Pertumbuhan Karang Porites Seismic Activity and Climate Effects on Coral Growth of Porites on Simeulue

pertumbuhan karang hermatipik. Indeks luminansi pada Gambar 10 dan Gambar 11 dibawah, secara jelas memperlihatkan representasi perubahan musim yang terjadi dari tahun ke tahun. Nilai ini muncul sebagai hasil nilai luminansi yang menggambarkan densitas pita pertumbuhan karang Porites. Ekstensi atau pertumbuhan linier yang didefinisikan sebagai pertambahan panjang dan indeks luminansi yang merepresentasikan densitas karang adalah parameter yang saling punya keterkaitan dengan faktor fisika kimia perairan. Sekilas dapat dilihat pada Gambar 10 dibawah, adanya pola indeks luminansi yang kurang lebih mirip. Terlihat bahwa adanya kemiripan pola lokasi Langi dan Labuan Bajau, walaupun pada kenyataannya nilainya berbeda. Tahun 2004 dan tahun 2005 memperlihatkan adanya penurunan indeks luminansi, yang dapat diartikan sebagai peningkatan densitas karang Porites selama awal musim. Peningkatan densitas setelah memasuki awal musim kedua kenyataanya merupakan titik awal menurunnya densitas karang Porites. Peningkatan densitas juga ditemukan di lokasi Langi dan Labuan Bajau bersamaan pada tahun 2008, diduga setelah aktivitas seismik atau gempa Februari 2008. Penurunan densitas yang disebabkan oleh abrasi dan turbiditas diduga terjadi di lokasi Langi. Pegangkatan yang terjadi di Langi memperlihatkan ada pengikisan garis pantai yang tidak jauh dari lokasi pengambilan sampel core. Lokasi pengambilan sampel Labuan Bajau sangat berbeda dengan kondisi lokasi pengambilan sampel yang ada di Langi. Peristiwa penaikan muka tanah di Simeulue menciptakan kondisi atau karakteristik yang berbeda antara selatan dan utara Simeulue pada saat terjadinya gempa. Ketika peristiwa gempa dan tsunami 2004, terjadi penaikan muka tanah di utara Simeulue, sedangkan peristiwa gempa Nias 2005 menyebabkan penaikan muka tanah di selatan Simeulue Briggs et al. 2006. Peristiwa gempa tahun 2004 dan tahun 2005 diduga akan memberikan perubahan signifikan terhadap tempat hidup atau habitat karang Porites. Perubahan lingkungan yang terjadi berdampak positif terhadap karang untuk tumbuh dan berkembang atau merespon kondisi lingkungan yang berbeda. Empat peristiwa gempa besar yang disebutkan pada tulisan ini, yaitu gempa November 2002 7,7 SR, Desember 2004 9,3 SR, Maret 2005 8,7 SR, dan Februari 2008 7,3 SR tidak seluruhnya menyebabkan perubahan tinggi muka tanah yang signifikan. Simeulue yang berada di jalur pertemuan lempeng indo- australia dengan lempeng eurasia menjadikan Simeulue sebagai daerah tektonik pe 11 terj me pe lum sa sa sa sa sa sa sa sa sa s sa s sa sa s s sa sa sa sa a sa sa sa s s sa sa sa sa sa sa a sa sa sa sa s s sa sa a sa sa sa s sa sa a sa s sa s s s sa a sa sa sa s s sa a sa sa a sa s s a a a a a a sa sa s s a a a a sa a a sa s s s s a a s s a a a a a s a a a a a a sa l l l lu lu lu l u u lu l lu lu u lu lu lu u lu l u lu u lu lu lu lu l lu u u u u u u u u u u l u u u u u u u l u u u u u u u u u lu u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u l u u u u u u u l u u u u l u u u u u u u u u u u u u u u u u u l u u u u l u m m m m m La La La La La L La L L a L L L La La La La La La L La La La La La L La L L L L La L L L L L L La L L La L L L L L L L L La L L La L L L La L L L L L L L La L a La L L L L L L L L L L La L La L L a L L a L La L a La L L a La L L La L L L L a La L L La L L L L L L a L L L L L L L L L L L L L L L L L L L La L L L La L L a L La L L L L La L L L a a a a L L L a a a L L a L L L 20 20 20 2 20

