Contoh Jurnal Kajian Ilmiah Indonesia

-r*=rw.iwvu

Fakulti Gains Kognitif dan Pembangunan Manusia

PEXCAPAIAM KEMAHXRAN PROSES SAIPIS
ASAS DAN BEIRSEPAXIU
DI KALANGAN GURU SMNS SEKOLAH RENDAH

LAY YOQN FAH

Tesis ini dikemukalran bagi memenuhi sebahagian datipada
syarat untuk penganugerahan Ijazah Saajana Sains
(PembangunanSumber Manusia)

Fakulti Sains Kognitif dan Pembangunan Manusia
UPS-NERSITI MALAYSIA SAliAWAK

PERAKUAN
Tiada bahagian daripada tesis ini telah dikemukakan untuk menyokong sesuatu permohonan
lain untuk mendapatkan kelayakan ijazah di universiti ini atau universiti lain atau institusi
pengajian tinggi yang lain.

DEDIKASI
untuk insan-insan yang tersayang
Ayah dan Ibu
Encik Lay Kiow dan Madam Chong Thai
yang sentiasa mendoakan kejayaan anak-anaknya dan
tentu berasa bangga dengan kejayaan saya
Bapa Mertua
Encik Khoo Soo Aun
yang sentiasa menyayangi anak-anak dan cucu-cucunya
Isteri
Madam Khoo Chwee Hoon
yang sentiasa memberi sokongan moral untuk terus menempuh kejayaan
Adik-adik ipar
En. Khoo Kay Kooi &
Madam Khoo Chwee Mui dan keluarga
En. Khoo Kay Hoo dan keluarga
yang sentiasa menjaga dan menyayangi an&-anak saya
Saudara-mara
En. Koay Kar Chye dan Madam Quah Poh Tin sekeluarga

yang sentiasa menjaga dan menyayangi anak-anak saya
Anak-anak yang tersayang
Adik Jeannette Lay JieNi
&

Adik Jefferson Lay JieFeng
yang sentiasa tabah dan sabar menanti kepulangan ayah
yang sentiasa menjadi penawar hati ketika mengalami kerungsingan

PENGHARGAAN

Terlebih dahalu, saya ingin menyampaikan ucapan penghargaan dan terima kasih yang tidak
terhingga kepada institusi atau orang perseorangan yang telah membantu saya menyiapkan tesis
ini dengan jayanya sebagai memenuhi sebahagian daripada syarat penganugerahan Ijazah
Sarjana Sains (Pembangunan Sumber Manusia).
Saya ingin merakamkan setinggi-tinggi penghargaan kepada pihak Kementerian Pendidikan
Malaysia, Institut Aminuddin Baki (IAB) dan Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS) atas
peluang yang diberi kepada saya untuk mengikuti program kembar UNIMAS-IAB h i .
Setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih saya rakamkan kepada Cik Mai Sumiyati Ishak,
selaku pensyarah penyelia saya atas bimbingan, nasihat dan dorongan di sepanjang pelaksanaan

kajian ini sehingga tesis ini dihasilkan.
Sekalung penghargaan juga ditujukan kepada Dr. Ibrahim Ahmad Bajunid, bekas Pengarah
Institut Aminuddin Baki; Profesor Dr. Razali Arof, Dekan Fakulti Sains Kognitif dan
Pembangunan Manusia, UNIMAS; En. Philip Nuli Anding, Penyelaras Program Kembar
UNIMAS - IAB (Kohort IV), pensyarah-pensyarah dan rakan-rakan sekohort atas segala
bimbingan dan bantuan yang diberikan sepanjang program ini berlangsung.
Saya juga mengucapkan berbanyak terima kasih kepada Jabatan Pendidikan Negeri Pulau
Pinang, Pejabat Pendidikan Daerah Seberang Perai Utara / Tengah dan Selatan, semua guru
besar dan guru sains di sekolah rendah kebangsaan di daerah Seberang Perai Utara / Tengah dan
Selatan atas kerjasama dan bantuan yang diberikan semasa pengurnpulan data.

