Institutional Repository | Satya Wacana Christian University: Mocorin ( Modifikasi Tepung Jagung Kuning (Zea Mays L.) Varietas Bisi 2 – Bekatul) Ditelaah dari Nilai Gizi dan Uji Organoleptik

LAMPIRAN
Lampiran 1. Skema Kerja Penelitian
Jagung dan Bekatul

Fermentasi

Variasi perbandingan antara jagung : bekatul adalah
100:0; 87,5:12,5; 75:25; 62,5:37,5; dan 50:50 (b/b)

Penepungan Hasil Fermentasi ( JABEK )








Pengukuran Kadar Air (Sudarmadji dkk., 1997)
Pengukuran Kadar Abu (Sudarmadji dkk., 1997)
Pengukuran Kadar Protein dengan Metode

Biuret (AOAC, 1995)
Pengukuran Kadar Karbohidrat dengan Metode



Anthrone (Sadasivam, 2007)



Soxhlet (Sudarmadji dkk., 1997)



Pengukuran Kadar Lemak dengan Metode

Pengukuran Kadar Serat (SNI, 1992)
Pembuatan cookies lidah kucing

Uji organoleptik meliputi warna, rasa, aroma, tekstur
dan keseluruhan “Lidah Kucing” (Soekarto, 1985)


1

Lampiran 2. Kurva Standar Biuret

BSA (ml)
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1

Akuades (ml)
1

0,9
0,8
0,7
0,6
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
0

Biuret (ml)
4
4
4
4
4
4
4
4

4
4
4

Konsentrasi (mg/ml)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

A550nm
0
0,059

0,109
0,139
0,199
0,259
0,279
0,339
0,399
0,449
0,459

Kurva Standar Biuret

550 nm

0.400

Absorbansi

0.500
0.450


0.300

y = 0,048x + 0,005
R² = 0,997

0.350
0.250
0.200
0.150
0.100
0.050
0.000
0

2

4

6


Konsentrasi (mg/ml)

2

8

10

Lampiran 3. Kurva Standar Anthrone

Glukosa(ml)
0,10
0,15
0,20
0,25
0,30
0,35
0,40
0,45

0,50
0,60
0,65
0,75

Akuades (ml)
0,90
0,85
0,80
0,75
0,70
0,65
0,60
0,55
0,50
0,40
0,35
0,25

Anthrone (ml)

2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2

Konsentrasi (mg/ml)
0,010
0,015
0,020
0,025
0,030
0,035

0,040
0,045
0,050
0,060
0,065
0,075

A550nm
0,075
0,161
0,191
0,248
0,296
0,373
0,426
0,463
0,536
0,604
0,668
0,823


Kurva Standar Anthrone
0.9
0.8

Absorbansi

0.7

y = 10,91x + 0,022
R² = 0,994

0.6
0.5
0.4
0.3
0.2
0.1
0
0

0.01

0.02

0.03

0.04

0.05

Konsentrasi (mg/ml)

3

0.06

0.07

0.08

Lampiran 4. Kadar Air MOCORIN
Kadar air sampel diukur dengan menggunakan rumus:
Kadar air (%) =

Wa  W 2
 100%
W1

Keterangan:
W0: bobot kosong cawan petri (gram)
Wa : bobot cawan petri dan sampel sebelum pengeringan (gram)
W1: bobot sampel (gram)
W2: bobot cawan petri dan sampel setelah pengeringan (gram)

Data Pengukuran Kadar Air MOCORIN

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (100 : 0)

Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
73,9111
79,3545
76,0511
78,7245
80,6245
78,3456
73,9078
78,3530
83,9210
78,7245
80,6256
72,8520
83,9198
78,3543
66,6451

Wa (gr)
74,9238
79,3661
77,0619
79,7350
81,6410
79,4011
74,9350
79,3652
84,9864
79,7440
81,6989
73,8605
84,9799
79,3574
67,6794

W1(gr)
1,0127
1,0115
1,0108
1,0105
1,0165
1,0555
1,0272
1,0122
1,0654
1,0195
1,0733
1,0085
1,0601
1,0031
1,0343

W2 (gr)
74,8385
79,2782
76,9836
79,6676
81,5745
79,3355
74,8832
79,3127
84,9303
79,6378
81,5835
73,7546
84,8767
79,2591
67,5823

4

Kadar Air (%)
8,4230
8,6901
7,7463
6,6700
6,5421
6,2150
5,0428
5,1867
5,2656
10,4169
10,7519
10,5007
9,7349
9,7996
9,3880

Rata-rata
8,56

6,47

5,17

10,56

9,64

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (87,5 : 12,5)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
90,0398
80,6245
78,7211
72,8455
80,6257
78,7132
72,8536
80,6262
78,7243
73,9087
78,3527
83,9178
75,1898
80,1167
83,9212

Wa (gr)
91,0618
81,6625
79,7397
73,8621
81,6670
79,8451
73,8699
81,6831
79,7455
74,9142
79,4225
84,9466
76,2142
81,2649
84,9984

W1(gr)
1,0220
1,0380
1,0186
1,0166
1,0413
1,1319
1,0163
1,0569
1,0212
1,0055
1,0718
1,0288
1,0244
1,1482
1,0772

W2 (gr)
90,9787
81,5679
79,6467
73,7877
81,5885
79,7605
73,8189
81,6285
79,6943
74,8326
79,3392
84,8655
76,1176
81,1588
84,9004

Kadar Air (%)
8,1311
9,1137
9,1302
7,3185
7,5386
7,4474
5,0182
5,1661
5,0137
8,1153
7,7720
7,8830
9,4299
9,2406
9,0976

Rata-rata
9,12

7,44

5,07

7,92

9,26

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (75 : 25)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
73,9079
78,3533
83,9196
78,7254
80,6258
78,3562
73,9110
78,3556
83,9192
72,8517
80,6230
78,7220
83,9214
80,1187
75,1908

Wa (gr)
74,9238
79,3888
84,9524
79,7369
81,6413
79,3939
74,9346
79,3707
84,9759
73,8704
81,7030
79,8658
84,9504
81,4021
76,2177

W1(gr)
1,0159
1,0355
1,0328
1,0115
1,0155
1,0377
1,0236
1,0151
1,0567
1,0187
1,0800
1,1438
1,0290
1,2834
1,0269

W2 (gr)
74,8263
79,2862
84,8504
79,6730
81,5796
79,3275
74,8698
79,3057
84,9108
73,7729
81,6021
79,7611
84,8428
81,2798
76,1095

5

Kadar Air (%)
9,6288
9,9083
9,8707
6,3174
6,3516
6,3988
6,3306
6,4033
6,1007
9,5710
9,3426
9,1537
10,4568
9,5294
10,5366

Rata-rata
9,80

6,36

6,28

9,36

10,50

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (62,5 : 37,5)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
73,9093
78,3544
76,0504
73,9077
78,3505
83,9156
72,8534
80,6256
78,7270
73,9112
78,3555
83,9201
66,6474
78,3554
83,9216

Wa (gr)
74,9217
79,3750
77,0590
74,9131
79,4202
84,9412
73,8742
81,6895
79,8249
74,9284
79,5627
84,9243
67,6652
79,3633
84,9396

W1(gr)
1,0124
1,0206
1,0086
1,0054
1,0697
1,0256
1,0208
1,0639
1,0979
1,0172
1,2072
1,0042
1,0178
1,0079
1,0180

W2 (gr)
74,8312
79,2835
76,9828
74,8298
79,3320
84,8567
73,8050
81,6180
79,7508
74,8399
79,4583
84,8367
67,5654
79,2639
84,8382

Kadar Air (%)
8,9392
8,9653
7,5551
8,2853
8,2453
8,2391
6,7790
6,7206
6,7495
8,7397
8,6481
8,7234
9,8055
9,8621
9,9607

Rata-rata
8,95

8,25

6,75

8,70

9,88

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (50 : 50)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
90,0407
80,6238
78,7233
73,9110
78,3551
83,9201
83,9210
78,3549
73,9109
72,8547
80,6261
78,7241
83,2188
83,7886
74,5579

Wa (gr)
91,0795
81,6364
79,7565
74,9282
79,5624
84,9243
84,9729
79,3784
74,9287
73,8881
81,6676
79,8547
84,3014
84,8092
75,6038

W1(gr)
1,0086
1,0126
1,0332
1,0172
1,203
1,0042
1,0519
1,0235
1,0178
1,0334
1,0415
1,1306
1,0826
1,0206
1,0459

W2 (gr)
90,9947
81,5437
79,6624
74,8367
79,4546
84,8367
84,8876
79,2984
74,8490
73,8049
81,5849
79,7697
84,1906
84,7040
75,4976

6

Kadar Air (%)
8,1633
9,1547
9,1076
8,9953
8,9609
8,8912
8,1091
7,8163
7,8306
8,0511
7,9405
7,5181
10,2346
10,3077
10,1539

Rata-rata
9,13

8,94

7,92

7,84

10,23

Lampiran 5. Analisis Sidik Ragam Kadar Air MOCORIN
Perlakuan (Persentase Penambahan Bekatul)
Ulangan

Tu

Xu

Du

W

9,13

45,56

9,11

0,79

0,38

8,25

8,94

37,46

7,49

-0,83

1,12

6,28

6,75

7,92

31,19

6,23

-2,09

1,96

7,92

9,36

8,70

7,84

44,38

8,88

0,56

-0,16

9,64

9,26

10,50

9,88

10,23

49,51

9,90

1,58

0,86

Tp

40,40

38,81

42,30

42,53

44,06

208,10

(T..)

