Analisis usaha Ternak Kerbau pada Ketinggian Tempat yang Berbeda di Propinsi Sumatera Barat.

An,kisusrha Temrkr(fbatr

pada Kdn,gsiro l.rmpllrans Rftb.d. di
PnrpiniiSrmirem B3D.

ol.h: Lid]. trebiix
(l)i huahb,mbin-qan

l). ir.rrlrinu(

MSPd.n D.

t. tlcddi.

Ms)

ABSTRAK
Tehak k.lhrr lenebar llas di propinsi sumarea tsr.ai lrfS m.mpuyai
roposnfi Rilatah sMsd benr.iar
dari d tu sampat bcrsdombrns dan
'ntrai

b{rbrkil Keli"glLai rcmprL }aD8 hcAcda
di Pnpnsi strmarE Brril rt
b{Ff3.irh rcrhadap perlannoncc ueha rcniat ksbru Dlhun prda kclii!!,rr
maDa lsig lcbih mcngun{unskrn rcrhadap ds'tii rcmrtt [erbau b. trm diker ui.
Penelniu iri bcnrium mrLk rnengcr.hri profil ue cm& kerbd,. mengaiat(is
tn3k.l kcunruneaD
drriusah.lennk kcrbrr dan mngaralnis hftor
r. ' .npi1 rh'etrgdiCctulch
r "1, ,,n .n
drrdn \cdan! drn J, rmi i',-A d' lrunin{\unrtr,Bj
nJetude
drlunrkan ad'lah nidoJc {nc!. .J.nn drir deti,n pcnctiriri
iii adabh d a"-idr
p. r.r Jan dara scktrndcr Dara primer dipcroch dcnsrD
inciglrnrkan ktrnion.r n.t.tuirtrsaican tmlsung d.trlan 27 perrmk tclbau di
Nasari sungri i'nu
Ranah pcsisi Krblparcd pcstsn seralan
u'rul daramn rcidih.2j peicmak kclb diNag$iUatah Air KeimrLan v K.ro
' urtuk ddann scdaD!
Sungri sarik Krbuparcn Padms Parirma'

dm 2l percmak
hedru dL Nrgari tsaru lh),utre K.camutr Lrfth saso |rhbrn Krbupdrln Linra
Puluh Ko.a unlukdrranf riiSgi Drrr se[LderJipe;]eh d& tinansj raf{ rrrtia i
'i- 1! J.10,' t.
I
Hasirps'cririin m.nunjuLkai tiaJilr bcrdasaAan proritusrh, rcmrk k ha!
iL Llilhd lr'. , r
,- "r o./ "r ..pu I. d,
'.L-". 1,5 J '.,r .d3nj, n lrrr,".-r,.d.at, I .-rh,,
.r!t. .^,n
d,bt.ik
bciuF
nrrpu(
aLxnr
d daFr dmi mnrnplr $trma djepas di
)ang
padrng pen]]3onbatMn Sccrm umun
'.'gkondn $r. psrenjak di drrraD ,;Dd,h.
darann sedrng dai ddlara' riieei ncndutung uir,t p.nsembanBai us$r rernat
Lerbau. m.skipm dari scgi liigkd pendidild nusih rendah d.ng mcicmptrh

p.ndid ln sdamr 6 rahun. da{ia trmlr nclc.nd ke atr m6rh dalaDr kar.Lo.i
' LrL o.ni.'ldrr r .n r r, bu dr'p ... , I ll0 rihun drn runla[ dnlsora keturrgr b.rt]sar rrhrd .1-7 onng D.r rsper
.lonohn usrha remak kftlilu. jika d lihn dari \kata usaha. raL rara l)eiSuj$a,
'
L.'b.,. r,
.e

aJ

F.nambahan

Icr.l

,r. "r,.\p! t10 de .,n,T,
,.,.r..pc.ci..\
ru r1..{ Ln de,! ..,"J, ,{ .t.,te1ne.
kcrbru rcnnig!i .ddtrh dari kctahi.m

dln 0.76 ckor,rpc(mrklahtri d dari.an
Itr r '. d \ .b.l-


\,^r,

r.nrk \akni

rinla Tinltd tetarjirii

m' rrDr,ior'dn.

