KORELASI ANTARA RESPONS PIGMENTASI AKIBAT PAJANAN MATAHARI DENGAN DERAJAT PARUT AKNE VULGARIS
Artikel Asli
KORELASI ANTARA RESPONS PIGMENTASI AKIBAT PAJANAN
MATAHARI DENGAN DERAJAT PARUT AKNE VULGARIS
Istiana Fiatiningsih, Kristiana Etnawati, Agnes Sri Siswati
Bagian/SMF Ilmu Kesehatan Kulit dan Kelamin
FK Universitas Gadjah Mada/RSUP dr. Sardjito Yogyakarta
ABSTRAK peningkatan produksi matriks metaloproteinase yang mendegradasi kolagen sehingga terjadi pigmentasi kulit. !"#$ % & ' () )
- * + - 01 01 1 2 2 30, 0 , 4 ++ 60 , 7 3 48 dan hitung morfologi parut.
3 4# 5 3 6" "7 01 + 8" ""#9 8" $:!- 01 1 1
- + 8" """9 8" $;!- + <=3>- + ' ' ?' ' - parut akne.
Kata kunci: Pajanan sinar matahari, respons pigmentasi, parut akne, parut makula ABSTRACT
=' ' ' ' ' ?' @ ( '' ' 3 ? ' ' increases production of matrix metalloproteinase that degrade extracellular matrix collagen causing of atrophic scar formation. Sunlight exposure cause melanogenesis resulting in skin pigmentation.
C ' * ?
- * ' ' @ = ' ' ' !"#$
- * ' ' @ @ ' @ () ) % & ' without using cosmetic products containing whitening, sunscreen and acne medication in the last 3 ? * ' + ? ? - 01@ 01 1 1@ < =' 3' > ' +<=3>- ' count were measured.
D * ' @ * ?' 5 3 '
- * ' * 01@ + 8" ""# 8" $:!- 01 1 1 @ + 8" """
Koresponsdensi : 8" $;!- * <=3> ' ' ' + ' ' ?' ' - C ? ' * ' ' severity.
!"#$% ! !"& $'$ ( !"#$% ! Keywords: Sunlight exposure, skin pigmentation, acne scars, macular scars
) * + , - . / 0
, , - ? , , . 7 , < < , ,
L2)( ) N$ O ! C !"#:9 7# 77
PENDAHULUAN
3 , ;< + . , , , , + <, + 2 + <+ , , , , + , ,# ,= + 2 < ,> < + ,= + 2 < < <+ < , , <+ , 2 2 , ,? ? , , < 1
- ,+ , + 8 . , 2<. , + , , , 2 2 , < , 2 < , . ,
@ < , < , + , ;< + , ? , <+ , + < < + + < 2 ,- + + , + . , <2 . , A ,
BAHAN DAN CARA
@ , , , , <, , ,0 , , , , ,
- < < < , , + , 2 2 , , < , + , 2 , , , < , , + , , 2< , + + + + , + + + , dapat ? &$B +<+ , , + < ? , 4<
- <2? # , < , , , , ;< + ? , , . , + , 2 2 + , + 6 + 3 + +C < =' < 3 - 20 <, < DJ , J , A , <, , &am
- , , , <, R < . 2 +< , , 2 , , + < 2< , . @ , 2 , sampel dilakukan secara consecutive sampling J 2 2 2 + . ?< . ? , , . , 2 ,
- ,+ , + + ,+ , + < < , <, , Chromameter 4 S" , 0 , , @ , < < , < , terpajan matahari (dahi) dan area non-pajanan matahari 7 , , + 2 , 8 , W 2W , W W2W J 2 , <, . ? < , , < < , , + < ='
