KEKUATAN PEMB UKTIAN PERJANJI AN ADAT TERHADAP WANPRESTA SI DALAM HAK NUMPANG KA RANG (PUTUSAN MA HKAMAH AGUNG NOM OR 110 K/PDT/2008)

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/

:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

/

rary

/

rary

://lib
http

.id/

rary

://lib
http

rary

://lib
http

.id/

ac
nej.

y.u

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ry.u

/

c.id

j.a
.une

.id/ SKRIPSI

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l

/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:

tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

y.u

rar
rar
rar
b
b
b
KEKUATAN
PEMBUKTIAN
PERJANJIAN
ADAT
i
i
i
l
l
l
/
/

/
/
/
/
:
:
tp:
htTERHADAP
http
http
WANPRESTASI
DALAM HAK
NUMPANG
KARANG
/
/
/
/
d
d
i
i
.
.
c
c
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
(PUTUSAN
MAHKAMAH
AGUNG
NOMOR
110
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
K/PDT/2008)
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
THE STRENGTH OF TRADITIONAL AGREEMENT
/EVIDENCE TO DENY
/ THE EVIDENCE IN.idJOIN
/
/
WITH
c.id
c.id
c
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
LAND RIGHTS
.une
.uANOTHER
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
libr
(SUPREME
COURT DECISION
NUMBER 110
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
K/PDT/2008)

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

rary

://lib
http
.id/

ry.u

ry.u

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

rary

j.a
.une

rary

://lib
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

h
.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u
ry.u
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
://l
://l
://l
http
http
http
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
UNIVERSITAS
JEMBER
/
/
d/
i
.
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
FAKULTAS
HUKUM
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
2013
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

lib
tp://

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

IRMA SA’ADA NAZIAT
id/
.NIM.090710101200

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

/

rary

/

rary

://lib
http
.id/

rary

://lib
http

rary

://lib
http

.id/

ac
nej.

y.u

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ry.u

/

c.id

j.a
.une

.id/ SKRIPSI

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

y.u

rar
rar
rar
b
b
b
KEKUATAN
PEMBUKTIAN
PERJANJIAN
ADAT
i
i
i
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
tp:
htTERHADAP
http
http
WANPRESTASI
DALAM HAK
NUMPANG
KARANG
/
/
/
/
d
d
i
i
.
.
c
c
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
(PUTUSAN
MAHKAMAH
AGUNG
NOMOR
110
j
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
K/PDT/2008)
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
THE STRENGTH OF TRADITIONAL AGREEMENT
/EVIDENCE TO DENY
/ THE EVIDENCE IN.idJOIN
/
/
WITH
c.id
c.id
c
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
LAND RIGHTS
.une
.uANOTHER
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
libr
(SUPREME
COURT DECISION
NUMBER 110
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
K/PDT/2008)

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

rary

://lib
http
.id/

ry.u

ry.u

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ary
/libr

j.a
.une

rary

://lib
http
.id/

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

h
.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u
ry.u
ry.u
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
://l
://l
://l
http
http
http
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
UNIVERSITAS
JEMBER
/
/
d/
i
.
c
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
FAKULTAS
HUKUM
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
2013
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

tp:/

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

IRMA SA’ADA NAZIAT
id/
.NIM.090710101200

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

i

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

c.id

.id/

y.u

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ht

c.id

j.a
.une

rary

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
http
SKRIPSI

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

ac
nej.

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

ry PEMBUKTIANbPERJANJIAN
ry
KEKUATAN
ADAT/library
ibra
i ra
l
l
/
/
/
/
:
:
:/
tp
htTERHADAP
http
http
WANPRESTASI
DALAM HAK
NUMPANG KARANG
/
/
/
/
d
c.i
c.id
c.id
c.id
(PUTUSAN
MAHKAMAH
AGUNG
NOMOR
110
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
y.un
y.un
y.un
y.un
r
r
r
r
K/PDT/2008)
a
a
a
a
r
r
r
r
lib
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
THE
STRENGTH OF TRADITIONAL
AGREEMENT
WITH
/
d/EVIDENCE TO DENY
d/ THE EVIDENCE IN
dJOIN
i
i
i
.
.
.
.id/
c
c
c
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ANOTHER LAND RIGHTS
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
(SUPREME
COURT DECISION
NUMBER 110 ://libr
libr
://lib
://lib
p
p
tp://
t
t
t
t
h
h
http
K/PDT/2008)

lib
tp://

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

rary

rary

://lib
http

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

ry.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ary
/libr

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h
h
h
KEMENTERIAN PENDIDIKAN DAN KEBUDAYAAN
/
/
UNIVERSITAS
JEMBER .ac.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
j
.une FAKULTAS HUKUM
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
r
2013
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

/

c.id

j.a
.une

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

h

.id/

ry.u

rary

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

://lib
http

NIM.090710101200

h

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

ry
ibra
l
/
/
:
IRMA SA’ADA
http NAZIAT

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ht

c.id

j.a
.une

.id/

tp:/

y.u

ht

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

ii

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
http
MOTTO

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/
d/
d/ AMANAT
d/
MENYAMPAIKAN
c.id “SUNGGUH, ALLAHj.MENYURUHMU
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
j
j
e
e
e
n
n APABILA KAMU y.un
KEPADA YANG
MENERIMANYA,
y.uBERHAK
y.uDAN
r
r
r
a
a
r
r
ib
ib
ibra
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
MENETAPKAN
HUKUM DI ANTARA
http
http MANUSIA HENDAKNYA
httKAMU

j.a
.une

rary

lib
tp://

MENETAPKAN DENGAN ADIL. SUNGGUH, ALLAH SEBAIK-BAIK

/
/
/
/
c.id YANG MEMBERI PENGAJARAN
c.id
c.id
c.id
KEPADAMU. SUNGGUH,
ALLAH
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
y.un
y.un MENDENGAR, MAHA
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
MAHA
MELIHAT”*
r
r
r
r
lib
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

