Pengaruh Perbandingan Ubi Jalar Ungu dengan Air dan Konsentrasi Starter terhadap Mutu Minuman Probiotik Sari Ubi Jalar Ungu

Lampiran 1
Data pengamatan nilai pH
Ulangan
Perlakuan
I

Total

Rataan

II

P1 S1

4,35

4,37

8,72

4,36


P1 S2
P1 S3
P1 S4

4,23
4,12
4,02

4,20
3,94
3,87

8,43
8,06
7,89

4,215
4,03
3,945


P2 S1
P2 S2
P2 S3
P2 S4

4,43
4,38
3,94
3,81

4,52
4,32
3,74
3,84

8,95
8,70
7,68
7,65


4,475
4,35
3,84
3,825

P3 S1

4,25

4,32

P3 S2

4,22

4,25

8,57
8,47


4,285
4,235

P3 S3

3,89

3,98

7,87

3,935

P3 S4

3,97

4,04


8,01

4,005

P4 S1

4,04

4,19

8,23

4,115

P4 S2

3,90

4,03


7,93

3,965

P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

3,89
3,88

3,88
3,85

7,77

3,885

7,73


3,865

130,66
4,083

Daftar analisis sidik ragam nilai pH
SK
db
JK
Perlakuan
15
1,320
P
3
0,170
P Lin
1
0,120
P Kuad

1
0,041
S
3
0,947
S Lin
1
0,858
S Kuad
1
0,022
PxS
9
0,203
Galat
16
0,084
Total
31
1,404


KT
0,088
0,057
0,120
0,041
0,316
0,858
0,022
0,023
0,005

F hit.
16,766
10,821
22,839
7,736
60,125
163,522
4,200

4,294

**
**
**
*
**
**
tn
**

F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
2,54


F.01
3,41
5,29
8,5
8,53
5,29
8,53
8,53
3,78

Keterangan:
FK =
533,50
KK =
1,775%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 2
Data pengamatan analisa total asam (%)
Ulangan
Perlakuan
I
II

Total

Rataan

P1 S1

0,126

0,153

0,28

0,14

P1 S2
P1 S3
P1 S4

0,171
0,279
0,279

0,198
0,279
0,280

0,369
0,558
0,559

0,185
0,279
0,280

P2 S1
P2 S2
P2 S3
P2 S4

0,189
0,267
0,279
0,288

0,198
0,252
0,267
0,279

0,387
0,519
0,546
0,567

0,194
0,260
0,273
0,284

P3 S1

0,193

0,213

P3 S2

0,247

0,257

0,406
0,504

0,203
0,252

P3 S3

0,264

0,273

0,537

0,269

P3 S4

0,285

0,292

0,577

0,289

P4 S1

0,171

0,198

0,369

0,185

P4 S2

0,270

0,279

0,549

0,275

P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

0,279
0,279

0,297
0,288

0,576

0,288

0,567

0,284

7,869
0,246

Daftar analisis sidik ragam total asam (%)
SK
Perlakuan
P
P Lin
P Kuad
S
S Lin
S Kuad
PxS
Galat
Total

db
JK
15
0,0687432
3
0,0069491
1
0,0049841
1
0,0014715
3
0,0522768
1
0,0458668
1
0,0062440
9
0,0095173
16
0,002
31
0,071
Keterangan:
FK = 1,94
KK = 4,452%
** = sangat nyata

KT
0,0045829
0,0023164
0,0049841
0,0014715
0,0174256
0,0458668
0,0062440
0,0010575
0,000120

F hit.
38,240
19,328
41,588
12,279
145,403
382,721
52,101
8,824

**
**
**
**
**
**
**
**

F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
2,54

F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
3,78

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 3
Data pengamatan analisa total padatan terlarut (oBrix)
Ulangan
Total

