Analisis Kelayakan Usaha Pembuatan Batu Bata Dengan Tandan Kosong Kelapa Sawit Sebagai Bahan Bakar (Studi Kasus: Desa Jentera Barat, Kecamatan Wampu, Kabupaten Langkat)

(1)

Lampiran 1. Karakteristik Responden (Pemilik Usaha Pembuatan Batu Bata Dengan Tandan Kosong Kelapa Sawit Sebagai Bahan Bakar)

No. Nama Umur Tingkat Jumlah Tanggungan Lama Berusaha Luas Lokasi Status Kepemilikan Status Kepemilikan

(Tahun) Pendidikan (Jiwa) (Tahun) Usaha (m2) Modal Usaha Lahan Usaha

1 Pak Rusli J. 56 9 2 4 1600 Modal Sendiri Milik Sendiri

2 Mbah Marwan 75 9 1 25 5200 Modal Sendiri Milik Sendiri

3 Suwardi 35 12 2 5 2000 Modal Sendiri Milik Sendiri

4 Sartono 50 9 3 7 800 Modal Sendiri Milik Sendiri

5 Kasiman 57 9 2 6 1200 Modal Sendiri Milik Sendiri

6 Sihud 32 9 2 8 1200 Modal Sendiri Milik Sendiri

7 Warto 61 9 2 10 2400 Modal Sendiri Milik Sendiri

8 Daud 62 12 3 15 2000 Modal Sendiri Milik Sendiri

9 Salik 35 9 2 4 1200 Modal Sendiri Milik Sendiri

10 Sulino 49 6 3 8 400 Modal Sendiri Milik Sendiri

11 Cipto 48 12 3 7 3200 Modal Sendiri Milik Sendiri

12 Mariono 52 12 2 25 8000 Modal Sendiri Milik Sendiri

13 Legiono 40 6 3 10 8000 Modal Sendiri Milik Sendiri

14 Tugik 55 9 2 9 2800 Modal Sendiri Milik Sendiri

15 Marno 42 6 2 3 800 Modal Sendiri Milik Sendiri

16 Debi 32 9 4 6 800 Modal Sendiri Milik Sendiri

17 Ronijan 52 12 3 4 1600 Modal Sendiri Milik Sendiri

18 Gitok 53 9 2 7 2000 Modal Sendiri Milik Sendiri

19 Giseh 64 6 2 20 4000 Modal Sendiri Milik Sendiri

20 Sujit 44 12 2 13 6000 Modal Sendiri Milik Sendiri

Total 994 186 47 196 55200


(2)

Lampiran 2. Jumlah Peralatan Produksi Usaha Pembuatan Batu Bata

No. Nama Tungku

Mesin Press

Batu Bata Parang Sekop Cangkul Angkong Gancu Tojok Barak Dapur Becak Papan Kuas Plastik (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Unit) (Kg)

1 Pak Rusli J. 6 1 2 2 5 2 2 2 3 1 1 50 1 10

2 Mbah Marwan 12 1 2 2 5 4 3 2 6 1 1 60 1 15

3 Suwardi 10 1 1 1 8 2 3 2 5 1 1 50 1 10

4 Sartono 4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 30 1 5

5 Kasiman 6 1 1 1 4 2 2 2 3 1 1 40 1 10

6 Sihud 4 1 1 1 6 1 2 1 2 1 1 30 1 5

7 Warto 6 1 1 1 5 2 2 2 3 1 1 50 1 10

8 Daud 8 1 1 1 5 2 2 2 4 1 1 50 1 10

9 Salik 6 1 1 1 5 1 2 1 3 1 1 50 1 10

10 Sulino 6 1 2 1 4 1 1 1 4 1 1 40 1 10

11 Cipto 6 1 1 1 5 2 2 1 3 1 1 40 1 10

12 Mariono 12 1 2 2 5 2 2 2 5 1 1 60 1 15

13 Legiono 12 1 3 3 10 2 4 3 6 1 1 60 1 15

14 Tugik 6 1 1 2 5 2 2 2 4 1 1 50 1 10

15 Marno 6 1 1 2 5 2 2 2 3 1 1 50 1 10

16 Debi 4 1 2 2 3 2 1 1 2 1 1 30 1 5

17 Ronijan 6 1 2 2 5 2 2 2 3 1 1 40 1 10

18 Gitok 8 1 1 2 5 2 2 2 5 1 1 50 1 10

19 Giseh 10 1 2 3 10 4 4 2 5 1 1 50 1 10

20 Sujit 12 1 2 3 10 3 4 2 5 1 1 50 1 15

Total 150 20 30 34 111 41 45 35 75 20 20 930 20 205


(3)

Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Tungku

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

2 12 200,000 2,400,000 0 10 20,000

3 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

4 6 220,000 1,320,000 0 10 11,000

5 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

6 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

7 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

8 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

9 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

10 6 230,000 1,380,000 0 10 11,500

11 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

12 12 200,000 2,400,000 0 10 20,000

13 12 200,000 2,400,000 0 10 20,000

14 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

15 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

16 6 220,000 1,320,000 0 10 11,000

17 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

18 6 250,000 1,500,000 0 10 12,500

19 12 200,000 2,400,000 0 10 20,000

20 12 200,000 2,400,000 0 10 20,000

Total 150 4,670,000 34,020,000 0 200 283,500


(4)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Mesin Press Batu Bata

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 2 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

2 4 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

3 1 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

4 1 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

5 1 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

6 1 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

7 1 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

8 2 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

9 1 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

10 2 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

11 1 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

12 2 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

13 3 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

14 1 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

15 1 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

16 2 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

17 2 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

18 2 28,000,000 28,000,000 0 10 233,333

19 3 30,000,000 30,000,000 0 10 250,000

20 3 25,000,000 25,000,000 0 10 208,333

Total 36 563,000,000 563,000,000 0 200 4,691,667


(5)

Lanjutan Lampran 3. Biaya Penyusutan: Parang

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 2 50,000 100,000 0 3 2,778

2 2 50,000 100,000 0 3 2,778

3 1 70,000 70,000 0 3 1,944

4 1 65,000 65,000 0 3 1,806

5 1 50,000 50,000 0 3 1,389

6 1 58,000 58,000 0 3 1,611

7 1 55,000 55,000 0 3 1,528

8 1 70,000 70,000 0 3 1,944

9 1 60,000 60,000 0 3 1,667

10 2 58,000 116,000 0 3 3,222

11 1 70,000 70,000 0 3 1,944

12 2 50,000 100,000 0 3 2,778

13 3 50,000 150,000 0 3 4,167

14 1 60,000 60,000 0 2 2,500

15 1 57,000 57,000 0 3 1,583

16 2 55,000 110,000 0 3 3,056

17 2 50,000 100,000 0 3 2,778

18 1 65,000 65,000 0 3 1,806

19 2 50,000 100,000 0 3 2,778

20 2 55,000 110,000 0 2 4,583

Total 30 1,148,000 1,666,000 0 58 48,639


(6)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Sekop

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 2 50,000 100,000 0 5 1,667

2 2 60,000 120,000 0 5 2,000

3 1 58,000 58,000 0 5 967

4 1 65,000 65,000 0 5 1,083

5 1 55,000 55,000 0 5 917

6 1 55,000 55,000 0 5 917

7 1 60,000 60,000 0 5 1,000

8 1 80,000 80,000 0 5 1,333

9 1 60,000 60,000 0 5 1,000

10 1 65,000 65,000 0 5 1,083

11 1 40,000 40,000 0 5 667

12 2 55,000 110,000 0 5 1,833

13 3 50,000 150,000 0 5 2,500

14 2 72,000 144,000 0 5 2,400

15 2 60,000 120,000 0 5 2,000

16 2 55,000 110,000 0 5 1,833

17 2 50,000 100,000 0 5 1,667

18 2 75,000 150,000 0 5 2,500

19 3 55,000 165,000 0 5 2,750

20 3 50,000 150,000 0 5 2,500

Total 34 1,170,000 1,957,000 0 100 32,617


(7)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Cangkul

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 5 80,000 400,000 0 5 6,667

2 5 75,000 375,000 0 5 6,250

3 8 75,000 375,000 0 5 6,250

4 1 82,000 82,000 0 5 1,367

5 4 80,000 320,000 0 4 6,667

6 6 75,000 450,000 0 5 7,500

7 5 88,000 440,000 0 4 9,167

8 5 80,000 400,000 0 5 6,667

9 5 80,000 400,000 0 5 6,667

10 4 82,000 328,000 0 5 5,467

11 5 90,000 450,000 0 5 7,500

12 5 80,000 400,000 0 5 6,667

13 10 75,000 750,000 0 3 20,833

14 5 72,000 360,000 0 5 6,000

15 5 85,000 425,000 0 5 7,083

16 3 85,000 255,000 0 5 4,250

17 5 85,000 425,000 0 4 8,854

18 5 80,000 400,000 0 5 6,667

19 10 80,000 800,000 0 5 13,333

20 10 85,000 850,000 0 5 14,167

Total 111 1,614,000 8,685,000 0 95 158,021


(8)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Angkong

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 2 400,000 800,000 0 5 13,333