20 2

20 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

20 2

2 2

20 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 20

20 2

20 2

2 2

2 20

2 2

2 2

2 20

2 2

2 2

2 20

2 2

2 2

20 2

2 2

2 2

2 2

2 2

20 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 da da da d d d d da d da da d da d d da da da d da d d d d d da d d d d d d d da da da d d d d d d d d d d d d d da a da da da da d d d d d d d d d d d d a d d d d d d d d d d d d d d d d d a d d d d d d d a d d d d a d d d d d a d d d a d d d a d d d d a d d a d m m m m m m m m m m m m mu m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m me m m m m m m m m m m m m m m m m me m m m m m m m m me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m be be be b be be be b b b be b b be be be b be be be b be be b be be be be b b be be be b be b be b b be be be e b b be be b b b b be be b b b b b b b b b b be b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b be b be b b b b b b b b b b b b b b be be b b b b b e be b b b b b e be b b b e b b b b b b e b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b Fe Fe F F F F F F Fe Fe F F F F F F F F F Fe F F F F F F Fe F F F F F F Fe F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F Fe F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F e F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F F di di d d d d d d d d d d di di di d d d d d d d d d d d d d d di d d d di d d d di d d d d d d d d d d di d d d d d d d d di d d i d d d d d d i d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d ad ad ad a a a ad ad ad d d a a a a ad a a a ad a d a a ad d a a ad d ad a ad a a ad a a ad a a ad a a a ad a a d ad a a a a d a a a d a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a ad a a a a a a a a a a a a a a ad a a a a a a d a a a a a a a ad a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a d a a a a a a a a a Lo Lo Lo Lo L L L Lo Lo L Lo L Lo Lo L L L Lo Lo Lo L L L L Lo L L L Lo L L Lo Lo L L L L Lo o Lo Lo Lo Lo L Lo L L L L Lo L L L L L L o o o o Lo o o o L o Lo L L L L Lo o Lo o o o L L L L L L L L Lo L o Lo o o L L L L L L L L L L L L Lo o o o o L L o o o L Lo L o L o L L L L o o L L L L L L L L L L pe Sim da tsu pe Sim pe pe pe pe pe pe pe pe pe pe pe p p pe pe p pe pe pe pe p p pe pe e e pe p p pe e pe p p p pe e p p p p p p e e e p pe p p pe p p p p p pe p p p pe p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p e p e p p p p p p p p p p P P P P P P P P P P P Pe Pe Pe Pe Pe P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P Pe P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P tu tu tu tu tu tu t tu u tu tu tu tu t t t t t t tu tu tu tu t tu tu tu tu tu tu tu t t tu tu tu tu tu tu t tu tu tu u u t tu tu u u t t t u u u t t t u u u tu t u u u t tu u tu u tu t t u u u t u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m Em Em Em Em E E E E E E E Em E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E E No No No No No N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N N Fe Fe Fe Fe Fe Fe Fe Fe Fe F F Fe e Fe Fe Fe e Fe Fe e Fe e e e e Fe Fe e e e Fe Fe Fe e e e Fe e e e e e Fe e e Fe F F e F Fe F e Fe F e e F F e e F F e e e a ta ta ta ta ta a t ta t t ta ta ta t ta t t t t ta t ta t a a ta t ta ta ta ta ta ta a a ta ta t a ta a ta ta t t t ta a a ta a ta ta ta a a a a a a a a t a a a a a t t a a a a a a a a a a a a a a a a a n u au au au au u u au u u a au au u u u u u au u u u u u u u u au u u u u au u u u au u u au u u aktif, yang secara terus-menerus mengalami perubahan muka tanah pada saat interseismic ataupun postseismic. Peristiwa gempa 2004 memperlihatkan perubahan yang signifikan, dan bagian utara Simeulue mengalami pengangkatan uplift sampai dengan 1,5 meter Briggs et al. 2006. Laju ekstensi tahunan karang dapat dijadikan sebagai salah satu variabel yang digunakan dalam mengkaji pertumbuhan karang Lampiran 13. Perubahan laju ekstensi tahunan karang dapat dinyatakan juga sebagai perubahan pertumbuhan pada karang. Variasi pada pertumbuhan karang merefleksikan kondisi lingkungan yang mempengaruhi perubahan pada nilai peubah ini Carricart-Ganivet dan Barnes 2007. Gambar 10 Nilai indeks luminansi karang Porites Simeulue Rata-rata nilai indeks luminansi pada Gambar 11 berikut ini, menunjukkan ada rata-rata penurunan nilai luminansi karang Porites mulai akhir tahun 2004 atau musim kedua pada tahun 2004 sampai dengan musim-musim di tahun selanjutnya. Keterkaitan dengan aktivitas gempa dan perubahan muka tanah boleh jadi merupakan dugaan yang kuat menyebabkan perubahan atau penurunan luminjansi yang cukup signifikan ini. Perubahan tinggi muka tanah signifikan terjadi hanya pada gempa 2004 dan 2005. Perubahan kedalaman menyebabkan perubahan kondisi dan dinamika yang terjadi di lingkungan karang, bahkan pengangkatan berakibat pada 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 2000 2000 2001 2001 2002 2002 2003 2003 2004 2004 2005 2005 2006 2006 2007 2007 2008 2008 2009 2009 Indeks l u mi nansi Musim Langi Pulau Ina Labuan Bajau Teluk Busong aktif, , yan inters rs rseis peru bah upli f f ft sa Laj yang g g dig laju e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e ks ks ks ks k k k ks ks ks k k ks ks ks ks ks ks k k ks k k ks ks ks ks ks ks k k k k k k ks k k k k k k ks ks k k k ks k k ks k k k k k k k k k ks k s k k k s ks ks k k s k k k k s k k k s k s s k k s s ks s pertu um um m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b kond d dis s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i i Car r ri ca ca c ca c ca c c ca ca ca c c ca c a ca a a ca ca ca ca ca ca c ca c ca c c c ca ca ca a ca ca a ca c c c ca ca a ca a c c ca c c a a ca ca c ca c a a ca ca a ca ca a ca a c ca ca ca a a ca ca c a ca a a ca ca c ca c a a ca a ca c c ca c c c c a a c c c c c a c c a c c a a a ca ca c c c c a c c c ca c c a a a a a a c c c ca c a a a a a a c c c a a a a a c c a c c c r Ra ada ra ra ra r ra ra ra ra ra ra ra a ra ra ra ra ra ra a ra a r ra a a a a a r ra a a r ra a a ra ra ra a ra ra ra r ra r ra ra a a a a a a a ra a a a a r a a r r a a a a a a a r a a r a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a ta ta ta t ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta t ta t ta ta ta ta ta ta t ta ta a ta ta ta ta ta t ta ta a t t a a t a ta a t ta a a t t a ta ta ta ta a ta a ta a a a a t t a a a ta t t ta a a a ta a t ta a t t t a a t a a a t t t t atau u u m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m u u u u u sela n nj nj nj j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j nj j j j j nj j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j j ut ut ut ut ut ut u ut ut u ut ut ut ut u ut t ut ut t ut ut u t ut ut ut ut u u ut t ut u ut u ut ut ut ut u u ut u ut ut ut u u u u u u t u u u u u u ut u u u u u u u u u u u u u u u u u u u ut u t t t u u u t u t n bole h h h h h ja ja ja ja ja j ja j j j ja j j ja j j ja j ja j j j j j j j j j ja j j ja ja j ja a j j j j a a j j j ja j j j ja j j j j ja j j j ja j j j j j j j j a j ja j j ja j j j j j j j penu u u ru ru r ru r r ru ru ru ru r ru ru r r r ru ru ru r r r ru ru ru ru r r ru ru ru ru ru u u u u r r r ru ru r u u u u u u u u u u n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n n Pe Pe Pe Pe P Pe P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P dan 2 20 20 20 20 2 20