Xp

8,08

7,76

8,46

8,51

8,81

8,32

( X ..)

dp

-0,24

-0,56

0,14

0,19

0,49

SD

2,23

1,51

1,79

1,02

0,88

SE

2,77

1,87

2,22

1,27

1,09

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1

8,56

9,12

9,80

8,95

2

6,47

7,44

6,36

3

5,17

5,07

4

10,56

5

W(1) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (8,56)(-0,24) + (9,12)(-0,56) + …,,(9,13)(0,49) = 0,38

W(2) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (6,47)(-0,24) + (7,44)(-0,56) + …,,(8,94)(0,49) = 1,12

W(3) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (5,17)(-0,24) + (5,07)(-0,56) + …,,(7,92)(0,49) = 1,96

W(4) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (10,56)(-0,24) + (9,12)(-0,56) + …,,(7,84)(0,49) = -0,16

W(5) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (9,64)(-0,24) + (9,26)(-0,56) + …,,(10,23)(0,49) = 0,86

7

Lampiran 5 (lanjutan)
N = (W1)(du1) + (W2)(du2) + (W3)(du3) + (W4)(du4) + (W5)(du5)
= (0,38)(0,79) + (1,12)(-0,83) + (1,96)(-2,09) + (-0,16)(0,56) + (0,86)(1,58)

= -3,46
D = (Σdu2)( Σdp2) = 8,49 x 0,67 = 5,69

FK =

,

=

JK Non Additivitas =

,
,

= 2,10

(208,10) 2
(  ..) 2
=
= 1732,22
25
 observasi

JK Total = (8,56)2 + (9,12)2 + … + (10,23)2 – FK
= 59,64

 (Tu) - FK
 perlakuan
2

JK Ulangan

=

= 42,3
 (p) 2
JK Perlakuan =
- FK
 ulangan
= 3,33
JK Galad Acak

= JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 59,64 – 42,3 – 3,33 = 14,01

DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS
Sumber Ragam
Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non Additivitas
Sisa

Db
4
4
16
1
15

JK
42,3
3,33
14,01
2,01
12,00

KT

2,01
0,8

8

F Hitung

2,51

F Tabel
5%

1%

4,54

8,68

Lampiran 5 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

4
4
16
24

JK
42,3
3,33
14,01
59,64

KT

F Hitung

F Tabel
5%
3,01
3,01

**

10,58
0,83
0,88

12,02
0,94

1%
4,77
4,77

Kesimpulan : Antar ulangan ada perbedaan nyata

KV =
=√,

 G. Acak
 ..

,

x 100 %

x 100 % = 11,26 %

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5 % : W = q α (p, n2) Sx
Sx

=

0,88
= 0,42
5

BNJ 5 % = 4,314 x 0,42 = 1,81

Air
12,5%

0%

25%

37,5%

50%

Purata ± SE

7,76 ± 2,87

8,08 ± 2,77

8,46 ± 2,22

8,51 ± 1,27

8,81 ± 1,09

W = 1,81

(a)

(a)

(a)

(a)

(a)

Keterangan : *Huruf yang sama menandakan tidak ada perbedaan yang nyata

9

Lampiran 6. Kadar Abu MOCORIN Berbagai Perbandingan Jagung & Bekatul
Kadar abu sampel diukur dengan menggunakan rumus:
Kadar abu (%) =

W2  W0
 100%
W1

Keterangan:
W0: bobot kosong cawan petri (gram)
Wa : bobot cawan petri dan sampel sebelum pengeringan (gram)
W1: bobot sampel (gram)
W2: bobot cawan petri dan sampel setelah pengeringan (gram)
Data Pengukuran Kadar Abu MOCORIN

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (100 : 0)

Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
46,9394
31,0989
34,0102
32,6646
35,4604
31,6806
31,8767
32,0672
31,5960
32,8451
35,4626
34,0086
34,0212
32,6652
34,5775

Wa (gr)
48,9698
33,1352
36,3829
34,7465
37,4933
33,6985
32,9693
33,0751
32,6173
34,9060
37,4841
36,0995
36,0710
34,6835
36,6056

W1(gr)
2,0304
2,0363
2,3727
2,0819
2,0329
2,0179
1,0926
1,0079
1,0213
2,0609
2,0215
2,0909
2,0498
2,0183
2,0281

W2 (gr)
46,9712
31,1283
34,0459
32,6952
35,4898
31,7112
31,8946
32,0833
31,6132
32,8854
35,5025
34,0502
34,0597
32,7022
34,6152

10

Kadar Abu (%)
1,5662
1,4438
1,5046
1,4698
1,4462
1,5164
1,6383
1,5974
1,6841
1,9555
1,9738
1,9896
1,8782
1,8332
1,8589

Rata-rata
1,50

1,48

1,64

1,97

1,86

Lampiran 6 (Lanjutan)
 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (87,5 : 12,5)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
30,7772
34,0069
31,0828
28,2113
35,1183
35,0681
30,7829
31,1378
32,0017
32,3669
33,9847
30,7835
34,0103
30,7953
32,8532

Wa (gr)
32,7857
36,1646
33,1114
30,2946
37,1737
37,0895
32,8111
32,1647
33,0245
34,4011
36,0245
32,8352
36,1157
32,8203
34,9174

W1(gr)
2,0085
2,1577
2,0286
2,0833
2,0554
2,0214
2,0282
1,0269
1,0228
2,0342
2,0398
2,0517
2,1054
2,0250
2,0642

W2 (gr)
30,8342
34,0666
31,1473
28,2649
35,1691
35,1181
30,8466
31,1689
32,0324
32,4332
34,0418
30,8507
34,0735
30,8563
32,9146

Kadar Abu (%)
2,8379
2,7668
3,1795
2,5728
2,4715
2,4735
3,1407
3,0285
3,0016
3,2593
2,7993
3,2753
3,0018
3,0123
2,9745

Rata-rata
2,93

2,51

3,06

3,11

3,00

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (75 : 25)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
31,5762
32,3517
31,8053
31,6613
34,0107
35,4509
31,0622
31,8137
37,0833
32,3663
31,8549
31,1094
34,0221
32,0850
32,6626

Wa (gr)
33,5836
34,3588
33,8037
33,7076
36,1475
37,4597
33,0775
33,8342
39,1369
34,4173
33,8898
33,2016
36,0359
34,1337
34,6902

W1(gr)
2,0074
2,0071
1,9984
2,0463
2,1368
2,0088
2,0153
2,0205
2,0536
2,0510
2,0349
2,0922
2,0138
2,0487
2,0276

W2 (gr)
31,6517
32,4281
31,8813
31,7315
34,0831
35,5190
31,1615
31,9121
37,1860
32,4624
31,9493
31,2079
34,1115
32,1758
32,7519

11

Kadar Abu (%)
3,7611
3,8065
3,8030
3,4306
3,3882
3,3901
4,9273
4,8701
5,0010
4,6855
4,6390
4,7080
4,4394
4,4321
4,4042

Rata-rata
3,79

3,40

4,93

4,68

4,43

Lampiran 6 (Lanjutan)
 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (62,5 : 37,5)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
31,5429
32,6586
32,9623
35,0646
28,2183
35,1404
34,5647
31,0946
30,7990
35,4689
34,0092
31,6207
31,6834
34,5772
35,4723

Wa (gr)
33,5724
34,6594
34,9817
37,1173
30,2624
37,1818
36,6825
33,1234
32,8142
37,5583
36,0332
33,6776
33,7522
36,6343
37,485

W1(gr)
2,0295
2,0008
2,0194
2,0527
2,0441
2,0414
2,1178
2,0288
2,0152
2,0894
2,0240
2,0569
2,0688
2,0571
2,0127

W2 (gr)
31,6464
32,7609
33,0528
35,1689
28,3234
35,2448
34,6780
31,2015
30,9094
35,5881
34,1237
31,7374
31,7999
34,6923
35,5837

Kadar Abu (%)
5,0998
5,1130
4,4815
5,0811
5,1416
5,1141
5,3499
5,2691
5,4784
5,7050
5,6571
5,6736
5,6313
5,5953
5,5349

