ANTARAKSI ANTARA BEBERAPA PENGAWET DENGAN WADAH PLASTIK Repository - UNAIR REPOSITORY

  f bc

V f i

  / ^.

  ANI ARAKSI ANTARA BEBERAPA PENGAWE2! ‘ DENGAN WADAH PLAS5 I K SKRI PSI DI BUAT UNI UK M3K33NUHI SYARAT - SYARAT

  HENCAPAI GBLAB SARJ ANA FAHMASI PADA FAKUI / TA 5 FAHwASI t mXVERSI TAS AZRI i ANGGA 1974

  ol e h

  DODBY DE QUBLJ OE FF. 224

  Bi s e t uj ui ol e h Pe mbi mbi ng t /

  ( D t b * A« AZI Z HOBSI S )

  Pa da kes s mpat an i ni kami i ngi n menyampai kan r as a

t er i ma ka s i h ya ng s ebecar - bes ar nya kepada Bapak Pr o. A* -

Az i z Hubei s dan Bapak Dr o. Soegi har t o Hadi mul j o s ebagai

pembi mbi ng s kr i ps i kami , at ac oegal a j er i h pa ya h ya ng de ­

nga n r el a hat i t el ah banyak menyedi akan wakt u, t enaga s er

t a member ! bi mbi ngan- bi mbi ngan ya ng s angat ber guna bagi

kami . t Fcapan t er i ma ka s i h ya ng s e be s a r - be s a mya j uga ka ­

mi s ampai kan kepada I bu Dr a. Si t i Sj ams i ah yang t el ah ba­

nya k mengor bankan wa kt u dan t enaga unt uk member ! pet unj uk

  KATA ESNGANTAR Dengan bor kat den r ahmat Tuhan Yang Ma ha Pengaei h, oel es ai l ah t ugas okr i ps i i ni , ya ng mer upakan s yar at unt uk.

me ne mpuh t t j i an Sar j s na Far mas i pa da Fakul t as Far mas i t &ii -

ver s i t a c Ai r l angga.

• - p e t mj u k ya ng s angat ber har ga da l a m penyel es ai an okr i ps i

  i ni ma upun da l a m s t udi kami .

  J uga kepada Bapak Dr s . Sar t ono ya ng t el ah member i -

kan f as i l i t as s er t a bant uan dal a m menggunakan al at - al at

ya ng kami but uhkan, dan Bapak dr . Hoepoedi ono Soewondo -

IffFH. ya ng t el ah membi mbi ng kami dal a m penyel es ai an s t at i s

t i k, kami menyampai kf cn t er i ma ka s i h ya ng oedal am- dal amnya* i i l a k l upa pul a ka mi oa mpa i ka n t e r i ma ka oi h ke pa da - Ba pa k I r . J . Sa nt o, Pi mpi na n Pa br i k Pl a s t i k P. I . ftBe r l i na ft » da n I bu Dr n. Ny. Sut a r j a di , Pi mpi na n Pa br i k Fa r ma oi P. T. -

  " I nt e r ba t * ya ng t e l a h me mbe r ! ba nt ua n da l a m ke but uha n ba - ha n- ba ha n ya ng ka mi pe r l uka n guna t e r l a ks a na nya pe r e oba a n i ni .

  Ke pa da Pa ni t i a Skr i pa l ya ng t e l a h mer aar i koa okr i p- s i ka mi f ei ngga da pa t di s e mi na r ka n, ka mi uc a pka n ba nya k t e r i ma ka a i h. J uga ke pa da Ba pa k- Ba pa k da n I bu- I bu Dos e n s e r t a Aoi ot e n ya ng t e l a h me ndl dl k ka mi , da n ke pa da t e ma n- t e ma n ya ng t e l a h ba nya k me mba nt u ka mi di dal ar a oe ga l a hal > ka mi uc a pka n t e r i ma ka s i h.

  Akhi r nya ke pa da Al ma Ma t e r Df ci ver s i t ao Ai r l a ngga - ya ng t e l a h me ndl dl k ka mi da n me mbe r l ke oe mpa t a n unt uk me - nunt ut l l mu s e l a ma i ni , t a k l upa ka mi s a mpa i ka n t e r i ma ka oi h.

  Se moga s e mua ke ba i ka n da n ^a s a - j a s a ya ng t e l a h di - be r i ka n ke pa da ka mi me nda pa t ba l a oa n ya ng s et i r apal . Skr i pa i ka mi ya ng be r ^ udul n£nt a r a k

  3 i a nt a r a be ­

  be r a pa pe nga we t de nga n wa da h pl a s t i k* t e nt ul a h ma s i h j a uh da r i s e mpur na , wa l a upun de mi ki a n ka mi me ngha r a pka n a ga r s kr i ps l i ni da pa t be r ma nf a a t , ba l k unt uk pe ne l i t i a n- pe ne - l i t i a n a e l a nj ut nya t e r ut a ma ba gi a l ma ma t e r .

  Sur a ba ya # M e i - 1974* Pe nyus un, i l l

  DAFTAH ISI

  Ha l a ma n KATA PENGANTAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i i

  y DAFTAR TABEL. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  DAFTAR GAHBAR. . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . vi i

  1 P E N D A H U L U A N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  BAB : I . TI NJ AUAN P US Ta KA. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  6 1 . P l a s t i k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  6 2* Pe nga we t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . j g

  3* Ant a r a ks i a nt a r a pl a s t i k da n o*bat - of cat - “ . . . . . . . . . . . . . *. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  25 I I . BAHAN- BAHAN DAK KE20DA Mt f A . . . . . . . . . . . . .

  56 1 * Ba ha n - ha ha n * * ♦ *. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . •. j g

  2* 3 7 Ca r a Pe ne l i t i a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  3 4 5

• Me t oda unt uk me mbe da ka n pe nur una n ka da r

  4 7

  I I I * HASI L- HASI L PERCOBAAN DAN PERHI TUNGAN . . *•

  73 I V. PB03I CARAAN .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . . .

  V. Z K S I M P U L A N . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  79 VI . SARAN - SARAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Q0

  81 D A F T A R P U S H U . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  63

  iv DAFTAR TABEL TABEL : Ha l a ma n

  I * Ha e i X- ha s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs i dar i l a r ut a n- l a r ut a n pe r ooba a n pa da be r ba ga i -

  4 9 pa nj a ng g e l o mb a n g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  XX. Ha s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs ! da r i l a r ut an Me t i l pa r a be n de nga n be r ba ga i kons e nt r a s i pa da pa nj a ng ge l omba ng 253 n m d&n ha ­ s i l pe r hi t unga n pe r s a ma a n ga r i s r e gr e s i un