2 2

20 2

20 20

20 2

2 2

20 2

20 20 20 20 20 20 2 20 20 20 20 20

2 2

2 20

2 2

20 2

2 20

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

05 05 05 yang g g t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t e e e e e e 15 15 15 15 15 5 15 15 15 5 5 15 1 1 1 15 15 5 5 15 15 15 15 1 1 15 1 15 15 5 15 15

5 1

1 15 1 1 15 15 15 5 15 5 1 1 15 15 1 1 5 15 1 15 5 15

5 1

15 15 15 1 1 1

5 5

15 1 1 15

5 5

5 5

1 1 1 5 1 5 15 1 15 15 1 15 15 5 1 1

5 5

5 5

1 1

5 1

1 5

5 1

1 1 1 1

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

5 5

15 15 15 15

5 1

15 15 15 1 15 15 15 15 15 15 1 15 1 1 15 15 15 1 15 15 15 5 15 5 5 15 1 15 15 15 15 15 15 1 15 15 15 15 1 15 1 1 1 1 1 5 1 1 1 1

5 5

5 1

1 15 1 1

5 5

15 5 1 1 1 1 15 5

5 5

5 1

15 1 1 5 5 15 1 1

5 1

15 1 1 5

5 1

15 15

5 5

5 1

1 1

5 5

5 1

1 1 1 1

5 5

1 1 1 5 1 5

5 1

1 5 15 1 1 5

5 1

1 1 15 1 1 5 1 1 1 1 15 1 1 1

5 5

5 5

5 16 16 16 1 1 6 16 16 16 16 6 6 6 1 16 16 16 16 1 1 6 6 6 6 6 6 6 1 1 1 6 6 6 16 6 6 6 6 6 6 16 16 6 6 16 6 6 1 1 6 6 6 6 1 16 16 6 16 6 6 6 16 6 6 6 6 6 6 1 1 1 1 1 1 6 16 6 6 16 1 1 1 1 6 6 1 1 1 16 6 6 6 1 6 6 6 1 1 1 1 6 6 6 6 16 16 16 16 1 16 16 16 16 16 16 6 6 6 6 16 1 1 16 16 16 6 16 16 1 6 1 1 1 1 1 16 1 6 6 6 6 6 6 16 6 6 16 6 6 16 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 16 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 16 16 6 6 6 6 6 1 1 1 1 6 6 1 1 1 6 6 1 1 6 6 1 1 6 6 1 1 6 6 16 1 6 6 6 1 1 16 16 6 6 6 6 1 6 6 6 1 1 6 6 5 17 17 17 1 17 1 1 1 17 17 1 17 17 17 17 17 7 7 17 1 17 17 1 17 17 1 7 7 7 7 7 17 1 1 1 17 1 7 7 17 1 17 7 17 7 1 1 1 1 1 17 17 7 7 7 1 17 17 17 17 17 7 7 1 1 17 17 17 7 7 1 17 17 7 7 7 1 1 17 1 1 1 7 7 7 7 7 1 1 1 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 1 1 17 17 7 7 7 7 7 1 1 7 7 7 17 17 17 1 1 17 17 1 1 17 17 17 17 7 7 17 17 7 7 7 17 17 17 1 1 17 1 1 17 7 7 7 17 1 17 17 17 1 1 7 7 7 17 1 17 1 1 1 7 7 7 17 7 17 1 17 17 17 17 1 1 17 17 1 7 7 7 1 1 17 7 7 7 1 1 1 1 7 1 1 7 7 1 17 1 7 7 7 7 1 17 1 1 17 7 7 7 1 17 17 1 1 7 7 7 7 5 18 18 18 1 18 18 18 1 18 18 8 18 8 18 18 18 8 1 18 18 18 1 1 8 8 18 8 8 18 1 1 1 18 18 8 8 8 8 8 1 1 1 18 8 18 18 18 18 18 1 18 8 18 8 8 8 18 18 18 18 8 8 8 18 1 8 8 1 8 1 18 1 18 1 1 1 1 1 8 8 8 8 8 8 1 1 8 8 8 8 8 18 8 8 18 8 1 1 1 1 1 1 1 8 8 8 8 8 8 8 8 8 1 1 8 1 8 18 8 18 1 18 8 8 1 1 8 8 8 1 1 1 8 8 8 8 8 8 1 1 1 1 18 8 8 8 8 8 8 8 8 8 1 1 1 8 8 18 18 18 18 18 1 18 18 8 8 8 8 8 8 18 18 18 8 18 8 18 18 1 1 1 18 8 8 1 1 1 1 18 18 8 8 1 1 1 18 18 18 18 18 8 18 1 18 18 8 8 18 18 8 18 8 18 8 1 1 1 1 1 1 1 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 18 8 18 18 18 8 8 18 1 1 1 1 8 8 8 1 1 18 1 18 8 1 1 8 8 1 1 8 8 8 8 8 1 8 8 8 5 19 19 19 19 19 19 19 1 19 19 1 9 1 19 19 19 19 9 9 9 19 19 19 19 19 19 19 9 9 1 19 1 19 9 19 19 19 9 9 9 9 9 1 1 19 1 19 1 19 19 9 9 9 19 19 1 19 9 19 9 19 1 1 9 9 9 9 9 9 9 1 19 1 1 9 9 9 9 9 1 1 9 9 9 1 1 9 9 9 9 9 19 1 1 1 9 19 9 19 1 1 19 1 19 9 9 19 1 1 1 9 9 9 19 1 1 1 1 1 1 9 9 9 9 1 9 9 9 9 9 1 9 9 9 9 1 9 9 9 9 1 1 1 9 9 19 19 19 19 19 19 19 19 19 19 9 9 19 19 19 1 1 1 1 1 1 19 9 19 19 19 1 1 1 1 1 1 19 19 19 9 1 1 1 9 19 19 9 19 1 1 1 1 9 9 9 9 9 1 1 1 1 9 9 1 1 1 1 1 9 9 9 9 9 1 1 1 9 9 9 9 1 1 1 9 9 1 1 1 1 9 9 1 1 9 1 1 1 19 19 19 9 9 9 9 5 20 20 20