2 4 450,000 1,800,000 0 5 30,000

3 2 450,000 900,000 0 5 15,000

4 1 500,000 1,000,000 0 5 16,667

5 2 475,000 950,000 0 5 15,833

6 1 500,000 500,000 0 5 8,333

7 2 390,000 780,000 0 5 13,000

8 2 400,000 800,000 0 5 13,333

9 1 400,000 400,000 0 5 6,667

10 1 450,000 450,000 0 5 7,500

11 2 550,000 1,100,000 0 5 18,333

12 2 400,000 800,000 0 5 13,333

13 2 450,000 900,000 0 5 15,000

14 2 450,000 900,000 0 5 15,000

15 2 480,000 960,000 0 5 16,000

16 2 400,000 800,000 0 5 13,333

17 2 400,000 800,000 0 5 13,333

18 2 400,000 800,000 0 5 13,333

19 4 430,000 1,720,000 0 5 28,667

20 3 450,000 1,350,000 0 5 22,500

Total 41 8,825,000 18,510,000 0 100 308,500


(9)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Gancu

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan Rp)

1 2 40,000 80,000 0 8 833

2 3 35,000 105,000 0 8 1,094 3 3 40,000 120,000 0 8 1,250 4 1 50,000 50,000 0 8 521

5 2 40,000 80,000 0 8 833

6 2 40,000 80,000 0 8 833

7 2 45,000 90,000 0 7 1,071 8 2 40,000 80,000 0 8 833

9 2 50,000 100,000 0 8 1,042 10 1 40,000 40,000 0 8 417

11 2 45,000 90,000 0 8 938

12 2 35,000 70,000 0 7 833

13 4 40,000 160,000 0 9 1,481 14 2 50,000 100,000 0 9 926

15 2 40,000 80,000 0 9 741

16 1 40,000 40,000 0 9 370

17 2 45,000 90,000 0 9 833

18 2 40,000 80,000 0 9 741

19 4 40,000 160,000 0 9 1,481 20 4 35,000 140,000 0 8 1,458 Total 45 830,000 1,835,000 0 165 18,531 Rata-rata 2.25 41,500 91,750 0 8.25 927


(10)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Tojok

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 2 40,000 80,000 0 5 1,333

2 2 50,000 100,000 0 5 1,667

3 2 40,000 80,000 0 5 1,333

4 1 65,000 65,000 0 5 1,083

5 2 50,000 100,000 0 5 1,667

6 1 40,000 40,000 0 5 667

7 2 40,000 80,000 0 5 1,333

8 2 45,000 90,000 0 5 1,500

9 1 50,000 50,000 0 5 833

10 1 40,000 40,000 0 5 667

11 1 45,000 45,000 0 5 750

12 2 40,000 80,000 0 5 1,333

13 3 35,000 105,000 0 5 1,750

14 2 40,000 80,000 0 5 1,333

15 2 50,000 100,000 0 5 1,667

16 1 40,000 40,000 0 5 667

17 2 40,000 80,000 0 5 1,333

18 2 40,000 80,000 0 5 1,333

19 2 45,000 90,000 0 5 1,500

20 2 40,000 80,000 0 5 1,333

Total 35 875,000 1,505,000 0 100 25,083


(11)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Barak

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 3 6,500,000 19,500,000 0 5 325,000

2 6 6,000,000 36,000,000 0 5 600,000

3 5 6,500,000 32,500,000 0 5 541,667

4 1 6,500,000 6,500,000 0 5 108,333

5 3 5,000,000 15,000,000 0 5 250,000

6 2 6,000,000 12,000,000 0 5 200,000

7 3 6,500,000 19,500,000 0 5 325,000

8 4 6,000,000 24,000,000 0 5 400,000

9 3 7,000,000 21,000,000 0 5 350,000

10 4 6,500,000 26,000,000 0 5 433,333

11 3 6,500,000 19,500,000 0 5 325,000

12 5 6,500,000 32,500,000 0 5 541,667

13 6 6,000,000 36,000,000 0 5 600,000

14 4 7,000,000 28,000,000 0 5 466,667

15 3 6,500,000 19,500,000 0 5 325,000

16 2 7,000,000 14,000,000 0 5 233,333

17 3 6,500,000 19,500,000 0 5 325,000

18 5 6,500,000 32,500,000 0 5 541,667

19 5 6,000,000 30,000,000 0 5 500,000

20 5 6,500,000 32,500,000 0 5 541,667

Total 75 127,500,000 476,000,000 0 100 7,933,333


(12)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Dapur

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

2 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

3 1 1,300,000 1,300,000 0 5 21,667

4 1 1,400,000 1,400,000 0 5 23,333

5 1 1,400,000 1,400,000 0 5 23,333

6 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

7 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

8 1 1,600,000 1,600,000 0 5 26,667

9 1 1,800,000 1,800,000 0 5 30,000

10 1 1,200,000 1,200,000 0 5 20,000

11 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

12 1 1,200,000 1,200,000 0 5 20,000

13 1 1,200,000 1,200,000 0 5 20,000

14 1 1,200,000 1,200,000 0 5 20,000

15 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

16 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

17 1 1,500,000 1,500,000 0 5 25,000

18 1 1,600,000 1,600,000 0 5 26,667

19 1 1,400,000 1,400,000 0 5 23,333

20 1 1,600,000 1,600,000 0 5 26,667

Total 20 28,900,000 28,900,000 0 100 481,667


(13)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Becak

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 1 950,000 950,000 0 10 7,917

2 1 800,000 800,000 0 10 6,667

3 1 900,000 900,000 0 10 7,500

4 1 750,000 750,000 0 10 6,250

5 1 800,000 800,000 0 10 6,667

6 1 800,000 800,000 0 10 6,667

7 1 950,000 950,000 0 10 7,917

8 1 900,000 900,000 0 10 7,500

9 1 850,000 850,000 0 10 7,083

10 1 900,000 900,000 0 10 7,500

11 1 900,000 900,000 0 10 7,500

12 1 900,000 900,000 0 10 7,500

13 1 950,000 950,000 0 10 7,917

14 1 950,000 950,000 0 10 7,917

15 1 950,000 950,000 0 10 7,917

16 1 750,000 750,000 0 10 6,250

17 1 850,000 850,000 0 10 7,083

18 1 950,000 950,000 0 10 7,917

19 1 800,000 800,000 0 10 6,667

20 1 800,000 800,000 0 10 6,667

Total 20 17,400,000 17,400,000 0 200 145,000


(14)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Papan

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 50 25,000 1,250,000 0 5 20,833