1.02

rcmak k.lblu di

o"r tr .1 ,,i:
i u;tr.,.."in,,.t,

.

' '.D'lr. '$rin nu jaBk bcnnrk di datani tundatr tebih pcndek
panaig penggernhaaai.

dripada di dm.rn scdrtre dm drlani iiriggirrkni lt hut.n, hat ini nunglin

Pmlinsi su'narcn Br.n
ntrhr

da'iJ r s.mp.

D.nifuiri]

b. !.i.j

lopos.ali *ihyah sxiSat

bcrgdombrn! dm btrbukit deDg kcri,,Bgai lc

i8r

d

i


triul. hur $ li)ah Sumden llrrardibas kcdilim ligr brglm_vair dnarrn rendrli.
ddarxn s.dm! drn dalr.an rlnggi. Drlaran .cndah rerdaplt

ne,narjaigdffiPr\istr
da.nh dlnsrr

h4ai

dm

n

d$

sc

d

basi.n bral rmg


srnrN, rc Pasmm tsrrrr llrgiririn(nrcrup.kan

s.din!dcnsm Lopog.rri

drr

sx,nfr [ctu,lir]rng mclipuri

! mur Koh rrdatr!. Kabuparci Prdrns l,rrirmrn. selrhagri KrlnrF.n

.\gam drn Pasrman. aian-qlan di bagia' uh.r Drcruplkai darara rinlgi lcp.ni

Krhuplci s.ok. Krhlfnd'
).hrgirn Kabuprten

lr

ari


l)drl

Krbtrprrn l_imr rtrltrh Ko!.

grm

Ptulr.n Pcrc!p.ri Pcdraprirn S\rlembrdr
l0l,l

ran-q

r)a3

f3 sopi (P2sDs)

pmna rcnir[ lc.brtr dinilri.uklp s3trillkai

ldxhmm

lhrssr}l


prnsan

tnL

sehrEai

dr-!in!

\rpi padr rahm

dibe.irrn ridrk

'Itfl,rk
choG{(.]

hrilr

srpi


mcnopmg

hrnpt scuruh ! h].h lndon$ia

dan

D rih4 dar rarg!( pcncrpaian sqasenr6ada

20r.1 mcndarans rnaktr

l).lh.riai 1-iru srngguh hans

l]adr pcrLenbxig lsnak slpi stur lerapi ilLlr Drda rcriat

kcrbau lcbih u'ssul

srstr Lcbh rendri 4:l %

*p. ,sll/rt,r


rnrl

Lclenedimn dai kccukupai d.gingrrhm 20 i4 La.cia

dr-lins terbrtr dL[on\un\i di

q,ins dikenar
da-!lng

rrhun

ditrrgdkm pcncrinbn daLam.angki pc rciuhd akin drglng lrpi dxtrm

nelcn mcij.drlm

:.t.mr

dan

dia srpi drlam

beberapr

drri$pi. Lillum yLu

J/r,.r.J. p.Dghas I dtErnt sc6tr1(h

Lcbih

trl t".tt \itlt

hrl. rtrbre lari
rinsgi 65 % drri

a Rtt!,

&nxt.j.

ds,

dagingnyr tldrk bedr dari dagins sapi jika dimrsr[

be.an*. Sehii itu. konveGi nrkan bcmdu Rndrh. dcrg

menealami k.sulnan

scdilir protir supLerner ne',.iididaglng yrDe bait
mcrupakin

lc.n* Iangjimk.lurt, m6a pndukifnya

Dis rping

kerbru

sonral prnjans (masih d.pa(

bcnnrk dan meryusui t)rda unur 20 bnuD dnigad kondnt

tr'ud.)

