Perlukan UU Penyiaran Direvisi?
P ik ira n R a k y a t
o
o BA
Senin
1
17
.Jan
2
18
3
19
OPeb
20
@
Mar OApr
P e rlu k a h
Rabu
7
22
o
Kamis
8
23
OMei
o
e.Jumat
OJun
OJu/
OAgs
OSep
b u d a y a , a g a m a , k e w ila y a h a n , d a n k o m u n ita s p r o f e s i, m is a l p e d a g a n g p a s a r , p e ta n i, d a n
d a n g -U n d a n g
N om or
3 2 T a h u n 2 0 0 2 te n ta n g
P e n y ia r a n m e n g e m u k a .
s e b a g a in y a .
K edua,
p e le m b a g a a n
K PI di
d a e ra h .
U n d a n g -U n d a n g P e n y ia r a n m e n y a ta k a n , K P I p u s a t d i-
sanakan
h in g g a s a a t
in i, m a s ih b a n y a k h a l
y a n g b e lu m b is a d iim -
danai A PB N dan K PI
d a e r a h d id a n a i A P B D .
H a l itu d ia tu r P a s a l 9
p le m e n ta s ik a n d e n g a n
b e r b a g a i a la s a n .
P e r ta m a ,
m a s a la h
p e m b e r ia n k e s e m p a ta n
h a k h id u p k e p a d a r a d io k o m u n ita s .
W a la u p u n U U in i s e c a r a je la s m e - n y a ta k a n , r a d io k o m u n ita s k e b e r a d a a n n y a
d ia k u i, d a la m k e n y a ta a n n y a p e m e r in ta h
b e lu m ju g a m e m b e r ik a n iz in k e p a d a r a -
ayat
ta ta c a r a p e m b e r ia n iz in b a g i r a d io k o m u n ita s b e lu m d ite r b itk a n . B a y a n g k a n
s u d a h d u a m e n te r i b e r g a n ti d a n s a tu
m e n te r i m a s ih m e n ja b a t, te ta p i tid a k
a d a s e o r a n g p u n y a n g m a m p u m e n y e le s a ik a n m a s a la h in i.
(6 )
3 2 /2 0 0 2 .
p u s a t,
m a s a la h
u n tu k m e n ja la n k a n
UU
N o.
B agi
KPI
m u n g k in
p e m b ia y a a n
w e w e n a n g , tu g a s ,
k e w a jib a n , d a n f u n g s i k e le m b a g a a n
tid a k
te r la lu
m e n g a la m i
k e n d a la
m e n g in g a t d u k u n g a n D P R d a la m m e m b a n tu p e n g a lo k a s ia n
c u k u p k u a t.
a n g g a ra n
KPI
B e r b e d a d e n g a n k e n y a ta a n d i d a e r a h .
D i k a la n g a n e k s e k u tif d i d a e r a h m a s ih
te r ta n a m k e s a d a r a n , k e b e r a d a a n
m e n im b u lk a n
b e b a n a n g g a ra n
KPI
bagi
d a e r a h . K e s a d a r a n s e m a c a m in i m e m b u a t p e m e r in ta h
d i b e rb a g a i d a e ra h
A ta s d a s a r itu , a p a b ila d ir e v is i, U U in i
e n g g a n m e m f a s ilita s i K P I d a e r a h . D i
b e r b a g a i d a e r a h , K P I d a e r a h d id a n a i a la
s e h a r u s n y a m e m b e r ik a n b e r b a g a i k e m u d a h a n k e p a d a r a d io k o m u n ita s . M is a ln y a , p e m b e r ia n iz in r a d io k o m u n ita s
'k a d a m y a . N a h , a p a b ila U U P e n y ia r a n
in i d ir e v is i, s e y o g ia n y a p e m b ia y a a n K P I
d i d a e r a h d ib ia y a i A P B N . D e n g a n b e g i-
c u k u p d ib e r ik a n p e m e r in ta h
tu , K P I d a e r a h tin g g a l b e r p ik ir u n tu k
m enyusun
k e b ija k s a n a a n
p e n y ia r a n
k o ta a ta u .
k a b u p a te n ta n p a h a m s o le h m e n te r i.
