Hubungan Kadar Asam Lemak Bebas dengan Kandungan Aflatoksin pada Minyak Kelapa
HUBUNCAM KADAR A S A M LEMAK BEBAS
DENGAN KANDUNGAN A F k A T O K
PADA EVIiNYAK KELAPA
oleh
EBA PRIHASTYATI
JURUSAM GlZl MASYARAKAT D A N SUMBERDAVA KELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
lNST1TUT PERTANIAN BQGOR
B 0 6 Q R
2 9 8 6
RINGKASAN
EKA PRIHASTYATI.
Hubungan Kadar Asam Lemak Bebas dengan
Kandungan A f l a t o l r s i n pada Minyak Kelapa (Dibawah bimbingan SUDJANA SIBARANI dan DJITENG ROEDJITO).
Tujuan p e n e l i t i a n i n i i a l a h u n t u k mengetahui hubunga n k a d a r asam lemak b e b a s dengan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak k e l a p a .
Sedangkan t u j u a n k h u s u s i a l a h u n t u k me-
n g e t a h u i hubungan pengaruh lama penyimpanan, k a d a r a i r ,
k a d a r asam lemak b e b a s dan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak
kelapa tradisional.
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n d i b a g i a n T o k s i k o l o g i dan Mikol o g i , B a l a i P e n e l i t i a n V e t e r i n e r ( B a l i t v e t ) , Cimanggu, Bogor, mulai tanggal
5 Mei sampai dengan 5 J u l i 1986.
Pengambilan sampel d i l a k u k a n d i Kabupaten Ciamis, Jawa Bar a t , l a n g s u n g pada i n d u s t r i rumah t a n g g a yang membuat m i nyak k e l a p a .
S e t i a p sampel d i l a k u k a n a n a l i s a k a d a r a i r
menurut c a r a William ( 1 9 6 6 ) , a n a l i s a k a d a r asam lemak beb a s menurut B u s s e r (1964) dan a n a l i s a kandungan a f l a t o k s i n
menurut Blaney, Moore dan T y l e r (1984) pada s e t i a p s e l a n g
lama penyimpanan 0, 7, 14, 21, dan 28 h a r i .
Analisa s t a -
t i s t i k u n t u k mengetahui pengaruh lama penyimpanan dan hubungan a n t a r v a r i a b e l digunakan Metode R e g r e s i L i n e a r dan
Non L i n e a r ( ~ u d j a n a ,1 9 8 3 ) .
H a s i l P e n e l i t i a n a y a n g d i p e r o l e h t e r n y a t a bahwa semakin
lama minyak k e l a p a disimpan, k a d a r a i r dan k a d a r asam lemak
bebas semakin meningkat, namun kandungan a f l a t o k s i n semakin
menurun.
Dengan penyimpanan selama 28 h a r i k a d a r a i r me-
ningkat rata-rata
0.31 p e r s e n , menyebabkan k a d a r asam l e -
mak bebas meningkat r a t a - r a t a 0.15 p e r s e n , dan mengakibatk a n k e r u s a k a n minyak k e l a p a .
Hal i n i d i s e b a b k a n o l e h pro-
s e s h i d r o l i s a , k a r e n a ada a i r dan k e r j a enzim l i p a s e akan
membentuk asam lemak bebas dan g l i s e r o l .
H a s i l l a i n yang
d i p e r o l e h a d a l a h dengan p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak bebas
menyebabkan kandungan a f l a t o k s i n
%
menurun s e t e l a h penyim-
panan 7 h a r i , 1 4 h a r i , 2 1 h a r i dan 28 h a r i dengan 0.54 ppb
(19.70
761, 1.04 ppb (37.96 $1, 1.64 ppb (59.85
p ~ b
(82.48 %).
$) dan 2.26
H a l i n i k a r e n a t e r b e n t u k senyawa FLdrogen
P e r o k s i d a pada penyimpanan minyak k e l a p a yang d a p a t merusak
a f l a t o k s i n B1 dan G1
( P a r p i a , 1971) s e r t z t e r b e n t u k a f l a -
t o k s i n j e n i s l a i n ( d i d u g a a f l a t o k s i n B ) yang b e r a s a l d a r i
3
a f l a t o k s i n GI.
Hidrogen P e r o k s i d a t e r b e n t u k d a r i p r o s e s
o k s i d a s i k a r e n a a d a persenyawaan t i d a k jenuh ( m i s a l n y a
asam lemak b e b a s ) , s e h i n g g a p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak
bebas akan meningkatkan senyaiva S i d r o g e n P e r o k s i d a (B202).
