Pengaruh Pemberian Bahan Organik terhadap Limpasan dan Erosi Tanah
PENGARUH PEMBERIAN BAHAN ORGANIK
TERHADAP
1991
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
BOGOR
l i l ~ L-
W LBOWO
1
( 2
Pengaruh
I e r h a d a p Limpasan
Dan
i'emberian
E r o s i Tanah
(
Hahan
Dibawah
OrqanjM
Bimbj.ngan
S ~ l k a n d i S u k a r t a a t r n a d , j a , MS I .
Lr.
P e n e I. i t i a n i n i b e r t r . t . j u a n u n t ~ . l l i m e l i h a t p e n g a r u h p e m b e r i a n bahnn o r g a n i k t e r h a d a p e r o s i t a n a b d a n Limpasan permukaan,
serta mengamati s i f a t f i s i k t a n a h .
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n dengan p e t a k k e c i l berukuran (2ZsZm)
dengan
kemiringan
9% d i
masing
perlakuan
yaitu,
Cikabayan,
petak
Darmaga,
tanah
tanpa
p e t a k t a n a h d e n q a n b a h a n o r g a n i k ayam
bahan
orq'anik s a p i ,
bahan
organik
or$anik
dari
dipakai
adalah
Masing-
bahan
organik,
dan petak tanah dengan
dilakukan dua k a l i
yang
Bogor.
10
ulan'gan.
ton/ha
~tntltli b a h a n
bahan
organik dari
ton/
h a t.tnt.rlk
tanah
dan
Iimpasarl
curah
hu.jan d a n l n t e n s i t a s
ayatn d a n 3 0
Dosis
sapi.
linta-I-ata
erosi
dengar1 m e n i n q k a t n y a
ter.jadi.
bahan
12ata-rata e r o s i clan
orq'anik menurun
or$an.ili.
niLai
erosi
perlak,tan
dan
Lain.
limpasan
hahan orqanili sapi adalah
?an$
petali
.i.1 4 8
dibrri
bahan
tanah
tanpa
ton/ha.
paling
erosi
o
pada
ayam s e b e s a r
r
tanah
ilari
1.941 ton/ha.
organik
bahan
denqan
orq'anik
yang
Hesarnya
menine'kat
hujan
yang
Limpasan p a d a t a n a h yang d i b e r i
dibandingkan
k'enambal~an b a h a n
permukaan
sapi
tanpa
bahan
mennn.jukkan
keciL
dibanding
petak
dengan
petak
tambahan
~erii\nqka'npada p e t a k
2.592
ton/ha.
b ~ s a r n y aerosi
tanah
Lintuli
yait:u
I ilill'ilsan y a n e t e r , i a d i ]>acI:t ~perlnlr~hah:~n
Sed;\r~eiinnratn-rat;!
sal>i s e 1 ) e s n r 2 0 . 5 0 m J / h a ,
I9nhan o t i n r ~ ki d a r i
.
lerker i i
: I ? ~ I I Im
I'ctnli
tanalr
< i t ? n g a n t n r n b a t ~ a r ~b a h a n
e m p ~ ~ r r yi a r a t n - r a t
I i mpasan
ii
Sednr~ykar~
pc21;ah- t n n a t ~ t n r ~ p a t a m b a h a n
nilai
ter.]ndi
rneni t
b e r l ang'sung
penel. i t i n n
ill-lalah 101
terbesar
= 0.0114:IH
y a i ttc
denqan
nlnl
= 5.3 u
('Iu-
P e n u l j s r n e r r ~ p n i i a r i a n a i i lper-t,nma
.I'i.mur.
t i g a b e r s a ~ ~ d a rkae . L u a r g a K o s . j i d i d a n S j t i S . j a r o h .
P e n r l l i s meinas~rki S U N
12an l r i l ~ r s p a d a
S\ilJN
1967 d i
L
e
i
Paqotan
tnh~rnJYHO.
H a d i ~ ~ n . I3ada
I\ahtrpaten
?lad i ~ ~ n . T a h t r n
Pertanian
hoqor
melalui
1983 p c n u l i s
t a h r ~ n1986
198ti
.jalrtr
mengamhi. 1 . j r i r ~ t s a n H e k a n i s a s i
I'ertanian
'l'ahrrn
1, Madiun pada tahun
Pertani an
irtlus d n r i
1 1 1 1 ~ sS M A N V t e r a n
diterima
PbIUii.
