Pengaruh Konsentrasi Gula dan Fermentasi Terhadap Mutu Vinegar dari Kulit Kopi (Coffea Arabica)
64
Lampiran 1.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam total padatan
terlarut (oBrix)
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
3,00
3,00
6,00
3,00
K1L2
2,80
2,60
5,40
2,70
K1L3
2,00
2,00
4,00
2,00
K1L4
2,00
2,00
4,00
2,00
4,00
3,20
7,20
3,60
K2L1
3,80
3,80
7,60
3,80
K2L2
3,80
3,60
7,40
3,70
K2L3
3,40
3,20
6,60
3,30
K2L4
4,80
5,50
10,30
5,15
K3L1
5,00
5,00
10,00
5,00
K3L2
4,80
4,80
9,60
4,80
K3L3
4,60
5,00
9,60
4,80
K3L4
6,00
5,50
11,50
5,75
K4L1
4,80
5,50
10,30
5,15
K4L2
5,00
5,20
10,20
5,10
K4L3
5,00
4,60
9,60
4,80
K4L4
Total
129,30
Rataan
4,04
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
FK =
KK =
** =
*=
tn =
JK
42,56
39,62
37,35
1,67
0,61
1,97
1,96
0,00
0,01
0,97
1,18
43,74
522,45
6,71%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
2,84
13,21
37,35
1,67
0,61
0,66
1,96
0,00
0,01
0,11
0,07
F hit.
38,64
179,85
508,54
22,68
8,34
8,94
26,66
0,04
0,10
1,47
**
**
**
**
*
**
**
tn
tn
tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
65
Lampiran 2.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam kadar asam
asetat (%)
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
2,00
3,60
5,60
2,80
K1L2
12,80
16,40
29,20
14,60
K1L3
3,20
2,40
5,60
2,80
K1L4
3,60
2,80
6,40
3,20
12,80
13,20
26,00
13,00
K2L1
22,40
20,80
43,20
21,60
K2L2
26,00
24,40
50,40
25,20
K2L3
17,20
17,60
34,80
17,40
K2L4
12,80
12,00
24,80
12,40
K3L1
14,40
12,80
27,20
13,60
K3L2
25,60
24,80
50,40
25,20
K3L3
25,20
25,20
50,40
25,20
K3L4
1,60
1,60
3,20
1,60
K4L1
1,20
1,60
2,80
1,40
K4L2
1,20
1,20
2,40
1,20
K4L3
0,80
1,20
2,00
1,00
K4L4
Total
364,400
Rataan
11,388
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
FK =
KK =
** =
*=
tn =
JK
2706,80
2036,10
76,73
1953,13
6,24
179,94
73,44
105,13
1,37
490,77
13,20
2719,99
4149,61
7,98%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
180,45
678,70
76,73
1953,13
6,24
59,98
73,44
105,13
1,37
54,53
0,83
F hit.
218,73
822,67
93,01
2.367,42
7,57
72,70
89,02
127,42
1,66
66,10
**
**
**
**
*
**
**
**
tn
**
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
66
Lampiran 3.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam nilai pH
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
4,36
4,26
8,62
4,31
K1L2
4,15
4,02
8,16
4,08
K1L3
4,27
4,29
8,56
4,28
K1L4
4,31
4,28
8,59
4,30
3,85
3,77
7,62
3,81
K2L1
4,02
3,59
7,61
3,80
K2L2
3,59
4,00
7,59
3,79
K2L3
3,86
3,79
7,66
3,83
K2L4
4,09
4,18
8,27
4,13
K3L1
3,90
3,79
7,69
3,84
K3L2
3,60
3,68
7,29
3,64
K3L3
3,69
3,67
7,36
3,68
K3L4
4,28
4,34
8,62
4,31
K4L1
4,36
4,28
8,65
4,32
K4L2
4,33
4,33
8,66
4,33
K4L3
4,35
4,49
8,84
4,42
K4L4
Total
129,79
Rataan
4,06
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
FK =
KK =
** =
*=
tn =
JK
2,24
1,86
0,04
1,81
0,00
0,09
0,03
0,06
0,00
0,29
0,23
2,47
526,44
2,952%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
0,15
0,62
0,04
1,81
0,00
0,03
0,03
0,06
0,00
0,03
0,01
F hit.