Rata-rata
5,11

5,11

5,37

5,68

5,59

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (50 : 50)
Ulangan
1

2

3

4

5

Wo (gr)
31,0808
31,5441
34,0093
31,6633
35,4508
32,6566
32,9661
32,6642
34,4704
32,3637
31,8549
35,469
32,8532
32,6635
31,6844

Wa (gr)
33,0953
33,5443
36,0723
33,7543
37,4573
34,6770
34,9808
34,7187
36,4744
34,4037
33,8574
37,5196
34,8664
34,7644
33,7136

W1(gr)
2,0145
2,0002
2,0630
2,0910
2,0065
2,0204
2,0147
2,0545
2,0040
2,0400
2,0025
2,0506
2,0132
2,1009
2,0292

W2 (gr)
31,1975
31,6625
34,1314
31,8100
35,5885
32,7999
33,1018
32,8184
34,6192
32,5119
31,9970
35,6160
32,9938
32,8089
31,8191

12

Kadar Abu (%)
5,7930
5,9194
5,9186
7,0158
6,8627
7,0927
6,7355
7,5055
7,4251
7,2647
7,0961
7,1686
6,9839
6,9208
7,1309

Rata-rata
5,88

6,99

7,22

7,18

7,01

Lampiran 7. Analisis Sidik Ragam Kadar Abu MOCORIN
Ulangan

Perlakuan (Persentase Penambahan Bekatul)

Tu

Xu

Du

W

5,88

19,21

3,84

-0,22

13,91

5,11

6,99

19,49

3,90

-0,36

17,43

4,93

5,37

7,22

22,22

4,44

0,18

17,26

3,11

4,68

5,68

7,18

22,62

4,52

0,26

16,60

1,86

3,00

4,43

5,59

7,01

21,89

4,38

0,12

16,46

Tp

8,45

14,61

21,23

26,86

34,28

105,43

(T,,)

Xp

1,69

2,92

4,25

5,37

6,86

4,22

( X ,,)

dp

-2,53

-1,30

0,03

1,15

2,64

SD

0,22

0,24

0,63

0,26

0,56

SE

0,27

0,30

0,78

0,32

0,70

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1

1,50

2,93

3,79

5,11

2

1,48

2,51

3,40

3

1,64

3,06

4

1,97

5

W(1) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,50)(-2,53) + (2,93)(-1,30) + …,,(5,88)(2,64) = 13,91

W(2) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,48)(-2,53) + (2,51)(-1,30) + …,,(6,99)(2,64) = 17,43

W(3) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,64)(-2,53) + (3,06)(-1,30) + …,,(7,22)(2,64) = 17,26

W(4) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,97)(-2,53) + (3,11)(-1,30) + …,,(7,18)(2,64) = 16,60

W(5) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,86)(-2,53) + (3,00)(-1,30) + …,,(7,01)(2,64) = 16,46

13

Lampiran 7 (lanjutan)
N = (W1)(du1) + (W2)(du2) + (W3)(du3) + (W4)(du4) + (W5)(du5)
= (13,91)(-0,22) + (17,43)(-0,36) + (17,26)(0,18) + (16,60)(0,26) + (16,46)(0,12)
= 0,08
D = (Σdu2)( Σdp2) = 0,89 x 17,29 = 15,39
JK Non Additivitas =

FK =

,

=

,
,

= 4,16 x 10-4

(105,43) 2
(  ..) 2
= 444,62
=
25
 observasi

JK Total = (1,50)2 + (2,93)2 + … + (7,01)2 – FK
= 529,97 – 444,62
= 85,36

 (Tu) - FK
 perlakuan
2

JK Ulangan

=
=

2233,45
- 444,62 = 2,07
5

 (p) 2
- FK
 ulangan
2632,15
=
- 444,62 = 81,81
5

JK Perlakuan =

JK Galad Acak

= JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 85,36 – 2,07 – 81,81 = 1,48

DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS
Sumber Ragam
Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non Additivitas
Sisa

Db
4
4
16
1
15

JK
2,07
81,81
1,48
4,16 x 10-4
1,48

KT

4,16 x 10-4
1,48

14

F Hitung

2,81 x 10-4

F Tabel
5%

1%

4,54

8,68

Lampiran 7 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

JK

KT

F Hitung

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

4
4
16
24

2,07
81,81
1,48
85,36

0,52
20,45
0,09

5,77**
227,22**

F Tabel
5%
3,01
3,01

Kesimpulan : Antar ulangan dan perlakuan ada perbedaan nyata

KV =
= √,

 G. Acak
x 100 %
 ..
,

x 100 % = 7,11%

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5 % : W = q α (p, n2) Sx
Sx

=

0,09
= 0,134
5

BNJ 5 % = 4,314 x 0,134 = 0,58

Purata ±
SE
W = 0,58

0%

12,5%

Abu
25%

37,5%

50%

1,69±0,27

2,92±0,30

4,25±0,78

5,37±0,32

6,86±0,70

(a)

(b)

(c)

(d)

(e)

Keterangan : *Huruf yang berbeda menandakan ada perbedaan yang nyata

15

1%
4,77
4,77

Lampiran 8. Kadar Protein MOCORIN

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (100 : 0)

Faktor
Ulangan Absorbansi
koreksi
1

2

3

4

5

1,178
1,187
1,190
0,548
0,569
0,563
0,586
0,594
0,867
0,333
0,337
0,345
0,441
0,418
0,424

1,027
1,027
1,027
0,484
0,484
0,484
0,499
0,499
0,743
0,258
0,258
0,258
0,354
0,354
0,354

Abs-faktor koreksi
0,151
0,160
0,163
0,064
0,085
0,079
0,087
0,095
0,124
0,075
0,079
0,087
0,087
0,064
0,070

Kadar
Protein
(%)
7,6042
8,0729
8,2292
6,1458
8,3333
7,7083
8,5417
9,3750
6,1979
7,2917
7,7083
8,5417
8,5417
6,1458
6,7708

Rata - rata
7,97

7,40

8,04

7,85

7,15

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (87,5 : 12,5)
Faktor
Ulangan Absorbansi
koreksi
1

2

3

4

5

0,350
0,354
0,342
0,474
0,485
0,469
0,518
0,530
0,544
0,482
0,485
0,484
0,387
0,389
0,399

0,229
0,229
0,229
0,360
0,360
0,360
0,407
0,407
0,407
0,365
0,365
0,365
0,276
0,276
0,276

Abs-faktor koreksi
0,121
0,125
0,113
0,114
0,125
0,109
0,111
0,123
0,137
0,117
0,120
0,119
0,111
0,113
0,123
16

Kadar
Protein
(%)
12,083
12,500
11,250
11,354
12,500
10,833
11,042
12,292
13,750
11,667
11,979
11,875
11,042
11,250
12,292

Rata - rata
11,94

11,56

11,67

11,56

11,53

Lampiran 8 (lanjutan)

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (75 : 25)

Ulangan Absorbansi
1

2

3

4

5

0,352
0,350
0,353
0,521
0,367
0,497
0,313
0,333
0,325
0,373
0,367
0,366
0,499
0,481
0,468

Faktor
koreksi

Abs-faktor koreksi

0,210
0,210
0,210
0,354
0,236
0,354
0,189
0,189
0,189
0,226
0,226
0,226
0,311
0,329
0,329

0,142
0,140
0,143
0,167
0,131
0,143
0,124
0,144
0,136
0,147
0,141
0,140
0,188
0,152
0,139

Faktor
koreksi

Abs-faktor koreksi

0,314
0,158
0,158
0,146
0,146
0,146
0,297
0,297
0,171
0,090
0,101
0,090
0,159
0,159
0,150

0,140
0,141
0,138
0,141
0,142
0,140
0,150
0,133
0,148
0,138
0,146
0,139
0,138
0,145
0,139

Kadar
Protein
(%)
14,271
14,063
14,375
16,875
13,125
14,375
12,396
14,479
13,646
14,792
14,167
14,063
19,063
15,313
13,958

Rata - rata
14,24

14,79

13,51

14,34

14,64

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (62,5 : 37,5)
Ulangan Absorbansi
1

2

3

4

5

0,454
0,299
0,296
0,287
0,288
0,286
0,447
0,430
0,319
0,228
0,247
0,229
0,297
0,304
0,289

17

Kadar
Protein
(%)
28,125
28,333
27,708
28,333
28,542
28,125
30,208
26,667
29,792
27,708
29,375
27,917
27,708
29,167
27,917

Rata - rata
28,06

28,33

28,89

28,33

28,26

Lampiran 8 (lanjutan)

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (50 : 50)

Ulangan Absorbansi
1

0,287
0,289
0,283
0,319
0,293
0,287
0,288
0,288
0,302
0,377
0,345
0,356
0,308
0,326
0,307

