Masalah Kerusakan Fungsi Kawasan Lindung: Menimbang Nilai Ekonomi Hutan dalam Keputusan Pemerintah Daerah

MASALAH
KERUSAKAN
FUNGSIKAWASANLINDUNG:
M c n i m b a n g Nilai E k o n o m i I I u t a n d a l a m Kcpi~tiisanPcmcrintah D a c r a h l
D r . tIariadi Itit rclaln m c m b c n k a n d a m p a k ilcg;~rlf' tlcngati
tlngka~ skala \ a n g l>crbeda beda incnurut \ ~ i l aa\ h . 1'ertal-nb;lligat ell 111112111
lindung bukanlaln satu--sat~unva
kasus bagaimana pililnan c k o n o m i j;lnglia pclldcli
tllcndonlinasi pilillail I.;cbcrl;~njl~ta~l
ekoiloini ianglia panjailg, \;11ig pel-~LI
~ n c n j a d ipcrliatia~l pul>lik. Ic.;;~rI'SS 100.30 (7' o), sctlangkail ni1;li gun21 titl;~lilailgsliilg s c l ~ c s w
IJSS 1,306.66 per lla pel- tahun (93'/0)
l i i l i r>111;1 I'c'illdil I;IWR
I
[3O(1?) 1t'1;111 inclakuliall s111tii 1111tllIi
iiiciighitung ililai clioiloini 11c11;111 di 'l'snl;~ii\;lsioii;ll (;cit1ung El;lliilll~tl(sc1iil;ltI'T I,ii~ocal),FI~it;~tl
l,iilt1urLg I ' o i ~ ~ l i(scl;itci~/kot;~
aka11 tncll\,usllt, sctid;llirl\.;~kctik;l motl;ll ckologi tcxlivcst;lsj
pacl;l tingliat \.ai~gsig~iitlkatlsclanl;~14 t;lllun kc dcpaii. Nilai l'cilciapatan .\sli
Daerah (E'.\I>) 3 5 liabilp;~tc:n/kota-!,ai~g 11;111\.a seltitar Kp 9 3 mil\~arpatla
tahun 3003- jug;^ ;lkail turut 'tertlivcstasi' Itaretla praktik tambal-ig tcr1)uka cli

hutan lintlun;; aka11 incnciptaltan pcrckotio1ni;ln lokal scrba inal~al-sc1,agai
konscltucnsi logis tlari divcstasi pcr;ltiilti cltologis hutan lindung \,an$ tlim;linkan
ole11 Daerah .\lira11 S u n p i (I>.\S) tcrhadap bcr1,agai kegiatan pcrc:liorioi-nian
~nas\.arakat,scpcl-ti pc~-r;liiiati,~>criIt;li~;ln,
iiltll~stri,clan la111 scl>;lgaii~i\.;~.
Jik;l iiilai-nilai ckonolni divcstasi moclal ckologi tci-scbut diakulnu1asik;ln tlctiig;~ti
tlilai pci1urun;lil 1'I)ltH dan 1'.\Il tli 35 I t a l > ~ ~ > i i ~ c n / ktcrscbut,
ot;l
tid;tk k~lraiig
~i;lriIt]) 70 t ~ - j l i ~ per
l ~ i r ; i I ~ l l i ~1iltloiicsi:l
,
a1;~tci~/l~ot;~
~ > c r t ~ ~ t n lcIH) 3002 sckit;lr Kp -4.5t-riliun.
1'crltira;lilpcrkiraaii di ilras l ~ u k a nt;lk bcrdasar. Sctid;~kri\.a;ldx dua 1,ukti ii\,;ita
\-;~ngdapat diteluxuri. fler;fu/na,pcrtumbuhan ckonomi Indonesia antar;l 197 1
1984 incilcapai anglta hlntastis 7,l pcrscn pel- t;lliun. N;lmun, s c t c l ; ~ ltlikuraiigi
~
l~i;~\.a
liilglcuiig;~ri,~ci-ti\.;~r;l

pc~rtunll~uhail
l)c~rsih~l\.;l
h;li1\-a 3 pcrscil per tahl~ii.
.\niil\.a, akuinulasi j>rotluksi tci-ltui:angi st:ltir;lr 56 pcrscn per ti11il1ii tjal;ini
peinl,ctituItat~ 1'1) H sc,laina 2.1 talil~iir c r s c b ~ ~ t .lasil ~>cnclitianIl''ot./(/ Kr.~~//rz.~.c
1/7.rtit//tt>
(\Ylatl ~ ~I l- ~l l l~l 1 ~ 1 ~ ; (,/ht.O,j/
lll
~ ' 0 / ~ 0 1\';Ill;<
>
kin1 I;l]Ll ~ ~ ~ l ~ L 1 ~ ~ l ~
sudall salnpai cli ; ~ r i g k ;3,4
~ j l l t ; ~ I-[ii/talluti. Scciarigk;~ticlalain k o l l t ~ l i stl:~sioil;~l