2 60 20,000 1,200,000 0 5 20,000

3 50 20,000 1,000,000 0 5 16,667

4 30 25,000 750,000 0 5 12,500

5 40 30,000 1,200,000 0 5 20,000

6 30 25,000 750,000 0 5 12,500

7 50 20,000 1,000,000 0 5 16,667

8 50 20,000 1,000,000 0 5 16,667

9 50 20,000 1,000,000 0 5 16,667

10 40 25,000 1,000,000 0 5 16,667

11 40 30,000 1,200,000 0 5 20,000

12 60 25,000 1,500,000 0 5 25,000

13 60 25,000 1,500,000 0 5 25,000

14 50 20,000 1,000,000 0 5 16,667

15 50 30,000 1,500,000 0 5 25,000

16 30 20,000 600,000 0 5 10,000

17 40 20,000 800,000 0 5 13,333

18 50 20,000 1,000,000 0 5 16,667

19 50 25,000 1,250,000 0 5 20,833

20 50 25,000 1,250,000 0 5 20,833

Total 930 470,000 21,750,000 0 100 362,500


(15)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Kuas

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(unit) (Rp/unit) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 1 20,000 20,000 0 3 556

2 1 20,000 20,000 0 3 556

3 1 20,000 20,000 0 3 556

4 1 25,000 25,000 0 3 694

5 1 15,000 15,000 0 3 417

6 1 25,000 25,000 0 3 694

7 1 20,000 20,000 0 3 556

8 1 20,000 20,000 0 3 556

9 1 20,000 20,000 0 3 556

10 1 25,000 25,000 0 3 694

11 1 15,000 15,000 0 3 417

12 1 25,000 25,000 0 3 694

13 1 25,000 25,000 0 3 694

14 1 20,000 20,000 0 3 556

15 1 25,000 25,000 0 3 694

16 1 20,000 20,000 0 3 556

17 1 20,000 20,000 0 3 556

18 1 20,000 20,000 0 3 556

19 1 15,000 15,000 0 3 417

20 1 25,000 25,000 0 3 694

Total 20 420,000 420,000 0 60 11,667 Rata-rata 1 21,000 21,000 0 3 583


(16)

Lanjutan Lampiran 3. Biaya Penyusutan: Plastik

Sampel Jumlah Harga Beli Total Nilai Akhir Umur Ekonomis Biaya Penyusutan

(Kg) (Rp/Kg) (Rp) (Rp) (tahun) Per Bulan (Rp)

1 10 16,000 160,000 0 2 6,667

2 15 15,000 225,000 0 2 9,375

3 10 16,000 160,000 0 2 6,667

4 5 18,000 90,000 0 2 3,750

5 10 16,000 160,000 0 2 6,667

6 5 16,000 80,000 0 2 3,333

7 10 20,000 200,000 0 2 8,333

8 10 15,000 150,000 0 2 6,250

9 10 15,000 150,000 0 2 6,250

10 10 18,000 180,000 0 2 7,500

11 10 16,000 160,000 0 2 6,667

12 15 20,000 300,000 0 2 12,500

13 15 16,000 240,000 0 2 10,000

14 10 16,000 160,000 0 2 6,667

15 10 15,000 150,000 0 2 6,250

16 5 17,000 85,000 0 2 3,542

17 10 16,000 160,000 0 2 6,667

18 10 16,000 160,000 0 2 6,667

19 10 15,000 150,000 0 2 6,250

20 15 16,000 240,000 0 2 10,000

Total 205 328,000 3,360,000 0 40 140,000


(17)

Lampiran 4. Biaya Pajak Bumi dan Bangunan (PBB)

Sampel Luas Lahan Biaya PBB (Rp)

(m2) Per Tahun Per Bulan

1 1,600 25,000 2,083 2 5,200 75,000 6,250 3 2,000 28,000 2,333 4 800 11,000 917 5 1,200 16,000 1,333 6 1,200 16,000 1,333 7 2,400 33,000 2,750 8 2,000 28,000 2,333 9 1,200 16,000 1,333 10 400 6,000 500 11 3,200 45,000 3,750 12 8,000 112,000 9,333 13 8,000 112,000 9,333 14 2,800 78,000 6,500 15 800 11,000 917 16 800 11,000 917 17 1,600 25,000 2,083 18 2,000 28,000 2,333 19 4,000 112,000 9,333 20 6,000 84,000 7,000 Total 55,200 872,000 72,664 Rata-rata 2,760 43,600 3,633


(18)

Lampiran 7. Biaya Bahan Baku (Tanah Sawah dan Tanah Bukit)

Sampel Frekuensi Pembuatan Batu Kebutuhan Bahan Baku (Truk) Total Harga Beli (Rp) Total Harga Beli Bata Per Bulan (kali) Tanah Sawah Tanah Bukit Tanah Sawah Tanah Bukit Bahan Baku (Rp)

1 1 1 2 400000 800.000 1.200.000

2 1 5 5 2000000 2.000.000 4.000.000

3 1 3 5 1200000 2.000.000 3.200.000

4 1 2 2 800000 800.000 1.600.000

5 1 1 2 400000 800.000 1.200.000

6 1 1 1 400000 400.000 800.000

7 1 2 2 800000 800.000 1.600.000

8 1 3 3 1200000 1.200.000 2.400.000

9 1 2 2 800000 800.000 1.600.000

10 1 1 2 400000 800.000 1.200.000

11 1 2 2 800000 800.000 1.600.000

12 1 4 6 1600000 2.400.000 4.000.000

13 1 5 5 2000000 2.000.000 4.000.000

14 1 2 2 800000 800.000 1.600.000

15 1 1 2 400000 800.000 1.200.000

16 1 1 2 400000 800.000 1.200.000

17 1 2 2 800000 800.000 1.600.000

18 1 2 3 800000 1.200.000 2.000.000

19 1 4 4 1600000 1.600.000 3.200.000

20 1 5 5 2000000 2.000.000 4.000.000

Total 20 49 59 19.600.000 23.600.000 43.200.000

Rata-rata 1 2,45 2,95 980.000 1.180.000 2.160.000


(19)

Lampiran 5. Penggunaan Tenaga Kerja Usaha Pembuatan Batu Bata

Sampel

Pencampuran dan Pencetakan Penjemuran Penyusunan di Dapur Pembakaran

TKDK TKLK TKDK TKLK TKDK TKLK TKDK TKLK

Pria Wanita Pria Wanita Pria Wanita Pria Wanita Pria Wanita Pria Wanita Pria Wanita Pria Wanita

1 0 0 5 0 0 0 2 0 0 0 2 0 0 0 1 0

2 0 0 8 0 0 0 5 0 0 0 5 0 0 0 1 0

3 0 0 6 0 4 0 0 0 0 0 4 0 1 0 0 0

4 0 0 4 0 2 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0

5 0 0 5 0 1 0 1 0 0 0 2 0 1 0 0 0

6 0 0 5 0 2 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0

7 0 0 5 0 2 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 0

8 0 0 5 0 2 0 0 0 0 0 4 0 1 0 0 0

9 0 0 4 0 2 0 0 0 0 0 2 0 1 0 0 0

10 0 0 5 0 2 0 0 0 0 0 2 0 1 0 0 0

11 0 0 5 0 1 0 1 0 0 0 2 0 1 0 0 0

12 0 0 7 0 2 0 2 0 1 0 4 0 1 0 0 0

13 0 0 8 0 3 0 1 0 0 0 4 0 0 0 1 0

14 0 0 5 0 2 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0

15 0 0 4 0 3 0 0 0 1 0 2 0 1 0 0 0

16 0 0 4 0 2 0 0 0 2 0 0 0 1 0 0 0

17 0 0 5 0 0 0 2 0 0 0 2 0 0 0 1 0

18 0 0 6 0 3 0 1 0 0 0 4 0 0 0 1 0

19 0 0 6 0 2 0 2 0 2 0 3 0 1 0 0 0

20 0 0 8 0 2 0 2 0 0 0 5 0 1 0 0 0


(20)

Lanjutan Lampiran 6. Biaya Tenaga Kerja: Penjemuran

Sampel Lama Bekerja Jumlah TKDK Jumlah TKLK Total Upah

(Jam) Pria Wanita Pria Wanita (Rp)