10,42 **
43,21 **
3,01 tn
126,54 **
0,09 tn
2,03 tn
1,83 tn
4,08 tn
0,18 tn
2,29 tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
67
Lampiran 4.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam total gula (%)
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
4,25
4,40
8,65
4,33
K1L2
3,96
3,33
7,29
3,65
K1L3
4,37
4,41
8,77
4,39
K1L4
4,09
4,29
8,37
4,19
7,34
7,78
15,12
7,56
K2L1
5,04
6,79
11,82
5,91
K2L2
4,73
5,81
10,54
5,27
K2L3
4,13
4,29
8,41
4,21
K2L4
9,92
9,52
19,44
9,72
K3L1
8,25
8,49
16,75
8,37
K3L2
7,13
7,37
14,50
7,25
K3L3
4,25
5,89
10,14
5,07
K3L4
10,44
10,83
21,27
10,63
K4L1
9,29
9,82
19,11
9,55
K4L2
7,45
7,69
15,14
7,57
K4L3
4,48
4,73
9,21
4,61
K4L4
Total
204,55
Rataan
6,39
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
156,80
78,97
75,42
2,47
1,08
52,84
51,84
0,34
0,66
24,98
4,21
161,02
FK =
KK =
** =
*=
tn =
1307,56
8,03%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
10,45
26,33
75,42
2,47
1,08
17,61
51,84
0,34
0,66
2,78
0,26
F hit.
39,70
99,98
27,17
0,89
0,39
66,90
196,87
1,30
2,52
10,54
**
**
**
tn
tn
**
**
tn
tn
**
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
68
Lampiran 5.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam uji
organoleptik nilai skor warna
Ulangan
Perlakuan
Total
I
II
K1L1
3,07
2,93
6,00
K1L2
3,33
3,33
6,67
K1L3
4,13
4,33
8,47
K1L4
4,40
4,60
9,00
2,67
2,60
5,27
K2L1
3,33
3,40
6,73
K2L2
4,07
4,47
8,53
K2L3
4,20
4,53
8,73
K2L4
2,13
2,07
4,20
K3L1
2,93
2,53
5,47
K3L2
3,33
3,13
6,47
K3L3
3,73
3,73
7,47
K3L4
1,20
1,27
2,47
K4L1
2,07
2,00
4,07
K4L2
2,40
2,27
4,67
K4L3
2,67
2,47
5,13
K4L4
Total
99,33
Rataan
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
27,22
15,19
13,84
1,28
0,06
11,54
11,24
0,24
0,06
0,49
0,32
27,55
FK =
KK =
** =
*=
tn =
308,35
4,59 %
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
1,81
5,06
13,84
1,28
0,06
3,85
11,24
0,24
0,06
0,05
0,02
Rataan
3,00
3,33
4,23
4,50
2,63
3,37
4,27
4,37
2,10
2,73
3,23
3,73
1,23
2,03
2,33
2,57
3,10
F hit.
