Ekstraksi dan Uji Stabilitas Zat Warna Bunga Rosella (Hibiscus sabdariffa Linn).
EKSTRAXSI DAN UJI STABILITAS ZAT WARNA BIJNGA
ROSELLL (Hibsc6 sabda.ifa. Llnnl
Skipsi
Sariana
Kinia
HENI MONIKA SARI
No. BP 06 132075
sl"
-bb
JIJRUSAN KIN'IA
F/1J(TJLT,IS
MATEMATIKA DAl{ ILMU PENGETAEUAN NLNN'
UMT'ERSTTAS ,{NDAT"AS
PADAIYG
2010
El{drskri dan Uii Strbilitos Zrt worm Bursa
RBettt
(Eibiw eb.l ilfa Linn)
H€triMotrik Slri (06
132
07t
Slrjrna Slins (Sl)ddm Bidrtrg Kinia F*trlras
Pengerlhusn
Mlt.nrtilr d.r lhu
Allm
Dibidbing ol.h Yefridr. n4si
d.r Dr Md Efdi
Penelitio lenlrng Ekslr.ksi dm uji siabilitas dei zl wma bunga tu*lla lelal
untuk mqs€lahui pensmh waklu ekstr,lsi
at
wa
a.tosi
in dari eksirot rosella, d mens€rahui
tedradap kandungo
kdabild al Ma tutosisin terhadap penS!run pH, sind matlhdi, lda
pddaq, de lma p€.yimpano pada suhu kamor, Pada proses €ksFotsi
didapatke h$il yds ma&sinum selma 120 menir Uji srabililai 2d wma bungd
o$lla dqgs p€ner h pH stabil pada pH 3 *lma p€nyinlaM 7 htri. p.nganrh
sind nrtahdi sbbil pada 30 meni! pene!ruh lma Fmansn stabil selda 15
dilat*d. Penclitis ini benujud
nenilptn)iapmu p€da.uhlqmtrs[b lqlma
7
m
pen)
trpMe.
r
$ama merup an salah saru
ror )-ang dapal membual produk neniidi lcbrh
mcndrik. .chingga dcfr pcngaruhi pcic.imd t.on,mer. OeDBan bd.kemlrdnlr]'r
jumlah dan muru ur p.qxfra at.ni.
industri pensolahan pangan ,ian
'e.ballsnya
men_vehabk& pedggunad pigncn scbrgni
at
wrma
!!oi
scmskin mcnurun.
ndnghilog sama sekali. llal ini likdcnrlli za1
pelvmasin(etik meniLikibcbcmpa kcLcbihan dianIldla, mudah diproduksi, fruhh,
nresklpun keh€adrmnyr tidrk
kekuftan Rlmo dan
vdx\i
*m. \rg
lebih baik dibandingkaD
at p.rada.lMl.
Alan lellpl, pengsunm pd{ma burhn serjnskali liLiak meDsikuri pe€rwd _r s
berlaku yailu penegundan tMg scringkali benebihan dad semesliDya. Dhanping iru.
heberqra te*dma simetikpun tcmyara riddi man digunakan ulluk patrgan karena
siLhl F lans Fksik,
ilu. perlu dlcd
bahkan bebe rap!
d
iantlrd-va beEifat kaAinolcnil oleh kaEnl
sumber sumbe. pewama
llami yan8
pcngoah.n pan8an sehingga dihasilkrn pewarna ]ang
dapat digu
mM
aL$
drlam
dcngr. hrrga reatil
mudh Baho tq*anr.lmidxpat dipor.leh drillndmrn ltrupun hcqan
Lrahan pe\€ma alani inl meLiputi pigmen yang sudrh le.dxprr dxllm hrhrn
atau tcrbentuk karena pemprcsesan Deberapa piSmcn
.ldi
ym! bdrrklerdrpatdi
de anrosimin. Unutunya,plqncnpiemen iDi berilattidak cuklf stlbllrrhadap panas, cahay€.dan pH rcncm Walau
scknar kna antlm lain klorcfil-
krdenoid.
bcgitu. pe*ama alami LmLmny3
tan in.
mM du
Pcmakaian zat lvama alam
iidak menimbulkan elek s.mpi'ig
m6ih lebih amro da.i prdr ar *rmr \ nrers
karcna silatnta yang non karsinolenik, teknologi penbualai
llal nri s)gat cocol untuk industri kecil dar
tadg.elaril
sederh3m.