Perlakuan

Rataan

I

II

P1 S1

12

12

24

12

P1 S2

12

11

23

11,5

P1 S3
P1 S4

11
10

11
11

22
21

11
10,5

P2 S1

11

12

P2 S2
P2 S3
P2 S4

11
11
10

10
10
11

23
21
21
21

11,5
10,5
10,5
10,5

P3 S1

11

11

P3 S2

11

11

22
22

11
11

P3 S3

10

10

20

10

P3 S4

10

10

20

10

P4 S1

10

10

20

10

P4 S2

11

11

22

11

P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

11
10

11
9

22

11

19

9,5

343

Daftar analisis sidik ragam total padatan terlarut (oBrix)
SK
db
JK
KT
F hit.
Perlakuan
15
12,969
0,865
3,952
P
3
3,594
1,198
5,476
P Lin
1
3,306
3,306
15,114
P Kuad
1
0,281
0,281
1,286
S
3
4,844
1,615
7,381
S Lin
1
4,556
4,556
20,829
S Kuad
1
0,281
0,281
1,286
PxS
9
4,531
0,503
2,302
Galat
16
3,500
0,219
Total
31
16,469
Keterangan:
FK = 3.676,53
KK = 4,363%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata

10,719

**
**
**
tn
**
**
tn
tn

F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
2,54

F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
3,78

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 4
Data pengamatan analisa total mikroba (x106CFU/g)
Ulangan
Total
Rataan
Perlakuan
I
II
3,10
1,550
P1 S1
1,52
1,58
P1 S2

1,71

1,64

3,35

1,675

P1 S3
P1 S4

1,76
1,82

1,78
1,96

3,54
3,78

1,770
1,890

P2 S1

1,81

1,74

3,55

1,775

P2 S2
P2 S3
P2 S4

1,94
2,26
2,37

2,13
2,32
2,45

4,07
4,58
4,82

2,035
2,290
2,410

P3 S1

2,32

2,47

P3 S2

2,35

2,59

4,79
4,94

2,395
2,470

P3 S3

2,69

2,73

5,42

2,710

P3 S4

2,97

2,94

5,91

2,955

P4 S1

2,37

2,45

4,82

2,410

P4 S2

2,74

2,67

5,41

2,705

P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

2,77
2,98

2,69
2,87

5,46

2,730

5,85

2,925

73,39
3,993

Daftar analisis sidik ragam total mikroba (x106CFU/g)
SK
db
JK
KT
F hit.
Perlakuan
15
6,292
0,419
69,952
P
3
5,033
1,678
279,767
P Lin
1
4,675
4,675
779,596
P Kuad
1
0,240
0,240
39,984
S
3
1,054
0,351
58,591
S Lin
1
0,978
0,978
163,106
S Kuad
1
0,001
0,001
0,117
PxS
9
0,205
0,023
3,800
Galat
16
0,096
0,006
Total
31
6,388
Keterangan:
FK = 168,32
KK = 3,377%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata

**
**
**
**
**
**
tn
**

F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
2,54

F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
3,78

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 5
Data pengamatan analisa viskositas (mPa-s)
Ulangan
Total
Perlakuan
I
II
235
P1 S1
120
115

Rataan
117,5

P1 S2
P1 S3
P1 S4

115
110
100

105
95
110

220
205
210

110,0
102,5
105,0

P2 S1
P2 S2
P2 S3
P2 S4

110
100
100
90

100
100
95
80

210
200
195
170

105,0
100,0
97,5
85,0

P3 S1

110

100

P3 S2

90

100

210
190

105,0
95,0

P3 S3

85

95

180

90,0

P3 S4

100

90

190

95,0

P4 S1

100

100

200

100,0

P4 S2

100

95

195

97,5

P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

100
90

90
90

190

95,0

180

90,0

3180

Daftar analisis sidik ragam viskositas (mPa-s)
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15
1987,500
132,500
P
3
943,750
314,583
P Lin
1
640,000
640,000
P Kuad
1
253,125
253,125
S
3
793,750
264,583
S Lin
1
765,625
765,625
S Kuad
1
28,125
28,125
PxS
9
250,000
27,778
Galat
16
600,000
37,500
Total
31
2587,500
Keterangan:
FK = 316.012,50
KK = 6,162%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata

99,38

F hit.
3,533
8,389
17,067
6,750
7,056
20,417
0,750
0,741

**
**
**
*
**
**
tn
tn

F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
2,54

F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
3,78

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 6
Data pengamatan analisa kadar protein (%)
Ulangan
Total
Perlakuan
I
II
11,378
P1 S1
5,664
5,714

Rataan
5,689

P1 S2
P1 S3
P1 S4

4,460
4,40
4,17

5,672
5,231
4,006

10,132
9,632
8,176

5,066
4,816
4,088

P2 S1
P2 S2
P2 S3
P2 S4

5,46
5,336
4,546
3,751

5,360
5,296
4,286
3,783

10,820
10,632
8,832
7,533

5,410
5,316
4,416
3,767

P3 S1

4,283

4,147

P3 S2

3,768

3,927

8,430
7,695

4,215
3,847

P3 S3

3,521

3,705

7,226

3,613

P3 S4

2,875

3,294

6,168

3,084

P4 S1

4,211

4,247

8,458

4,229

P4 S2

4,176

3,762

7,938

3,969

P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

3,199
3,101

3,441
3,107

6,640

3,320

6,208

3,104

135,896

Daftar analisis sidik ragam kadar protein (%)
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15
20,024
1,335
P
3
10,693
3,564
P Lin
1
9,274
9,274
P Kuad
1
0,047
0,047
S
3
8,672
2,891
S Lin
1
8,587
8,587
S Kuad
1
0,076
0,076
PxS
9
0,658
0,073
Galat
16
1,377
0,086
Total
31
21,400
Keterangan:
FK = 577,12
KK = 6,907%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata

4,247

F hit.
15,515
41,429
107,786
0,544
33,598
99,810
0,879
0,850

**
**
**
tn
**
**
tn
tn

F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
2,54

F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
3,78

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 7
Data pengamatan uji organoleptik rasa
Ulangan

Perlakuan
I

Total

Rataan

II

P1 S1

2,467

2,400

4,867

2,433

P1 S2

2,333

2,533

4,867

2,433

P1 S3

2,400

2,267

4,667

2,333

P1 S4

2,200

2,267

4,467

2,233

P2 S1

2,267

2,600

4,867

2,433

P2 S2

2,200

2,600

4,800

2,400

P2 S3

2,733

2,467

5,200

2,600

P2 S4

2,600

2,400

5,000

2,500

P3 S1

2,467

2,933

5,400

2,700

P3 S2

2,600

2,933

5,533

2,767

P3 S3

2,800

2,667

5,467

2,733

P3 S4

2,600

2,667

5,267

2,633

P4 S1

3,267

3,333

6,600

3,300

P4 S2
P4 S3
P4 S4

3,133
3,133
2,600

3,133
2,733
2,333

6,267

3,133

5,867
4,933

2,933
2,467

Total
Rataan

84,067

Daftar analisis sidik ragam uji organoleptik rasa
SK
db
JK
KT
Perlakuan
15
2,574
0,172
P
3
1,674
0,558
P Lin
1
1,640
1,640
P Kuad
1
0,031
0,031
S
3
0,322
0,107
S Lin
1
0,261
0,261
S Kuad
1
0,050
0,050
PxS
9
0,579
0,064
Galat
16
0,518
0,032
Total
31
3,092
Keterangan:
FK = 220,85
KK = 6,848%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata

2,627
F hit.
5,303
17,240
50,686
0,966
3,312
8,076
1,549
1,988

**
**
**
tn
tn
*
tn
tn

F.05
2,350
3,630
4,490
4,490
3,630
4,490
4,490
2,540

F.01
3,410
5,290
8,530
8,530
5,290
8,530
8,530
3,780

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 8
Data pengamatan uji organoleptik aroma
Ulangan