Kandungan a f l a t o k s i n minyak k s l a p a belum mencapai t a r a f
yang membahayakan k e s e h a t a n manusia, namun s e t e l a h penyimpanan 12 h a r i minyak k e l a p a t r a d i s i o n a l m u l a i mengalami
kerusakan.
HUBUNGAN KADAE AS4M LEMAK BEBM
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN
PADA
M I N Y A K KELAPA
oleh
EKA PRIHASTYATI
19 1007
A.
sebagai
s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana
Pertanian
pada
F a k u l t a s P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
JURUSAN G I Z I MASYAR.4KAT DAN SUMBERDAYA KXLUAEGA
FAKULTBS PERT AN1AN
INSTITUT F'ERTPNIm BCGOR
1 9 8 6
:
Judul P e n e l i t i a n
HUEUWGAN KADAR ASAN LLSMAK BESAS
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN PADA
Nama Mahasiswa
:
EKA PRIHASTYBTI
Nomor Pokok
:
A.
\
h,
n
Menye t u j u i
/
,
Ir. S u d j a n a S i b a r a n i . M.Sc
(Dosen Pembimbing)
Tanggal L u l u s :
1 9 1007
HUBUNCAM KADAR A S A M LEMAK BEBAS
DENGAN KANDUNGAN A F k A T O K
PADA EVIiNYAK KELAPA
oleh
EBA PRIHASTYATI
JURUSAM GlZl MASYARAKAT D A N SUMBERDAVA KELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
lNST1TUT PERTANIAN BQGOR
B 0 6 Q R
2 9 8 6
RINGKASAN
EKA PRIHASTYATI.
Hubungan Kadar Asam Lemak Bebas dengan
Kandungan A f l a t o l r s i n pada Minyak Kelapa (Dibawah bimbingan SUDJANA SIBARANI dan DJITENG ROEDJITO).
Tujuan p e n e l i t i a n i n i i a l a h u n t u k mengetahui hubunga n k a d a r asam lemak b e b a s dengan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak k e l a p a .
Sedangkan t u j u a n k h u s u s i a l a h u n t u k me-
n g e t a h u i hubungan pengaruh lama penyimpanan, k a d a r a i r ,
k a d a r asam lemak b e b a s dan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak
kelapa tradisional.
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n d i b a g i a n T o k s i k o l o g i dan Mikol o g i , B a l a i P e n e l i t i a n V e t e r i n e r ( B a l i t v e t ) , Cimanggu, Bogor, mulai tanggal
5 Mei sampai dengan 5 J u l i 1986.
Pengambilan sampel d i l a k u k a n d i Kabupaten Ciamis, Jawa Bar a t , l a n g s u n g pada i n d u s t r i rumah t a n g g a yang membuat m i nyak k e l a p a .
S e t i a p sampel d i l a k u k a n a n a l i s a k a d a r a i r
menurut c a r a William ( 1 9 6 6 ) , a n a l i s a k a d a r asam lemak beb a s menurut B u s s e r (1964) dan a n a l i s a kandungan a f l a t o k s i n
menurut Blaney, Moore dan T y l e r (1984) pada s e t i a p s e l a n g
lama penyimpanan 0, 7, 14, 21, dan 28 h a r i .
Analisa s t a -
t i s t i k u n t u k mengetahui pengaruh lama penyimpanan dan hubungan a n t a r v a r i a b e l digunakan Metode R e g r e s i L i n e a r dan
Non L i n e a r ( ~ u d j a n a ,1 9 8 3 ) .
H a s i l P e n e l i t i a n a y a n g d i p e r o l e h t e r n y a t a bahwa semakin
lama minyak k e l a p a disimpan, k a d a r a i r dan k a d a r asam lemak
bebas semakin meningkat, namun kandungan a f l a t o k s i n semakin
menurun.
Dengan penyimpanan selama 28 h a r i k a d a r a i r me-
ningkat rata-rata
0.31 p e r s e n , menyebabkan k a d a r asam l e -
mak bebas meningkat r a t a - r a t a 0.15 p e r s e n , dan mengakibatk a n k e r u s a k a n minyak k e l a p a .
Hal i n i d i s e b a b k a n o l e h pro-
s e s h i d r o l i s a , k a r e n a ada a i r dan k e r j a enzim l i p a s e akan
membentuk asam lemak bebas dan g l i s e r o l .
H a s i l l a i n yang
d i p e r o l e h a d a l a h dengan p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak bebas
menyebabkan kandungan a f l a t o k s i n
%
menurun s e t e l a h penyim-
panan 7 h a r i , 1 4 h a r i , 2 1 h a r i dan 28 h a r i dengan 0.54 ppb
(19.70
761, 1.04 ppb (37.96 $1, 1.64 ppb (59.85
p ~ b
(82.48 %).