20 2

2 20 20 20 20 20

20 2

2 2

20 20 20 20 20 20 20 20

20 2

20 20

2 2

2 2

2 2

20 20

2 2

20 2

2 2

20 2

20 2

2 2

2 2

2 2

20 20

2 2

20 2

20 2

2 2

20 2

20 In In de de ks ks l l um um in in an an si si terpaparnya karang ke udara, sehingga menyebabkan terjadinya kematian pada ribuan hektar terumbu karang di Aceh Suyarso 2007. Gambar 11 Rata-rata nilai indeks luminansi karang Porites Simeulue Nilai luminansi adalah nilai spektral dari gelap terangnya slab karang yang dilakukan pemotretan dengan x-ray. Untuk lebih detailnya, perubahan nilai indeks luminansi tersebut, dapat dilihat pada Tabel 2 dibawah. Harus diperhatikan juga bahwa semakin tinggi nilai luminansi adalah, maka semakin rendah nilai densitas. Keterbatasan pada ketersediaan data dan alat menjadikan nilai luminansi tidak dapat menjelaskan nilai densitas sesungguhnya, sehingga indeks luminansi diharapkan dapat menjadi representasi nilai densitas. Perlu diketahui sekali lagi, bahwa gempa tahun 2004 dan tahun 2005 menyebabkan terjadi pengangkatan muka tanah. Pengangkatan ini akan menyebabkan karang berada lebih dekat ke permukaan, sehingga penerimaan cahaya matahari akan lebih efektif. Adanya kecenderungan penurunan nilai indeks luminansi atau meningkatnya densitas diduga dapat dijelaskan dengan semakin efektifnya karang Porites menerima pencahayaan dari matahari dan faktor-faktor lainnya yang mendiukung tumbuh dan berkembangnya. Penyinaran matahari menjadi penting dalam proses pembentukan terumbu sebagai sumber energi dalam proses fotosintesa. Laju pertambahan, densitas, dan laju kalsifikasi dapat diartikan sebagai pertumbuhan pada karang. Studi mengenai hubungan beberapa variabel ini telah dilakukan oleh Dodge dan 150 155 160 165 170 175 180 185 190 195 200 2000 2000 2001 2001 2002 2002 2003 2003 2004 2004 2005 2005 2006 2006 2007 2007 2008 2008 2009 2009 Indeks l u mi nansi Musim ter rib di di di d d di d di d d d d d di d d d di d i di i i di di di d d d d d d d d di i di di d d d di d d d i i di d d d d d d di i i i di d d d d d i di i d d d d d d d d di d d d d d d d d d d d d d d di d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d i d d d d d d d d d d i d d d d d d d d d di d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d l l la l l lu lu l l lu u u lu u lu u lu u u lu lu l u u lu u u lu l l lu lu lu lu u u lu lu lu u u lu lu u u u u u u lu u u u u u lu lu lu u u u u lu u u u u u lu u l u u l u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u lu l l l l u u l l u u u u u u u u u u u u u u m m m m ba de lum lum sek pe le le le le le le le e e e le l le e e e e e e e e e e le e le e e e e e e e e b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef e e ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef ef f f f ef f ef e ef e f ef e e ef ef ef ef ef f e f e ef f ef e e f e f ef f ef f f f f f f f f f f f e f e f f f e f e f e e e f f e f f e e ef f e f e me m me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka ka k ka k ka k ka ka k ka k k k k k k k k k k k k k k k k k r ya y ya ya ya ya ya ya ya ya ya ya ya ya ya ya ya y ya ya ya ya ya a a ya a ya ya y y y ya a a y y y y y y y y y y y y y y ya a ya ya ya y y y ya y y y ya ya ya ya y y y y a a ya y y ya a y y y ya ya ya a ya ya a a a a a a a a a a a a a a y a a a a a a y y y y y a ya y y y a ya y a y y y y y y n te te te te te te t te te t te t t t t t t t te te e te te te t t t t t te e e e te te te e e e t e e e e e te te e r r r r r r r r r r r r r r r r r r r r de d de d de d e de de de de de de d d d d d de d d de de d d d d d d d d de d de d d e d e de d de e e d de d e e St St St St S S S S S S St St S S S S St S S S S S S S S S S St S S S S S S S St S S S S S S S S S S S S S S S S S S S St S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S S St S S S u u u Brass 1984, dan Scoffin et al. 1992 Carricart-Ganivet dan Merino 2001. Kalsifikasi biasanya lebih cepat terjadi pada musim kemarau, dan lebih lambat pada saat musim penghujan Barnes dan Lough 1993; Taylor et al. 1993 Tabel 2 Nilai Indeks luminansi karang Porites di Simeulue Musimtahun Langi Pulau Ina Labuan Bajau Teluk Busong Rata-rata 2000 172,41 186,13 180,02 185,37 180,9825 2000 180,35 189,14 182,8 189,27 185,39 2001 180,65 176,67 175,57 188,09 180,245 2001 185,12 189,57 182,77 191,89 187,3375 2002 180,34 181,98 175,9 188,87 181,7725 2002 184,1 186,54 189,33 191,14 187,7775 2003 176,27 182,86 181,76 181,41 180,575 2003 175,69 193,47 188,59 190,07 186,955 2004 171,26 187,55 179,94 187,45 181,55 2004 171,15 194,3 186,8 190,04 185,5725 2005 161,32 181,82 170,72 181,85 173,9275 2005 170,81 182,79 183,87 186,28 180,9375 2006 163,82 178,21 178,07 177,88 174,495 2006 174,95 182,83 184,21 179,49 180,37 2007 168,61 176,45 180,97 177,27 175,825 2007 178,09 178,79 191,21 178,75 181,71 2008 169,85 176,77 177,03 171,61 173,815 2008 171,87 183,07 179,33 174,55 177,205 2009 168,83 171,41 173,98 165,08 169,825 2009 178,08 177,56 176,59 168,88 175,2775 Penyinaran matahari menjadi penting dalam proses ini sebagai sumber energi dalam proses fotosintesa. Laju pertambahan, densitas, dan laju kalsifikasi dapat diartikan sebagai pertumbuhan pada karang. Studi mengenai hubungan beberapa variabel ini telah dilakukan oleh Dodge dan Brass 1984, dan Scoffin et al. 1992 Carricart-Ganivet dan Merino 2001. Apabila dilihat sebagai rata-rata pertumbuhan linier tahunan karang Porites di empat lokasi pengambilan data menunjukkan nilai yang tidak berbeda dengan yang ditemukan pada daerah tropis lainnya, dan menggambarkan pertumbuhan karang masiv Porites pada umumnya Lampiran 14. Penelitian yang dilakukan pada tahun 1979–1986 di Great Barrier Reef menemukan bahwa rata-rata laju ekstensi karang Porites pada 29 lokasi terumbu adalah 12.9±3.4 mmtahun Barnes dan Lough 2000. 26 Bras s s 1 Kals i ifika pada a a saa Mu Pe ener rg gi da dapa a at t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t di di di di di d d d d d d di d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d bebe e e ra ra ra ra r ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra ra r ra ra ra a ra ra r r ra ra r a a r ra ra ra r ra ra ra ra a a r ra r r r r r r r r r r r ra ra r r r r ra r r r r ra r r ra r a ra r a r r a a a a a a a a a a a a a r a a a p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p al. 1 99 99 99 99 99 99 99 9 99 99 99 99 99 99 9 99 9 99 99 99 99 9 99 99 9 99 9 9 99 99 9 9 9 9 99 99 99 99 9 9 9 9 99 99 9 99 9 9 9 99 99 99 9 9 99 9 9 9 9 9 99 9 99 9 9 9 99 9 9 9 99 99 99 9 9 9 99 99 9 9 9 99 9 99 99 99 9 9 9 99 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 99 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 pertu um um um um um m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b men n u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u nj nj nj nj nj nj nj nj nj nj nj nj nj n nj nj nj nj nj nj nj nj nj nj n nj nj nj nj nj nj nj j nj n nj nj nj j j nj nj nj nj nj nj j j j n n n nj j nj nj n n n n n n n n n n n nj nj nj n n n nj n n n nj n n j j j j nj j j j j j j nj nj nj nj j nj nj j j j j j j j j n j j n j j j n n j j n nj j nj nj nj n j j j j j j j j j j j j u u u u u tropis s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s la la la la a la l l l a la la la la la la la la la la l la la la la la a l la la l la la la a la a a a la la la a a a la l l l l l l la la l l l l l a a l l a umu m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m ny ny n n ny n n n ny ny ny n ny ny n n ny n n ny ny ny ny ny ny n n n ny n y ny y y y ny y y y y y y y y y y y y y Grea a a a a t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t t B B B B B B B Ba B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B B pada a a

