Leksikon Nomina Dan Verba Bahasa Jawa Dalam Lingkungan Persawahan Di Tanjung Morawa : Kajian Ekolinguistik

LAMPIRAN 1
TABEL 1.1
DAFTAR LEKSIKON BAGIAN PERSAWAHAN

No.
I.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.

15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
II.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.

34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.

Glos (Nomina)
Bagian Persawahan
Parit
parit pinggir
parit tengah
parit buangan
parit hilir
parit hulu
pematang sawah yang
besar/batas antara sawah yang

satu dengan yang lain
petakan sawah
liang di bagian sawah
muara/ pertemuan air parit
Gambut
pintu air
Sawah
sawah yang tidak rata
sawah hilir
sawah hulu
sawah pasir
sawah hujan
pematang yang melintang
saluran air
pipa air
mata air
Pematang
pematang yang membujur
Bendungan
hulu air

benda-benda persawahan
dan perladangan
Air
orang-orang sawah
pakaian kerja petani
Batu
Lumpur
Malai
gundukan tanah
Rumput
karat air
Kerikil
buah yang kopong
gabah hampa
tumpukan besar tanaman padi
yang telah disabit
Pasir
para-para
padi yang berisi


Nomina

Glos (Verba)
membuat parit

membuat pematang yang
besar
mengerjakan sawah orang
lain

membuat pematang

membuat pematang
membuat pematang
Membendung

Mengairi

menumpukkan tanaman
padi yang telah disabit

Universitas Sumatera Utara

Verba

No.
43.
44.

45.
46.
47.
48.
49.

50.
51.
III.
52.
53.
54.

55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.

65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.

74.
75.
76.
77.
IV.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.

Glos (Nomina)
Miang
tumpukan-tumpukan kecil
tanaman padi yang telah
disabit
topi petani dari kain yang

dipakai perempuan
dangau/ saung
Tanah
tanah hitam
topi petani dari kain yang
dipakai laki-laki dan
perempuan
tanah merah

Nomina

Glos (Verba)

`

bergotong royong
peralatan produksi hasil
panen
tikar pandan
tikar

tikar plastik
tas petani dari kulit kayu
batang tumbuhan merambat
panas matahari
Kaleng
tikar berbahan rotan
Goni
Karung
Tampi
Alu
alat pengangkut hasil panen
yang beroda empat dari kayu
dan didorong
jarum goni
tas petani dari plastik
Lesung
kincir air
Pupuk
Kipas
alat perontok padi dari kayu

tempat merontokkan padi
dengan kaki
kilang padi
kulit batang pisang yang
kering
tali plastik
Timbangan
racun hama
alur beras dan palawija
padi yang ada dalam beras
sekami padi
Dedak
Buah
Beras

Menir

Bertikar

menggunakan tas petani

Menggonikan
Mengarungkan

memakai alat pengangkut
hasil panen dari kayu

Memupuk
Mengkipas
merontokkan padi dengan
kayu
merontokkan padi dengan
kaki

Berbuah

Universitas Sumatera Utara

Verba

No.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
104.
105.
106.
107.
108.
109.
110.

Glos (Nomina)

Glos (Verba)
menumbuk padi

emping beras
mengkilang padi
tapak semaian
Bibit
Benih
Tumbuh
Tumbuh
Menanam
mencabut bibit padi
Menyisip
membasmi keong
Menyemprot
Menyiangi
Mengeringkan
batang padi yang mulai
bunting
padi bunting
menyiangi pematang
Merendam
Meniriskan
menabur benih
meluku bahan
mejemur hasil panen
menampi hasil panen
membersihkan tanaman
ladang dengan tajak besar
Menanam

111.
V.
112.
113.
114.
115.
116.

alat dan mesin pertanian
Bajak
ani-ani
mesin bajak
Kapak
mesin perontok

117.
118.
119.

alat penggiling beras
mesin penampi
pengering alat tugal

120.
121.
122.
123.
124.
125.
126.

Cangkul
pompa air
mesin robot
Arit
Semprot
Sabit
mesin perebah

127.
128.
129.
130.
131.
VI.

Garpu
traktor roda
tumbilang
tajak besar
tajak kecil
tumbuhan sawah dan di
sekitar sawah
pohon kelapa
pohon kapuk

132.
133.

Nomina

Membajak
mengani-ani
Membajak
Mengkampak
merontokkan padi dari
malai

menanam benih dengan alat
tugal
Mencangkul

Mengarit
Menyemprot
Memanen
menebang pohon dengan
mesin

Menajak

Universitas Sumatera Utara

Verba

No.
134.
135.
136.
137.
138.
139.
140.
141.
142.
143.
144.
145.
146.
147.
148.
149.
150.
151.
152.
153.
154.
155.
156.
157.
158.
159.
VII.
160.
161.
162.
163.
164.
165.
166.
167.
168.
169.
170.
171.
172.
173.
174.
175.
176.
177.
178.
179.
180.
181.
182.
183.
184.
185.
VIII.

Glos (Nomina)
rumput berdaun sempit
kangkung
teki-tekian
papaya
bambu
keladi
rumput berdaun lebar
jamur merang
padi
kiambang
genjer
rumput berdaun sempit
rumput berdaun sempit
daun pandan
pakis
rumput gajah mini
teki-tekian
teki-tekian
pulut
rumput malu
rumput berdaun sempit
talas
semanggi
teki-tekian
rumput berdaun sempit
rumput berdaun lebar
leksikon tanaman ladang
lengkuas putih
mentimun
jeruk
tomat ceri
bawang
daun perci
bengkuang
semangka
papaya
buncis
daun ubi
saledri
padi huma
ubi
ubi jalar
jambu biji
jagung
labu kuning
kacang tanah
kacang panjang
kacang hijau
kedelai
cabai
daun katu
nanas
peria
leksikon fauna dalam
persawahan dan
perladangan

Nomina

Glos (Verba)

Universitas Sumatera Utara

Verba

No.
186.
187.
188.
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
199.
200.
201.
201.
202.
203.
204.
205.
206.
207.
208.
209.
210.
211.
212.
213.
214.
215.
216.
217.
218.
219.
220.
221.
222.
223.
224.
225.
226.
227.
228.
229.
230.
231.
232.
IX.
233.

Glos (Nomina)
kala
elang
kalong
nyamuk
walang sangit
ikan sejenis haperas
gabus
kadal
kumbang
ikan gobi
bangau
monyet
kaki seribu
ikan sepat
kepinding tanah
kepitng sungai
cacing tanah
ikan timah
ikan sejenis lele
tupai
kumbang
keong
kelelawar
pacat
laba-laba
lalat
linta
enggang
punai
tawon
ruak-ruak
kupu-kupu
nyampuk
burung pipit
lMbete
kunang-kunang
belalang
berudu
jangkrik
capung
anjing tanah
ulat bulu
lele
ikan sejenis belut
tungir
udang
wereng coklat
wereng hijau
alat penangkap ikan
during

234.
234.

kail
alat penangkap ikan seperti
bak papan
alat penangkap ikan/bubu
terbuat dari bilah

235.

Nomina

Glos (Verba)

menangkap ikan dengan
during
memancing
menangkap ikan dengan bak
papan
menangkap ikan dengan
Universitas
Sumatera
bubu
yang terbuat
dari bilahUtara

Verba

No.
236.

Glos (Nomina)

237.
238.
239.

241.
242.

alat penangkap ikan dan
burung seperti jala/jaring
alat penangkap ikan seperti
bubu kecil
seterum
lampu

243.
244.

alat penangkap ikan
kail tanpa joran/kail pendek

245.

racun ikan dari tumbuhan

X.
246.
247.
248.

alat penangkap burung
katapel
pike
pulut

249.

sambat

250.
251.
XI.

senapan angin
ultop
Leksikon nama tumbuhan
obat di sekitar sawah dan
ladang
lengkuas merah
brotowali
murbei
kencur
enau
belimbing
mengkudu
kelor
bambu tali
landep
daun dewa
bunga kenop
kitolod
kunir putih
kembang sepatu
boroco
sambang darah
kembang pukul empat
daun sendok
keladi tikus
tapak dara
gendola
waru landak
sirih
cermai
salam
sosor bebek

240.

252.
253.
254.
255.
256.
257.
258.
259.
260.
261.
262.
263.
264.
265.
266.
267.
268.
269.
270.
271.
272.
273.
274.
275.
276.
277.
278.