/

rary

.id/

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ht

*

Q.S. An-Nisa : 58

/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

iii

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ry.u
a
r
b
://li
http
PERSEMBAHAN

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/
kepada
d/ :
d/
d/
c.idKupersembahkan skripsi ini
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
1. Kedua :orang
lib
//lib tuaku tercinta Bapak Suminto,
://lib S.Pd dan Ibu Kuswati yang
://telah
http
http
http

j.a
.une

rary

lib
tp://

memberikan

pengorbanan,

membesarkan,

mendoakan,

membimbing,

/
d/ memperjuangkan dan memberi
id/ kasih sayang kepada anakmu
id/ selama ini serta
.
.
c
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
neapapun untuk diriku selama
ne yang tidak akan pernah y.une
dukungan dalam
y.uhal
y.uini
r
r
a
a
r
r
rar
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
/
/
/
: dengan apapun,
:
:
tergantikan
http
http
http

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

2. Hadlaratusy Syaikh Raden Kanjeng Prabu Taat Pribadi dan Nyai Ajeng

/
/
yayasan Padepokan Dimas
.id/ Rahma Hidayati selaku
.id/
cpendiri
c.id Kanjeng Taat
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
.unenasehat dan bimbinganary.une
y.un
y
Pribadi atasrakesabaran
beliau dalam memberikan
r
r
a
r
r
//lib
:serta
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
agama
do’a
yang
selalu
beliau
berikan,
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

3. Almamater yang selalu kucintai dan kubanggakan Fakultas Hukum

/
/
.id/ Universitas Jember, dan.ac.id/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r sejak Taman Kanak-Kanak
r sampai Sekolah Menengah /Atas
r
4. Bapak/IbulibGuru
://
://lib
:/ lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h Bapak/Ibu Dosen yang telah
h tulus membimbing, mengajarkan,
h
serta
dan

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

dengan penuh kesabaran dan tak/ kenal lelah.
/ membekali ilmu pengetahuan
d/
d
d/
i
.
c
a
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
http
http
http

d
ac.i
.
j
e
n

ry.u

libra
tp://

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

h

.id/

ry.u

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

/

iv

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ry.u
a
r
b
://li
http GELAR
PRASYARAT

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/ KEKUATAN PEMBUKTIAN
PERJANJIAN
d/
d/ ADAT
d/
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
TERHADAP
HAK
un
y.un WANPRESTASI
y.DALAM
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
NUMPANG
KARANG (PUTUSAN
MAHKAMAH
://lib
://lib
://lib
http
http
http

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

AGUNG NOMOR 110 K/PDT/2008)

/
/
.id/ THE STRENGTH
.id/ TRADITIONAL AGREEMENT
cOF
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
y.unDENY THE EVIDENCE
y.un IN JOIN WITHrary.un
r
r
EVIDENCE
TO
a
a
r
r
b
://lib
://li(SUPREME
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
ANOTHER
LAND
RIGHTS
COURT
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

DECISION NUMBER 110 K/PDT/2008)
.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y.u

rary

.id/

ry.u

rary

://lib
http

.id/

.id/

ry.u

ry.u

y.u

ary
/libr

:/
http

ary
/libr

h

.id/

ac
nej.

ry.u

h

/

c.id

j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

/
/
UNIVERSITAS
JEMBER j.ac.id
c.id
a
.
j
.une FAKULTAS HUKUM
.une
y
y
r
r
a
a
r
r
://lib
://lib 2013
JEMBER,ttpMEI
p
t
t
h
h

/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

h

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

rary

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

j.a
.une

://lib
http

/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
y.un IRMA SA’ADA NAZIAT
y.un
r
r
a
a
r
r
NIM.090710101200
://lib
://lib
p
p
t
t
t
t
h
h

ac
nej.

ac
nej.

j.a
.une

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

c.id

v

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

c.i

j.a
.une

://lib
http

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.i

rary

libra
/
/
:
p
t

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.i

tp:/

y.u

ac
nej.

Diajukan sebagai salah satu syarat untuk memperoleh gelar Sarjana Hukum
Fakultas Hukum Universitas
Jember
d/ pada Program Studi Ilmu Hukum
d/
d/

j.a
.une

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
htt
SKRIPSI

h
.id/

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

h

.id/

ac
nej.

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u
a
r
b
://li
http
PERSETUJUAN

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

d/
d/
ac.i
ac.i
.
.
j
j
e
e
.un
ySKRIPSI
y.un
r
r
INI
TELAH
DISETUJUI
a
a
r
r
://lib
://lib
http
http
TANGGAL 3 MEI 2013
/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
y.un
y.un
r
r
a
a
r
r
://lib
://lib
p
p
t
t
t
t
h
h

/

c.id

j.a
.une

rary

://lib
http

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

Oleh:

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

/
rary

j.a
.une

ry
ibra
l
/
/
:
PembantuhPembimbing,
ttp
.id/

ry.u

ry.u

ry.u

libra
/
/
:
p
t

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

ary
/libr

:/
http

ary
/libr

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

c.id

j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ht

c.id

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ry.u

h

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/
/
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
.une EMI ZULAIKA, S.H.,aM.H.
.une
y
y
r
r
a
r
r
NIP. 197703022000122001
://lib
://lib
p
p
t
t
t
t
h
h

ac
nej.

