PERBANYAKAN CENDAWAN Beauveria bassiana (BALSAMO) VUILLEMIN PADA BEBERAPA JENIS LIMBAH ORGANIK DAN PATOGENISITASNYA TERHADAP spodoptera litura FABRICIUS (LEPIDOPTERA : NOCTUIDAE).
(BAISAXO)
PERBANYAXAL CTMAWAI\a raurni. id-.
ITILLEMIN PADA BEBERA}A JEIITtrI ITMB'E OXGANIX
I'AN PATOCEMSITASNYA Tf,RHAD^P JF
&rr
-.n
FABRICIUS G,f,PTDOTTERTT : NOCTIIID D
OI,f,E
FETNINA
0511603'
trAICT]LT S PERIANIAN
TJNIVERSITAS ANDAI-AS
PAI'ANG
2010
PERBANYAXAN CENDAWAX Ted@?ria rarsidra (BALSAMO)
I'UILLEMIN PAI}A BEBERAPA JEMS LIMBAE ORGANIK
DAN PATOGEMSITASNY A TEPSADAP Spodopten li.uru
IABRICIUS (LEPIDOPTERA : NOCTUIDAX)
ABSTRA.K
Penclitid renrdg Perb yabn Cc.dawb Eca,reia b$im tsatwo)
Vuillenin Pada Bebenpa -lcnis Limba! Organik D& tatoeenhil6hy. TeLada
\wdapp,a hum tab'h u, ! epidop(m Ntrruid*r rctd diar.sakn j,
Labodonum Pengendalim Hayrri Jurusn Han. dd tenyakii Tumblhd Fzlut&s
Pcdmid Univhibs Andald PadmA d&i butan D€*nb€r 2009 Februei 2olo.
Tujuo d&i pqclitie ini.dalah ur{uk mcndrprrkrn lorh tnnbih rrulri[ !oi!
*, .;.",,,...i
! -
Penelitid ini disusun ddm 2 seri pcrcoben. Permbd p€rbma yaitu
pengujid bebeFpa jenis linbah o€dik sc6agai nedie p€rbmyakal a 6ds\r!d.
oc ob , nflggr nslo Rsa gr A.{ I enSkdp ,eAL, dengu . pe,talum
db r rr sM. PerlatlM crdin dd; be6. d pr kbr rut LfuB it t, I r,
mpes rebu + kulii ubijald (l:l) v/v, mp6 rcbu +jenmtpadi0:l) v&, ahp6 tebu
+kurirk€nt s+ latitubijald+ je'mi padi 1l ] l:1:1) v/v. pmb@ keduay.ir0 uji
patogenisiE /r dJ\rrd Jrtr-! d nerhN).k drri h .ftfd r n irnhtr[ orexrit
ttdtllaD \ptlat11ltu liltru [,e'c.[i.tr ni orengAunal& Rdcogs Aak L€ngklp
(R L) den€d 6 p€naku dm 5 ulmsan. Pert,ruo terdirj ddi konlrot (tanpa ,
n,\,rr,tr, d& hsil p€$dyatd ,.bas;a,z pada bedagai tinban orgdik. pdlmeler
ydg di@sti ldolah daya kembeh konidi. prda bebcmpajenis subst6t. sporul,si.
norlahas lfla, F€6en1dse pupa yang ternentul! dd peNentzse inago yang
lerbentuk. Data diealisis densu sidik rasam dln dileju&a deneo uji rtujd
Duncm s New Mlltiple ltesc Tes (DNMRT) pad, kEf 5%.
Hasil penelitid menunjukktu &nu dimtua ienis iimban orsdik yas
diuji. mps rebu + kulit kenrdg merupa*an linbrn'oBanik ybB l;baik u;lui
perb4yakan, ,,srrr? dan mempunyai palo8cnhibs yang iiICCi.