2

3

4

5

Faktor
koreksi

Abs-faktor koreksi

0,132
0,132
0,129
0,170
0,132
0,129
0,132
0,138
0,138
0,221
0,192
0,201
0,157
0,164
0,157

0,155
0,157
0,154
0,149
0,161
0,158
0,156
0,150
0,164
0,156
0,153
0,155
0,151
0,162
0,150

Kadar
Protein
(%)
31,250
31,667
31,042
30,000
32,500
31,875
31,458
30,208
33,125
31,458
30,833
31,250
30,417
32,708
30,208

Rata - rata
31,32

31,46

31,60

31,18

31,11

Contoh perhitungan :
Absorbansi- faktor koreksi = 0,151
y = 0,048x + 0,005
x=

,

,
,

= 3,0417 mg/ml
/

% kadar protein =

100%

,

=

25

100% = 7,60 %

18

Lampiran 9. Analisis Sidik Ragam Kadar Protein MOCORIN

Ulangan

Perlakuan (Persentase Penambahan Bekatul)

Tu

Xu

Du

W

31,32

93,52

18,70

0,04

435,43

28,33

31,46

93,54

18,71

0,04

446,43

13,51

28,89

31,60

93,70

18,74

0,07

451,40

11,56

14,34

28,33

31,18

93,26

18,65

-0,02

439,92

7,15

11,53

14,64

28,26

31,11

92,69

18,54

-0,13

444,92

Tp

38,40

58,26

71,51

141,87

156,67

466,73

(T..)

Xp

7,68

11,65

14,30

28,37

31,33

18,67

( X ..)

dp

-10,99

-7,02

-4,37

9,71

12,66

-10,99

SD

0,39

0,17

0,50

0,31

0,20

0,39

SE

0,48

0,21

0,62

0,38

0,25

0,48

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1

7,97

11,94

14,24

28,06

2

7,40

11,56

14,79

3

8,04

11,67

4

7,85

5

W(1) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (7,97)(-10,99) + (11,94)(-7,02) + …,,(31,32)(12,66) = 435,43

W(2) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (7,40)(-10,99) + (11,56)(-7,02) + …,,(31,46)(12,66) = 446,43

W(3) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (8,04)(-10,99) + (11,67)(-7,02) + …,,(31,60)(12,66) = 451,40

W(4) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (7,85)(-10,99) + (11,56)(-7,02) + …,,(31,18)(12,66) = 439,92

W(5) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (7,15)(-10,99) + (11,53)(-7,02) + …,,(31,11)(12,66) = 444,92

19

Lampiran 9 (lanjutan)
N = (W1)(du1) + (W2)(du2) + (W3)(du3) + (W4)(du4) + (W5)(du5)
= (435,43)(0,04) + (446,43)(0,04) + (451,40)(0,07) + (439,92)(-0,02) + (444,92)(0,13)

= 0,27
D = (Σdu2)( Σdp2) = 0,03 x 443,59 = 11,39

FK =

,

=

JK Non Additivitas =

,
,

= 6,40 x 10-3

(466,73) 2
(  ..) 2
=
= 8713,48
25
 observasi

JK Total = (7,97)2 + (11,94)2 + … + (31,11)2 – FK
= 2220,21

 (Tu) - FK
 perlakuan
2

JK Ulangan

=
=

43568,02
- 8713,48 = 0,13
5

 (p) 2
- FK
 ulangan
54657,25
=
- 8713,48 = 2217,97
5

JK Perlakuan =

JK Galad Acak

= JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 2220,21 – 0,13 – 2217,97 = 2,11

DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS
Sumber Ragam

Db

JK

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non Additivitas
Sisa

4
4
16
1
15

0,13
2217,97
2,11
6,40 x 10-3
2,10

KT

6,40 x 10-3
0,14

20

F Hitung

0,0457

F Tabel
5%

1%

4,54

8,68

Lampiran 9 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

4
4
16
24

JK
0,13
2217,97
2,11
2220,21

KT

F Hitung

0,0325
554,49
0,1319

F Tabel
5%
3,01
3,01

0,2464
4203,87**

1%
4,77
4,77

Kesimpulan : Antar perlakuan tidak ada perbedaan nyata

KV =
=√

 G. Acak
 ..

,
,

x 100 %

x 100 % = 1,95 %

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5 % : W = q α (p, n2) Sx
Sx

=

0,1319
= 0,1624
5

BNJ 5 % = 4,314 x 0,1624 = 0,705

Protein
0%

12,5%

25%

37,5%

50%

Purata ± SE

7,68 ± 0,48

11,65 ± 0,21

14,30 ± 0,62

28,37 ± 0,38

31,33 ± 0,25

W = 0,705

(a)

(b)

(c)

(d)

(e)

Keterangan : *Huruf yang berbeda menandakan ada perbedaan yang nyata

21

Lampiran 10. Kadar Karbohidrat MOCORIN
 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (100 : 0)
Ulangan
1

2

3

4

5

Massa sampel
(gram)
0,1035
0,1035
0,1035
0,1035
0,1035
0,1035
0,1084
0,1084
0,1084
0,1116
0,1116
0,1116
0,1057
0,1057
0,1057

Absorbansi
0,706
0,680
0,634
0,721
0,638
0,670
0,382
0,370
0,388
0,371
0,393
0,391
0,357
0,372
0,410

Kadar Karbohidrat
(%)
60,5747
58,2721
54,1984
61,9031
54,5526
57,3865
60,8805
58,8512
61,8952
57,3280
60,9418
60,6132
58,0999
60,7013
67,2918

Rata – rata
59,42

59,64

60,54

59,63

59,40

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (87,5 : 12,5)
Ulangan
1

2

3

4

5

Massa sampel
(gram)
0,1050
0,1050
0,1050
0,1050
0,1050
0,1050
0,1065
0,1065
0,1065
0,1026
0,1026
0,1026
0,1081
0,1081
0,1081

Absorbansi
0,470
0,557
0,559
0,567
0,585
0,654
0,364
0,360
0,427
0,294
0,272
0,288
0,301
0,311
0,285

22

Kadar Karbohidrat
(%)
39,1079
46,7025
46,8770
47,5754
49,1467
55,1700
58,8683
58,1798
69,7125
48,5990
44,6681
47,5269
47,3134
49,0092
44,6000

Rata – rata
46,79

48,36

58,52

48,06

46,97

Lampiran 10 (lanjutan)

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (75 : 25)

Ulangan
1

2

3

4

5

Massa sampel
(gram)
0,1014
0,1014
0,1014
0,1014
0,1038
0,1038
0,104
0,104
0,104
0,1461
0,1461
0,1461
0,1047
0,1047
0,1047

Absorbansi
0,511
0,485
0,462
0,506
0,266
0,269
0,298
0,293
0,290
0,373
0,364
0,325
0,264
0,276
0,278

Kadar Karbohidrat
(%)
44,2024
41,8522
39,7731
43,7505
43,0921
43,6219
48,6498
47,7685
47,2397
44,0415
42,9122
38,0187
42,3715
44,4726
44,8228

Rata – rata
43,03

43,49

47,89

43,48

43,89

 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (62,5 : 37,5)
Ulangan
1

2

3

4

5

Massa sampel
(gram)
0.1033
0.1033
0.1033
0.0998
0.0998
0.0998
0.1003
0.1003
0.1003
0.1504
0.1504
0.1504
0.1017
0.1017
0.1017

Absorbansi
0.480
0.473
0.420
0.253
0.226
0.236
0.222
0.245
0.241
0.350
0.334
0.357
0.250
0.237
0.248

23

Kadar Karbohidrat
(%)
40.6388
40.0176
35.3149
42.4313
37.4718
39.3087
36.5539
40.7577
40.0266
39.9789
38.0288
40.8322
41.0979
38.7546
40.7373

Rata – rata
40.33

39.74

40.39

40.41

40.20

Lampiran 10 (lanjutan)
 MOCORIN dengan Perbandingan Jagung : Bekatul (50 : 50)
Massa sampel
(gram)
0.1016
0.1016
0.1016
0.1032
0.1032
0.1032
0.1037
0.1126
0.1126
0.1029
0.1029
0.1029
0.1032
0.1032
0.1032

Ulangan
1

2

3

4

5

Absorbansi
0.453
0.434
0.451
0.244
0.240
0.230
0.236
0.254
0.256
0.240
0.205
0.234
0.242
0.237
0.205

Kadar Karbohidrat
(%)
38.8829
37.1688
38.7025
39.4347
38.7242
36.9478
37.8303
37.7707
38.0963
38.8371
32.6018
37.7682
39.0794
38.1913
32.5070

Rata – rata
38.25

38.37

37.96

38.30

38.64

Contoh perhitungan :
Absorbansi = 0,706
y = 10,91x + 0,022
0,706 = 10,91x + 0,022
x=

,

,
,

= 0,0627 mg/ml
/

% kadar karbohidrat =
,

=

,

100%
100

24

10

100% = 60,57%

Lampiran 11. Analisis Sidik Ragam Kadar Karbohidrat MOCORIN

Ulangan

Perlakuan (Persentase Penambahan Bekatul)

Tu

Xu

38,25

227,82

45,56

-0,29 285,00

39,74

38,37

229,60

45,92

0,07

292,10

43,07

40,39

37,96

229,85

45,97

0,12

304,23

48,06

43,48

40,41

38,30

229,88

45,98

0,13

288,21

59,40

46,97

43,89

40,20

38,64

229,10

45,82

-0,03 280,71

Tp

298,63

238,07

216,96

201,07 191,52

1146,25

(T..)