K e b ija k s a n a a n te r h a d a p r a d io k o m u n ita s in i s e y o g ia n y a d ib e r la k u k a n p u la te r -
ONov
ODes
D ire is i?
3 2 /2 0 0 2
g b e rb e n -
tu k b a d a n h u k u m y a n g d id ir ik a n n e g a r a , b e r s if a t in d e p e n d e n , n e tr a l, tid a k
k o m e r s ia l, d a n b e r f u n g s i
e m b e r ik a n
la y a n a n u n tu k k e p e n tin g a n m a s y a r a k a t.
K e n y a ta a n n y a , m a s ih te r a p a t p e r n e r in ta h d i d a e r a h y a n g m e n g o p e r a s ik a n
r a d io
m a s a la h
W a c a n a r e v is i in i b is a
d ip a h a m i
m e n g in g a t.
s e ja k U U in i d ite r b itk a n
dan
d ila k -
m e n te r i te n ta n g
OOkt
b lik m e n u r u t P a s a l 1 3
a d a la h le m b a g a p e n y ia r a n
ACANA
te n ta n g r e v is i
U n-
n g a n a la s a n p e r a tu r a n
Minggu
10
11
9
12
13
14
15
16
24
25
26
27
28
29
30
31
M . Z . A L -F A Q IH
d io k o m u n ita s d i s e lu r u h I n d o n e s ia d e -
o
Sabtu
V U P e n y ia ra n
O le h
W
6
5
4
o
o
Se/as a
p e m e r in ta h
d a e ra h .
P a d a h a l,
m e n u r u t U U 3 2 /2 0 0 2 , k e b e r a d a a n r a d io p e m e r in ta h in i tid a k d i
. d i d a la m
s is te m p e n y ia r a n n a s io n a l.
M a s a la h la in y a n g k e r a
d ija d ik a n
a la s a n a d a la h p e n g e lo la a
keuangan
n e g a r a n y a . B a g a im a n a m e k a n is m e p e r ta n g g u n g ja w a b a n k e u a n g
k a la u r a d io p e m e r in ta h itu
n e g a ra n y a
e n ja d i r a -
d io p u b lik . N a m u n , p e n o la k a n
in i
b e r d a s a r k a n p e n g a m a ta n p e n u lis k a r e na keengganan pem da m el paskan kem a n d ir ia n r a d io p e m e r in t
yang ker a p d ija d ik a n c o r o n g p e m e r in ta h . A p a b ila U U P e n y ia r a n
in i d ir e v is i, l)~b a ik n y a d ila k u k a n p e n g a tu r a n le b ih je I a s d a n o p e r a s io n a l te n ta n g le m b a g a
p e n y ia r a n p u b lik in i. D e n g a n d e m ik ia n
k e b e ra d a a n n y a
d a p a t la n g s u n g
d ir a s a k a n p u b lik . D i lu a r n e g e r i, k e b e r a d a a n le m b a g a p e n y ia r a n p u b lik b e g itu
d ir a s a k a n m a n f a a tn y a o le h m a s y a r a k a t
sebagai
p e n y e im b a n g
le m b a g a
p e n y ia r a n
s w a s ta y a n g b e r o r ie n ta s i
p r o f it. C o n to h le m b a g a p e n y ia r a n p u b lik y a n g b e g itu d ic in ta i m a s y a r a k a tn y a
a d a la h A u s tr a lia n B r o a d c a s tin g C o r p o r a tio n ( A B C ) d i A u s tr a lia .
K e lim a , m a s a la h p e n ja tu h a n
sanksi
o le h K P I te r k a it p e la n g g a r a n is i s ia r a n ,
h a l in i d ia tu r d i d a la m p a s a l g g U U N o .
h a d a p 1V k o m u n ita s . D i I n d o n e s ia , r a -
y a n g a k a n d ite r a p k a n d i d a e r a h ta n p a
h a r u s d ip u s in g k a n d e n g a n a n g g a r a n .
