STUDI HUBUNGAN ANTARA NILAI LOGARITMA KOEFISIEN PARTISI DENGAN NILAI RM DARI BEBERAPA TURUNAN PENISILIN DALAM SISTEM OKTANOL-DAPAR FOSFAT pH 7,4 Repository - UNAIR REPOSITORY

  M l i

i

  I

  • *** S K R I P S I r ®Krv..-;

  /<K NOOA- !

  ^ 76 9 / ,

  /jf

  F E N N Y S O E D A R M A D J I

  

STUDI HUBUNGAN ANTARA NILAI LOGARITMA

KOEFISIEN PARTISI DENGAN NILAI RM OARI

BEBERAPA TURUNAN PENISILIN DALAM

7,4

SISTEM OKTANOL-DAPAR FOSFAT pH

  

FAKULTAS FARMASI UNI VERSI TAS AI RLANOQA

S U R A B A Y A

1 9 9 5 STUDI HUBUNGAN ANTARA NI LAI LOGARI TMA KOEFI SI EN PARTI SI DENGAN NI LAI RH DARI BEBERAPA TURUNAN PENI SI LI N DALAM SI STEM ORTANOI . - DAPAR FOSFAT pH 7 , 4

  S K R I P S I DI BI J AT UNTUK MF. MENUHI SYARAT MENCAPAI GELAR SARJ ANA- SAI NS PADA FAKULTAS FARMASI

  UNI VERSI TAS AI RLANGGA 1995 o

  1 e h :

  FENNY SOKDARMADJ r 0 5 9 0 1 1 1 7 4 . d i s e t u j u i o l . eh :

  DR. ^ AMBANG S OEKARDJ O, SU Pe mb i mb i n g Ut ama.

  c 5 W

  Dr s . BAMBANG TRI J ? URWA_NTO, Dr s _ ROBBY SONDAKH, MS

  Pe mb i mb i n g Se r t a Pe mb i mb i n g Se r t a

  PRAKATA

  Fu j i s y u k u r k e p a d a Tu h a n Ya n g Ma h a Es a , y a n g t e l a h me l i mp a h k a n ka i ; uni a - Nya s e h i n g g a p e n u l i s d a p a t me n y e l e s a i - ka n s k r i p s i i ni g u n a me me n u h i s a l a h s a t u s y a r a t d a l a m me n c a p a i g e l a r s a r j a n a s a i n s p a d a Fa k u l t a s Fa r ma s i

  Un i v e r s i t a s Ai r l a n g g a .

  De n g a n r a s a h o r ma t , p a d a k e s e mp a t a n i ni p e n u l i s me n y a mp a i k a n r a s a t e r i ma k a s i h y a n g t a k t e r h i n g g a k e p a d a : a. Ba p a k DR. Ba mb a n g So e k a r d j o , SU s e l a k u p e mb i mb i n g u t a ma d a n Ba p a k Dr s . Ro b b y So n d a k h , MS s e r t a Ba p a k Dr s .

  Ba mb a n g Tr i Pu r wa n t o , MS s e l a k u p e mb i mb i n g s e r t a y a n g s e l a l u b e r s e d i a me mb e r i k a n b i mb i n g a n , s a r a n d a n n a s i h a t y a n g s a n g a t b e r g u n a d a l a m p e n y u s u n a n s k r i p s i i ni .

  b. Ba p a k Ke p a l a La b o r a t o r i u m Ki mi a Me d i s i n a l Fa k u l t a s Fa r ma s i Un i v e r s i t a s Ai r l a n g g a y a n g t e l a h me mb e r i k a n k e s e mp a t a n s e l u a s - l u a s n y a k e p a d a p e n u l i s d a l a m me n g - g u n a k a n f a s i l i t a s l a b o r a t o r i u m.

  c. Ba p a k Dr s . Ha r j a n a , MSc . , Ba p a k Dr s . So e d a r t o , I b u Dr a .

  Mo e t o b i n g a t o e n H. S. , da n I bu Dr a . So e ma r t i n a S. , s e l a k u d o s e n p e n g u j i y a n g t e l a h me mb e r i k a n k r i t i k d a n s a r a n d e mi k e s e mp u r n a a n s k r i p s i i ni .

  d. Se g e n a p s t a f p e n g a j a r y a n g d e n g a n r e l a h a t i me mb a n t u p e n y u s u n a n s k r i p s i i ni .

  e. P T . Be r n o f a r m La b o r a t o r i e s Si d o a r j o ; P T . Me i j i I n d o n e s i a Ph a r ma c e u t i c a l I n d u s t r i e s Ba n g i l , Pa s u r u a n ;

  P T . Smi t h Kl i n e Be e c h a m Ph a r ma c e u t i c a l s J a k a r t a ; d a n Pe r u m I n d o f a r ma Ci b i t u n g , Be k a s i y a n g t e l a h me mb e r i k a n b a h a n p e n e l i t i a n b e s e r t a s e r t i f i k a t a n a l i s i s n y a u n t u k p e n e l i t i a n i ni . f . Pa p a d a n ma ma t e r c i n t a y a n g t e l a h me mb e r i k a n d o r o n g a n s e ma n g a t d a n d o a r e s t u s e l a ma p e n d i d i k a n h i n g g a s e l e s a i n y a s k r i p s i i ni , j u g a s a u d a r a - s a u d a r a s a ya .

  g. Se mu a p i h a k y a n g t e l a h me mb a n t u b a i k s e c a r a l a n g s u n g ma u p u n t i d a k l a n g s u n g d a l a m p e n y u s u n a n s k r i p s i i ni .

