Kebijakan Pengelolaan Bencana di Jabar.

KOMPAS

WVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA

o EDCBA
S e n in
2

3

18



(§ )

4

19

o


M ar

o

Rabu

6

7

21

20

O P eb

o

S e la s a


8

O Apr

O M ei

Jum at

o

11

12

10

9

23


22

o

K a m is

25

24

O Jun

26

M in g g u

13

14

28

27

O Ags

O Jul

o

S a b tu

15
29

.Okt

O Sep

30


O N ov

31

O D es

Kebijaka!1 Pengelolaan
' B e n c a n a di Jabar
O /e h

Af

a la h

M A B ro u w e ry a n g m e n g u n g k a p k a n

je lita a n

ta tk a la


a la m

d a n k e su b u ra n

g a n k a lim a t" T h h a n

kesem uanya

k ita h a ru s b e rs y u k u r.

Jabar

k e n y a ta a n

a d a la h

d a e ra h

A


ke-

T a n a h P ria n g a n

S e b a g a i o ra n g y a n g

itu , a d a s e b u a h

b a h w a P ro v in s i

pesona

M A R IA

Ja w a B a ra t d e -

m e n c ip ta k a n

s e d a n g te r s e n y u m ."


d u p d i ta ta r in i, te n tu

ta n a h

D E D E

la h ir d a n h i-

N am un,

d i b a lik

y a n g h a ru s d ite rim a

y a n g ra w a n

bahaya

(b a za rd p ro n e a re a ).


K e in d a h a n
ta n a h

a la m d a n k e s u b u ra n

y a n g d im ilik i a d a la h

k a ra k te ris tik
h id ro lo g is ,
bar

yang

a la m

g e o g ra fis ,
m o rfo lo g is

m e m ilik i


(n a tu r a l

tin g g i. B a h a y a
gem pa

b u m i,

a p i,

b a ik

bahaya

r is K ) c u k u p

te k to n ik

m au-


gunung

ta n a h

b e r-

b e ru p a

a ta u ra y a p a n , b a n jir d a n

k e k e rin g a n ,

p u tin g

b e Iiu n g , h in g g a

ts u n a m i.
sudah

a la m

b e ru ju n g

b e b e ra p a

yang

pada

D am pak

d im ilik i

k e ja d ia n

bencana

b e sa r.

D a ta

di Jabar

d a ri k e s a n g a tla h

m e n u n ju k k a n

n ila i k e ru g ia n

k a li
Jabar

bencana

y a n g d ia k ib a tk a n

ja d ia n

bahw a

a k ib a t k e ja d ia n

c a n a d i J a w a B a ra t ra ta -ra ta
Iip a t

p e n d a p a ta n

a s li

ben1 0 k a Ii

d a e ra h

(P A D ) k o ta jk a b u p a te n y a n g te rk e na dam pak
C o n to h ,

bencana.
gem pa

2 S e p te m b e r
pak

lu a s

te n

h in g g a

w iIa y a h

te rs e b u t
d ita k s ir

uh

angka

d a ri

B andung

2009

K abupa-

K e ru g ia n

B andung

di

a k ib a t

K a b u p a te n

R p 1 ,4 tr iliu n ,ja PAD

K a b u p a te n

yang hanya

s e k ita r

R p 1 5 1 m ilia r. K e s e m u a n y a

itu b a -

ru b e rb ic a ra
an

m a te ri.

la n g a n

a la n

akan

k a lk u la s i
B e lu m

nyaw a

s o a l k e ru g i-

la g i s o a l

yang

k e h i-

ju m Ia h n y a

m e n ja d i

besar

bencana

pun di Jabar
s i. D e n g a n

u n tu k

d a k b e ra n ja k

m a s a la h

d ip e c a h k a n .

p e re n c a n a a n

In i tid a la m

p e m e rin ta h ,

re n c a n a

pem bangunan

(R P J P ) a ta u re n c a -

pem bangunan
d a e ra h

is u -is u

te ta p

yang m e-

d a ri k a te g o ri

ja n g k a p a n ja n g

ngah

a ta u -

k a ta la in , b e n c a n a

nunggu

na

p e rso -

s e o la h tid a k a d a s o lu -

sebuah

p ro d u k

sebuah

m engapa

d i In d o n e s ia

m e n ja d i

ja n g k a

m ene-

(R P JM D ),

s tra te g is ,

sebagai

y a n g b e ra rti

s a la h b e rk e la n ju ta h

m a-

y a n g h a ru s

d i-

s e le s a ik a n .
S a tu h a ly a n g p a s ti,

p e ris tiw a

bencana

d i lu a r k o n tro l

P e rse p si

d e m ik ia n

dan

d itu n ju k k a n .