K e tig a , m a s a la h m o n o p o li p e n y ia r a n
3 2 T a h u n 2 0 0 2 . N a m u n , ta ta c a r a p e n ja tu h a n s a n k s in y a , p r o s e d u r n y a d ite ta p -
d io d a n 1V k o m u n ita s in i u m u m n y a
b e r b a s is p a d a k o m u n ita s p e n d id ik a n ,
d i I n d o n e s ia .
U n d a n g -U n d a n g
N o.
3 2 /2 0 0 2 te g a s m e n y a ta k a n , m o n o p o li
k a n o le h p e m e r in ta h . A p a b ila r e v is i in i
ja d i d ila k s a n a k a n , U U in i s e y o g ia n y a
itu d ib a ta s i s e b a g a im a n a
m e m b e r ik a n k e w e n a n g a n k e p a d a K P I
u n tu k m e n y u s u n p e r a tu r a n
engenai
ta ta c a r a p e n ja tu h a n s a n k s i y a n g m e n ja -
te r m a k tu b
di
p a s a l ix a y a t ( 1 ) d a n a y a t ( 2 ) . K e n y a ta a n n y a , n o r m a P a s a l 1 8 in i m e n ja d i
tid a k im p le m e n ta tif k a r e n a
pp N o. 50
T a h u n 2 0 0 5 te n ta n g P e n y e le n g g a r a a n
P e n y ia r a n L e m b a g a P e n y ia r a n S w a s ta
m e m b o le h k a n
se se o ra n g
m e m ilik i
b a n y a k le m b a g a p e n y ia r a n d e n g a n p e n g a tu r a n p a d a k e p e m ilik a n s a h a m n y a .
D e n g a n b e g itu p p p e n y ia r a n in i m e n g o r e k s i n o r m a y a n g b e r is i la r a n g a n m o n o p o li d i b id a n g p e n y ia r a n s e b a g a im a n a
d ia tu r d i d a la m U U P e n y ia r a n .
K e e m p a t, m a s a la h k e b e r a d a a n le r n b a g a p e n y ia r a n p u b ik . U n d a n g - U n d a n g
N o . 3 2 /2 o o 2 je la s m e n y a ta k a n , le m b a g a p e n y ia r a n y a n g d ik e n a l d i d a la m s is te r n p e n y ia r a n N a s io n a l a d a e m p a tje n is , y a k n i le m b a g a p e n y ia r a n p u b lik ,
le m b a g a p e n y ia r a n s w a s ta , le m b a g a k o m u n ita s ,
dan
_ b e r la n g g a n a n .
K IIp ln g
le m b a g a
p e n y ia r a n
L e m b a g a p e n y ia r a n p u -
R um as
O npad
2011
di kew enangan
K P I . M e n g in g a t k e w e -
n a n g a n K P I m e m b u a t p e r a tu r a n d ia k o m o d ir d i d a la m U n d a n g - U n d a n g N o . 1 0
T a h u n 2 0 0 4 . S e la in itu , m e n g a p a K P I
p e r lu d ib e r ik a n k e w e n a n g a n in i? S e b a b ,
K P I y a n g p a lin g
pengaw asan
m e n g e r ti
is i s ia r a n
d a la r n h a l
d ib a
d in g k a n
d e n g a n p e m e r in ta h .
M e r u ju k p a d a b e r b a g a i p e r m a s a la h a n
y a n g a d a d i d u n ia p e n y ia r a n ta d i, m a k a
r e v is i te r h a d a p U U .P e n y ia r a n in i m e n ja d i k e b u tu h a n .