.id/

ry.u

h
.id/

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

vi

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

j.a
.une

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

Dr. DOMINIKUS RATO, S.H., M.Si.
/
/
NIP.
c.id195701051986031002
c.id

.id/

tp:/

y.u

ht

c.id

rary

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

j.a
.une

ry.u

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

Pembimbing,

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
http
PENGESAHAN

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

Skripsi dengan judul :

id/

ac.
nej.

ry.u

libra
tp://

d/
d/
d/
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
KEKUATAN PEMBUKTIAN
PERJANJIAN
y.un
y.un ADAT TERHADAP
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
ib
ib
ib
WANPRESTASI
DALAM HAK NUMPANG
KARANG (PUTUSAN
p://l
p://l
p://l
t
t
t
t
t
t
h
h
h
MAHKAMAH AGUNG NOMOR 110 K/PDT/2008)

THE
STRENGTH OF TRADITIONAL
AGREEMENT EVIDENCE
TO DENY
/
/
idTHE
id/
id/ (SUPREME
.
.
.
c
c
c
c.id
EVIDENCE
IN
JOIN
WITH
ANOTHER
LAND
RIGHTS
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
ne
COURT DECISION
110 K/PDT/2008)
y.un
y.uNUMBER
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
lib
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h

/

/

.id
j.ac

une

ry.
a
r
b
i
://l

tp

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

rary

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

ac
nej.

ry.u

h

h
.id/

.id/

/

c.id

j.a
.une

ary
/libr

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

.u
.u M.Hum.
ryWIDODO
ryS.H.,
Dr.
EKATJAHJANA,
a
a
r
r
b
b
://li
://li
NIP. 197105011993031001
http
http
/

ac
nej.

h

ac
nej.

:/
http

.id/

r

libra
/
/
:
p
tt

c.id

tp:/

ry.u

h

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

Kementerian Pendidikan dan Kebudayaan Republik Indonesia
Universitas Jember
/
/
d
i
.
c Fakultas Hukum
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
Dekan,
y.un
y.un

r

y.u

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

ary
/libr

/

c.id

j.a
.une

NIP. 197703022000122001

.id/ Mengesahkan:

ry.u

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

ry
ry
ry
ibra
ibra
ibra
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
EMI ZULAIKA, S.H.,
Dr. DOMINIKUS
RATO, S.H., M.Si.http
http
http M.H.
.id/

r
ibra
l
/
/
:
tp

ry.u

h

c.id

j.a
.une

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

NIP. 195701051986031002

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

/
/
/
IRMA
c.id SA’ADA NAZIAT j.ac.id
c.id
a
a
.
.
j
j
NIM.090710101200ry.une
.une
.une
y
y
r
r
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h Pembimbing,
h
h
Pembantu Pembimbing,

c.id

j.a
.une

Oleh :

une

ry.
a
r
b
i
://l

http
ac
nej.

lib
tp://

.id
j.ac

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

vii

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u
ry.u
a
a
r
r
b
b
://li
://li
http
http
PENETAPAN PANITIA
PENGUJI

Tanggal

y.u

ht

: 27 (Dua Puluh Tujuh)

/
.idBulan

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

: Mei

libra
/
/
:
p
tt

.id/

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y.u

/

rary

lib
tp://

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

y

brar

ry.u

h
.id/

.id/

ry.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

y

.id/

ac
nej.

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

j.a
.une

brar

ry.u
a
r
b
i
Anggota
p://l :
httPenguji

/

c.id

y

.id/

ac
nej.

/

c.id

YUSUF
ADIWIBOWO, S.H., LL.M.
://li
://li
httpNIP. 197810242005011002 http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

brar

/li
SUGIJONO,
ttp:/ S.H., M.H.
h
NIP. 195208111984031001

ry.u

.id/

ac
nej.

ht

/

j.a
.une

.id/

libra
/
/
:
p
t

/

id
Sekretaris,
.ac.

nej

c.id

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ht

c.id

ac
nej.

h

.id/

ht
j.a
.une

.id/

u

/li
ttp:/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

h

.id/

h

Ketua,

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

y.
Panitia Penguji
bra: r

h
ac
nej.

.id/

ry.u

h oleh Panitia Penguji FakultashHukum Universitas Jember.
Diterima
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

: 2013
ry.u

Tahun

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

/
d/ Penguji pada :
d/
c.idDipertahankan di hadapanj.Panitia
ac.i
ac.i
.
j
e
e
y.un
y.un
r
r
a
a
Hari
:
Senin
r
r
://lib
://lib
http
http

rary

.id/

ac
nej.

j.a
.une

lib
tp://

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

h

/
/
/
/
c.id
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
EMI
Dr. DOMINIKUS RATO,
.une
.une S.H., M.Si.
.uneZULAIKA, S.H., M.H.ary.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r NIP. 197703022000122001
r
NIP. 195701051986031002
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

viii

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
/

rary

lib
tp://

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
http
PERNYATAAN

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

j.a
.une

j.a
.une

ry
ry
Nama
ibra : IRMA SA’ADA NAZIAT
ibra
l
l
/
/
/
/
:
:
http
http
NIM

/

c.id

j.a
.une

rary

://lib
http

: 090710101200

/
c.id

/
/
/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Menyatakan dengan.usesungguhnya
bahwa skripsi .uyang
y n
y n berjudul : Kekuatan
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
b
//lib
Pembuktian
Adat Terhadap
Dalam Hak Numpang
://liPerjanjian
:Wanprestasi
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

a
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

Saya sebagai penulisc.yang
id/ bertanda tangan di bawahcini
.id:/

c.id

j.a
.une

ry.u

h

.id/

ac
nej.

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

Karang (Putusan Mahkamah Agung Nomor 110 K/Pdt/2008) adalah benar-

/
/
/
/
karya sendiri, kecuali
disebutkan
.idbenar
c.id jika dalam pengutipanj.asubstansi
c.id
c.id
a
a
.
.
j
j
e
e
ne
.unpernah
.umanapun,
sumbernya, dan belum
diajukan pada institusi
serta bukan karyaary.un
y
y
r
r
a
a
r
r
r
//lib
://lib bertanggungjawab atas tkeabsahan
://lib
:sesuai
p
p
p
t
t
t
t
t
jiplakan.
Saya
dan
kebenaran
isinya
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

dengan sikap ilmiah yang harus dijunjung tinggi.