- , 2 , , , ,- + , 2 2 . , + , 8 + . , ? <+ ,
- < , + 2 + !% "B , , ? , , %& %B + , ' EB , 2 B 5 Pasien akne , , < 2 + 2 . 2 + ? < , 2 , , , < < . , 2 . + , ? . , + 6,7<
- , - < + 2 + <+ &
- , , <, < ,0 . <+ , MN3
- + ? ' ' ' - + 2 A ., 2 +
- , , + < . + < 7, 8 , < . 6> 7, %8 , , ? ?< . lesi meliputi: lesi 1-10 (nilai 1), lesi 11-20 (nilai 2), dan lesi X 7, 8 @ , , 2 ,? ? , , 7E# %8 ? + , 7!#E'8 ? 2 7E&# %8 21 3
- , <, , , + + 2 ; <+ #Y + <, < , .< .<2<, , ; 2 <+ ? , + , 2 + , ,0 ? A , ? . , , 7 < < , , 3 +8 . ? < , , , , , , pZ $ ? + , <, , <, < , .< .<2<, , , ?< . ? , , . , < < , , + ,+ , + , , ? < , 2 + , 3 4 , . <,
- < <, + , + 15 Oksidasi , , + 2< . ? , , . , , ; + mediator inflamasi dan kemoatraktan sel proinflamasi , , 2< < + + ,= + + , @ + + ,- + , 2 2 . , , , <. + + , 2<. , + , + . , 2 + 2< <
- < , , , , , p<0,05 dan < , .<2<, , , , 6+ , + 7 8 @ , ,
- < . + <?< . ) < + , , ; + + ? .
- @ + , +0 2 . + , ,?< , <, < , . , ? , , . , 2<. , < , < + <, , , , , , ; < + - + < ; . E&
- ,+ , + ? , , . . ? < , < < , , 3 4 . 2 E Gambar 1. b<2<, , , + ,+ , + ? , , .
- 7 ,8 7 , ^ + 8 , + , Laki-laki Perempuan 2 + , ,0 ? A Derajat keparahan akne M ? , , M ? + ,
- . , < , , @ ? <, #O 2 E 7+ , 6 , ? Z ${ ? + Spearman)
- < ,
- ,+ , + 7 q M8 Delta L* Delta a* M 2W M W W2W 20 (17-27) ! 7"' %'8
- <2? , ;< + @ , D < + . , < , , @ ? <, # O 2 E >0 2 , ? < , ,#
- , 7 y 8 ? < , ,#2 7 y 8 , ? + , #2 7 y E 8 b<2<, , , + ,+ , + ? , , 3 4 w + , <? + , .<2<, , ,
- 3 4 7 y y & 8 < <, , , . <,
- < 0 # 0 7 y " y 8 , 2 (0 7 y E y $&8 b + , , , ,<,?< , .<2<, , , ?< . ? , , . , < < , , + ,+ , + < , , ? , < 6 + <, 6+ , + .
- ? , , . @ , , , < < . , + ?< " EEB +<+ @ ? , , . , < < , , + ,+ , + W , W W2 , , , 2 .<2<, , , , < < 2 .<2<, , , , <
- @ < < ,<,?< , <2 . , , < < 2 + <2 . , A , 28 k
- ,
- < D ?< < < . , + + 2 + % %B , < 6 + 2 + $ '$B 25 w 2 ; + . + , , , , ,
- ; + + % &
- 2 < , <, , , , 2 ,
- <2? 2 , , <, , + - + < , - 2 + <2? , , , 2 + + , , 2 2 @ ? , < , <+ <?< , +
- < , ; + 2 - , - < 2 + + ,= + 2 2 . , + , + . , <2 . , A , + < < < , ' & w , - , , <. + + 2 ,
- < < > , 2<. , < + , , <+ 2 ,- + + 2< + . + <, < ? , , J , , , < + ,= + 2 2 . ,
- ,+ , + < , 2 , <, ,
- ? , , J 10 + ,+ , + < < < , ,
- < 6 7 ' ' ?' , dan rolling scars) + 0 2 , , , < , .<2<, , .