89,50
249,69
682,79
63,12
3,16
189,78
554,10
12,08
3,16
2,67
**
**
**
**
tn
**
**
**
tn
*
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
69
Lampiran 6.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam uji
organoleptik nilai hedonik warna
Ulangan
Perlakuan
Total
I
II
K1L1
4,07
3,73
7,80
K1L2
4,13
4,13
8,27
K1L3
4,33
4,53
8,87
K1L4
4,33
4,87
9,20
3,80
3,40
7,20
K2L1
3,93
4,00
7,93
K2L2
4,53
4,20
8,73
K2L3
4,67
4,60
9,27
K2L4
2,20
2,07
4,27
K3L1
2,53
2,60
5,13
K3L2
2,80
2,67
5,47
K3L3
3,00
2,87
5,87
K3L4
1,33
1,20
2,53
K4L1
1,80
1,53
3,33
K4L2
1,93
1,73
3,67
K4L3
2,00
1,80
3,80
K4L4
Total
101,33
Rataan
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
40,92
37,93
34,97
1,28
1,68
2,84
2,77
0,07
0,00
0,15
0,47
41,40
FK =
KK =
** =
*=
tn =
320,89
5,42%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
2,73
12,64
34,97
1,28
1,68
0,95
2,77
0,07
0,00
0,02
0,03
Rataan
3,90
4,13
4,43
4,60
3,60
3,97
4,37
4,63
2,13
2,57
2,73
2,93
1,27
1,67
1,83
1,90
3,17
F hit.
92,66
429,40
1187,63
43,47
57,09
32,16
94,20
2,28
0,00
0,58
**
**
**
**
**
**
**
tn
tn
tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
70
Lampiran 7.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam uji
organoleptik nilai hedonik aroma
Ulangan
Perlakuan
Total
I
II
K1L1
3,40
3,67
7,07
K1L2
3,47
3,47
6,93
K1L3
3,07
3,33
6,40
K1L4
2,80
2,93
5,73
3,47
3,53
7,00
K2L1
3,53
3,33
6,87
K2L2
3,07
3,33
6,40
K2L3
2,80
2,40
5,20
K2L4
3,33
3,80
7,13
K3L1
3,13
3,27
6,40
K3L2
2,80
2,93
5,73
K3L3
2,73
2,47
5,20
K3L4
3,60
3,53
7,13
K4L1
3,33
3,67
7,00
K4L2
2,93
2,93
5,87
K4L3
2,53
2,47
5,00
K4L4
Total
101,07
Rataan
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
4,32
0,19
0,12
0,04
0,02
3,87
3,72
0,14
0,01
0,26
0,44
4,76
FK =
KK =
** =
*=
tn =
320,47
7,98%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
0,29
0,06
0,12
0,04
0,02
1,29
3,72
0,14
0,01
0,03
0,03
Rataan
3,53
3,47
3,20
2,87
3,50
3,43
3,20
2,60
3,57
3,20
2,87
2,60
3,57
3,50
2,93
2,50
3,16
F hit.
10,48
2,28
4,40
1,64
0,79
46,94
135,31
5,17
0,33
1,06
**
tn
tn
tn
tn
**
**
*
tn
tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
71
Lampiran 8.
Data analisis bahan baku
Parameter
Total padatan terlarut (°Brix)
Nilai pH
Total Gula (%)
Kulit Buah Kopi
4,000
4,861
4,447
Kurva standard uji total gula
0.45
y = 0,006x + 0,038
r = 0,993
0.40
Nilai Absorbansi
0.35
0.30
0.25
0.20
0.15
0.10
0.05
0.00
0
10
20
30
40
Konsentrasi
50
60
70
72
Gambar Produk
K1L1
K1L3
K1L2
K1L4
Keterangan:
K1 = Konsentrasi gula 0%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
73
K2L1
K2L2
K2L2
K2L3
K2L4
Keterangan:
K2 = Konsentrasi gula 5%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
74
K3L1
K3L3
K3L2
K3L4
Keterangan:
K3 = Konsentrasi gula 10%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
75
K4L1
K4L2
K4L3
K4L4
Keterangan:
K4 = Konsentrasi gula 15%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
Lampiran 1.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam total padatan
terlarut (oBrix)
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
3,00
3,00
6,00
3,00
K1L2
2,80
2,60
5,40
2,70
K1L3
2,00
2,00
4,00
2,00
K1L4
2,00
2,00
4,00
2,00
4,00
3,20
7,20
3,60
K2L1
3,80
3,80
7,60
3,80
K2L2
3,80
3,60
7,40
3,70
K2L3
3,40
3,20
6,60
3,30
K2L4
4,80
5,50
10,30
5,15
K3L1
5,00
5,00
10,00
5,00
K3L2
4,80
4,80
9,60
4,80
K3L3
4,60
5,00
9,60
4,80
K3L4
6,00
5,50
11,50
5,75
K4L1
4,80
5,50
10,30
5,15
K4L2
5,00
5,20
10,20
5,10
K4L3
5,00
4,60
9,60
4,80
K4L4
Total
129,30
Rataan
4,04
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
FK =
KK =
** =
*=
tn =
JK
42,56
39,62
37,35
1,67
0,61
1,97
1,96
0,00
0,01
0,97
1,18
43,74
522,45
6,71%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
2,84
13,21
37,35
1,67
0,61
0,66
1,96
0,00
0,01
0,11
0,07
F hit.