.id/

ac
nej.

u

ry.
libra

tp://

/

/

c.id

rary

j.a
.une

rary

://lib
http

/
c.id

ry.u

ry.u

ac
nej.

ry.u

/
IRMA SA’ADA
c.id NAZIAT
a
.
j
NIM.090710101200
.une

ry

libra
/
/
:
p
tt

y.u

/

y.u

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ary
/libr

ry.u

h

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

Yang menyatakan,

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

rary Jember, 27 Mei 2013 /library
:/
http

://lib
http

h

libra
/
/
:
p
t

j.a
.une

/
c.id

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

a
nej.

.id/

tp:/

/

c.id

a
nej.

libra
/
/
:
p
t

.id/

ac
nej.

.une
.une
y
y
r
r
ry.u
a
a
a
tekanan dan paksaan
dari
pihak
lain
serta
bersedia
mendapat
sanksi
akademik
jika
r
r
r
b
b
b
li
li
li
tp://
tp://
tp://
t
t
t
h
h
h
ternyata dikemudian hari pernyataan ini tidak benar.

j.a
.une

lib
tp://

/

.id
.id tanpa adanya
Demikian pernyataan
j.ac ini saya buat dengan sebenarnya,
j.ac

/

ix

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

ry.u
a
r
b
://li
http
UCAPAN TERIMA
KASIH

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

Puji syukur penulis panjatkan
kepada Allah SWT atas
segala
rahmat dan
d/
d/
d/
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
un
.un “Kekuatan Pembuktianary.un
hidayah-Nya, sehingga
ary. penulisan skripsi dengan
aryjudul

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

/libr
/libr
/libr
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
Perjanjian
ht Adat Terhadap Wanprestasiht Dalam Hak Numpang Karanght (Putusan
Mahkamah Agung Nomor 110 K/Pdt/2008)” ini dapat diselesaikan dengan baik.

/
c.id

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

/

/

c.id tanpa bimbingan, dorongan
c.iddan bantuan dari
c.id
Penulis menyadarij.abahwa
a
a
.
.
j
j
e
e
une
y.un tidak dapat menyelesaikan
y.tugas
y.un
r
r
r
a
a
a
berbagai pihak,
penulis
akhir
ini
dengan
baik.
r
r
r
lib
lib
lib

a
nej.

tp://

tp://

tp://

t
ht itu, penulis mengucapkan hterima
ht :
Oleh karena
kasih kepada yang terhormat

/
/
/
.id1./ Bapak Dr. Widodo Ekatjahjana,
c.id S.H., M.Hum. selaku jDekan
c.id Fakultas Hukum
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
.une
.une
.une
y
y
y
Universitas Jember;
r
r
r
a
a
a
r
r
r
//lib
//lib
:Echwan
:Pembantu
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
2. Bapak
Iriyanto,
S.H.,
M.H.
Dekan
I
Fakultas
Hukum
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

Universitas Jember, Bapak Mardi Handono, S.H., M.H. selaku Pembantu

/
/
/
d/ Mulyono, S.H., M.Hum.
c.id Dekan II dan Bapakj.H.
c.iEddy
c.idselaku Pembantu
c.id
a
a
a
a
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une
.une
y
y
y
y
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
Dekan IIIliFakultas
Hukum Universitas Jember;
libr
:// b
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h Sugijono, S.H., M.H. KetuahBagian Hukum Perdata serta selaku
h Ketua
3. Bapak
telah menguji hasil penulisan
skripsi oleh
/ Panitia Penguji Skripsi, .yang
d/
d/
d/
i
i
.
c
c
akesempurnaan skripsi untukedapat
a memperoleh gelar
ac.i
.
.
.
j
j
j
penulis guna mencapai
e
e
y.un
y.un
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
Sarjana
/lib
:/Hukum;
://lib
://lib
http
http
http

d
ac.i
.
j
e
n

ry.u

libra
tp://

4. Bapak Yusuf Adiwibowo, S.H, LL.M. selaku Sekretaris Panitia Penguji

/ penulisan skripsi oleh penulis
/ guna mencapai
/
hasil
.id/ Skripsi, yang telah menguji
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
e
kesempurnaan rskripsi
gelar
y.un untuk dapat memperoleh
y.un Sarjana Hukum;
y.un
r
r
a
a
a
r
r
r
b
//libDominikus Rato, S.H., M.Si.
:Dr.
://liselaku
://lib
p
p
p
5. Bapak
Dosen
Pembimbing
Skripsi
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

yang telah banyak memberikan waktu disela-sela kesibukan beliau untuk

/
/
/
.id/ memberikan ilmu, nasehat,
c.idpengarahan dan doronganj.akepada
c.id penulis dalam
c.id
a
a
.
.
j
j
.une ini;
.une
.une
y
y
y
r
r
r
menyelesaikan
skripsi
a
a
a
r
r
r
://lib
://lib
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h Dosen Pembantu Pembimbing
h Skripsi
6. Ibuh Emi Zulaika, S.H., M.H. selaku

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

d/
ac.i

nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

yang telah banyak memberikan waktu disela-sela kesibukan beliau untuk

.id/

htt

htt

/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

.id/

.id/

c
memberikan ilmu, nasehat,
penulis dalam
j.ac pengarahan dan dorongan
j.akepada
j.ac
e
e
e
n
n
n
u
u
u
.
.
y.
rarskripsi
rary
rary
menyelesaikan
ini;
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
p:/
p:/
p:/
/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

htt

/

x

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

7. Bapak
ht Nanang Suparto, S.H. selaku
ht Dosen Pembimbing Akademik
ht yang

selalu memberikan bimbingan, konsultasi dan masukan selama melaksanakan

d/
d/
d/
id/
kuliah di Fakultas Hukum
Jember;
ac.i
ac.Universitas
ac.i
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
.un
y.un
yFakultas
y.un penulis berbagai ilmu
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
8.
Seluruh
dosen
Hukum
yang
telah
mengajari
lib
://lib
://lib
://lib
tp://
http
http
http
dari awal sampai akhir sehingga penulis dapat menyelesaiakan skripsi untuk

meraih gelar sarjana hukum; /
/
/
id/
.
c
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e Karyawan di lingkungan .Fakultas
e Hukum Universitas .une
9. Seluruh Pegawai udan
y.un
y. n
y un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
rary
b
b
b
b
i
i
i
i
l
l
l
l
/
/
/
/
Jember,
terima
kasih
atas
segala
bantuan
fasilitas
yang
diberikan;
/
/
/
/
:
:
:
tp:
http
http
http
10. Keluarga Besarku dirumah Ibunda Kuswati, Ayahanda Suminto S.Pd,