  Ak h i r n y a s k r i p s i y a n g s e d e r h a n a i ni p e n u l i s p e r s e mb a h k a n k e p a d a a l ma ma t e r Fa k u l t a s Fa r ma s i Un i v e r s i t a s Ai r l a n g g a d e n g a n h a r a p a n d a p a t b e r ma n f a a t .

  Su r a b a y a , J a n u a r i 1995 Pe n y u s u n i i i

  DAFTAR ISI

  1. Hu b u n g a n An t a r a Li p o f i l i t a s d e n g a n Ak t i v i t a s Bi o l o g i s . j . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  19 4. 2. Ti n j a u a n t e n t a n g a mp i s i l i n t r i h i d r a t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  17 4. 1. Ti n j a u a n t e n t a n g a mo k s i s i l i n t r i h i d r a t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  15 4. Ti n j a u a n Te n t a n g Pe n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . .

  3. Ti n j a u a n Te n t a n g Kr o ma t o g r a f i La p i s Ti p i s Fa s e Ba l i k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  10

  8 2. Ti n j a u a n Te n t a n g Ko e f i s i e n Pa r t i s i . . . . .

  7 BAB I I : TI NJ AUAH PUSTAKA

   DAFTAR I SI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . i v

  6 5. Ma n f a a t Pe n e l i t i a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  6 4. Hi p o t e s i s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  6 3. Tu j u a n Pe n e l i t i a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  1 2. Pe r ma s a l a h a n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  BAB I : PENDAHULUAH 1. La t a r Be l a k a n g Pe r ma s a l a h a n . . . . . . . . . . . . . .

  

  DAFTAR TABEL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . v i i i DAFTAR GAMBAR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . x DAFTAR LAMPI RAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . xi i

  20 4. 3. Ti n j a u a n t e n t a n g k l o k s a s i l i n Ha l . i v n a t r i u m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  22 4. 4. Ti n j a u a n t e n t a n g f l u k l o k s a s i l i n n a t r i u m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  24 4. 5. Ti n j a u a n t e n t a n g c i i kl oks a s i l i n n a t r i u m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  25 B A B I I I : ME T O D E P E N E L I T I A N 1. Ba' nan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  27 2. Al a t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  28

  3. Me t o d e Pe n e l i t i a n 3. 1. An a l i s i s k u a l i t a t i f t e r h a d a p b a h a n p e n e l i t i a n

  3. 1. 1. Pe me r i k s a a n o r g a n o l e p t i s . . . . . . .

  28 3 . 1. 2. An a l i s i s r e a k s i wa r n a . . . . . . . . . .

  2R 3 . 1. 3. Pe n e n t u a n t i t i k l e bur . . . . . . . . . .

  29 3. 2. Pe n e n t u a n n i l a i l og P d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7 , 4

  3. 2. 1. Pe mb u a t a n l a r u t a n d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  29 3. 2 . 2 . Pe mb u a t a n l a r u t a n d a p a r f o s f a t pH 7, 4. j e n u h n - o k t a n o l . . . . . . . . .

  30 3. 2. 3. Pe mb u a t a n l a r u t a n b a k u t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  30 3. 2. 4. Pe n e n t u a n p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  31 3 . 2. 5. Pe mb u a t a n k u r v a b a k u t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1 v

  3 . 2. 6. Pe n e n t u a n l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . .

  31 3. 3. Pe n e n t u a n n i l a i

  3. 3 . 1 . Pe mb u a t a n l a r u t a n i mp r e g n a s i a t a u p e l a p i s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  32 3 . 3 . 2 . I mp r e g n a s i l e mp e n g k r o ma t o g r a f i

  32 3. 3. 3. Pe n e n t u a n n i l a i t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  33 3. 4. An a l i s i s d a t a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  33 B A B

  I V : H A S I L P E H E L I T I A N

  1. Uj i Ku a l i t a t i f Tu r u n a n Pe n i s i l i n 1. 1. Uj i o r g a n o l e p t i s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . f

  37 1. 2. Re a k s i wa r n a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 8 1. 3. Pe n e n t u a n t i t i k l e b u r t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  38

  2. Pe n e n t u a n Ni l a i Lo g a r i t ma Ko e f i s i e n Pa r t i s i Tu r u n a n Pe n i s i l i n

  2. 1. Pe n e n t u a n p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  39 2. 2. Pe mb u a t a n k u r v a b a k u

  2. 2. 1. Ku r v a b a k u l a r u t a n a mo k s i s i l i n d a l a m l a r u t a n d a p a r f o s f a t pH 7 . 4 j e n u h n - o k t a n o l . . . . . . . . . . . .

  45 2 . 2 . 2 . Ku r v a b a k u l a r u t a n a mp i s i l i n d a l a m l a r u t a n d a p a r f o s f a t pH 7 . 4 j e n u h n - o k t a n o l . . . . . . . . . . . .

  47 vi

  

DAF TAR TABEL

  TABEL Ha l .

  1. Ha s i l u j i o r g a n o l e p t i s d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  37

  2. Ha s i l uj i r e a k s i wa r n a d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  38

  3. Ha s i l p e n e n t u a n t i t i k l e bur d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  38

  4. Pa n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m t u r u n a n p e n i s i l i n d a ­ l a m l a r u t a n d a p a r f o s f a t pH 7, 4* j e n u h n - o k t a n o l . 3 9

  5. Ni l a i s e r a p a n l a r u t a n b a k u a mo k s i s i l i n d a l a m d a ­ p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 272 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 5

  6

  . Ni l a i s e r a p a n l a r u t a n b a k u a mp i s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o m­ b a n g ma k s i mu m 256 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 7

  7. Ni l a i s e r a p a n l a r u t a n b a k u k l o k s a s i l i n d a l a m d a ­ p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g

  4 9 g e l o mb a n g ma k s i mu m 2 7 2 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  8

