Kelimpahan Harimau Sumatera (Panthera tigris Sumatrae Pocock, 1929) di Suaka Alam Malampah Sumatera Barat.

KELJMPAIIAN EARIM U St i\4{TEi,A (Puthoa tigrb

sunttn

PococL |92q,

DI SUAKA AI,AM MALAMPAE SUMATERA BARAT

S(RIPST

OLEE:
DESMAN ALFAJRJ

JURUSAN DIOLOGI

FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAIIUA]I AT,AM
UNIVERSTTAS ANDALAS
PADANG,2l)1O

Penel'tia €nhng Kelintanm darinau Stnarea (.Panthen riati: sunotrue
Pococt, 1929) di suala Alm Malmpah Sualm Bm! lclan dilaksanakm ddi

dil*ukm dens!. metc\lu
penedatan lmgsuns (Dned Obsflltioo) densan mengsuokm pcmgllp tmcru
bulan Novenbcr 2009 smpai Februu 2010. Poelnim ini

yang

diakiJtan selmra 10.691.531jm. Hlsilpenelition menyatakan bahwa di Surko

Alm Maldrpa!

dilenukan

y

s

pada paei

h


betina Kelinp,ntr htrimu

0kifGningsi Nrjldi

du inditidu hdinau

densb jenis kelmi.

jmb

dun

didapat( scbcs0,0016 foto/jm dcngd ward
i mlm pukul06.00 smpoi 09.00.

I. PENDAHULUAN

Hfirou merupa( bcwd

kamiroE lereslend tcrbcs


dei

mamalia

di Asia

HewM ini adalah pemangsa kh6us kelonpok herbivon. Hlrinau lidak pem'n
dircoutm jauh ddi an, nmun ncnprlihatkd adapsi ya.g
hidup

yeg n€miliki iklin

ysns berb€da beda mulai

besar terladan

ddi hukn kayu

enm


yMs

st

di ini

beriuim sedas smpai hulrn lJopis .tan hulan balau. di dafrh-dahh
hdimau henclpai populsi t€ninggi. Kemsmu jenis dm biomasa
rerdapar di daeran dimma tanan berudput

dd hdan nembe

rdDat

ldb€s

di ,\sia

uk sutu nosaik


sra

sdeya tumpans tindih berbagai jchh tmbun& Geide.sricktr, Chnsty d& Jack$n

sebmyat liea sbspesies harinau pemah hidup di lndonesia )€iiu hainau

snabn

(Pa"theru tis.^' suha1tu )

h

lnan ja*^ (Ponth{a t*tis :onttanu ) de

haifra, b^li lt'anthetu tislis bdlica). Nmun sjal tahr 1940-0 heinau
puan

de


scjat

talM 1980

harimau smatera ymg

harinau

haih hennlim

Kcpuanm hdimau

ja&

hidup

jusa sudah punah dan

(Ly.m, colo., dm


jaw (/r r"rr'di.a)

dan

wr

bali lelah

lni

hanya

Ray, 2000)

hdinau bali (F.t. bali

)

ncnjad' pelajam berha.ga bagi kib bagainam sllilnta nengkons.rvdi hdina!


dalm li4kussn y&e didoninai ol€h mdusia Fatlor-fakor €kologi dm rin*an

laru t&g mmbal.si Fbam harimsu di SmateE menbuat populGi hewa
rencbut r€nlan tefiadap peruhnm habil nla tmg dilalukan ol.h nmBia

(S

tiapiuai

ds RMono, i99l).

Selha stu abad lemthir, wilayah yms didisni hainar telah

banya*

Eengalmi p€rubahm se6a dastis. Pokcntang& populdi mmusia emakin

nemp*npiL habilal hdimart

nd8s


meng@ngi

atau malmannya ataupm

hdinau itu s.din Gmquist, Kam1h dd Sunqlis! i999).
Laju dcforcsidi dm

tin8kat cmm perbum yds

peluru@ populdi h&inau smaLa

di dm,

ditategonkm sehaeai "crirically endag€r€d
yma

m€rupat

katesori tertinssi dad


s!€ict'

ucm

msycb$km

tinBsi

Alibatn'€" srwa
alau sarwa

te6ebut

legka yeg kitis

kcpuonu UUCN 2006).

IIut@ Maldpai pada awalny, merupakd huran simpamr !1au
linduns


y

s menmt Gouvenenot

k€lompok hutan ini

dilatlrbel*rsi

B*luil

(GB) No. 6

di€l"pkd nenjadi huld rgiste.

oleh

btrran

hssal I jrli l92l dd

Pe.etapb legislr icrscbul

16.

pohsi hidsmlo8i dm keoeee

hayarinya,

yeg momt

atalaq di dalu kawsa. ini dijumpai sGten susd dm anat-anal suSainya ydB
mengalir te wilayah

dai lebih kudg

yeg be6da di bawaniya. Ka@d inljuea

115

jenis lora. 32 jcnh mamali4

t3l

merupakan habitlt

j€nis burms

de

?2

jflis

herf€iofauna (BKSDA. 2000).