/
/
kakak iparku Heru Sasmoyo,
S.H., serta
d/
.id/ kakakku Erwin Qomaria,
c.iA.Md.,
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
keponaanku Shynta
Sholehatun Nisak. Terimarykasih
.une
.uneatas do’a, keceriaan danary.une
y
r
a
a
r
r
ibr
://lib
://libKeluarga besarku yang tidak
://lbisa
p
p
p
kasih
sayangnya
padaku
selama
ini
serta
t
t
t
t
t
t
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

penulis sebutkan satu persatu;

/
/
/
/
c.id11. Hadlaratusy Syaikh Raden
c.id Kanjeng Prabu Taat Pribadi
c.iddan Nyai Ajeng
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
.une
.uselaku
.une Dimas Kanjeng Taatary.une
y
y
y
r
r
r
Rahma
Hidayati
pendiri
yayasan
Padepokan
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h memberikan nasehat dan hbimbingan
Pribadi
atas kesabaran beliau dalam
d/
ac.i

.id/

.id/

.id/

12. Kawan – kawan Seperjuangan
GMNI Komisariatne
Hukum
j.ac
j.ac Cabang Jember:
j.ac
e
e
n
n
u
u
ry.u
ary. Isna, Wulan, Bella, Udin,
ary.
r
r
b
b
Wawan,://lNoel,
Indi,
ibra Indra, Fino, Anti, Hana,
i
i
l
l
://
://

j.
.une

rary

lib
tp://

agama serta do’a yang selalu beliau berikan;

http

http

http

Corong, Yuni, Aris ”kadir”, Deni, Nando dan tidak bisa disebutkan satu
hidup dan organisasi selama
ini;
/
d/ persatu terima kasih buatcpengalaman
id/
id/
.
.
c
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne
13. Sahabat-sahabatku
Indah, Vicky, Eva, .une
y.undi Fakultas Hukum Universitas
y.uJember:
r
r
a
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:Gusti, Ubai, Adhi dan tidaktbisa
: disebutkan satu persatu terima
: kasih
Nikita,
http
h tp
http

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

telah memberikan pengalaman, keceriaan, dan arti persahabatan;

/ Keluargaku di kos- kosan .Jawa
/
/
/
.id14.
c id 6 B No. 2B (Indah, Ratna,
c.idAning, Lia, Mut,
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
ne
une
.unHanif,
.keceriannya
Mbak Irma, Mbak
dll) terima kasih buat
selama ini sertaary.u
y
y
r
r
a
a
r
r
r
://lib telah menjadi keluarga baruku;
://libdan
://lib
p
p
p
t
t
t
t
t
t
terima
kasih
h
h
h

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

15. Semua pihak-pihak yang telah membantu penyelesaian skripsi ini.

.id/

ac
nej.

u

ry.
libra

tp://

d/

tp:/

ary
/libr

.id/

ac
nej.

.une
.une
y
y
r
r
ry.u
a
a
a
ketulusan danlibkeikhlasan
hati pada penulis, mendapatkan
balasan
dari
Allah
Swt.
r
r
r
b
b
://
://li
://li
http
http
http
/

c.id

j.a
.une

d/

.i
.i
Semoga segala amal
j.ackebaikan yang telah mereka berikan
j.ac dengan segenap

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

xi

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

t semoga penulisan skripsi ini
Akhir hkata,
ht dapat memberikan manfaat dan
ht berguna
bagi semua pihak yang membutuhkannya.

d/
ac.i

j.
.une

rary

lib
tp://

rary

://lib
http

ry.u

rary

://lib
http

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

.id/

ry.u

rary

://lib
http

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

y.u

/

ary
/libr

ary
/libr

:/
http

y.u

ht

/

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ry.u

h

ac
nej.

h

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ry.u

h

.id/

ry.u

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

xii

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

h

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

rary

ac
nej.

ht

c.id

j.a
.une

://lib
http

.id/

ac
nej.

ht

/

rary

lib
tp://

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

.id/

y.u

c.id

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

j.a
.une

h

.id/

y.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

Penulis

.id/

ry.u

rary

://lib
http

h

.id/

ac
nej.

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

h

libra
/
/
:
p
t

d/
ac.i
.
j
e
.un Jember, Mei 2013

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

.id/

tp:/

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
http
RINGKASAN

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

Adat istiadat yang hidup
/
/ dan berkembang di setiap
/ daerah dikenal
ddengan
d
d
d/
i
i
i
.
.
.
c
c
c
hukum adat. Dalam
yang penting
a
ahukum adat, tanah memilikiekedudukan
a
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
un
un meskipun mengalami ry.un
karena merupakanry.satu-satunya
benda kekayaan
y.un
y.yang
r
r
a
a
a
a
r
r
r
lib
keadaan yang
/libbagaimanapun akan tetaptpdalam
/lib keadaan semula, malahtpkadang/libr
/
/
/
:
:
:
p
tp://
t
t
ht zaman
kadanghtmenjadi lebih menguntungkan,hdipandang
dari segi ekonomi. Pada