mcncnean ]ang pMa sMr
ini scddg
.rt *nLd
kmem lndo esirdrerh rotis
digalakkon pcmerinlah untuk mdnunjMg konroditi ekspor. PengembaDga
alMlibrCi lndoncsia ncnrp.kan
r'
e
Mli
potcDsi y.ne bcsd,
t J,l- r'"'b 0I'norqnr|cdao..n.'rt"'l.rd."n.:
Abad ke
2l netupala abad yo.s
beroenEsi lingLaned. addla
zt sma sintelik yan4 hon letlrtuble
dm kldmsksla mensanggu lcsehalan, naka keadd ini diperknakon ako.
nenbdehitka kenbalj cilra at wama alm. oleh keena nu bdrblgli iumluhtlnblban tdg namptr n€ngbdilkM at wsma ake Dcmpmyai pfospek ydg
keknawltim alan
'lmpak linskmga. dari
Pilihu wamdya mendg
agak terbatd dibrndingktu Jengu pcwana
sinldis, karem itu pe u dlkenbugkan belbo8ai penelnian unruk leds mencei
pe*?ma alami dari berbagai banan
yds
ada di
alm. Tesnan ydg trengddu.s
pewana alami mielnya kuryir (lonins), jari Goklat
(kunins), jank (hijau), $ga (kunins),
Salah
stu
nmn).
rcn (cokrau, dM pinbs
pi8men yans dapat dicklrak
ddl
(tijau).
daun suji
ar
zt
nd6
(memn tua).{
lbmi
sumber bano
adalah
onlosioin,ans temduk Colongd senyawa tavonoid. Pigmen ini bcrlsa lerhadap
timbulny! wma meEn hingga bitu pada bebdapa bnnga, bmh dd daun. r hol6i
pigmen dapat dihkukm den$n
c@ neng€kshl halan den8
pclarut yan8 ssuoi kcpolamys dengd
solonson navonoid dianjurkd
nendenaluEi nemban
dilakuk
*l t4sm ,
zt ydg sku
P3da
dieksrrak. Ekslnkli ctryawt
susa &h
kemudiM
men8Eunakm
karena
Nm
bertunEsi
meldtkd pigren
tosimin
sehinggadapat kelud dari sel, serta mencesah oksidainavonoid Senyuwosolonsan
navonoid
lemauk
sehyawa
pole pula. Bcbcmpa
Pada
polr dd d.pal
pddt
dieksFaksi den8o pclann yang bedfnt
yanB beGilat
pold dilnlsranya
etanoL.
an, dm €lil
penelitid ini dilatukan ekshaksi bunsa osello ddem mmggunoko
air, sehingga pedu dilal.ake uji srabitilar
al
wEda
oslla
ierhadap b.b.6pa
veiab€l penalo . yaitu den8an nelihot tmdungdnya d€nsd paEmeier pH, loma
penyinpde,
pada suhu
kmd, pdsaruh sind
maleh&i, da. lmo pcna.asd.
V. KESIMPULAN DAN SARAN
BerdMktr p€neftid ymg
l.
2.
ielah
dilal n,
darsl disihputkd:
senalin laha vaklu ektrlsi, .ilai obsrbd senatin meninBkar.
Uji sbbilib tefiadap lingkungo pada pengmh pH lerhadap pdyinped
pds@h sinar naEhdl stlbil slms 30 neni! pengsruh
pemMas slabil padr selma 15 nqit pcmeasd, t ngd[ penyimpdur
srabil selm! 7 hEri,
shbil
slm!?
hdi.
Pslu dilshks penanbaian 21
aman dibidang k€sehota
ei jmr
pads ek$Fk bunga
n
ells yms
dmaplikai makdm.
Penu dipekjari l€bih lanjur tertladap stlbililos ekstnr bmgr rostts pada
l. lerlu dilotuto uji lebih hnjut uiuk nengetlhui konpond yds
terksdung didalam eksfak rosella.
DATTAR PUSTAKA
L
F.C Windno . Kimia Peern
ds cizi.
PT. Gnm€dio.
J
nt!.199?
Pensaruh trnpiEne,nosi ferha.La 9abililas v,'uw
Thtasiahih Budh Dwet (Swgiun c"nihi). losirui Pcrt&iu Boeo., BoE!!
2. S. Dian rndnyani.
3.
E. H, Hakin. A. A. Sjmsul, M. Luknd. Y. Mtulaa dd
,4l,ut Jurus Kimi! FN4PA.ITB. Bbdlng 1999.