  51 t uk kur va b a k u n y a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . *. **

  XXX. Ha s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs i da r i l a r ut a n Pr opi l - pa r a be n de nga n be r ba ga i kons e nt r a s i pa da pa nj a ng ge l omba ng 258 n m da n ha s i l pe r hi t unga n pe r s a ma a n ga r i s r e gr e s i unt uk kur va ba kunya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  52 I V* Ba s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs ! da r i l a r ut a n Kal i uzn- s or bat de nga n be r ba ga i kons e nt r a s i pa da pa nj a ng ge l omba ng 257 n m da n ha - el l pe r hi t unga n pe r s a ma a n ga r i s r e gr e s i un

  53

  t uk kur va ba kunya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . **• V* Ha s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs i da r i l a r ut a n Be ns a l koni um kl or i da de nga n be r ba ga i - kons e nt r a s l pa da pa nj a ng ge l omba ng 265 n m da n ha s i l pe r hi t unga n pe r s a ma a n ga r i s r e ­ gr e s i unt uk kur va b a k u n y a . . . . . . . . . . . . . . .

  54 VI . Ha s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs i dar i l a r ut

  a n Pe nga we t ya ng di s i mpa n da l a m wa da h pl a s

  6 7 t i k j e ni s ; Po l i e t i l e n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v

  ( TABEL s Ha l a ma n

  VI I . Ha s i l pe nga ma t a n ni l a i a bs or bs i da r i l a r ut an pe nga we t ya ng di s i mpa n da l a m wa da h pl a e

  6 8 t i k j eni s Pol i vi nl l kl or i da • *. *. . . . . . . . . .

• VI I I * Da t a - da t a pe r s e n dar i l a r ut a n Pengawf t t

  Vo

  ya ng di s i mpa n da l a m waf f ah Pl a s t i k j eni s

  69 l i e t i l e n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  I X. Da t a - da t a da r i l a r ut a n pe nga we t ya ng di ­ s i mpa n da l a m wa da h Pl a s t i k j eni s : Pol i vi - ni l kl or i da *• *• »*• • • • *• . . . . . . »• • »»• • • • *• •

  70 X. Da t a - da t a pe r s e n r a t a - t a t a s t a nda r d de vi - es i , Koe f i s i e n va r i a s i , da n bi a s da r i l a ­ r ut a n- l a r ut a n Pe nga we t ya ng di s i mpa n da l a m wa da h pl a s t i k j eni s Po l i e t i l e n . . . . . . . . . . .

  71 XI * Da t a - da t a pe r s e n r a t a - r a t a s t a nda r d De vi - as i Koe f i s i e n va r i a s i da n bi a s da r i l a r ut ­ an- l ar ut an. pe nga we t ya ng di s i mpa n da l a m wa da h pl a s t i k j exi i s Pol i vi nl l k l o r i d a . . . . . .

  72

  vi DA7SAR G3BBAH Ga mba r

  1

  . Kur v* ni l a i a bs or bs ! t e r ha da p pa nj a ng

  50 g e l o mb a n g . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  2* Kur va baku, gr a f i k ni l a i a bs or bs i t e r ha da p ko&s e nt r a s i • ••<. *. * *. - . *. . . *»«.

  55

  3. Gr a f i k da r i pr os e a pe nga we t ya ng t e r - s e r a p . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  77 4* Hi s t ogr a m dar i pr os a n pe nga we t ya ng - t e r s e r a p . . . . . . .

  78

  vi i P E N D A H U I i U A K J ohn We s l e y Ji yat t pa da t a hun 18 68 me mbua t e ua t u ba ha n ya ng t e r di r l da r i ga bunga n dua ma c a m z a t a l a m ya i t u

  " pyr oxyl i n” da n " c a mphor " * Ba ha n i ni di buat me l a l ui pr o­ s e s pol i me r i e a s i ya ng s e de r ha na dan, me ngha oi l ka a s ua t u ba ha n pl a s t i k ya ng pe r t a ma di bua t da n di s e but " c e l l ul oi d"

  ( 1, 3, 27) * I l mu da n t e l mol ogi t e nt a ng pol i r aer ke mudi a n be r ke mba ng t e r us da n t e r c i pt a l a h pol i me r - pol i me r s e pe r t i Ba k e l i t e ( 1909) # Ni l on ( 1930) , Pol i e t i l e n ( 1935) da n l a i n - l a i n (

  1 , 3 )*

  Se j a k di ke t e muka nnya Pol i e t i l e n ya ng ma nf a a t nya - t e r nya t a a mat be s ar , ma ka mul a i l a h pe ngguna a n pl a s t i k be r ke mba ng de nga n pe s a t s ekal i , s e hi ngga hssmpi r di s e t i a p ke ~ but uha n di j umpa i ba ha n- ba ha n dar i pl as t i k* J uga da l a m ke - f a r ma s i a n da n ke dokt e r a n, ba ha n- ba ha n dar i pl a s t i k ba nya k di pe r guna ka n ( 1, 2, 3, 4, 13) . Ha l i ni di s e ba bka n ka r e na pl a s t i k me mpunya i ba nya k ke unt unga n di ba ndi ngka n de nga n ba ha n ba ha n l a i n s e pe r t i kar et , ge l a s da n l ogam, ba i k di t i nj a u da r i s udut t e knol ogi , ekonomi ma upun pe ngguna a nnya ya ng pr a kt i s . ( 1, 21, 17) * t e t a pi di ba l i k s e mua ke unt unga n ya ng pa da mul a a ya di duga di mi l i ki ol e h pl as t i k, t e r nya t a t e r da pa t pul a ke r u

  3

• gi a n- ke r ugi a nnya (

  4 , 8 , 9 , 12 , 13 , 15, 16 , 17 , 2 0 , 2 2 , 2 3 , 2 5 , 2 6 ) .

