Proses Delignifikasi Tandan Kosong Kelapa Sawit Menggunakan NaOH Dalam Sistem Cairan Ionik Choline Chloride

41

Pada penelitian ini, dilakukan analisa kadar selulosa, hemiselulosa, dan lignin terhadap pulp yang dihasilkan.

Tabel L1.1 Hasil Analisa Kadar Selulosa, Hemiselulosa dan Lignin

Run Kadar

Hemiselulosa (%)

Kadar Selulosa (%)

Kadar Lignin (%)

Blanko 1 8,08 24,22 19,40

Blanko 2 8,16 24,90 19,10

Blanko 3 8,25 24,98 18,99

1 12,14 26,21 16,45

2 13,88 29,48 13,13

3 15,52 30,50 11,39

4 16,58 32,11 9,04

5 17,98 34,98 6,52

6 18,16 35,82 5,35

7 19,01 37,27 4,98

8 20,03 40,33 3,62

9 20,28 40,22 3,77

1.1Perhitungan Kadar Hemiselulosa

Pada percobaan ini, dilakukan analisa kadar hemiselulosa dengan rumus :

×

100 %

1. Kadar hemiselulosa (blanko) Berat a = 0,9748 gr Berat b = 0,8940 gr

2. Kadar hemiselulosa (blanko 2) Berat a = 0,9739 gr Berat b = 0,8923 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 8,16 %

3. Kadar hemiselulosa (blanko 3) Berat a = 0,9726 gr Berat b = 0,8901 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 8,25 %

4. Kadar hemiselulosa (Run1) Berat a = 0,9689 gr Berat b = 0,8475 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 12,14 %

5. Kadar hemiselulosa (Run 2) Berat a = 0,9639 gr Berat b = 0,8251 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 13,88 %

6. Kadar hemiselulosa (Run 3) Berat a = 0,9608 gr Berat b = 0,8056 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 15,52 %

7. Kadar hemiselulosa (Run 4) Berat a = 0,9592 gr Berat b = 0,7934 gr

8. Kadar hemiselulosa (Run 5) Berat a = 0,9519 gr Berat b = 0,7721 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 17,98 %

9. Kadar hemiselulosa (Run 6) Berat a = 0,9499 gr Berat b = 0,7683 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 18,16 %

10.Kadar hemiselulosa (Run 7) Berat a = 0,9450 gr Berat b = 0,7549 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 19,01 %

11.Kadar hemiselulosa (Run 8) Berat a = 0,9392 gr Berat b = 0,7389 gr

Kadar hemiselulosa = , ,

×

100 % = 20,03 %

12.Kadar hemiselulosa (Run 9) Berat a = 0,9317 gr Berat b = 0,7289 gr

1.2 Perhitungan Kadar Selulosa

Pada percobaan ini, dilakukan analisa kadar selulosa dengan rumus :

×

100 %

1. Kadar Selulosa (blanko 1) Berat b = 0,8940 gr Berat c = 0,6518 gr

Kadar selulosa

=

, ,

×

100 % = 24,22 %

2. Kadar Selulosa (blanko 2) Berat b = 0,8923 gr Berat c = 0,6433 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 24,9 %

3. Kadar Selulosa (blanko 3) Berat b = 0,8901 gr Berat c = 0,6403 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 24,98 %

4. Kadar Selulosa (Run 1) Berat b = 0,8475 gr Berat c = 0,5854 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 26,21 %

5. Kadar Selulosa (Run 2) Berat b = 0,8251 gr Berat c = 0,5303 gr

6. Kadar Selulosa (Run 3) Berat b = 0,8056 gr Berat c = 0,5006 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 30,50 %

7. Kadar Selulosa (Run 4) Berat b = 0,7934 gr Berat c = 0,4723 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 32,11 %

8. Kadar Selulosa (Run 5) Berat b = 0,7721 gr Berat c = 0,4223 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 34,98 %

9. Kadar Selulosa (Run 6) Berat b = 0,7683 gr Berat c = 0,4223 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 35,82 %

10.Kadar Selulosa (Run 7) Berat b = 0,7549 gr Berat c = 0,3822 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 37,27 %