S,
DidiM, Zat Wa d
a. S^nM. Kaelisid IrunsJ, Mass volunetis Ektcakti 7tt ttum Aluni d'ti
Rihpaq Ku'ryit (turtwinoid) .li Datdn Tdngti BerpergdttuL
Kinir nskulds Teknik UniveBitas Sebels Mdet. Sunkarta
5 o. M. Ande6e. dan K. Bndd.
Chetoistrr,
l@s'tel/jik
,.{,a/}ir dnl ,4ppli.atiab of
A thoctani lisnenls lron Floe.lt, Ftuik dnd vegetable! Avail4ble
htF//w.Uib.no/nokeEe-uib/SubprcjectT'2ol.htn'l
at
8, 2001,
6. T. Robinson. (ad!,9o, Oryati* Tlnbthoh ll,g!i. Edisi ke-6. Pentrj€mah
Kosdih Padmawinat!. ?endbir lTB. Bddmg 1995.
Andin T?kioloi Pe\|ana Alad.
Dii!€.1I D4emher2009
3.
hrpi//
M
g@gldekhlli. jak@
2002
.
W .!. kstsri, Wiiidri. Hanono dd stfr^tdi. Penataatan T,nbuhan"
Tunbulan S.basai Ztt vama /1la'. Balai Bew Penelitio dtr Pensembans
IndusiJi KeFjin dd Ba{iL to8}akarla 2001.
K
9. N Hidryat de E. A S^^. M. btd PNam AlMi
Aerisma SuFbeya 2006.
t..N6da.
ll.M.
Peneibii Trbus
wama lada RunEu Iorum sains. 2009 di aL€s 05 Desenber 2009
bdygp. Me,adpa Btnga Beryarna Eiru, h!'p.l
w
Chen-Iefryorg
2009 di akes 01 Desembei 2009.
12.
Ammda d4 Pnfra. 2008. (rara, Is, n,sel,ta, hnpi//Arddaprina.alossohe/
2003/ 10 / 02 /kh6ial rch - tosella /. Diakses longssl4 Desenber 2009
13.
tl
Maiymi dan l- Knstima.. Khasiat da, Monlaat Roella hitpr/wwrosellu
ts.blogspot.con. 200?. Dial$s bnggal 5 Deebbcr 2009
ROSELLL (Hibsc6 sabda.ifa. Llnnl
Skipsi
Sariana
Kinia
HENI MONIKA SARI
No. BP 06 132075
sl"
-bb
JIJRUSAN KIN'IA
F/1J(TJLT,IS
MATEMATIKA DAl{ ILMU PENGETAEUAN NLNN'
UMT'ERSTTAS ,{NDAT"AS
PADAIYG
2010
El{drskri dan Uii Strbilitos Zrt worm Bursa
RBettt
(Eibiw eb.l ilfa Linn)
H€triMotrik Slri (06
132
07t
Slrjrna Slins (Sl)ddm Bidrtrg Kinia F*trlras
Pengerlhusn
Mlt.nrtilr d.r lhu
Allm
Dibidbing ol.h Yefridr. n4si
d.r Dr Md Efdi
Penelitio lenlrng Ekslr.ksi dm uji siabilitas dei zl wma bunga tu*lla lelal
untuk mqs€lahui pensmh waklu ekstr,lsi
at
wa
a.tosi
in dari eksirot rosella, d mens€rahui
tedradap kandungo
kdabild al Ma tutosisin terhadap penS!run pH, sind matlhdi, lda
pddaq, de lma p€.yimpano pada suhu kamor, Pada proses €ksFotsi
didapatke h$il yds ma&sinum selma 120 menir Uji srabililai 2d wma bungd
o$lla dqgs p€ner h pH stabil pada pH 3 *lma p€nyinlaM 7 htri. p.nganrh
sind nrtahdi sbbil pada 30 meni! pene!ruh lma Fmansn stabil selda 15
dilat*d. Penclitis ini benujud
nenilptn)iapmu p€da.uhlqmtrs[b lqlma
7
m
pen)
trpMe.
r
$ama merup an salah saru
ror )-ang dapal membual produk neniidi lcbrh
mcndrik. .chingga dcfr pcngaruhi pcic.imd t.on,mer. OeDBan bd.kemlrdnlr]'r
jumlah dan muru ur p.qxfra at.ni.
industri pensolahan pangan ,ian
'e.ballsnya
men_vehabk& pedggunad pigncn scbrgni
at
wrma
!!oi
scmskin mcnurun.
ndnghilog sama sekali. llal ini likdcnrlli za1
pelvmasin(etik meniLikibcbcmpa kcLcbihan dianIldla, mudah diproduksi, fruhh,
nresklpun keh€adrmnyr tidrk
kekuftan Rlmo dan
vdx\i
*m. \rg
lebih baik dibandingkaD
at p.rada.lMl.
