Ho : Data homogen Ha : Data tidak homogen
Tingkat kepercayaan 95 sehingga nilai signifikansinya 1-α = 5 atau α = 0.05
Jika sig. 0.05, maka Ho diterima data homogen Jika sig. 0.05, maka Ho ditolak data tidak homogen
Berdasarkan hipotesis di atas, dari hasil uji homogenitas yang dilakukan didapatkan output sebagai berikut:
Tabel 4.3 Hasil Uji Homogenitas
Test of Homogeneity of Variance
Levene Statistic
df1 df2
Sig. Jumlah_Resisto
r Based on Mean
2,414 15
464 ,002
Based on Median 2,107
15 464
,009 Based on Median and
with adjusted df 2,107
15 428,130 ,009
Based on trimmed mean
2,411 15
464 ,002
Berdasarkan hasil output SPSS yang didapat dari uji homogenitas atau keseragaman yang dilakukan, diketahui nilai signifikansi untuk Based on
Mean sebesar 0.002 yang berarti nilai signifikansi 0.05 sehingga H
o
ditolak dan data dinyatakan tidak homogen atau seragam. Penjelasan lebih lanut mengenai uji homogenitas yang dilakukan akan dibahas pada
sub bab analisa uji homogenitas nanti.
4.3.4 Uji ANOVA Satu Arah
ANOVA satu arah one way ANOVA digunakan apabila data yang akan dianalisis terdiri dari satu variabel terikat dan satu variabel bebas. Uji
ANOVA satu arah ini dilakukan untuk mengetahui adakah hubungan antara jumlah resistor yang dapat dipasang kondisi lingkungan kerja fisik
yang berbeda-beda kondisi normal dan ekstrim. Pada praktikum ini yang menjadi independent variable atau variabel bebas adalah kondisi
lingkungan kerja fisik sedangkan yang menjadi dependent variablenya atau variabel terikat adalah jumlah resistor yang dapat dikerjakan.
Maksud dari variabel bebas adalah variabel yang mempengaruhi sedangkan variabel terikat adalah variabel yang dipengaruhi. Jadi jumlah
resistor yang dapat dikerjakan dipengaruhi oleh kondisi lingkungan kerja fisiknya. Uji Anova satu arah dapat dilakukan menggunakan hipotesis
sebagai berikut:
Ho : µ
1
= µ
2
= µ
3
= µ
4
= µ
5
Ho : Tidak ada perbedaan rata-rata antar kelompok sampel Ha : Tidak semua µ sama
Ha : Ada perbedaan antar kelompok sampel
Tingkat kepercayaan 95 sehingga nilai signifikansinya 1-α = 5 atau α= 0.05.
Jika signifikansi 0.05, maka H diterima
Jika signifikansi 0.05, maka H ditolak
Berdasarkan hipotesis di atas, didapatkan hasil pengujian dalam output berikut:
Tabel 4.4 Hasil Uji ANOVA Satu Arah
ANOVA
Jumlah_Resistor Sum of
Squares Df
Mean Square
F Sig.
Between Groups
471,925 15
31,462 3,092
,000 Within Groups
4721,667 464
10,176 Total
5193,592 479
Dari hasil output uji ANOVA satu arah yang dilakukan didapatkan nilai signifikansi sebesar 0 atau 0.05 yang berarti H
o
ditolak sehingga Ha diterima Ada perbedaan antar kelompok sampel. Dikarenakan terdapat
perbedaan antar kelompok sampel data, maka dapat disimpulkan terdapat hubungan antara kedua variabel. Setelah uji ANOVA satu arah dilakukan,
langkah selanjutnya adalah melakukan uji Post-Hoc karena nilai signifikansi 0.05 dan didapatkan output seperti berikut.
Tabel 4.5 Post-Hoc Tests ANOVA Satu Arah
Multiple Comparisons
Jumlah_Resistor LSD
I Faktor J Faktor
Mean Difference I-J
Std. Error Sig.