Lay Yoon Fah
UNIMAS, Kota Samarahan
Disember,1999

SKETSA BIOGRAFI

Penyelidik telah dilahirkan pada 3 April, 1966 di Johor Bahru dan dibesarkan di daerah Kulai,
Johor Darul Takzim. Beliau telah mendapat pendidikan rendah di Sekolah Rendah Jenis
Kebangsaan (Cina) No.1, Kulai, Johor dan pendidikan menengah di Sekolah Tudku Abdul

Rahman Putra, Sekolah Menengah Sultan Ibrahim, Kuiai dan Maktab Sultan Abu Bakar, Johor
Bahru. Pada tahun 1987, beliau memulakan era pengajian sebagai mahasiswa di Universiti Sains
Malaysia sehingga berjaya memperolehi Ijazah Sarjana Muda Sastera (Pendidikan) (Kepujian)
dalam bidang pengkhususan Kimia dan Perdagangan. Sepanjang tempoh bermula t a b 1991
hingga 1995, beliau telah berkhidmat sebagai guru sains dan matematik di samping memegang
jawatan sebagai Penolong Kanan di dua buah sekolah menengah iaitu Sekolah Menengah
Kebangsaan Nabawan dan Sekolah Menengah Ken Wwa, Keningau, Negeri Sabah. Sebelum
melanjutkan pengajian peringkat sarjana sains pembangunan sumber manusia melalui program
kembar Universiti Malaysia Sarawak - Institut A~ninuddinBaki pada bulan November, 1998,
beliau telah berkhidmat sebagai pensyarah pengkhususan sains dan memegang jawatan sebagai
penyelaras analisis dan bank item di Maktab Perguruan Keningau Sabah mulai bulan Julai,
1995.

KANDUNGAN
Muka surat
Perakuan
Dedikasi
Penghargaan
Sketsa Biografi
Kandungan

Daftar Jadual
Daftar Rajah
Daftztr Singkatan
Abstrak
Abstract

11

iii
iv
v
vi
xi
xiv
xv
xvi
xvii

BAB SATU:

PENGENALAN

I .0

Pendahuluan
Latar belakang kajian
1. I . 1 Sejarah perkembangan kurikulum sains sekolah rendah
1.1.2 Kurikulum Sains Sekolah Rendah (KSSR)
Pemyataan masalah
Objektif kajian
1.3.1 Objektif am
1.3.2 Objektif spesifik
I-Iipotesiskajian
Definisi istilah kajian
1.5.1 Kemahiran
1.5.2 Kemahiran saintifik
1S.3 Kemahiran proses sains
1.5.4 Kemahiran proses sains asas
1.5.5 Kemahiran proses sains bersepadu
1.5.6 Pengetahuan isi kandungan

1.5.7 Guru sains sekolah rendah
1S.8 Faktor-faktor demografik
1S.9 Bidang pengkhususan guru
1.5.10 Biiangan kursus dalam perkhidmatan sains yang pernah
diikuti
1.5.11 Pengalaman mengajar sains
1.5.12 Kelayakan akademik
1.5.13 Jenis sukatan pelajaran sains yang pernah diikuti
Kesignifikanan kajian
Batasan kajian

BAB DUA:

TINJAUAN Lf TERATUR

2.0

Pendahuluan

2.1

Xnkuiri saintifik
2.1.1 Definisi sains
2.1.2 Sains sebagai proses inkuiri
Kemahiran proses sains
2.2.1 Latar belakang kemahiran proses sains - satu perspektif
sejarah
2.2.2 Konsepsi dan asas falsafah Gagne terhadap proses sains
Kemahiran proses sains, penyelesaian masalah dan pengetahuan
2.3.1 Masalall dan penyelesaian masalah
2.3.2 Pengetahuan
(a) Pengetahuan pernyataan
(b) Pengetahuan prosedural
2.3.3 Pengetahuan dan kepakaran dalam penyelesaian masalah
2.3.4 Kemahiran proses sains dan penyelesaian masalah
Pendidikan sains
Latihan guru dalam bidang kemahiran proses sains
Kajian empirikal yang berkaitan dengan bidang kemahiran
proses sains
2.6.1 Pencapaian dan penguasaan kemahiran proses sains

2.6.2 Perbezaan dalarn pencapaian kemahiran proses sains
mengikut faktor demografik
Kerangka kaj ian
Kesimpulan

RAB TIGA:

METODOLOGI KAJIAN

3 .O
3.1

Reka bentuk kaj ian

3.2

Sampel dan kaedah pensampelan
3.2.1 Sampel kajian
3.2.2 Kaedah pensampelan
Instrumen kajian

3.3.1 Ujian Kemahiran Proses Sains Asas (UKPSA)
3.3.2 Ujian Kemahiran Proses Sains Bersepadu (UKPSB)

3.3.3 Soal selidik mengkaji profil guru sains sekolah rendah

Pelaksanaan kajian rintis
3.4.1 Kesahan instrumen kajian
3.4.2 Kebolehpercayaan instrumen kajian
3.4.3 Instrumen mutakhir
3.5