  . Ni l a i s e r a p a n l a r u t a n b a k u f l u k l o k s a s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g ’ g e l o mb a n g ma k s i mu m 273 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  51

  9. Ni l a i s e r a p a n l a r u t a n b a k u d i k l o k s a s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 274 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 3

  10. Ni l a i l og P d a r i a mo k s i s i l i n d a l a m s i s t e m n - o k t a - v i i i

  • d a p a r f o s f a t pH 7. 4 p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k - s i mu m 2 5 6 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  60

  20. Ni l a i l og P d a n n i l a i RM d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  6 8

  19. Ni l a i R^ d i k l o k s a s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n me - t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  18. Ni l a i R^ f l u k l o k s a s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n me ­ t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 6

  64

  17. Ni l a i Rfl k l o k s a s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n me t a ­ n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  62

  16. Ni l a i a mp i s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n me t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  15. Ni l a i R^ a mo k s i s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n me t a ­ n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 272 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 5

  59

  14. Ni l a i l og P d a r i d i k l o k s a s i l i n d a l a m s i s t e m n - o k - t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 274 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  58

  13. Ni l a i l og P d a r i f l u k l o k s a s i l i n d a l a m s i s t e m n - o k ­ t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 273 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  57

  12. Ni l a i l og P d a r i k l o k s a s i l i n d a l a m s i s t e m n - o k t a - n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 2 7 2 nm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  56

  11. Ni l a i l og P d a r i a mp i s i l i n d a l a m s i s t e m n - o k t a n o l

  70 i x

DAF TAR GAMBAR 1. St r u k t u r u mu m t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  41 S. Hu b u n g a n a n t a r a s e r a p a n l a r u t a n b a k u k l o k s a s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l d a r i d u a k a d a r t e r h a d a p p a n j a n g g e l o mb a n g . . . . . . . . . . . . . .

  . Xu r v a b a k u l a r u t a n a mo k s i s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t p H 7 , 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g GAMBAR Ha l . x

  4 4 1 2

  11. Hu b u n g a n a n t a r a s e r a p a n l a r u t a n b a k u d i k l o k s a s i ­ l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l d a r i d u a k a d a r t e r h a d a p p a n j a n g g e l o mb a n g . . . . . . .

  43

  10. Hu b u n g a n a n t a r a s e r a p a n l a r u t a n b a k u f l u k l o k s a s i ­ l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l d a ­ r i d u a k a d a r t e r h a d a p p a n j a n g g e l o mb a n g . . . . . . . . . .

  42

  18 2. St r u k t u r k i mi a a mo k s i s i l i n t r i h i d r a t . . . . . . . . . . . . . .

  19 3. St r u k t u r k i mi a a mp i s i l i n t r i h i d r a t . . . . . . . . . . . . . . . .

  8 . Hu b u n g a n a n t a r a s e r a p a n l a r u t a n b a k u a mp i s i l i n

  40

  7. Hu b u n g a n a n t a r a s e r a p a n l a r u t a n b a k u a mo k s i s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l d a r i d u a k a d a r t e r h a d a p p a n j a n g g e l o mb a n g . . . . . . . . . . . . . .

  25

  24

6 . St r u k t u r k i mi a d i k l o k s a s i l i n n a t r i u m . . . . . . . . . . . . . .

  22 5. St r u k t u r k i mi a f l u k l o k s a s i l i n n a t r i u m . . . . . . . . . . . .

  21 4. St r u k t u r k i mi a k l o k s a s i l i n n a t r i u m . . . . . . . . . . . . . . . .

  d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 j e n u h n - o k t a n o l d a r i d u a k a d a r t e r h a d a p p a n j a n g g e l o mb a n g . . . . . . . . . . . . . . ma k s i mu m 2 72 nm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  46

  13. Ku r v a b a k u l a r u t a n a mp i s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t p H 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 25 6 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  48

  14. Ku r v a b a k u l a r u t a n k l o k s a s i l i n d a l a m d a p a r f o s ­ f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 272 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  50

  15. Ku r v a b a k u l a r u t a n f l u k l o k s a s i l i n d a l a m d a p a r f o s f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o m­ b a n g ma k s i mu m 273 n m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  52

  16. Ku r v a b a k u l a r u t a n d i k l o k s a s i l i n d a l a m d a p a r f o s ­ f a t pH 7, 4 j e n u h n - o k t a n o l p a d a p a n j a n g g e l o mb a n g ma k s i mu m 274 nm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  54

  17. Ku r v a b a k u l a r u t a n a mo k s i s i l i n d a l a m p e l a r u t c a m­ p u r a n o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . .

  61

  18. Ku r v a b a k u l a r u t a n a mp i s i l i n d a l a m p e l a r u t c a m­ p u r a n o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . .

  63

  19. Ku r v a b a k u l a r u t a n k l o k s a s i l i n d a l a m p e l a r u t c a m­ p u r a n o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . . . . .

  65

  20. Ku r v a b a k u l a r u t a n f l u k l o k s a s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 . . . . . . . . . . . . . .

  67

  21. Ku r v a b a k u l a r u t a n d i k l o k s a s i l i n d a l a m p e l a r u t c a mp u r a n o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 . . . . . . . . . . . . . .

  69

  22. Ku r v a h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d e n g a n n i ­ l a i R m d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n . . . . . . . . . . . f

  72 xi DAF TAR LAMPI RAN

  LAMPI RAN Ha l .