$) dan 2.26
H a l i n i k a r e n a t e r b e n t u k senyawa FLdrogen
P e r o k s i d a pada penyimpanan minyak k e l a p a yang d a p a t merusak
a f l a t o k s i n B1 dan G1
( P a r p i a , 1971) s e r t z t e r b e n t u k a f l a -
t o k s i n j e n i s l a i n ( d i d u g a a f l a t o k s i n B ) yang b e r a s a l d a r i
3
a f l a t o k s i n GI.
Hidrogen P e r o k s i d a t e r b e n t u k d a r i p r o s e s
o k s i d a s i k a r e n a a d a persenyawaan t i d a k jenuh ( m i s a l n y a
asam lemak b e b a s ) , s e h i n g g a p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak
bebas akan meningkatkan senyaiva S i d r o g e n P e r o k s i d a (B202).
Kandungan a f l a t o k s i n minyak k s l a p a belum mencapai t a r a f
yang membahayakan k e s e h a t a n manusia, namun s e t e l a h penyimpanan 12 h a r i minyak k e l a p a t r a d i s i o n a l m u l a i mengalami
kerusakan.
HUBUNGAN KADAE AS4M LEMAK BEBM
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN
PADA
M I N Y A K KELAPA
oleh
EKA PRIHASTYATI
19 1007
A.
sebagai
s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana
Pertanian
pada
F a k u l t a s P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
JURUSAN G I Z I MASYAR.4KAT DAN SUMBERDAYA KXLUAEGA
FAKULTBS PERT AN1AN
INSTITUT F'ERTPNIm BCGOR
1 9 8 6
:
Judul P e n e l i t i a n
HUEUWGAN KADAR ASAN LLSMAK BESAS
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN PADA
Nama Mahasiswa
:
EKA PRIHASTYBTI
Nomor Pokok
:
A.
\
h,
n
Menye t u j u i
/
,
Ir. S u d j a n a S i b a r a n i . M.Sc
(Dosen Pembimbing)
Tanggal L u l u s :
1 9 1007
DENGAN KANDUNGAN A F k A T O K
PADA EVIiNYAK KELAPA
oleh
EBA PRIHASTYATI
JURUSAM GlZl MASYARAKAT D A N SUMBERDAVA KELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
lNST1TUT PERTANIAN BQGOR
B 0 6 Q R
2 9 8 6
RINGKASAN
EKA PRIHASTYATI.
Hubungan Kadar Asam Lemak Bebas dengan
Kandungan A f l a t o l r s i n pada Minyak Kelapa (Dibawah bimbingan SUDJANA SIBARANI dan DJITENG ROEDJITO).
Tujuan p e n e l i t i a n i n i i a l a h u n t u k mengetahui hubunga n k a d a r asam lemak b e b a s dengan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak k e l a p a .
Sedangkan t u j u a n k h u s u s i a l a h u n t u k me-
n g e t a h u i hubungan pengaruh lama penyimpanan, k a d a r a i r ,
k a d a r asam lemak b e b a s dan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak
kelapa tradisional.
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n d i b a g i a n T o k s i k o l o g i dan Mikol o g i , B a l a i P e n e l i t i a n V e t e r i n e r ( B a l i t v e t ) , Cimanggu, Bogor, mulai tanggal
5 Mei sampai dengan 5 J u l i 1986.
Pengambilan sampel d i l a k u k a n d i Kabupaten Ciamis, Jawa Bar a t , l a n g s u n g pada i n d u s t r i rumah t a n g g a yang membuat m i nyak k e l a p a .
S e t i a p sampel d i l a k u k a n a n a l i s a k a d a r a i r
menurut c a r a William ( 1 9 6 6 ) , a n a l i s a k a d a r asam lemak beb a s menurut B u s s e r (1964) dan a n a l i s a kandungan a f l a t o k s i n
menurut Blaney, Moore dan T y l e r (1984) pada s e t i a p s e l a n g
lama penyimpanan 0, 7, 14, 21, dan 28 h a r i .
Analisa s t a -
t i s t i k u n t u k mengetahui pengaruh lama penyimpanan dan hubungan a n t a r v a r i a b e l digunakan Metode R e g r e s i L i n e a r dan
Non L i n e a r ( ~ u d j a n a ,1 9 8 3 ) .