  1

  2 Ke r ugi a n- ke r ugi a n i ni ol e h Aut i a n di bagi da l a m be be r a pa

  j e ni s per i s t i vr a- per i s t i wa a t a u ge j a l a - ge j a l a ya i t u ( l *

  2 , 3 )i

  Pe r me a s i ( per meat i on) s a da l a h por i s t i wa me ne mbus nya mol e kul - mol e kul - dar i l a r ut a nnya me l a l ui ba ha n pl a s t i k me nuj u ke l u­ ar a t a u s e ba l i knya da r i l ua r me nuj u ke l a r ut a nnya *

  2* Le a c hi ng ( per pi nda ha n) : a da l a h pe r i s t i wa di ma na s a t u a t a u l e bi h koa s t i t ue n da r i ma t e r i a l pl a s t i k be r pi nda h kedal cea s ua t u l a r ut a n a t a u l a ngs ung ke da l s m j a r i nga n a t a u c c i r a n bi c l ogi s s e pe r t i dar ah*

  3* Pe nye r a pa n ( s e r pt i on s= s or ps i ) : a da l a h pe r i s t i wa pe nye r a pa n ol e h ba ha n pl as t i k* t e r ma s uk a ds or ps i da n abs or ps i *

  4* Re a ks i ki mi a : s a t u a t a u l e bi h zat be r r e a ks i de nga n ba ha n po­ l i me r nya a t a u de nga n aat t a mba ha n ( addi t i ves ) dar i ma t e r i a l pl a s t i k da n me mbe nt uk i ka t a n koval en*

  5* Pe r uba ha n dar i s i f at pl a s t i k : Sua t u pe r uba ha n dar i s i f a t f i s i ka da n ki mi a - pl a s t i k ka r e na pe nga r uh da r i ps r i s t i wa - pe r i s t i wa — t e r s e but di a t a s a t a u dar i l uar .

  Da l a m bi da ng f a r ma s i , pl a s t i k ba nya k di pe r guna ka n s e ba ga i ke ma s a n/ wa da h da r i be r ma c a m- ma c a m s e di a a n f a r ma s i ba i k be nt uk padat , s e t e nga h pa da t ma upun c a i r a n* Pe nge -

  3

  « Bi i n di t uj uki m unt uk me nj a mi n kc a t obi l a n da r i a e di a a n ya ng di ker aas* me nc oga h pe nur una n zsut u de n kwa nt i t e a s adi a an, e e r t a a e ke l i gua me r upa ka n wa da h da l a m pe nya l ur a nnya s ampa i ka t e nga n pa e i e n / pa nde r ! t a ( 26) * Se hi ngga de nga n a da nya pe r i a t i wa ~pe r i at i wa t e r oa but di a t a s , be r or t i ba hwa pe ngguna a n pl a a t i k a a ba ga i ke ma s a n / wa da h ©er aor l ukan pa r t i a ba nga n- pe r t i mba nga n da n pe nye l i di kon- pe nye l i di ka n*

  Pa da pe r e oba a n i ni di a a l i di ki pe nga r uh pe r i ot i wa pe nye r a pa n da r i wa da h pl a e t i k J eni s Pol i e t i l e n da n Pol i vi ni l kl or i da ya ng ba nya k di pe r guna ka n de ngc n me nga ma t i pe nu r una n ka da r da r i l a r ut a n ya ng di oi mpa n da l a m wa da h t er s e but . Wa da h- wa da h pl a a t i k t e r oa but di pe r ol c h da r i s e bua h J~ pa br i k Pl a a t i k ya ng a da di I ndone s i a ya ng pr oduks i nya ba ­ nya k di pe r guna ka n ol a h pa br i k- pa br i k Far maai ^. Kos me t i ka da n ba ha n- ba ha n Xa ka na n/ mi numon,

  Pe nur una n ka da r da r i s ua t u l a r ut a n da pa t di a e ba b- ka n ol a h : a. Pe r ur a i a n da r i z at ya ng t a r l a r ut i t u s endi r l * b. Ant a r a ks i a nt a r a s at t e r l a r ut de nga n wa da hnya . c* An t ar aka! a nt a r a zat t a r l a r ut de nga n pe nu t up wa da hnya .

  d. Ant a r a ka i de nga n s a t - a a t l a i nnyo ya ng a da da l a m s a di a - a n i t u* Pa da pe r e oba a n i ni di pe r guna ka n l a r ut a n da r i ssat t a r l a r ut i t u a e ndi r i da l a m ai r , t a npo pe na mba ha n e a t - z a t l a i n da n ke mungki na n kont a k de nga n pe nut up wa da h di uoa ha ka n s e ke - c i l oungki n s e hi ngga ke mungki na n - ke mungki na n a» c t d ks -

  4

  c i l s e ka l i t e r j a di , s e da ng pe nur una n ka da r ya ng di s e ba b- k a n ol t h kemungkl nan, b t ©r ut a m a di s e ba bka n ol e h a da nya pa nye r a pa n«

  Se di a a n- s e di a a n f a r ma e i be nt uk cai r umumnya e e l a l u me me r l uka n ba ha n—ba ha n pe nga we t unt uk me nghi nda r i kont a mi na s i mi kr oba da n me nj a ga pot e ns i e e r t a f ct abi l i t as s e di a a n

  1

  ya ng da pa t be r uba h ka r e na a da nya pe r ur a i a n bi ol ogi s ( $ 11 ) * Bobe r a pa Fa r ma kope a nt a r a l a i n Fa r ma kope I ndone s i a Edi s i 1 I

• 7

  ka n ba hwa di &a l s m s e di a a n- s e di a a n ya ng nya t a - nya t a di pa - ka i be r ul a ng ka l i a t a u d a l m wa da h t a ka r a n be r ga nda ha r us di t a mba hka n s ua t u zat ya ng da pa t r cencegah pe r t umbuha n- pe r t umbuhan mi kr o- or ga ni e me .

  Sa l ah s a t u s yar at unt uk pe nga we t ya ng i de a l a da l a h a t a bi l s e c a r a f i ci ka* ki mi a da n zoi kr obi ol ogi s unt uk j a ng- ka wakt u. ya ng c ukup l a ma * Ba ha n pe nga we t umumnyo di pe r gu­ na ka n da l a m ka da r ya ng ke c i l f s e hi ngga pe nur una n ka da r s e ba ga i a ki ba t da r i pe nye r a pa n a ka n mc ngur a ngi s t a bi l i t a s da r i s e di a a n i t u. ( .

  6 , 10 , 1 1 ).

  Ka r e na nya pa da pe r c oba a n i ni di pe r guna ka n ba ha n pe nga we t * ya i t u Ni pa gi n, Ri pas ol , Ka l i urn a or ba t da n Be nz ol — koni umf chl or i de ya ng me r upa ka n pe nga we t - pe nga we t ya ng ba - nymk di pe r guna ka n, ba i k unt uk s e di a a n- s e di a a n cbat da l as ma upun oba t l ua r ( mi s * oba t r aat a) *

  5 Pe r e oba a n i ni di l a kuka n pa da t e mpe r a t ur ks mar , de ­

  nga n pe l a r ut ai r , ka da r pe nga we t ya ng di pe r guna ka n a da l a h ka da r ya ng umm' di pa ka i unt uk s e di a a n- s e di a a n f ar mas i .