1974
maslik
'Iahun
1nst.itr1t
1981
Faknltas
d e n q a n s p e s i a l i s a s i . ' I e k n i k T a n a h clan A i r . .
p e n r r I. i s
1:rlino i o g i
A.lharndu 1 i 1 l a h ,
hndirat
A l l a h srjt.
rahrnat
dari
r a s a d a r ~ p11.j i
s y r ~ i i r ~ rpent1
-
1
i s par1,jirt Iian
t i a r e r l a h a t r y a d e n g a n iieiiual.al1,
Allah
sa,in,
maka
.
s k r i psi
I
.
nt
kar11r1
lit-
cia11
1-la1,at l>erlti i i s
selesaikan.
Padn
kesempatan
ini
kasih yang t i d a k t;erkira
1 .
Ir.
pent1 1 is
.iuga,
kepada
inen.:'1!ca1>kan
I:er.ir~rn
:
S r l k a n d i S u l i a r t a a t m n d . j a , MS s e b a % a i
dosen
b i ~ n b j ~ n pge n i l l i s .
2.
I r . R . G o d f r i d S i t o r n p ~ ~d la n l r . \I . I a n r l a r JP. s e b n g a i
dosen
3.
penqu.ji penl.tLis.
Bapak dan i b u
,
sayan$
s e l a l u r n e m b e r i ican ( l o r o n g a r 1
Fang
per1111i:: 1-1;xn a d i n d a - a d i n d a
oranqtua
1no1.i i
i-Ian
mater i i I . .
4.
Kekan-rekan
dnrr
p e n ~ ~ l i hs a 1 k
p e n u 1 is r l a p a t
k h i rnyi3
kri t ik
semriii
1.i ha!;
secara lnori I
Illerrye i r s a i
rian
saran
liar1
nlaitl,icr1
sIi1.11
1 1 n t~ t l i
tel ah
y;~!r<
I
8 s i
111atel.ii I
11,
i I
i
:
~ I ~ ? I ~ I ~ ) R I ~ ~ I I
srhi11~:u;:r
.
s i c r i 1,s i
,:Ian per111l i s a n s e L a n . j ~ r trya
t
s a n < a t . per111 I i s p e r 1 111ia!1.
I !I
i
11a I iliiian
1V
.
11 AS I 1.
A.
5 1 FA 1
I' I S i k I
!
I
I
.
1P
,
L,I?ll-'AStlN
.
I
S
I
l
I
I
!
l
.
:
I
........................
3 ti
.......................
.iki
.............................
..............................
s I
iL4
I).
k ' .
V.
IJAN l ' I ' : ? l I i - \ I I : \ S A
................................
.............................
.i7
3Y
18
.............
hd
........................
ki 9
l I i l J A S I
I
.!t i
I I I S I
....................................
..............................
lJOS'IAI\A
LAMPIIiAN
71
I)Al."fAII
$9 0
k e h i l a n z n n t n n a h yanq m a s i h d i i . j i n k a n unt ~ t l ibeher.nl,a liondi si t a n a h
N i Lai
f a k i t o r . r clan P
.............
...................
k a p a s i ta-: I r i t ' i 1 t r a s i b e b e r a p a t i p e t ' a n a h
r
e r ~ i l r ~ aI a rp a n z a n
..............
7'abel
ti.
bc?sarnya rata-rata
ak~tm~.iLasi
1 1 n ~ i 1 1 sc e t i a p p e r l a k c t a n
I'endliqaarr
inf i lt.rns i
......
rtnta-rat n lilni,nsan p a d a setiap .jeni s perlakuan t a n a h
...........................
ltata-rntn
per.1 akilwn
'I'abei
9.
1
erosi
anah
tanah pada
set iap ,jenis
........................
yanq
I ' e n d ~ i q a a n e l - o s i niaksimum
i . j i n l i a n r l n t r i l c t i n p p e r 1 nlirlarl
l i a t a - r a t 2 3 I i inl:,aswn 19an e r o s i
: ; e r i a l ~ p e r 1 alirian
inas?.h d i -
...........
tanah
pada
.......................
