PROFIL EFEKTIVITAS ANTIBIOTIK TERHADAP BAKTERI ISOLAT DARI PASIEN ULKUS DIABETIK DI BAGIAN PENYAKIT DALAM RUMAH SAKIT MUHAMMADIYAH PALEMBANG PERIODE OKTOBER-DESEMBER 2015 -
PROFIL E F E K T I V I T A S ANTIBIOTIK TERHADAP
BAKTERI ISOLAT DARI PASIEN ULKUS DIABETIK
DI BAGIAN PENYAKIT DALAM RUMAH SAKIT
MUHAMMADIYAH PALEMBANG PERIODE
OKTOBER-DESEMBER 2015
SKRIPSI
Sebeigai salah satu syarat memperoleh gelar
Saijana Kedokteran (S.Ked)
Oleh:
MUHAMMAD MU'AMIN
NIM : 70 2012 002
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH PALEMBANG
2016
HALAMAN PENGESAHAN
PROFIL EFEKTIVITAS ANTIBIOTIK TERHADAP
BAKTERI ISOLAT DARI PASIEN ULKUS DIABETIK
DI BAGIAN PENYAKIT DALAM RUMAH SAKIT
MUHAMMADIYAH PALEMBANG PERIODE
OKTOBER-DESEMBER 2015
Dipersiapkan dan disusun oleh
MUHAMMAD MU'AMIN
NIM: 70 2012 002
Sebagai Salah Satu Syarat Memperoleh Gelar
Sarjana Kedokteran (S. Ked)
Pada tanggal, 29 Januari 20! 6
Menyetujui
Ertati Suami. S.St. M. Farm., Apt
Pembimbing Pertama
dr. Thia Pramcswaric
Pembimbii^ Kedua
Dekan
dr. HM. All Muchtar. M.Sc.
NBM/NIDN. 0603 4709 1062484/002 008 4707
PERNYATAAN
Dengan ini Saya menerangkan bahwa:
1. Karya Tulis Saya, skripsi ini adalah asli dan belum pemah diajukan untuk
mendapatkan gelar akademik, baik di Universitas Muhammadiyah Palembang,
maupun Perguruan Tinggi lainnya.
2. Karya Tulis ini mumi gagasan, rumusan, dan penelitian Saya sendiri, tanpa
bantuan pihak lain, kecuali arahan Tim Pembimbing.
3. Dalam Karya Tulis ini tidak terdapat karya atau pendapat yang telah ditulis
atau dipublikasikan orang lain, kecuali secara tertulis dengan dicantumkan
sebagai acuan dalam naskah dengan disebutkan nama pengarang dan
dicantumkan dalam daftar pustaka.
4. Pemyataan ini Saya buat dengan sesungguhnya dan apabila dikemudian hari
terdapat penyimpangan dan ketidakbenaran dalam pemyataan ini, maka Saya
bersedia menerima sanksi akademik atau sanki lainnya sesuai dengan norma
yang berlaku di Perguruan Tinggi ini.
Palembang, 29 Januari 2015
Yang membuat pemyataan
NIM. 70 2012 002
HALAMAN PERSEMBAHAN DAN MOTTO
^kL
U4 jij j
4^ki. A;kl •yi.Wt jij c>»j
3uiAgguh tiadfl At r«gnle£ii^pcvvtl»Agw,ya
u >
daLaiv. tefVildupat^. S c L u a s
hnwAparfliA Uiwglt ywi^g tcile tcrjui«.pal ujupLgvcLja, hlycgga hamba yniAg
faqfr ateflptpctAgrtnhwaiA tpu tate tPtgLw habU puciAwpttutt^ya. NanAt*»^
apaLaVi a r t l ^ y a j l t e a tate dapat m.civ(.aiA.faatfeatAya. schli^gga dtv\^avv
vwevvLoViDw ririho AlLab atastezMAavcfaatapvILmau yaptg sw-dalo haiviba
pcroL«h.
PCktgaw ucapai^ ALbancdixLLUab, hcuvwba ijcivu^ ttkw-wvvya iwasth terbatas
Lvd kKCMAperscucbabfeakv tearya scdcrbatAa ivu wpttixK:
K2pada A y a b daiA. buwda terclptta yai^g senziiAg tlasa rtceputi^Kurcg datA
rvteiAdaal^aiA blpcgga sevKua lpu. dapat terwiyud.
K q i a d a Kiafeatefeu. tersayapvg, y * ^ wicwibfli^tu s a y a d a r i awai hii^gga
ahtr.
Kqada
Brtatl Swarvti, S^St., M.Far*w.., A p t dr. y t s i A s t r i M . Kcs^ daw.
dr. Tbta PrawACswarUseLnteu.pcwtbiw.buig It y a w g wtcwtbcriteaw,
wiasuteaw, daw, wtcluawgteaw. watetuw^n uwt^te wtCHibiwtbiwgteu a g a r
mct^jadi LcbiVt bntte.
s i t i Nur L f l y l a t u L j a r w ^ K y o w g wccwtbcriteu scwiawgnt, dwteuwgawv daa
UYta wiciAjadi pcwghibur diteala wtcwghadopi tecwdaLn daLnwt steripsi.