  I . Pe r h i t u n g a n u j i r e g r e s i a n t a r a l o g a r i t ma k o e f i ­ s i e n p a r t i s i d e n g a n n i l a i d a r i a mo k s i s i s i - l i n, a mp i s i l i n , k l o k s a s i l i n ,

  1 f l u k l o k s a s i l i n ,

  d a n d i k l o k s a s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 6

  I I . Uj i a n o v a u n t u k p e r s a ma a n g a r i s r e g r e s i Y = 0 , 4 0 8 1 X - 0 , 0 5 2 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  87 I I I . Pe r h i t u n g a n p e r k i x a a a n k e s a l a h a n s t a n d a r v a r i a ­ b e l Y t e r h a d a p v a r i a b e l X p a d a Y = 0 , 4 0 8 1 X - 0 , 0 5 2 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  89 I V. Ta b e l h a r g a k o e f i s i e n k o r e l a s i p a d a d e r a j a t k e p e r c a y a a n 5% da n 1% . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  90 V. Ta b e l d i s t r i b u s i F p a d a d e r a j a t k e p e r c a y a a n 5%.

  91 VI . Se r t i f i k a t a n a l i s i s a mo k s i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . .

  92 VI I . Se r t i f i k a t a n a l i s i s a mp i s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

  93 VI I I . Se r t i f i k a t a n a l i s i s k l o k s a s i l i n . . . . . . . . . . . . . . . . .

  94. I X. Se r t i f i k a t a n a l i s i s f l u k l o k s a s i l i n . . . . . . . . . . . . . .

  95 X. Se r t i f i k a t a n a l i s i s d i k l o k s a s i l i n . . . . . . . . . . . . . .

  96 x i i Ak t i v i t a s b i o l o g i s s e n y a wa o ba t d i t e n t u k a n a n t a r a l a i n o l e h s t r u k t u r k i mi a n y a . Ke l a r u t a n r e l a t i f o ba t d a l a m l e ma k / a i r ( k o e f i s i e n p a r t i s i ) me r u p a k a n s i f a t k i mi a f i s i k a y a n g d i p e n g a r u h i o l e h s t r u k t u r k i mi a s e n y a wa oba t y a n g me me g a n g p e r a n a n p e n t i n g d a l a m h u b u n g a n n y a d e n g a n l a j u p e r j a l a n a n oba t me l e wa t i b e r b a g a i me mb r a n b i o l o g i s .

  Te l a h d i l a k u k a n p e n e n t u a n p a r a me t e r l i p o f i l i k y a i t u n i l a i l og P d a n n i l a i R^j s e r t a p e n e n t u a n h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d e n g a n n i l a i R^ d a r i l i ma ma c a m s e n y a wa t u r u n a n p e n i s i l i n y a n g me mp u n y a i a k t i v i t a s a n t i mi k r o b a y a i t u a mo k s i s i l i n , a mp i s i l i n , k l o k s a s i l i n , f l u k l o k s a s i l i n , d a n d i k l o k s a s i l i n .

  Ni l a i l og P d a l a m s i s t e m n - o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 d i p e r o l e h d e n g a n me mb a g i k a d a r s e n y a wa d a l a m f a s e n- o k t a n o l d e n g a n k a d a r s e n y a wa d a l a m f a s e d a p a r f o s f a t pH 7, 4. Ka d a r s e n y a wa d a l a m f a s e n - o k t a n o l d i d a p a t d e n g a n me n g h i t u n g s e l i s i h a n t a r a k a d a r s e n y a wa mu l a - mu l a d e n g a n k a d a r s e n y a wa d a l a m f a s e d a p a r f o s f a t pH 7, 4. Se d a n g k a n k a d a r s e n y a wa mu l a - mu l a d a n k a d a r s e n y a wa d a l a m f a s e d a p a r f o s f a t pH 7, 4 d i d a p a t k a n d a r i p e n g u k u r a n d e n g a n s p e k t r o f o t o me t e r .

  Ni l a i R m d i p e r o l e h d e n g a n me n g g u n a k a n me t o d e k r o ma t o g r a f i l a pi s t i p i s f a s e b a l i k d e n g a n me n g g u n a k a n f a s e d i a m n - o k t a n o l y a n g d i i mp r e g n a s i k a n p a d a l e mp e n g k r o ma t o g r a f i d a n f a s e g e r a k d a p a r f o s f a t pH 7 , 4 - me t a n o l .

  Hu b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d a n n i l a i R^ d i h i t u n g d e n g a n me t o d e s t a t i s t i k a y a i t u d e n g a n me n e n t u k a n n i l a i k o e f i s i e n k o r e l a s i ( r ) d a n p e r s a ma a n g a r i s r e g r e s i y a n g d i d a p a t d i e v a l u a s i d e n g a n me n g g u n a k a n uj i a n o v a d e n g a n d e r a j a t k e p e r c a y a a n 9 5% ( a =0, 05) .

  Da r i h a s i l p e n e l i t i a n d i p e r o l e h a d a n y a h u b u n g a n l i n i e r a n t a r a n i l a i l og P d e n g a n n i l a i d a r i s e n y a wa o b a t t u r u n a n p e n i s i l i n , di s a mp i n g i t u d i p e r o l e h g a r i s r e g r e s i : RM = 0 , 4 8 0 1 l og P - 0, 0523.

  ( n = 5 , r = 0 , 9 9 5 9 , s = 0 , 0 1 4 1 , F = 3 9 6 , 5 ) xi v

  1 . L a t a r B e l a k a n g P e r m a s a l a h a n

  Ak t i v i t a s b i o l o g i s s e n y a wa o b a t d a p a t d i n y a t a k a n s e c a r a k u a n t i t a t i f d e n g a n s u a t u p a r a me t e r k i mi a f i s i ka , y a n g d a p a t d i l a k u k a n k a r e n a a d a n y a # p e r b e d a a n s i f a t k i mi a f i s i k a y a n g d i a k i b a t k a n o l e h a d a n y a p e r b p d a a n s t r u k t u r mol e k u l . St r u k t u r mo l e k u l me n e n t u k a n s i f a t

  1 k i mi a da n j u g a a k t i v i t a s b i o l o g i s ( ).