Nomina

Glos (Verba)
meraba/menangkap ikan
tanpa alat
mengangkap belut dengan
kail tanpa joran
menangkap ikan dengan
bambu runcing
menangkap ikan/burung
dengan jaring

menyeturum
menangkap ikan malam hari
dengan membawa lampu
menangkap ikan
memancing dengan kail
pendek
meracun ikan dengan
tumbuhan
mengkatapel
memikat burung
menangkap burung dengan
getah kayu
menangkap burung dengan
tali/benang

Universitas Sumatera Utara

Verba

No.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
285.
286.
287.
288.
289.
290.
291.
292.
293.
293.
294.
295.
296.
297.
298.
299.
300.
301.
302.
303.
304.
305.
306.
307.
308.
309.
310.
311.
312.
313.
314.
315.
316.
317.
318.
319.
320.
321.
322.
323.

Glos (Nomina)
ketepeng
kesumba keling
inggu
jombang
kecipling
kapulaga
kumis kucing
lada
lempuyang
cabe jawa
lidah buaya
mahkota dewa
meniran
ophiopogon
alang-alang
sambung nyawa
jahe merah
ciplukan
gandarusa
takokak
kemangi
sambiloto
saga rambat
jerango
sidaguri
som jawa
sereh
selasih
sorella
andong
patikan kebo
jarak pagar
nilam
jali
nanas kerang
semanggi gunung
tapak liman
sembung
temu lawak
bangle
kunyit
putih
jeruk purut
jeruk susu
sejenis jeruk nipis
jeruk ketna

Nomina

Glos (Verba)

Universitas Sumatera Utara

Verba

LAMPIRAN 2
TABEL 2.1
DESKRIPSI PERSENTASE PEMAHAMAN MASYARAKAT TANJUNG MORAWA
TERHADAP LEKSIKON NOMINA DAN VERBA BAHASA JAWA DALAM
LINGKUNGAN PERSAWAHAN
Gabungan Tiga Generasi
Usia >60 Tahun, 25-59, Usia 12-24
No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

I.

2
%

3

JP

%

JP

%

Bagian Persawahan
1. irigasi

58

96,7

2

3,3

0

0

2. parit

60

100

0

0

0

0

3. parit pinggir

55

91,7

5

8,3

0

0

4. parit utama

54

90

3

5

3

5

5. galengan

37

61,7

2

3,3

21

35

6. kotak sawah

58

96,7

0

0

2

3,3

7. pupusan

31

51,7

13

21,7

17

26,7

8. tempuran

29

48,3

13

21,7

18

30

9. gambut

54

90

6

10

0

0

10. dam

48

80

8

13,3

4

6,7

11. sawah

60

100

0

0

0

0

12. bukitan

49

81,7

10

16,7

1

1,7

13. sawah pinggiran

42

70

7

11,7

11

18,3

14. sawah paling arep

35

58,3

12

20

13

21,7

15. ladang pasir

36

60

17

28,3

7

11,7

16. sawah hujan

38

63,3

9

15

13

21,7

17. galengan melintang

36

60

12

20

12

20

18. umbul

43

71,7

6

10

11

18,3

19. beteng

51

85

2

3,3

7

11,7

20. bendungan

55

91,7

2

3,3

3

5

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

Total

929

%
1548,5

3

JP
129

77,4

%

II.

2
%
214,9

JP
143

10,7

%
236,8
11,8

Benda-benda persawahan
dan perladangan
1. banyu

60

100

0

0

0

2. denden manuk

31

51,6

13

21,7

16

26,7

3. basahan

54

90

6

10

0

0

4. batu

60

100

0

0

0

0

5. lumpur

60

100

0

0

0

0

6. gundukan

59

98,3

0

0

1

1,7

7. rumput

60

100

0

0

0

0

8. kerikil

60

100

0

0

0

0

9. gabah

52

86,6

8

13,3

0

0

10. lumbung

50

83,3

10

16,7

0

0

11. wedi

34

56,6

15

25

11

18,3

12. gubuk

60

100

0

0

0

0

13. hulubalang

48

80

8

13,3

4

6,7

14. sampah

60

100

0

0

0

0

15. kudung

38

63,3

11

18,3

11

18,3

16. saung

50

87,3

8

13,3

2

3,3

17. lemah

56

93,3

0

0

4

6,7

18. lemah ireng

52

86,6

0

0

8

13,3

19. lemah abang

52

86,6

0

0

8

13,3

996

1664

79

131,6

65

108,3

Total
%

87,4

6,9

5,7

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

III.

2
%

JP

3
%

JP

%

Peralatan Produksi Hasil
Panen

1. tikar paco

26

43,3

15

25

19

31,7

2. tikar

60

100

0

0

0

0

3. tikar plastik

60

100

0

0

0

0

4. panas

60

100

0

0

0

0

5. seng

60

100

0

0

0

0

6. kere

45

75

10

16,7

5

8,3

7. goni

60

100

0

0

0

0

8. tampah

60

100

0

0

0

0

9. alu

56

93,3

6

10

0

0

10. angkong

49

81,7

8

13,3

3

5

11. jarum goni

56

93,3

4

6,7

0

0

12. kampel

24

40

12

20

22

36,7

.13. lesung

58

96,7

2

3,3

0

0

14. kincir air

58

96,7

2

3,3

0

0

15. mes

48

80

2

3,3

10

16,7

16. tresser

31

51,7

7

11,7

22

36,7

17. gilingan

60

100

0

0

0

0

18. tebok

41

68,3

8

13,3

11

18,3

19. tali plastik

60

100

0

0

0

0

20. timbangan

60

100

0

0

0

0

63,3

92

766,7

Total

1032

76

86

%

IV.

1720

12,7

15,3

Alur beras dan palawija
1. dedak

60

100

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

0

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

%

JP

3
%

JP

%

2. buah

60

100

0

0

0

0

3. wes/beras

60

100

0

0

0

0

4. menir

48

80

8

13,3

4

6,7

5. semaian

28

46,7

15

25

11

18,3

6. biji padi

54

90

4

6,7

2

3,3

7. nyambah

32

53,3

11

18,3

8

13,3

8. merapaki

18

30

13

21,7

19

31,7

9. wes meteng

52

86,7

2

3,3

6

10

Total

412

686,7

88,3

50

83,3

53

76,3

%

V.

2

9,8

9,3

Alat dan mesin pertanian
1. jetor

54

90

4

6,7

2

3,3

2. ani-ani

52

86,7

8

13,3

0

0

3. kampak

60

100

0

0

0

0

4. kilang padi

58

96,7

2

3,3

0

0

5. gumbo

25

41,7

9

15

21

35

6. pacul

58

96,7

2

3,3

0

0

7. disel

39

65

17

28,3

6

10

8. odong-odong padi

50

83,3

4

6,7

6

10

9. arit

60

100

0

0

0

0

10. semprot

59

98,3

1

1,7

0

0

11. garukan

58

96,7

2

3,3

0

0

12. sodokan

58

96,7

2

3,3

0

0

13. tajak gedi

30

50

27

45

3

5

14. tajak cilik

30

50

27

45

3

5

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

Total

691

%
1151,7

3

JP

%

105

175

82,3

%

VI.

2
JP

%
68,3

12,5

41

4,88

Tumbuhan sawah dan di
sekitar sawah
1. pokok kolopo

56

93,3

3

5

1

1,7

2. pokok kapuk

57

95

2

3,3

1

1,7

3. rumput hilangan

51

85

7

11,7

2

3,3

4. kangkung

60

100

0

0

0

0

5. rumput teki

57

95

3

5

0

0

6. kates

56

93,3

4

6,7

0

0

7. buluh

59

98,3

1

1,7

0

0

8. keladi

60

100

0

0

0

0

9. wewean

31

51,7

22

36,7

7

11,7

10. jamur padi

48

80

7

11,7

5

8,3

11. padi

60

100

0

0

0

0

12. kiambang

48

80

3

5

9

15

13. genjer

60

100

0

0

0

0

14. godong pandan

57

95

3

5

0

0

15. pakis

60

100

0

0

0

0

16. rumput gajah

46

76,7

11

18,3

3

5

17. pulut

60

100

0

0

0

0

18. putri malu

60

100

0

0

0

0

19. semanggi

60

100

0

0

0

0

1046

1743,3

66

110

28

46,7

Total
%

91,7

5,78

Universitas Sumatera Utara

2,45

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

VII.