1 4 0 0 2 0 450,000

2 7 0 0 5 0 960,000

3 6 4 0 0 0 800,000

4 3 2 0 0 0 280,000

5 4 1 0 1 0 480,000

6 3 2 0 0 0 300,000

7 4 2 0 1 0 420,000

8 6 2 0 0 0 600,000

9 4 2 0 0 0 450,000

10 4 2 0 0 0 480,000

11 3 1 0 1 0 450,000

12 7 2 0 2 0 900,000

13 6 3 0 1 0 960,000

14 3 2 0 0 0 420,000

15 5 3 0 0 0 450,000

16 3 2 0 0 0 320,000

17 4 0 0 2 0 450,000

18 6 3 0 1 0 640,000

19 8 2 0 2 0 800,000

20 8 2 0 2 0 900,000

Total 98 37 0 20 0 11,510,000


(21)

Lanjutan Lampiran 6. Biaya Tenaga Kerja: Penyusunan di Dapur

Sampel Lama Bekerja Jumlah TKDK Jumlah TKLK Total Upah

(Jam) Pria Wanita Pria Wanita (Rp)

1 4 0 0 2 0 495,000

2 7 0 0 5 0 1,056,000

3 6 0 0 4 0 880,000

4 3 2 0 0 0 308,000

5 4 0 0 2 0 528,000

6 3 2 0 0 0 330,000

7 4 1 0 1 0 462,000

8 6 0 0 4 0 660,000

9 4 0 0 2 0 495,000

10 4 0 0 2 0 528,000

11 3 0 0 2 0 495,000

12 7 1 0 4 0 990,000

13 6 0 0 4 0 1,056,000

14 3 1 0 1 0 462,000

15 5 1 0 2 0 495,000

16 3 2 0 0 0 352,000

17 4 0 0 2 0 495,000

18 6 0 0 4 0 704,000

19 8 2 0 3 0 880,000

20 8 0 0 5 0 990,000

Total 98 12 0 49 0 12,661,000


(22)

Lanjutan Lampiran 6. Biaya Tenaga Kerja: Pembakaran

Sampel Lama Bekerja Jumlah TKDK Jumlah TKDK Total Upah

(Jam) Pria Wanita Pria Wanita (Rp)

1 4 0 0 1 0 585,000

2 7 0 0 1 0 1,248,000

3 6 1 0 0 0 1,040,000

4 3 1 0 0 0 364,000

5 4 1 0 0 0 624,000

6 3 1 0 0 0 390,000

7 4 0 0 1 0 546,000

8 6 1 0 0 0 780,000

9 4 1 0 0 0 585,000

10 4 1 0 0 0 624,000

11 3 1 0 0 0 585,000

12 7 1 0 0 0 1,170,000

13 6 0 0 1 0 1,248,000

14 3 1 0 0 0 546,000

15 5 1 0 0 0 585,000

16 3 1 0 0 0 416,000

17 4 0 0 1 0 585,000

18 6 0 0 1 0 832,000

19 8 1 0 0 0 1,040,000

20 8 1 0 0 0 1,170,000

Total 98 14 0 6 0 14,963,000


(23)

Lampiran 6. Biaya Tenaga Kerja: Pencampuran dan Pencetakan

Sampel Lama Bekerja Jumlah TKLK Total Upah

(Jam) Pria Wanita (Rp)

1 9 5 0 1,800,000

2 12 8 0 3,840,000

3 10 6 0 3,200,000

4 8 4 0 1,120,000

5 8 5 0 1,920,000

6 7 5 0 1,200,000

7 9 5 0 1,680,000

8 10 5 0 2,400,000

9 10 4 0 1,800,000

10 8 5 0 1,920,000

11 8 5 0 1,800,000

12 10 7 0 3,600,000

13 9 8 0 3,840,000

14 8 5 0 1,680,000

15 9 4 0 1,800,000

16 9 4 0 1,280,000

17 9 5 0 1,800,000

18 10 6 0 2,560,000

19 10 6 0 3,200,000

20 11 8 0 3,600,000

Total 184 110 0 46,040,000

Rata-rata 9.2 5.5 0 2,302,000


(24)

Lampiran 8. Biaya Bahan Penunjang

Sampel

Tandan Kosong Kelapa Sawit Sekam Solar CPO Total Biaya Bahan

Kebutuhan (Truk)

Total Harga Beli (Rp)

Kebutuhan

(Goni) Total Harga Beli (Rp)

Kebutuhan (Liter)

Total Harga Beli (Rp)

Kebutuhan (Kg)

Total Harga Beli

(Rp) Penunjang (Rp)

1 1 430,000 5 50,000 4.5 31,050 2 14,000 525,050

2 2 860,000 10 100,000 9.6 66,240 5 35,000 1,061,240

3 2 860,000 8 80,000 8 55,200 4 28,000 1,023,200

4 1 430,000 3 30,000 2.8 19,320 2 14,000 493,320

5 1 430,000 6 60,000 4.8 33,120 3 21,000 544,120

6 1 430,000 6 60,000 3 20,700 2 14,000 524,700

7 1 430,000 4 40,000 4.2 28,980 2 14,000 512,980

8 2 860,000 6 60,000 6 41,400 4 28,000 989,400

9 1 430,000 5 50,000 4.5 31,050 3 21,000 532,050

10 1 430,000 5 50,000 4.8 33,120 3 21,000 534,120

11 1 430,000 6 60,000 4.5 31,050 2 14,000 535,050

12 2 860,000 9 90,000 9 62,100 4 28,000 1,040,100

13 2 860,000 8 80,000 9.6 66,240 5 35,000 1,041,240

14 1 430,000 4 40,000 4.2 28,980 2 14,000 512,980

15 1 430,000 6 60,000 4.5 31,050 2 14,000 535,050

16 1 430,000 5 50,000 3.2 22,080 2 14,000 516,080

17 1 430,000 5 50,000 4.5 31,050 2 14,000 525,050

18 2 860,000 7 70,000 6.4 44,160 4 28,000 1,002,160

19 2 860,000 8 80,000 8 55,200 5 35,000 1,030,200

20 2 860,000 10 100,000 9 62,100 5 35,000 1,057,100

Total 28 12,040,000 12,040,000

126 1,260,000 1,260,0001,260,000

115.1 794,190 63 441,000 441,000

14,535,190 Rata-rata 1.4 602,000 6.3 63,000 5.755 39,710 3.15 22,050 726,760


(25)

Lampiran 9. Total Biaya Tetap Usaha Pembuatan Batu Bata

Sampel Penyusutan Penyusutan Mesin Press Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Tungku (Rp) Batu Bata (Rp) Parang (Rp) Sekop (Rp) Cangkul (Rp) Angkong (Rp) Gancu (Rp) Tojok (Rp)

1 12,500 250,000 2,778 1,667 6,667 13,333 833 1,333

2 20,000 208,333 2,778 2,000 6,250 30,000 1,094 1,667

3 12,500 208,333 1,944 967 6,250 15,000 1,250 1,333

4 11,000 250,000 1,806 1,083 1,367 16,667 521 1,083

5 12,500 250,000 1,389 917 6,667 15,833 833 1,667

6 12,500 250,000 1,611 917 7,500 8,333 833 667

7 12,500 250,000 1,528 1,000 9,167 13,000 1,071 1,333

8 12,500 208,333 1,944 1,333 6,667 13,333 833 1,500

9 12,500 250,000 1,667 1,000 6,667 6,667 1,042 833

10 11,500 250,000 3,222 1,083 5,467 7,500 417 667

11 12,500 208,333 1,944 667 7,500 18,333 938 750

12 20,000 250,000 2,778 1,833 6,667 13,333 833 1,333

13 20,000 250,000 4,167 2,500 20,833 15,000 1,481 1,750

14 12,500 208,333 2,500 2,400 6,000 15,000 926 1,333

15 12,500 208,333 1,583 2,000 7,083 16,000 741 1,667

16 11,000 250,000 3,056 1,833 4,250 13,333 370 667

17 12,500 250,000 2,778 1,667 8,854 13,333 833 1,333

18 12,500 233,333 1,806 2,500 6,667 13,333 741 1,333

19 20,000 250,000 2,778 2,750 13,333 28,667 1,481 1,500

20 20,000 208,333 4,583 2,500 14,167 22,500 1,458 1,333

Total 283,500 4,691,664 48,640 32,617 158,023 308,498 18,529 25,082 Rata-rata 14,175 234,583 2,432 1,631 7,901 15,425 926 1,254