- * ' ' ' ' ' ' ' ' ' @ 30 M J , !{ '!* #
- M Practical evaluation and management of atrophic acne scars 4 , 3 + . M EE{ "* $ #! " , 3 b , + , 43 4<, -- Y A clinical evaluation of acne
- +3 ' - ) + #E D,-
Pajanan matahari , , , <, + < ; 7 J8 < , , 2 2 < + + , , + + , , . + , , + < 10 @ , + < < , + ,+
J EE#E <, , <, < , < < , + < 2 ? , , J + 0 < , - , 2? - 14
6 16,17 @ ? , , J , , , < + +
, + 7 @8 . - 2 2 + , , + pada kulit manusia secara in vivo , < , + , , + , 18 @ , , , +
, . + + + < < , , 2 2 < 6 , < ? , , + J + , , 2 - , - , 2<. , < , , ,
) , + + < , 2 < .< + 0
@ + < + , , D, ,
Scarring Classification 7 3 48 21
, . <, - < @ , , 3 4 < < 2 + , < + < , ?< . < @ , , < < * < > - , , 7, E8 - + , 7, 8 < - 2 ' J 7, 8
HASIL PENELITIAN Karakteristik subjek
Penelitian ini dilakukan di Poliklinik Ilmu Kesehatan < , , @ ? +
@ ? , , + J , , 2 2 , 2 , < , 2 2 , + , ,= + , 2 , < reactive oxygen species 7 O 8 , , , 2 2 , <+ , MN3 2 + , +
ME: < { Mhiper: < . , + { Mhipo: makula . , + { WW + , 6 , Z ${ ? + , I Fiatiningsih, dkk.
Variabel Hitung morfologi parut akne ME MHiper MHipo Ice-pick Boxcar Rolling Nilai delta L* Nilai delta L*a*b p=0,674 y "& p=0,547 r=0,070 p=0,452 r=0,087 y &E! r=-0,012 p=0,128 r=0,176 y E&% r=0,150 y WW y " p=0,004** y p=0,001** y ! p=0,001** y $& y E&WW r=-0,226 p=0,082 r=0,201
Tabel 2. b<2<, , , + ,+ , + ? , , . , , ? < , < < , , . <, - < ,
Berdasarkan uji korelasi Spearman, didapatkan .<2<, , , + ,+ , + ? , , . < < , , , W , , W W2W , , ? < , < < , , . <, - parut atrofi ( ' ' ?' ' ) tetapi tidak , .<2<, , , , . <, - < < 7 2 8
b<2<, , , + ,+ , + ? , , . , , ? < , < < , , . <,
7, W y E , W W2W y 8 , , ? < , < < , , + < =' 3' Classification +<2? , ;< + @ , D <
!% q E ! E $ q E% & ! q E
w + , <? <+ #Y + , ; 2 jenis kelamin (p=0,001) dan derajat keparahan akne 7 y 8 2 2 + 0 2 , ? < , + , , ; 2 <+ , 2 + , ,0 ? A 2 2 + 0 2 , Berdasarkan analisis post hoc , , <? ,,#Y. , , ; 2 ? , + , 2 2 + 0 2 , ? < , ,#+ , 7 y E8 , ? , ,#2 7 y E8 M , ?< ; 2 ? . , , 2 2
% 7! '&8 62 (81,58) 7" EE8 E 7E 8 ! 7& EE8 %$ 7'$ $ 8 ' 7 % '"8 ' q " E$
& 7$E 8 64 (84,21) E 7E$ !&8 " 7 E $&8 E' 7 %'8 " 7"" ! 8 E! 7 !8 $ 7%& !"8
M ? 2 ` + , 2 Derajat parut akne M ? , , M ? + , M ? 2 b <, - < Makula eritematosa < . , + < . , + (' ' Boxcar Rolling scars
Subjek Jumlah (Persentase
inklusi dan eksklusi di Poliklinik Ilmu Kesehatan Kulit dan , @ ? <, #O 2 E
2< , <, #O 2 E M , 'E + , , 2 + , , <+ , + <+ , , , Lima pasien tidak dapat diikutkan dalam analisis karena , , + . , . , !% + , , , + + + + + +<2? , , . 2 E Tabel 1. + +<2? , ;< + , ,<.