Inlomdi tmrang tcbemdm hrimau
Mdmpan

s

sumarera

C!1 minim. hal r€rsebut disbabkm oleh

dilalul de sumber daya n
satwa liar nenjadi

di kawdu

Suaka

kmgnya p€lelitis yeg

usia yms lerbatas metryebabke

akivitG pftelitid

sdgal scdikit. Penclilia! tedang populdi ha.inau

sumar€R

secm knNs bclm penah dilakuto, letapi upaya monitorine keb€radan
mencesal

tawM

perburu dd konllit h&ioau

Ald

densan mlnusia

utul

telah dilolsmokan di

Tman NaionJ Kcnnci Scblat.

Mcninba4 smakin lmncdnta haiiBt heinau smateE di kawsan

lingsirya tingkal
nenedonui

Fnetusal

infomsi

nutan

de

hutan

*ibal

tingkat pcrbmd, scrra pcrlmya

yang cukup nensenai

kcb.Dde hdinau

sudalera di

V. KESIMPIJI,AN DAN SARAN

I

D&i p€nelitan yme tclan diblakm rcrhadap hdimau sMatera
di Suaka

Alm Malmpah. Daka dapat ditffik kcainpulm

I Hdintu tdg
indi

du

di.tapa*m di Suka

Ala

sebagai

bentu:

Malmprl addrn s.bdyal du

dengdjenis kelaminjantan dm bdlina.

2. Kclimpantr h imu sumtera (Pt flnabae) di
adalah 0.0016

l.

ll.tistk sunatae)

SudLa Alom Malmpan

foro/jm.

waldr al.1il hdimau hninegi tedadi pad! psgi bari mlara pulul

Kmm huinau mcmiliki

daem!

le tori ymg

sansal

penelitian selanjutnya supaya jumlalr p€ruekap

pe

*ap km€a

nenslrindari kmeE dari

hme6

nak.

dsel6 umk

dapat

disunah

h6il ymg lebih nalsinal. p.rhatikb

banyak sehinsga mendapatkan

pomasgd

16

j

usaha.k&

kmeE bmda

l€bih

pula lokdi

sm berada p!d! keminnr@ yans terjal

kerus*o

06.00

d

mlxk

pada leopal ymg

Alikodn, H. S. 2002. P?,szltuuh
Kehula.o IPB B.gor

*leu Lit Jilitl I YayNu |oerbil |lkulrd

BKSDA. 2000. ner.dra l'.ngel.nuan (agur Aldnt Malanpah Tlahan Pahjang
P
Batu BKSDA Sunbr

'pinlisuh.tetu
BKSDA, 2007. /,/,/,,ast nadt

/, I,zsn,Jt

s,,ratara Aarar. DKSDA Su.rb&.

DnDla Y. 2002. ttaf.r.nsi Hdbital ldda llari"nt SLnattn lPdnhcn ttat^
suhabae) dob ltuwdn Muntsd i Ianuh Na:itrnul Kuifti ,\thlut
sandrera. sknFi Sdjda Sains. Faluha Riologi Univcsitas Ndional
Iakanr I'k'fra
Endt),N. )OQ6 Ktlnnpah.h .1ah dktibrsi hari du Sthdbu (l't rrrrl.af ll.cock
1929) Dn tuvu vangsd.li Bbk I tttan Sipuruk Tdndn Nn\nn]rslKerinu
&,bldr (Skipsi). Jurusb lonsc\-tli sumhc. drya huran dan ckoBieh
faku ras kchuranan lnsnur Perunian BogorBoeor.

Ihnl]in. N.. Lllstoni. Sriybl., D. Sis$ondono. J Manasang. ll. lilson. lg!3).
Hoihou Terakhir h.lone:ie: Alutun Uiut Bercil,ap Orrinjs. Dalah:
Scidcn$icker. L S. Crinie dan P. Ja.s.ti. J'trni *u,E Hujnun
Ptlttaliuh llatihdu di Likghlnga, fahg Di.lothihasi okh Mtdrria.
Dn rjenrahk.n olch fralklii.
Clmbridge. Unile! Kingdoh

CPjnek. D-

1975-

LK. (l

mbridge liniversiLy Pe\s.

Aninal Li[e Ln(rllorttliu. v.ltme

I

2 VM

Noslrund Reinhold

Conpany. Ncw York

lloldcn, J.. A. YdLEr md l).J Madyr 200:l lhe Asian lapirnr Kcinci Sebl.t
NdLb.al Pdk. Sunialem: e\idence collected throush phoro trappinA. Oryi.

lljcN.

2006. ItJCN-Cal-SpecialGt Grcup. turl/,crd t!7r spp Sumdmc in. ILICN
Rcd l-isl of l hrcarcncd Sp.cielctunilorc cdnscnation.
hdt/www.cmivoreconscnaliotr.org/site/Edli{
l5 Februnn 2009

hh

Jrkson, P. 1990. D?a'acred.s/4zs lqaa. CharlNell books. inc N$v
U.ned Kingdom

.,cBc,v.