D P R s e la k u b a d a n
k e n e g a r a a n y a n g m e m ilik i k e k a s a a n d i
d a la m m e m b e n tu k U U r a s a n y a p e r lu
m e m p e r h a tik a n p e r m a s a la h a n in i d a n
s e g e r a m e la k u k a n r e v is i te r s e b u t. ***
Penulis, Komisioner KPI Daerah
Jawa Barat dan mahasiswa Ilmu
Hukum Unpad Bandung.
o
o BA
Senin
1
17
.Jan
2
18
3
19
OPeb
20
@
Mar OApr
P e rlu k a h
Rabu
7
22
o
Kamis
8
23
OMei
o
e.Jumat
OJun
OJu/
OAgs
OSep
b u d a y a , a g a m a , k e w ila y a h a n , d a n k o m u n ita s p r o f e s i, m is a l p e d a g a n g p a s a r , p e ta n i, d a n
d a n g -U n d a n g
N om or
3 2 T a h u n 2 0 0 2 te n ta n g
P e n y ia r a n m e n g e m u k a .
s e b a g a in y a .
K edua,
p e le m b a g a a n
K PI di
d a e ra h .
U n d a n g -U n d a n g P e n y ia r a n m e n y a ta k a n , K P I p u s a t d i-
sanakan
h in g g a s a a t
in i, m a s ih b a n y a k h a l
y a n g b e lu m b is a d iim -
danai A PB N dan K PI
d a e r a h d id a n a i A P B D .
H a l itu d ia tu r P a s a l 9
p le m e n ta s ik a n d e n g a n
b e r b a g a i a la s a n .
P e r ta m a ,
m a s a la h
p e m b e r ia n k e s e m p a ta n
h a k h id u p k e p a d a r a d io k o m u n ita s .
W a la u p u n U U in i s e c a r a je la s m e - n y a ta k a n , r a d io k o m u n ita s k e b e r a d a a n n y a
d ia k u i, d a la m k e n y a ta a n n y a p e m e r in ta h
b e lu m ju g a m e m b e r ik a n iz in k e p a d a r a -
ayat
ta ta c a r a p e m b e r ia n iz in b a g i r a d io k o m u n ita s b e lu m d ite r b itk a n . B a y a n g k a n
s u d a h d u a m e n te r i b e r g a n ti d a n s a tu
m e n te r i m a s ih m e n ja b a t, te ta p i tid a k
a d a s e o r a n g p u n y a n g m a m p u m e n y e le s a ik a n m a s a la h in i.
(6 )
3 2 /2 0 0 2 .
p u s a t,
m a s a la h
u n tu k m e n ja la n k a n
UU
N o.
B agi
KPI
m u n g k in
p e m b ia y a a n
w e w e n a n g , tu g a s ,
k e w a jib a n , d a n f u n g s i k e le m b a g a a n
tid a k
te r la lu
m e n g a la m i
k e n d a la
m e n g in g a t d u k u n g a n D P R d a la m m e m b a n tu p e n g a lo k a s ia n
c u k u p k u a t.
a n g g a ra n
KPI
B e r b e d a d e n g a n k e n y a ta a n d i d a e r a h .
D i k a la n g a n e k s e k u tif d i d a e r a h m a s ih
te r ta n a m k e s a d a r a n , k e b e r a d a a n
m e n im b u lk a n
b e b a n a n g g a ra n
KPI
bagi
d a e r a h . K e s a d a r a n s e m a c a m in i m e m b u a t p e m e r in ta h
d i b e rb a g a i d a e ra h
A ta s d a s a r itu , a p a b ila d ir e v is i, U U in i
e n g g a n m e m f a s ilita s i K P I d a e r a h . D i
b e r b a g a i d a e r a h , K P I d a e r a h d id a n a i a la
s e h a r u s n y a m e m b e r ik a n b e r b a g a i k e m u d a h a n k e p a d a r a d io k o m u n ita s . M is a ln y a , p e m b e r ia n iz in r a d io k o m u n ita s
'k a d a m y a . N a h , a p a b ila U U P e n y ia r a n
in i d ir e v is i, s e y o g ia n y a p e m b ia y a a n K P I
d i d a e r a h d ib ia y a i A P B N . D e n g a n b e g i-
c u k u p d ib e r ik a n p e m e r in ta h
tu , K P I d a e r a h tin g g a l b e r p ik ir u n tu k
m enyusun
k e b ija k s a n a a n
p e n y ia r a n
k o ta a ta u .
k a b u p a te n ta n p a h a m s o le h m e n te r i.