dahulu, perjanjian yang dilakukan antar pemilik tanah dengan orang lain yang
/
/
/
mendirikan
rumah di atas tanah
orang lain dilakukan dengan
idmilik
.id/ perjanjian adat
c.idyaitu perjanjian secara lisan.
c.Perjanjian
csewaktu-waktu
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
yang
dilakukan
ini
bisa
e
e
e
e
y.un
y.un
y.un yang telah diputus oleh
y.un
r
r
r
r
saja
salah
satu
pihak
wanprestasi,
seperti
dalam
kasus
a
a
a
a
r
r
r
r
b
lib
/lib (untuk selanjutnya disingkat
:/Agung
://lib MA) dengan putusan Nomor
://li110
p
p
p
Mahkamah
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
K/Pdt/2008. Dalam usaha untuk memperoleh kembali tanah sengketa tersebut
maka pemohon kasasi pernah mengajukan gugatan ke Pengadilan Negeri Takalar
/
/
/ dan terakhir
/
d
i
.
banding
c yang kemudian dilanjutkan
c.id ke Pengadilan Tinggij.aMakassar
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne yang diterima di kepaniteraan
mengajukan memori
Pengadilan Negeri ry.une
.une
.ukasasi
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
br
br
Takalar. Dari
upaya hukum tersebut
dikeluarkannya putusan
ibra
libr
libeberapa
lisampai
lMA
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
htt tidak mengabulkan permohonan
htt
Nomorhtt110 K/Pdt/2008 bahwa MA
dari
pemohon kasasi dengan pertimbangan hukum bahwa penggugat tidak berhasil
membuktikan
dalil gugatannya
Sulemang
kepada
/
/ mengenai adanya izin dari.id
/
/
c.idSagala Dg Rikong untuk menempati
c.id tanah sengketa.
c
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
ne
.une
.uuraian
.unediteliti dan dibahas lebihary.une
y
y
y
Berdasarkan
tersebut
diatas,
maka
akan
r
r
r
a
a
a
r
ibr karya ilmiah berbentuk:/skripsi
libr
/libr dengan judul “KEKUATAN
://lsuatu
://lib
lanjut dalam
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h
h
h
PEMBUKTIAN PERJANJIAN ADAT TERHADAP WANPRESTASI
DALAM HAK NUMPANG KARANG (PUTUSAN MAHKAMAH AGUNG
/
d
d/
d/
i
dalam
.id/
ac. NOMOR 110 K/PDT/2008)”.
ac.i Rumusan masalah yang
acdikemukakan
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
skripsi ini adalah: .Pertama,
mengenai kekuatan .pembuktian
perjanjian adat .un
y.un
y un
y un
r
r
r
ry
a
a
a
r
r
r
terhadap
wanprestasi
dalam
hak
numpang
karang;
Kedua,
mengenai
dasar
ib
ib
ib
ibra
l
l
l
l
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
tp
pertimbangan
hukum yang digunakan
http
httpoleh hakim MA dalam menjatuhkan
http
putusan nomor 110 K/Pdt/2008 telah sesuai dengan hukum adat yang berlaku.
Penyusunan skripsi ini/ bertujuan untuk memahami berbagai
macam
/
/
idhukum
id
id/
.
.
.
c
c
c
c.id
yang
berlaku
di
masyarakat
Indonesia,
untuk
mengetahui
kekuatan
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
pembuktian perjanjian
y.un
y.unadat apabila terjadi wanprestasi
y.undalam perjanjian adat dan
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
r
r
r
r
ib
lib
untuk mengetahui
di
peradilan umumtpapabila
://lib penerapan hukum adat
://llingkungan
://lib
p
p
tp://
t
t
t
t
t
h Metode penulisan dalam hskripsi ini
terjadih sengketa dalam perjanjian adat.
menggunakan tipe penelitian yuridis normatif. Pendekatan masalah yang
/
/
/
/
pendekatan
c.iddigunakan adalah pendekatan
c.idundang-undang (statute japproach),
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
konseptual (conceptual
une (case approach) serta ry.une
.une
.uneapproach), dan pendekatan
.kasus
y
y
y
r
r
r
a
a
a
menggunakan
bahan
hukum
primer,
bahan
hukum
sekunder dan bahan linon
bra
libr
libr
libr
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
:
p
p
p
p
t
hukumhyang
hukum dalam penelitian hskripsi
ini.
tt digunakan sebagai sumberhbahan
tt
tt
Adapun kesimpulan dalam skripsi ini adalah perkara hukum adat yang
diselesaikan melalui lembaga peradilan menuntut supaya hakim mampu untuk
/
/
/
dmenggali
d/ masyarakat.
i
.
hukum adat yangj.atumbuh,
di
c
c.id hidup serta berkembang
c.idalam
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
e
Perjanjian lisan dalam
wanprestasi masih ry.un
.une
.unehak numpang karang apabila
.unterjadi
y
y
y
r
r
r
a
a
a
a
r
r
libr
dapat dibuktikan
secara lisan. Berdasarkan
/libr
://lib meskipun perjanjian titu
:/dilakukan
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
h dalam hukum acara perdatah bahwa bukti yang pertama kali
h dipakai
peraturan