  Pe nur una n ka da r da r i l a r ut a n- l a r ut a n pe r e oba a n

  yaag

  di s i mpa n da l a m wa da h pl a s t i k di ukur s e t e l a h j a ngka wa kt u t e r t e nt u s e c a r a kwa nt i t a t i p de nga n me mpe r guna ka n me t oda Spe kt r of ot ome t r i s * ( 8, 9*13#15#16) da n al a t Spe kt r of ot ome - t e r Be c kma n DB- GT*

  BAB

  I SI N J AU AfT P U STAKA

• P L A S T I K . ( 1, 3, 4, 21, 5, 26)

  Pl a s t i k a da l a h s ua t u ba gi a n ya ng ne wa ki l i be nt uk pol i me r t i nggi ya ng s e j a r a hnya di mul ai pa da t a hun 18 6 8 , pa da s a&t J ohn We s l e y Hya t t me mbua t ba ha n ya ng t e r di r i da r i campur an- dua. zat a i m, ya i t u " pyr oxyl i n” da n "camphor **. Ba ha n ya ng me r upa ka n ga bunga n dar i ke dua zat i t u di a ngga p s e ba ga i pl a s t i k ya ng pe r t a ma di bua t da n di be r i na ma ” oel - l ul oi d" * Pa da t a hun 1909, Dr * Leo He ndr i k Ba c kl a nd me ns i nt e s a pol l me r dar i f o ma l d e h i d e da n f c nol ya ng di na ma ka n s e s uai de­ nga n na ma pe nc i pt a nya ya i t u " Bakel i t e" * V/ *H. Oa r ot he r s pa da t a hun 1920 me ns i nt os a s e nya wa pol i me r ya ng me ngha s i l - ka n s ut e r a s i nt e t i s da n di s e but f,ni l onfl *

  Se j a k di ket emukanr s ya Pol ye t hyl e ne pa da awal Pe r a ng Duni a

  XI ( 1935) , ma ka pe ngguna a n pl a s t i k me l ua s ke s e ga l a bi da ng t e r ma s uk bi da ng f a r ma s i da n kedokt e r a n* Me nur ut " Ame r i c a n Soc i e t y f or Te s t i ng Ma t e r i a l s ” -

  (ASTf. 1)* ba t a s a n unt uk pl a s t i k be r bunyi s ebagai be r i kut ; pl a s t i k me r upa ka n ha s i l pol i me r i s a s i s a t - z a t or ga r ni k da n ma npunya i be r a t mol e kul ya ng be s a r , di ma na

  6

  7 Pa da t i ngka t t er al chi r be r be nt uk pa da t da n pa da pr o

  s e s - pr os e s ya ng di l akukan. da l a m pa br i k# a khi r nya i a dapa t di be nt uk dGi i gan c a r a me nga l i r ka n bal i an - pl a s t i k t e r s e but ,

  Di dal ean Mode r n Pl a s t i c Enc yc l ope di a 1960, t e r da pa t pul a ba t a s a n t e nt a ng pl a s t i k ya ng l e bi h t er pe r i nc i # ya i t u t pl a s t i k r aer upakan s ua t u gol onga n be s a r da n be r be da be da dar i ba ha n- ba ha n ya ng t e r di r i dat i a t a u ya ng me nga ndung s ua t u ba ha n pe nyus un pe nt i ng ya ng me mpu

  t e r —

  nya i be r a t mol e kul ya ng be s a r di ma na be nt uk a khi r nya a da l a h padat # t e t a pi ya ng pa da be be r a pa — t a ha p da l a m pr os e s pe ngol a ha nnya da l a m pa br i k da­ pa t me nj a di c ukup l una k unt uk di uba h me nj a di be r ma c a m- ma c a m be nt uk# de nga n me mpe r guna ka n pa na s da n - t e ka na n ber aama- s ar aa a t a upun s e ndi r i - s e ndi r i *

  Di t i nj a u dar i s i ka pnya t or huda p pe ma na s a n# ma ka pl a s t i k da pa t di ba gi da l a m dua gol onga n : a da l a h gol onga n pl a s t i k ya ng me l e l e h/ me l una k ~ a pa bi l a di pa na s ka n, ker audi an da pa t di buat be nt uk ya ng s e s ua i t a npa de gr a da s i da r i pol i me r nya .

  2m

  t he r mos ot t i ng s a da l s h gol onga n pl a s t i k ya ng nel e3i h a pa bi l a di pa na s ka n de nga n me nga l a mi de gr a da s i dar i pa da pol l me r nya # s e hi ngga pa da v?akt u pe ndi ngi na n t e r ^a di -

  8 pe r uba ha n f i s i ka ds n ki mi a .

  Pe nggol onga n i ni me nj a di kat our , ka r wa a da nga n pensf i r i bahsn s a t - s a t t a r t e s t a a t a u de nga n pe mbe r i a n e i na r - s i na r t e r t e n t u, ' ' t her mopl as t i c" dapat me nj a di " t he r mos e t t i ng* a t a u s e ba l i knya *

  Dt t i a j a u dar i pr os e s pol i mer i i pas i uya a e r t a per ' ba- daaf c s t r ukt ur monome r da n pol i me r nya , ma ka pl a s t i k da pa t di gol ongka n a e ha ga i t j er i kut t

  1 # Pol i me r a di s i t

  a da l a h pol i me r ya ng t er f cent uk dar i ha s i l r e a k­ s i a nt a r a monoDe r - monoma r y a ng s e j e ni a di ma na s a t u a n- c a t ua n s t r ukt ur da r i ha s i l pol i me r nya t e t a p s o­ ma de nga n monome r nya *

  2« Pol i me r konde ns a s i * a da l a h pol i me r ya ng t er be nt uk dar i ha s i l r e a k- s i a nt a r a monome r - monome r ya ng s a ma a t a upun ya ng

  ' bar ' beda da n ma ngha s i l ka n s ua t u mol e kul ya ng l ef bi h he s a r de nga n ue nbe ba s ka n

  3 ua t u nol e kul ai r a t a u mo

  l a kul ke c i l l ai nnyc u Di t l nj a u da r i s udut ka ka kua n a t a u ke ke nya l a nnya , ~ ma k a pl a s t i k da pa t di ha gi da l a m t i ga gol onga n :