PENGARUH PEMBERIAN BAHAN ORGANIK
TERHADAP
1991
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
BOGOR
l i l ~ L-
W LBOWO
1
( 2
Pengaruh
I e r h a d a p Limpasan
Dan
i'emberian
E r o s i Tanah
(
Hahan
Dibawah
OrqanjM
Bimbj.ngan
S ~ l k a n d i S u k a r t a a t r n a d , j a , MS I .
Lr.
P e n e I. i t i a n i n i b e r t r . t . j u a n u n t ~ . l l i m e l i h a t p e n g a r u h p e m b e r i a n bahnn o r g a n i k t e r h a d a p e r o s i t a n a b d a n Limpasan permukaan,
serta mengamati s i f a t f i s i k t a n a h .
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n dengan p e t a k k e c i l berukuran (2ZsZm)
dengan
kemiringan
9% d i
masing
perlakuan
yaitu,
Cikabayan,
petak
Darmaga,
tanah
tanpa
p e t a k t a n a h d e n q a n b a h a n o r g a n i k ayam
bahan
orq'anik s a p i ,
bahan
organik
or$anik
dari
dipakai
adalah
Masing-
bahan
organik,
dan petak tanah dengan
dilakukan dua k a l i
yang
Bogor.
10
ulan'gan.
ton/ha
~tntltli b a h a n
bahan
organik dari
ton/
h a t.tnt.rlk
tanah
dan
Iimpasarl
curah
hu.jan d a n l n t e n s i t a s
ayatn d a n 3 0
Dosis
sapi.
linta-I-ata
erosi
dengar1 m e n i n q k a t n y a
ter.jadi.
bahan
12ata-rata e r o s i clan
orq'anik menurun
or$an.ili.
niLai
erosi
perlak,tan
dan
Lain.
limpasan
hahan orqanili sapi adalah
?an$
petali
.i.1 4 8
dibrri
bahan
tanah
tanpa
ton/ha.
paling
erosi
o
pada
ayam s e b e s a r
r
tanah
ilari
1.941 ton/ha.
organik
bahan
denqan
orq'anik
yang
Hesarnya
menine'kat
hujan
yang
Limpasan p a d a t a n a h yang d i b e r i
dibandingkan
k'enambal~an b a h a n
permukaan
sapi
tanpa
bahan
mennn.jukkan
keciL
dibanding
petak
dengan
petak
tambahan
~erii\nqka'npada p e t a k
2.592
ton/ha.
b ~ s a r n y aerosi
tanah
Lintuli
yait:u
I ilill'ilsan y a n e t e r , i a d i ]>acI:t ~perlnlr~hah:~n
Sed;\r~eiinnratn-rat;!
sal>i s e 1 ) e s n r 2 0 . 5 0 m J / h a ,
I9nhan o t i n r ~ ki d a r i
.
lerker i i
: I ? ~ I I Im
I'ctnli
tanalr
< i t ? n g a n t n r n b a t ~ a r ~b a h a n
e m p ~ ~ r r yi a r a t n - r a t
I i mpasan
ii
Sednr~ykar~
pc21;ah- t n n a t ~ t n r ~ p a t a m b a h a n
nilai
ter.]ndi
rneni t
b e r l ang'sung
penel. i t i n n
ill-lalah 101
terbesar
= 0.0114:IH
y a i ttc
denqan
nlnl
= 5.3 u
('Iu-
P e n u l j s r n e r r ~ p n i i a r i a n a i i lper-t,nma
.I'i.mur.
t i g a b e r s a ~ ~ d a rkae . L u a r g a K o s . j i d i d a n S j t i S . j a r o h .
P e n r l l i s meinas~rki S U N
12an l r i l ~ r s p a d a
S\ilJN
1967 d i
L
e
i
Paqotan
tnh~rnJYHO.
H a d i ~ ~ n . I3ada
I\ahtrpaten
?lad i ~ ~ n . T a h t r n
Pertanian
hoqor
melalui
1983 p c n u l i s
t a h r ~ n1986
198ti
.jalrtr
mengamhi. 1 . j r i r ~ t s a n H e k a n i s a s i
I'ertanian
'l'ahrrn
1, Madiun pada tahun
Pertani an
irtlus d n r i
1 1 1 1 ~ sS M A N V t e r a n
diterima
PbIUii.