95 Confidence Interval Lower Bound
Upper Bound SR VR PR KR
SR VR PR KT -,20000
,82365 ,808
-1,8185 1,4185
SR VR PT KR -2,63333
,82365 ,001
-4,2519 -1,0148
SR VR PT KT ,86667
,82365 ,293
-,7519 2,4852
SR VT PR KR ,13333
,82365 ,871
-1,4852 1,7519
SR VT PR KT 1,53333
,82365 ,063
-,0852 3,1519
SR VT PT KR 1,33333
,82365 ,106
-,2852 2,9519
SR VT PT KT ,40000
,82365 ,627
-1,2185 2,0185
ST VR PR KR ,06667
,82365 ,936
-1,5519 1,6852
ST VR PR KT -,96667
,82365 ,241
-2,5852 ,6519
ST VR PT KR ,43333
,82365 ,599
-1,1852 2,0519
ST VR PT KT -,06667
,82365 ,936
-1,6852 1,5519
ST VT PR KR -,56667
,82365 ,492
-2,1852 1,0519
ST VT PR KT 1,26667
,82365 ,125
-,3519 2,8852
ST VT PT KR ,96667
,82365 ,241
-,6519 2,5852
ST VT PT KT ,56667
,82365 ,492
-1,0519 2,1852
SR VR PR KT SR VR PR KR
,20000 ,82365
,808 -1,4185
1,8185 SR VR PT KR
-2,43333 ,82365
,003 -4,0519
-,8148 SR VR PT KT
1,06667 ,82365
,196 -,5519
2,6852 SR VT PR KR
,33333 ,82365
,686 -1,2852
1,9519 SR VT PR KT
1,73333 ,82365
,036 ,1148
3,3519 SR VT PT KR
1,53333 ,82365
,063 -,0852
3,1519 SR VT PT KT
,60000 ,82365
,467 -1,0185
2,2185 ST VR PR KR
,26667 ,82365
,746 -1,3519
1,8852 ST VR PR KT
-,76667 ,82365
,352 -2,3852
,8519 ST VR PT KR
,63333 ,82365
,442 -,9852
2,2519 ST VR PT KT
,13333 ,82365
,871 -1,4852
1,7519 ST VT PR KR
-,36667 ,82365
,656 -1,9852
1,2519 ST VT PR KT
1,46667 ,82365
,076 -,1519
3,0852 ST VT PT KR
1,16667 ,82365
,157 -,4519
2,7852 ST VT PT KT
,76667 ,82365
,352 -,8519
2,3852 SR VR PT KR
SR VR PR KR 2,63333
,82365 ,001
1,0148 4,2519
SR VR PR KT 2,43333
,82365 ,003
,8148 4,0519
SR VR PT KT 3,50000
,82365 ,000
1,8815 5,1185
SR VT PR KR 2,76667
,82365 ,001
1,1481 4,3852
SR VT PR KT 4,16667
,82365 ,000
2,5481 5,7852
SR VT PT KR 3,96667
,82365 ,000
2,3481 5,5852
SR VT PT KT 3,03333
,82365 ,000
1,4148 4,6519
ST VR PR KR 2,70000
,82365 ,001
1,0815 4,3185
ST VR PR KT 1,66667
,82365 ,044
,0481 3,2852
ST VR PT KR 3,06667
,82365 ,000
1,4481 4,6852
ST VR PT KT 2,56667
,82365 ,002
,9481 4,1852
ST VT PR KR 2,06667
,82365 ,012
,4481 3,6852
ST VT PR KT 3,90000
,82365 ,000
2,2815 5,5185
ST VT PT KR 3,60000
,82365 ,000
1,9815 5,2185
ST VT PT KT 3,20000
,82365 ,000
1,5815 4,8185
SR VR PT KT SR VR PR KR
-,86667 ,82365
,293 -2,4852
,7519 SR VR PR KT
-1,06667 ,82365
,196 -2,6852
,5519 SR VR PT KR
-3,50000 ,82365
,000 -5,1185
-1,8815 SR VT PR KR
-,73333 ,82365
,374 -2,3519
,8852 SR VT PR KT
,66667 ,82365
,419 -,9519
2,2852 SR VT PT KR
,46667 ,82365
,571 -1,1519
2,0852
Multiple Comparisons
Jumlah_Resistor LSD
I Faktor J Faktor
Mean Difference I-J
Std. Error Sig.