38,64
179,85
508,54
22,68
8,34
8,94
26,66
0,04
0,10
1,47
**
**
**
**
*
**
**
tn
tn
tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
65
Lampiran 2.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam kadar asam
asetat (%)
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
2,00
3,60
5,60
2,80
K1L2
12,80
16,40
29,20
14,60
K1L3
3,20
2,40
5,60
2,80
K1L4
3,60
2,80
6,40
3,20
12,80
13,20
26,00
13,00
K2L1
22,40
20,80
43,20
21,60
K2L2
26,00
24,40
50,40
25,20
K2L3
17,20
17,60
34,80
17,40
K2L4
12,80
12,00
24,80
12,40
K3L1
14,40
12,80
27,20
13,60
K3L2
25,60
24,80
50,40
25,20
K3L3
25,20
25,20
50,40
25,20
K3L4
1,60
1,60
3,20
1,60
K4L1
1,20
1,60
2,80
1,40
K4L2
1,20
1,20
2,40
1,20
K4L3
0,80
1,20
2,00
1,00
K4L4
Total
364,400
Rataan
11,388
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
FK =
KK =
** =
*=
tn =
JK
2706,80
2036,10
76,73
1953,13
6,24
179,94
73,44
105,13
1,37
490,77
13,20
2719,99
4149,61
7,98%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
180,45
678,70
76,73
1953,13
6,24
59,98
73,44
105,13
1,37
54,53
0,83
F hit.
218,73
822,67
93,01
2.367,42
7,57
72,70
89,02
127,42
1,66
66,10
**
**
**
**
*
**
**
**
tn
**
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
66
Lampiran 3.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam nilai pH
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
4,36
4,26
8,62
4,31
K1L2
4,15
4,02
8,16
4,08
K1L3
4,27
4,29
8,56
4,28
K1L4
4,31
4,28
8,59
4,30
3,85
3,77
7,62
3,81
K2L1
4,02
3,59
7,61
3,80
K2L2
3,59
4,00
7,59
3,79
K2L3
3,86
3,79
7,66
3,83
K2L4
4,09
4,18
8,27
4,13
K3L1
3,90
3,79
7,69
3,84
K3L2
3,60
3,68
7,29
3,64
K3L3
3,69
3,67
7,36
3,68
K3L4
4,28
4,34
8,62
4,31
K4L1
4,36
4,28
8,65
4,32
K4L2
4,33
4,33
8,66
4,33
K4L3
4,35
4,49
8,84
4,42
K4L4
Total
129,79
Rataan
4,06
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
FK =
KK =
** =
*=
tn =
JK
2,24
1,86
0,04
1,81
0,00
0,09
0,03
0,06
0,00
0,29
0,23
2,47
526,44
2,952%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
0,15
0,62
0,04
1,81
0,00
0,03
0,03
0,06
0,00
0,03
0,01
F hit.