2
%

JP

3
%

JP

%

Leksikon tanaman ladang

1. laos putih

54

90

4

6,7

2

3,3

2. timun

60

100

0

0

0

0

3. jeruk

60

100

0

0

0

0

4. tomat cilik

60

100

0

0

0

0

5. brambang

51

85

7

11,7

2

3,3

6. bengkoang

60

100

0

0

0

0

7. semangka

60

100

0

0

0

0

8. buncis

60

100

0

0

0

0

9. godong ubi

59

98,3

1

1,7

0

0

10. saledri

58

96,7

2

3,3

0

0

11. singkong

60

100

0

0

0

0

12. jamblu klutuk

60

100

0

0

0

0

13. jagung

60

100

0

0

0

0

14. waluh

56

93,3

2

3,3

2

3,3

15. kacang

60

100

0

0

0

0

16. kacang panjang

60

100

0

0

0

0

17. kacang ijo

60

100

0

0

0

0

18. kedelai

60

100

0

0

0

0

19. cabe

60

100

0

0

0

0

20. godong katu

53

88,3

5

8,3

2

3,3

21. nenas

60

100

0

0

0

0

Total

1231

2051,7

21

35

8

13,3

%

97,7

1,7

Universitas Sumatera Utara

0,6

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

JP

3
%

JP

%

VIII. Leksikon fauna dalam
persawahan dan
perladangan
1. ketunggeng

26

43,

7

11,7

27

45

2. alap-alap

27

45

7

11,7

26

43,3

3. kalong

60

100

0

0

0

0

4. jingklong

24

40

13

21,7

23

38,3

5. walang sangit

57

95

2

3,3

1

1,7

6. gabus

60

100

0

0

0

0

7. kadal

60

100

0

0

0

0

8. kumbang

60

100

0

0

0

0

9. ikan gobi

60

100

0

0

0

0

10. kuntul

56

93,3

4

6,7

0

0

11. ketek

60

100

0

0

0

0

12. kelabang

60

100

0

0

0

0

13. ikan sepat

60

100

0

0

0

0

14. kepiting batu

54

90

6

10

0

0

15. cacing tanah

60

100

0

0

0

0

16. iwak kepala timah

37

61,7

13

21,7

10

16,7

17. iwak limbad

35

58,3

14

23,3

11

18,3

18. bajing

60

100

0

0

0

0

19. keong

60

100

0

0

0

0

20. pacet

60

100

0

0

0

0

21. onggo-onggo

53

88,3

4

6,7

3

5

22. lalet

60

100

0

0

0

0

23. linta

60

100

0

0

0

0

24. tawon

60

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

JP

3
%

JP

%

25. ayam-ayaman

60

100

0

0

0

0

26. kupu-kupu

60

100

0

0

0

0

27. manuk emprit

57

95

3

5

0

0

28. laron

60

100

0

0

0

0

29. kunang-kunang

60

100

0

0

0

0

30. walang

60

100

0

0

0

0

31. cebong

60

100

0

0

0

0

32. jangkrik

60

100

0

0

0

0

33. kinjeng

50

83,3

5

8,3

5

8,3

34. orong-orong

58

96,7

0

0

2

3,3

35. ulat bulu

60

100

0

0

0

0

36. lele

60

100

0

0

0

0

37. pelus

52

86,7

3

5

5

8,3

38. tungo

60

100

0

0

0

0

39. udang

60

100

0

0

0

0

40. wereng

58

96,7

2

3,3

0

0

2204

3673,3

83

138,3

113

188,3

Total

91,8

%

IX.

3,4

4,7

Alat penangkap ikan
1. pancing

60

100

0

0

0

0

2. sampan

60

100

0

0

0

0

3. bubu

53

88,3

3

5

4

6,7

4. jaring manuk

55

91,7

0

0

5

8,3

5. pukat

60

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

JP

3
%

JP

%

6. setrum

60

100

0

0

0

0

7. lampu

60

100

0

0

0

0

8. jaring

60

100

0

0

0

0

9. taut

48

80

8

13,3

4

6,7

10. jenu

34

56,7

17

28,3

9

15

550

916,7

28

46,7

22

36,7

Total

91,7

%

X.

3,7

Alar penangkap burung
1. getah

60

100

0

0

0

0

2. ngelu

10

16,7

13

21,7

42

70

3. tembak

60

100

0

0

0

0

130

216,7

13

21,7

42

70

Total

72,2

%

XI.

4,7

7,2

23,3

Leksikon nama tumbuhan
obat di sekitar sawah dan
ladang
1. laos abang

52

86,7

4

6,7

4

6,7

2. brotowali

55

91,7

3

5

2

3,3

3. sambiroto

58

96,7

2

3,3

0

0

4. kencur

60

100

0

0

0

0

5. aren

60

100

0

0

0

0

6. belimbing

60

100

0

0

0

0

7. pace

49

81,7

9

15

2

3,3

8. kelor

55

91,7

3

5

2

3,3

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

9. bambu tali

2
%

JP

3
%

JP

%

46

76,7

11

18,3

3

5

10. tajam

35

58,3

11

18,3

14

23,3

11. kunyit putih

51

85

7

11,7

2

3,3

12. godong baribang

52

86,7

3

5

5

8,3

13. godong mangkok

54

90

2

3,3

4

6,7

14. sirih

60

100

0

0

0

0

15. cermai

59

98,3

0

0

1

1,7

16. salam

60

100

0

0

0

0

17. sosor bebek

57

95

3

5

0

0

18. ketepeng

47

78,3

8

13,3

5

8,3

19. inggu

44

73,3

8

13,3

8

13,3

20. kapulogo

52

86,7

3

5

5

8,3

21. kumis kucing

60

100

0

0

0

0

22. merico

60

100

0

0

0

0

23. cabe jamu

55

91,7

2

3,3

3

5

24. lidah buaya

60

100

0

0

0

0

25. mahkota dewa

57

95

3

5

0

0

26. meniran

52

86,7

8

13,3

0

0

27. kecubung

53

88,3

7

11,7

0

0

28. lalang

51

85

9

15

0

0

29. jahe abang

56

93,3

4

6,7

0

0

30. cimplu’an

57

95

3

5

0

0

31. cempokak

57

95

0

0

3

5

32. kemangi

60

100

0

0

0

0

33. sambiloto

60

100

0

0

0

0

34. asam jawa

60

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

JP

3
%

JP

%

35. saleh

48

80

9

15

3

5

36. gringo

50

83,3

7

11,7

3

5

37. andong

49

81,7

11

18,3

0

0

38. jarak

60

100

0

0

0

0

39. nilam

52

86,7

7

11,7

1

1,7

40. jali-jali

35

58,3

11

18,3

14

23,3

41. sembung

32

53,3

17

28,3

11

18,3

42. temu lawak

60

100

0

0

0

0

43. bengle

30

50

21

35

9

15

44. kunyit

60

100

0

0

0

0

45. jeruk purut

60

100

0

0

0

0

46. jeruk nipis

60

100

0

0

0

0

2460

4100

196

326,7

104

173,3

Total

89,1

%

7,1

3,8

Verba
I.

Bagian Persawahan

1.

gawe galengan sawah

52

86,7

5

8,3

3

5

2.

gawe galengan gedi

39

65

14

23,3

7

11,7

3.

ngebeteng

50

83,3

8

13,3

2

3,3

141

235

45

12

20

78,3

15

Total
%

II.

6,7

Benda-benda persawahan
dan perladangan
1. mbanyui

52

86,7

2. ngumpulke sampah

56

93,3 Universitas
4
6,7
0Utara
Sumatera

4

6,7

4

6,7
0

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

3. gotong royong
Total

JP

%

JP

%

100

0

0

0

0

168

280

8

13,4

4

6,7

93,3

2,2

4,5

Peralatan produksi hasil
panen

1. digonike

54

90

3

5

3

5

2. ngemes

48

80

8

13,3

4

6,7

3. ngipas

53

88,3

3

5

4

6,7

4. bantingan

43

71,7

5

8,3

12

20

5. ngiles

43

71,7

4

6,7

13

21,6

Total

241

401,7

23

38,3

36

60

%
IV.

%

3

60

%
III.

2

80,3

7,7

12

Alur beras dan palawija
1. gilingan

58

96,7

2

3,3

0

0

2. nandur

56

93,3

4

6,7

0

0

3. nyengkrek

40

66,7

12

20

8

13,3

4. nyisip

52

86,7

6

10

2

3,3

5. mompa

60

100

0

0

0

0

6. njemur

60

100

0

0

0

0

7. babat beteng

50

83,3

8

13,3

2

3,3

8. ngekum padi

43

71,7

8

13,3

9

15

9. ngentas

41

68,3

11

18,3

8

13,3

10. nabur semaian

43

71,7

17

28,3

0

0

11. gumboh

33

55

12

20

15

25

12. najak

39

65

9

15

12

20

Total

575

958,3

89

148,3

56

93,3

%

79,8 Universitas12,3
Sumatera Utara 7,8

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

V.