Kicpadn rcteaw,pcw^Ut^aw, ctespcriwtcwtnL R n w g g a , Mow.da, B-ahar, 'Ridho,
TZMhvuavua daw. tnte Lupa e g y d yau^
tcLab wtcwibflwtu sctnwta pcw^^t^flw..
KUpflda tcwtaw-tcwujw. scwmsn M A y « w g tcUVi »ue«Abcriteflw.scwt«wgat
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH PALEMBANG
FAKULTAS KEDOKTERAN
SKRIPSI, JANUARI 2016
MUHAMMAD MU'AMIN
P R O F I L E F E K T I V I T A S ANTIBIOTIK TERHADAP B A K T E R I I S O L A T
DARI PASIEN U L K U S D I A B E T I K DI BAGIAN P E N Y A K I T D A L A M
RUMAH
SAKIT
MUHAMMADIYAH
PALEMBANG
PERIODE
O K T O B E R - D E S E M B E R 2015
X + 74 halaman + 8 tabel + 20 gambar + lampiran
ABSTRAK
Ulkus diabetik adalah komplikasi dari penyakit endokrin diabetes mellitus. Di
wilayah Palembang, bakteri yang sering menginfeksi ulkus diabetik adalah
Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae. Staphylococcus aureus,
Pseudomonas aeuginosa, Escherichia coli dan Proteus mirabilis. Penggunaan
antibiotik yang tidak tepat dapat menyebabkan terapi antibiotik terhadap pasien
ulkus menjadi tidak sensitif. Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui
efektifitas antibiotik terhadap bakteri Staphylococcus aureus dan Kliebsiella
pneumonia. Desain penelitian ini adalah eksperimental dengan pasien ulkus
diabetik sebagai subjek penelitian di bagian Penyakit Dalam Rumah Sakit
Muhammadiyah Palembang periode Oktober-Desember 2015. Antibiotik yang
digunakan pada penelitian ini adalah Metronidazole, Eritromycin, Doxycicline,
Ampicilin, Cefadroxil, Ciprofloxacin, Cefotaxime, Chlorampenicol, dan
Trimetoprime/ Sulfametoxazole. Hasil penelitian ini, Semua sampel yang
didapatkan beijenis kelamin perempuan (100%). Pasien yang paling sering lama
menderita D M adalah
BAKTERI ISOLAT DARI PASIEN ULKUS DIABETIK
DI BAGIAN PENYAKIT DALAM RUMAH SAKIT
MUHAMMADIYAH PALEMBANG PERIODE
OKTOBER-DESEMBER 2015
SKRIPSI
Sebeigai salah satu syarat memperoleh gelar
Saijana Kedokteran (S.Ked)
Oleh:
MUHAMMAD MU'AMIN
NIM : 70 2012 002
FAKULTAS KEDOKTERAN
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH PALEMBANG
2016
HALAMAN PENGESAHAN
PROFIL EFEKTIVITAS ANTIBIOTIK TERHADAP
BAKTERI ISOLAT DARI PASIEN ULKUS DIABETIK
DI BAGIAN PENYAKIT DALAM RUMAH SAKIT
MUHAMMADIYAH PALEMBANG PERIODE
OKTOBER-DESEMBER 2015
Dipersiapkan dan disusun oleh
MUHAMMAD MU'AMIN
NIM: 70 2012 002
Sebagai Salah Satu Syarat Memperoleh Gelar
Sarjana Kedokteran (S. Ked)
Pada tanggal, 29 Januari 20! 6
Menyetujui
Ertati Suami. S.St. M. Farm., Apt
Pembimbing Pertama
dr. Thia Pramcswaric
Pembimbii^ Kedua
Dekan
dr. HM. All Muchtar. M.Sc.
NBM/NIDN. 0603 4709 1062484/002 008 4707
PERNYATAAN
Dengan ini Saya menerangkan bahwa:
1. Karya Tulis Saya, skripsi ini adalah asli dan belum pemah diajukan untuk
mendapatkan gelar akademik, baik di Universitas Muhammadiyah Palembang,
maupun Perguruan Tinggi lainnya.
2. Karya Tulis ini mumi gagasan, rumusan, dan penelitian Saya sendiri, tanpa
bantuan pihak lain, kecuali arahan Tim Pembimbing.
3. Dalam Karya Tulis ini tidak terdapat karya atau pendapat yang telah ditulis
atau dipublikasikan orang lain, kecuali secara tertulis dengan dicantumkan
sebagai acuan dalam naskah dengan disebutkan nama pengarang dan
dicantumkan dalam daftar pustaka.