10,42 **
43,21 **
3,01 tn
126,54 **
0,09 tn
2,03 tn
1,83 tn
4,08 tn
0,18 tn
2,29 tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
67
Lampiran 4.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam total gula (%)
Ulangan
Perlakuan
Total
Rataan
I
II
K1L1
4,25
4,40
8,65
4,33
K1L2
3,96
3,33
7,29
3,65
K1L3
4,37
4,41
8,77
4,39
K1L4
4,09
4,29
8,37
4,19
7,34
7,78
15,12
7,56
K2L1
5,04
6,79
11,82
5,91
K2L2
4,73
5,81
10,54
5,27
K2L3
4,13
4,29
8,41
4,21
K2L4
9,92
9,52
19,44
9,72
K3L1
8,25
8,49
16,75
8,37
K3L2
7,13
7,37
14,50
7,25
K3L3
4,25
5,89
10,14
5,07
K3L4
10,44
10,83
21,27
10,63
K4L1
9,29
9,82
19,11
9,55
K4L2
7,45
7,69
15,14
7,57
K4L3
4,48
4,73
9,21
4,61
K4L4
Total
204,55
Rataan
6,39
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
156,80
78,97
75,42
2,47
1,08
52,84
51,84
0,34
0,66
24,98
4,21
161,02
FK =
KK =
** =
*=
tn =
1307,56
8,03%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
10,45
26,33
75,42
2,47
1,08
17,61
51,84
0,34
0,66
2,78
0,26
F hit.
39,70
99,98
27,17
0,89
0,39
66,90
196,87
1,30
2,52
10,54
**
**
**
tn
tn
**
**
tn
tn
**
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
68
Lampiran 5.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam uji
organoleptik nilai skor warna
Ulangan
Perlakuan
Total
I
II
K1L1
3,07
2,93
6,00
K1L2
3,33
3,33
6,67
K1L3
4,13
4,33
8,47
K1L4
4,40
4,60
9,00
2,67
2,60
5,27
K2L1
3,33
3,40
6,73
K2L2
4,07
4,47
8,53
K2L3
4,20
4,53
8,73
K2L4
2,13
2,07
4,20
K3L1
2,93
2,53
5,47
K3L2
3,33
3,13
6,47
K3L3
3,73
3,73
7,47
K3L4
1,20
1,27
2,47
K4L1
2,07
2,00
4,07
K4L2
2,40
2,27
4,67
K4L3
2,67
2,47
5,13
K4L4
Total
99,33
Rataan
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
27,22
15,19
13,84
1,28
0,06
11,54
11,24
0,24
0,06
0,49
0,32
27,55
FK =
KK =
** =
*=
tn =
308,35
4,59 %
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
1,81
5,06
13,84
1,28
0,06
3,85
11,24
0,24
0,06
0,05
0,02
Rataan
3,00
3,33
4,23
4,50
2,63
3,37
4,27
4,37
2,10
2,73
3,23
3,73
1,23
2,03
2,33
2,57
3,10
F hit.
89,50
249,69
682,79
63,12
3,16
189,78
554,10
12,08
3,16
2,67
**
**
**
**
tn
**
**
**
tn
*
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
69
Lampiran 6.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam uji
organoleptik nilai hedonik warna
Ulangan
Perlakuan
Total
I
II
K1L1
4,07
3,73
7,80
K1L2
4,13
4,13
8,27
K1L3
4,33
4,53
8,87
K1L4
4,33
4,87
9,20
3,80
3,40
7,20
K2L1
3,93
4,00
7,93
K2L2
4,53
4,20
8,73
K2L3
4,67
4,60
9,27
K2L4
2,20
2,07
4,27
K3L1
2,53
2,60
5,13
K3L2
2,80
2,67
5,47
K3L3
3,00
2,87
5,87
K3L4
1,33
1,20
2,53
K4L1
1,80
1,53
3,33
K4L2
1,93
1,73
3,67
K4L3
2,00
1,80
3,80
K4L4
Total
101,33
Rataan
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
40,92
37,93
34,97
1,28
1,68
2,84
2,77
0,07
0,00
0,15
0,47
41,40
FK =
KK =
** =
*=
tn =
320,89
5,42%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
2,73
12,64
34,97
1,28
1,68
0,95
2,77
0,07
0,00
0,02
0,03
Rataan
3,90
4,13
4,43
4,60
3,60
3,97
4,37
4,63
2,13
2,57
2,73
2,93
1,27
1,67
1,83
1,90
3,17
F hit.