Alan lellpl, pengsunm pd{ma burhn serjnskali liLiak meDsikuri pe€rwd _r s
berlaku yailu penegundan tMg scringkali benebihan dad semesliDya. Dhanping iru.
heberqra te*dma simetikpun tcmyara riddi man digunakan ulluk patrgan karena
siLhl F lans Fksik,
ilu. perlu dlcd
bahkan bebe rap!
d
iantlrd-va beEifat kaAinolcnil oleh kaEnl
sumber sumbe. pewama
llami yan8
pcngoah.n pan8an sehingga dihasilkrn pewarna ]ang
dapat digu
mM
aL$
drlam
dcngr. hrrga reatil
mudh Baho tq*anr.lmidxpat dipor.leh drillndmrn ltrupun hcqan
Lrahan pe\€ma alani inl meLiputi pigmen yang sudrh le.dxprr dxllm hrhrn
atau tcrbentuk karena pemprcsesan Deberapa piSmcn
.ldi
ym! bdrrklerdrpatdi
de anrosimin. Unutunya,plqncnpiemen iDi berilattidak cuklf stlbllrrhadap panas, cahay€.dan pH rcncm Walau
scknar kna antlm lain klorcfil-
krdenoid.
bcgitu. pe*ama alami LmLmny3
tan in.
mM du
Pcmakaian zat lvama alam
iidak menimbulkan elek s.mpi'ig
m6ih lebih amro da.i prdr ar *rmr \ nrers
karcna silatnta yang non karsinolenik, teknologi penbualai
llal nri s)gat cocol untuk industri kecil dar
tadg.elaril
sederh3m.
mcncnean ]ang pMa sMr
ini scddg
.rt *nLd
kmem lndo esirdrerh rotis
digalakkon pcmerinlah untuk mdnunjMg konroditi ekspor. PengembaDga
alMlibrCi lndoncsia ncnrp.kan
r'
e
Mli
potcDsi y.ne bcsd,
t J,l- r'"'b 0I'norqnr|cdao..n.'rt"'l.rd."n.:
Abad ke
2l netupala abad yo.s
beroenEsi lingLaned. addla
zt sma sintelik yan4 hon letlrtuble
dm kldmsksla mensanggu lcsehalan, naka keadd ini diperknakon ako.
nenbdehitka kenbalj cilra at wama alm. oleh keena nu bdrblgli iumluhtlnblban tdg namptr n€ngbdilkM at wsma ake Dcmpmyai pfospek ydg
keknawltim alan
'lmpak linskmga. dari
Pilihu wamdya mendg
agak terbatd dibrndingktu Jengu pcwana
sinldis, karem itu pe u dlkenbugkan belbo8ai penelnian unruk leds mencei
pe*?ma alami dari berbagai banan
yds
ada di
alm. Tesnan ydg trengddu.s
pewana alami mielnya kuryir (lonins), jari Goklat
(kunins), jank (hijau), $ga (kunins),
Salah
stu
nmn).
rcn (cokrau, dM pinbs
pi8men yans dapat dicklrak
ddl
(tijau).
daun suji
ar
zt
nd6
(memn tua).{
lbmi
sumber bano
adalah
onlosioin,ans temduk Colongd senyawa tavonoid. Pigmen ini bcrlsa lerhadap
timbulny! wma meEn hingga bitu pada bebdapa bnnga, bmh dd daun. r hol6i
pigmen dapat dihkukm den$n
c@ neng€kshl halan den8
pclarut yan8 ssuoi kcpolamys dengd
solonson navonoid dianjurkd
nendenaluEi nemban
dilakuk
*l t4sm ,
zt ydg sku
P3da
dieksrrak. Ekslnkli ctryawt
susa &h
kemudiM
men8Eunakm
karena
Nm
bertunEsi
meldtkd pigren
tosimin
sehinggadapat kelud dari sel, serta mencesah oksidainavonoid Senyuwosolonsan
navonoid
lemauk
sehyawa
pole pula. Bcbcmpa
Pada
polr dd d.pal
pddt
dieksFaksi den8o pclann yang bedfnt
yanB beGilat
pold dilnlsranya
etanoL.
an, dm €lil
penelitid ini dilatukan ekshaksi bunsa osello ddem mmggunoko
air, sehingga pedu dilal.ake uji srabitilar
al
wEda
oslla
ierhadap b.b.6pa
veiab€l penalo . yaitu den8an nelihot tmdungdnya d€nsd paEmeier pH, loma
penyinpde,
pada suhu
kmd, pdsaruh sind
maleh&i, da. lmo pcna.asd.