1

*
*
5


~

tcrus l,crulung, scrtil scmaliin I
i
i
I o~ i i i s i sunlbct--st.~iril,u air (1i111
bcndungan scl>;lgai stlmbcr cricrgi maupun ilir un~ulcpcrtailian, 1ih;lt Gambar 1
tlail Gambar 2, tjelaklali tcpat apabila lca\vasan lindung !Tang sudah rusalc inalah
dialill- t~~ngsilcari.

i ~ l l l l l ~ ~

l€?LyPaUel!yeMJad
ueMaa uen!nlas~adseje !Jaluayy yalo ueynyepp s!fia]e~ls!e(luJaqepas sen( 6ueL uednye:, uep
6u!luad yedwep~aq6ueL (c)leAe eped pnsyew!p euew~efieqas!eyed we!u!d UIZI ueljaqwad (s)
.eynqJal
uefiueqwel~adelod ue6uap uefiueqweuad ueynyelaw 6ue~ellp6unpuil uelny ueseMey eped (p)
.uefiunyfiu!l ue!Jelsalay epas nluapal
nlyeM eyfiue! uep sen1 ueseleq ueyfiueqwtyadwaw uefiuap !Jalua(/y yalo !eyed we!u!d u!zi
uel~aqulad!n(elaw ueynyellp ue6ueqweyad ue6u1luadayynlun uelny ueseMey ueeur166uad (c)

.uelny uesewey yoyod !s6unj yeqn6uaw
eduel ueynyellp ledep (1) leLe eped pnsyewlp eueye6eqas uelny ueseMey ueeun66uad
.6unpu!l uelny ueseMey luep Isynpoud ue)ny ueseMey welep !p ueynyellp ledep eAuey
ueuelnyay uele16ayJenl ~pueun6ueqwad ue6u1luadayynlun uelny ueseMey ueeun66uad (1)

(z)

Ilengan mernpcr11atik;lil nilai hutan secara men\-cluruh, pcngambil Iceputusan
\-an2 h a i l ~ amcinpcrtimb;lnglukan pajak (I'NHI') 1-ang bcrasal dari suiilbcr i~i
sxat ini, l ) c l ~ ~ rtcrscdi;~
n
iilt;)rill;~sid;tri pcilcliti;ti~ t('171;1d1111111111,
[ 1 1 1 1 1 b l t l < ] t 1 1 1 1 1 t l l l l ' ~ l l l ~ l i l l i 'l ~ l l i l 1 < \ \ l l l l
1111;111
I,intlung.
3. I ' c t l a t t ~ Ycgari~ !311lc;ln I'ajak ( \ l ' H S ,
3003) dari pcildi1pat;111
pcrtaiilbarlg;lll 11i11uin scbcsar 2,S0/o dil,crolcll tl;lri sclurull si~inl~crda!.a
talnl~ang, l)cl~1111 incinl,cr11itt1nglc;111 tlilili ckoi~oini kerus;lkan dun
petlccinarail lingIc~~ing;~n

Yang tli;~l
fii~xilsi;~l
; ~ ~ ; L I ~dari kcllut;lilan sel~csar3,1'/0 ;~dxli~ll
llai~i\,arncrup;tkail
5'6 dari total 1n;lnf;lat hutan. Schingga, d a ~ hutan
i
inasih tcrtlapat peran;111
elcotloini (toto/ ec.oilorni~.uu///t)sc11es;lr 9.5' o Iil$ \.an$ belum dipcrhiruiig-lean.
1. llei~gingat pci~tii~g~:ll\.;~
f;.~lijgsik;l\'i;>l~ilil l ~ t ~ t i tlindt~ng
t~
scbag;li 13e11\-;111~;ga
1 1 1 (2)
lccl~idupan, atltaril 1aii1 (1) ineilgatut- tali^ ilir clai1 1 n ~ n ~ ~ g il)i~iijir;
.
.
i ~ ~ c : i ~ g c t ~ c l ~crosi;
~lili;~
(-3)
t ~ iilc:~lccg;~ll

ii~trtis~
;UI- 1 ; 1 ~ 1 t ; daii (4) ~ ~ ~ t ~ t i ~ c l i l ~ ; ~ ~
lccsub~~ran
t;lila11, t~lilll]ill ~ r 1 ~ 0 I Z~l ~I ~l t l g ; lIl1l ~ 1 I I l l ~ l ~
lain, ter;~pijug21 nlemiliki 11nglt~iccic.s cnclcmik
vailg Icbili titigi:i 11il;i tli1)ai~clirigk;lti dc't1g;111 p111a~1k o l ~ t i t ~ c r ll.< i ~ ~ ; l l < ~ ~ t . i ~ ~ t l i
1)iotisiIi 1'111;l~i I < ; l t - i t ~ l l ~ t i\.atig 1 1 1 ~ ' i l o t l j o l . \.;~iru:( 1 ) t;lilgli;lp;ltl ;lit- \.;ltig 1c't.l);~r;1s
clan s i i t ~ ~ b c r c l a \ ~ ; ~ / c a c I ;air
~ t i g1;1\val; ~ t ~ vaiig s;lt~g;~r
rc.nd;~ll'la11 1cr1);11;1s;
(2) pcsl