K e b ija k s a n a a n te r h a d a p r a d io k o m u n ita s in i s e y o g ia n y a d ib e r la k u k a n p u la te r -
ONov
ODes
D ire is i?
3 2 /2 0 0 2
g b e rb e n -
tu k b a d a n h u k u m y a n g d id ir ik a n n e g a r a , b e r s if a t in d e p e n d e n , n e tr a l, tid a k
k o m e r s ia l, d a n b e r f u n g s i
e m b e r ik a n
la y a n a n u n tu k k e p e n tin g a n m a s y a r a k a t.
K e n y a ta a n n y a , m a s ih te r a p a t p e r n e r in ta h d i d a e r a h y a n g m e n g o p e r a s ik a n
r a d io
m a s a la h
W a c a n a r e v is i in i b is a
d ip a h a m i
m e n g in g a t.
s e ja k U U in i d ite r b itk a n
dan
d ila k -
m e n te r i te n ta n g
OOkt
b lik m e n u r u t P a s a l 1 3
a d a la h le m b a g a p e n y ia r a n
ACANA
te n ta n g r e v is i
U n-
n g a n a la s a n p e r a tu r a n
Minggu
10
11
9
12
13
14
15
16
24
25
26
27
28
29
30
31
M . Z . A L -F A Q IH
d io k o m u n ita s d i s e lu r u h I n d o n e s ia d e -
o
Sabtu
V U P e n y ia ra n
O le h
W
6
5
4
o
o
Se/as a
p e m e r in ta h
d a e ra h .
P a d a h a l,
m e n u r u t U U 3 2 /2 0 0 2 , k e b e r a d a a n r a d io p e m e r in ta h in i tid a k d i
. d i d a la m
s is te m p e n y ia r a n n a s io n a l.
M a s a la h la in y a n g k e r a
d ija d ik a n
a la s a n a d a la h p e n g e lo la a
keuangan
n e g a r a n y a . B a g a im a n a m e k a n is m e p e r ta n g g u n g ja w a b a n k e u a n g
k a la u r a d io p e m e r in ta h itu
n e g a ra n y a
e n ja d i r a -
d io p u b lik . N a m u n , p e n o la k a n
in i
b e r d a s a r k a n p e n g a m a ta n p e n u lis k a r e na keengganan pem da m el paskan kem a n d ir ia n r a d io p e m e r in t
yang ker a p d ija d ik a n c o r o n g p e m e r in ta h . A p a b ila U U P e n y ia r a n
in i d ir e v is i, l)~b a ik n y a d ila k u k a n p e n g a tu r a n le b ih je I a s d a n o p e r a s io n a l te n ta n g le m b a g a
p e n y ia r a n p u b lik in i. D e n g a n d e m ik ia n
k e b e ra d a a n n y a
d a p a t la n g s u n g
d ir a s a k a n p u b lik . D i lu a r n e g e r i, k e b e r a d a a n le m b a g a p e n y ia r a n p u b lik b e g itu
d ir a s a k a n m a n f a a tn y a o le h m a s y a r a k a t
sebagai
p e n y e im b a n g
le m b a g a
p e n y ia r a n
s w a s ta y a n g b e r o r ie n ta s i
p r o f it. C o n to h le m b a g a p e n y ia r a n p u b lik y a n g b e g itu d ic in ta i m a s y a r a k a tn y a
a d a la h A u s tr a lia n B r o a d c a s tin g C o r p o r a tio n ( A B C ) d i A u s tr a lia .
K e lim a , m a s a la h p e n ja tu h a n
sanksi
o le h K P I te r k a it p e la n g g a r a n is i s ia r a n ,
h a l in i d ia tu r d i d a la m p a s a l g g U U N o .
h a d a p 1V k o m u n ita s . D i I n d o n e s ia , r a -
y a n g a k a n d ite r a p k a n d i d a e r a h ta n p a
h a r u s d ip u s in g k a n d e n g a n a n g g a r a n .