2
%

3

JP

%

JP

%

Alat dan mesin pertanian
1. ngampak

54

90

6

10 0

0

2. macul

57

95

3

5 0

0

3. ngaret

60

100

0

0 0

0

4. panen

60

100

0

0 0

0

231

385

9

15 0

0

3,8

0

Total
%
VI.

96,2

Alat penangkap ikan
1. mancing

60

100

0

0

0

0

2. ngerakit

60

100

0

0

0

0

3. gerogoh

44

73,3

7

11,7

9

15

4. nombak

60

100

0

0

0

0

5. njaring

60

100

0

0

0

0

6. nyetrum

60

100

0

0

0

0

7. nyolo iwak

51

85

9

15

0

0

Total

395

658,3

16

26,7

9

15

%
VII.

94

3,8

2,2

Alat penangkap burung

1. manah

60

100 0

0

0

0

2. getah

60

100 0

0

0

0

Total

120

200 0

0

0

0

100

0

%

0

Ket :
1. Mengenal, pernah melihat, pernah mendengar, dan pernah digunakan
2. Tidak mengenal, tidak pernah melihat, pernah mendengar, dan tidak pernah
mengggunakan
3. Tidak mengenal, tidak pernah melihat, tidak pernah mendengar, dan tidak pernah
digunakan
JP

: Jumlah Pemaham

Universitas Sumatera Utara

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 3

TABEL 3.1
DESKRIPSI PERSENTASE PEMAHAMAN MASYARAKAT TANJUNG MORAWA
KELOMPOK USIA > 60 TAHUN TERHADAP LEKSIKON NOMINA DAN VERBA
BAHASA JAWA DALAM LINGKUNGAN PERSAWAHAN
No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

I.

2
%

3

JP

%

JP

%

Bagian Persawahan
1. Irigasi

20

100

0

0

0

0

2. Parit

20

100

0

0

0

0

3. Parit pinggir

20

100

0

0

0

0

4. Parit utama

20

100

0

0

0

0

5. Galengan

20

100

0

0

0

0

6. Kotak sawah

20

100

0

0

0

0

7. Pupusan

17

85

0

0

3

15

8. Tempuran

20

100

0

0

0

0

9. Gambut

20

100

0

0

0

0

10. Dam

20

100

0

0

0

0

11. Sawah

20

100

0

0

0

0

12. Bukitan

19

95

0

0

1

5

13. Sawah pinggiran

16

80

3

15

1

5

14. Sawah paling arep

18

90

0

0

2

10

15. Ladang pasir

19

95

0

0

1

5

16. Sawah hujan

20

100

0

0

0

0

17. Galengan melintang

20

100

0

0

0

0

18. Umbul

20

100

0

0

0

0

19. beteng

20

100

0

0

0

0

20. Bendungan

20

100

0

0

0

0

Total

389

1945

3

15

8

40

97,3%

Universitas
Sumatera Utara2%
0,7%

%

II.

Benda-benda persawahan dan
perladangan
1. Banyu

20

100

0

0

0

0

2. Denden manuk

16

80

2

10

2

10

3. Basahan

20

100

0

0

0

0

4. Batu

20

100

0

0

0

0

5. Lumpur

20

100

0

0

0

0

6. gundukan

19

95

0

0

1

5

7. Rumput

20

100

0

0

0

0

8. Kerikil

20

100

0

0

0

0

9. Gabah

20

100

0

0

0

0

10. Lumbung

20

100

0

0

0

0

11. Wedi

20

100

0

0

0

0

12. Gubuk

20

100

0

0

0

0

13. Hulubalang

20

100

0

0

0

0

14. Sampah

20

100

0

0

0

0

15. Kudung

20

100

0

0

0

0

16. Saung

20

100

0

0

0

0

17. Lemah

20

100

0

0

0

0

18. Lemah ireng

20

100

0

0

0

0

19. Lemah abang

20

100

0

0

0

0

375

1875

2

10

3

15

Total
%

III.

98,7%

0,5%

0,8%

Peralatan Produksi Hasil
Panen

1. Tikar paco

20

100

0

0

0

0

2. Tikar

20

100

0

0

0

0

3. Tikar plastik

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

4. Panas

20

100

0

0

0

0

5. Seng

20

100

0

0

0

0

6. Kere

20

100

0

0

0

0

7. Goni

20

100

0

0

0

0

8. Tampah

20

100

0

0

0

0

9. Alu

20

100

0

0

0

0

10. Angkong

20

100

0

0

0

0

11. Jarum goni

20

100

0

0

0

0

12. Kampel

13

65

2

10

3

15

13. Lesung

20

100

0

0

0

0

14. Kincir air

20

100

0

0

0

0

15. Mes

18

90

0

0

2

10

16. Tresser

20

100

0

0

0

0

17. Gilingan

20

100

0

0

0

0

18. Tebok

19

95

0

0

1

5

19. Tali plastik

20

100

0

0

0

0

20. Timbangan

20

100

0

0

0

0

Total

390

1950

2

10

6

30

%

IV.

98%

0,5%

1,5%

Alur beras dan palawija
1. Dedak

20

100

0

0

0

0

2. Buah

20

100

0

0

0

0

3. Wes/beras

20

100

0

0

0

0

4. Menir

20

100

0

0

0

0

5. Semaian

16

80

0

0

4

20

6. Biji padi

20

100

0

0

0

0

7. Nyambah

20

100

0

0

0

0

8. Merapaki

17

85

1

5

2

10

Universitas Sumatera Utara

9. Wes meteng
Total

20

100

0

0

0

0

173

865

1

5

6

30

%

V.

96,1%

0,6%

3,3%

Alat dan mesin pertanian
1. Jetor

20

100

0

0

0

0

2. Ani-ani

20

100

0

0

0

0

3. Kampak

20

100

0

0

0

0

4. Kilang padi

20

100

0

0

0

0

5. Gumbo

16

80

3

15

1

5

6. Pacul

20

100

0

0

0

0

7. Disel

18

90

0

0

2

10

8. Odong-odong padi

20

100

0

0

0

0

9. Arit

20

100

0

0

0

0

10. Semprot

20

100

0

0

0

0

11. Garukan

20

100

0

0

0

0

12. Sodokan

20

100

0

0

0

0

13. Tajak gedi

20

100

0

0

0

0

14. Tajak cilik

20

100

0

0

0

0

Total

274

1370

3

15

3

15

%

VI.

98%

1%

1%

Tumbuhan sawah dan di
sekitar sawah
1. Pokok kolopo

20

100

0

0

0

0

2. Pokok kapuk

20

100

0

0

0

0

3. Rumput hilangan

20

100

0

0

0

0

4. Kangkung

20

100

0

0

0

0

5. Rumput teki

20

100

0

0

0

0

6. Kates

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

7. Buluh

20

100

0

0

0

0

8. Keladi

20

100

0

0

0

0

9. Wewean

20

100

0

0

0

0

10. Jamur padi

20

100

0

0

0

0

11. Padi

20

100

0

0

0

0

12. Kiambang

18

90

0

0

2

10

13. Genjer

20

100

0

0

0

0

14. Godong pandan

20

100

0

0

0

0

15. Pakis

20

100

0

0

0

0

16. Rumput gajah

20

100

0

0

0

0

17. Pulut

20

100

0

0

0

0

18. Putri malu

20

100

0

0

0

0

19. Semanggi

20

100

0

0

0

0

Total

378

1890

0

0

2

10

%

VII.