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 Selanjutnya pada bab pembahasan ini, akan dibahas juga pertumbuhan linier dan indeks luminansi pada setiap lokasi pengambilan data, kaitannya dengan perubahan iklim iklim ekstrim dan suhu permukaan laut dan aktivitas gempa yang menyebabkan perubahan muka tanah atau yang tidak menyebabkan perubahan tinggi muka tanah. Kalsifikasi rata-rata tahunan adalah produk rata-rata ekstensi tahunan dan densitas dari deposit skeletal selama kurun waktu setahun Carricart-Ganivet dan Barnes 2007. Kondisi lingkungan perairan seperti suhu permukaan laut dapat mempengaruhi kalsifikasi yang terjadi selama pertumbuhan karang. Kenaikan suhu permukaan laut meningkatkan kalsifikasi pada karang Carricart-Ganivet 2004. Suhu permukaan laut mempengaruhi ekstensi dan densitas karang.

4.2 Aktivitas Seismik dan Pertumbuhan Karang Porites

Peristiwa gempa 2004 diikuti dengan tsunami yang tingginya sampai 30 meter di Aceh dan gempa 2005 menjadi pemicu terjadinya perubahan tinggi muka tanah di Simeulue. Gempa 2004 diikuti dengan kenaikan muka tanah 1,45 meter di Simeulue bagian barat-utara, sedangkan gempa 2005 diikuti dengan kenaikan muka tanah sampai dengan 1,65 meter di bagian timur-selatan. Gempa tahun 2005 menghasilkan deformasi tektonik sekitar 400km sepanjang paparan sunda, lepas pantai Sumatera bagian utara Briggs et al. 2006. Peristiwa gempa lainnya yang tercatat cukup besar terjadi pada November 2002 dan Februari 2008. Namun, kedua peristiwa gempa ini tidak mmenyebabkan adanya perubahan tinggi muka tanah yang mempengaruhi kawasan terumbu karang di Simeulue. Sampel karang Langi diperoleh dari koloni karang yang sebagiannya telah terpapar ke udara dan posisinya berdekatan dengan garis pantai. Adanya pengadukan tingkat pengadukan dan abrasi yang cukup tinggi. Turbiditas di daerah tinggi dengan jarak pandang didalam air yang rendah kurang dari 2 meter. Pengaruh muara sungai kecil yang ada disekitar lokasi menambah tingkat turbiditas, dan tekanan lingkungan yang disebabkan oleh pengaruh fluktuasi salinitas. Langi mengalami pengangkatan yang cukup signifikan pada gempa 2004. Lokasinya yang berada di utara Simeulue, pada 2004 mengalami pengangkatan sampai dengan kurang lebih setinggi 1,6 meter. Sebagian kawasan karang di lokasi ini mengalami kematian karena terpapar ke udara, diatas batas pasang surut. lini de ge me pro ku ku ku ku ku ku ku ku ku k ku k ku ku k k ku ku ku k u ku ku ku k k ku ku ku ku ku u u u ku ku ku k k ku ku u ku ku k ku ku u ku k ku k k k ku u ku ku ku k k ku ku ku u ku k k u u u u u u ku ku k u u u u ku u u ku u k k k k k u u k k u u u u u k u u u u u ku r r r pe pe pe pe pe pe p p p p p p pe e e e e e p p p p p pe p p p pe pe e e e p p pe pe p p p pe e pe e e e p e e p e e p p e p p p p p p p p p p p p p p p p te te te te te te t te te e te te te te t t t t t te t te te te te te te te t te te te te te te te e e te te te te e e t e e e e t e te e e e t e e t te t t t e e e e e e e e e e te te te e e e e e e e e te e e e e t e e te t t e e t t e e e e t t t e e e e t t e te e e t t e e e e e e e e t t t e e e t t t t e e t t e e t t e rj m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m me m me m me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m pe pe pe p pe p p pe p p p pe pe pe pe pe p p p p pe p pe pe p p p p e p p pe pe e pe p p e e p p p p p p pe e p p p p pe p p p p p p p p p p p p p p e pe p p p pe p p p p e p p p p pe p p p p p p p p p p p p p p p p p p e p p e e p e pe p p p p p p p p p p e p e p e p p p p p p p p p p p p p p p p 4. 4. 4. 4. 4. 4.

4 4

4. 4

4. 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4. 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4. 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

4 4

2 2

me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m mu m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m e ke ke ke k k k k k k k k k ke ke ke k k k k ke ke ke ke k k ke k ke k k k k ke ke k k ke e ke ke k k k k k k k k k ke k k k k k k e e k k ke e k k e k ke e k ke k k e k k k k k k k k k k e e k k k k e e k k k e e e k e e e k k k k k k k k k e ta ta t ta ta ta ta t ta ta ta ta ta ta ta ta a ta t ta t t a a ta t t t t ta a ta ta t t ta ta t ta ta ta ta t ta a ta t ta ta ta ta ta ta t t t t a ta ta t t t a a ta t t t ta a ta a a ta ta ta a a t ta a ta t ta a a ta a a ta t a a a a a ta ta a a a t t t a a ta a ta a t t ta t t a a a t t a a t t a a t t a t t t a a a a a t t t a a a t t t t a a ta t a a t t t t a t a t a t a a a h su su su su su su su su su s su su u su su su u u u u u su su u u u s s su su u u u su s s s su u u su su u su su s su s s u u u su s s su s s s s s s s s s s s u u u u u u u su s s s s s s su u u s s su su s u u su s su u s s s u s s s s s u s s s s s s s s s n lain 20 pe Sim ter pe pe pe pe pe pe pe pe pe pe pe e pe pe pe pe pe pe pe pe pe p e pe p pe pe pe pe p pe p p p e e pe p p p pe p p p pe p p pe e p p p e e pe pe pe p pe p pe e p p p p pe e p pe p e e p e e p p p p p p p p p p p da da da da da da da da d da da d da da da da da da d da da da da da da da da d d da a d d a da d d d a da d d d d a a da d d d d d da d a d d d d d d d a d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d d m me m m m m m m m m m me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m tu tu tu tu tu tu t tu u tu tu tu tu t t t t t t tu tu tu tu t tu tu tu tu tu tu tu t t tu tu tu tu tu tu t tu tu tu u u t tu tu u u t t t u u u t t t u u u tu t u u u t tu u tu u tu t t u u u t u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u u r r r r r r r r r r r r r r r r r r r r r r sa sa sa sa sa sa sa a sa sa sa a a sa sa sa a a sa a s a sa a a a sa sa a a s s s s s a a s s s sa sa a s s sa sa sa s sa a a sa sa s s s s sa a a a sa s s s s s a a a a a a a s s s s s s sa a a a a a a l 20 20 20 20 20 20 20