  Pa d a t a h u n 1960 Co r wi n Ha n s c h ( 2, 3) da n k a wa n - k a wa n me me l o p o r i p e n d e k a t a n h u b u n g a n s t r u k t u r da n a k t i v i t a s b i o l o g i s oba t s e c a r a k u a n t i t a t i f me l a l u i p a r a me t e r - p a r a me t e r s i f a t k i mi a f i s i ka . Pa r a me t e r - p a r a me t e r t e r s e b u t a d a l a h ( 2, 4) :

  a. Pa r a me t e r l i p o f i l i k a n t a r a l a i n : l o g a r i t ma k o e f i ­ s i e n p a r t i s i ( l o g P ), t e t a p a n n d a r i Ha n s c h, t e t a p a n f d a r i Re k k e r da n p a r a me t e r k r o ma t o g r a f i ( R^ ).

  b. Pa r a me t e r e l e k t r o n i k a n t a r a l a i n : t e t a p a n d i s o s i a s i ( pKa ) , t e t a p a n d a r i Ha mme t t e t a p a n d a r i Ta f t , t e t a p a n i d a r i Ch s r t o n da n t e t a p a n F d a n R d a r i

  Swa i n d a n Lu p t o n . (

  c. Pa r a me t e r s t e r i k a n t a r a l a i n : t e t a p a n Es d a r i Ta f t , p a r a k h o r [ P ] , t e t a p a n s t e r i k d a r i Ch a r t o n ( U) , b e r a t mo l e k u l ( MW) , r e f r a k s i mo l a r ( MR) , t e t a p a n s t e r i k d a r i Ha n c o c k ( Es c ) d a n t e t a p a n di mer t s i v a n d e r Wa a l s

  1

  • *
    • I

        I r: : -. ->? -

        2

        ‘ Cf l i l w. ■ * >i CKI A'

        s u r a a * y a __ ( r a v) d a r i Ku t t e r d a n Ha ns c h.

        Ab s o r p s i s u a t u o ba t d a r i s a l u r a n c e r n a d a n p e n e mb u s a n ke me mb r a n d a p a t b e r s i f a t a k t i f d a n pa s i f . Pe r j a l a n a n o b a t me n e mb u s b e r b a g a i me mb r a n b i o l o g i s s a n g a t d i p e n g a r u h i o l e h s i f a t k i mi a f i s i k a o b a t i t u s e n d i r i y a i t u k e l a r u t a n o b a t d a l a m l e ma k / a i r ( k o e f i s i e n p a r t i s i ) ( 3 , 5 ,

        6 , 7) .

        Fa k t o r l a i n y a n g me mp e n g a r u h i p e n e mb u s a n oba t me l a l u i me mb r a n b i o l o g i s a d a l a h pH l a r ut a n, t e t a p a n d i s o s i a s i ( pKa ) , i k a t a n oba t d e n g a n p r o t e i n , k e c e p a t a n a l i r a n d a r a h d a n me k a n i s me t r a n s p o r t a s i ( 8, 9) .

        Ko e f i s i e n p a r t i s i a d a l a h p e r b a n d i n g a n k o n s e n t r a s i s u a t u s e n y a wa d a l a m f a s e l e ma k d a n d a l a m f a s e a i r . Ko e f i s i e n p a r t i s i me r u p a k a n s a l a h s a t u p a r a me t e r f i s i k o k i mi a u n t u k me mp e l a j a r i h u b u n g a n s t r u k t u r d a n a k t i v i t a s d a l a m s i s t e m b i o k i mi a y a n g p a l i n g s e r i n g d i g u n a k a n .

        Ma k i n b e s a r n i l a i l og P s u a t u s e n y a wa b e r a r t i k o n s e n t r a s i s e n y a wa d a l a m f a s e l e ma k s e ma k i n b e s a r ( l i p o f i l i t a s n y a t i n g g i ) d a n s e b a l i k n y a . Me t o d a b a k u p e n g u k u r a n n i l a i l og P a d a l a h me t o d e p e n g g o j o k a n , d e n g a n me n g g u n a k a n s i s t e m d u a p e l a r u t y a n g t i d a k s a l i n g c a mp u r . Ke l e ma h a n me t o d e i ni a n t a r a l a i n: p e k a t e r h a d a p a d a n y a c e ma r a n d a l a m s e n y a wa y a n g d i s e l i d i k i ; b e r b a g a i s e n y a wa y a n g s u k a r l a r ut d a l a m a i r a t a u s a n g a t mu d a h l a r u t d a l a m a i r , mu d a h me n g u a p , d a n me n g a l a mi a s o s i a s i a t a u d i s o s i a s i s u l i t d i l a k s a n a k a n ; j a r a k l og P y a n g

        3 d a p a t d i l a k u k a n - 2 h i n g g a 4 d a n r e p r o d u s i b i l i t a s n y a b i a s a n y a r e n d a h ( 1 0 , 1 1 , 1 2 ).