V. KESIMPULAN DAN SARAN
BerdMktr p€neftid ymg
l.
2.
ielah
dilal n,
darsl disihputkd:
senalin laha vaklu ektrlsi, .ilai obsrbd senatin meninBkar.
Uji sbbilib tefiadap lingkungo pada pengmh pH lerhadap pdyinped
pds@h sinar naEhdl stlbil slms 30 neni! pengsruh
pemMas slabil padr selma 15 nqit pcmeasd, t ngd[ penyimpdur
srabil selm! 7 hEri,
shbil
slm!?
hdi.
Pslu dilshks penanbaian 21
aman dibidang k€sehota
ei jmr
pads ek$Fk bunga
n
ells yms
dmaplikai makdm.
Penu dipekjari l€bih lanjur tertladap stlbililos ekstnr bmgr rostts pada
l. lerlu dilotuto uji lebih hnjut uiuk nengetlhui konpond yds
terksdung didalam eksfak rosella.
DATTAR PUSTAKA
L
F.C Windno . Kimia Peern
ds cizi.
PT. Gnm€dio.
J
nt!.199?
Pensaruh trnpiEne,nosi ferha.La 9abililas v,'uw
Thtasiahih Budh Dwet (Swgiun c"nihi). losirui Pcrt&iu Boeo., BoE!!
2. S. Dian rndnyani.
3.
E. H, Hakin. A. A. Sjmsul, M. Luknd. Y. Mtulaa dd
,4l,ut Jurus Kimi! FN4PA.ITB. Bbdlng 1999.
S,
DidiM, Zat Wa d
a. S^nM. Kaelisid IrunsJ, Mass volunetis Ektcakti 7tt ttum Aluni d'ti
Rihpaq Ku'ryit (turtwinoid) .li Datdn Tdngti BerpergdttuL
Kinir nskulds Teknik UniveBitas Sebels Mdet. Sunkarta
5 o. M. Ande6e. dan K. Bndd.
Chetoistrr,
l@s'tel/jik
,.{,a/}ir dnl ,4ppli.atiab of
A thoctani lisnenls lron Floe.lt, Ftuik dnd vegetable! Avail4ble
htF//w.Uib.no/nokeEe-uib/SubprcjectT'2ol.htn'l
at
8, 2001,
6. T. Robinson. (ad!,9o, Oryati* Tlnbthoh ll,g!i. Edisi ke-6. Pentrj€mah
Kosdih Padmawinat!. ?endbir lTB. Bddmg 1995.
Andin T?kioloi Pe\|ana Alad.
Dii!€.1I D4emher2009
3.
hrpi//
M
g@gldekhlli. jak@
2002
.
W .!. kstsri, Wiiidri. Hanono dd stfr^tdi. Penataatan T,nbuhan"
Tunbulan S.basai Ztt vama /1la'. Balai Bew Penelitio dtr Pensembans
IndusiJi KeFjin dd Ba{iL to8}akarla 2001.
K
9. N Hidryat de E. A S^^. M. btd PNam AlMi
Aerisma SuFbeya 2006.
t..N6da.
ll.M.
Peneibii Trbus
wama lada RunEu Iorum sains. 2009 di aL€s 05 Desenber 2009
bdygp. Me,adpa Btnga Beryarna Eiru, h!'p.l
w
Chen-Iefryorg
2009 di akes 01 Desembei 2009.
12.
Ammda d4 Pnfra. 2008. (rara, Is, n,sel,ta, hnpi//Arddaprina.alossohe/
2003/ 10 / 02 /kh6ial rch - tosella /. Diakses longssl4 Desenber 2009
13.
tl
Maiymi dan l- Knstima.. Khasiat da, Monlaat Roella hitpr/wwrosellu
ts.blogspot.con. 200?. Dial$s bnggal 5 Deebbcr 2009