Q derajat parut akne vulgaris
J 2 ? , + , , ? . , , 2 2 + 0 2 , ? < , b + 2< <, , ? + 2 2 + , , <. + + ,+ , + 2 ? , , . . ? < , , < , , , 2 , ? , + < 2 < < < , , , , , < , + 0 + A < @ < , , ,?< , , , , < 2 < , , , ; 2 ,0< + , ? , + , , ? . , , , , <. ? , < ,
, , , ; ,+ ? , < . , + . , + 2 + E B
Makula eritema terjadi karena dilatasi ; + < + + 2 + ,+ , 2<. , < , . <+ , + % & , , < < . , + ? 2 ,< <, , ?< . , , , 2 <+ , , + + + + ,= + , 2< , + + , 2<. , < , , , , < + < , < ? , < 21 Pada
< . , + ? 2 , , , ,+- , , + 2 + ,+ ,- + <+ , ? , , + , , , , , . + , 2
? <+ , + < < , <, + 2 + ,+ . 2 , + < < , , 0< + + , , + + < 0< + + ; + + ; + <
@ + , , , , < 0 , <, 2 + , , < . , + , 2 . , 2 , , , < , % , , , ,
, <, , W 2W , 2 2 , , < <+ , , W , , ? < , , < < , , + 3 4 7 y E{ y % 8 < <, , , . <, - < 0 # 0 7 y { y " 8 2 (0 7 y E{ y ! 8 , +0 + 7 y E&{ y %8 N W W2W ?< 2 .<2<, , , , ? . , < , , < < , ,
@ ? , , + J + + , 2<. , < , , 2 2 , , , , + + ,- + , , < , 2 + , - + < + , , 2 2 , < - E& @ ? , , J , 2< ,
Parut akne dapat terjadi karena kerusakan struktur
? , ,#+ , + 2 + ' E&B 25 Pada penelitian , - < < < , &% $B , , < 'E $'B < . , + " EEB , < . , + E B + , , < - &! !B , , < ' ' dijumpai & EEB < ?' '$ $ B , rolling scars % '"B < - + , , D, , , , < 0 # 0 , 2 , < %$ !B , < < . , + " %B 26 + , ,
D, , < , + < , , ? , , %& %B ? + , ' EB , ? 2 B 5 + , , + < D , < , ,
? + , 7%& !"B8 < ? , , 7 !B8 , ? 2 7! '&B8 < + , ,
D, + , < , E"B < , , EEB # 24 M ? < , , , , 2 , .