95 Confidence Interval Lower Bound
Upper Bound SR VT PT KT
-,46667 ,82365
,571 -2,0852
1,1519 ST VR PR KR
-,80000 ,82365
,332 -2,4185
,8185 ST VR PR KT
-1,83333 ,82365
,027 -3,4519
-,2148 ST VR PT KR
-,43333 ,82365
,599 -2,0519
1,1852 ST VR PT KT
-,93333 ,82365
,258 -2,5519
,6852 ST VT PR KR
-1,43333 ,82365
,082 -3,0519
,1852 ST VT PR KT
,40000 ,82365
,627 -1,2185
2,0185 ST VT PT KR
,10000 ,82365
,903 -1,5185
1,7185 ST VT PT KT
-,30000 ,82365
,716 -1,9185
1,3185 SR VT PR KR
SR VR PR KR -,13333
,82365 ,871
-1,7519 1,4852
SR VR PR KT -,33333
,82365 ,686
-1,9519 1,2852
SR VR PT KR -2,76667
,82365 ,001
-4,3852 -1,1481
SR VR PT KT ,73333
,82365 ,374
-,8852 2,3519
SR VT PR KT 1,40000
,82365 ,090
-,2185 3,0185
SR VT PT KR 1,20000
,82365 ,146
-,4185 2,8185
SR VT PT KT ,26667
,82365 ,746
-1,3519 1,8852
ST VR PR KR -,06667
,82365 ,936
-1,6852 1,5519
ST VR PR KT -1,10000
,82365 ,182
-2,7185 ,5185
ST VR PT KR ,30000
,82365 ,716
-1,3185 1,9185
ST VR PT KT -,20000
,82365 ,808
-1,8185 1,4185
ST VT PR KR -,70000
,82365 ,396
-2,3185 ,9185
ST VT PR KT 1,13333
,82365 ,169
-,4852 2,7519
ST VT PT KR ,83333
,82365 ,312
-,7852 2,4519
ST VT PT KT ,43333
,82365 ,599
-1,1852 2,0519
SR VT PR KT SR VR PR KR
-1,53333 ,82365
,063 -3,1519
,0852 SR VR PR KT
-1,73333 ,82365
,036 -3,3519
-,1148 SR VR PT KR
-4,16667 ,82365
,000 -5,7852
-2,5481 SR VR PT KT
-,66667 ,82365
,419 -2,2852
,9519 SR VT PR KR
-1,40000 ,82365
,090 -3,0185
,2185 SR VT PT KR
-,20000 ,82365
,808 -1,8185
1,4185 SR VT PT KT
-1,13333 ,82365
,169 -2,7519
,4852 ST VR PR KR
-1,46667 ,82365
,076 -3,0852
,1519 ST VR PR KT
-2,50000 ,82365
,003 -4,1185
-,8815 ST VR PT KR
-1,10000 ,82365
,182 -2,7185
,5185 ST VR PT KT
-1,60000 ,82365
,053 -3,2185
,0185 ST VT PR KR
-2,10000 ,82365
,011 -3,7185
-,4815 ST VT PR KT
-,26667 ,82365
,746 -1,8852
1,3519 ST VT PT KR
-,56667 ,82365
,492 -2,1852
1,0519 ST VT PT KT
-,96667 ,82365
,241 -2,5852
,6519 SR VT PT KR
SR VR PR KR -1,33333
,82365 ,106
-2,9519 ,2852
SR VR PR KT -1,53333
,82365 ,063
-3,1519 ,0852
SR VR PT KR -3,96667
,82365 ,000
-5,5852 -2,3481
SR VR PT KT -,46667
,82365 ,571
-2,0852 1,1519
SR VT PR KR -1,20000
,82365 ,146
-2,8185 ,4185
SR VT PR KT ,20000
,82365 ,808
-1,4185 1,8185
SR VT PT KT -,93333
,82365 ,258
-2,5519 ,6852
ST VR PR KR -1,26667
,82365 ,125
-2,8852 ,3519
ST VR PR KT -2,30000
,82365 ,005
-3,9185 -,6815
ST VR PT KR -,90000
,82365 ,275
-2,5185 ,7185
ST VR PT KT -1,40000
,82365 ,090
-3,0185 ,2185
ST VT PR KR -1,90000
,82365 ,022
-3,5185 -,2815
ST VT PR KT -,06667
,82365 ,936
-1,6852 1,5519
ST VT PT KR -,36667
,82365 ,656
-1,9852 1,2519
ST VT PT KT -,76667
,82365 ,352
-2,3852 ,8519
Multiple Comparisons
Jumlah_Resistor LSD
I Faktor J Faktor
Mean Difference I-J
Std. Error Sig.