rch.k

ru

saDra

dctr!.i rcnak

Olch krrena iru. rsun88uhn!3 ptusp.k masa depln rcmat te.hal srngar

bri[ dimrna

keuneBulan lemak

dai rcschdrm (Talib

kcrbru erup*an h]nruh

nrasr,aEka! sad.r giTi

dan 1r1ib.2007)

Menu.ut Ba,nurlin

dalrr rcnr.ng [ondis]
basdr srmnri deDSan

d,i

Muhmrmrd (2007l.

tcrba

droar

bc*.nhrnr

hi{

rsmekosisrcn ydns sangar lmr dari d.cnh derem koidiri

lofdisi kcring Hal ini *b.gai damprk

peDerruh

lidlkmlan

telah mcnradikan suatu cvoLlsi sch rgga limhll se'nacrm sub lrtrp [crb]u, scpcni

lcrb

ktrhru vrnf bobadad b.srr drn yaig bcrbrdan ke. . d.n kcrbau yan8

b$bcd. darr rahrn rerhadrp

r.^$ur,

c.krrai prn6

Mclihar kcmampran edapdsi [erbatr

pergembaig!tr did phrsbr.rn keft.u Jrpai ditr[trkatr dr binyrk daemh

vuh.nnd. 2007)

rllardjdsub.oio. 2006 daan Bahunlim drn

Namun unrrk

dcmFnneh aunssi no*nlo8i ftuli ruhuh. kob.u masih memcnuk.n remp $rrtt

b.dubrns

rr!

arau ber.nd3n

diri di

r;

se6agai

atrbd dari [elen & kc ng.r [erbau

berkcnbadlnvi ridak \cbrit ne.kenbanSai tdenjar kcri,rerl sapr

Proni'Ni sutrrlcm Barir

lr.hali!5

scrclah

nrtupr[rf

NAD drn sunnrera

propinsi kerga rerhsar poprtas]

ur.ft

,liludp wnd$alari dai Brmtrali (2007).

sumrrr ncfuijukkf

\!r&u

k$crLaiar

sch!ruf poptrlasi

Menu.ut

sunberdar,a

&n kllir,*rn

lcrb L di sumlera

troirmus (2005) yaig

ltom (SDA) puau

untuk p.nlcmbansaf renEk

Bm.r rahun 2001-2007 daprl ditihai

\.

KTJSI\IPL:LAN DA\ SARAN

Bcratrsrton p!n.tniri !atr! r.ah nenu

lcmrl lcdrL p]dr kdigtiri

(cnrpr(

]

c trtrkan

3 bcrbcda di

DreDgeiir

pqiidi

rnrlni\ usrhr

SLnarer Ba

r

r.l.drpddixnbl[esinpu]i.!lir$ b(ilur

L

l,rofil ulrhr EnD( lnb.tr di drlr.an

A\Peli rehr

s

usrhr

Jcni\ hibn trDg

ddfin

diFlhy.

tcrcmrk

l

r!!r\tun
hrtr

dr

|[i.mxr

drrrar r.idrh. drrrni s.d.rg

otrt prt rin!

|[d] trtrllrnj-r irhh hijrurn

lins.ci.

!.dmrg dan dahmtr rnjllL

rcnd lcdxL

drn dahmtr ri.!.qi .drhh jcni\
lc.ntrk [crbau

r&.h, dalani

lJi

drhEf

dibcrikrtr

5cn.ng

dai

t.r.(tr

ddr.

tr{,

pfuduksi dai rupruJtrlri rennk kdhal

d.n!

naidrr

ofi it

)riru 26.67r; di {larrnf

s.drDg dM l$.11% dr Jdara'

]\sltl

'.drh.