H a s i l P e n e l i t i a n a y a n g d i p e r o l e h t e r n y a t a bahwa semakin
lama minyak k e l a p a disimpan, k a d a r a i r dan k a d a r asam lemak
bebas semakin meningkat, namun kandungan a f l a t o k s i n semakin
menurun.
Dengan penyimpanan selama 28 h a r i k a d a r a i r me-
ningkat rata-rata
0.31 p e r s e n , menyebabkan k a d a r asam l e -
mak bebas meningkat r a t a - r a t a 0.15 p e r s e n , dan mengakibatk a n k e r u s a k a n minyak k e l a p a .
Hal i n i d i s e b a b k a n o l e h pro-
s e s h i d r o l i s a , k a r e n a ada a i r dan k e r j a enzim l i p a s e akan
membentuk asam lemak bebas dan g l i s e r o l .
H a s i l l a i n yang
d i p e r o l e h a d a l a h dengan p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak bebas
menyebabkan kandungan a f l a t o k s i n
%
menurun s e t e l a h penyim-
panan 7 h a r i , 1 4 h a r i , 2 1 h a r i dan 28 h a r i dengan 0.54 ppb
(19.70
761, 1.04 ppb (37.96 $1, 1.64 ppb (59.85
p ~ b
(82.48 %).
$) dan 2.26
H a l i n i k a r e n a t e r b e n t u k senyawa FLdrogen
P e r o k s i d a pada penyimpanan minyak k e l a p a yang d a p a t merusak
a f l a t o k s i n B1 dan G1
( P a r p i a , 1971) s e r t z t e r b e n t u k a f l a -
t o k s i n j e n i s l a i n ( d i d u g a a f l a t o k s i n B ) yang b e r a s a l d a r i
3
a f l a t o k s i n GI.
Hidrogen P e r o k s i d a t e r b e n t u k d a r i p r o s e s
o k s i d a s i k a r e n a a d a persenyawaan t i d a k jenuh ( m i s a l n y a
asam lemak b e b a s ) , s e h i n g g a p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak
bebas akan meningkatkan senyaiva S i d r o g e n P e r o k s i d a (B202).
Kandungan a f l a t o k s i n minyak k s l a p a belum mencapai t a r a f
yang membahayakan k e s e h a t a n manusia, namun s e t e l a h penyimpanan 12 h a r i minyak k e l a p a t r a d i s i o n a l m u l a i mengalami
kerusakan.
HUBUNGAN KADAE AS4M LEMAK BEBM
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN
PADA
M I N Y A K KELAPA
oleh
EKA PRIHASTYATI
19 1007
A.
sebagai
s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana
Pertanian
pada
F a k u l t a s P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
JURUSAN G I Z I MASYAR.4KAT DAN SUMBERDAYA KXLUAEGA
FAKULTBS PERT AN1AN
INSTITUT F'ERTPNIm BCGOR
1 9 8 6
:
Judul P e n e l i t i a n
HUEUWGAN KADAR ASAN LLSMAK BESAS
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN PADA
Nama Mahasiswa
:
EKA PRIHASTYBTI
Nomor Pokok
:
A.
\
h,
n
Menye t u j u i
/
,
Ir. S u d j a n a S i b a r a n i . M.Sc
(Dosen Pembimbing)
Tanggal L u l u s :
1 9 1007
HUBUNCAM KADAR A S A M LEMAK BEBAS
DENGAN KANDUNGAN A F k A T O K
PADA EVIiNYAK KELAPA
oleh
EBA PRIHASTYATI
JURUSAM GlZl MASYARAKAT D A N SUMBERDAVA KELUARGA
FAKULTAS PERTANIAN
lNST1TUT PERTANIAN BQGOR
B 0 6 Q R
2 9 8 6
RINGKASAN
EKA PRIHASTYATI.
Hubungan Kadar Asam Lemak Bebas dengan
Kandungan A f l a t o l r s i n pada Minyak Kelapa (Dibawah bimbingan SUDJANA SIBARANI dan DJITENG ROEDJITO).
Tujuan p e n e l i t i a n i n i i a l a h u n t u k mengetahui hubunga n k a d a r asam lemak b e b a s dengan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak k e l a p a .
Sedangkan t u j u a n k h u s u s i a l a h u n t u k me-
n g e t a h u i hubungan pengaruh lama penyimpanan, k a d a r a i r ,
k a d a r asam lemak b e b a s dan kandungan a f l a t o k s i n pada minyak
kelapa tradisional.