b ia s a

te rd e n g a r

p e n y a lu ra n

s o s ia l

te rja d i,

s itu a s i

K o s a k a ta
a d a la h

b a n tu a n
a ta u

yang

m engenai

s e p e rti

m a lis a s i

akan

A lih -a lih

C annon,

1997;

la h k e ra p

k e ru g ia n

b e ru p a

k o rb a n

s a tu

1 9 9 4 ; M ile ti,
c o n to h n y a

k a li m u n c u l

al m enyusul
p e rs o a lk a n

ada-

k o n flik s o s i-

bencana

yang

pem enuhan

m em -

" ja n ji-ja n -

ji b a n tu a n " .
A m a rty a

S e n , p e ra ih

N o b e l b i-

ekonom i

1998,

m e n y e b u t-

kan,

k e la p a ra n

a d a la h

fe n o m e n a

n o n -a la m .
s e p e rti

K o n d is i

ik Iim

k e k e rin g a n ,
m u n g k in

te rte n tu ,

m em buat

y a n g tid a k

d a ri

keadaan

k u n g a n . N e g a ra d a n w a rg a n y a
m ilik i

k e k u a ta n
m em baw a

ke-

te rja d i, te ta p i

konsekuensi

d ie la k k a n

bahkan

D a la m

m encegah
k e la p a ra n

d a n ju g a b e n c a n a la in n y a

Kliping Humas Unpad 2010

itu

k o n te k s

p e m e rin ta h
bencana
sangat

m endu

p o s is i

yang

a rti b a g a i-

m e m e rs e p s ik a n
m e m fo rm u la s i-

kan

bencana,

d a la m

b e n tu k

k e b ija k a n ,

m e n g im p le m e n ta s ik a n n y a
ja k a n p e m e rin ta h
ru h

besar

p e n g a ru h

n y a te rh a d a p
n g u ra n g a n
tu a n
dan

bencana
d im ilik i-

la n g k a h -la n g k a h

pascabencana

pe-

(N e u m a y e r

2007;

Pum per

dan

2 0 0 9 ).

A rtin y a , b a n

y a k o rb a n jiw a

lin g -

bencana

tid a k

m a g n itu d e

d ia m b il

m a te riil

a k ib a t

rg a n tu n g

ben

s a ja , te ta p iju g a
yang

yang

ris ik o d a n m e la lu i b a n -

P lu m p e r,

N e u m a y e r,

dan
K e b i-

m e m ilik i p e n g a -

p a d a k e m a tia n

k e ru g i

itu

uki
D a la m

m a n a p e m e rin ta h

a ta u p u n

a ta u

k e b ija k a n

penanganan

m a s a la h

da-

m e-

in i,

d a la m

s tra te g is .

m e la lu i

dang

la p a ra n

m e m in i-

W is n e r

1 9 9 9 ). s a ia h

bukan

dapat

dan

B la ik ie ,

k o r-

ben-

m e n g e k a lk a n

itu

(H e w itt,

k o r-

y a n g b e ru la n g

k a ra k te r

s e p e rti

bencana

kepada

penanganan

itu la h

benda,

bencana

dam pak

pat

K a ra k te ris a s i

h a rta

m e m p e rb u ru k

p e n c a ria n

ban.

te rja d i,

dan

ju s tru

itu , tid a k la h

k e tid a k b e rd a y a a n

yang

ban, evakuasi

m a n u s ia .

re sp o n s

K a re n a

a n e h , b ila b e n c a n a
k e p a n ik a n

te r-

sebagai

m e m e n g a ru h i

s u b s ta n tif

te rh a d a p n y a .

cana

nyaw a

penanganan

D a v is , d a n

n y a ta m a s ih d ip e rs e p s ik a n

se c a ra

d i T a s ik m a la y a ,

2 0 0 9 , y a n g b e rd a m -

B andung.

gem pa

T e n tu
p e rta n y a a n

s e p e rti

T e rc a ta t
bahaya

m e n in g k a t.

"Janji-janji bantuan"

Ja-

itu m u la i d a ri

le tu s a n

p e rg e ra k a n

lo n g s o ra n

ris ik o

a la m

p u n v u lk a n ik ,

g e o lo g is ,

P ro v in s i

hazard

c e n d e ru n g

paduan

a yang
ija k a n

pe

e rin ta h

d a ri
te rja d i

a p a s a ja
d a la m

ra n g k a m e n c e g a h ja tu h n y a k o rb a n

jiw a d a n k e ru s a k a n
B ila m e lih a t
a n P e m e rin ta h
p e rti

te rtu a n g

2025

dan

b ija k a n

in fra s tru k tu r.

fo rm u la s i
P ro v in s i
d a la m

R P JM D

bencana

a d a p ta s i p e ru b a h a n

sudah

te p a t

re p re s e n ta s ik a n

dan

d a la ID ' m e lih a t

k a re n a

s e k a lig u s

s is i
m eb a rn

m ena-

B ila d e m ik ia n
penanganan

n a d i J a b a rm a s ih

ada-

benca-

b e g itu -b e g itu

sa-

s e p e rti
kuat

kehendak

D a ri p e rs p e k tif

tid a k

ngan

s e la m a n y a

b a ik .

la h

d a la m

F a k to r

b e rja la n

D engan

n y a k k e b ija k a n

k a ta

dan

su m b e r,
s tru k tu r

k ra s i s a n g a t m e m e n g a ru h i.
n y a a n -p e rta n y a a n
d a ri p e s e rta
an yang
g u la n g a n