Prosedur pengumpulan data
Prosedur penganalisisan data
3.6.1 Statistik deskriptif
3.6.2 Statistik inferensi

3.7

Kesimpulan

BAB EMPAT:

DAPATAN DAN PERBINCANGAN

4.0

Pendahuluan
Dapatan kajian
4.1.1 Ciri-ciri demografik bagi sampel kajian
4.1.2 Tahap pencapaian dan penguasaan kemahiran proses sains
asas
a. Tahap pencapaian kemahiran proses sains asas
i
Tahap pencapaian secara keseluruhan
ii Tahap pencapaian mengikut subskala
b. Tahap penguasaan kemahiran proses sains asas secara
keseluruhan dan mengikut subskala
4.1.3 Tahap pencapaian dan penguasaan kemahiran proses sains
bersepadu
a.
Tahap pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
i.
Tahap pencapaian secara keseluruhan
ii.
Tahap pencapaian mengikut subskala
b.
Tahap penguasaan kemahiran proses sains bersepadu
secara keseluruhan dan mengikut subskala
4.1.4 Perhubungan di antara pencapaian kemahiran proses sains
asas dengan pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
4.1.5 Perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas
mengikut faktor demografik guru
a. Jantina
b. Bidang pengkhususan
c. Peringkat umur
d. BiIangan kursus dalam perkhidmatan sains yang pernah
diikuti
e. Pengalaman mengajar sains
f.
Kelayakan akademik
g. Jenis sukatan pelajaran sains yang pernah diikuti
4.1.6 Perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains
bersepadu mengikut faktor demografik guru

a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.

Santina
Bidang pengkhususan
Peringkat umur
Bifangan kursus dalam perkhidmatan sains yang pernah
diikuti
Pengalaman mengajar sains
Kelayakan akademik
Jenis sukatan pelajaran sains yang pernah diikuti

Perbincangan
4.2.1 Tahap pencapaian keinahiran proses sains asas di kalangan
guru sains sekolah rendah
4.2.2 Tahap penguasaan kemahiran proses sains asas di
kalangan guru sains sekolah rendah
4.2.3 Tahap pencapaian kemahiran proses sains bersepadu di
kalangan guru sains sekolah rendah
4.2.4 Tahap penguasaan kemahiran proses sains bersepadu di
kalangan guru sains sekolah rendah
4.2.5 Perhubungan di antara pencapaian kemahiran proses sains
asas dengan pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
4.2.6 Perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas
dan bersepadu berdasarkan faktor demografik guru yang
terpilih
a. Jantina
b.
Bidang pengkhususan
c. Peringkat umur
d. Bilangan kursus dalam perkhidmatan sains yang pernah
diikuti
e.
Pengalaman mengajar sains
f.
Kelayakan akademik
g. Jenis sukatan pelajaran sains yang pernah diikuti
4.3

Kesimpulan

HAB LIMA:

RINGKASAN, RUMUSAN DAN CADANGAN

5.0

Pendahuluan

5.1

Ringkasan

5.2

Rumusan

5.3

Cadangan

5.4

Saranan untuk kajian selanjutnya

BIBLIOGRAFI

LAMPXRAN
A

Sejarah perkembangan kurikulum sains sekolah rendah

B

Kepentingan dan petunjuk kemahiran proses sains

C

Ujian Kemahiran Proses Sains Asas (UKPSA)
-versi Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris
Ujian Kemahiran Proses Sains Bersepadu (UKPSB)
-versi Bahasa Melayu dan Bahasa Inggeris
Soal selidik mengkaji profil guru sains sekolah rendah
Taburan sampel kajian rintis mengikut nama sekolah
Surat kebenaran daripada Bahagian Perancangan dan
Penyelidikan Dasar Pendidikan (BPPDP)
Surat kebenaran daripada Jabatan Pendidikan Pulau Pinang
Taburan sampel kajian sebenar mengikut nama sekolah