92,66
429,40
1187,63
43,47
57,09
32,16
94,20
2,28
0,00
0,58
**
**
**
**
**
**
**
tn
tn
tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
70
Lampiran 7.
Data pengamatan dan tabel analisis ragam uji
organoleptik nilai hedonik aroma
Ulangan
Perlakuan
Total
I
II
K1L1
3,40
3,67
7,07
K1L2
3,47
3,47
6,93
K1L3
3,07
3,33
6,40
K1L4
2,80
2,93
5,73
3,47
3,53
7,00
K2L1
3,53
3,33
6,87
K2L2
3,07
3,33
6,40
K2L3
2,80
2,40
5,20
K2L4
3,33
3,80
7,13
K3L1
3,13
3,27
6,40
K3L2
2,80
2,93
5,73
K3L3
2,73
2,47
5,20
K3L4
3,60
3,53
7,13
K4L1
3,33
3,67
7,00
K4L2
2,93
2,93
5,87
K4L3
2,53
2,47
5,00
K4L4
Total
101,07
Rataan
SK
Perlakuan
K
K Lin
K Kuad
K Kub
L
L Lin
L Kuad
L Kub
KxL
Galat
Total
Keterangan:
db
15
3
1
1
1
3
1
1
1
9
16
31
JK
4,32
0,19
0,12
0,04
0,02
3,87
3,72
0,14
0,01
0,26
0,44
4,76
FK =
KK =
** =
*=
tn =
320,47
7,98%
sangat nyata
nyata
tidak nyata
KT
0,29
0,06
0,12
0,04
0,02
1,29
3,72
0,14
0,01
0,03
0,03
Rataan
3,53
3,47
3,20
2,87
3,50
3,43
3,20
2,60
3,57
3,20
2,87
2,60
3,57
3,50
2,93
2,50
3,16
F hit.
10,48
2,28
4,40
1,64
0,79
46,94
135,31
5,17
0,33
1,06
**
tn
tn
tn
tn
**
**
*
tn
tn
F.05
2,35
3,63
4,49
4,49
4,49
3,63
4,49
4,49
4,49
2,54
F.01
3,41
5,29
8,53
8,53
8,53
5,29
8,53
8,53
8,53
3,78
71
Lampiran 8.
Data analisis bahan baku
Parameter
Total padatan terlarut (°Brix)
Nilai pH
Total Gula (%)
Kulit Buah Kopi
4,000
4,861
4,447
Kurva standard uji total gula
0.45
y = 0,006x + 0,038
r = 0,993
0.40
Nilai Absorbansi
0.35
0.30
0.25
0.20
0.15
0.10
0.05
0.00
0
10
20
30
40
Konsentrasi
50
60
70
72
Gambar Produk
K1L1
K1L3
K1L2
K1L4
Keterangan:
K1 = Konsentrasi gula 0%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
73
K2L1
K2L2
K2L2
K2L3
K2L4
Keterangan:
K2 = Konsentrasi gula 5%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
74
K3L1
K3L3
K3L2
K3L4
Keterangan:
K3 = Konsentrasi gula 10%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
75
K4L1
K4L2
K4L3
K4L4
Keterangan:
K4 = Konsentrasi gula 15%
L1 = Lama fermentasi 5 hari
L3 = Lama fermentasi 15 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari
L2 = Lama fermentasi 10 hari