B encana

keb iro -

P e rta -

yang

lo k a k a ry a

d ia d a k a n

m asa-

im p le m e n ta s i.

k o m u n ik a s i,

c e n d e ru n g a n ,

de-

la in , b a -

m enghadapi

ta ta ra n

pub-

k e b ija k -

m uncul

kebencana-

B adan

Penang-

D a e ra h

P ro v in -

tu k

m em bangun

d a n k e ta h a n a n

a ta u p u n

id e n tifik a s i,

p e n ja ja -

gan, dan pengaw asan
bencana;
in g a ta n

dan

k o ta , d a n k a b u p a te n
m em aham i
an

ris ik o

s e -J a b a rtid a k

konsepsi
bencana,

p ro v in s i,

p e n g u ra n g -

a p a la g i

m eng-

bencana
nakan

k e b ija k a n

d i Ja b a r.

b e rle b ih

D engan
ru m a h
m ana

d e m ik ia n ,

y a n g te rb e s a r

p e k e rja a n

a d a la h b a g a i-

(main-

m e n g a ru s u ta m a k a n

streamin~
bencana

p e n g u ra n g a n
dan

a d a p ta s i

ik lim

k e s e tia p

ta h a n

a ta u p u n

U n tu k

je n ja n g

p e m e rin -

m a s y a ra k a t.

m e la k s a n a k a n

b u t, d ip e rlu k a n

ris ik o

p e ru b a h a n

b e b e ra p a

penanganan

P e rta m a ,

a k ib a t

k e s a la h a n

penanganan
dengan

k e s ia p s ia g a a n

la k s a -

excess baggage

kom pensasi

bencana

m e m p e rk u a t

d a n ta n g g a p d a ru ra t

m a sy a ra k a t

dan

a p a ra tu r

pem e-

rin ta h . K e d u a , s u s u n k e b ija k a n
nanganan

bencana

p e n g e lo la a n

yang

.

Im p le m e n ta s i

p e n g u ra n g a n

ngan

ri-

hazard
vulnerability re-

s ik o y a n g d im a k s u d

ngunan

(p e -

ris ik o d a n p e m b a n g u n -

a n b e rk e la n ju ta n ).

reduction
duction.

pe-

b e rs ifa t

ris ik o p ro s p e k tif

n g u ra n g a n

dan

a d a la h

Im p le m e n ta s i

b e rk e la n ju ta n

m e la k s a n a k a n

pem baa d a la h

de-

a n a lis is

dam -

d a n a n a lis is

ris ik o

te rh a d a p

p ro y e k -p ro y e k

pem bangunan.
K e tig a , m e m a s u k k a n
bencanaan
n a je m e n

ris ik o

pem bangunan,

k a t. T e ra k h ir,

m aupun
b a g ia n

ke-

b a ik

s e tia p

p riv a t

m aupun

kebencafis ik /a la rn

s o s ia l,

p e re n c a n a a n

(p e la k u

m a sy a ra -

k e b ija k a n
bencana

bencana
d a ri

k e g ia ta n

b a ik y a n g d ik e lo la
s e k to r

b is n is /s w a s ta ),

naan,

ris ik o

s e b a g a i b a g ia n d a ri m a -

p e m e rin ta h ,

irn p le m e n ta s ik a n n y a

p e r-

A d a lim a h a l y a n g d a p a t d ila k u k a n te rk a it

bencana

y a n g n o ta -

ris ik o -ris ik o

m e n in g k a tk a n

p a k lin g k u n g a n

b iro k ra t

di se-

d in i.

d a s a r te o ri d i a ta s .
p e s e rta

un-

budaya

p e m e rin ta h

tin g k a t

1 7 J u n i 2 0 1 0 s e m a k in

k a la n g a n

sebuah

m ua

m e m p e rk u a t

K ebanyakan

p o litik
p e n g e ta -

k e s e la m a ta n

si Ja b a rp a d a

bene

dukungan

h u a n , in o v a s i, d a n p e n d id ik a n

s e b e lu m n y a )

k e b ija k a n
sebuah

k e le m b a g a a n

p e la k s a n a a n n y a ;

dan

k e b ija k a n

Implementasi kebijakan
lik , im p le m e n ta s i

dasar

u n tu k

y a n g tin g g i; p e n g g u n a a n

(b e b a n

ja ?

an

ra t,
yang

m a s y a ra k a t;
d a ri

p a ra d ig m a

nya, m engapa

di

ik lim .

d e m ik ia n ,

ngani bencana,

ke-

bencana

p a d a d u a h a l: p e -

ris ik o

k o n s e p s i,

se-

2000-

2 0 0 8 -2 0 1 3 ,

J a b a r d ite k a n k a n

R um usan

Jabar

R P JP

penanganan

n g u ra n g a n

k e b ija k -

m e n ja d i
pem ba-

ngunan.
D E D E M A R IA N A

h a l te rs e p ra sy a -

GuruBesar
IlmuPemerintahan
Unpad