I. PENDAIIIILUAN
Ulal
lirlra Fabliciu) nerupald he yeg
Caays-} (Spadoptqa
menyebabkd
telwkm sens
pada
&nalru
(Deparlenen Penanie, 2010) Be@ya
budidaya di dac€n topis
penmM bsil
de
subtropis
dau
56% (Tenslmo dtr
a&ibat kchilmgm
relmdullif dapat nen@pal 35 '
soehddjd. 1985). semsm b.nt alm ncnyebabt& l&dd nali (Ijahjadi,2004).
vdtlu
stadia pellmbunm
Untuk p€neendalid ham tesbur
sint€lil.
(ftm
Frri @ih
oengsuakm p€nisi.ta
balyatnya d&apak .esalif dtri iNhisida sinietik,
Fnu dicdi
pengendalis allemalil. Sals} etu l€knik p€qe.dalie adalal F.dgendllid hayati
ydg di dta@ya nenegun !e cend^xe Beawetia bdtiatu ljaunrlitu, 1999).
Ceh.law tencbul mcnpuyaj remegrne dibrdinska nitrcorsaim€ laii!
dimt
reya *lcktil
ledradap
sM
serasaa yms bukan sasaE&
Frrmim, rid,r mcnyebrblon
$ti.gga tid.! nenbanayale lerlFdap
ridlh ned4erl{e rcsidu beacb pa,la hasil
firoroksin (keEcum) pada 1alrma4 seia nudah
diiiodulsi dcnsm tcknik sdcrhm (smtoro,I 991).
Unnrk
lrcsulM
F.nscndalim
leebu! sgat letemthg
y
padr
h,y,ti densm nenssua&ff €ndawtu
kcslles
pelbmyakd
msl
(Srnry@j dm
p€rbuyatfl. Selma
snhya dite.rnld oleh media
ini kebmyatm oms menssuard b€Es dh jagmg ebagai nedG p€rbmyaltr.
NmNivaym,
Aks
2008)
s salol
b.m dm jaelng sebagai
biaya tinssi Unruk itu F€nu dicrl
letapi untuk skala bew. penssum
p€rbanyakm
sgal
mmburuhl€n
nedio
media
altematifasd hi.ya Fnge.rt.lid tid.l rerlalu nahal.
Di mtam nedia oliemtif y&g dapat digudlan a&bh limban orsmik.
Linban org ik yde mcng dmg elutos4 karbohidG! aanm,sam mhcml.
cDim *lulos, .sm-as mino epcrti lisi., nelionin, lan sislein dihmpks dapal
bc'Fru me.eesdkm be6 tanpa mcngmgi pdlosenisilas endaw ydg
dip€$myat pada media terbui. Pada Fencliim Inmi, \vaginal! d6 MartoEdjo
(2001), ,asru,a yas diperb yal meng8uala jaeMe neniabulka kenatian
s.neea lb.pothen.rus hampet pada bu.i kopi *bdrak 5,1%. Be.d.srtd hdil
penelilis ulfa (2010)
a b6ske
yang dip€rbeyak dengs
me.Sauale mD6
s6sga Cm.dolohia pawnam
sebsyat 36.66%. Akm lelati b€lM beyat irlomBi lentans patosmisitas ,
,6s,ae yeg diperbsyak pada bedzgai jenis linban orsdik bihadap t ritor', de
pada mmnya limbah orgmik y&g diuji hdya ddd bentul dua mpum. Pad.
pdelitid ini p€nulis lid* he)€ mengCuals duaj€nis linbah org ik telapi jugn
cmFai jenis limbah or3 ik sebagai nedia relomyak a' ,6stura. dm diharalko
tebu + krrir kentds nenyebabkm kematia pada
cmpum d&i linban orsmik ini
dapat
BedMkd mia teebut
neninsiatk
dsya
ksmbsh, sporul6i dm
di ltas penulh tehn mehlokm pen€litim
yes
"Pe.blnyrl6n C.ndrrth BdMiq bNitha (Bdb^no) vdilt€ni! Pldr
Beb€npr Jetris Linblh OlarDik D.! Patoce!tuitsly! T.rhad^p Spodopttu
berjudul
Fsb.iciG(Iipidopren: Neruida.)". Tujus p€nelilim ini untut
me.dapalkm jenis limbah o€trik y s lerbaik untuk p€rboyak cendawa 8.