1974
maslik
'Iahun
1nst.itr1t
1981
Faknltas
d e n q a n s p e s i a l i s a s i . ' I e k n i k T a n a h clan A i r . .
p e n r r I. i s
1:rlino i o g i
A.lharndu 1 i 1 l a h ,
hndirat
A l l a h srjt.
rahrnat
dari
r a s a d a r ~ p11.j i
s y r ~ i i r ~ rpent1
-
1
i s par1,jirt Iian
t i a r e r l a h a t r y a d e n g a n iieiiual.al1,
Allah
sa,in,
maka
.
s k r i psi
I
.
nt
kar11r1
lit-
cia11
1-la1,at l>erlti i i s
selesaikan.
Padn
kesempatan
ini
kasih yang t i d a k t;erkira
1 .
Ir.
pent1 1 is
.iuga,
kepada
inen.:'1!ca1>kan
I:er.ir~rn
:
S r l k a n d i S u l i a r t a a t m n d . j a , MS s e b a % a i
dosen
b i ~ n b j ~ n pge n i l l i s .
2.
I r . R . G o d f r i d S i t o r n p ~ ~d la n l r . \I . I a n r l a r JP. s e b n g a i
dosen
3.
penqu.ji penl.tLis.
Bapak dan i b u
,
sayan$
s e l a l u r n e m b e r i ican ( l o r o n g a r 1
Fang
per1111i:: 1-1;xn a d i n d a - a d i n d a
oranqtua
1no1.i i
i-Ian
mater i i I . .
4.
Kekan-rekan
dnrr
p e n ~ ~ l i hs a 1 k
p e n u 1 is r l a p a t
k h i rnyi3
kri t ik
semriii
1.i ha!;
secara lnori I
Illerrye i r s a i
rian
saran
liar1
nlaitl,icr1
sIi1.11
1 1 n t~ t l i
tel ah
y;~!r<
I
8 s i
111atel.ii I
11,
i I
i
:
~ I ~ ? I ~ I ~ ) R I ~ ~ I I
srhi11~:u;:r
.
s i c r i 1,s i
,:Ian per111l i s a n s e L a n . j ~ r trya
t
s a n < a t . per111 I i s p e r 1 111ia!1.
I !I
i
11a I iliiian
1V
.
11 AS I 1.
A.
5 1 FA 1
I' I S i k I
!
I
I
.
1P
,
L,I?ll-'AStlN
.
I
S
I
l
I
I
!
l
.
:
I
........................
3 ti
.......................
.iki
.............................
..............................
s I
iL4
I).
k ' .
V.
IJAN l ' I ' : ? l I i - \ I I : \ S A
................................
.............................
.i7
3Y
18
.............
hd
........................
ki 9
l I i l J A S I
I
.!t i
I I I S I
....................................
..............................
lJOS'IAI\A
LAMPIIiAN
71
I)Al."fAII
$9 0
k e h i l a n z n n t n n a h yanq m a s i h d i i . j i n k a n unt ~ t l ibeher.nl,a liondi si t a n a h
N i Lai
f a k i t o r . r clan P
.............
...................
k a p a s i ta-: I r i t ' i 1 t r a s i b e b e r a p a t i p e t ' a n a h
r
e r ~ i l r ~ aI a rp a n z a n
..............
7'abel
ti.
bc?sarnya rata-rata
ak~tm~.iLasi
1 1 n ~ i 1 1 sc e t i a p p e r l a k c t a n
I'endliqaarr
inf i lt.rns i
......
rtnta-rat n lilni,nsan p a d a setiap .jeni s perlakuan t a n a h
...........................
ltata-rntn
per.1 akilwn
'I'abei
9.
1
erosi
anah
tanah pada
set iap ,jenis
........................
yanq
I ' e n d ~ i q a a n e l - o s i niaksimum
i . j i n l i a n r l n t r i l c t i n p p e r 1 nlirlarl
l i a t a - r a t 2 3 I i inl:,aswn 19an e r o s i
: ; e r i a l ~ p e r 1 alirian
inas?.h d i -
...........
tanah
pada
.......................