(26)

Lanjutan Lampiran 9. Total Biaya Tetap Usaha Pembuatan Batu Bata Per Periode Produksi (1 Bulan)

Sampel Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Biaya PBB Total Biaya Tetap Barak (Rp) Dapur (Rp) Becak (Rp) Papan (Rp) Kuas (Rp) Plastik (Rp) (Rp) (Rp)

1 325,000 25,000 7,917 20,833 556 6,667 2,083 677,167

2 600,000 25,000 6,667 20,000 556 9,375 6,250 939,970

3 541,667 21,667 7,500 16,667 556 6,667 2,333 844,634

4 108,333 23,333 6,250 12,500 694 3,750 917 439,304

5 250,000 23,333 6,667 20,000 417 6,667 1,333 598,223

6 200,000 25,000 6,667 12,500 694 3,333 1,333 531,888

7 325,000 25,000 7,917 16,667 556 8,333 2,750 675,822

8 400,000 26,667 7,500 16,667 556 6,250 2,333 706,416

9 350,000 30,000 7,083 16,667 556 6,250 1,333 692,265

10 433,333 20,000 7,500 16,667 694 7,500 500 766,050

11 325,000 25,000 7,500 20,000 417 6,667 3,750 639,299

12 541,667 20,000 7,500 25,000 694 12,500 9,333 913,471

13 600,000 20,000 7,917 25,000 694 10,000 9,333 988,675

14 466,667 20,000 7,917 16,667 556 6,667 6,500 773,966

15 325,000 25,000 7,917 25,000 694 6,250 917 640,685

16 233,333 25,000 6,250 10,000 556 3,542 917 564,107

17 325,000 25,000 7,083 13,333 556 6,667 2,083 671,020

18 541,667 26,667 7,917 16,667 556 6,667 2,333 874,687

19 500,000 23,333 6,667 20,833 417 6,250 9,333 887,342

20 541,667 26,667 6,667 20,833 694 10,000 7,000 888,402

Total 7,933,334 481,667 145,003 362,501 11,669 140,002 72,664 14,713,393


(27)

Lampiran 10. Total Biaya Variabel Usaha Pembuatan Batu Bata Per periode Produksi (1 Bulan)

Sampel Biaya Bahan Baku Biaya Bahan Penunjang Biaya Tenaga Kerja Total Biaya Variabel

(Rp) (Rp) (Rp) (Rp)

1 1,200,000 525,050 3,330,000 5,055,050

2 4,000,000 1,061,240 7,104,000 12,165,240

3 3,200,000 1,023,200 5,920,000 10,143,200

4 1,600,000 493,320 2,072,000 4,165,320

5 1,200,000 544,120 3,552,000 5,296,120

6 800,000 524,700 2,220,000 3,544,700

7 1,600,000 512,980 3,108,000 5,220,980

8 2,400,000 989,400 4,440,000 7,829,400

9 1,600,000 532,050 3,330,000 5,462,050

10 1,200,000 534,120 3,552,000 5,286,120

11 1,600,000 535,050 3,330,000 5,465,050

12 4,000,000 1,040,100 6,660,000 11,700,100

13 4,000,000 1,041,240 7,104,000 12,145,240

14 1,600,000 512,980 3,108,000 5,220,980

15 1,200,000 535,050 3,330,000 5,065,050

16 1,200,000 516,080 2,368,000 4,084,080

17 1,600,000 525,050 3,330,000 5,455,050

18 2,000,000 1,002,160 4,736,000 7,738,160

19 3,200,000 1,030,200 5,920,000 10,150,200

20 4,000,000 1,057,100 6,660,000 11,717,100

Total 43,200,000 14,535,190 85,174,000 142,909,190


(28)

Lampiran 11. Total Biaya Produksi Usaha Pembuatan Batu Bata Per Periode Produksi (1 Bulan)

Sampel Total Biaya Tetap Total Biaya Variabel Total Biaya

(Rp) (Rp) (Rp)

1 677,167 5,055,050 5,732,217

2 939,970 12,165,240 13,105,210

3 844,634 10,143,200 10,987,834

4 439,304 4,165,320 4,604,624

5 598,223 5,296,120 5,894,343

6 531,888 3,544,700 4,076,588

7 675,822 5,220,980 5,896,802

8 706,416 7,829,400 8,535,816

9 692,265 5,462,050 6,154,315

10 766,050 5,286,120 6,052,170

11 639,299 5,465,050 6,104,349

12 913,471 11,700,100 12,613,571

13 988,675 12,145,240 13,133,915

14 773,966 5,220,980 5,994,946

15 640,685 5,065,050 5,705,735

16 564,107 4,084,080 4,648,187

17 671,020 5,455,050 6,126,070

18 874,687 7,738,160 8,612,847

19 887,342 10,150,200 11,037,542

20 888,402 11,717,100 12,605,502

Total 14,713,393 142,909,190 157,622,583


(29)

Lampiran 12. Total Penerimaan Usaha Pembuatan Batu Bata Per periode Produksi (1 Bulan)

Sampel Produksi Batu Bata Penerimaan Batu Produksi Abu Penerimaan Abu Total Penerimaan

(Buah) Bata (Rp) TKKS Kg) TKKS (Rp) (Rp)

1 45,000 9,000,000 550 77,000 9,077,000

2 96,000 19,200,000 1,250 175,000 19,375,000

3 80,000 16,000,000 400 56,000 16,056,000

4 28,000 5,600,000 550 77,000 5,677,000

5 48,000 9,600,000 550 77,000 9,677,000

6 30,000 6,000,000 700 98,000 6,098,000

7 42,000 8,400,000 400 56,000 8,456,000

8 60,000 12,000,000 550 77,000 12,077,000

9 45,000 9,000,000 550 77,000 9,077,000

10 48,000 9,600,000 650 91,000 9,691,000

11 45,000 9,000,000 550 77,000 9,077,000

12 90,000 18,000,000 1,100 154,000 18,154,000

13 96,000 19,200,000 1,000 140,000 19,340,000

14 42,000 8,400,000 550 77,000 8,477,000

15 45,000 9,000,000 450 63,000 9,063,000

16 32,000 6,400,000 550 77,000 6,477,000

17 45,000 9,000,000 550 77,000 9,077,000

18 64,000 12,800,000 400 56,000 12,856,000

19 80,000 16,000,000 1,100 154,000 16,154,000

20 90,000 18,000,000 950 133,000 18,133,000

Total 1,151,000 230,200,000 13350 1,869,000 232,069,000 Rata-rata 57,550 11,510,000 667.5 93,450 11,603,450


(30)

Lampiran 13. Pendapatan Usaha Pembuatan Batu Bata Per Periode Produksi (1 Bulan)

Sampel Total Penerimaan Total Biaya Pendapatan

(Rp) (Rp) (Rp)

1 9,077,000 5,732,217 3,344,783

2 19,375,000 13,105,210 6,269,790

3 16,056,000 10,987,834 5,068,166

4 5,677,000 4,604,624 1,072,376

5 9,677,000 5,894,343 3,782,657

6 6,098,000 4,076,588 2,021,412

7 8,456,000 5,896,802 2,559,198

8 12,077,000 8,535,816 3,541,184

9 9,077,000 6,154,315 2,922,685

10 9,691,000 6,052,170 3,638,830

11 9,077,000 6,104,349 2,972,651

12 18,154,000 12,613,571 5,540,429

13 19,340,000 13,133,915 6,206,085

14 8,477,000 5,994,946 2,482,054

15 9,063,000 5,705,735 3,357,265

16 6,477,000 4,648,187 1,828,813

17 9,077,000 6,126,070 2,950,930

18 12,856,000 8,612,847 4,243,153

19 16,154,000 11,037,542 5,116,458

20 18,133,000 12,605,502 5,527,498

Total 232,069,000 157,622,583 74,446,417


(31)