/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

xiii

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

t
t
dalam hmasalah
perdata adalah tulisan. hBukti
tulisan ini pada putusan MA
ht Nomor
110 K/Pdt/2008 dapat diketahui dari tanah sengketa yang telah terdaftar dalam
buku
tanah desa atas nama Sulemang
selaku orang tua dari pemohon
kasasi.
/
/
d/
.idKemudian
.id/ dalam persidangan kurang
.idmenguatkan
c
c
c
saksi
yang
dihadirkan
dalil
a
a
a
ac.i
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
e
e
gugatan dari penggugat
membuktikan
dalil gugatannyaary.un
y.un
y.un dan penggugat tidak bisa
y.un
r
r
r
a
a
a
r
r
r
lib
/lib tentang adanya izin dari
/lib
/libr
yang menyatakan
Sulemang
kepada Sagala DgtpRikong
/
/
/
:
:
:
p
p
tp://
t
t
t
ht hakim berdasarkan Pasal h5 t ayat (1)
untuk hmenempati tanah sengketa maka
Undang-Undang Nomor 48 tahun 2009 tentang Kekuasaan Kehakiman maka
/
/
/
/
d
c.i hakim harus menggali, mengikuti
c.id serta memahami nilai-nilai
c.idhukum dan rasa
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
e
e
keadilan dalam masyarakat.
keterangan
atau pendapat ahli une
.une Hakim dapat meminta
y.un
yhal
y.un
r
r
r
ry.
a
a
a
a
berkaitan
dengan
ini
yaitu
hakim
dapat
mendatangkan
ketua
adat
yang
r
r
r
r
b
b
b
b
i
i
i
i
l
://l
://l
://l
tp://
mengerti
httpdan paham mengenai hukum
http adatnya. Jadi, kekuatan pembuktian
http
perjanjian adat dapat dibuktikan dengan cara hakim dapat menggali hukum adat
yang tumbuh, hidup dan berkembang di dalam masyarakat daerah hukum hakim
/
/
/
d
i
.
.id/ hukum adat
c serta keterangan ahli yaituj.aketua
c.id adat yang lebih mengetahui
ctentang
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
ne
uneNomor 110 K/Pdt/2008 ry.une
yang berkembang rdi
Kemudian putusan
.une
.udaerahnya.
.MA
y
y
y
r
r
a
a
a
ibr
libr
ldengan
librsebab dalam hukum adatp:diakui
libra
tidak sesuai
hukum adat yang berlaku
/
/
/
/
/
/
/
/
:
:
:
p
p
p
t
t
t
htt tanah dilakukan secara lisanhttermasuk
adanyahtperjanjian yang berkaitan dengan
juga dengan hak numpang. Sedangkan pada pertimbangan hukum hakim
beralasan
bahwa pemohon kasasi
adanya izin
/
d/ tidak dapat membuktikanctentang
.id/
.id/
c.idyang diberikan oleh Sulemang
c.ikepada
c
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
j
Sagala Dg Rikong
untuk menempati obyek
.une
.une hukum adat suatu perjanjian
.uneyang dilakukan itu atasary.une
y
y
y
r
r
r
sengketa.
Padahal
dalam
a
a
a
r
libr
libr
/libr
//lib
dasar h
pada
serta pengaruh h
dari
tp://
tp://
ttp:/rasa tolong menolong danhtkekeluargaan
ttp:ajaran
agama yang mengajarkan untuk saling tolong menolong dalam hal membantu
sesama manusia yang saling membutuhkan.
/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

rary

://lib
http
.id/

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

y.u

/

ary
/libr

ary
/libr

:/
http

y.u

ht

/

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht
j.a
.une

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

h

.id/

r
ibra
l
/
/
:
tp

h

libra
/
/
:
p
tt

h
ac
nej.

ry.u

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

xiv

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

.id/

tp:/

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

/

c.id

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

y.u

ry.u

h

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
http ISI
DAFTAR

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/
i
d/
d/
d/
c.idHalaman Sampul Depan ......................................................................................
ac.i
ac.i
ac.i
.
.
.
j
j
j
e
e
e
Halaman SampulaDalam
iiary.un
y.un ......................................................................................
y.un
r
r
a
r
r
r
://lib
://lib
://libiii
Halaman
httpMotto ....................................................................................................
http
http

j.a
.une

rary

lib
tp://

Halaman Persembahan ......................................................................................... iv

/
/
/
/
c.idHalaman Prasyarat Gelar j.....................................................................................
c.id
c.id
c.id
v
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
e
e
e
ne
y.un
y.u...........................................................................................
y.un
y.un
r
r
r
r
a
a
a
a
Halaman
Persetujuan
vi
r
r
r
r
lib
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h Pengesahan ...........................................................................................
h
h
Halaman
vii
Halaman Penetapan Panitia Penguji .................................................................... viii

id/
.ac.

.id/
.id/
.id/
c
c
c
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Halaman Orisinalitas ............................................................................................
ix
.une
.une
.une
y
y
y
r
r
r
a
a
a
r
r
r
Halaman Ucapan
://lib Terima Kasih ...........................................................................
://lib
://lib x
p
p
p
t
t
t
t
t
t
h
h
h

nej

ry.u

libra
/
/
:
p
t

Halaman Ringkasan ............................................................................................. xiii

Daftar Isi ...............................................................................................
xv
/
/
/
/
.idHalaman
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
Halaman Daftar Lampiran
xviiry.une
.une ...................................................................................
.une
y
y
r
r
a
a
ibr
ibr
ibr1a
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
BAB 1 PENDAHULUAN
..................................................................................
http
http
http

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

1.1 Latar Belakang .................................................................................... 1

/

c.id

j.a
.une

rary

lib
tp://

/
c.id

.u

tp

/

.id
j.ac

une

ry.
a
r
b
i
://l

j.
.une

/

c.id

j.a
.une

j.
.une

1.3 Tujuan
Penulisan
.................................................................................
4 ry
ry
ry
ibra
ibra
ibra
l
l
l
/
/
/
/
/
/
:
:
:
4
http1.3.1 Tujuan Umum ............................................................................
http
http

a
nej.

rary
b
i
l
/
/
:

d/
.id/
1.2 Rumusan Masalah
3
ac................................................................................
ac.i

tp

1.3.2 Tujuan Khusus ........................................................................... 4

id/

id/

c.
c.
1.4 Metode Penelitian
4
ej.a ................................................................................
ej.a

.id/

ac
nej.

y.un
y.un
r
r
ry.u
a
a
a
r
r
r
1.4.1
Tipe
Penelitian
...........................................................................
4
b
b
b
i
i
i
://l
://l
://l
http1.4.2 Pendekatan Masalah ...................................................................
http
http
5
1.4.3 Sumber Bahan Hukum
...............................................................
6
/
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e
1.4.3.1
Hukum Primer .....................................................
6 .une
.unBahan
.une
y
y
r
r
a
a
r
r
rary
b
b
b
i
i
i
l
l
l
/
/
/
1.4.3.2
Bahan
Hukum
Sekunder
................................................
6
/
/
/
:
:
:
http
http
http
1.4.3.3 Bahan Non Hukum ......................................................... 7

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/
/
1.4.4 Analisis Bahan
7
c.idHukum ..............................................................
c.id
a
nej.

u
BAB 2 TINJAUAN
9ary.u
ry.PUSTAKA..........................................................................
ry.u
a
a
r
r
r
b
b
b
://li
://li
://li 9
2.1
httpKekuatan Pembuktian Tentang
httpHak Numpang Karang ......................
http
/

c.id

tp:/

ary
/libr

j.a
.une

.id/

ac
nej.

a
nej.