Xp

59,73

47,61

43,39

40,21

38,30

45,85

( X ..)

dp

13,88

1,76

-2,46

-5,64

-7,55

SD

0,47

0,69

0,36

0,28

0,24

SE

0,58

0,86

0,45

0,35

0,30

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1

59,42

46,79

43,03

40,33

2

59,64

48,36

43,49

3

60,54

47,89

4

59,63

5

W(1) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (59,42)(13,88) + (46,79)(1,76) + …,,(38,25)(-7,55) = 285

W(2) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (59,64)(13,88) + (48,36)(1,76) + …,,(38,37)(-7,55) = 292,10

W(3) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (60,54)(13,88) + (47,89)(1,76) + …,,(37,96)(-7,55) = 304,23

W(4) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (59,63)(13,88) + (48,06)(1,76) + …,,(38,30)(-7,55) = 288,21

W(5) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (59,40)(13,88) + (46,97)(1,76) + …,,(38,64)(-7,55) = 280,71

25

du

W

Lampiran 11 (lanjutan)
N = (W1)(du1) + (W2)(du2) + (W3)(du3) + (W4)(du4) + (W5)(du5)
= (285)(-1,29) + (292,10)(0,07) + (304,23)(0,12) + (288,21)(0,13) + (280,71)(-0,03)

= 3,35
D = (Σdu2)( Σdp2) = 0,12 x 290,61 = 34,87

FK =

,

=

JK Non Additivitas =

,
,

= 0,32

(1146,25) 2
( ..) 2
= 52555,56
=
25
 observasi

JK Total = (59,42)2 + (46,79)2 + … + (38,64)2 – FK
= 1455,87

 (Tu) - FK
 perlakuan
2

JK Ulangan

=

= 0,59

JK Perlakuan =

 (p) 2
- FK
 ulangan

= 1452,02
JK Galad Acak

= JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 1455,87 – 0,59 – 1452,02 = 3,26

DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS
Sumber Ragam

Db

JK

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non Additivitas
Sisa

4
4
16
1
15

0,59
1452,02
3,26
0,32
2,94

KT

0,32
0,196

26

F Hitung

1,63

F Tabel
5%

1%

4,54

8,68

Lampiran 11 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

4
4
16
24

JK
0,59
1452,02
3,26
1455,87

KT

F Hitung

0,15
363,01
0,20

F Tabel
5%
3,01
3,01

0,75
1815,05**

1%
4,77
4,77

Kesimpulan : Antar perlakuan ada perbedaan nyata

KV =
=√

 G. Acak
 ..

,

x 100 %

x 100 % = 0,98 %

,

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5 % : W = q α (p, n2) Sx
Sx

=

0,20
= 0,2
5

BNJ 5 % = 4,314 x 0,2 = 0,863

Karbohidrat
50%

37,5%

25%

12,5%

0%

Purata ± SE

38,30 ± 0,30

40,21 ± 0,35

43,39 ± 0,45

47,61 ± 0,86

59,73 ± 0,58

W = 0,863

(a)

(b)

(c)

(d)

(e)

Keterangan : *Huruf yang berbeda menandakan ada perbedaan yang nyata

27

Lampiran 12. Kadar Lemak MOCORIN
Kadar lemak sampel diukur dengan menggunakan rumus:
Kadar lemak (%) =

W1  Wa
 100%
Wo

Keterangan:
Wo: bobot sampel (gram)
Wa : bobot kolf kosong (gram)
W1: bobot kolf + lemak (gram)
W2: bobot lemak (gram)
Perlakuan Ulangan

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5

Wo (gr)

Wa (gr)

W1 (gr)

W2 (gr)

10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10

60,86
64,92
108,17
59,25
61,32
99,05
108,20
99,03
94,89
99,03
94,90
108,18
94,90
64,91
107,18
104,48
104,47
60,77
60,77
94,90
104,45
99,05
107,20
94,90
64,91

61,36
65,42
108,81
59,80
61,89
99,68
108,83
99,69
95,49
99,62
95,55
108,87
95,59
65,61
107,86
105,21
104,25
61,54
61,58
95,60
105,30
99,88
108,10
95,73
65,64

0,5
0,5
0,64
0,55
0,57
0,63
0,63
0,66
0,60
0,59
0,65
0,69
0,69
0,70
0,68
0,73
0,78
0,77
0,81
0,71
0,85
0,83
0,90
0,83
0,77

28

Kadar lemak
(%)
5,00
5,00
6,40
5,50
5,70
6,30
6,30
6,60
6,00
5,90
6,50
6,90
6,90
7,00
6,80
7,30
7,80
7,70
8,10
7,10
8,50
8,30
9,00
8,30
7,70

Lampiran 13. Analisis Sidik Ragam Kadar Lemak MOCORIN

Ulangan

Perlakuan (Persentase Penambahan Bekatul)

Tu

Xu

du

W

8,50

33,60

6,72

-0,18

5,68

7,80

8,30

34,30

6,86

-0,04

5,70

6,90

7,70

9,00

36,60

7,32

0,42

4,51

6,00

7,00

8,10

8,30

34,90

6,98

0,08

5,42

5,70

5,90

6,80

7,10

7,70

33,20

-0,26

3,66

Tp

27,60

31,10

34,10

38,00

41,80

172,60

6,64
(T..)

Xp

5,52

6,22

6,82

7,6

8,36

6,90

( X ..)

dp

-1,38

-0,68

-0,08

0,70

1,46

SD

0,58

0,28

0,19

0,40

0,47

SE

0,72

0,34

0,24

0,50

0,58

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1

5,00

6,30

6,50

7,30

2

5,00

6,30

6,90

3

6,40

6,60

4

5,50

5

W(1) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (5,00)(-1,38) + (6,30)(-0,68) + …,,(8,50)(1,46) = 5,68

W(2) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (5,00)(-1,38) + (6,30)(-0,68) + …,,(8,30)(1,46) = 5,70

W(3) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (6,40)(-1,38) + (6,60)(-0,68) + …,,(9,00)(1,46) = 4,51

W(4) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (5,50)(-1,38) + (6,00)(-0,68) + …,,(8,30)(1,46) = 5,42

W(5) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (5,70)(-1,38) + (5,90)(-0,68) + …,,(7,70)(1,46) = 3,66

29

Lampiran 13 (lanjutan)
N = (W1)(du1) + (W2)(du2) + (W3)(du3) + (W4)(du4) + (W5)(du5)
= (5,68)(-0,18) + (5,70)(-0,04) + (4,51)(0,42) + (5,42)(0,08) + (3,66)(-0,26)

= 0,03
D = (Σdu2)( Σdp2) = 0,29 x 4,99 = 1,42
JK Non Additivitas =

FK =

,

=

,
,

= 0,0005

(172,60) 2
(  ..) 2
=
= 1191,63
25
 observasi

JK Total = (5,00)2 + (6,30)2 + … + (7,70)2 – FK
= 28,29

 (Tu) - FK
 perlakuan
2

JK Ulangan

=

= 1,42

JK Perlakuan =

 (p) 2
- FK
 ulangan

= 24,97
JK Galad Acak

= JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 28,29 – 1,42 – 24,97 = 1,89

DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS
Sumber Ragam
Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non Additivitas
Sisa

Db
4
4
16
1
15

JK
1,42
24,97
1,89
0,0005
1,89

KT

0,0005
0,13

30

F Hitung

0,00398

F Tabel
5%

1%

4,54

8,68

Lampiran 13 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

4
4
16
24

JK
1,42
24,97
1,89
28,29

KT

F Hitung

0,36
6,24
0,12

F Tabel
5%
3,01
3,01

3,00
52,73**

1%
4,77
4,77

Kesimpulan : Antar perlakuan ada perbedaan nyata

 G. Acak
 ..

KV =
=√

,

x 100 %

x 100 % = 4,98 %

,

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5 % : W = q α (p, n2) Sx
Sx

=

0,12
= 0,15
5

BNJ 5 % = 4,314 x 0,15 = 0,66

Lemak
0%

12,5%

25%

37,5%

50%

Purata ± SE

5,52 ± 0,72

6,22 ± 0,34

6,82 ± 0,24

7,6 ± 0,50

8,36 ± 0,58

W = 0,66

(a)