  1

• Sol onga n ya ng k a ku ( r i gi d) t

  Cont oh

  i

  Pol ys t yr e ne , Pol yvi nyl c hl or i de t i pe ke - nya l #

  9 Ool ong a n y a n g s e t e nga h ka ku ( e e mi - r i gi d) *

  Cont oh t Pol ye t hyl e ne , c e l l ul os e •

• * ^*

  3

  Gol onga n ya ng e l a s t i a ( f l e xi bl e )

  8 6 ~a c e t a

  Cont oh : Pol ye t hyl e ne l ow dens i t y, c e l l ul o t e« Be r ba ga i s i f at ya ng be r gt ma da pa t di be r i ka n pa da - pl a s t i k de nga n c a r a me na mba hka n za t - z a t l a i nnya pa da pol l me r ya ng mur ni * Za t ~a a t ya ng di t a mba hka n i ni di s e but be - ha n- ba ha n t a mba ha n ( a ddi t i ve s )»

  Ha c e c Mna c a m ba ha n- ba ha n t a mba ha n t e r ga nt ua g dar i pe r a na n- nya da l &a pl a s t i k, da pa t di gol ongka n s ebagai bs r i kut * Za t - z a t Ant i - oka i da n t Za t ya ng di t a mba hka n pa da pl a s t i k unt uk me nc e ga h a t a u me ngur a ngi a da nya oks i da s i t e r ha da p pol i me r nya *

  2« Za t - z a t Ant i s a g t Za t ya ng di t a mba hka n da l a m pr o s ea pe mbua t a n al at —al a t pl a s t i k unt uk me nc e ga h pe mbe nt uka n al a t ya ng t i da k t e * pa t a t a u t i da k s s s uai *

• ^* 3 Za t Ant i s t a t i k i

  Zat ya ng be r guna unt uk me ngur a ngi mus t a n pa da p e mu k a - a n pl a s t i k* 4« Zat wa r ns t

  Zat ya ng di t a mba hka n unt uk me mbe r i s ua t u wa r na t e r t e n- t u pa da pl a s t i k, s e s ua i de nga n ya ng di i ngi nkan.

  10

  5* Za t p e n g h u b u n g s i l a ng ( c r os s - l i nki ng a gent ) : Zat ya ng da pa t me mbe nt uk r a di ka l bebas , unt uk be r i nt e r a ks i di a nt a r a r a nt a i - r a nt a i pol i me r be r de ka t a n da n me - ngi ka t s a t u r a nt a i ke r a nt a i ya ng l ai n*

  6 * Zat t a ha n as i i Zat ya ng me mbe r i ka n s i f a t t a ha n a pi pa da pl a s t i k.

  2 t

  at pe l i a t ( pl a s t i c i z e r s ) Zat ya ng di t a mba hka n unt uk me ngur a ngi / me nur unka n ga ya i nt r a mol e kul e r a nt a r a r a nt a i - r a nt a i pol i me r da n me ni m bul ka n s i f a t ke l e nt ur a n de nga n be r ba ga i der a j at ke ke * nya l a n pa da pl a s t i k.

  8 * Zat s t a bi l l s a t or x

  Zat ya ng di t a mba hka n unt uk me nc e ga h de gr a da s i da r i po­ l i mer , me l i ndungi nya da r i pe nga r uh r e a ks i ki mi a, da n - me ma nt a pka n ha s i l pol i me r i s a s i n^a . 9- Zat pe ngua t

  J

  Zat ya ng di be r i ka n unt uk me na mba h ke kua t a n/ da y a t a ha n pa da pl a s t i k.

  10 . Zat pe ngi s i i

  Zat ya ng r e l a t i p i ner t , di t a mba hka n pa da pl a s t i k unt uk me mpe r ba i ki s i f a t - s i f a t pa da ha s i l t e r akhi r , da n unt uk me mpe r e nda h bi a ya pr oduks i . Ke unt unga n pe ma ka i a n pl a s t i k a nt a r a l a i n ( 3, 4#17*21, 26)

  1 . He mpunya i da ya t al i an t e r ha da p ba ha n—ba ha n ki mi a* /

  2 * Buka n kondukt or unt uk a l i r a n l i s t r i k*

  11

  3* Hi nga n s el i i ngga pe nga ngkut onnya mud ah. da n mur a h* 4* Homo gen, t i da k muda h pe c a h/ ^e t a k#

  5m Pe mbua t a nnya muda h* 6 * Ha r gonya mur a h*

  7. Ti da k bi s a be r ka r a t s e pe r t i be s i *

  8

• Me mpunya i pe r ba ndi nga n " s t r e ngt h- we i ght * ya ng t i nggx* Ke r ugi a n pe ma ka i a n pl a s t i k a nt a r a l a i n t

  1* Si f at f i s i ka da n ki mi a nya be r ma c a m- ma c a m* 2* Bnunya Ber i ng me mpe nga r uhi s e di a a n ya ng a da di dal cs nnya 3# Kur a ng i ne r t di ba ndi ngka n de nga n gel as * 4. Kur a ng t r a ns pa r a n.

  5. Ada nya kemungl dnan- kcnj ungki nan i nt er aks i * Pe nggol onga n pl a s t i k ya ng di pa ka i da l a m me di ko- f a r ma s i di l i ha t dar i s e nya wa pol i me r nya ( 3*4) :

  1# Ac r yl i c Pl a s t i c s .

  2* Oe l l ul os i c s Pl a s t i c s *

  3* Epoxy r es i ns * 4- Pol ya mi de s *

  5* Pol ye s t e r s * 6 . Pol yf l uor o car bons . 7* Pol yol e f i ns .

  8 . Pol ys t yr e ne .

  9* Si l i cones . 10- Vi nyl Pl a s t i c s .

  12 1 1 t

• I i ai n- Xai n Pol yc a r bona t e s , Pol yc hl or oe t he r s , Pol yu­ r e t ha ne s .

  Wa da h Pl a s t i k ya ng di pa ka i pa da pe r c oba a n i ni t or ma c &k da l a m gol onga n Pol yol e f i ns ( Pol ye t hyl e ne ) da n Vynyl Pl a s ­ t i c s ( Pol yvi nyl c hl or l de ) ya ng me r upa ka n j e ni s - j e ni s pl a s - t i k ya ng s aat i ni ba nya k s eka l i di pakai *

  Pol i e t i l e n : ( 1, 3, 4, 5, 17, 27) St r ukt ur monome r t H2C = OHg ( et i l en) .

  St r ukt ur pol i me r : - ( GH? - CKg^n *" ( pol i et i l en) . n « 2 .0 0 0 - 40. 000 B. f t . a 50. 000 - 106 .