/

c.id

j.a
.une

:/
http

ary
/libr

/

xv

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

Hukum Perdata ......................
9
ht 2.1.1 Menurut Kitab Undang-Undang
ht
ht

d/
ac.i

j.
.une

ary
/libr

tp:/

2.1.1.1 Hak Numpang Karang Menurut Kitab . Undang-Undang

id/

id/

y.unPembuktian Menurut Kitab
y.un
r
r
a
a
r
r
2.1.1.2
Undang-Undang
://lib
://lib
http
http

/

c.id

c.
c.
Hukum
9
ej.a Perdata ...............................................................
ej.a

j.a
.une

rary

://lib
http

Hukum Perdata ............................................................... 9

d/

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

2.1.2 Menurut Hukum /Adat ................................................................
18
/

/
c.id
c.id
c.id
a
a
a
.
.
.
j
j
j
e Numpang Karang Menurut
e
2.1.2.1
Hak
Hukum
Adat ............... 18 une
y.un
y.un
r
r
ry.
a
a
a
r
r
r
b
b
b
i
i
i
l
Adat ................................
://l 2.1.2.2 Pembuktian Menurut
://Hukum
://l 19
http
http
http

2.2 Dasar Pertimbangan Hukum Hakim tentang Kekuatan

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/
Pembuktian Berkaitan
20
.id/dengan Hak Numpang Karang.id........................
ac
nej.

.id/

ac
nej.

ac
nej.

2.2.1 Putusan
.u K/Pdt/2005 ............... 20ary.u
ry.u Mahkamah Agung Nomor
ry1269
a
a
r
r
r
b
b
i
i
//l
://l Putusan Mahkamah Agung
:Nomor
://lib22
p
p
p
2.2.2
1415
K/Pdt/2005
...............
t
t
t
t
t
t
h
h
h
2.2.3 Putusan Mahkamah Agung Nomor 1211 K/Pdt/2007 ............... 24

/
/
/
/
27
c.idBAB 3 PEMBAHASAN j.....................................................................................
c.id
c.id
c.id
a
a
a
a
.
.
.
.
j
j
j
.une
.une
.une ...Wanprestasi dalam ary.une
y
y
y
r
r
r
3.1
Kekuatan
Pembuktian
Perjanjian
Adat
Terhadap
a
a
a
r
r
r
libr
://lib
://lib
://lib
p
p
p
tp://
t
t
t
t
t
t
h Hak Numpang Karang .........................................................................
h
h
27
d/
ac.i

j.
.une

ry

libra
tp://

3.2 Dasar Pertimbangan Hukum Yang Digunakan Oleh Hakim MA

.id/

ry.u

ry.u

http

http

/

c.id

j.a
.une

ry

ra ..............................................................................................
ra
ra
BAB 4 PENUTUP
://lib
://lib
://lib58
http

4.1 Kesimpulan ........................................................................................... 58

d/

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

tp

4.2 Saran .....................................................................................................
59
d/
d/

.i

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

y.u

/

y.u

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ac
nej.

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

.id/

y.u

j.a
.une

h

h

.id/

ac
nej.

ry.u

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

.id/

ac
nej.

.id/

.i

c
ej.a
n
DAFTAR BACAAN
u
.
rary
b
i
l
/
/
:
LAMPIRAN
http

.id/

tp:/

.id/

ac
ac ........................ 40
Dalam Menjatuhkan
nej. Putusan Nomor 110 K/Pdt/2008
nej.

/

xvi

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

/

c.id

://lib
http

rary

j.a
.une

.id/

.id/

ac
nej.

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

ry.u
a
r
b
/li
ttp:/
DAFTARhLAMPIRAN

Putusan Mahkamah Agung Nomor
/ 1211 K/Pdt/2007

d/

c.i
ej.a

.un

rary
b
i
l
/
/
:

y.u

ht

tp

ry.u

ry.u

y.u

y.u

/

rary

.id/

rary

://lib
http

ry.u

ry.u

ry.u

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

/

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

:/
http

ary
/libr

ac
nej.

y.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

ht

c.id

ary
/libr

.id/

ac
nej.

ht
j.a
.une

ry.u

h

.id/

y.u

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

ry.u

h

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h

.id/

.id/

ry.u

h
ac
nej.

rary

://lib
http

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

xvii

j.a
.une

rary

://lib
http

/

c.id

j.a
.une

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

/

c.id

j.a
.une

.id/

ry.u

libra
/
/
:
p
t

/

rary

://lib
http

ac
nej.

y.u

ht

c.id

j.a
.une

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

c.id

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ht

lib
tp://

ry.u

libra
/
/
:
p
tt

.id/

ac
nej.

r
ibra
l
/
/
:
tp

ac
nej.

h

.id/

y.u

.id/

ac
nej.

h

.id/

j.a
.une

h

libra
/
/
:
p
tt

h
ac
nej.

ry.u

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

ac
nej.

libra
/
/
:
p
tt

h
.id/

ry.u

r
ibra
l
/
/
:
tp

.id/

ac
nej.

/lib
ttp:/

.id/

ac
nej.

libra
/
/
:
p
t

rary

://lib
http

.u
.u
Putusan Mahkamah
raryAgung Nomor 110 K/Pdt/2008
rary
h

/

c.id

j.a
.une

.id/

.id

ac
nej.

/lib
ttp: