Citra Citra Paraga Ningsih

71 Sembol kacitrakaken minangka manungsa intelektualis, estetis, religius, saha manungsa ekonomi . Minangka manungsa intelektualis mbok Sembol nedahakan watak irrasional saha kritis . Minangka manungsa estetis, mbok Sembol gadhah watak simpati dhateng tiyang sanes saha minangka wanodya ingkang melankolis . Watak mbok Sembol ingkang tradhisional nedahaken bilih mbok Sembol minangka manungsa reigius. Dene minangka manungsa ekonomi, mbok Sembol gadhah watak sregep saha ulet. Langkung jangkep citra psikologis badhe kaandharaken mawi tabel ing ngandhap menika. Tabel 2 Identifikasi Citra Wanodya ing Aspek Psikologis No Aspek Citra 1 Varian Deskripsi watak Indikator Katrangan 1 Manungsa Intelektualis 2 Irrasional Remen berimajinasi Mbok Sembol mbayangaken kadadosan ingkang boten nyata 12, 19 3 Kritis Tekad kiyat Mbok Sembol gadhah kekajengan ingkang kedah dipunwujudaken 10 2 a. Manungsa Estetis 1 Empati Kuciwa Mbok Sembol getun tumrap menapa ingkang kadadosan 23 Simpati Keibuan Mbok Sembol tansah nggatosaken putranipun 6, 24, 26 Penyayang Mbok Sembol tansah paring asih dhateng putranipun 24 Peduli Mbok Sembol ndherek mbiyantu kapentinganipun tiyang sanes 4, 24, 26 Melankolis Tanpa daya nglokro Mbok Sembol boten kiyat ngampah kasunyatan. 15, 16, 17, 20, 22, 25 72 Tabel Salajengipun No Aspek Citra 4 Varian Deskripsi watak Indikator Katrangan b. Sedhih Mbok Sembol rumaos sedhih lajeng nangis bilih kemutan kasakitanipun 25, 27 Naif Mbok Sembol polos sanget satemah tansah bingung. 18, 19 3 c. Manungsa Sosial - - - - 4 d. Manungsa Religius Tradhisional Mbok Sembol tansah ngugemi norma Jawi. 14 5 e. Manungsa Politik - - - -

c. Citra

Sosiologis Citra sosiologis paraga mbok Sembol ingkang saged kapanggihaken saking novel menika antawisipun status sosial saha pedamelan. Dene tataran pandhidhikan mbok Sembol boten dipunterangaken ing salebeting novel menika Minangka ibu, mbok Sembol kacitrakaken minangka randha ingkang gadhah putra Sarpan saha Tilarsih. Dene pedamelanipun inggih minangka abdi saha panampar sepet. Langkung cetha citra psikologis kaandharaken mawi tabel ing ngandhap menika. Tabel. Identifikasi citra wanodya ing aspek Sosiologis No Aspek Citra Varian Deskripsi Katrangan 1 Sosiologis Status Sosial Randha 5, 8, 11 Pedamelan Abdi 7, 21 Panampar sepet 1 Pandhidhikan - - 73 c. Identifikasi ketidakadilan gender tumrap wanodya ing novel Pisungsung Kang Wingit. Kangge nggampilaken anggenipun mangertosi tabel asil indentifikasi ketidakadilan gender tumrap wanodya langkung rumiyin badhe kaandharaken katrangan ing saben kolom . Kolom paraga, inggih menika kolom ingkang ngandharaken paraga-paraga ingkang kenging ketidakadilan gender korban . Kolom aspek ketidakadilan gender nerangaken jinisipun ketidakadilan gender ingkang kaperang dados gangsal jinis, antawisipun : marginalisasi , subordina si , stereotip , kekera san violence , saha beban kerja ganda. Kolom wujud ketidakadilan gender nedahaken wujud perilaku ketidakadilan gender ingkang jumbuh kaliyan jinisipun . Kolom indikator nedahaken titikan ingkang dados tandha bilih tumindak ingkang katindakaken minangka wujud ketidakadilan gender. Dene kolom no data nedahaken data-data ingkang dipunlebetaken wonten ing data nomer pinten kemawon. Tabel. 3 Ketidakadilan gender tumrap wanodya ing novel Pisungsung Kang Wingit No Paraga Aspek Ketidakadilan Gender Wujud Ketidakdilan gender Indikator ketidakadilan gender No Data 1 Tilarsih Subordinasi Rumaos boten pantes dados garwanipun Supriyanto Tilarsih rumaos boten pantes gesang sesarengan kaliyan Supriyanto. 24 Panganggep wanodya boten mitayani Wanodya dipunanggep mbetahaken priya minangka pelindung saha pamengku 31, 32, 35 Panganggep jejodhoan kedah imbang drajatipun Sedaya boten gadhah panyakrabawa tumrap sambetipun kaliyan Supriyanto, awit ingkang kakung turunipun priyayi lan gesangipun cekap, dene ingkang wanodya putranipun 18 74 Tabel Salajengipun No Paraga Aspek Ketidakadilan Gender Wujud Ketidakdilan gender Indikator ketidakadilan gender No Data Panganggep jejodhoan kedah imbang drajatipun tani buruh, kawuwuhan Tilarsih miyos tanpa baba ingkang cetha. Sedaya boten gadhah panyakrabawa tumrap sambetipun kaliyan Supriyanto, awit ingkang kakung turunipun priyayi lan gesangipun cekap, dene ingkang wanodya putranipun tani buruh, kawuwuhan Tilarsih miyos tanpa baba ingkang cetha. 18 Tilarsih klebet prawan jadah, wanodya ingkang wiwit lair tanpa aji, temtu boten wonten kulawarga ingkang rumaos becik purun ngepek mantu 19, 23, 27, 56 Jahro ngandharaken bilih Tilarsih menika wijinipun piyayi luhur, emanipun wiji menika dhawah ing wadhah ingkang ala inggih menika mbok Sembol satemah Supriyanto badhe nemahi kangelan 66, 67, 68 Wanodya tugasipun ngladosi garwa saha putra Pangajakipun Supriyanto badhe mbekta Tilarsih menawi Supriyanto sampun nyambut damel supados ngladosi putranipun. 33 Watesan umur tartamtu tumrap wanodya kangge krama Garwanipun Sarpan ngandhani Tilarsih bilih wanodya menika kados dagangan lombok, saya sepuh tansaya boten pajeng, dene priya kados dagangan klapa, saya sepuh saya mateng nalaripuan. 57 Upiya kangge ngrimuk wanodya supados purun palakrama Mbok Sastra ndhawuhi mbok Sembol ngandhani Tilarsih supados boten ngatos kasep anggenipun krama. 37