99,5%

0,5

Leksikon tanaman ladang

1. Laos putih

20

100

0

0

0

0

2. Timun

20

100

0

0

0

0

3. Jeruk

20

100

0

0

0

0

4. Tomat cilik

20

100

0

0

0

0

5. Brambang

20

100

0

0

0

0

6. Bengkoang

20

100

0

0

0

0

7. Semangka

20

100

0

0

0

0

8. Buncis

20

100

0

0

0

0

9. Godong ubi

20

100

0

0

0

0

10. Saledri

20

100

0

0

0

0

11. Singkong

20

100

0

0

0

0

12. Jamblu klutuk

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

13. Jagung

20

100

0

0

0

0

14. Waluh

20

100

0

0

0

0

15. Kacang

20

100

0

0

0

0

16. Kacang panjang

20

100

0

0

0

0

17. Kacang ijo

20

100

0

0

0

0

18. Kedelai

20

100

0

0

0

0

19. Cabe

20

100

0

0

0

0

20. Godong katu

20

100

0

0

0

0

21. Nenas

20

100

0

0

0

0

440

2200

Total
%

100%

VIII. Leksikon fauna dalam
persawahan dan perladangan
1. Ketunggeng

20

100

0

0

0

0

2. Alap-alap

19

95

0

0

1

5

3. Kalong

20

100

0

0

0

0

4. Jingklong

17

65

0

0

3

15

5. Walang sangit

20

100

0

0

0

0

6. Gabus

20

100

0

0

0

0

7. Kadal

20

100

0

0

0

0

8. Kumbang

20

100

0

0

0

0

9. Ikan gobi

20

100

0

0

0

0

10. Kuntul

20

100

0

0

0

0

11. Ketek

20

100

0

0

0

0

12. Kelabang

20

100

0

0

0

0

13. Ikan sepat

20

100

0

0

0

0

14. Kepiting batu

20

100

0

0

0

0

15. Cacing tanah

20

100

0

0

0

0

16. Iwak kepala timah

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

17. Iwak limbad

20

100

0

0

0

0

18. Bajing

20

100

0

0

0

0

19. Keong

20

100

0

0

0

0

20. Pacet

20

100

0

0

0

0

21. Onggo-onggo

20

100

0

0

0

0

22. Lalet

20

100

0

0

0

0

23. Linta

20

100

0

0

0

0

24. Tawon

20

100

0

0

0

0

25. Ayam-ayaman

20

100

0

0

0

0

26. Kupu-kupu

20

100

0

0

0

0

27. Manuk emprit

20

100

0

0

0

0

28. Laron

20

100

0

0

0

0

29. Kunang-kunang

20

100

0

0

0

0

30. Walang

20

100

0

0

0

0

31. Cebong

20

100

0

0

0

0

32. Jangkrik

20

100

0

0

0

0

33. Kinjeng

20

100

0

0

0

0

34. Orong-orong

20

100

0

0

0

0

35. Ulat bulu

20

100

0

0

0

0

36. Lele

20

100

0

0

0

0

37. Pelus

20

100

0

0

0

0

38. Tungo

20

100

0

0

0

0

39. Udang

20

100

0

0

0

0

40. Wereng

20

100

0

0

0

0

796

3980

0

0

4

20

Total
%

IX.

99,5

0,5%

Alat penangkap ikan
1. Pancing

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

2. Sampan

20

100

0

0

0

0

3. Bubu

20

100

0

0

0

0

4. Jaring manuk

20

100

0

0

0

0

5. Pukat

20

100

0

0

0

0

6. Setrum

20

100

0

0

0

0

7. Lampu

20

100

0

0

0

0

8. Jaring

20

100

0

0

0

0

9. Taut

20

100

0

0

0

0

10. Jenu

20

100

0

0

0

0

200

1000

0

0

0

0

Total
%

X.

100%

Alar penangkap burung
1. Getah

20

100

0

0

0

0

2. Ngelu

5

25

0

0

20

100

3. Tembak

20

100

0

0

0

0

45

225

15

75

Total
%

XI.

75%

25%

Leksikon nama tumbuhan
obat di sekitar sawah dan
ladang
1. Laos abang

20

100

0

0

0

0

2. Brotowali

20

100

0

0

0

0

3. Sambiroto

20

100

0

0

0

0

4. Kencur

20

100

0

0

0

0

5. Aren

20

100

0

0

0

0

6. Belimbing

20

100

0

0

0

0

7. Pace

20

100

0

0

0

0

8. Kelor

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

9. Bambu tali

20

100

0

0

0

0

10. Tajam

9

45

0

0

11

55

11. Kunyit putih

20

100

0

0

0

0

12. Godong baribang

20

100

0

0

0

0

13. Godong mangkok

20

100

0

0

0

0

14. Sirih

20

100

0

0

0

0

15. Cermai

20

100

0

0

0

0

16. Salam

20

100

0

0

0

0

17. Sosor bebek

20

100

0

0

0

0

18. Ketepeng

20

100

0

0

0

0

19. Inggu

20

100

0

0

0

0

20. Kapulogo

20

100

0

0

0

0

21. Kumis kucing

20

100

0

0

0

0

22. Merico

20

100

0

0

0

0

23. Cabe jamu

20

100

0

0

0

0

24. Lidah buaya

20

100

0

0

0

0

25. Mahkota dewa

20

100

0

0

0

0

26. Meniran

20

100

0

0

0

0

27. Kecubung

20

100

0

0

0

0

28. Lalang

20

100

0

0

0

0

29. Jahe abang

20

100

0

0

0

0

30. Cimplu’an

20

100

0

0

0

0

31. Cempokak

20

100

0

0

0

0

32. Kemangi

20

100

0

0

0

0

33. Sambiloto

20

100

0

0

0

0

34. Asam jawa

20

100

0

0

0

0

35. Saleh

20

100

0

0

0

0

36. Gringo

20

100

0

0

0

0

37. Andong

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

38. Jarak

20

100

0

0

0

0

39. Nilam

19

95

0

0

1

5

40. Jali-jali

20

100

0

0

0

0

41. Sembung

20

100

0

0

0

0

42. Temu lawak

20

100

0

0

0

0

43. Bengle

20

100

0

0

0

0

44. Kunyit

20

100

0

0

0

0

45. Jeruk purut

20

100

0

0

0

0

46. Jeruk nipis

20

100

0

0

0

0

Total

908

4540

0

0

12

60

%

98,7%

1,3%

Verba
I.

Bagian Persawahan

1.

Gawe galengan sawah

20

100

0

0

0

0

2.

Gawe galengan gedi

20

100

0

0

0

0

3.

Ngebeteng

18

90

0

0

2

10

Total

58

290

0

0

2

10

%
II.

96,7

3,3

Benda-benda persawahan dan
perladangan
1. Mbanyui

20

100

0

0

0

0

2. Ngumpulke sampah

20

100

0

0

0

0

3. Gotong royong

20

100

0

0

0

0

60

300

0

0

0

0

Total
%
III.

100

Peralatan produksi hasil
panen

1. Digonike

20

100

0

0

0

0

2. Ngemes

20

100

0

0

0

0

3. Ngipas

20

100

0Universitas
0 Sumatera
0 Utara0

4. Bantingan

20

100

0

0

0

0

5. Ngiles

20

100

0

0

0

0

100

500

0

0

0

0

Total
%
IV.

100

Alur beras dan palawija
1. Gilingan

18

90

2

10

0

0

2. Nandur

20

100

0

0

0

0

3. Nyengkrek

19

95

1

5

0

0

4. Nyisip

20

100

0

0

0

0

5. Mompa

20

100

0

0

0

0

6. Njemur

20

100

0

0

0

0

7. Babat beteng

20

100

0

0

0

0

8. Ngekum padi

16

80

4

20

0

0

9. Ngentas

17

85

3

15

0

0

10. Nabur semaian

20

100

0

0

0

0

11. Gumboh

16

80

4

20

0

0

12. Najak

20

100

0

0

0

0

226

1130

14

70

0

0

Total
%
V.

94,2

Alat dan mesin pertanian
1. Ngampak

20

100

0

0

0

0

2. Macul

20

100

0

0

0

0

3. Ngaret

20

100

0

0

0

0

4. Panen

20

100

0

0

0

0

80

400

0

0

0

0

Total
%
VI.

5,8

100

Alat penangkap ikan
1. Mancing

20

100

0

0

0

0

2. Ngerakit

20

100

0

0

0

0

3. Gerogoh

19

95

1Universitas
5 Sumatera
0 Utara0

4. Nombak

20

100

0

0

0

0

5. Njaring

20

100

0

0

0

0

6. Nyetrum

20

100

0

0

0

0

7. Nyolo iwak

20

100

0

0

0

0

139

695

1

5

0

0

Total
%

99,3

0,7

VII.

Alat penangkap burung

1.

Manah

20

100

0

0

0

0

2.

Getah

20

100

0

0

0

0

Total

40

200

0

0

0

0

100
Ket :
1. Mengenal, pernah melihat, pernah mendengar, dan pernah digunakan
2. Tidak mengenal, tidak pernah melihat, pernah mendengar, dan tidak pernah
mengggunakan
3. Tidak mengenal, tidak pernah melihat, tidak pernah mendengar, dan tidak pernah
digunakan
JP

: Jumlah Pemaham

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 4

TABEL 4.1
DESKRIPSI PERSENTASE PEMAHAMAN MASYARAKAT TANJUNG MORAWA
KELOMPOK USIA 25-60 TAHUN TERHADAP LEKSIKON NOMINA DAN VERBA
BAHASA JAWA DALAM LINGKUNGAN PERSAWAHAN
No

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

3

JP

%

JP

%

I.

Bagian Persawahan

1.