11.Kadar Selulosa (Run 8) Berat b = 0,7389 gr Berat c = 0,3356 gr

12.Kadar Selulosa (Run 9) Berat b = 0,7289 gr Berat c = 0,3267 gr

Kadar selulosa = , ,

×

100 % = 40,22%

1.3 Perhitungan Kadar Lignin

Pada percobaan ini, dilakukan analisa kadar lignin dengan rumus :

×

100 %

1. Kadar lignin (blanko 1) Berat c = 0,6518 gr Berat abu = 0,4578 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 19,40 %

2. Kadar lignin (blanko 2) Berat c = 0,6433 gr Berat abu = 0,4523 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 19,10 %

3. Kadar lignin (blanko 3) Berat c = 0,6403 gr Berat abu = 0,4504 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 18,99 %

4. Kadar lignin (Run1) Berat c = 0,5854 gr Berat abu = 0,4209 gr

5. Kadar lignin (Run 2) Berat c = 0,5303 gr Berat abu = 0,3990 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 13,13 %

6. Kadar lignin (Run 3) Berat c = 0,5006 gr Berat abu = 0,3867 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 11,39 %

7. Kadar lignin (Run 4) Berat c = 0,4723 gr Berat abu = 0,3819 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 9,04 %

8. Kadar lignin (Run 5) Berat c = 0,4223 gr Berat abu = 0,3571 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 6,52 %

9. Kadar lignin (Run 6) Berat c = 0,4101 gr Berat abu = 0,3566 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 5,35 %

10.Kadar lignin (Run 7) Berat c = 0,3822 gr Berat abu = 0,3324 gr

11.Kadar lignin (Run 8) Berat c = 0,3356 gr Berat abu = 0,2994 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 3,62 % 12.Kadar lignin (Run 9)

Berat c = 0,3267 gr Berat abu = 0,2890 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 3,77 %

1.4 Perhitungan Derajat Delignifikasi

Derajat delignifikasi dihitung dengan rumus:

! " # $%% $ & $ '(' % ! " # $ '('

! " # $ '('

×

100 %

Derajat Delignifikasi = , – ,

,

×

100 % = 61,45 %

1.5 Perhitungan yield selulosa, hemiselulosa, dan lignin

a) yield selulosa, hemiselulosa, dan lignin menggunakan ChCl :

yield selulosa dihitung dengan rumus : & " # ( + " +%$+,+& +

& " # -!!. × 100%

Kadar selulosa TKKS = 45% - 50% [5]

yield selulosa = , %

% × 100% = 89,62%

yield selulosa = , %

yield hemiselulosa dihitung dengan rumus : & " ( + # ( + " +%$+,+& +

& " ( + # -!!. × 100%

Kadar hemiselulosa TKKS = 26% - 30% [5]

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 44,51%

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 40,06%

yield lignin dihitung dengan rumus :

& " +%$+$ & " +%$+$ ( + " +%$+,+& +

& " +%$+$ -!!. × 100%

Kadar lignin TKKS = 18% - 20% [5]

yield lignin = % , %

% × 100% = 79,88%

yield lignin = % , %

% × 100% = 81,9%

b) yield selulosa, hemiselulosa, dan lignin tanpa menggunakan ChCl :

yield selulosa dihitung dengan rumus : & " # ( + " +%$+,+& +

& " # -!!. × 100%

Kadar selulosa TKKS = 45% - 50% [5]

yield selulosa = , %

% × 100% = 55,51%

yield selulosa = , %

% × 100% = 49,96%

yield hemiselulosa dihitung dengan rumus : & " ( + # ( + " +%$+,+& +

Kadar hemiselulosa TKKS = 26% - 30% [5]

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 31,73%

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 27,5%

yield lignin dihitung dengan rumus :

& " +%$+$ & " +%$+$ ( + " +%$+,+& +

& " +%$+$ -!!. × 100%

Kadar lignin TKKS = 18% - 20% [5]

yield lignin = % , %

51

2.1 Gambar Proses Penggilingan Tandan Kosong Kelapa Sawit (TKKS)

Gambar L2.1 Penghancuran (penggilingan) TKKS Menggunakan Ball Mill

2.2 Gambar Proses Pengayakan Serbuk TKKS

2.3 Gambar Serbuk TKKS yang Sudah Diayak

Gambar L2.3 Serbuk TKKS yang Sudah Diayak

2.4 Gambar Hasil Proses Pemasakan Menggunakan ChCl

Gambar L2.4 Hasil Proses Pemasakan Menggunakan ChCl

2.5 Gambar Penyaringan Serbuk TKKS Hasil Pemasakan

Gambar L2.5 Proses Penyaringan Serbuk TKKS Hasil Pemasakan Menggunakan Kertas Saring

