kuliah 6 uji hedonik
1
UJI PEMBEDAAN (DIFFERENCE TEST)
UJI PEMILIHAN (
PREFERENCE TEST
)
UJI SKALAR
UJI DESKRIPTIF
A.
B.
C.
D.
(2)
2
= UJI PENERIMAAN
=
PREFERENCE TEST
=
ACCEPTANCE TEST
MENYANGKUT PENILAIAN AKAN SUATU SIFAT ATAU MUTU
BAHAN YANG MENYEBABKAN ORANG MENYENANGI
(kesan
pribadi; berhubungan dengan kesukaan atau tanggapan
pribadi)
LEBIH SUBJEKTIF :
Panelis yang ekstrim benci/senang terhadap
suatu komoditi tak dapat digunakan dalam uji
pemilihan
PANELIS ➽ TIDAK TERLATIH
TAK ADA CONTOH
BAKU :
•
Panelis dilarang mengingat / membandingkan dengan
contoh yang diuji sebelumnya
•
Produk dievaluasi secara
independent
•
Tanggapan spontan & tidak boleh
ditarik kembali
MISAL : 1. UJI HEDONIK
(3)
3
a. EFEK KONTRAS
Mutu rata-rata
dinilai lebih rendah jika didahului oleh
contoh mutu yang
jelek
Efek ini akan timbul bila contoh-contoh disajikan secara
bersamaan
b. EFEK KONTAMINASI
Contoh dengan mutu rata-rata
cenderung dinilai kearah
mutu contoh yang disajikan bersama-sama
c. EFEK KONVERGEN
Contoh yang baik
dinilai lebih rendah jika didahului
oleh contoh yang buruk ; dibandingkan dengan
didahului contoh yang baik.
d. EFEK POSISI
Contoh yang pertama
disajikan akan menduduki
posisi
yang terbaik
;
sedangkan contoh yang disajikan
kemudian dinilai lebih rendah
Misal : pada penilaian mutu kopi
(susu segar, sari buah jeruk
tak ada
(4)
4
•
PENILAIAN MUTU BERDASARKAN PADA KESUKAAN
PANELIS
(Kesan yang diberikan dipengaruhi oleh
suka atau tidak suka)
•
UJI INI SERING DIGUNAKAN UNTUK MENILAI
PRODUK AKHIR DARI SUATU PENGEMBANGAN
• TAK DAPAT DIGUNAKAN UNTUK PENGAWASAN MUTUMAKANAN KARENA KERAGAMAN RATA-RATA BESAR, SEHINGGA UNTUK MEMPEROLEH KETEPATAN
DIPERLUKAN PENILAI YANG CUKUP BANYAK ➽ SULIT
TERSEDIA ➽ BISA DIGUNAKAN KOMBINASI UJI TRIANGLE DAN UJI HEDONIK
Skala berarah satu
Skala berarah dua
•
SKALA DAPAT DIPERLEBAR ATAU DIPERSEMPIT
(Terutama
untuk mutu
hedonik)
•
DIANTARA SUKA ATAU TIDAK SUKA / AGAK SUKA,
KADANG-KADANG
DIMINTAKAN TANGGAPAN YANG DISEBUT NETRAL YAITU
BUKAN
SUKA TAPI BUKAN TIDAK SUKA
(
NEITHER LIKE NOR
DISLIKE
)
(5)
5
CONTOH SKALA HEDONIK
AMAT SANGAT SENANG SANGAT SENANG
AGAK SENANG NETRAL
AGAK TIDAK SENANG TIDAK SENANG
SANGAT TIDAK SENANG AMAT SANGAT TIDAK SENANG 9 8 7 6 5 4 3 2 1
ANGKA NUMERIK
AMAT SANGAT SUKA SANGAT SUKA SUKA AGAK SUKA NETRAL TIDAK SUKA
5
4
3
2
1
0
Dalam uji hedonik
terdapat ““
CENTRAL
TENDENCY
”
(Kecenderungan untuk
tidak memilih angka
ekstrim sehingga akan
mempersempit
sebaran)
Skala
(6)
6
•
TIDAK HANYA MENYATAKAN SUKA ATAU TIDAK
SUKA, TETAPI KESAN LEBIH BAIK / BURUK
(Kesan Mutu Hedonik)
•
MUTU HEDONIK LEBIH SPESIFIK DARIPADA
SEKEDAR SUKA / TIDAK SUKA,
TAPI DAPAT
BERSIFAT :
Umum : Baik - Buruk
Spesifik : Empuk – Keras (Daging)
Pulen – Pera (Nasi)
Renyah – Lembek (Mentimun)
•
RENTANGAN SKALA HEDONIK : EKSTRIM BAIK –
EKSTRIM
JELEK
•
JUMLAH TINGKAT SKALA BERVARIASI TERGANTUNG DARI
RENTANGAN MUTU YANG DIINGINKAN, DAN SENSITIVITAS
ANTAR SKALA
(7)
7
•
SKALA RENTANGAN YANG LUAS > BAIK DARIPADA
SEMPIT
CONTOH :
BAGUS
3
SEDANG
2
BURUK
1
ENAK LUAR BIASA 5
SANGAT ENAK
4
ENAK
3
AGAK ENAK
2
TIDAK ENAK
1
(8)
8
HEBAT
8
SANGAT BAGUS
7
BAGUS
6
AGAK BAGUS
5
SEDANG
4
AGAK BURUK
3
BURUK
2
SANGAT BURUK
1
SANGAT RENYAH
7
RENYAH
6
AGAK RENYAH
5
BIASA
4
AGAK KERAS
3
KERAS
2
(9)
9
HEBAT
8
SANGAT BAGUS
7
BAGUS
6
AGAK BAGUS
5
SEDANG
4
AGAK BURUK
3
BURUK
2
SANGAT BURUK
1
EMPUK LUAR BIASA
8
SANGAT EMPUK
7
EMPUK SEDANG
6
AGAK EMPUK
5
AGAK KERAS
4
KERAS SEDANG
3
SANGAT KERAS
2
KERAS LUAR BIASA1
(10)
10
SANGAT RENYAH
7
RENYAH
6
AGAK RENYAH
5
BIASA
4
AGAK KERAS
3
KERAS
2
(1)
5 CONTOH SKALA HEDONIK
AMAT SANGAT SENANG SANGAT SENANG
AGAK SENANG NETRAL
AGAK TIDAK SENANG TIDAK SENANG
SANGAT TIDAK SENANG AMAT SANGAT TIDAK SENANG 9 8 7 6 5 4 3 2 1 ANGKA NUMERIK
AMAT SANGAT SUKA SANGAT SUKA SUKA AGAK SUKA NETRAL TIDAK SUKA 5 4 3 2 1
Dalam uji hedonik terdapat ““CENTRAL
TENDENCY”
(Kecenderungan untuk tidak memilih angka ekstrim sehingga akan
mempersempit sebaran)
Skala
(2)
6
•TIDAK HANYA MENYATAKAN SUKA ATAU TIDAK SUKA, TETAPI KESAN LEBIH BAIK / BURUK
(Kesan Mutu Hedonik)
•MUTU HEDONIK LEBIH SPESIFIK DARIPADA SEKEDAR SUKA / TIDAK SUKA, TAPI DAPAT BERSIFAT :
Umum : Baik - Buruk
Spesifik : Empuk – Keras (Daging) Pulen – Pera (Nasi)
Renyah – Lembek (Mentimun)
• RENTANGAN SKALA HEDONIK : EKSTRIM BAIK – EKSTRIM
JELEK
•JUMLAH TINGKAT SKALA BERVARIASI TERGANTUNG DARI RENTANGAN MUTU YANG DIINGINKAN, DAN SENSITIVITAS ANTAR SKALA
(3)
• SKALA RENTANGAN YANG LUAS > BAIK DARIPADA SEMPIT
CONTOH : BAGUS
3
SEDANG 2
BURUK
1 ENAK LUAR BIASA 5
SANGAT ENAK 4
ENAK 3
AGAK ENAK 2
(4)
8 HEBAT
8
SANGAT BAGUS 7 BAGUS
6
AGAK BAGUS 5
SEDANG 4
AGAK BURUK 3
BURUK 2
SANGAT BURUK 1
SANGAT RENYAH 7
RENYAH 6
AGAK RENYAH 5
BIASA 4
AGAK KERAS 3
KERAS 2
(5)
HEBAT 8
SANGAT BAGUS 7 BAGUS
6
AGAK BAGUS 5
SEDANG 4
AGAK BURUK 3
BURUK 2
SANGAT BURUK 1
EMPUK LUAR BIASA 8
SANGAT EMPUK 7 EMPUK SEDANG 6 AGAK EMPUK
5
AGAK KERAS 4
KERAS SEDANG 3 SANGAT KERAS 2
(6)
10 SANGAT RENYAH 7
RENYAH 6
AGAK RENYAH 5
BIASA 4
AGAK KERAS 3
KERAS 2