,6r,i7a dms paloEenisiEs yog ft+si.
,r!.a
V. KESIMP(JLA]\ DAN
SARiN
5.1Keihpuhn
H6il pcn€litim Do.@jullan bdwa derm jenis tinbal o.g
diuji,
dp6
rcbu + kuln kenrans
ntupotn
pdboyala a b6sbe ds ncopuyai
linba6 orsmik
'ae
p.tosmjsitas ytrg tinsci
ik yds
te.baik utnt
52$htr
Ddi Fnetiri& yas telal dilaluke diffila
utut
nenggnoakm
mpa tebu + turit k€dtes *bagai nolia p€t6&yatm B. b6siana, t@qa
b.dastd h6il Fnelitis tup6lcbu + tah [enl\e bie disu3t sebagai
DATTAR PUSTAXA
Ardiansya!, 200?. Lism Ulat Ctuyal (SpodDpterd linEa) Meneg?l6. Dalm
Cm Poneendalid Pcngge@ inskisida parb tslm holtilultm.
htQ/one. r.doskiFi .o64udn stliF leholosi - !€rleia./ce -
Fnsendalid
FebMi
fBalai Peoelitio
il3
bxtitu
2O]6. Betueno
Pengend:tli Hda
Warra Pmclirim d& Pengdbegtu Perraim 28 (1): I l-
Klbmi,
a,iropr;ad.
Krisb@j, da A-R. Alasawadi.
P-U.
of Fod Gai6
B!€es,
-pad.-1anal]fu-6oldlalhn
Tllrmo ni6].
Tmmm.
Bhmli, T., J.H.
Fnseua iNkisid:
20091.
ad Ago Wastes lor
Ktukka
2007.
Ev.lution
Spodlanon ol Meta
loumal ofAedcDlt'ral scie.@s:20 (2).
it. D.
1981. Mimbial C,nrol of Pest
Acadenic ?ls. New YorL 517 nd.
&d Dse.
izih
r97er980.
DeEldshall' A., RJ. Rali.dra, B. Rumujab, dm M- RlniDi.2008. Evalu.tion
of Ditrer€nl Media ad Mctho
PERBANYAXAL CTMAWAI\a raurni. id-.
ITILLEMIN PADA BEBERA}A JEIITtrI ITMB'E OXGANIX
I'AN PATOCEMSITASNYA Tf,RHAD^P JF
&rr
-.n
FABRICIUS G,f,PTDOTTERTT : NOCTIIID D
OI,f,E
FETNINA
0511603'
trAICT]LT S PERIANIAN
TJNIVERSITAS ANDAI-AS
PAI'ANG
2010
PERBANYAXAN CENDAWAX Ted@?ria rarsidra (BALSAMO)
I'UILLEMIN PAI}A BEBERAPA JEMS LIMBAE ORGANIK
DAN PATOGEMSITASNY A TEPSADAP Spodopten li.uru
IABRICIUS (LEPIDOPTERA : NOCTUIDAX)
ABSTRA.K
Penclitid renrdg Perb yabn Cc.dawb Eca,reia b$im tsatwo)
Vuillenin Pada Bebenpa -lcnis Limba! Organik D& tatoeenhil6hy. TeLada
\wdapp,a hum tab'h u, ! epidop(m Ntrruid*r rctd diar.sakn j,
Labodonum Pengendalim Hayrri Jurusn Han. dd tenyakii Tumblhd Fzlut&s
Pcdmid Univhibs Andald PadmA d&i butan D€*nb€r 2009 Februei 2olo.
Tujuo d&i pqclitie ini.dalah ur{uk mcndrprrkrn lorh tnnbih rrulri[ !oi!
