatan yang lebih lanjut yaitu dengan
menggunakan gigi tiruan. Jika tidak segera di ganti, maka akan terjadi migrasi, dan
rotasi pada gigi, erupsi berlebih.
Pentingnya pengetahuan tentang kesehatan gigi dan mulut akibat kehilangan
gigi, bukan hanya sekedar selesai dicabut langsung di biarkan begitu saja tetapi ada
perawatan lanjutan yaitu pembuatan gigi tiruan. Masalah utama yang terdapat dalam
masyarakat yaitu banyak masyarakat yang sudah mengetahui tentang pengetahuan
kesehatan gigi dan mulut tetapi tidak melakukan perawatan selanjutnya yaitu
pembuatan gigi tiruan. Selain itu juga terletak pada sikap mental pasien yang
merupakan gambaran kepribadian pasien dan motivasi pasien tersebut sehubungan
dengan perawatan prostodontik, sehingga erat kaitannya antara sikap dan
pengetahuan terhadap pentingnya mencapai keberhasilan dalam suatu perawatan
prostodontik.
Tujuan dari penelitian ini adalah mengetahui hubungan antara tingkat
pengetahuan dengan sikap pasien mengenai kebutuhan pemakaian gigi tiruan pasca
pencabutan gigi di klinik Bedah Mulut RSGM Universitas Jember tahun 2012. Jenis
penelitian ini adalah observasional analitik dengan pendekatan cross sectional.
Populasinya yaitu pasien pasca pencabutan gigi pada bulan Oktober 2012 di Klinik
vii
ac
nej.
ht
Bedah Mulut RSGM Universitas Jember. Besar sampel yang digunakan dalam
penelitian ini adalah 33,46 orang dan dibulatkan menjadi 40 orang. Penghitungan
besar sampel untuk populasi yang diketahui jumlahnya dihitung dengan
menggunakan rumus Slovin (dalam Husein, 2004) dimana sampel diinstruksikan
untuk mengisi kuesioner. Uji Spearman menunjukkan signifikansi