(b)

(c)

(d)

(e)

Keterangan : *Huruf yang berbeda menandakan ada perbedaan yang nyata

31

Lampiran 14. Kadar Serat MOCORIN
Kadar serat sampel diukur dengan menggunakan rumus:
Kadar lemak (%) =

X 2  X 3  X1
 100%
X0

Keterangan:
X0: bobot sampel (gram)
X1: bobot kertas saring (gram)
X2 : bobot cawan + kertas saring + sampel setelah pengovenan (gram)
X3: bobot cawan + abu (gram)
Perlakuan Ulangan

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5

Xo (gr)

X1 (gr)

X2 (gr)

X3 (gr)

2,0398
2,0150
2,0000
2,0465
2,0432
2,0371
2,0333
2,0285
2,0772
2,0667
2,0003
2,0111
1,9980
2,0084
2,0065
2,0199
2,0433
2,0048
2,0535
2,0213
2,4142
2,0222
2,0007
2,0416
2,4118

0,5329
0,6069
0,7424
0,4001
0,3896
0,2952
0,5002
0,7696
0,3476
0,3993
0,5119
0,3644
0,3084
0,4095
0,3651
0,5756
0,3177
0,3162
0,3348
0,4073
0,3176
0,4134
0,3310
0,4301
0,3128

34,5273
33,2722
28,9986
32,0988
32,1052
31,9377
32,3591
32,9332
32,4903
35,9191
37,6464
32,0970
34,9608
35,6292
28,6565
37,7367
35,6156
34,4214
35,4868
34,5188
34,4052
34,5908
34,3771
32,1897
34,4042

33,9823
32,6618
28,2321
31,6781
31,6917
31,5981
31,8152
32,1189
32,0939
35,4794
37,0848
31,6871
34,5798
35,1443
28,2224
37,0876
35,2047
34,0248
35,0676
34,0332
34,0096
34,1030
33,9839
31,6863
34,0126

32

Kadar Serat
(%)
0,59
0,17
1,21
1,01
1,16
2,18
2,14
2,20
2,35
1,95
2,48
2,26
3,63
3,75
3,43
3,61
4,57
4,01
4,11
3,87
3,23
3,68
3,10
3,59
3,27

Lampiran 15. Analisis Sidik Ragam Kadar Serat MOCORIN

Ulangan

Perlakuan (Persentase Penambahan Bekatul)

Tu

Xu

du

W

3,23

12,09

2,42

-0,28

5,70

4,57

3,68

12,82

2,56

-0,14

8,00

3,63

4,01

3,10

14,15

2,83

0,13

5,45

2,35

3,75

4,11

3,59

14,81

2,96

0,26

6,25

1,16

1,95

3,43

3,87

3,27

13,68

0,04

4,60

Tp

4,14

10,82

15,55

20,17

16,87

67,55

2,74
(T..)

Xp

0,83

2,16

3,11

4,03

3,37

2,70

( X ..)

dp

-1,87

-0,54

0,41

1,33

0,67

SD

0,45

0,14

0,69

0,36

0,24

SE

0,56

0,17

0,86

0,45

0,30

0%

12,5%

25%

37,5%

50%

1

0,59

2,18

2,48

3,61

2

0,17

2,14

2,26

3

1,21

2,20

4

1,01

5

W(1) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (0,59)(-1,87) + (2,18)(-0,54) + …,,(3,23)(0,67) = 5,70

W(2) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (0,17)(-1,87) + (2,14)(-0,54) + …,,(3,68)(0,67) = 8,00

W(3) = (x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,21)(-1,87) + (2,20)(-0,54) + …,,(3,10)(0,67) = 5,45

W(4) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,01)(-1,87) + (2,35)(-0,54) + …,,(3,59)(0,67) = 6,25

W(5) =(x0%)(dp0%) + (x12,5%)(dp12,5%) + …,,(x50%)(dp50%)
= (1,16)(-1,87) + (1,95)(-0,54) + …,,(3,27)(0,67) = 4,60

33

Lampiran 15 (lanjutan)
N = (W1)(du1) + (W2)(du2) + (W3)(du3) + (W4)(du4) + (W5)(du5)
= (5,70)(-0,28) + (8,00)(-0,14) + (5,45)(0,13) + (6,25)(0,26) + (4,60)(0,04)

= -0,2
D = (Σdu2)( Σdp2) = 0,19 x 6,18 = 1,17
JK Non Additivitas =

FK =

,

=

,
,

= 0,034

(67,55) 2
(  ..) 2
=
= 182,52
25
 observasi

JK Total = (0,59)2 + (2,18)2 + … + (3,27)2 – FK
= 34,48

 (Tu) - FK
 perlakuan
2

JK Ulangan

=

= 0,92

JK Perlakuan =

 (p) 2
- FK
 ulangan

= 30,97
JK Galad Acak

= JK Total – JK Ulangan – JK Perlakuan
= 34,48 – 0,92 – 30,97 = 2,59

DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS
Sumber Ragam
Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non Additivitas
Sisa

Db
4
4
16
1
15

JK
0,92
30,97
2,59
0,034
2,56

KT

0,034
0,17

34

F Hitung

0,2

F Tabel
5%

1%

4,54

8,68

Lampiran 15 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

4
4
16
24

JK
0,92
30,97
2,59
34,48

KT

F Hitung

F Tabel
5%
3,01
3,01

**

0,23
7,74
0,16

1,44
48,38**

1%
4,77
4,77

Kesimpulan : Antar ulangan dan perlakuan ada perbedaan nyata

 G. Acak
 ..

KV =
=√

,

x 100 %

x 100 % = 14,81%

,

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
BNJ 5 % : W = q α (p, n2) Sx
Sx

=

0,16
= 0,18
5

BNJ 5 % = 4,314 x 0,18 = 0,777

Serat
0%

12,5%

25%

50%

Purata ± SE

0,83 ± 0,56

2,16 ± 0,17

3,11 ± 0,86

3,37 ± 0,30

W = 0,777

(a)

(b)

(c)

(c)

Keterangan : *Huruf yang sama menandakan tidak ada perbedaan yang nyata
**Huruf yang berbeda menandakan ada perbedaan yang nyata

35

37,5%
4,03 ± 0,45
(d)

Lampiran 12. Data Organoleptik Cookies Lidah Kucing
 Warna
Warna
panelis

K1

K2

K3

Tu
K4

K5

Xu

du

W

K6

1

6

5

6

6

5

3

31

5,17

1,06

6,90

2

4

3

6

5

2

1

21

3,50

-0,61

13,21

3

3

2

4

6

2

2

19

3,17

-0,94

9,46

4

5

2

7

6

2

1

23

3,83

-0,28

18,02

5

3

2

7

5

2

1

20

3,33

-0,78

16,39

6

6

5

7

6

5

5

34

5,67

1,56

5,74

7

5

2

7

6

2

2

24

4,00

-0,11

16,36

8

3

3

5

4

2

2

19

3,17

-0,94

7,94

9

5

2

7

6

4

3

27

4,50

0,39

13,24

10

5

2

7

6

2

2

24

4,00

-0,11

16,36

11

5

5

7

6

5

5

33

5,50

1,39

5,54

12

3

3

7

4

3

2

22

3,67

-0,44

11,55

13

4

4

5

5

5

5

28

4,67

0,56

0,99

14

4

1

7

5

3

3

23

3,83

-0,28

13,75

15

3

2

5

3

2

1

16

2,67

-1,44

9,58

16

4

3

7

4

3

2

23

3,83

-0,28

11,75

17

3

2

7

5

5

2

24

4,00

-0,11

12,53

18

4

3

5

5

4

3

24

4,00

-0,11

6,26

19

5

2

7

6

6

5

31

5,17

1,06

8,45

20

6

4

7

7

5

3

32

5,33

1,22

11,51

21

2

3

5

6

4

1

21

3,50

-0,61

10,41

22

6

5

7

6

3

2

29

4,83

0,72

12,19

23

4

3

6

4

2

2

21

3,50

-0,61

10,31

24

3

4

7

6

4

4

28

4,67

0,56

8,75

25

5

2

7

6

3

1

24

4,00

-0,11

17,29

26

4

2

6

5

3

2

22

3,67

-0,44

12,03

27

5

2

6

6

2

2

23

3,83

-0,28

14,19

28

4

3

6

4

5

2

24

4,00

-0,11

8,12

29

6

3

5

6

3

2

25

4,17

0,06

10,28

Tp

125

84

182

155

98

71

T..=757

Xp

4,31

2,90

6,28

5,34

3,38

2,45

X..=4,21

Dp

0,20

-1,21

2,17

1,23

-0,73

-1,66

SD

1,14

1,11

0,92

0,94

1,29

1,27

SE
0,43
0,42
0,35
0,36
0,49
0,48
Keterangan : Tp = Total Perlakuan; Tu = Total Ulangan; Xp = Purata Perlakuan; Xu = Purata Ulangan;
SD = Simpangan Baku; SE = Standar Error; (X..) = Purata seluruh data panelis

36

Lampiran 12 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

JK

KT

F Hitung

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

28
5
140
173

94,43
319,68
116,82
530.93

3,37
63,93
0.83
68.13

4.06**
77.02**

F tabel
5%
1%
1,564
1,866
2,278
3,152

F hitung > F Tabel
Kesimpulan :
KV =



x 100%

..