        Ko e f i s i e n p a r t i s i me r u p a k a n p e t u n j u k y a n g b e r g u n a u n t u k me n g e t a h u i k e ma mp u a n a b s o r b s i t e r h a d a p s u a t u oba t d a l a m t ubuh. Pa d a p e n e n t u a n n i l a i l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i ( l o g P) d i g u n a k a n p e l a r u t o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4 d i ma n a pH 7, 4 me r u p a k a n p e n d e k a t a n pH c a i r a n t u b u h / p l a s ma d a r a h ( 8 , 1 0 , 1 3 ) . Se l a n j u t n y a , l og P y a n g d i ma k s u d k a n d a l a m n a s k a h i ni a d a l a h l og P d a l a m s i s t e m n - o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        Bo y c e d a n Mi l b o r r o w ( 14, 15) . me n g g u n a k a n me t o d e k r o ma t o g r a f i l a pi s t i p i s f a s e b a l i k s e b a g a i p a r a me t e r s i f a t l i p o f i l i t a s u n t u k me n e l i t i p e r u b a h a n s t r u k t u r d a r i o b a t d e n g a n a k t i v i t a s b i o l o g i s n y a . Pa r a me t e r l i p o f i l i k d e n g a n me t o d e k r o ma t o g r a f i l a pi s t i p i s f a s e b a l i k d i n y a t a k a n d e n g a n . Ni l a i

        R j - j y a n g t i n g g i me n u n j u k k a n l i p o f i l i t a s y a n g t i n g g i s e b a l i k n y a n i l a i R^ y a n g r e n d a h me n u n j u k k a n l i p o f i l i t a s y a n g r e n d a h .

        Pa d a p e n e n t u a n n i l a i R^ d e n g a n me t o d e k r o ma t o g r a f i l a pi s t i p i s f a s e b a l i k d i g u n a k a n f a s e d i a m y a n g b e r s i f a t n on p o l a r d a n f a s e g e r a k y a n g b e r s i f a t pol a r . Pe n g g u n a a n f a s e d i a m y a n g l i p o f i l d i ma k s u d k a n u n t u k p e n d e k a t a n s i s t e m me mb r a n t ubuh, s e d a n g k a n f a s e g e r a k y a n g b e r s i f a t h i d r o f i l u n t u k p e n d e k a t a n d a r i s i s t e m c a i r a n t u b u h ( 7, 14) .

        Pe n e n t u a n n i l a i l i p o f i l i t a s d e n g a n me n g g u n a k a n Rfl

        4 y a n g d i k a i t k a n d e n g a n a k t i v i t a s b i o l o g i s t e l a h d i l a k u k a n o l e h Bi a g i da n k a wa n - k a wa n t e r h a d a p t u r u n a n e s t e r s t e r o i d a p a d a t a h u n 1971 ( 16, 17) .

        Ke u n t u n g a n me t o d e k r o ma t o g r a f i l a pi s t i p i s f a s e b a l i k a d a l a h d a p a t d i l a k u k a n s e c a r a c e p a t d a n mur a h, d e t e k s i l e t a k b e r c a k k r o ma t o g r a m s e d e r h a n a , t i d a k me me r l u k a n me t o d e p e mu r n i a n , d a p a t d i l a k u k a n s e c a r a s i mu l t a n u n t u k b e b e r a p a s a mp e l da n d a p a t d i l a k u k a n s e t i a p l a b o r a t o r i u m k a r e n a h a n y a me n g g u n a k a n p e r a l a t a n

        1 2 y a n g s e d e r h a n a ( ).

        Di b a n d i n g k a n d e n g a n c a r a p e n e n t u a n n i l a i l og P y a n g s u d a h u mu m d i g u n a k a n u n t u k p e n g u k u r a n l i p o f i l i t a s , ma k a c a r a p e n e n t u a n R^ j a u h l e b i h mu d a h d a n l e b i h

        1

        c e pa t , t e r u t a ma u n t u k s e n y a wa y a n g l i p o f i i t a s n y a s a n g a t t i n g g i a t a u s a n g a t r e nda h. De n g a n me n c a r i h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d a n n i l a i R^j , ma k a n i l a i l og P d a r i s u a t u s e n y a wa d a p a t d i t e n t u k a n h a n y a d e n g a n me n e n t u k a n n i l a i R^ . Bi l a n i l a i R^ s u a t u s e n y a wa d i k e t a h u i d a p a t d i t e n t u k a n b e r a p a n i l a i l og P da r i s e n y a wa t e r s e b u t ( 17) .

        Bi l a a d a h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d e n g a n n i l a i R^ . ma k a h u b u n g a n n y a b e r s i f a t l i ni e r , t i d a k a ka n t e r j a d i h u b u n g a n y a n g b e r s i f a t p a r a b o l i k . Ni l a i R^ d i h u b u n g k a n d e n g a n n i l a i l og P me l a l u i p e r s a ma a n s e b a g a i b e r i k u t : l og P = l og R + Rft

        I

        5 K a d a l a h s u a t u t e t a p a n y a n g t e r g a n t u n g p a d a s i s t e m l a p i s t i p i s ( 12, 14) .

        Hu b u n g a n i ni d a p a t t e r j a d i p a d a s i s t e m y a n g me mp u n y a i k o n d i s i y a n g mi r i p t e r u t a ma d a r i p r o s e s y a n g t e r j a di , y a i t u p r o s e s p a r t i s i , j u g a s a n g a t d i p e n g a r u h i o l e h pH d a n p Ka d a r i s e n y a wa .

        Pa d a p e n e l i t i a n i ni d i p i l i h s e n y a wa a n t i b i o t i k a k a r e n a a n t i b i o t i k a me r u p a k a n o ba t y a n g t e r b a n y a k d i g u n a k a n u n t u k me n g a t a s i i nf e ks i , d i ma n a i n f e k s i me r u p a k a n ma s a l a h y a n g t e r b a n y a k d i h a d a p i o l e h d u n i a k e s e h a t a n d i n e g a r a - n e g a r a s e d a n g b e r k e mb a n g . J u ml a h k o r b a n y a n g me n i n g g a l k a r e n a p e n y a k i t - p e n y a k i t i n f e k s i ma s i h me n d u d u k i p e r i n g k a t t e r t i n g g i ( 18) .