Irigasi

20

100

0

0

0

0

2.

Parit

20

100

0

0

0

0

3.

Parit pinggir

15

75

5

25

0

0

4.

Parit utama

17

85

0

0

3

15

5.

Galengan

17

85

0

0

3

15

6.

Kotak sawah

20

100

0

0

0

0

7.

Pupusan

14

70

4

20

2

10

8.

Tempuran

9

45

5

25

6

30

9.

Gambut

20

100

0

0

0

0

10.

Dam

20

100

0

0

0

0

11.

Sawah

20

100

0

0

0

0

12.

Bukitan

20

100

0

0

0

0

13.

Sawah pinggiran

10

50

4

20

6

30

14.

Sawah paling arep

9

45

6

30

5

25

15.

Ladang pasir

13

65

7

35

0

0

16.

Sawah hujan

10

50

7

35

3

15

17.

Galengan melintang

12

60

6

30

2

10

18.

Umbul

19

95

0

0

1

5

19.

beteng

19

95

0

0

1

5

20.

Bendungan

19

95

0

0

1

5

Total

323

1615

44

220

33

165

%

80,7%

11%

8,2
%

Universitas Sumatera Utara

II.

Benda-benda persawahan dan
perladangan
1. Banyu

20

100

0

0

0

0

2. Denden manuk

9

45

3

15

8

40

3. Basahan

18

90

2

10

0

0

4. Batu

20

100

0

0

0

0

5. Lumpur

20

100

0

0

0

0

6. gundukan

20

100

0

0

0

0

7. Rumput

20

100

0

0

0

0

8. Kerikil

20

100

0

0

0

0

9. Gabah

20

100

0

0

0

0

10. Lumbung

20

100

0

0

0

0

11. Wedi

8

40

5

25

7

35

12. Gubuk

20

100

0

0

0

0

13. Hulubalang

20

100

0

0

0

0

14. Sampah

20

100

0

0

0

0

15. Kudung

10

50

3

15

7

35

16. Saung

20

100

0

0

0

0

17. Lemah

20

100

0

0

0

0

18. Lemah ireng

20

100

0

0

0

0

19. Lemah abang

20

100

0

0

0

0

345

1725

13

65

22

110

Total
%

III.

90,8%

3,4

5,8
%

Peralatan Produksi Hasil Panen
1. Tikar paco

2

10

9

45

9

45

2. Tikar

20

100

0

0

0

0

3. Tikar plastik

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

4. Panas

20

100

0

0

0

0

5. Seng

20

100

0

0

0

0

6. Kere

11

55

4

20

5

25

7. Goni

20

100

0

0

0

0

8. Tampah

20

100

0

0

0

0

9. Alu

20

100

0

0

0

0

10. Angkong

13

65

4

20

3

15

11. Jarum goni

20

100

0

0

0

0

12. Kampel

7

35

4

20

9

45

13. Lesung

20

100

0

0

0

0

14. Kincir air

20

100

0

0

0

0

15. Mes

20

100

0

0

0

0

16. Tresser

5

25

5

25

10

50

17. Gilingan

20

100

0

0

0

0

18. Tebok

6

30

4

20

10

50

19. Tali plastik

20

100

0

0

0

0

20. Timbangan

20

100

0

0

0

0

Total

324

1620

30

150

46

230

%

IV.

81%

7,5%

11,5
%

Alur beras dan palawija
1. Dedak

20

100

0

0

0

0

2. Buah

20

100

0

0

0

0

3. Wes/beras

20

100

0

0

0

0

4. Menir

20

100

0

0

0

0

5. Semaian

10

50

5

25

5

25

6. Biji padi

20

100

0

0

0

0

7. Nyambah

11

55

5

25

4

20

8. Merapaki

7

35

6

30

7

35

Universitas Sumatera Utara

9. Wes meteng
Total

20

100

0

0

0

0

148

740

16

80

16

80

%

V.

82,2%

8,9%

8,9
%

Alat dan mesin pertanian
1. Jetor

16

80

2

10

2

10

2. Ani-ani

20

100

0

0

0

0

3. Kampak

20

100

0

0

0

0

4. Kilang padi

20

100

0

0

0

0

5. Gumbo

3

15

4

20

10

50

6. Pacul

20

100

0

0

0

0

7. Disel

11

55

7

35

2

10

8. Odong-odong padi

20

100

0

0

0

0

9. Arit

20

100

0

0

0

0

10. Semprot

20

100

0

0

0

0

11. Garukan

20

100

0

0

0

0

12. Sodokan

20

100

0

0

0

0

13. Tajak gedi

6

30

11

55

3

15

14. Tajak cilik

6

30

11

55

3

15

222

1110

35

175

23

115

Total
%

VI.

79,3%

12,5%

8,2
%

Tumbuhan sawah dan di sekitar
sawah
1. Pokok kolopo

19

95

0

0

1

5

2. Pokok kapuk

19

95

0

0

1

5

3. Rumput hilangan

18

90

0

0

2

10

4. Kangkung

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

5. Rumput teki

20

100

0

0

0

0

6. Kates

20

100

0

0

0

0

7. Buluh

20

100

0

0

0

0

8. Keladi

20

100

0

0

0

0

9. Wewean

11

55

7

35

2

10

10. Jamur padi

18

90

0

0

2

10

11. Padi

20

100

0

0

0

0

12. Kiambang

17

85

3

15

0

0

13. Genjer

20

100

0

0

0

0

14. Godong pandan

20

100

0

0

0

0

15. Pakis

20

100

0

0

0

0

16. Rumput gajah

17

85

0

0

3

15

17. Pulut

20

100

0

0

0

0

18. Putri malu

20

100

0

0

0

0

19. Semanggi

20

100

0

0

0

0

Total

359

1795

10

50

11

55

%

VII.

94,5

2,5

2,8

Leksikon tanaman ladang

1. Laos putih

20

100

0

0

0

0

2. Timun

20

100

0

0

0

0

3. Jeruk

20

100

0

0

0

0

4. Tomat cilik

20

100

0

0

0

0

5. Brambang

20

100

0

0

0

0

6. Bengkoang

20

100

0

0

0

0

7. Semangka

20

100

0

0

0

0

8. Buncis

20

100

0

0

0

0

9. Godong ubi

20

100

0

0

0

0

20

100

0

0

0

0

10. Saledri

Universitas Sumatera Utara

11. Singkong

20

100

0

0

0

0

12. Jamblu klutuk

20

100

0

0

0

0

13. Jagung

20

100

0

0

0

0

14. Waluh

20

100

0

0

0

0

15. Kacang

20

100

0

0

0

0

16. Kacang panjang

20

100

0

0

0

0

17. Kacang ijo

20

100

0

0

0

0

18. Kedelai

20

100

0

0

0

0

19. Cabe

20

100

0

0

0

0

20. Godong katu

20

100

0

0

0

0

21. Nenas

20

100

0

0

0

0

440

2200

Total
%

VIII.

100

Leksikon fauna dalam
persawahan dan perladangan

1. Ketunggeng

6

30

7

35

7

35

2. Alap-alap

8

40

4

20

8

40

3. Kalong

20

100

0

0

0

0

4. Jingklong

7

35

4

20

9

45

5. Walang sangit

20

100

0

0

0

0

6. Gabus

20

100

0

0

0

0

7. Kadal

20

100

0

0

0

0

8. Kumbang

20

100

0

0

0

0

9. Ikan gobi

20

100

0

0

0

0

10. Kuntul

20

100

0

0

0

0

11. Ketek

20

100

0

0

0

0

12. Kelabang

20

100

0

0

0

0

13. Ikan sepat

20

100

0

0

0

0

14. Kepiting batu

16

80

4

20

0

0

Universitas Sumatera Utara

15. Cacing tanah

20

100

0

0

0

0

16. Iwak kepala timah

2

10

8

40

10

50

17. Iwak limbad

2

10

7

35

11

55

18. Bajing

20

100

0

0

0

0

19. Keong

20

100

0

0

0

0

20. Pacet

20

100

0

0

0

0

21. Onggo-onggo

15

75

2

10

3

15

22. Lalet

20

100

0

0

0

0

23. Linta

20

100

0

0

0

0

24. Tawon

20

100

0

0

0

0

25. Ayam-ayaman

20

100

0

0

0

0

26. Kupu-kupu

20

100

0

0

0

0

27. Manuk emprit

20

100

0

0

0

0

28. Laron

20

100

0

0

0

0

29. Kunang-kunang

20

100

0

0

0

0

30. Walang

20

100

0

0

0

0

31. Cebong

20

100

0

0

0

0

32. Jangkrik

20

100

0

0

0

0

33. Kinjeng

10

50

5

25

5

25

34. Orong-orong

20

100

0

0

0

0

35. Ulat bulu

20

100

0

0

0

0

36. Lele

20

100

0

0

0

0

37. Pelus

15

75

3

15

2

10

38. Tungo

20

100

0

0

0

0

39. Udang

20

100

0

0

0

0

40. Wereng

18

90

2

10

0

0

699

3495

46

230

55

275

Total
%

87,4

5,7

6,9

Universitas Sumatera Utara

IX.