2.6 Gambar Serbuk TKKS Hasil Delignifikasi

Gambar L2.6 Hasil Delignifikasi Gambar L2.7 Hasil Delignifikasi Menggunakan ChCl Tanpa ChCl

2.7 Gambar menganalis kadar selulosa, hemiselulosa dan lignin

Gambar L2.8 Residu Kering dengan Gambar L2.9 Residu Kering dengan Penambahan Aquades Penambahan H2SO4

48

11.Kadar lignin (Run 8)

Berat c = 0,3356 gr

Berat abu = 0,2994 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 3,62 %

12.Kadar lignin (Run 9)

Berat c = 0,3267 gr

Berat abu = 0,2890 gr

Kadar lignin = , ,

×

100 % = 3,77 %

1.4 Perhitungan Derajat Delignifikasi

Derajat delignifikasi dihitung dengan rumus:

! " # $%% $ & $ '(' % ! " # $ '('

! " # $ '('

×

100 %

Derajat Delignifikasi = , – ,

,

×

100 % = 61,45 %

1.5 Perhitungan yield selulosa, hemiselulosa, dan lignin

a) yield selulosa, hemiselulosa, dan lignin menggunakan ChCl :

yield selulosa dihitung dengan rumus : & " # ( + " +%$+,+& +

& " # -!!. × 100%

Kadar selulosa TKKS = 45% - 50% [5]

yield selulosa = , %

% × 100% = 89,62%

yield selulosa = , %

yield hemiselulosa dihitung dengan rumus : & " ( + # ( + " +%$+,+& +

& " ( + # -!!. × 100%

Kadar hemiselulosa TKKS = 26% - 30% [5]

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 44,51%

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 40,06%

yield lignin dihitung dengan rumus :

& " +%$+$ & " +%$+$ ( + " +%$+,+& +

& " +%$+$ -!!. × 100%

Kadar lignin TKKS = 18% - 20% [5]

yield lignin = % , %

% × 100% = 79,88%

yield lignin = % , %

% × 100% = 81,9%

b) yield selulosa, hemiselulosa, dan lignin tanpa menggunakan ChCl :

yield selulosa dihitung dengan rumus : & " # ( + " +%$+,+& +

& " # -!!. × 100%

Kadar selulosa TKKS = 45% - 50% [5]

yield selulosa = , %

% × 100% = 55,51%

yield selulosa = , %

% × 100% = 49,96%

yield hemiselulosa dihitung dengan rumus : & " ( + # ( + " +%$+,+& +

50

Kadar hemiselulosa TKKS = 26% - 30% [5]

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 31,73%

yield hemiselulosa = , %

% × 100% = 27,5%

yield lignin dihitung dengan rumus :

& " +%$+$ & " +%$+$ ( + " +%$+,+& +

& " +%$+$ -!!. × 100%

Kadar lignin TKKS = 18% - 20% [5]

yield lignin = % , %

51

2.1 Gambar Proses Penggilingan Tandan Kosong Kelapa Sawit (TKKS)

Gambar L2.1 Penghancuran (penggilingan) TKKS Menggunakan Ball Mill

2.2 Gambar Proses Pengayakan Serbuk TKKS

52

2.3 Gambar Serbuk TKKS yang Sudah Diayak

Gambar L2.3 Serbuk TKKS yang Sudah Diayak 2.4 Gambar Hasil Proses Pemasakan Menggunakan ChCl

Gambar L2.4 Hasil Proses Pemasakan Menggunakan ChCl 2.5 Gambar Penyaringan Serbuk TKKS Hasil Pemasakan

Gambar L2.5 Proses Penyaringan Serbuk TKKS Hasil Pemasakan Menggunakan Kertas Saring

2.6 Gambar Serbuk TKKS Hasil Delignifikasi

Gambar L2.6 Hasil Delignifikasi Gambar L2.7 Hasil Delignifikasi

Menggunakan ChCl Tanpa ChCl

2.7 Gambar menganalis kadar selulosa, hemiselulosa dan lignin

Gambar L2.8 Residu Kering dengan Gambar L2.9 Residu Kering dengan