Lampiran 14. Perhitungan R/C Ratio Usaha Pembuatan Batu Bata Per Periode Produksi (1 Bulan)

Sampel Total Penerimaan Total Biaya R/C

(Rp) (Rp)

1 9,077,000 5,732,217 1.58

2 19,375,000 13,105,210 1.48

3 16,056,000 10,987,834 1.46

4 5,677,000 4,604,624 1.23

5 9,677,000 5,894,343 1.64

6 6,098,000 4,076,588 1.50

7 8,456,000 5,896,802 1.43

8 12,077,000 8,535,816 1.41

9 9,077,000 6,154,315 1.47

10 9,691,000 6,052,170 1.60

11 9,077,000 6,104,349 1.49

12 18,154,000 12,613,571 1.44

13 19,340,000 13,133,915 1.47

14 8,477,000 5,994,946 1.41

15 9,063,000 5,705,735 1.59

16 6,477,000 4,648,187 1.39

17 9,077,000 6,126,070 1.48

18 12,856,000 8,612,847 1.49

19 16,154,000 11,037,542 1.46

20 18,133,000 12,605,502 1.44

Total 232,069,000 157,622,583 29.49 Rata-rata 11,603,450 7,881,129 1.47


(32)

Lampiran 15. Perhitungan Break Event Point (BEP) Usaha Pembuatan Batu Bata Per Periode Produksi (1Bulan)

Sampel Total Biaya Harga Jual Total Produksi BEP Volume Produksi BEP Harga

(Rp) (Rp/buah) (Buah)

1 5,732,217 200 45,000 28661.09 127.38

2 13,105,210 200 96,000 65526.05 136.51

3 10,987,834 200 80,000 54939.17 137.35

4 4,604,624 200 28,000 23023.12 164.45

5 5,894,343 200 48,000 29471.72 122.80

6 4,076,588 200 30,000 20382.94 135.89

7 5,896,802 200 42,000 29484.01 140.40

8 8,535,816 200 60,000 42679.08 142.26

9 6,154,315 200 45,000 30771.58 136.76

10 6,052,170 200 48,000 30260.85 126.09

11 6,104,349 200 45,000 30521.75 135.65

12 12,613,571 200 90,000 63067.86 140.15

13 13,133,915 200 96,000 65669.58 136.81

14 5,994,946 200 42,000 29974.73 142.74

15 5,705,735 200 45,000 28528.68 126.79

16 4,648,187 200 32,000 23240.94 145.26

17 6,126,070 200 45,000 30630.35 136.13

18 8,612,847 200 64,000 43064.24 134.58

19 11,037,542 200 80,000 55187.71 137.97

20 12,605,502 200 90,000 63027.51 140.06

Total 157,622,583 4,000 1,151,000 788112.92 2746.03 Rata-rata 7,881,129 200 57,550 39405.65 137.30


(33)

Lampiran 16. Biaya Bahan Baku Per 10.000 Batu Bata

Sampel Frekuensi Pembuatan Batu Kebutuhan Bahan Baku (Truk) Total Harga Beli (Rp) Total Harga Beli Bata Per Bulan (kali) Tanah Sawah Tanah Bukit Tanah Sawah Tanah Bukit Bahan Baku (Rp)

1 1 0.22 0.44 88,888.89 177,777.78 266,666.67

2 1 0.52 0.52 208,333.33 208,333.33 416,666.67

3 1 0.38 0.63 150,000.00 250,000.00 400,000.00

4 1 0.71 0.71 285,714.29 285,714.29 571,428.57

5 1 0.21 0.42 83,333.33 166,666.67 250,000.00

6 1 0.33 0.33 133,333.33 133,333.33 266,666.67

7 1 0.48 0.48 190,476.19 190,476.19 380,952.38

8 1 0.50 0.50 200,000.00 200,000.00 400,000.00

9 1 0.44 0.44 177,777.78 177,777.78 355,555.56

10 1 0.21 0.42 83,333.33 166,666.67 250,000.00

11 1 0.44 0.44 177,777.78 177,777.78 355,555.56

12 1 0.44 0.67 177,777.78 266,666.67 444,444.44

13 1 0.52 0.52 208,333.33 208,333.33 416,666.67

14 1 0.48 0.48 190,476.19 190,476.19 380,952.38

15 1 0.22 0.44 88,888.89 177,777.78 266,666.67

16 1 0.31 0.63 125,000.00 250,000.00 375,000.00

17 1 0.44 0.44 177,777.78 177,777.78 355,555.56

18 1 0.31 0.47 125,000.00 187,500.00 312,500.00

19 1 0.50 0.50 200,000.00 200,000.00 400,000.00

20 1 0.56 0.56 222,222.22 222,222.22 444,444.44

Total 20 8 10 3,294,444.44 4,015,277.78 7,309,722

Rata-rata 1 0.41 0.50 164,722.22 200,763.89 365,486


(34)

Lampiran 17. Total Biaya Tetap Per 10.000 Batu Bata

Sampel Penyusutan Penyusutan Mesin Press Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Tungku (Rp) Batu Bata (Rp) Parang (Rp) Sekop (Rp) Cangkul (Rp) Angkong (Rp) Gancu (Rp) Tojok (Rp)

1 2,778 55,556 617 370 1,482 2,963 185.111 296

2 2,083 21,701 289 208 651 3,125 113.958 174

3 1,563 26,042 243 121 781 1,875 156.25 167

4 3,929 89,286 645 387 488 5,953 186.071 387

5 2,604 52,083 289 191 1,389 3,299 173.542 347

6 4,167 83,333 537 306 2,500 2,778 277.667 222

7 2,976 59,524 364 238 2,183 3,095 255 317

8 2,083 34,722 324 222 1,111 2,222 138.833 250

9 2,778 55,556 370 222 1,482 1,482 231.556 185

10 2,396 52,083 671 226 1,139 1,563 86.875 139

11 2,778 46,296 432 148 1,667 4,074 208.444 167

12 2,222 27,778 309 204 741 1,481 92.5556 148

13 2,083 26,042 434 260 2,170 1,563 154.271 182

14 2,976 49,603 595 571 1,429 3,571 220.476 317

15 2,778 46,296 352 444 1,574 3,556 164.667 370

16 3,438 78,125 955 573 1,328 4,167 115.625 208

17 2,778 55,556 617 370 1,968 2,963 185.111 296

18 1,953 36,458 282 391 1,042 2,083 115.781 208

19 2,500 31,250 347 344 1,667 3,583 185.125 188

20 2,222 23,148 509 278 1,574 2,500 162 148

Total 53,084 950,438 9,183 6,075 28,364 57,894 3,409 4,718 Rata-rata 2,654 47,522 459 304 1,418 2,895 170 236


(35)

Lanjutan Lampiran 17. Total Biaya Tetap Per 10.000 Batu Bata

Sampel Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Penyusutan Biaya PBB Total Biaya Tetap Barak (Rp) Dapur (Rp) Becak (Rp) Papan (Rp) Kuas (Rp) Plastik (Rp) (Rp) (Rp)

1 72,222 5,556 1,759 4,630 123.55556 1,482 463 150,482

2 62,500 2,604 694 2,083 57.916667 977 651 97,914

3 67,708 2,708 938 2,083 69.5 833 292 105,579

4 38,690 8,333 2,232 4,464 247.85714 1,339 328 156,894

5 52,083 4,861 1,389 4,167 86.875 1,389 278 124,630

6 66,667 8,333 2,222 4,167 231.33333 1,111 444 177,296

7 77,381 5,952 1,885 3,968 132.38095 1,984 655 160,910

8 66,667 4,445 1,250 2,778 92.666667 1,042 389 117,736

9 77,778 6,667 1,574 3,704 123.55556 1,389 296 153,837

10 90,278 4,167 1,563 3,472 144.58333 1,563 104 159,594

11 72,222 5,556 1,667 4,444 92.666667 1,482 833 142,066

12 60,185 2,222 833 2,778 77.111111 1,389 1,037 101,497

13 62,500 2,083 825 2,604 72.291667 1,042 972 102,987

14 111,111 4,762 1,885 3,968 132.38095 1,587 1,548 184,278

15 72,222 5,556 1,759 5,556 154.22222 1,389 204 142,374

16 72,917 7,813 1,953 3,125 173.75 1,107 287 176,283

17 72,222 5,556 1,574 2,963 123.55556 1,482 463 149,116

18 84,635 4,167 1,237 2,604 86.875 1,042 365 136,670

19 62,500 2,917 833 2,604 52.125 781 1,167 110,918

20 60,185 2,963 741 2,315 77.111111 1,111 778 98,711

Total 1,402,674 97,219 28,814 68,477 2,352 25,519 11,551 2,749,771


(36)