        Me n u r u t Wa k s ma n , a n t i b i o t i k a d a l a h s e n y a wa y a n g d i h a s i l k a n o l e h mi k r o o r g a n i s me y a n g me mp u n y a i k e ma mp u a n me n g h a mb a t p e r t u mb u h a n da n b a h k a n me n g h a n c u r k a n mi k r o o r g a n i s me l a i n ( 3) . Di p i l i h t u r u n a n p e n i s i l i n

        I k a r e n a s e j a u h i ni p e n i s i l i n me r u p a k a n a n t i b i o t i k a y a n g p a l i n g l ua s p e n g g u n a a n n y a u n t u k me n g a t a s i b e r b a g a i p e n y a k i t i n f e k s i ( 19) .

        Tu r u n a n - t u r u n a n d a r i p e n i s i l i n d i d a p a t k a n d e n g a n mo d i f i k a s i k i mi a s t r u k t u r p e n i s i l i n . Ad a n y a p e r b e d a a n s t r u k t u r d a r i t u r u n a n p e n i s i l i n a ka n me n y e b a b k a n p e r b e d a a n s i f a t k i mi a f i s i k a o b a t y a n g a k a n b e r p e n g a r u h t e r h a d a p a k t i v i t a s b i o l o g i s o b a t ( 3 , 1 9 , 2 0 , 2 1 ) . •

        6

        2 . P e r m a s a l a h a n

        Da r i u r a i a n di a t a s , p e r ma s a l a h a n y a n g t i mb u l a d a l a h : a. Be r a p a k a h n i l a i l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i ( l o g P) d a n n i l a i R^ d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        b. Ba g a i ma n a h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i ( l o g P) d e n g a n n i l a i R^ d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        3 . T u j u a n P e n e l i t i a n

        Be r d a s a r k a n p e r ma s a l a h a n di a t a s , ma k a t u j u a n d a r i p e n e l i t i a n i ni a da l a h: a. Me n e n t u k a n n i l a i l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i ( l o g P) d a n n i l a i mo d i f i k a s i r e t a r d a s i ( R^ ) d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        b. Me n c a r i h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d e n g a n n i l a i R^ d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        4 . H i p o t e s i s

        Be r d a s a r k a n p e r ma s a l a h a n d i a t a s , ma k a h i p o t e s i s d a l a m p e n e l i t i a n i ni a d a l a h : Ad a h u b u n g a n y a n g l i n i e r a n t a r a n i l a i l o g a r i t ma

        7 k o e f i s i e n p a r t i s i ( l og P ) d e n g a n n i l a i d a r i b e b e r a p a t u r u n a n p e n i s i l i n d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        5. Ma n f a a t Pe n e l i t i a n Pe n e l i t i a n i ni d i h a r a p k a n d a p a t b e r ma n f a a t unt uk:

        a. Me mb e r i k a n d a t a - d a t a n i l a i l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i ( l og P) d a n n i l a i R^ d a r i t u r u n a n ■ , p e n i s i l i n d a l a m s i s t e m o k t a n o l - d a p a r f o s f a t pH 7, 4.

        b. Da r i p e r s a ma a n r e g r e s i y a n g d i p e r o l e h d a p a t d i k e t a h u i h u b u n g a n n i l a i l og P . dan n i l a i ., j u g a d a p a t d i g u n a k a n u n t u k me n g h i t u n g n i l a i l og P s e n y a wa l a i n b i l a n i l a i R^ - n y a d i k e t a h u i .

        

      1 . H u b u n g a n A n t a r a L i p o f i l i t a s d e n g a n A k t i v i t a s B i o l o g i s

        Se b a g i a n b e s a r o b a t d i a b s o r p s i s e c a r a d i f u s i pa - s i f , d i ma n a t r a n s p o r t a s i n y a t e r g a n t u n g p a d a h a r g a p Ka oba t , pH l a r u t a n d a n k e l a r u t a n o ba t b e n t u k t a k t e r i o n - ka n d a l a m l e ma k u n t u k d a p a t me n e mb u s me mb r a n b i o l o g i s

        ( 8 ) .

        Pe n t i n g n y a s i f a t t e r l a r u t d a n ma s a l a h t r a n s p o r s u a t u s e n y a wa t e r h a d a p a k t i v i t a s b i o l o g i s me n u n j u k k a n b e t a p a p e n t i n g n y a t e t a p a n h i d r o f o b i k . Pa r a me t e r k o e f i ­ s i e n p a r t i s i d a p a t me n u n j u k k a n a p a k a h a d a a f i n i t a s d a r i s e n y a wa t e r s e b u t d e n g a n l i p i d a a t a u d e n g a n b a g i a n h i d r o f o b i k d a r i p r o t e i n . Se n y a wa t e r s e b u t d i s a t u p i h a k h a r u s d i t r a n s p o r t a s i k a n a n t a r k o mp a r t e me n d a l a m wa k t u t e r t e n t u , di l a i n p i h a k s e n y a wa t e r s e b u t h a r u s ma mp u b e r i n t e r a k s i d e n g a n r e s e p t o r . Bi l a s u a t u s e n y a wa t e r l a - l u h i d r o f i l ma k a s e n y a wa t e r s e b u t a ka n s u l i t me n e mb u s j a r i n g a n l i pi da , s e b a l i k n y a b i l a s u a t u s e n y a wa t e r l a l u l i p o f i l ma k a s e n y a wa t e r s e b u t a ka n t e c i k a t p a d a s e l - s e l

        1 i p i da ( 4, 14) . ,

        Li p o f i l i t a s me mp u n y a i k e g u n a a n y a i t u me r a ma l k a n k e ma mp u a n a b s o r p s i o b a t d a l a m us us , l a mbung, r o n g g a b u k a l , d a n kul i t , j u g a s e b a g a i p e t u n j u k u n t u k

        8

        9 p e n y i mp a n a n o b a t d a l a m l e ma k, wa l a u p u n h a r u s d i i n g a t b a h wa t r a n s p o r o b a t d i p e n g a r u h i j u g a o l e h me k a n i s me t r a n s p o r y a n g l a i n s e l a i n c a r a d i f u s i p a s i f ( 8 , 2 2 ).