95 Confidence Interval Lower Bound
Upper Bound SR VT PT KT
SR VR PR KR -,40000
,82365 ,627
-2,0185 1,2185
SR VR PR KT -,60000
,82365 ,467
-2,2185 1,0185
SR VR PT KR -3,03333
,82365 ,000
-4,6519 -1,4148
SR VR PT KT ,46667
,82365 ,571
-1,1519 2,0852
SR VT PR KR -,26667
,82365 ,746
-1,8852 1,3519
SR VT PR KT 1,13333
,82365 ,169
-,4852 2,7519
SR VT PT KR ,93333
,82365 ,258
-,6852 2,5519
ST VR PR KR -,33333
,82365 ,686
-1,9519 1,2852
ST VR PR KT -1,36667
,82365 ,098
-2,9852 ,2519
ST VR PT KR ,03333
,82365 ,968
-1,5852 1,6519
ST VR PT KT -,46667
,82365 ,571
-2,0852 1,1519
ST VT PR KR -,96667
,82365 ,241
-2,5852 ,6519
ST VT PR KT ,86667
,82365 ,293
-,7519 2,4852
ST VT PT KR ,56667
,82365 ,492
-1,0519 2,1852
ST VT PT KT ,16667
,82365 ,840
-1,4519 1,7852
ST VR PR KR SR VR PR KR
-,06667 ,82365
,936 -1,6852
1,5519 SR VR PR KT
-,26667 ,82365
,746 -1,8852
1,3519 SR VR PT KR
-2,70000 ,82365
,001 -4,3185
-1,0815 SR VR PT KT
,80000 ,82365
,332 -,8185
2,4185 SR VT PR KR
,06667 ,82365
,936 -1,5519
1,6852 SR VT PR KT
1,46667 ,82365
,076 -,1519
3,0852 SR VT PT KR
1,26667 ,82365
,125 -,3519
2,8852 SR VT PT KT
,33333 ,82365
,686 -1,2852
1,9519 ST VR PR KT
-1,03333 ,82365
,210 -2,6519
,5852 ST VR PT KR
,36667 ,82365
,656 -1,2519
1,9852 ST VR PT KT
-,13333 ,82365
,871 -1,7519
1,4852 ST VT PR KR
-,63333 ,82365
,442 -2,2519
,9852 ST VT PR KT
1,20000 ,82365
,146 -,4185
2,8185 ST VT PT KR
,90000 ,82365
,275 -,7185
2,5185 ST VT PT KT
,50000 ,82365
,544 -1,1185
2,1185 ST VR PR KT
SR VR PR KR ,96667
,82365 ,241
-,6519 2,5852
SR VR PR KT ,76667
,82365 ,352
-,8519 2,3852
SR VR PT KR -1,66667
,82365 ,044
-3,2852 -,0481
SR VR PT KT 1,83333
,82365 ,027
,2148 3,4519
SR VT PR KR 1,10000
,82365 ,182
-,5185 2,7185
SR VT PR KT 2,50000
,82365 ,003
,8815 4,1185
SR VT PT KR 2,30000
,82365 ,005
,6815 3,9185
SR VT PT KT 1,36667
,82365 ,098
-,2519 2,9852
ST VR PR KR 1,03333
,82365 ,210
-,5852 2,6519
ST VR PT KR 1,40000
,82365 ,090
-,2185 3,0185
ST VR PT KT ,90000
,82365 ,275
-,7185 2,5185
ST VT PR KR ,40000
,82365 ,627
-1,2185 2,0185
ST VT PR KT 2,23333
,82365 ,007
,6148 3,8519
ST VT PT KR 1,93333
,82365 ,019
,3148 3,5519
ST VT PT KT 1,53333
,82365 ,063
-,0852 3,1519
ST VR PT KR SR VR PR KR
-,43333 ,82365
,599 -2,0519
1,1852 SR VR PR KT
-,63333 ,82365
,442 -2,2519
,9852 SR VR PT KR
-3,06667 ,82365
,000 -4,6852
-1,4481 SR VR PT KT
,43333 ,82365
,599 -1,1852
2,0519 SR VT PR KR
-,30000 ,82365
,716 -1,9185
1,3185 SR VT PR KT
1,10000 ,82365
,182 -,5185
2,7185 SR VT PT KR
,90000 ,82365
,275 -,7185
2,5185 SR VT PT KT
-,03333 ,82365
,968 -1,6519
1,5852 ST VR PR KR
-,36667 ,82365
,656 -1,9852
1,2519
Multiple Comparisons
Jumlah_Resistor LSD
I Faktor J Faktor
Mean Difference I-J
Std. Error Sig.