  Se. i ar ah t Pa da t a hun 1935, Gi bs on da n Fa wc e t t me ne muka n Pol i e t i l e n. ( PE) . Pa da awa l Pe r a ng Buni a I I , Swa l l ow da n Pe r r i n me nge mba ng- ka n pe ngguna a n Pol i e t i l e n. Pa da t a hun 1953» Zi e gl e r r aul ai me ns i nt e s a Pol i e t i l e n be r be r a t j e ni s t i nggi .

  Pe mbua t a n s Ga s Et i l e n ya ng mur ni di ma s ukka n ke da l a m r ua nga n ya ng me m punya i t e ka na n t i nggi ( + 150 0 0 ps i / 2 0 0 0 at ra) da n t er aper a- ya ng t i nggi .

  Ke mudi a n di t a mba hka n ga s Cks i ge n s ebagai ka t a l i a ne , ma ka ba gi a n- ba gi a n ga s e t i l e n i ni be r uba h me nj a di pol i e t i l e n -

  13

  y a ng be r be nt uk s e pe r t i l i l i n pa da t . Ba ha n i ni di s e but pbt * l i e t i l e n be r be r a t j eni s r e nda h a t a u pol i e t i l e n be r c a ba ng. Mtt l ai t a hun 1953 ' >r3Z di s i nt e s a pol i e t i l e n de nga n me mpe r - guna ka n t e ka na n a t mos f i r da n ka t a l i s " s e nya wa - s e nya wa l o- ga m- or ga ni k ya ng khus a s ” t e r di r i dar i t i t a ni um da n a l umi ­ ni um. Di ba wa h pa na o eks ot er mi k, pol i me r pol i e t i l e n t e r pi - s a h ke da l s m be nt uk " f l ocul en" , a khi r nya me nj a di " s l ur r y” t e ba l ya ng ke mudi a n di s a r i ng s e hi ngga be ba e dar i r e s i du - ka t a l i s nya *

  Bi l a di ba ndi ngka n de nga n ha s i l pe mbua t a n de nga n t e ka na n - t i n ^ i , ma ka pol i me r pol i e t i l e n ya ng di buat pa da t e ka na n a t mos f i r i ni me mpunya i der aj at kr i s t a l i n ya ng l e bi h t i ng- gi . Ba ha n ba r u i ni di ke na l s e ba ga i pol i e t i l e n be r be r a t

  3 © ni c t i nggi .

  Si f a t - s i f a t : Di t i nj a u dar i s udut ke r a pa t a n ma t e r i a l pol i me r nya , ma ka

  Pol i e t i l e n dapat di bagi da l a m t i ga gol onga n :

  1. Low de ns i t y Pol ye t hyl e ne ( Pol i e t i l e n de nga n ke r a pa t a n r e nda h « be r be r a t j eni s r e nda h ).

  Gol onga n i ni di s e but j uga Conve nt i ona l , Regul a r , Br a n­ c he d a t a u Hi gh Pr e s s ur e Pol ye t hyl e ne . Ke r a pa t a nnya be r ki s a r a nt a r a 0, 910 - 0, 925* Te r ma s uk f l e ks i bel * l l el unak pa da s uhu 100° - 115° C.

  Di bua t de nga n pr os e s pol i me r i s a s i pa da t e mpe r a t ur -

  14

  150° - 250° C da n t a l z ma n 20. 000 - 35. 000 ps i , 2* Me di um de ns i t y Pol ye t hyl e ne ( Pol i e t i l e n de nga n ke r a — pa t a n s edang) .

  Ke r a pa t a nnya be r ki s a r a nt a r a 0, 925 - 0, 940* Te r ma s uk s e mi - r i gi d pol i e t i l e n* l l el unak pa da s uhu ya ng a ga k l e bi h t i nggi da r i pa da ya ng " l ow de ns i t y” • Di bua t de nga n t aemodi f i kas i t e &a na n da n t e mpe r a t ur a t a u de nga n me ngga bungka n ' bagi an- bagi an da­ r i gol onga n " l ow de ns i t y" da n " hi gh dens i t y" *

  3* Hi gh de ns i t y Pol ye t hyl e ne ( Pol i e t i l e n de nga n ke r a pa t a n t i nggi ) : Gol onga n i ni di s ebut j uga Li ni e r Pol ye t hyl e ne a t a u l ow

  Pr e s s ur e Pol ye t hyl e ne * Ke r a pa t a nnya be r ki s a r a nt a r a 0, 940 — 0, 965*

  Te r ma s uk pol i e t i l e n ya ng kenyal * He l una k pa da s uhu 125° - 130° C*

  Di bua t de nga n pr os e s pol i me r i s a s i pa da t e mpe r a t ur ya ng r e l a t i p l e bi h r e nda h ya i t u 50° — 150° C da n t e ka na n — ya ng r e nda h pul a ya i t u 10 0 — 20 0 0 ps i de nga n ka t a l i s a — t or - ka t a l i s a t or t er t e nt u*

  De nga n r aeni ngkat nya ke r a pa t a n, me ni ngka t pul a t

• de r a j a t kr i s t a l i n
• t i t i k pe l una knya
• ke t a ha na n t e r ha da p pe ne t r a s i za t - z a t c a i r t aaupun ga s - gas .

  15 - ke t a ha na n t e r ha da p t e ka na n l uar .

  I l es ki pun deni ki an, ke c e pa t a n pe r me a s i unt uk mi n^a k- mi nya k me ngua p da n oks i ge n mos i h r e l a t i p t i nggi .

  Pol i me r i ni t a ha n t e r ha da p ba nya k pe l a r ut da n ba ha n ki r ai a, s a nga t i ne r t t e r ha da p aat ki mi a, t i da k be r ba u da n t i da k be r a s a . Pa da s uhu ka na r t a ha n t e r ha da p ai r , al kal i # l a r ut a n- l a r ut a n gar a n da n a s a m- a s a m or ga ni k* t t empunyai s i f at me ka ni k ya ng ba i k da n t a ha n t e r ha da p ar us l i s t r i k, dapat di c e t a k da l a m be r ba ga i bent uk*

  Ol e h pe nyi na r a n s i na r - s i na r t e r t e nt u da n oks i gen, da ya - t a ha n da n ke kua t a nnya dapat be r kur a ng.