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n d i b a g i a n T o k s i k o l o g i dan Mikol o g i , B a l a i P e n e l i t i a n V e t e r i n e r ( B a l i t v e t ) , Cimanggu, Bogor, mulai tanggal
5 Mei sampai dengan 5 J u l i 1986.
Pengambilan sampel d i l a k u k a n d i Kabupaten Ciamis, Jawa Bar a t , l a n g s u n g pada i n d u s t r i rumah t a n g g a yang membuat m i nyak k e l a p a .
S e t i a p sampel d i l a k u k a n a n a l i s a k a d a r a i r
menurut c a r a William ( 1 9 6 6 ) , a n a l i s a k a d a r asam lemak beb a s menurut B u s s e r (1964) dan a n a l i s a kandungan a f l a t o k s i n
menurut Blaney, Moore dan T y l e r (1984) pada s e t i a p s e l a n g
lama penyimpanan 0, 7, 14, 21, dan 28 h a r i .
Analisa s t a -
t i s t i k u n t u k mengetahui pengaruh lama penyimpanan dan hubungan a n t a r v a r i a b e l digunakan Metode R e g r e s i L i n e a r dan
Non L i n e a r ( ~ u d j a n a ,1 9 8 3 ) .
H a s i l P e n e l i t i a n a y a n g d i p e r o l e h t e r n y a t a bahwa semakin
lama minyak k e l a p a disimpan, k a d a r a i r dan k a d a r asam lemak
bebas semakin meningkat, namun kandungan a f l a t o k s i n semakin
menurun.
Dengan penyimpanan selama 28 h a r i k a d a r a i r me-
ningkat rata-rata
0.31 p e r s e n , menyebabkan k a d a r asam l e -
mak bebas meningkat r a t a - r a t a 0.15 p e r s e n , dan mengakibatk a n k e r u s a k a n minyak k e l a p a .
Hal i n i d i s e b a b k a n o l e h pro-
s e s h i d r o l i s a , k a r e n a ada a i r dan k e r j a enzim l i p a s e akan
membentuk asam lemak bebas dan g l i s e r o l .
H a s i l l a i n yang
d i p e r o l e h a d a l a h dengan p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak bebas
menyebabkan kandungan a f l a t o k s i n
%
menurun s e t e l a h penyim-
panan 7 h a r i , 1 4 h a r i , 2 1 h a r i dan 28 h a r i dengan 0.54 ppb
(19.70
761, 1.04 ppb (37.96 $1, 1.64 ppb (59.85
p ~ b
(82.48 %).
$) dan 2.26
H a l i n i k a r e n a t e r b e n t u k senyawa FLdrogen
P e r o k s i d a pada penyimpanan minyak k e l a p a yang d a p a t merusak
a f l a t o k s i n B1 dan G1
( P a r p i a , 1971) s e r t z t e r b e n t u k a f l a -
t o k s i n j e n i s l a i n ( d i d u g a a f l a t o k s i n B ) yang b e r a s a l d a r i
3
a f l a t o k s i n GI.
Hidrogen P e r o k s i d a t e r b e n t u k d a r i p r o s e s
o k s i d a s i k a r e n a a d a persenyawaan t i d a k jenuh ( m i s a l n y a
asam lemak b e b a s ) , s e h i n g g a p e n i n g k a t a n k a d a r asam lemak
bebas akan meningkatkan senyaiva S i d r o g e n P e r o k s i d a (B202).
Kandungan a f l a t o k s i n minyak k s l a p a belum mencapai t a r a f
yang membahayakan k e s e h a t a n manusia, namun s e t e l a h penyimpanan 12 h a r i minyak k e l a p a t r a d i s i o n a l m u l a i mengalami
kerusakan.
HUBUNGAN KADAE AS4M LEMAK BEBM
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN
PADA
M I N Y A K KELAPA
oleh
EKA PRIHASTYATI
19 1007
A.
sebagai
s a l a h s a t u s y a r a t memperoleh g e l a r
Sarjana
Pertanian
pada
F a k u l t a s P e r t a n i a n , I n s t i t u t P e r t a n i a n Bogor
JURUSAN G I Z I MASYAR.4KAT DAN SUMBERDAYA KXLUAEGA
FAKULTBS PERT AN1AN
INSTITUT F'ERTPNIm BCGOR
1 9 8 6
:
Judul P e n e l i t i a n
HUEUWGAN KADAR ASAN LLSMAK BESAS
DENGAN KANDUNGAN AFLATOKSIN PADA
Nama Mahasiswa
:
EKA PRIHASTYBTI
Nomor Pokok
:
A.
\
h,
n
Menye t u j u i
/
,
Ir. S u d j a n a S i b a r a n i . M.Sc
(Dosen Pembimbing)
Tanggal L u l u s :
1 9 1007