Perlakuan
I

Total

Rataan

II

P1 S1

2,333

2,600

4,933

2,467

P1 S2

2,467

2,400

4,867

2,433

P1 S3

2,533

2,533

5,067

2,533

P1 S4

2,533

2,533

5,067

2,533

P2 S1

2,467

2,600

5,067

2,533

P2 S2

2,800

2,667

5,467

2,733

P2 S3

2,800

2,400

5,200

2,600

P2 S4

2,533

2,800

5,333

2,667

P3 S1

2,933

2,867

5,800

2,900

P3 S2

2,667

2,867

5,533

2,767

P3 S3

2,667

2,800

5,467

2,733

P3 S4

2,933

2,933

5,867

2,933

P4 S1

3,200

3,267

6,467

3,233

P4 S2
P4 S3
P4 S4

3,067
3,200
3,333

3,467
3,333
3,200

6,533

3,267

6,533
6,533

3,267
3,267

Total
Rataan

89,733
2,804

Daftar analisis sidik ragam uji organoleptik aroma
SK
db
JK
KT
F hit.
Perlakuan
15
2,791
0,186
9,849
P
3
2,672
0,891
47,147
P Lin
1
2,500
2,500
132,353
P Kuad
1
0,161
0,161
8,500
S
3
0,024
0,008
0,422
S Lin
1
0,013
0,013
0,712
S Kuad
1
0,005
0,005
0,265
PxS
9
0,095
0,011
0,559
Galat
16
0,302
0,019
Total
31
3,093
Keterangan:
FK = 251,63
KK = 4,901%
** = sangat nyata
* = nyata
tn = tidak nyata

**
**
**
*
tn
tn
tn
tn

F.05
2,350
3,630
4,490
4,490
3,630
4,490
4,490
2,540

F.01
3,410
5,290
8,530
8,530
5,290
8,530
8,530
3,780

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 9
Data pengamatan uji organoleptik warna
Ulangan

Perlakuan

I

Total

Rataan

II

P1 S1

3,2

3,333

6,533

3,267

P1 S2

3,13

3,267

6,397

3,198

P1 S3

3,067

3,2

6,267

3,133

P1 S4

3,0

3,0

6,0

3,0

P2 S1

3,2

3,2

6,4

3,2

P2 S2

3,13

3,13

6,26

3,13

P2 S3

3,133

3,0

6,133

3,067

P2 S4

3,133

2,8

5,933

2,967

P3 S1

3,0

2,933

5,933

2,967

P3 S2

2,93

2,933

5,863

2,932

P3 S3

2,6

2,933

5,533

2,767

P3 S4

2,6

2,867

5,467

2,733

P4 S1

2,4

2,27

4,67

2,335

P4 S2
P4 S3
P4 S4
Total
Rataan

2,4
2,333
2,07

2,2
2,2
2,0

4,6

2,3

4,533
4,07

2,267
2,035

90,593
2,831

Daftar analisis sidik ragam uji organoleptik warna
SK
db
JK
KT
F hit.
Perlakuan
15
4,533 0,302
21,519
P
3
4,205 1,402
99,801
P Lin
1
3,570 3,570 254,223
P Kuad
1
0,620 0,620
44,133
S
3
0,304 0,101
7,219
S Lin
1
0,294 0,294
20,904
S Kuad
1
0,011 0,011
0,749
PxS
9
0,024 0,003
0,193
Galat
16
0,225 0,014
Total
31
4,758
Keterangan:
FK = 256,47
KK = 4,186%
** = sangat nyata
tn = tidak nyata

**
**
**
**
**
**
tn
tn

F.05
2,350
3,630
4,490
4,490
3,630
4,490
4,490
2,540

F.01
3,410
5,290
8,530
8,530
5,290
8,530
8,530
3,780

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 10. Gambar minuman probiotik sari ubi jalar ungu

P4S1 (I)

P4S1 (II)

P4S2 (I)

P4S2 (II)

P4S3 (I)

P4S3 (II)

P4S4 (I)

P4S4 (II)

Universitas Sumatera Utara