KEWAJIBAN APARAT NEGARA Dandanggula

www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 1 www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir SERAT NITIPRAJA Program digital ini dikembangkan untuk melestarikan dalam mendukung proses pelestarian sastra daerah di Indonesia. Hasil dari program digital ini berupa karya sastra Jawa yang disalin dalam bentuk teks digital format pdf. Semoga tujuan blog www.alangalangkumitir.wordpress.com adalah menjadi salah satu sumber digital karya-karya sastra Jawa dapat dibaca, ditelusuri atau diunduh oleh para sutrisna budaya ataupun masyarakat secara bebas. Salam asah asih asuh. Nuwun. WAWASAN KENEGARAAN Karya Sultan Agung Hanyakrakusuma

A. KEWAJIBAN APARAT NEGARA Dandanggula

1. Kandya ing sagaraagni rasaning driya ika sangkala duk linakwan panyarike Nitipraja ingapu punang minda prasida ngawi amiyateng sarira anglengkara punggung kuwawi peksa utama kyehning jana prawita tan wigati kedah ingalem bisa. 2. Arti artati palupa lupi jurang sengkan daratan linakyan ewuh kang munggeng sanane mangkana ing tumuwuh dipun emut kramaning dadi satataning wong praja www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 2 www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir den kapti kawengku reh nin amawi sujana silakrama rembugen dipun nastiti dadi saekapraya. 3. Sampun gingsir silakrama yekti ilang kelangan dadya kapapan puwara nista regane dumadak api tan wruh lamun sira wruh ing paranti raganira lir retna ing sela dinulu dadaren sadina-dina sampun tungkul ing silakrama prayogi yadyan delinging raga. 4. Yensira tiningkah ing bupati rinaket ing nata raganira den kadi surya padange gumantya dipun anut manahira dipun aening myang kadi ta samudra pamotireng uruh rehira menawi santana kawruhana lwir arsaning taru malih mangsaning labuh kapat. 5. Mendung gledek tibaning riris kang den pinta dening bala kuswa den tahenaken awake kajawahan angrembuyung enggar inggar gambira amrih kula busana boga wanita denyungyun iku den sabda ing bala dinadara ing danakramaning dasih supaya janma sunya. 6. Pangging panggihaning jalma singgih yen sinewaka ing panangkilan pepak satanda mantrine sampun age amuwus www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 3 www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir lamun sira tan pesthi linggih dalanipun tan kontap dening bala sewu rakiten dukaning tingal den agalak amanis liyeping aksi sawungen ing jro nala. 7. Adeping tyas ing bala den kaksi saderenge matur den kadriyan wit tan tekeng wekasane den pasti sira lungguh lamun angling sita den angayuh amakanka ing ati pamunahing wardaya. 8. Antinen aturing tanda mantri lamun tan kari anuhun nabda wongen saatur sembahe mangkana reh ing prabu anemahi lara tan angling reh ing agnyana moda solahe den wengku among winong sanaliko tinalika panalika den prayogi sampun lali pinangka. 9. Geleng-gelenging nala kalingking sakyehing pancadriyan ing jagad iku minangka mungsuhe muwah kyehning pakewuh lamun ana putusan prapti layang diksura basa tanukseng pupucuk coba-cobaning widagda saandika upayane wong tan yukti wruh saingering jagad. 10. Lamun sira tinitah nrepati wonten ta kecaping nitipraja nista madya utamane nista reke jentan wruh ing durgama mungsuhe prati www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 4 www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir katungkul ing pamgulah den reksa ing ayun ajrih kang wong kalungsura jenegipun gara-gara babo wani asanggup ing ayunan. 11. Punika reke nistaning patih api tan wruh yen dadi ngayunan tur tan kena ing atine sanggupipun maledug abang lambe waduk maleting waduk sadaya-daya kanggep aturipun tan etang rusaking praja pikiripun rusaking kawula alit agnyananebrahala. 12. Ambek katah atur angenteni amrih keringan rewang sapangan kumingsung peksa angene lali ulahing mungsuh tan samnya kalawan mantri kadi ulung muluk ing tawang tumiling anambar ing mangsanya. 13. Gelehing jaba ing jronya mesi nagasesa upacara dunya patining wong kang den-ame dunyane kang den itung lir adagang pangidepneki pangalape parentah pawitane sanggup panganyanging pangayunan atur setya lenggananipun tan sipi wetek denya mikena. 14. Patih madya den tuhu nastiti anglampahi saandikanira rumeksa ing bala kabeh tan mengeng ring sakayun giwang-giwang nala tan wingwrin www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir 5 www.alangalangkumitir.wordpress.com Oleh : Mas Kumitir anulad trepning praja amrih beneripun tan aderbe manab purba nora alpa tan amisesa ing alit trus arjaning jagad. 15. Patih utama yen animbangi tampa tumampa sahinggekira wruh kramaning rat semune solah sengel ing tuwuh wus gumanti ana ing patih rehning anata praja prayane pakewuh iku utameng utama yeku reke patih kang amengku bumi amrih arjaning jagad

B. HUBUNGAN RAKYAT DENGAN NEGARA 16.