*, .;.",,,...i
! -
Penelitid ini disusun ddm 2 seri pcrcoben. Permbd p€rbma yaitu
pengujid bebeFpa jenis linbah o€dik sc6agai nedie p€rbmyakal a 6ds\r!d.
oc ob , nflggr nslo Rsa gr A.{ I enSkdp ,eAL, dengu . pe,talum
db r rr sM. PerlatlM crdin dd; be6. d pr kbr rut LfuB it t, I r,
mpes rebu + kulii ubijald (l:l) v/v, mp6 rcbu +jenmtpadi0:l) v&, ahp6 tebu
+kurirk€nt s+ latitubijald+ je'mi padi 1l ] l:1:1) v/v. pmb@ keduay.ir0 uji
patogenisiE /r dJ\rrd Jrtr-! d nerhN).k drri h .ftfd r n irnhtr[ orexrit
ttdtllaD \ptlat11ltu liltru [,e'c.[i.tr ni orengAunal& Rdcogs Aak L€ngklp
(R L) den€d 6 p€naku dm 5 ulmsan. Pert,ruo terdirj ddi konlrot (tanpa ,
n,\,rr,tr, d& hsil p€$dyatd ,.bas;a,z pada bedagai tinban orgdik. pdlmeler
ydg di@sti ldolah daya kembeh konidi. prda bebcmpajenis subst6t. sporul,si.
norlahas lfla, F€6en1dse pupa yang ternentul! dd peNentzse inago yang
lerbentuk. Data diealisis densu sidik rasam dln dileju&a deneo uji rtujd
Duncm s New Mlltiple ltesc Tes (DNMRT) pad, kEf 5%.
Hasil penelitid menunjukktu &nu dimtua ienis iimban orsdik yas
diuji. mps rebu + kulit kenrdg merupa*an linbrn'oBanik ybB l;baik u;lui
perb4yakan, ,,srrr? dan mempunyai palo8cnhibs yang iiICCi.
I. PENDAIIIILUAN
Ulal
lirlra Fabliciu) nerupald he yeg
Caays-} (Spadoptqa
menyebabkd
telwkm sens
pada
&nalru
(Deparlenen Penanie, 2010) Be@ya
budidaya di dac€n topis
penmM bsil
de
subtropis
dau
56% (Tenslmo dtr
a&ibat kchilmgm
relmdullif dapat nen@pal 35 '
soehddjd. 1985). semsm b.nt alm ncnyebabt& l&dd nali (Ijahjadi,2004).
vdtlu
stadia pellmbunm
Untuk p€neendalid ham tesbur
sint€lil.
(ftm
Frri @ih
oengsuakm p€nisi.ta
balyatnya d&apak .esalif dtri iNhisida sinietik,
Fnu dicdi
pengendalis allemalil. Sals} etu l€knik p€qe.dalie adalal F.dgendllid hayati
ydg di dta@ya nenegun !e cend^xe Beawetia bdtiatu ljaunrlitu, 1999).
Ceh.law tencbul mcnpuyaj remegrne dibrdinska nitrcorsaim€ laii!
dimt
reya *lcktil
ledradap
sM
serasaa yms bukan sasaE&
Frrmim, rid,r mcnyebrblon
$ti.gga tid.! nenbanayale lerlFdap
ridlh ned4erl{e rcsidu beacb pa,la hasil
firoroksin (keEcum) pada 1alrma4 seia nudah
diiiodulsi dcnsm tcknik sdcrhm (smtoro,I 991).
Unnrk
lrcsulM
F.nscndalim
leebu! sgat letemthg
y
padr
h,y,ti densm nenssua&ff €ndawtu
kcslles
pelbmyakd
msl
(Srnry@j dm
p€rbuyatfl. Selma
snhya dite.rnld oleh media
ini kebmyatm oms menssuard b€Es dh jagmg ebagai nedG p€rbmyaltr.
NmNivaym,
Aks
2008)
s salol
b.m dm jaelng sebagai
biaya tinssi Unruk itu F€nu dicrl
letapi untuk skala bew. penssum
p€rbanyakm
sgal
mmburuhl€n
nedio
media
altematifasd hi.ya Fnge.rt.lid tid.l rerlalu nahal.
Di mtam nedia oliemtif y&g dapat digudlan a&bh limban orsmik.