95 Confidence Interval Lower Bound
Upper Bound ST VR PR KT
-1,40000 ,82365
,090 -3,0185
,2185 ST VR PT KT
-,50000 ,82365
,544 -2,1185
1,1185 ST VT PR KR
-1,00000 ,82365
,225 -2,6185
,6185 ST VT PR KT
,83333 ,82365
,312 -,7852
2,4519 ST VT PT KR
,53333 ,82365
,518 -1,0852
2,1519 ST VT PT KT
,13333 ,82365
,871 -1,4852
1,7519 ST VR PT KT
SR VR PR KR ,06667
,82365 ,936
-1,5519 1,6852
SR VR PR KT -,13333
,82365 ,871
-1,7519 1,4852
SR VR PT KR -2,56667
,82365 ,002
-4,1852 -,9481
SR VR PT KT ,93333
,82365 ,258
-,6852 2,5519
SR VT PR KR ,20000
,82365 ,808
-1,4185 1,8185
SR VT PR KT 1,60000
,82365 ,053
-,0185 3,2185
SR VT PT KR 1,40000
,82365 ,090
-,2185 3,0185
SR VT PT KT ,46667
,82365 ,571
-1,1519 2,0852
ST VR PR KR ,13333
,82365 ,871
-1,4852 1,7519
ST VR PR KT -,90000
,82365 ,275
-2,5185 ,7185
ST VR PT KR ,50000
,82365 ,544
-1,1185 2,1185
ST VT PR KR -,50000
,82365 ,544
-2,1185 1,1185
ST VT PR KT 1,33333
,82365 ,106
-,2852 2,9519
ST VT PT KR 1,03333
,82365 ,210
-,5852 2,6519
ST VT PT KT ,63333
,82365 ,442
-,9852 2,2519
ST VT PR KR SR VR PR KR
,56667 ,82365
,492 -1,0519
2,1852 SR VR PR KT
,36667 ,82365
,656 -1,2519
1,9852 SR VR PT KR
-2,06667 ,82365
,012 -3,6852
-,4481 SR VR PT KT
1,43333 ,82365
,082 -,1852
3,0519 SR VT PR KR
,70000 ,82365
,396 -,9185
2,3185 SR VT PR KT
2,10000 ,82365
,011 ,4815
3,7185 SR VT PT KR
1,90000 ,82365
,022 ,2815
3,5185 SR VT PT KT
,96667 ,82365
,241 -,6519
2,5852 ST VR PR KR
,63333 ,82365
,442 -,9852
2,2519 ST VR PR KT
-,40000 ,82365
,627 -2,0185
1,2185 ST VR PT KR
1,00000 ,82365
,225 -,6185
2,6185 ST VR PT KT
,50000 ,82365
,544 -1,1185
2,1185 ST VT PR KT
1,83333 ,82365
,027 ,2148
3,4519 ST VT PT KR
1,53333 ,82365
,063 -,0852
3,1519 ST VT PT KT
1,13333 ,82365
,169 -,4852
2,7519 ST VT PR KT
SR VR PR KR -1,26667
,82365 ,125
-2,8852 ,3519
SR VR PR KT -1,46667
,82365 ,076
-3,0852 ,1519
SR VR PT KR -3,90000
,82365 ,000
-5,5185 -2,2815
SR VR PT KT -,40000
,82365 ,627
-2,0185 1,2185
SR VT PR KR -1,13333
,82365 ,169
-2,7519 ,4852
SR VT PR KT ,26667
,82365 ,746
-1,3519 1,8852
SR VT PT KR ,06667
,82365 ,936
-1,5519 1,6852
SR VT PT KT -,86667
,82365 ,293
-2,4852 ,7519
ST VR PR KR -1,20000
,82365 ,146
-2,8185 ,4185
ST VR PR KT -2,23333
,82365 ,007
-3,8519 -,6148
ST VR PT KR -,83333
,82365 ,312
-2,4519 ,7852
ST VR PT KT -1,33333