TERHADAP
1991
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
BOGOR
l i l ~ L-
W LBOWO
1
( 2
Pengaruh
I e r h a d a p Limpasan
Dan
i'emberian
E r o s i Tanah
(
Hahan
Dibawah
OrqanjM
Bimbj.ngan
S ~ l k a n d i S u k a r t a a t r n a d , j a , MS I .
Lr.
P e n e I. i t i a n i n i b e r t r . t . j u a n u n t ~ . l l i m e l i h a t p e n g a r u h p e m b e r i a n bahnn o r g a n i k t e r h a d a p e r o s i t a n a b d a n Limpasan permukaan,
serta mengamati s i f a t f i s i k t a n a h .
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n dengan p e t a k k e c i l berukuran (2ZsZm)
dengan
kemiringan
9% d i
masing
perlakuan
yaitu,
Cikabayan,
petak
Darmaga,
tanah
tanpa
p e t a k t a n a h d e n q a n b a h a n o r g a n i k ayam
bahan
orq'anik s a p i ,
bahan
organik
or$anik
dari
dipakai
adalah
Masing-
bahan
organik,
dan petak tanah dengan
dilakukan dua k a l i
yang
Bogor.
10
ulan'gan.
ton/ha
~tntltli b a h a n
bahan
organik dari
ton/
h a t.tnt.rlk
tanah
dan
Iimpasarl
curah
hu.jan d a n l n t e n s i t a s
ayatn d a n 3 0
Dosis
sapi.
linta-I-ata
erosi
dengar1 m e n i n q k a t n y a
ter.jadi.
bahan
12ata-rata e r o s i clan
orq'anik menurun
or$an.ili.
niLai
erosi
perlak,tan
dan
Lain.
limpasan
hahan orqanili sapi adalah
?an$
petali
.i.1 4 8
dibrri
bahan
tanah
tanpa
ton/ha.
paling
erosi
o
pada
ayam s e b e s a r
r
tanah
ilari
1.941 ton/ha.
organik
bahan
denqan
orq'anik
yang
Hesarnya
menine'kat
hujan
yang
Limpasan p a d a t a n a h yang d i b e r i
dibandingkan
k'enambal~an b a h a n
permukaan
sapi
tanpa
bahan
mennn.jukkan
keciL
dibanding
petak
dengan
petak
tambahan
~erii\nqka'npada p e t a k
2.592
ton/ha.
b ~ s a r n y aerosi
tanah
Lintuli
yait:u
I ilill'ilsan y a n e t e r , i a d i ]>acI:t ~perlnlr~hah:~n
Sed;\r~eiinnratn-rat;!
sal>i s e 1 ) e s n r 2 0 . 5 0 m J / h a ,
I9nhan o t i n r ~ ki d a r i
.
lerker i i
: I ? ~ I I Im
I'ctnli
tanalr
< i t ? n g a n t n r n b a t ~ a r ~b a h a n
e m p ~ ~ r r yi a r a t n - r a t
I i mpasan
ii
Sednr~ykar~
pc21;ah- t n n a t ~ t n r ~ p a t a m b a h a n
nilai
ter.]ndi
rneni t
b e r l ang'sung
penel. i t i n n
ill-lalah 101
terbesar
= 0.0114:IH
y a i ttc
denqan
nlnl
= 5.3 u
('Iu-
P e n u l j s r n e r r ~ p n i i a r i a n a i i lper-t,nma
.I'i.mur.
t i g a b e r s a ~ ~ d a rkae . L u a r g a K o s . j i d i d a n S j t i S . j a r o h .
P e n r l l i s meinas~rki S U N
12an l r i l ~ r s p a d a
S\ilJN
1967 d i
L
e
i
Paqotan
tnh~rnJYHO.
H a d i ~ ~ n . I3ada
I\ahtrpaten
?lad i ~ ~ n . T a h t r n
Pertanian
hoqor
melalui
1983 p c n u l i s
t a h r ~ n1986
198ti
.jalrtr
mengamhi. 1 . j r i r ~ t s a n H e k a n i s a s i
I'ertanian
'l'ahrrn
1, Madiun pada tahun
Pertani an
irtlus d n r i
1 1 1 1 ~ sS M A N V t e r a n
diterima
PbIUii.