2 2

2 2

20 2

2 2

2 2

2 20

2 2

2 2

2 2

2 20 2 20 2 20

2 2

2 20 20 20 2 20 2 20

20 2

20 2

2 2

2 2

2 20

2 2

20 2

2 20 20 20

2 2

2 2

2 2

2 2

20 2

2 2

2 2

2 2

20 20

2 2

20 20 20 20

20 2

2 2

2 2

2 2

2 pe pe pe pe e pe pe e pe e e e pe e e pe pe e e e e pe pe e e e pe e pe e e pe e e e e e e e e e pe e pe p pe pe e e e e e e p p p p ka ka ka ka k k ka k ka ka ka ka k k ka ka k ka ka ka ka ka ka ka ka k a ka ka ka a ka k ka a a ka k ka k a a ka a a a a ka a ka a a a a a k a a a a a a k ka k k a a ka a a a k k k k k a k k k k a a k k k k w di d di di di i di di di d d i di d d d d d i i di d i i i d d d d d d d di i i d d d d d d d d d d di d a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a Ekstensi karang Porites menunjukkan pengaruh yang signifikan terhadap gempa 2004 dan 2005 di Langi. Adanya penurunan nilai ekstensi linier terlihat jelas dengan penurunan pertumbuhan yang tinggi. Untuk lebih jelasnya dapat dilihat pada Gambar 12 dibawah. Perubahan nilai indeks luminansi pada Gambar 13 menunjukkan adanya pengaruh gempa 2004 dan 2005 yang berdampak pada menurunnya nilai densitas karang pada awal tahun 2005. Karang Porites di lokasi pengamatan Langi terpengaruh cukup signifikan. Penurunan nilai ekstensi dan meningkatnya indeks luminansi di Langi diduga ada kaitannya dengan peristiwa abrasi yang disebabkan oleh penaikan muka tanah. Menurunnya transparansi perairan biasanya diikuti dengan menurunnya pertumbuhan dan memberikan tekanan terhadap karang Yentsch et al. 2002. Gambar 12 Ekstensi karang Porites dan aktivitas gempa di Langi. Jarak pandang di lokasi ini pada saat pengambilan sampel kurang lebih 2 meter. Peranan sungai-sungai kecil memberikan kontribusi run off dari daratan sangat besar. Run off daratan dari sungai-sungai kecil di hulu tidak saja terjadi pada musim penghujan, akan tetapi juga pada musim kemarau. Karakteristik iklim lokal dengan adanya hujan lokal sepanjang tahun akan memberikan kontribusi terhadap material tersuspensi ke dalam perairan. 28 E gem p pa 2 jelas s de diliha a at pa 13 m m m menu men u urun lokas si si si si si i i i i i si si si i si si si i si si i i si s i i i i si i i i i i i s i i s i si i i i s i s i i s p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P didu g ga ga a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a muka a a t t t t t t t a men u u ru ru ru ru r ru u u u ru ru ru ru ru u u u u u u u u u ru ru u u ru u u u u ru ru u u u u u u u ru u u u u ru u u r ru ru r ru u u u ru r r r ru ru ru u ru u u u u ru r r u u u ru ru r ru ru u u r u u r r ru r r u u u r r ru r ru u u u u u u u u u u ru u u u u u u u u u u ru r ru u u ru u u r u u u u r u r u u r r u n et al. . . 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 2