1667% di

diri,n

d'ig!

s.sirl tr!ari. rcmrk [.nLU

scc!rt I'num konJisi

$

dda'M ri,'Lsim.nJulung

dii sc!iring[rl

aL

Nrcfrr[ di drhn r.nJrh dah'ai rdrng dai

mr

nene.,ibrnlrn uehar!mil,

[enru

pcndidikaf inasiI rcndrh detrBM n!nempuh Ndd

d

\4c![ipun
a,

r

ajna

6 bhtrf (j6..110/, ndrm .2ranrd umr percniit t.rbau di ddann rtndah.
d4ar.r sdms

dan

drraDr ri,,ggimaslh drlrD

5r uriun, pc'gxhm
dnn

trrrgori$ir

h&n[t k!.brr .utrlll lrm )arL

tNdrlljtlab :]5,
lt 20 rxhun (4_]%)

ltrmlahangsorak.lu2r.a[skLarr rr]t-7orrn!daaintrtur.!a(61.67olil

,\bidi',.

z

2002. Pln$mukan

srpil'.tons

I'l

gro Medr

Puial..lak.na.

ad,rrdi. K. lcluh. s I'ui R Jrn u!. 1007 Sosiolsasi dri implemenb\i
pclhdkrn genehl kcdau lumpl' (rv,,,t ntlri,/,] mclahii lcl olo!
iNcininasi burr.n d Kabtrparen lralanghd. Propini J.nbi Pnsid
'g
\.lnirrrdln Lolake!-r NasiomL Lehr'lcmrl K.4iu Jrnhi.z2 l:l Juni
2007. Pus l'eneLiria' dar PcfgrnhrnSrn Pdemrkan Bogor
,\dGlLr!..

A

1982 llmu

Lrsar,a

lrii

Alurnri. uandung

Aregucni. A dan lr Trnq,l.nninlsih 2007. KengaaD bobol brdm dm
m.donetktubuh l.dau sumba*! trDilh trirtk Nngscmukm. I'.osnLin!
Scmi'r.daf Lok LaryaNasomltrsahr lc'nrlt Kc.bttr Jrmbi.22 2llrni
1007 hsar P.relrirndrn l'!ngonbrngrn PctirrL.i, Bogor

lladlirr. N.

l99l

l'ennan sub\cll.r ljctnrkatr drlan t eltofomirn lndon.ia
AsD.k lintkun!.n h,dup F hrdap pengembtngan plrlndan. KumpulaD
Porl iirn lL'il Pci.litjan lrniveuirrs ndah\. Prdrd!

{ irlib

1007 Sr€lc! p!tr3.N,rngan p3rbibilan cmak l$biu
{lad Lokrar}a Nasonl trsrhr lemal Kcrbau. Jrnbi.
22 l:11trn12007 Pusa. Pctr.liriri drn I'engem6rngan I'olcmalon. Bo!.r

Rrhri. S.

dri

PGidi',s semln

mrd. 2007 snmsi dri kchemdan tma[ kerbrtr dr
lndoi.sr ltosidin! Scnimr dri Lokrkat"a Nasiont trsahr Trmalt
K.lb Jambi. 21 2r lutri 1007 Pusn I'eDellrirn Jan l'j.ngcmb.ngln

BamRLin d!tr Muha

Birnoh N R Matu.drn N.jir 2007 PdliusahrdaD kontibusitcmrt kc.brtr
krlaig dalam mcnduliutre s*aseDn[dr dxsin-! ]rJl0 di Krlimaihn Ti'nur.
Pmsidirg Seminar din l.krlr.]a Nasi.mL Lr\aha lcm.l Kc.bau rlnhi.
22 2:l Juni2007 Pusar ltnciilirndan PrnrombaiF

tsrtuliniE J dan lnb.i ltsl
pidr kcrbau Ji lasr ilrd
BPS K.buparei l-ima PrLuh

KemuDgkimn peningl .n iisctr'iitri burbn
ltoleL l'jencl irn Univc6iras ll$'ntddin.

Kora 2009 lrch

Sago Hrlab.n

200312{}09 B&tai PNxr sraiGrik Krblprren

tsPS

d.lini

A03ka

Lin. Pulrh

Kora.

lirbupn.r l'adrn! Pari.nrn 1009 Kecrrnahn vll Kolo sci s.i* dala i
l\ntka 1009 Brd.n tusar sraristik Krhtrl)acn Prdan! Pm.man, Fadrtr8