√ .

=
x 100%
.
= 21,64
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
W = q α (p,n2) Sx
Sx =

.

= 0,1663

BNJ 5 % = 4,077 x 0,1663 = 0,678
Warna
K6

K2

K5

K1

K4

K3

Purata±SE

2,45±0,48

2,90±0,42

3,38±0,49

4,31±0,43

5,34±0,36

6,28±0,35

W = 0,678

(a)

(ab)

(b)

(c)

(d)

(e)

37

Lampiran 12 (lanjutan)

panelis
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Tp
Xp
Dp
SD
SE

Aroma
K1

K2

6
6
2
4
2
6
4
5
6
4
5
3
5
2
3
3
4
4
5
5
3
6
4
7
6
5
4
5
6
6
136
4,53
0,26
1,32
0,49

6
5
2
3
1
6
2
5
7
6
5
3
4
3
2
3
4
4
6
6
1
2
4
6
6
5
4
2
2
4
119
3,97
-0,31
1,65
0,62

Aroma
K3
5
1
6
6
7
7
7
3
7
4
7
5
5
6
5
7
7
5
6
7
7
5
6
7
6
7
5
4
5
4
169
5,63
1,36
1,38
0,51

K4
6
2
2
5
5
7
6
4
5
2
5
3
5
4
3
4
6
3
6
5
6
5
3
6
6
6
6
5
4
3
138
4,60
0,33
1,37
0,51

Tu

K5

K6

6
3
4
3
1
6
2
4
6
2
3
3
5
2
2
2
4
4
2
6
4
2
3
6
5
2
3
4
4
4
107
3,57
-0,71
1,47
0,55

5
34
4
21
2
18
2
23
1
17
6
38
2
23
4
25
5
36
2
20
5
30
3
20
5
29
2
19
2
17
2
21
2
27
6
26
4
29
4
33
2
23
3
23
4
24
5
37
4
33
2
27
3
25
4
24
2
23
3
24
100 T..=769
3,33 X..=4,26
-0,94
1,37
0,51

38

Xu
5,67
3,50
3,00
3,83
2,83
6,33
3,83
4,17
6,00
3,33
5,00
3,33
4,83
3,17
2,83
3,50
4,50
4,33
4,83
5,50
3,83
3,83
4,00
6,17
5,50
4,50
4,17
4,00
3,83
4,00

du

W

1,39
-0,77
-1,27
-0,37
-1,37
2,13
-0,37
-0,04
1,79
-0,87
0,79
-0,87
0,63
-1,04
-1,37
-0,71
0,29
0,13
0,63
1,29
-0,37
-0,37
-0,21
1,96
1,29
0,29
-0,04
-0,21
-0,37
-0,21

-0,42
-3,82
4,03
5,94
9,74
1,69
8,64
-1,41
1,67
2,02
4,13
2,72
0,31
5,79
4,67
7,42
6,62
-0,84
4,44
2,65
7,27
5,17
3,10
2,56
2,58
7,98
3,66
1,20
4,37
1,13

Lampiran 12 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS

Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non add
Sisa

29
5
145
1
144

JK

KT

169,16
105,03
213,47
4,87
208,61

F tabel
5%
1%

F Hitung

4,87
1,45

3,36

3,9124

6,8172

DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

29
5
145
179

JK

KT

F Hitung

169,16
105,03
213,47
487,66

5,83
21,01
1,47
28,31

3,96**
14,27**

F tabel
5%
1%
1,550
1,848
2,274
3,146

F Hitung > F Tabel
Kesimpulan : **Antar ulangan & perlakuan berbeda sangat nyata
KV =



x 100%

..

=√
x 100%
.
= 28,46
,

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
W = q α (p,n2) Sx
Sx =

,

= 0,7965

BNJ 5 % = 3,895 x 0,7965 = 0,86
Aroma

Purata ± SE
W = 0,86

K6

K5

K2

K1

K4

K3

3,33 ± 0,51

3,57 ± 0,51

3,97 ± 0,62

4,53 ± 0,49

4,60 ± 0,51

5,63 ± 0,51

(a)

(a)

(ab)

(b)

(b)

(c)

39

Lampiran 12 (lanjutan)

panelis
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Tp
Xp
Dp
SD
SE

Rasa
K1

K2

6
5
6
3
5
6
2
6
5
5
5
2
5
2
3
4
3
4
7
6
6
3
6
7
6
5
2
4
5
6
140
4,67
0,39
1,43
0,53

6
3
2
2
2
5
1
5
3
2
5
2
3
2
2
3
3
4
6
6
4
5
5
6
5
3
3
2
2
2
104
3,47
-0,81
1,47
0,55

Rasa
K3
6
4
4
6
7
7
7
4
7
7
6
6
5
6
3
7
7
5
5
7
7
6
6
7
7
7
6
7
7
6
182
6,07
1,79
1,12
0,42

Tu

K4

K5

K6

4
6
3
5
3
7
6
1
3
3
5
3
5
3
2
4
5
3
1
6
5
2
5
6
4
3
5
6
4
3
121
4,03
-0,24
1,50
0,56

5
2
2
4
2
6
5
3
4
3
5
3
5
2
2
3
4
3
6
6
3
3
5
6
6
4
4
5
4
4
119
3,97
-0,31
1,34
0,50

3
30
1
21
3
20
4
24
5
24
4
35
5
26
5
24
2
24
5
25
5
31
2
18
5
28
3
18
1
13
3
24
2
24
4
23
6
31
3
34
1
26
3
22
5
32
5
37
5
33
2
24
2
22
3
27
4
26
2
23
103 T..=769
3,43 X..=4,27
-0,84
1,40
0,52

40

Xu
5,00
3,50
3,33
4,00
4,00
5,83
4,33
4,00
4,00
4,17
5,17
3,00
4,67
3,00
2,17
4,00
4,00
3,83
5,17
5,67
4,33
3,67
5,33
6,17
5,50
4,00
3,67
4,50
4,33
3,83

du

W

0,73
-0,77
-0,94
-0,21
-0,21
1,63
0,13
-0,21
-0,21
-0,04
0,96
-1,21
0,46
-1,21
-2,04
-0,21
-0,21
-0,37
0,96
1,46
0,13
-0,54
1,13
1,96
1,29
-0,21
-0,54
0,29
0,13
-0,37

3,30
3,85
4,09
4,57
7,40
4,04
5,39
0,17
8,50
7,09
1,79
6,63
1,61
6,10
3,03
7,33
7,23
2,34
-0,21
4,31
8,76
4,01
2,19
3,03
3,92
8,50
5,04
7,05
7,39
7,91

Lampiran 12 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS

Sumber Ragam

Db

JK

KT

F Hitung

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non add
Sisa

29
5
145
1
144

142,49
146,36
218,81
0,93
217,87

0,93
1,51

0,62

F tabel
5%
1%

3,9124

6,8172

DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

JK

KT

F Hitung

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

29
6
174
209

142,49
146,36
218,81
507,66

4,91
24,39
1,26
30,56

3,91**
19,40**

F tabel
5%
1%
1,550
1,848
2,274
3,146

F hitung > F Tabel
Kesimpulan : **Antar ulangan & perlakuan berbeda sangat nyata
KV =
=



x 100%

..