Lampiran 18. Total Biaya Variabel Per 10.000 Batu Bata

Sampel Biaya Bahan Baku Biaya Bahan Penunjang Biaya Tenaga Kerja Total Biaya Variabel

(Rp) (Rp) (Rp) (Rp)

1 266,667 116,678 740,000 1,123,345

2 416,667 110,546 740,000 1,267,213

3 400,000 127,900 740,000 1,267,900

4 571,429 176,186 740,000 1,487,615

5 250,000 113,358 740,000 1,103,358

6 266,667 174,900 740,000 1,181,567

7 380,952 122,138 740,000 1,243,090

8 400,000 164,900 740,000 1,304,900

9 355,556 118,233 740,000 1,213,789

10 250,000 111,275 740,000 1,101,275

11 355,556 118,900 740,000 1,214,456

12 444,444 115,567 740,000 1,300,011

13 416,667 108,463 740,000 1,265,130

14 380,952 122,138 740,000 1,243,090

15 266,667 118,900 740,000 1,125,567

16 375,000 161,275 740,000 1,276,275

17 355,556 116,678 740,000 1,212,234

18 312,500 156,588 740,000 1,209,088

19 400,000 128,775 740,000 1,268,775

20 444,444 117,456 740,000 1,301,900

Total 7,309,722 2,600,852 14,800,000 24,710,576


(37)

Lampiran 19. Total Biaya Produksi Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Biaya Tetap Total Biaya Variabel Total Biaya

(Rp) (Rp) (Rp)

1 150,482 1,123,344 1,273,826

2 97,914 1,267,213 1,365,126

3 105,579 1,267,900 1,373,479

4 156,894 1,487,614 1,644,509

5 124,630 1,103,358 1,227,988

6 177,296 1,181,567 1,358,863

7 160,910 1,243,090 1,404,000

8 117,736 1,304,900 1,422,636

9 153,837 1,213,789 1,367,626

10 159,594 1,101,275 1,260,869

11 142,066 1,214,456 1,356,522

12 101,497 1,300,011 1,401,508

13 102,987 1,265,129 1,368,116

14 184,278 1,243,090 1,427,368

15 142,374 1,125,567 1,267,941

16 176,283 1,276,275 1,452,558

17 149,116 1,212,233 1,361,349

18 136,670 1,209,088 1,345,757

19 110,918 1,268,775 1,379,693

20 98,711 1,301,900 1,400,611

Total 2,749,771 24,710,574 27,460,345


(38)

Lampiran 20. Total Penerimaan Per 10.000 Batu Bata

Sampel Produksi Batu Bata Penerimaan Batu Bata Produksi Abu Tandan Penerimaan Abu TKKS Total Penerimaan

(Buah) (Rp) Kosong (Kg) (Rp) (Rp)

1 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

2 10,000 2,000,000 130.21 18,229 2,018,229

3 10,000 2,000,000 50 7,000 2,007,000

4 10,000 2,000,000 196.43 27,500 2,027,500

5 10,000 2,000,000 114.58 16,041 2,016,041

6 10,000 2,000,000 233.33 32,666 2,032,666

7 10,000 2,000,000 95.24 13,334 2,013,334

8 10,000 2,000,000 91.67 12,834 2,012,834

9 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

10 10,000 2,000,000 135.42 18,959 2,018,959

11 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

12 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

13 10,000 2,000,000 104.17 14,584 2,014,584

14 10,000 2,000,000 130.95 18,333 2,018,333

15 10,000 2,000,000 100 14,000 2,014,000

16 10,000 2,000,000 171.88 24,063 2,024,063

17 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

18 10,000 2,000,000 62.5 8,750 2,008,750

19 10,000 2,000,000 137.5 19,250 2,019,250

20 10,000 2,000,000 105.56 14,778 2,014,778

Total 200,000 40,000,000 2470.54 345,876 40,345,876 Rata-rata 10,000 2,000,000 123.53 17,294 2,017,294 Note: Harga Jual Batu Bata :Rp 200/buah


(39)

Lampiran 21. Pendapatan Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Penerimaan Total Biaya Pendapatan

(Rp) (Rp) (Rp)

1 2,017,111 1,273,826 743,285

2 2,018,229 1,365,126 653,103

3 2,007,000 1,373,479 633,521

4 2,027,500 1,644,509 382,991

5 2,016,041 1,227,988 788,053

6 2,032,666 1,358,863 673,803

7 2,013,334 1,404,000 609,334

8 2,012,834 1,422,636 590,198

9 2,017,111 1,367,626 649,485

10 2,018,959 1,260,869 758,090

11 2,017,111 1,356,522 660,589

12 2,017,111 1,401,508 615,603

13 2,014,584 1,368,116 646,468

14 2,018,333 1,427,368 590,965

15 2,014,000 1,267,941 746,059

16 2,024,063 1,452,558 571,505

17 2,017,111 1,361,349 655,762

18 2,008,750 1,345,757 662,993

19 2,019,250 1,379,693 639,557

20 2,014,778 1,400,611 614,167

Total 40,345,876 27,460,345 12,885,531


(40)

Lampiran 22. Perhitungan R/C Ratio Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Penerimaan Total Biaya R/C

(Rp) (Rp)

1 2,070,000 1,273,826 1.63

2 2,070,000 1,365,126 1.52

3 2,070,000 1,373,479 1.51

4 2,070,000 1,644,509 1.26

5 2,070,000 1,227,988 1.69

6 2,070,000 1,358,863 1.52

7 2,070,000 1,404,000 1.47

8 2,070,000 1,422,636 1.46

9 2,070,000 1,367,626 1.51

10 2,070,000 1,260,869 1.64

11 2,070,000 1,356,522 1.53

12 2,070,000 1,401,508 1.48

13 2,070,000 1,368,116 1.51

14 2,070,000 1,427,368 1.45

15 2,070,000 1,267,941 1.63

16 2,070,000 1,452,558 1.43

17 2,070,000 1,361,349 1.52

18 2,070,000 1,345,757 1.54

19 2,070,000 1,379,693 1.50

20 2,070,000 1,400,611 1.48

Total 41,400,000 27,460,345 30.26 Rata-rata 2,070,000 1,373,017 1.51


(41)

Lampiran 23. Perhitungan Break Event Point (BEP) Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Biaya Harga Jual Total Produksi BEP Volume

Produksi BEP Harga

(Rp) (Rp/buah) (Buah)

1 1,273,826 200 10,000 6369.13 127.38

2 1,365,126 200 10,000 6825.63 136.51

3 1,373,479 200 10,000 6867.40 137.35

4 1,644,509 200 10,000 8222.55 164.45

5 1,227,988 200 10,000 6139.94 122.80

6 1,358,863 200 10,000 6794.32 135.89

7 1,404,000 200 10,000 7020.00 140.40

8 1,422,636 200 10,000 7113.18 142.26

9 1,367,626 200 10,000 6838.13 136.76

10 1,260,869 200 10,000 6304.35 126.09

11 1,356,522 200 10,000 6782.61 135.65

12 1,401,508 200 10,000 7007.54 140.15

13 1,368,116 200 10,000 6840.58 136.81

14 1,427,368 200 10,000 7136.84 142.74

15 1,267,941 200 10,000 6339.71 126.79

16 1,452,558 200 10,000 7262.79 145.26

17 1,361,349 200 10,000 6806.75 136.13

18 1,345,757 200 10,000 6728.79 134.58

19 1,379,693 200 10,000 6898.47 137.97

20 1,400,611 200 10,000 7003.06 140.06

Total 27,460,345 4,000 200,000 137301.73 2746.03


(1)