,82365 ,106
-2,9519 ,2852
ST VT PR KR -1,83333
,82365 ,027
-3,4519 -,2148
ST VT PT KR -,30000
,82365 ,716
-1,9185 1,3185
ST VT PT KT -,70000
,82365 ,396
-2,3185 ,9185
ST VT PT KR SR VR PR KR
-,96667 ,82365
,241 -2,5852
,6519 SR VR PR KT
-1,16667 ,82365
,157 -2,7852
,4519 SR VR PT KR
-3,60000 ,82365
,000 -5,2185
-1,9815
Multiple Comparisons
Jumlah_Resistor LSD
I Faktor J Faktor
Mean Difference I-J
Std. Error Sig.
95 Confidence Interval Lower Bound
Upper Bound SR VR PT KT
-,10000 ,82365
,903 -1,7185
1,5185 SR VT PR KR
-,83333 ,82365
,312 -2,4519
,7852 SR VT PR KT
,56667 ,82365
,492 -1,0519
2,1852 SR VT PT KR
,36667 ,82365
,656 -1,2519
1,9852 SR VT PT KT
-,56667 ,82365
,492 -2,1852
1,0519 ST VR PR KR
-,90000 ,82365
,275 -2,5185
,7185 ST VR PR KT
-1,93333 ,82365
,019 -3,5519
-,3148 ST VR PT KR
-,53333 ,82365
,518 -2,1519
1,0852 ST VR PT KT
-1,03333 ,82365
,210 -2,6519
,5852 ST VT PR KR
-1,53333 ,82365
,063 -3,1519
,0852 ST VT PR KT
,30000 ,82365
,716 -1,3185
1,9185 ST VT PT KT
-,40000 ,82365
,627 -2,0185
1,2185 ST VT PT KT
SR VR PR KR -,56667
,82365 ,492
-2,1852 1,0519
SR VR PR KT -,76667
,82365 ,352
-2,3852 ,8519
SR VR PT KR -3,20000
,82365 ,000
-4,8185 -1,5815
SR VR PT KT ,30000
,82365 ,716
-1,3185 1,9185
SR VT PR KR -,43333
,82365 ,599
-2,0519 1,1852
SR VT PR KT ,96667
,82365 ,241
-,6519 2,5852
SR VT PT KR ,76667
,82365 ,352
-,8519 2,3852
SR VT PT KT -,16667
,82365 ,840
-1,7852 1,4519
ST VR PR KR -,50000
,82365 ,544
-2,1185 1,1185
ST VR PR KT -1,53333
,82365 ,063
-3,1519 ,0852
ST VR PT KR -,13333
,82365 ,871
-1,7519 1,4852
ST VR PT KT -,63333
,82365 ,442
-2,2519 ,9852
ST VT PR KR -1,13333
,82365 ,169
-2,7519 ,4852
ST VT PR KT ,70000
,82365 ,396
-,9185 2,3185
ST VT PT KR ,40000
,82365 ,627
-1,2185 2,0185
. The mean difference is significant at the 0.05 level.
Dari hasil uji Post-Hoc yang dilakukan didapatkna output seperti pada tabel di atas. Bagian outputyang ditandai dengan warna adalah data data
yang berpengaruh terhadap banyaknya jumlah resistor yang dapat dipasang oleh operator. Pada data yang ditandai, diketahui nilai mean
paling besar adalah -4,16667 pada kondisi SR VR PT KR atau pada kondisi 3. Untuk lebih jelasnya akan dijelaskan pada sub bab analisa uji
ANOVA selanjutnya.
4.3.5 Analisis Normalitas dan Homogenitas 4.3.5.1 Uji Normalitas