  Pe ngguna a n : Da l a m bi da ng f a r ma s i da n ke dokt e r a n di guna ka n a nt a r a l a i n unt uk pi pa ^pi pa, a l a t - a l a t s unt i k ( di s pos abl e s yr i nge s ) , pe ngga nt i j ar i ngan- o a r i nga n ya ng r us ak, ka t up j a nt ung me m bua t bot ol - bot ol , t ube, ka nt ung- ka nt ung, s e l a put pa da - dr um- dr um unt uk ke ma s a n oba t —oba t da l a m j i aml ah be s ar , s e— l a put t i pi s pa da ke r t a s unt uk pe nge ma s a n s t r i p*

  I de nt i f i ka s i s J i ka di nya l a ka n, ba ha n i ni a kan me nya l a de nga n wa r na nya - l a kuni ng bi r u. Ha s a da n ba unya s e pe r t i pa r a f i n t er ba ka r .

  16 g _ p _ EJ EVI WI L K I i O R X D A : ( 1, 3, 4, 5, 17, 21, 27) .

  St r ukt ur monome r t CII2 = CHCL • ( Vi ni l - kl or i da ) St r ukt ur pol i me r t - CH

  2 - CHCL] n - ( Pol i vi ni l kl or i da )

  n = 10 0 0 - 20 0 0 , B. M. = 60*000 * 13 0 .0 0 0 .

  Se i a r a h s Pol i vi ni l kl or i da ( PVO) di t e muka n pa da t a hun 1835 ol e h s e- or a ng a hl i ki mi a dar i Pe r a nc i s ya ng be r na ma Re gna ul t , t e ­ t a pi pa da wa kt u i t u be l um di pr oduks i s e c a r a kome r s i l * Pa da t a hun 1912, dua or a ng ahl i ki mi a dar i Fa r bwe r ke Hoe c hs t

  AG me ne muka n, ba hwa vi ni l kl or i da dapat di s i nt e s a dengan. >- me ns mbs hka n a s a m kl or i da pa da as et i l en. Pa da t a hun 1930, Dr . Wal do Senon, s e or a ng ahl i ki mi a Amer i ka me ne muka n FV' C ya ng l e nt ur da n di pe r ke na l ka n pa da t a hun

  1936, Pe mbua t a n :

  Ba t u ba r a , s oda api da n ai r l aut me r upa ka n ba ha n da s a r -* pe nt i ng ba gi PVC* Mul a - mul a ba ha n- ba ha n i ni . di pe c a h dul u da n de nga n penyi fc- s una n ke mba l i be r ba ga i a t om- a t omnya di da pa t mo l e k u l - mo l e kol da s a r ba gi pe mbe nt uka n pl as t i k*

  De nma n me r e a ks i ka n hi dr oge n ( di pe r ol e h dar i ai r ) da n khl o r i n ( di pe r ol e h dar i ga r am) di dapat a s m kl or i da, dar i -

  17 b o

da api dan bat u bar a di dapat kar bi d ya ng dengan ai r -

akan ber eaks i menj adi as et i l en,

  Ca mpur a n da r i a s a m kl or i da de nga n a s e t i l e n da n ka t a l i s a - t or t e r be nt uk monome r vi ni l kl or i da . Me l a l ui pr os e s pol i ­ me r i s as i # di da pa t pol i me r pol i vi ni l kl or i da .

  Si f a t - s i f a t s Da l a m pe r da ga nga n di ke na l dua ma c a m pl a s t i k PVC :

  1* Ti p e pl a s t i c i z e d t t i pe ya ng l una k da n be r s i f a t e l a s - t i s . 2* Ti pe r i gi d t t i pe ya ng kaku* Ke r a pa t a nnya be r ki s a r a nt a r a 1, 290 - 1, 290*

• Me nc a i r pa da t e mpe r a t ur 225° - 275° F. da n t e ka na n 10 0 0

  20 0 0 ps i .

  Ti pe pl a s t i c i z e d i pengandung ba nya k ba ha n pe l i a t , s e da ng be nt uk ya ng ke nya l di be r i s t a bi l i s a t or da r i s e nya wa - s e nya wa me t a kr i l a t da n ka r e t or i l oni t r i l but a di ene. Ka r e na pe nga r uh cahaya, l a ma - l a ma t er ur ai da n da pa t r ael e- pa s ka n HCL, di pe r c e pa t de nga n me ni ngka t nya t e mpe r a t ur da n ol e h a da nya pa r t i ke l - pa r t i ke l s e ng da n bes i *

  PVC t i da k muda h t er bakar , t a ha n t er hadap a i r da n as am, me r upa ka n i s ol a s i l i s t r i k ya ng bai k* J uga t a ha n t e r ha da p al ka l i da n l a r ut a n gar am.

  Ta ha n di pa na s ka n s ampai s uhu 90° - 110° C. Abs or ps i t e r hadap ai r da n pe r me a bi l i t a s t e r ha da p l e mba b a da l a h r endah.

  18 Pe ngguna a n :

  Ba nya k di guna ka n unt uk pe mbua t a n a l a t - a l a t kgpa l t er bang, l a ya r pe r t unj uka n, j as huj a n, l a pi s an l oga m da n l ai n- l ai n* Da l a m bi da ng f a r ma s i da n ke dokt e r a n di guna ka n unt uk pe m­ bua t a n pi pa - pi pa pa da a l a t i nf us s e r t a unt uk pe mbe r i a n da r a h da n be r ma c a m- ma c a m pe mi nda ha n c a i r a n t ubuh. Seba - ga i wadah. da r i be r ma c a m- ma c a m s e di a a n f a r ma s i , kos me t i ka da n be r ba ga i ma ka na n a t a u r ai munan.

  Xde nt l f i ka s i : Pe r l a ha n- l a ha n di bakar , s ka n t e r ba ka r de nga n nya l a ku- ni ng me mbe r i ka n a s a p put i h da n ba a acr i d, t api pa da m de ­ nga n s en&i r i nya*

  2. H H U I f E T s PBHDAI I UHJ AN ( 6, 7, 10, 11, 14) s

  Pe nur una n r out u da n me r os ot nya ni l a i s ua t u s e di a a n- f a r ma s i da pa t di s e ba bka n ol e h :

• per ubahan. ki mi a wi ya ng di s e ba bka n ol e h s ua t u ke a s s m an a t a u s ua t u ke ba s a a n, panas , cahaya, ke l omba ba n - da n oks i gen* - kont a mi na s i ba kt e r i a t a u j amur a t a u r agi .
• r e a ks i ki mi a a nt a r a kompone n- kompona n da l a m s e di a a n de nga n wa da hnya a t a u de nga n pe nut up wadah.