        Ha n s c h d a n k a wa n - k a wa n t e l a h b e r h a s i l me n u r u n k a n h u b u n g a n a n t a r a a k t i v i t a s b i o l o g i s d e n g a n n i l a i l og P d a l a m o k t a n o l - a i r y a n g d i n y a t a k a n d e n g a n r u mu s ( 4, 14) : l og A = l og 1/ C = a l og P + b d i ma n a : l og A = l o g a r i t ma a k t i v i t a s b i o l o g i s r e l a t i f l og P = l o g a r i t ma k o e f i s i e n p a r t i s i

        I C = k a da r o b a t y a n g d i p e r l u k a n u n t u k me n i mb u l k a n

        r e s p o n b i o l o g i s

        a, b = t e t a p a n y a n g d i d a p a t d a r i g a r i s r e g r e s i Da r i p e r s a ma a n di a t a s t e r l i h a t b a h wa h u b u n g a n a n t a r a n i l a i l og P d e n g a n a k t i v i t a s b i o l o g i s b e r s i f a t l i ni e r .

        Ha n s c h j u g a me n g e mb a n g k a n h u b u n g a n t e r s e b u t d e n g a n me n g g u n a k a n h a r g a k o e f i s i e n p a r t i s i y a n g j u ml a h n y a b a n y a k , t e r n y a t a d i t e mu k a n h u b u n g a n y a n g p a r a b o l i k d a n d i r u mu s k a n s e b a g a i b e r i k u t : l og A = l og 1/ C = - a ( l o g P

        ) 2

      • b ( l o g P) + C d i ma n a :

        a, b d a n c a d a l a h t e t a p a n - t e t a p a n y a n g d i d a p a t d a r i p e n g g u n a a n me t o d e l e a s t s q u a r e ( 4, 14) .

        Da r i k e d u a r u mu s di a t a s b e r a r t i p e n i n g k a t a n a k t i v i t a s b i o l o g i s s e b a n d i n g / s e j a l a n d e n g a n p e n i n g k a t a n

        10 l i p o f i l i t a s , s e l a n j u t n y a a ka n d i c a p a i h a r g a y a n g ma k s i mu m da n p e n i n g k a t a n l i p o f i l i t a s b e r i k u t n y a a ka n me n g a k i b a t k a n p e n u r u n a n a k t i v i t a s b i o l o g i s .

        2 . T i n j a u a n T e n t a n g K o e f i s i e n P a r t i s i

        Bi l a k e d a l a m s u a t u s i s t e m, y a n g t e r d i r i d a r i d u a l api s ct n z a t c a i r y a n g t i da k l a r ut s a t u d a l a m y a n g l a i n, c o n t o h n y a p e l a r u t o r g a n i k non p o l a r d e n g a n a i r , d i t a mb a h k a n s u a t u z a t l a i n y a n g l a r ut d a l a m k e d u a z a t c a i r t e r s e b u t , ma k a d a l a m k e a d a a n . s e t i mb a n g , p o t e n s i a l k i mi a z a t t e r l a r u t d a l a m k e d u a f a s e i t u s a ma . Da l a m t e r mo d i n a mi k a , p o t e n s i a l k i mi a z a t t e r l a r u t d i n y a t a k a n

      • d a l a m p e r s a ma a n ( 14) :

        4 ! 0

        u = u + k T I n Cj u

        2 = u2° + k T I n C

        2

        d i ma n a : = k o n s e n t r a s i z a t t e r l a r u t d a l a m f a s a p e l a r u t o r g a - ni k.

        Cz = k o n s e n t r a s i z a t t e r l a r u t d a l a m f a s a a i r .

        T = t e mp e r a t u r . < k. = s u a t u t e t a p a n ( k o n s t a n t a Bo l t z ma n ) k o n s e n t r a s i g a s pe r mo l e k u l .

        Uj dan. u z ° = p o t e n s i a l k i mi a p a d a C± = Cz = 0.

        4

        2

        u d a n u = p o t e n s i a l k i mi a p a d a k o n s e n t r a s i t e r t e n t u Bi l a d a l a m k e s e i mb a n g a n ma k a p e r s a ma a n n y a me n j a d i :

        i

        2

        ' ( HA) Z * . . . > 2( HA) d a n t e t a p a n k e s e t i mb a n g a n y a n g me n y a t a k a n d i s o s i a s i d a r i mo l e k u l t e r a s o s i a s i ke d a l a m mo l e k u l s e d e r h a n a

        Bi l a z a t t e r s e b u t ( s e p e r t i a s a m b e n z o a t ) me n g a l a mi a s o s i a s i p a d a p e l a r u t o r g a n i k ( p a d a b e n z e n a ) d a n b e r a d a s e b a g a i mo l e k u l s e d e r h a n a d a l a m f a s a a i r , ma k a k e s e t i m- b a n g a n a n t a r a mo l e k u l s e d e r h a n a ( HA) d Bn g a n mo l e k u l t e r a s o s i a s i ( HA) n d a l a m p e l a r u t o r g a n i k ( d i ma n a HA s e b a g i a n b e s a r b e r a d a d a l a m b e n t u k mo l e k u l g a n d a d a l a m p e l a r u t o r g a n i k ) a d a l a h :