Linban org ik yde mcng dmg elutos4 karbohidG! aanm,sam mhcml.
cDim *lulos, .sm-as mino epcrti lisi., nelionin, lan sislein dihmpks dapal
bc'Fru me.eesdkm be6 tanpa mcngmgi pdlosenisilas endaw ydg
dip€$myat pada media terbui. Pada Fencliim Inmi, \vaginal! d6 MartoEdjo
(2001), ,asru,a yas diperb yal meng8uala jaeMe neniabulka kenatian
s.neea lb.pothen.rus hampet pada bu.i kopi *bdrak 5,1%. Be.d.srtd hdil
penelilis ulfa (2010)
a b6ske
yang dip€rbeyak dengs
me.Sauale mD6
s6sga Cm.dolohia pawnam
sebsyat 36.66%. Akm lelati b€lM beyat irlomBi lentans patosmisitas ,
,6s,ae yeg diperbsyak pada bedzgai jenis linban orsdik bihadap t ritor', de
pada mmnya limbah orgmik y&g diuji hdya ddd bentul dua mpum. Pad.
pdelitid ini p€nulis lid* he)€ mengCuals duaj€nis linbah org ik telapi jugn
cmFai jenis limbah or3 ik sebagai nedia relomyak a' ,6stura. dm diharalko
tebu + krrir kentds nenyebabkm kematia pada
cmpum d&i linban orsmik ini
dapat
BedMkd mia teebut
neninsiatk
dsya
ksmbsh, sporul6i dm
di ltas penulh tehn mehlokm pen€litim
yes
"Pe.blnyrl6n C.ndrrth BdMiq bNitha (Bdb^no) vdilt€ni! Pldr
Beb€npr Jetris Linblh OlarDik D.! Patoce!tuitsly! T.rhad^p Spodopttu
berjudul
Fsb.iciG(Iipidopren: Neruida.)". Tujus p€nelilim ini untut
me.dapalkm jenis limbah o€trik y s lerbaik untuk p€rboyak cendawa 8.
,6r,i7a dms paloEenisiEs yog ft+si.
,r!.a
V. KESIMP(JLA]\ DAN
SARiN
5.1Keihpuhn
H6il pcn€litim Do.@jullan bdwa derm jenis tinbal o.g
diuji,
dp6
rcbu + kuln kenrans
ntupotn
pdboyala a b6sbe ds ncopuyai
linba6 orsmik
'ae
p.tosmjsitas ytrg tinsci
ik yds
te.baik utnt
52$htr
Ddi Fnetiri& yas telal dilaluke diffila
utut
nenggnoakm
mpa tebu + turit k€dtes *bagai nolia p€t6&yatm B. b6siana, t@qa
b.dastd h6il Fnelitis tup6lcbu + tah [enl\e bie disu3t sebagai
DATTAR PUSTAXA
Ardiansya!, 200?. Lism Ulat Ctuyal (SpodDpterd linEa) Meneg?l6. Dalm
Cm Poneendalid Pcngge@ inskisida parb tslm holtilultm.
htQ/one. r.doskiFi .o64udn stliF leholosi - !€rleia./ce -
Fnsendalid
FebMi
fBalai Peoelitio
il3
bxtitu
2O]6. Betueno
Pengend:tli Hda
Warra Pmclirim d& Pengdbegtu Perraim 28 (1): I l-
Klbmi,
a,iropr;ad.
Krisb@j, da A-R. Alasawadi.
P-U.
of Fod Gai6
B!€es,
-pad.-1anal]fu-6oldlalhn
Tllrmo ni6].
Tmmm.
Bhmli, T., J.H.
Fnseua iNkisid:
20091.
ad Ago Wastes lor
Ktukka
2007.
Ev.lution
Spodlanon ol Meta
loumal ofAedcDlt'ral scie.@s:20 (2).
it. D.
1981. Mimbial C,nrol of Pest
Acadenic ?ls. New YorL 517 nd.
&d Dse.
izih
r97er980.
DeEldshall' A., RJ. Rali.dra, B. Rumujab, dm M- RlniDi.2008. Evalu.tion
of Ditrer€nl Media ad Mctho