# 7"' %'B8 , < , 7$E B8 b + , , + 2 < , ,<,?< , , 2 ; + < b , , < , ?< < , 57% dan laki-laki 48%, di India dijumpai parut akne < , + 2 + ' EB , # E! &B 5 dan
India pada 76,4% kasus akne, 5 , "&B +<+ , @ ,0 + 22 Parut akne pada penelitian ini dijumpai
Parut akne pada penelitian ini didapatkan pada E B +<+ , ;< + + < ? , @ , , + 2 < , , 2 .A < , ? &$B +<+ , 4 + , ,
DISKUSI
L2)( ) N$ O ! C !"#:9 7# 77
Q derajat parut akne vulgaris
DAFTAR PUSTAKA
<, 4 b , b 4. , bb = ' epidemiological study of acne vulgaris in Hong Kong adolescents. 30 M J , { ' * E "#! " < , J 2 + D 4<, -- Y Prevalence of facial acne in adults. J = =' 2 E&&&{ "E* $!!^'
@ M , w J +0. An epidemiological study of acne in female adults: Results of a survey conducted in France. )3MJ E{ E$* $"E#$
M +0. 3 ~ . 3 E&&! A comparison of current acne grading systems and proposal of a novel system. D, M E&&!{ %* 416-418 E , w , 3 ' ' V = ] @ ' grading system. M < %{ * E"$'#%%
@ ' @ of different wave. , + 0. !{ E * E$"#%E E$ , 0.< , +. M) UV and pigmentation: Molecular mechanisms and social controversies @ , 4 , + '{ E* $ &#E% E% O ; , 3 + + ) + - ,0 +0 3 ~ <2 < + 44 @ 0 ? ] ' ' ^ > C ' V ' @ D,; + M %{ E %* " #! E! . 2 < M , 0 b w J M , w , , New ' V = < = ' to Improve Outcomes in Acne Group. 3 30 M &{ % * E# S50 E' < , , ~ Y . J . + +. L ? metalloproteinases in photoaging. D,; + M @ 0 &{ E"* 20-4 E& M< ) ++ , ,+ , 3 + b + D ' Z) ' ' ' V = & '
E 4 . 4. Y w ,, < <0. Y 2 3 ' Z) human skin D,; + M @ 0 &{ E"* #$
EE Y 2 0. ,R Y +< < 4 N , +. b , J Pigmentation effect of solar simulated radiation as compared with UVA and UVB radiation. @ , 4 , + '{ E7"8* "'!# &E E <0. w R 4 . ~ < R w~
! + N ~ < R w~ + N w ~ O @ @ measurements of skin pigmentation in situ @ , 4 + "{ E!* 618-26 ' 22 0 , 3,,<,R 4 M3 0 J Acne scars: Pathogenesis, ' ' M + @ 0 E { E * E#E
scarring and its incidence. 4 , )( M E&&"{ E&* #' $ .<, N < 4 = ' ' ' ' V ( different from adolescent acne? M J , E { !'* $# "E % Treatment of acne scarring 0 @ + < 4 , N 3 EE{ E&* !$#&E ! @ ,+ 34 4. , 4) b 2 , 2 3w Comparison of the epidemiology of acne vulgaris among Caucasian, Asian, Continental Indian, and African American women. )3MJ EE{ $* E $"#% ' b , Mw 3b 2 + < , M4 , 3 4<, -- Y Inflammation in acne scarring: A comparison of the responses in lesions from patients prone and not prone to scar. w M "{ E$ * ! #'E & . 2 , 3 N < J3 Multimodal treatment of acne, acne scars, and pigmentation M 4 , &{ !* "$&#!E
, Postacne scarring: A review of its pathophysiology and treatment M < { %* '$!#!E
E ) + 4. < . Photodynamic therapy in the management of acne: An update 4 + M E { &* EE#!
, < < , , + ,+ , + 7 W , W W2W8 , , ? < , < < , , + 3 4 +< =' 3' > ' - , . <,
KESIMPULAN M , .<2<, , , ?< . ? , , .
$ . < ) . D3 N 33 R , 33 Scarring and none ' ' ' @ ] ' ' D @ + &{ '* #' % 3 , w . M ' @ = South India D, , M &{ !$* ! #'
3 Mechanisms of skin tanning in different racial/ethnic groups in
& 0 ,0 +0 , N , w 0 <22 > ' ' scars: A review with clinical and ultrasound correlation. M * + 3 @ @ ; w , <, , Acne scars: Classification
b .0 & . E#! I Fiatiningsih, dkk.
response to ultraviolet radiation. D,; + M ${ E "* E %# E <0. . +. ~ < R ~ ,. <+ 3 3 Human skin responses to UV radiation: pigment in the
' 2O= * facilitates apoptosis. 3 )w %{ * )% #)& E" <. . b 4. , M . w b 0