2 00 G Ja J Ja Ja J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J J mete e e e e e e e e e e e e e e e e e e e e r. r. r. r. r r. r. r r. r r r r r r r. r r. r r. r r. r. r r r r r r. r. r. r r. . r r r. . r r r r r r r r r r r . . . r r r r r r r r r r r r P P P P P sang g gat at at at at at t t at at at at at at a a a a a b pada a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m u iklim lo lo lo lo lo lo o lo lo lo lo lo lo o o lo lo lo o o o o o lo lo o o o o lo lo o o lo o o o o lo o o o o o o lo o o o o lo lo lo l o o o o o l l o o o lo o o o o lo o o o o k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k k kont r ri ri ri ri i i i i i i i i i i i i i i i ri i i i i i i i i i i i i i bu b bu b b b b b b b b bu bu bu bu bu bu bu bu b b b b b bu bu bu b b bu b b b bu b b b bu b b bu bu b b bu b b b b bu b b b b bu b b b bu b b b b b b b b b b bu u b bu b b b bu u u u u b u bu s Gambar 13 Indeks luminansi dan aktivitas gempa di Langi. Pulau Ina yang masih berada di utara Simeulue juga mengalami pengangkatan yang cukup signifikan, yang mengubah tinggi muka tanahnya sampai dengan kurang lebiih sebesar 1,65 meter. Nilai ekstensi musiman atau tahunan pada tahun 2004 cukup rendah, akan tetapi tidak terlihat hubungannya secara langsung dipengaruhi oleh aktivitas gempa 2004. Gambar 16 dibawah memperlihatkan bahwa nilai terendah dari ekstensi linier terjadi pada awal tahun 2004. Indeks luminansi memperlihatkan adanya peningkatan densitas karang di Pulau Ina. Hal ini terus terjadi sampai tahun 2009 dan rata-rata berada pada nilai yang lebih rendah dari rata-rata indeks luminansi sebelum tahun 2004 atau tahun 2005. Lebih jelasnya dapat dilihat pada Gambar 17 dibawah ini. Jelas terlihat adanya peningkatan densitas atau lebih rendahnya nilai indeks luminansi setelah peristiwa gempa 2004 dan 2005. Perubahan pertumbuhan karang setelah momentum 2004 dan 2005 diduga merupakan dampak perubahan tinggi muka tanah yang cukup signifikan. Tidak seperti peristiwa gempa tahun 2002 dan 2008 yang tidak mengakibatkan adanya perubahan tinggi muka tanah yang signifikan. Penaikan muka tanah akan meningkatkan penetrasi cahaya matahari dari permukaan ke karang lebih efisien, sehingga dimungkinkan metabolisme zooxanthellae simbiosis meningkat pada kondisi optimalnya. Pengangkatan karang Porites menjadikan karang lebih dekat ke permukaan dan meningkatan efektifitas penerimaan cahaya matahari. Pengaruh penerimaan cahaya akan pe pe pe pe pe p pe p p pe pe pe pe pe p p p pe pe e pe e pe pe p p pe pe p e e p pe p p p pe p p p p p p pe e e e e pe p p p p pe pe pe p p p e pe e p p p p pe pe pe p p p pe p p p pe p pe p p p p p p e pe p p pe pe pe p p pe pe p e e e p p pe e e p p p p e p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p p sa sa sa sa sa sa sa sa sa sa sa sa a sa s sa sa sa sa sa sa sa a a sa s sa sa a s s a sa sa s sa s s s s a a sa sa a sa s s s s sa s s s s a a s s a sa sa sa a a a sa a a a a s a a sa s s a a a sa a a a s s sa s s s s s a a a a s s sa a s s s a a s s sa a s a a s s s s a s sa sa s a a a sa s s a a s s s s a a m ta ta ta ta ta a ta ta ta ta ta ta ta ta t t ta ta ta a ta a ta ta ta t ta a ta t ta ta ta ta t t ta ta ta ta ta ta a ta ta t ta a ta a ta t t ta ta a a a a t ta a a a a t t ta a a t t ta a t t a a t a a ta a a ta a a t ta ta ta a a ta t a a a a t t ta a a a t a a a t ta a a a a a t t t a a t t t t a a a a a t t a a ta t a a a a t t a a h se se se se se se s s se se e e se se s se s s se se e se e se e e se se s se se se se e e se se se s se s se se e e se se e s s s s s s e e e e s s se se s s se se e s se s se e s se se s e se s se s se s e e e s s se se s s s e s s s se e e e s s s se s e e e e e s s s e se e e e e e e e s s s s s e e e e e e s s s s s s s s e s se s s s e e c m m m m m m m m m me me me m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m 20 Pu yan 20 ad pe mo mo mo mo mo m mo mo mo mo m m mo m mo m o m m m mo m m m mo m mo m m m m mo mo m m m m m m m m m m m m m m o mo m m m m m m o m m m m mo m m m mo mo m m m m m m m m m m o mo m m o m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta ta a ta ta ta t ta ta ta t ta t ta ta ta ta a t t ta ta ta a ta a a t ta ta ta a a a ta ta a ta a a a a ta t t a a a a a ta a a a ta a ta a a a a t a ta a a a ta t a a a t a a a a ta a a a a n ya ya y ya ya ya ya ya ya ya ya a ya y a a ya a a a y y ya ya ya a a ya y ya ya ya ya y a a ya y y y y y a ya a a y y ya y y y y y a a ya y a a a ya ya y a y y a a a a y a a a a a a y n Pe Pe Pe P Pe Pe Pe P Pe Pe Pe Pe P Pe Pe Pe Pe Pe Pe P P Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe P Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe Pe e Pe Pe Pe P P P P Pe Pe Pe P P Pe P e Pe P e P P P e e P P e e e P P P e P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P P pe pe e pe pe pe pe pe pe e e pe pe e pe e pe pe pe pe p pe pe pe e pe e e e pe p e e e e p p p p e e pe e pe pe p pe pe pe pe pe pe pe pe pe p p p e e pe e e pe e e e e e e e e e e pe p e e e e e e pe p e e e e e e e p p p p p z zo zo zo zo zo zo zo z zo z zo z z z z zo zo o o z z z zo zo o o o zo zo o zo zo zo zo o zo z z o z z z z z z z zo o o z z o ka ka a ka ka a ka ka a ka ka a ka a ka ka a a ka k ka ka ka a ka k ka a a k a ka a a ka k ka ka a a a a a ka ka ka a a a a a a a a a ka a a a k ka ka a a ka ka a k k k ka a k k k ka r r r f ef ef ef e ef e ef ef ef ef ef ef e e e f e ef ef ef ef ef ef e e ef ef ef f e ef ef ef f f e e ef ef ef ef ef ef ef ef ef f ef ef ef ef f ef e ef ef e f ef ef ef f f ef ef f f e e ef e e e e e e e e e f e e ef e e e e ef e e ef f e e e f e e f e f e e e memicu peningkatan metabolisme zooxanthellae. Pertumbuhan maksimal pada karang terjadi pada rentang suhu 25-28 C Howe dan Marshall 2002. Gambar 14 Ekstensi dan aktivitas gempa di Pulau Ina Gambar 15 Indeks luminansi dan aktivitas gempa di Pulau Ina Labuan Bajau yang berada di selatan Simeulue memperlihatkan adanya perubahan ekstensi setelah terjadinya gempa tahun 2004 dan 2005. Nilai pertumbuhan linier ini bergerak sangat fluktuatif ditunjukkan dengan turunnya nilai ekstensi cukup signifikan. Tahun 2006 dan 2008 menunjukkan adanya nilai pertumbuhan optimal atau tertinggi selama 10 tahun terakhir, ini diduga bukan mem m micu kara n ng te L L L L La La La L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L L peru ba ba b ba ba ba ba ba ba ba ba b ba ba b b ba ba b b b b ba b b b b b ba b b b b b b b ba ba b b b ba b b b b b b b ba b b b ba b ba ba b a b b b a a a a a ba b b b a a a a b b b b b b b h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h h pertu um um m m m m m m m m um m m m m m m m um m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b nilai ek ek ek ek ek ek ek ek ek ek ek e ek ek ek ek ek ek k ek ek ek ek ek ek k ek ek ek ek k ek ek ek ek k k k k ek ek k ek k k ek ek ek ek k ek ek ek ek ek k k ek ek ek k k k ek e k ek ek ek ek k ek k k ek e e k k e k k e k k k e e k ek ek ek ek ek e e e e k k ek e e k ek e ek k k k k k ek e e ek e ek k k k e k k k e e e k e e e k k k e k k k k k k e e e e s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s s pertu um um um um m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m m b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b b disebabkan oleh adanya aktifitas gempa. Adanya penyebab lainnya yang diduga dapat berpengaruh, faktor-faktor pembatas lingkungan perairan, seperti salinitas dan turbiditas. Gambar 16 Ekstensi dan aktivitas gempa di Labuan Bajau Gambar 17 Indeks luminansi dan aktivitas gempa di Labuan Bajau Nilai ekstensi mengalami gangguan pada tahun 2004 dan 2005, namun mengalami peningkatan yang sangat signifikan pada 2006. Hubungan antara aktivitas gempa tidak signifikan, jika dilihat peningkatan nilai ekstensi pada tahun 2006. Perubahan tinggi muka tanah di Teluk Busong tidak berdampak pada dis da da me me me e me me me me me e me me me m m m m m m m m me m m m m m m me me m me me me m m m m m m m m m m m me e m m e e e e e e me e e e e e m m m m e e e e k ak k ak ak ak ak ak ak k k k a ak a ak k ak ak a ak ak k ak k k k ak a ak k k k k k a ak k k k a ak a a ak a a ak k ak k a a a a a a ak ak a a ak a k a a a a a a k a k k a a k a t 20 20 20 20

20 2

20 2

20 20 20 20 20 20