4. Pemyataan ini Saya buat dengan sesungguhnya dan apabila dikemudian hari
terdapat penyimpangan dan ketidakbenaran dalam pemyataan ini, maka Saya
bersedia menerima sanksi akademik atau sanki lainnya sesuai dengan norma
yang berlaku di Perguruan Tinggi ini.
Palembang, 29 Januari 2015
Yang membuat pemyataan
NIM. 70 2012 002
HALAMAN PERSEMBAHAN DAN MOTTO
^kL
U4 jij j
4^ki. A;kl •yi.Wt jij c>»j
3uiAgguh tiadfl At r«gnle£ii^pcvvtl»Agw,ya
u >
daLaiv. tefVildupat^. S c L u a s
hnwAparfliA Uiwglt ywi^g tcile tcrjui«.pal ujupLgvcLja, hlycgga hamba yniAg
faqfr ateflptpctAgrtnhwaiA tpu tate tPtgLw habU puciAwpttutt^ya. NanAt*»^
apaLaVi a r t l ^ y a j l t e a tate dapat m.civ(.aiA.faatfeatAya. schli^gga dtv\^avv
vwevvLoViDw ririho AlLab atastezMAavcfaatapvILmau yaptg sw-dalo haiviba
pcroL«h.
PCktgaw ucapai^ ALbancdixLLUab, hcuvwba ijcivu^ ttkw-wvvya iwasth terbatas
Lvd kKCMAperscucbabfeakv tearya scdcrbatAa ivu wpttixK:
K2pada A y a b daiA. buwda terclptta yai^g senziiAg tlasa rtceputi^Kurcg datA
rvteiAdaal^aiA blpcgga sevKua lpu. dapat terwiyud.
K q i a d a Kiafeatefeu. tersayapvg, y * ^ wicwibfli^tu s a y a d a r i awai hii^gga
ahtr.
Kqada
Brtatl Swarvti, S^St., M.Far*w.., A p t dr. y t s i A s t r i M . Kcs^ daw.
dr. Tbta PrawACswarUseLnteu.pcwtbiw.buig It y a w g wtcwtbcriteaw,
wiasuteaw, daw, wtcluawgteaw. watetuw^n uwt^te wtCHibiwtbiwgteu a g a r
mct^jadi LcbiVt bntte.
s i t i Nur L f l y l a t u L j a r w ^ K y o w g wccwtbcriteu scwiawgnt, dwteuwgawv daa
UYta wiciAjadi pcwghibur diteala wtcwghadopi tecwdaLn daLnwt steripsi.
Kicpadn rcteaw,pcw^Ut^aw, ctespcriwtcwtnL R n w g g a , Mow.da, B-ahar, 'Ridho,
TZMhvuavua daw. tnte Lupa e g y d yau^
tcLab wtcwibflwtu sctnwta pcw^^t^flw..
KUpflda tcwtaw-tcwujw. scwmsn M A y « w g tcUVi »ue«Abcriteflw.scwt«wgat
UNIVERSITAS MUHAMMADIYAH PALEMBANG
FAKULTAS KEDOKTERAN
SKRIPSI, JANUARI 2016
MUHAMMAD MU'AMIN
P R O F I L E F E K T I V I T A S ANTIBIOTIK TERHADAP B A K T E R I I S O L A T
DARI PASIEN U L K U S D I A B E T I K DI BAGIAN P E N Y A K I T D A L A M
RUMAH
SAKIT
MUHAMMADIYAH
PALEMBANG
PERIODE
O K T O B E R - D E S E M B E R 2015
X + 74 halaman + 8 tabel + 20 gambar + lampiran
ABSTRAK
Ulkus diabetik adalah komplikasi dari penyakit endokrin diabetes mellitus. Di
wilayah Palembang, bakteri yang sering menginfeksi ulkus diabetik adalah
Staphylococcus aureus, Klebsiella pneumoniae. Staphylococcus aureus,
Pseudomonas aeuginosa, Escherichia coli dan Proteus mirabilis. Penggunaan
antibiotik yang tidak tepat dapat menyebabkan terapi antibiotik terhadap pasien
ulkus menjadi tidak sensitif. Tujuan dari penelitian ini adalah untuk mengetahui
efektifitas antibiotik terhadap bakteri Staphylococcus aureus dan Kliebsiella
pneumonia. Desain penelitian ini adalah eksperimental dengan pasien ulkus
diabetik sebagai subjek penelitian di bagian Penyakit Dalam Rumah Sakit
Muhammadiyah Palembang periode Oktober-Desember 2015. Antibiotik yang
digunakan pada penelitian ini adalah Metronidazole, Eritromycin, Doxycicline,
Ampicilin, Cefadroxil, Ciprofloxacin, Cefotaxime, Chlorampenicol, dan
Trimetoprime/ Sulfametoxazole. Hasil penelitian ini, Semua sampel yang
didapatkan beijenis kelamin perempuan (100%). Pasien yang paling sering lama
menderita D M adalah