Alat penangkap ikan
1. Pancing

20

100

0

0

0

0

2. Sampan

20

100

0

0

0

0

3. Bubu

20

100

0

0

0

0

4. Jaring manuk

20

100

0

0

0

0

5. Pukat

20

100

0

0

0

0

6. Setrum

20

100

0

0

0

0

7. Lampu

20

100

0

0

0

0

8. Jaring

20

100

0

0

0

0

9. Taut

12

60

4

20

4

20

10. Jenu

0

0

11

55

9

45

172

860

15

75

13

65

Total
%

X.

86

6,5

Alar penangkap burung
1. Getah

20

100

0

0

0

0

2. Ngelu

0

0

0

0

20

100

3. Tembak

20

100

0

0

0

0

40

200

20

100

Total
%

XI.

7,5

66,7

33,3

Leksikon nama tumbuhan obat
di sekitar sawah dan ladang
1. Laos abang

20

100

0

0

0

0

2. Brotowali

20

100

0

0

0

0

3. Sambiroto

20

100

0

0

0

0

4. Kencur

20

100

0

0

0

0

5. Aren

20

100

0

0

0

0

6. Belimbing

20

100

0

0

0

0

7. Pace

15

75

5

25

0

0

Universitas Sumatera Utara

8. Kelor

20

100

0

0

0

0

9. Bambu tali

14

70

6

30

0

0

10. Tajam

16

80

4

20

0

0

11. Kunyit putih

20

100

0

0

0

0

12. Godong baribang

20

100

0

0

0

0

13. Godong mangkok

20

100

0

0

0

0

14. Sirih

20

100

0

0

0

0

15. Cermai

20

100

0

0

0

0

16. Salam

20

100

0

0

0

0

17. Sosor bebek

20

100

0

0

0

0

18. Ketepeng

14

70

6

30

0

0

19. Inggu

14

70

4

20

2

10

20. Kapulogo

20

100

0

0

0

0

21. Kumis kucing

20

100

0

0

0

0

22. Merico

20

100

0

0

0

0

23. Cabe jamu

20

100

0

0

0

0

24. Lidah buaya

20

100

0

0

0

0

25. Mahkota dewa

20

100

0

0

0

0

26. Meniran

20

100

0

0

0

0

27. Kecubung

20

100

0

0

0

0

28. Lalang

20

100

0

0

0

0

29. Jahe abang

20

100

0

0

0

0

30. Cimplu’an

20

100

0

0

0

0

31. Cempokak

20

100

0

0

0

0

32. Kemangi

20

100

0

0

0

0

33. Sambiloto

20

100

0

0

0

0

34. Asam jawa

20

100

0

0

0

0

35. Saleh

20

100

0

0

0

0

36. Gringo

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

37. Andong

20

100

0

0

0

0

38. Jarak

20

100

0

0

0

0

39. Nilam

20

100

0

0

0

0

40. Jali-jali

10

50

5

25

5

25

41. Sembung

10

50

5

25

5

25

42. Temu lawak

20

100

0

0

0

0

43. Bengle

10

50

6

30

4

20

44. Kunyit

20

100

0

0

0

0

45. Jeruk purut

20

100

0

0

0

0

46. Jeruk nipis

20

100

0

0

0

0

Total

863

4315

41

205

16

80

%

94

4,4

1,7

Verba
I.

Bagian Persawahan

1.

Gawe galengan sawah

20

100

0

0

0

0

2.

Gawe galengan gedi

14

70

3

15

3

15

3.

Ngebeteng

18

90

2

10

0

0

Total

52

260

5

25

3

15

%
II.

86,7

5

Benda-benda persawahan dan
perladangan
1. Mbanyui

20

100

0

0

0

0

2. Ngumpulke sampah

20

100

0

0

0

0

3. Gotong royong

20

100

0

0

0

0

60

300

0

0

0

0

Total
%
III.

8,3

100

Peralatan produksi hasil panen
1. Digonike

20

100

0

0

0

0

2. Ngemes

14

70

6

30

0

0

Universitas Sumatera Utara

3. Ngipas

13

65

3

15

4

20

4. Bantingan

11

55

3

15

6

30

5. Ngiles

10

50

2

10

8

40

68

340

14

70

18

90

Total
%
IV.

68

14

18

Alur beras dan palawija
1. Gilingan

20

100

0

0

0

0

2. Nandur

20

100

0

0

0

0

3. Nyengkrek

13

65

7

35

0

0

4. Nyisip

15

75

3

15

2

10

5. mompa

20

100

0

0

0

0

6. Njemur

20

100

0

0

0

0

7. Babat beteng

18

90

0

0

2

10

8. Ngekum padi

17

85

0

0

3

15

9. Ngentas

12

60

8

40

0

0

10. Nabur semaian

11

55

9

45

0

0

11. Gumboh

11

55

5

25

4

20

12. Najak

17

85

3

15

0

0

194

970

35

175

11

55

Total
%
V.

80,8

4,6

Alat dan mesin pertanian
1. Ngampak

20

100

0

0

0

0

2. memacul

20

100

0

0

0

0

3. Ngaret

20

100

0

0

0

0

4. Panen

20

100

0

0

0

0

80

800

0

0

0

0

0

0

0

Total
%
VI.

14,6

100

Alat penangkap ikan
1. Mancing

20

100

0

2. Ngerakit

20

100

0
0 Sumatera
0 Utara
0
Universitas

3. Gerogoh

17

85

2

10

1

5

4. Nombak

20

100

0

0

0

0

5. Njaring

20

100

0

0

0

0

6. Nyetrum

20

100

0

0

0

0

7. Nyolo iwak

20

100

0

0

0

0

137

685

2

10

1

5

Total
%

97,9

1,4

0,7

VII.

Alat penangkap burung

1.

Manah

20

100

0

0

0

0

2.

Nggetah

20

100

0

0

0

0

Total

40

200

0

0

0

0

%

100

Ket :
1. Mengenal, pernah melihat, pernah mendengar, dan pernah digunakan
2. Tidak mengenal, tidak pernah melihat, pernah mendengar, dan tidak pernah
mengggunakan
3. Tidak mengenal, tidak pernah melihat, tidak pernah mendengar, dan tidak pernah
digunakan
JP

: Jumlah Pemaham

Universitas Sumatera Utara

Universitas Sumatera Utara

Lampiran 4

TABEL 4.1
DESKRIPSI PERSENTASE PEMAHAMAN MASYARAKAT TANJUNG MORAWA
KELOMPOK USIA 12-24 TAHUN TERHADAP LEKSIKON NOMINA DAN VERBA
BAHASA JAWA DALAM LINGKUNGAN PERSAWAHAN

No.

Nomina

KATEGORI
1

2

JP

%

3

JP

%

JP

%

I.

Bagian Persawahan

1.

irigasi

18

90

2

10

0

0

2.

parit

20

100

0

0

0

0

3.

parit pinggir

20

100

0

0

0

0

4.

parit utama

17

85

3

15

0

0

5.

galengan

0

0

2

10

18

90

6.

kotak sawah

18

90

0

0

2

10

7.

pupusan

0

0

9

45

11

55

8.

tempuran

0

0

8

40

12

60

9.

gambut

14

70

6

30

0

0

10.

Dam

8

40

8

40

4

20

11.

sawah

20

100

0

0

0

0

12.

bukitan

10

50

10

50

0

0

13.

sawah pinggiran

16

80

0

0

4

20

14.

sawah paling arep

8

40

6

30

6

30

15.

ladang pasir

4

20

10

50

6

30

16.

sawah hujan

8

40

2

10

10

50

17.

galengan melintang

4

20

6

30

10

50

18.

umbul

4

20

6

30

10

50

19.

beteng

12

60

2

10

6

30

20.

bendungan

16

80

2

10

2

10

Total

217

1085

82

410

101

505

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

%

2
%

3

JP

54,2

%

JP

20,5

%
25,3

II.

Benda-benda persawahan dan
perladangan

1.

banyu

20

100

0

0

0

0

2.

denden manuk

6

30

8

40

6

30

3.

basahan

16

80

4

20

0

0

4.