1974
maslik
'Iahun
1nst.itr1t
1981
Faknltas
d e n q a n s p e s i a l i s a s i . ' I e k n i k T a n a h clan A i r . .
p e n r r I. i s
1:rlino i o g i
A.lharndu 1 i 1 l a h ,
hndirat
A l l a h srjt.
rahrnat
dari
r a s a d a r ~ p11.j i
s y r ~ i i r ~ rpent1
-
1
i s par1,jirt Iian
t i a r e r l a h a t r y a d e n g a n iieiiual.al1,
Allah
sa,in,
maka
.
s k r i psi
I
.
nt
kar11r1
lit-
cia11
1-la1,at l>erlti i i s
selesaikan.
Padn
kesempatan
ini
kasih yang t i d a k t;erkira
1 .
Ir.
pent1 1 is
.iuga,
kepada
inen.:'1!ca1>kan
I:er.ir~rn
:
S r l k a n d i S u l i a r t a a t m n d . j a , MS s e b a % a i
dosen
b i ~ n b j ~ n pge n i l l i s .
2.
I r . R . G o d f r i d S i t o r n p ~ ~d la n l r . \I . I a n r l a r JP. s e b n g a i
dosen
3.
penqu.ji penl.tLis.
Bapak dan i b u
,
sayan$
s e l a l u r n e m b e r i ican ( l o r o n g a r 1
Fang
per1111i:: 1-1;xn a d i n d a - a d i n d a
oranqtua
1no1.i i
i-Ian
mater i i I . .
4.
Kekan-rekan
dnrr
p e n ~ ~ l i hs a 1 k
p e n u 1 is r l a p a t
k h i rnyi3
kri t ik
semriii
1.i ha!;
secara lnori I
Illerrye i r s a i
rian
saran
liar1
nlaitl,icr1
sIi1.11
1 1 n t~ t l i
tel ah
y;~!r<
I
8 s i
111atel.ii I
11,
i I
i
:
~ I ~ ? I ~ I ~ ) R I ~ ~ I I
srhi11~:u;:r
.
s i c r i 1,s i
,:Ian per111l i s a n s e L a n . j ~ r trya
t
s a n < a t . per111 I i s p e r 1 111ia!1.
I !I
i
11a I iliiian
1V
.
11 AS I 1.
A.
5 1 FA 1
I' I S i k I
!
I
I
.
1P
,
L,I?ll-'AStlN
.
I
S
I
l
I
I
!
l
.
:
I
........................
3 ti
.......................
.iki
.............................
..............................
s I
iL4
I).
k ' .
V.
IJAN l ' I ' : ? l I i - \ I I : \ S A
................................
.............................
.i7
3Y
18
.............
hd
........................
ki 9
l I i l J A S I
I
.!t i
I I I S I
....................................
..............................
lJOS'IAI\A
LAMPIIiAN
71
I)Al."fAII
$9 0
k e h i l a n z n n t n n a h yanq m a s i h d i i . j i n k a n unt ~ t l ibeher.nl,a liondi si t a n a h
N i Lai
f a k i t o r . r clan P
.............
...................
k a p a s i ta-: I r i t ' i 1 t r a s i b e b e r a p a t i p e t ' a n a h
r
e r ~ i l r ~ aI a rp a n z a n
..............
7'abel
ti.
bc?sarnya rata-rata
ak~tm~.iLasi
1 1 n ~ i 1 1 sc e t i a p p e r l a k c t a n
I'endliqaarr
inf i lt.rns i
......
rtnta-rat n lilni,nsan p a d a setiap .jeni s perlakuan t a n a h
...........................
ltata-rntn
per.1 akilwn
'I'abei
9.
1
erosi
anah
tanah pada
set iap ,jenis
........................
yanq
I ' e n d ~ i q a a n e l - o s i niaksimum
i . j i n l i a n r l n t r i l c t i n p p e r 1 nlirlarl
l i a t a - r a t 2 3 I i inl:,aswn 19an e r o s i
: ; e r i a l ~ p e r 1 alirian
inas?.h d i -
...........
tanah
pada
.......................