√ ,

x 100%
= 26,29
.27

Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
W = q α (p,n2) Sx
Sx =

,

= 0,2049

BNJ 5 % = 3,895 x 0,2049 = 0,80
Rasa
K6

K2

K5

K4

K1

K3

Purata ± SE

3,43 ± 0,52

3,47 ± 0,55

3,97 ± 0,50

4,03 ± 0,56

4,67 ± 0,53

6,07 ± 0,42

W = 0,80

(a)

(a)

(a)

(a)

(a)

(b)

41

Lampiran 12 (lanjutan)


panelis
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
Tp
Xp
Dp
SD
SE

Tekstur

K1
5
5
2
3
5
6
1
5
4
4
4
4
4
3
3
3
6
6
3
3
5
5
4
6
5
4
108
4,15
0,03
1,29
0,52

K2
5
2
2
3
2
5
2
3
4
1
4
1
3
3
2
3
2
5
1
3
3
3
3
2
2
2
71
2,73
-1,39
1,14
0,46

Tekstur
K3
K4
5
6
4
6
5
4
6
5
7
3
7
7
7
2
6
3
5
5
6
3
5
5
7
3
6
3
7
4
7
5
5
4
7
4
7
6
7
5
6
6
6
4
5
5
6
4
6
4
7
4
6
3
158
113
6,08
4,35
1,96
0,23
0,89
1,20
0,36
0,49

Tu

K5

K6

5
1
2
3
2
6
5
4
5
3
5
3
2
3
3
3
2
6
2
3
4
5
4
2
4
4
91
3,50
-0,62
1,36
0,55

3
29
3
21
3
18
3
23
5
24
5
36
6
23
5
26
5
28
4
21
5
28
4
22
2
20
3
23
2
22
5
23
4
25
4
34
4
22
5
26
4
26
5
28
3
24
5
25
3
25
2
21
102 T..=643
3,92 X..=4,12
-0,20
1,06
0,43

42

Xu

du

4,83
3,50
3,00
3,83
4,00
6,00
3,83
4,33
4,67
3,50
4,67
3,67
3,33
3,83
3,67
3,83
4,17
5,67
3,67
4,33
4,33
4,67
4,00
4,17
4,17
3,50

0,71
-0,62
-1,12
-0,29
-0,12
1,88
-0,29
0,21
0,55
-0,62
0,55
-0,45
-0,79
-0,29
-0,45
-0,29
0,05
1,55
-0,45
0,21
0,21
0,55
-0,12
0,05
0,05
-0,62

W
0,67
5,36
6,15
6,36
9,54
3,83
7,12
4,96
1,41
8,52
1,41
10,48
6,75
8,09
9,90
3,78
10,00
3,80
11,51
6,19
5,38
2,83
5,54
7,85
8,92
6,90

Lampiran 12 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

25
5
125
155

JK

KT

F Hitung

68,85
162,11
141,72
372,68

2,75
32,42
1,13

2,43**
28,60**

F tabel
5%
1%
1,59
1,92
2,29
3,17

F hitung > F Tabel
Kesimpulan : **Antar ulangan & perlakuan berbeda sangat nyata

KV =
=



x 100%

..

√ .
,

x 100%

= 25,80
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
W = q α (p,n2) Sx
Sx =

.

= 0,208

BNJ 5 % = 3,92 x 0,208 = 0,82
Tekstur

Purata ± SE
W = 0,66

K2

K5

K6

K1

K4

K3

2,73 ± 0,46

3,50 ± 0,55

3,92 ± 0,43

4,15 ± 0,52

4,35 ± 0,49

6,08 ± 0,36

(a)

(ab)

(abc)

(bc)

(c)

(d)

43



panelis
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Tp
Xp
Dp
SD
SE

Keseluruhan

K1
6
6
4
3
5
6
4
5
6
5
5
3
4
2
3
4
3
4
6
6
3
5
6
7
6
5
4
5
6
6
143
4,77
0,40
1,23
0,46

Keseluruhan
K3
K4
4
5
6
3
4
5
2
4
4
2
6
5
2
7
3
5
7
7
2
7
6
4
4
3
5
7
4
4
7
3
5
7
6
3
6
3
4
5
5
2
7
3
3
6
3
3
7
4
2
7
5
3
5
3
5
6
6
6
7
6
4
6
5
5
7
4
5
6
4
6
7
6
5
6
6
5
7
6
3
6
5
2
6
6
2
7
4
3
6
4
109
185
140
3,63
6,17
4,67
-0,73
1,80
0,30
1,24
0,97
1,20
0,46
0,36
0,45
K2

Tu

K5

K6

5
1
2
3
2
6
2
4
3
3
5
3
5
3
2
2
3
3
5
6
2
3
5
6
5
5
3
3
4
4
108
3,60
-0,77
1,39
0,52

3
29
2
21
2
18
3
22
5
24
5
36
2
23
6
26
2
27
3
25
5
33
3
21
5
28
4
21
2
19
3
23
2
22
4
22
4
32
3
34
1
21
3
27
5
31
5
37
5
33
2
30
2
23
4
26
3
26
3
26
101 T..=786
3,37 X..=4,37
-1,00
1,27
0,47

44

Xu
4,83
3,50
3,00
3,67
4,00
6,00
3,83
4,33
4,50
4,17
5,50
3,50
4,67
3,50
3,17
3,83
3,67
3,67
5,33
5,67
3,50
4,50
5,17
6,17
5,50
5,00
3,83
4,33
4,33
4,33

du

W

0,47
-0,87
-1,37
-0,54
-0,21
1,79
-0,37
0,13
0,29
-0,04
1,29
-0,71
0,46
-0,71
-1,04
-0,37
-0,54
-0,54
1,13
1,46
-0,71
0,29
0,96
1,96
1,29
0,79
-0,37
0,13
0,13
0,13

3,43
6,13
5,00
6,73
7,50
3,83
11,00
-1,90
8,23
7,27
3,90
5,40
0,33
6,53
7,17
8,67
9,53
3,00
3,50
4,80
8,03
6,83
1,90
3,20
2,50
6,90
7,40
6,83
8,67
6,13

Lampiran 12 (lanjutan)
DAFTAR SIDIK RAGAM UJI ADDITIVITAS

Sumber Ragam

Db

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Non add
Sisa

29
5
145
1
144

JK

KT

127,80
168,47
149,53
0,45
149,08

F tabel
5%
1%

F Hitung

0,45
1,04

0,43

3,9124

6,8172

DAFTAR SIDIK RAGAM
Sumber Ragam

Db

JK

KT

F Hitung

Ulangan
Perlakuan
Galad Acak
Total

29
6
174
209

127,80
168,47
149,53
445,80

4,41
28,08
0,86
33,34

5,13**
32,678**

F tabel
5%
1%
1,550
1,848
2,274
3,146

F hitung > F Tabel
Kesimpulan : **Antar ulangan & perlakuan berbeda sangat nyata
KV =
=



x 100%

..

√ ,
,

x 100%

= 21,22
Uji Beda Nyata Jujur (BNJ) 5%
W = q α (p,n2) Sx
Sx =

,

= 0,1693

BNJ 5 % = 3,895 x 0,1693 = 0,66
Keseluruhan

Purata ± SE
W = 0,66

K6

K5

K2

K4

K1

K3

3,37 ± 0,47

3,60 ± 0,52

3,63 ± 0,46

4,67 ± 0,45

4,77 ± 0,46

6,17 ± 0,36

(a)

(a)

(a)

(b)

(b)

(c)

45

Dokumen yang terkait

Pengaruh Pemberian Pakan Jagung (Zea mays) Terhadap Pertumbuhan Ikan Mas (Cyprinus carpio) di Desa Tanjung Mulia Kecamatan Tanjung Morawa Kabupaten Deli Serdang.

2 71 63

Pembuatan Selulosa Kristal Rendah (LCC) Dari Tongkol Jagung (ZEA MAYS L) Dengan Metode Hidrolisis Menggunakan Asam Fosfat 85%

3 61 56

Uji Ketahanan Beberapa Varietas Jagung (Zea mays L. ) Terhadap Penyakit Buiai (Peronosclerospora maydis) Racc Schaw Di Dataran Rendah

0 27 76

Uji Adaptasi Beberapa Galur Jagung Hibrida (Zea mays L.) di Kecamatan Namorambe Kabupaten Deli Serdang

0 36 72

Pembuatan Nata Dari Pati Hasil Isolasi Dari Jagung (Zea Mays ) Yang Digunakan Sebagai Matriks Pembawa Teofilin

5 64 107

Respon Pertumbuhan Dan Produksi Jagung (Zea mays L.) Terhadap Pemberian Fungi Mikoriza Arbuskula (FMA) Dan Perbedaan Waktu Tanam

0 25 80

Pembuatan Hidrogel Berbasis Selulosa Dari Tongkol Jagung (Zea Mays L) Dengan Metode Ikat Silang

44 179 67

Institutional Repository | Satya Wacana Christian University: Evaluasi Mutu Gizi dan Organoleptik ”Butter Cookies” Mocorin (Modifikasi Tepung Jagung Lokal (Zea Mays L.) – Bekatul)

0 0 5

Institutional Repository | Satya Wacana Christian University: Evaluasi Mutu Gizi dan Organoleptik ”Butter Cookies” Mocorin (Modifikasi Tepung Jagung Lokal (Zea Mays L.) – Bekatul)

0 2 39

Institutional Repository | Satya Wacana Christian University: Mocorin ( Modifikasi Tepung Jagung Kuning (Zea Mays L.) Varietas Bisi 2 – Bekatul) Ditelaah dari Nilai Gizi dan Uji Organoleptik

0 0 5