  Pe r uba ha n ya ng di s e ba bka n ka r e na pe r t umbuha n ba kt e r i a t a u

  19

  j a mur da pa t di hi nda r i de nga n c a r a i

• pe nye t e r i l a n s e di a a n t er s ebut *
• pe na mba ha n s ua t u za t ba kt e r i os i d/ ba kt e r i os t a t i k at au f ungi s i d / f ungi e t a t i k y a ng s e c a r a umum di s e but ba ­ ha n pe nga we t .

  Pe r uba ha n ya ng di s e ba bka n ka r e na r e a ks i de nga n wa da h a t a u pe nut upnya da pa t di hl nda r i / di kur a ngi de nga n j a l a n me nga da ka n pe ml l i ha n ya ng t e pa t da l a m pe ngguna a n wa da h da n pe nu­ t upnya be r da s a r ka n da t a - da t a pe nye l i dl ka n.

  I J i kr oba ya ng da pa t r aer us ak s ua t u s e di a a n t e r da pa t - di ma na - ma na , ka r e na i t u pe ngguna a n z a t - z a t a nt i - mi kr oba - s ebagai ba ha n pe nga we t s a nga t pe nt i ng a r t i nya unt uk s - me nghi nda r i a t a u me ne e ga h kont a mi na s l mi kr oba .

• me nj a ga pot e ns i da n s t a bi l i t a s s e di a a n ya ng da pa t me nur un a ki ba t a da nya pe r ur a i a n bi ol ogi s *

  Be be r a pa Far r aakope s e pe r t i Far r aakope I ndone s i a Edi s i

  I I f U3P XVI I da n Da r ma kope I nt e r na s i ona l i e me ne ka nka n ba hwa ba ha n pe nga we t ha r us l a h di t a mba hka n pa da s e di a a n- s e di a a n- yong nya t a - nya t a di pe r guna ka n be r ul a ng kal i a t a u da l a m - wa da h t a ka r a n ber ganda.

  Fa kt or - f a kt or ya n^ me mpe nga r uhi a kt i vi t a s ba ha npe n^a we t :

  (

  6 ,

  11 ).

  Akt i vi t a s a t a u ke gi a t a n ba ha n pe nga we t da l a m s edi a a n f a r ma s i s a nga t di pe nga r uhi ol e h f a kt oi ^f a kt or s e ba ga i - be r i kut s

  20 Kons e nt r a e i t de nga n me ni ngka t nya kons e nt r a s i me - ni ngka t pul a ke r j c / da ya a nt i mi kr oba nye .

  

2m t e mpe r a t ur : pe nga r uh t e mpe r a t ur i ni me r upa ka n s ue

  t u ha l ya ng kompl e ks , wa l a upun - j el as de nga n ke na i k a n s uhu me ni ngka t pul a da ya a nt i mi kr oba nye , ka r e na ke c e pa t a n r e a ks i nya di pe r be s a r .

  3

  . Pe r a tj at ke a s a ma n : s ua s a na ya ng s a nga t as s ny' bas a * s e c a r a e f f e kt i p da pa t me mba t a s i pe r t umbuha n mi kr o- or ga ni s me * Pa da de r a j a t ke a s a ma n ya ng ber be da , be r be da pul a da ya ant i mi kr oba s ua t u zat .

  4 * X' el ar ut s a da nya c o- s ol ve nt me mpe nga r uhi da ya ant i

  mi kr oba s ua t u zat , ba i k s e c a r a l a ngs ung ma upun t ak l a a gs ung.

  5 * El e kt r ol l t s ke a da a n i oni k me mpe nga r uhi per t umbuh*- a n mi kr o- or ga ni s me da n da ya ke r j a z a t pe nga we t .

  Sur f a kt a n i a da nya z a t - z a t ya ng da pa t me nur unka n - t e ga nga n pe r muka a n a ka n me na mba h a t a u me ngur a ngi - da ya ke r j a dar i zat ant i mi kr oba*

  7* Ada nya ' zat - zat l a i n j da pa t me ngur a ngi da ya ke r j a pe nga we t mi s a l nya ka r e na a da nya pe r i s t i wa ads or ps i , i nt e r s ks i ki mi a da n s ebagai nya. Ur a i a n t e nt a ng pe nga we t ya ng di pa ka i pa da pe r c oba a n i ni t

  1. Es t e r - e s t e r a s a m p- hi dr oks i - be ns oa t ( 6, 7, 11, 14, 24) s Me t i l - pa r a be n : Rumus mol e kul $ CgHgO^* a i r pa na s ( 1*400) , a s e t on ( 1: 3) , kl o- r of or m ( 1: 4) gl i s er i n( 1: 140) , et er ( 1: $.

  1 : 20 0 0 ), al kohol ( 1 : 3 , 5 ) ,

  2 $ ya ng

  da l a m a i r (

  Ke l a r ut a n

  Rumus ba ngun Pe me r i a n

  Pe ngguna a n Pr opi l - pa r a be n t Humus mol e kul

  x pe nga we t ya ng t e r ut a ma e f f e kt i p t e r ha da p j amur .

  ba nya k di gun a ka n unt uk s i r up- s i r up, emul e, s al ep, s us pe ns i - s us pe ns i *

  ( 1: 25) , pr opi l e n- gl i kol ( 1: 5) * Ka da r pe ma ka i a n: 0, 05 - 0, 50 Pa da pe r e oba a n i ni di ­ pa ka i l a r ut a n me t i l pa r a be n ,

  21 Humus ba ngun : HO

  1 : 3 ), e t e r ( 1 : 10 ), kl or of or m

  a s e t on (

  1 : 2 0 ), a l kohol ( 1 : 10\

  Ke l a r ut a n : s e r buk kr i s t a l ya ng ha l us , put i h, ha m pi r t ak ber bau, r a s a nya a ga k me mba ^ a n s da l a m a i r ( 1: 400) , a i r pa na s ( 1: 50) , ai r me ndi di h (

  < 0 — OH.

  Pe me r i a n

• c 10tI12° 3*
• HO •— ^ ^
• 0 ^ 5 s e r buk kr i s t a l put i h a t a u kr i s t a l t a k be r wa r na , ha mpi r t ak be r ba u da n t a k - ber as a.

  22

• Ka da r pe ma ka i a n: 0 ,0 2 ,

  12 $ ; pa d© pe r e oba a n i ni di -

• pa ka i l a r ut a n pr opi l pa r a be n

  03 # -

  ya ng ba nya k dl guna ka n unt uk l ot i on, kr e a m, oba t mat a, be r s a ma me t i l pa r a - ben. Pe ngguna a n : pe nga we t ya ng ef f ekt i p, t e r ut a ma t er - ha da p j amur . Me t i l - pa r a be n l ebi b. e f f ekt i p t er hadap gol onga n l umut