PENGARUH PEMBERIAN BAHAN ORGANIK
TERHADAP
1991
FAKULTAS TEKNOLOGI PERTANIAN
INSTITUT PERTANIAN BOGOR
BOGOR
l i l ~ L-
W LBOWO
1
( 2
Pengaruh
I e r h a d a p Limpasan
Dan
i'emberian
E r o s i Tanah
(
Hahan
Dibawah
OrqanjM
Bimbj.ngan
S ~ l k a n d i S u k a r t a a t r n a d , j a , MS I .
Lr.
P e n e I. i t i a n i n i b e r t r . t . j u a n u n t ~ . l l i m e l i h a t p e n g a r u h p e m b e r i a n bahnn o r g a n i k t e r h a d a p e r o s i t a n a b d a n Limpasan permukaan,
serta mengamati s i f a t f i s i k t a n a h .
P e n e l i t i a n d i l a k u k a n dengan p e t a k k e c i l berukuran (2ZsZm)
dengan
kemiringan
9% d i
masing
perlakuan
yaitu,
Cikabayan,
petak
Darmaga,
tanah
tanpa
p e t a k t a n a h d e n q a n b a h a n o r g a n i k ayam
bahan
orq'anik s a p i ,
bahan
organik
or$anik
dari
dipakai
adalah
Masing-
bahan
organik,
dan petak tanah dengan
dilakukan dua k a l i
yang
Bogor.
10
ulan'gan.
ton/ha
~tntltli b a h a n
bahan
organik dari
ton/
h a t.tnt.rlk
tanah
dan
Iimpasarl
curah
hu.jan d a n l n t e n s i t a s
ayatn d a n 3 0
Dosis
sapi.
linta-I-ata
erosi
dengar1 m e n i n q k a t n y a
ter.jadi.
bahan
12ata-rata e r o s i clan
orq'anik menurun
or$an.ili.
niLai
erosi
perlak,tan
dan
Lain.
limpasan
hahan orqanili sapi adalah
?an$
petali
.i.1 4 8
dibrri
bahan
tanah
tanpa
ton/ha.
paling
erosi
o
pada
ayam s e b e s a r
r
tanah
ilari
1.941 ton/ha.
organik
bahan
denqan
orq'anik
yang
Hesarnya
menine'kat
hujan
yang
Limpasan p a d a t a n a h yang d i b e r i
dibandingkan
k'enambal~an b a h a n
permukaan
sapi
tanpa
bahan
mennn.jukkan
keciL
dibanding
petak
dengan
petak
tambahan
~erii\nqka'npada p e t a k
2.592
ton/ha.
b ~ s a r n y aerosi
tanah
Lintuli
yait:u
I ilill'ilsan y a n e t e r , i a d i ]>acI:t ~perlnlr~hah:~n
Sed;\r~eiinnratn-rat;!
sal>i s e 1 ) e s n r 2 0 . 5 0 m J / h a ,
I9nhan o t i n r ~ ki d a r i
.
lerker i i
: I ? ~ I I Im
I'ctnli
tanalr
< i t ? n g a n t n r n b a t ~ a r ~b a h a n
e m p ~ ~ r r yi a r a t n - r a t
I i mpasan
ii
Sednr~ykar~
pc21;ah- t n n a t ~ t n r ~ p a t a m b a h a n
nilai
ter.]ndi
rneni t
b e r l ang'sung
penel. i t i n n
ill-lalah 101
terbesar
= 0.0114:IH
y a i ttc
denqan
nlnl
= 5.3 u
('Iu-
P e n u l j s r n e r r ~ p n i i a r i a n a i i lper-t,nma
.I'i.mur.
t i g a b e r s a ~ ~ d a rkae . L u a r g a K o s . j i d i d a n S j t i S . j a r o h .
P e n r l l i s meinas~rki S U N
12an l r i l ~ r s p a d a
S\ilJN
1967 d i
L
e
i
Paqotan
tnh~rnJYHO.
H a d i ~ ~ n . I3ada
I\ahtrpaten
?lad i ~ ~ n . T a h t r n
Pertanian
hoqor
melalui
1983 p c n u l i s
t a h r ~ n1986
198ti
.jalrtr
mengamhi. 1 . j r i r ~ t s a n H e k a n i s a s i
I'ertanian
'l'ahrrn
1, Madiun pada tahun
Pertani an
irtlus d n r i
1 1 1 1 ~ sS M A N V t e r a n
diterima
PbIUii.