Batu

20

100

0

0

0

0

5.

lumpur

20

100

0

0

0

0

6.

gundukan

20

100

0

0

0

0

7.

rumput

20

100

0

0

0

0

8.

kerikil

20

100

0

0

0

0

9.

gabah

12

60

8

40

0

0

10.

lumbung

10

50

10

50

0

0

11.

Wedi

6

30

10

50

2

10

12.

gubuk

20

100

0

0

0

0

13.

hulubalang

8

40

8

40

4

20

14.

sampah

20

100

0

0

0

0

15.

kudung

8

40

8

40

4

20

16.

Saung

10

50

8

40

2

10

17.

lemah

16

80

0

0

4

20

18.

lemah ireng

12

60

0

0

8

40

19.

lemah abang

12

60

0

0

8

40

Total

276

1380

64

320

40

200

%

III.

Peralatan Produksi Hasil Panen

1.

tikar paco

72,6

4

20

16,9

6

10,5

30
10
50
Universitas
Sumatera
Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

3

JP

%

JP

%

2.

Tikar

20

100

0

0

0

0

3.

tikar plastik

20

100

0

0

0

0

4.

panas

20

100

0

0

0

0

5.

Seng

20

100

0

0

0

0

6.

Kere

14

70

6

30

0

0

7.

Goni

20

100

0

0

0

0

8.

tampah

20

100

0

0

0

0

9.

alu

14

70

6

30

0

0

10.

angkong

16

80

4

20

0

0

11.

jarum goni

16

80

4

20

0

0

12.

kampel

4

20

6

30

10

50

13.

lesung

18

90

2

10

0

0

14.

kincir air

18

90

2

10

0

0

15.

mes

10

50

2

10

8

40

16.

tresser

6

30

2

10

12

60

17.

gilingan

20

100

0

0

0

0

18.

tebok

16

80

4

20

0

0

19.

tali plastik

20

100

0

100

0

100

20.

timbangan

20

100

0

100

0

Total

316

1580

44

220

40

%

79

11

200
10

IV.

Alur beras dan palawija

1.

dedak

20

100

0

0

0

0

2.

buah

20

100

0

0

0

0

3.

wes/beras

20

100

0

0

0

0

4.

menir

8

40

8

40

4

20

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

3

JP

%

JP

%

5.

semaian

8

40

10

50

2

10

6.

biji padi

14

70

4

20

2

10

7.

nyambah

10

50

6

30

4

20

8.

merapaki

4

20

6

30

10

50

9.

wes meteng

12

60

2

10

6

30

Total

116

580

36

180

28

140

%

64,4

20

15,6

V.

Alat dan mesin pertanian

1.

jetor

18

90

2

10

0

0

2.

ani-ani

12

60

8

40

0

0

3.

kampak

20

100

0

0

0

0

4.

kilang padi

18

90

2

10

0

0

5.

Gumbo

6

30

4

20

10

50

6.

Pacul

18

90

2

10

0

0

7.

Disel

10

50

8

40

2

10

8.

odong-odong padi

10

50

4

20

6

30

9.

Arit

20

100

0

0

0

0

10.

Semprot

19

95

1

5

0

0

11.

Garukan

18

90

2

10

0

0

12.

Sodokan

18

90

2

10

0

0

13.

tajak gedi

4

20

16

80

0

0

14.

tajak cilik

4

20

16

80

0

0

Total

195

975

67

335

18

90

%

VI.

Tumbuhan sawah dan di sekitar
sawah

69,6

24

6,4

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1

2

JP

%

3

JP

%

JP

%

1.

pokok kolopo

17

85

3

15

0

0

2.

pokok kapuk

18

90

2

10

0

0

3.

rumput hilangan

13

65

7

35

0

0

4.

kangkung

20

100

0

0

0

0

5.

rumput teki

17

85

3

15

0

0

6.

kates

16

80

4

20

0

0

7.

buluh

19

95

1

5

0

0

8.

keladi

20

100

0

0

0

0

9.

wewean

0

0

15

75

5

25

10

jamur padi

10

50

7

35

3

15

11.

Padi

20

100

0

0

0

0

12.

kiambang

13

65

0

0

7

35

13

genjer

20

100

0

0

0

0

14.

godong pandan

17

85

3

15

0

0

15.

pakis

20

100

0

0

0

0

16.

rumput gajah

9

45

11

55

0

0

17.

pulut

20

100

0

0

0

0

18.

putri malu

20

100

0

0

0

0

19.

semanggi

20

100

0

0

0

0

Total

309

1545

56

280

15

75

%

VII.

81,3

14,7

4

Leksikon tanaman ladang

1. Laos putih

14

70

4

20

2. Timun

20

100

0

0

0

0

3. Jeruk

20

100

0

0

0

0

4. Tomat cilik

20

100

0

0

0

2

10

0

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1

2

JP

%

3

JP

%

JP

%

5. Brambang

11

55

7

35

2

10

6. Bengkoang

20

100

0

0

0

0

7. Semangka

20

100

0

0

0

0

8. Buncis

20

100

0

0

0

0

9. Godong ubi

19

95

1

5

0

0

10. Saledri

18

90

2

10

0

0

11. Singkong

20

100

0

0

0

0

12. Jamblu klutuk

20

100

0

0

0

0

13. Jagung

20

100

0

0

0

0

14. Waluh

16

80

2

10

2

10

15. Kacang

20

100

0

0

0

0

16. Kacang panjang

20

100

0

0

0

0

17. Kacang ijo

20

100

0

0

0

0

18. Kedelai

20

100

0

0

0

0

19. Cabe

20

100

0

0

0

0

20. Godong katu

13

65

5

25

2

10

21. Nenas

20

100

0

0

0

0

391

1955

21

105

6

30

Total
%

93

5

2

VIII. Leksikon fauna dalam persawahan
dan perladangan
1. Ketunggeng

0

0

0

0

20

100

2. Alap-alap

0

0

3

15

17

85

3. Kalong

20

100

0

0

0

0

4. Jingklong

0

0

9

45

11

55

5. Walang sangit

17

85

2

10
1
5
Universitas
Sumatera
Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

3

JP

%

JP

%

6. Gabus

20

100

0

0

0

0

7. Kadal

20

100

0

0

0

0

8. Kumbang

20

100

0

0

0

0

9. Ikan gobi

20

100

0

0

0

0

10. Kuntul

16

80

4

20

0

0

11. Ketek

20

100

0

0

0

0

12. Kelabang

20

100

0

0

0

0

13. Ikan sepat

20

100

0

0

0

0

14. Kepiting batu

18

90

2

10

0

0

15. Cacing tanah

20

100

0

0

0

0

16. Iwak kepala timah

15

75

5

25

0

0

17. Iwak limbad

13

65

7

35

0

0

18. Bajing

20

100

0

0

0

0

19. Keong

20

100

0

0

0

0

20. Pacet

20

100

0

0

0

0

21. Onggo-onggo

18

90

2

10

0

0

22. Lalet

20

100

0

0

0

0

23. Linta

20

100

0

0

0

0

24. Tawon

20

100

0

0

0

0

25. Ayam-ayaman

20

100

0

0

0

0

26. Kupu-kupu

20

100

0

0

0

0

27. Manuk emprit

17

85

3

15

0

0

28. Laron

20

100

0

0

0

0

29. Kunang-kunang

20

100

0

0

0

0

30. Walang

20

100

0

0

0

0

31. Cebong

20

100

0

0

0

0

Universitas Sumatera Utara

No.

Nomina

KATEGORI
1
JP

2
%

3

JP

%

JP

%

32. Jangkrik

20

100

0

0

0

0

33. Kinjeng

20

100

0

0

0

0

34. Orong-orong

18

90

0

0

2

10

35. Ulat bulu

20

100

0

0

0

0

36. Lele

20

100

0

0

0

0

37. Pelus

17

85

0

0

3

15

38. Tungo

20

100

0

0

0

0

39. Udang

20

100

0

0

0

0

40. Wereng

20

100

0

0

0

0

709

3545

40

200

51

255

Total
%

88,6

5

6,4

IX.

Alat penangkap ikan

1.

Pancing

20

100

0

0

0

0

2.

Sampan

20

100

0

0

0

0

3.

Bubu

13

65

3

15

4

20

4.

Jaring manuk

15

75

0

0

5

25

5.

Pukat

20

100

0

0

0

0

6.

Setrum

20

100

0

0

0

0

7.

Lampu

20

100

0

0

0

0

8.

Jaring

20

100

0

0

0

0

9.

Taut

16

80

4

20

0

0

10.