K e tig a , m a s a la h m o n o p o li p e n y ia r a n
3 2 T a h u n 2 0 0 2 . N a m u n , ta ta c a r a p e n ja tu h a n s a n k s in y a , p r o s e d u r n y a d ite ta p -
d io d a n 1V k o m u n ita s in i u m u m n y a
b e r b a s is p a d a k o m u n ita s p e n d id ik a n ,
d i I n d o n e s ia .
U n d a n g -U n d a n g
N o.
3 2 /2 0 0 2 te g a s m e n y a ta k a n , m o n o p o li
k a n o le h p e m e r in ta h . A p a b ila r e v is i in i
ja d i d ila k s a n a k a n , U U in i s e y o g ia n y a
itu d ib a ta s i s e b a g a im a n a
m e m b e r ik a n k e w e n a n g a n k e p a d a K P I
u n tu k m e n y u s u n p e r a tu r a n
engenai
ta ta c a r a p e n ja tu h a n s a n k s i y a n g m e n ja -
te r m a k tu b
di
p a s a l ix a y a t ( 1 ) d a n a y a t ( 2 ) . K e n y a ta a n n y a , n o r m a P a s a l 1 8 in i m e n ja d i
tid a k im p le m e n ta tif k a r e n a
pp N o. 50
T a h u n 2 0 0 5 te n ta n g P e n y e le n g g a r a a n
P e n y ia r a n L e m b a g a P e n y ia r a n S w a s ta
m e m b o le h k a n
se se o ra n g
m e m ilik i
b a n y a k le m b a g a p e n y ia r a n d e n g a n p e n g a tu r a n p a d a k e p e m ilik a n s a h a m n y a .
D e n g a n b e g itu p p p e n y ia r a n in i m e n g o r e k s i n o r m a y a n g b e r is i la r a n g a n m o n o p o li d i b id a n g p e n y ia r a n s e b a g a im a n a
d ia tu r d i d a la m U U P e n y ia r a n .
K e e m p a t, m a s a la h k e b e r a d a a n le r n b a g a p e n y ia r a n p u b ik . U n d a n g - U n d a n g
N o . 3 2 /2 o o 2 je la s m e n y a ta k a n , le m b a g a p e n y ia r a n y a n g d ik e n a l d i d a la m s is te r n p e n y ia r a n N a s io n a l a d a e m p a tje n is , y a k n i le m b a g a p e n y ia r a n p u b lik ,
le m b a g a p e n y ia r a n s w a s ta , le m b a g a k o m u n ita s ,
dan
_ b e r la n g g a n a n .
K IIp ln g
le m b a g a
p e n y ia r a n
L e m b a g a p e n y ia r a n p u -
R um as
O npad
2011
di kew enangan
K P I . M e n g in g a t k e w e -
n a n g a n K P I m e m b u a t p e r a tu r a n d ia k o m o d ir d i d a la m U n d a n g - U n d a n g N o . 1 0
T a h u n 2 0 0 4 . S e la in itu , m e n g a p a K P I
p e r lu d ib e r ik a n k e w e n a n g a n in i? S e b a b ,
K P I y a n g p a lin g
pengaw asan
m e n g e r ti
is i s ia r a n
d a la r n h a l
d ib a
d in g k a n
d e n g a n p e m e r in ta h .
M e r u ju k p a d a b e r b a g a i p e r m a s a la h a n
y a n g a d a d i d u n ia p e n y ia r a n ta d i, m a k a
r e v is i te r h a d a p U U .P e n y ia r a n in i m e n ja d i k e b u tu h a n .
D P R s e la k u b a d a n
k e n e g a r a a n y a n g m e m ilik i k e k a s a a n d i
d a la m m e m b e n tu k U U r a s a n y a p e r lu
m e m p e r h a tik a n p e r m a s a la h a n in i d a n
s e g e r a m e la k u k a n r e v is i te r s e b u t. ***
Penulis, Komisioner KPI Daerah
Jawa Barat dan mahasiswa Ilmu
Hukum Unpad Bandung.