1974
maslik
'Iahun
1nst.itr1t
1981
Faknltas
d e n q a n s p e s i a l i s a s i . ' I e k n i k T a n a h clan A i r . .
p e n r r I. i s
1:rlino i o g i
A.lharndu 1 i 1 l a h ,
hndirat
A l l a h srjt.
rahrnat
dari
r a s a d a r ~ p11.j i
s y r ~ i i r ~ rpent1
-
1
i s par1,jirt Iian
t i a r e r l a h a t r y a d e n g a n iieiiual.al1,
Allah
sa,in,
maka
.
s k r i psi
I
.
nt
kar11r1
lit-
cia11
1-la1,at l>erlti i i s
selesaikan.
Padn
kesempatan
ini
kasih yang t i d a k t;erkira
1 .
Ir.
pent1 1 is
.iuga,
kepada
inen.:'1!ca1>kan
I:er.ir~rn
:
S r l k a n d i S u l i a r t a a t m n d . j a , MS s e b a % a i
dosen
b i ~ n b j ~ n pge n i l l i s .
2.
I r . R . G o d f r i d S i t o r n p ~ ~d la n l r . \I . I a n r l a r JP. s e b n g a i
dosen
3.
penqu.ji penl.tLis.
Bapak dan i b u
,
sayan$
s e l a l u r n e m b e r i ican ( l o r o n g a r 1
Fang
per1111i:: 1-1;xn a d i n d a - a d i n d a
oranqtua
1no1.i i
i-Ian
mater i i I . .
4.
Kekan-rekan
dnrr
p e n ~ ~ l i hs a 1 k
p e n u 1 is r l a p a t
k h i rnyi3
kri t ik
semriii
1.i ha!;
secara lnori I
Illerrye i r s a i
rian
saran
liar1
nlaitl,icr1
sIi1.11
1 1 n t~ t l i
tel ah
y;~!r<
I
8 s i
111atel.ii I
11,
i I
i
:
~ I ~ ? I ~ I ~ ) R I ~ ~ I I
srhi11~:u;:r
.
s i c r i 1,s i
,:Ian per111l i s a n s e L a n . j ~ r trya
t
s a n < a t . per111 I i s p e r 1 111ia!1.
I !I
i
11a I iliiian
1V
.
11 AS I 1.
A.
5 1 FA 1
I' I S i k I
!
I
I
.
1P
,
L,I?ll-'AStlN
.
I
S
I
l
I
I
!
l
.
:
I
........................
3 ti
.......................
.iki
.............................
..............................
s I
iL4
I).
k ' .
V.
IJAN l ' I ' : ? l I i - \ I I : \ S A
................................
.............................
.i7
3Y
18
.............
hd
........................
ki 9
l I i l J A S I
I
.!t i
I I I S I
....................................
..............................
lJOS'IAI\A
LAMPIIiAN
71
I)Al."fAII
$9 0
k e h i l a n z n n t n n a h yanq m a s i h d i i . j i n k a n unt ~ t l ibeher.nl,a liondi si t a n a h
N i Lai
f a k i t o r . r clan P
.............
...................
k a p a s i ta-: I r i t ' i 1 t r a s i b e b e r a p a t i p e t ' a n a h
r
e r ~ i l r ~ aI a rp a n z a n
..............
7'abel
ti.
bc?sarnya rata-rata
ak~tm~.iLasi
1 1 n ~ i 1 1 sc e t i a p p e r l a k c t a n
I'endliqaarr
inf i lt.rns i
......
rtnta-rat n lilni,nsan p a d a setiap .jeni s perlakuan t a n a h
...........................
ltata-rntn
per.1 akilwn
'I'abei
9.
1
erosi
anah
tanah pada
set iap ,jenis
........................
yanq
I ' e n d ~ i q a a n e l - o s i niaksimum
i . j i n l i a n r l n t r i l c t i n p p e r 1 nlirlarl
l i a t a - r a t 2 3 I i inl:,aswn 19an e r o s i
: ; e r i a l ~ p e r 1 alirian
inas?.h d i -
...........
tanah
pada
.......................