Lampiran 18. Total Biaya Variabel Per 10.000 Batu Bata

Sampel Biaya Bahan Baku Biaya Bahan Penunjang Biaya Tenaga Kerja Total Biaya Variabel

(Rp) (Rp) (Rp) (Rp)

1 266,667 116,678 740,000 1,123,345

2 416,667 110,546 740,000 1,267,213

3 400,000 127,900 740,000 1,267,900

4 571,429 176,186 740,000 1,487,615

5 250,000 113,358 740,000 1,103,358

6 266,667 174,900 740,000 1,181,567

7 380,952 122,138 740,000 1,243,090

8 400,000 164,900 740,000 1,304,900

9 355,556 118,233 740,000 1,213,789

10 250,000 111,275 740,000 1,101,275

11 355,556 118,900 740,000 1,214,456

12 444,444 115,567 740,000 1,300,011

13 416,667 108,463 740,000 1,265,130

14 380,952 122,138 740,000 1,243,090

15 266,667 118,900 740,000 1,125,567

16 375,000 161,275 740,000 1,276,275

17 355,556 116,678 740,000 1,212,234

18 312,500 156,588 740,000 1,209,088

19 400,000 128,775 740,000 1,268,775

20 444,444 117,456 740,000 1,301,900

Total 7,309,722 2,600,852 14,800,000 24,710,576


(2)

Lampiran 19. Total Biaya Produksi Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Biaya Tetap Total Biaya Variabel Total Biaya

(Rp) (Rp) (Rp)

1 150,482 1,123,344 1,273,826

2 97,914 1,267,213 1,365,126

3 105,579 1,267,900 1,373,479

4 156,894 1,487,614 1,644,509

5 124,630 1,103,358 1,227,988

6 177,296 1,181,567 1,358,863

7 160,910 1,243,090 1,404,000

8 117,736 1,304,900 1,422,636

9 153,837 1,213,789 1,367,626

10 159,594 1,101,275 1,260,869

11 142,066 1,214,456 1,356,522

12 101,497 1,300,011 1,401,508

13 102,987 1,265,129 1,368,116

14 184,278 1,243,090 1,427,368

15 142,374 1,125,567 1,267,941

16 176,283 1,276,275 1,452,558

17 149,116 1,212,233 1,361,349

18 136,670 1,209,088 1,345,757

19 110,918 1,268,775 1,379,693

20 98,711 1,301,900 1,400,611

Total 2,749,771 24,710,574 27,460,345


(3)

Lampiran 20. Total Penerimaan Per 10.000 Batu Bata

Sampel Produksi Batu Bata Penerimaan Batu Bata Produksi Abu Tandan Penerimaan Abu TKKS Total Penerimaan

(Buah) (Rp) Kosong (Kg) (Rp) (Rp)

1 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

2 10,000 2,000,000 130.21 18,229 2,018,229

3 10,000 2,000,000 50 7,000 2,007,000

4 10,000 2,000,000 196.43 27,500 2,027,500

5 10,000 2,000,000 114.58 16,041 2,016,041

6 10,000 2,000,000 233.33 32,666 2,032,666

7 10,000 2,000,000 95.24 13,334 2,013,334

8 10,000 2,000,000 91.67 12,834 2,012,834

9 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

10 10,000 2,000,000 135.42 18,959 2,018,959

11 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

12 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

13 10,000 2,000,000 104.17 14,584 2,014,584

14 10,000 2,000,000 130.95 18,333 2,018,333

15 10,000 2,000,000 100 14,000 2,014,000

16 10,000 2,000,000 171.88 24,063 2,024,063

17 10,000 2,000,000 122.22 17,111 2,017,111

18 10,000 2,000,000 62.5 8,750 2,008,750

19 10,000 2,000,000 137.5 19,250 2,019,250

20 10,000 2,000,000 105.56 14,778 2,014,778

Total 200,000 40,000,000 2470.54 345,876 40,345,876 Rata-rata 10,000 2,000,000 123.53 17,294 2,017,294 Note: Harga Jual Batu Bata :Rp 200/buah


(4)

Lampiran 21. Pendapatan Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Penerimaan Total Biaya Pendapatan

(Rp) (Rp) (Rp)

1 2,017,111 1,273,826 743,285

2 2,018,229 1,365,126 653,103

3 2,007,000 1,373,479 633,521

4 2,027,500 1,644,509 382,991

5 2,016,041 1,227,988 788,053

6 2,032,666 1,358,863 673,803

7 2,013,334 1,404,000 609,334

8 2,012,834 1,422,636 590,198

9 2,017,111 1,367,626 649,485

10 2,018,959 1,260,869 758,090

11 2,017,111 1,356,522 660,589

12 2,017,111 1,401,508 615,603

13 2,014,584 1,368,116 646,468

14 2,018,333 1,427,368 590,965

15 2,014,000 1,267,941 746,059

16 2,024,063 1,452,558 571,505

17 2,017,111 1,361,349 655,762

18 2,008,750 1,345,757 662,993

19 2,019,250 1,379,693 639,557

20 2,014,778 1,400,611 614,167

Total 40,345,876 27,460,345 12,885,531


(5)

Lampiran 22. Perhitungan R/C Ratio Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Penerimaan Total Biaya R/C

(Rp) (Rp)

1 2,070,000 1,273,826 1.63

2 2,070,000 1,365,126 1.52

3 2,070,000 1,373,479 1.51

4 2,070,000 1,644,509 1.26

5 2,070,000 1,227,988 1.69

6 2,070,000 1,358,863 1.52

7 2,070,000 1,404,000 1.47

8 2,070,000 1,422,636 1.46

9 2,070,000 1,367,626 1.51

10 2,070,000 1,260,869 1.64

11 2,070,000 1,356,522 1.53

12 2,070,000 1,401,508 1.48

13 2,070,000 1,368,116 1.51

14 2,070,000 1,427,368 1.45

15 2,070,000 1,267,941 1.63

16 2,070,000 1,452,558 1.43

17 2,070,000 1,361,349 1.52

18 2,070,000 1,345,757 1.54

19 2,070,000 1,379,693 1.50

20 2,070,000 1,400,611 1.48

Total 41,400,000 27,460,345 30.26 Rata-rata 2,070,000 1,373,017 1.51


(6)

Lampiran 23. Perhitungan Break Event Point (BEP) Per 10.000 Batu Bata

Sampel Total Biaya Harga Jual Total Produksi BEP Volume

Produksi BEP Harga

(Rp) (Rp/buah) (Buah)

1 1,273,826 200 10,000 6369.13 127.38

2 1,365,126 200 10,000 6825.63 136.51

3 1,373,479 200 10,000 6867.40 137.35

4 1,644,509 200 10,000 8222.55 164.45

5 1,227,988 200 10,000 6139.94 122.80

6 1,358,863 200 10,000 6794.32 135.89

7 1,404,000 200 10,000 7020.00 140.40

8 1,422,636 200 10,000 7113.18 142.26

9 1,367,626 200 10,000 6838.13 136.76

10 1,260,869 200 10,000 6304.35 126.09

11 1,356,522 200 10,000 6782.61 135.65

12 1,401,508 200 10,000 7007.54 140.15

13 1,368,116 200 10,000 6840.58 136.81

14 1,427,368 200 10,000 7136.84 142.74

15 1,267,941 200 10,000 6339.71 126.79

16 1,452,558 200 10,000 7262.79 145.26

17 1,361,349 200 10,000 6806.75 136.13

18 1,345,757 200 10,000 6728.79 134.58

19 1,379,693 200 10,000 6898.47 137.97

20 1,400,611 200 10,000 7003.06 140.06

Total 27,460,345 4,000 200,000 137301.73 2746.03