DAFTAR JADUAL
Muka surat

Jadual
3.1

Taburan kekerapan dan peratusan sampel kajian

3.2

Taburan item UKPSA mengikut subskala kemahiran proses
sains asas
Ciri-ciri ujian 'Test of Basic Process Skills (BAPS)'
Taburan item UKPSB mengikut subskala kemahiran proses
sains bersepadu
Ciri-ciri ujian 'Integrated Science Process Skills Test N (TIPS
14'
Taburan respon calon dan nilai p bagi item objektif mengikut
bilangan alternatif jawapan
Julat indeks diskriminasi item dan interpretasi
Statistik deskriptif bagi UKPSA dan UKPSB
Julat skor penguasaan mengikut subskala kemahiran proses
sains asas
Julat skor penguasaan mengikut subskala kemahiran proses
sains bersepadu
Jadual penentuan kekuatan korelasi
Ringkasan kaedah statistik
Taburan kekerapan dan peratusan sampel kajian berdasarkan
ciri-ciri demografik yang terpilih
Statistik deskriptif bagi pencapaian kemahiran proses sains asas
secara keseluruhan
Taburan kekerapan dan peratusan sampel kajian mengikut julat
skor pencapaian keseluruhan dalam UKPSA
Skor min dan sisihan piawai dalam peratusan mengikut subskala
kemahiran proses sains asas
Taburan kekerapan dan peratusan kekerapan penguasaan secara
keseluruhan dan mengikut subskala kemahiran proses sains asas

Taburan kekerapan dan peratusan sampel kajian mengikut
bifangan kemahiran proses sains asas yang dikuasai
Statistik deskriptif bagi pencapaian kemahiran proses sains
bersepadu secara keseluruhan
Taburan kekerapan dan peratusan sampel kajian mengikut julat
skor pencapaian keseluruhan dalam UKPSB
Skor min dan sisihan piawai dalam peratusan mengikut subskala
kemahiran proses sains bersepadu

*

Taburan kekerapan dan peratusan kekerapan penguasaan secara
keseluruhan dan mengikut subskala kemahiran proses sains
bersepadu
Taburan kekerapan dan peratusan sampel kajian mengikut
bilangan kemahiran proses sains bersepadu yang dikuasai
Keputusan Ujian - t bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut jantina
Keputusan Ujian - t bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut bidang pengkhususan
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut peringkat umur
Keputusan Tukey HSD untuk perbandingan berpasangan bagi
perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas
mengikut peringkat umur
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut bilangan kursus dalam
perkhidmatan sains yang pemah diikuti
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut pengalaman mengajar
sains
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut kelayakan akademik
Keputusan Tukey HSD untuk perbandingan berpasangan bagi
perbezaan dalarn pencapaian kemahiran proses sains asas
mengikut kelayakan akademk
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains asas mengikut jenis sukatan pelajaran
sains yang pemah diikuti

Keputusan Tukey HSD untuk perbandingan berpasangan bagi
perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas
mengikut jenis sukatan pelajaran sains yang pernah diikuti
Keputusan Ujian - t bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut jantina
Keputusan Ujian - t bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut bidang
pengkhususan
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut peringkat umur
Keputusan Tukey RSD untuk perbandingan berpasangan bagi
perbezaan dalarn pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
mengikut peringkat umur
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut bilangan kursus
dalam perkhidmatan sains yang pemah diikuti
Keputusan Tukey HSD untuk perbandingan berpasangan bagi
perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
mengikut bilangan kursus dalam perkhidmatan sains yang
pernah diikuti
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut pengalaman
mengajar sains
Keputusan Tukey RSD untuk perbandigan berpasangan bagi
perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
mengikut pengataman mengajar sains
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut kelayakan
akadernik
Keputusan ANOVA satu-hala bagi perbezaan dalam pencapaian
kemahiran proses sains bersepadu mengikut jenis sukatan
pelajaran sains yang pernah diikuti
Keputusan Tukey HSD untuk perbandingan berpasangan bagi
perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
mengikut jenis sukatan pelajaran sains yang pernah diikuti

xiii

DAFTAR RAJAH

Muka surat

Rajah
1.1

Aspek-aspek penting dalam Kurikulum Sains Sekolah Rendah

4

1.2

Kemahiran saintifik yang diperkembangkandalam KSSR

5

2.1

Kerangka semantik proses penyelesaian masalah

19

2.2

Kerangka kajian

30

4.1

Plot 'scattergram' bagi pencapaian kemahiran proses sains
bersepadu lawan pencapaian kemahiran proses sains asas

49

xiv

DAFTAR SINGKATAN
SAPA
AAAS
KBSR
KSSR
KPS
NSTA
UKPSA
UKPSB
BAPS
TIPS
TIPS I1
SPM / MCE
STPM / HSC
SPSS
ANOVA
M
M%
SD
-

SD%
E
df
SS
-

MS
F
-

HSD
NS

*

Science - A'Process Approach
American Associationfor the Advancement of Science
Kurikulum Baru Sekolah Rendah
Kurikulum Sains Sekolah Rendah
Kemahiran Proses Sains
National Science Teacher Association
Ujian Kemahiran Proses Sains Asas
Ujian Kemahiran Proses Sains Bersepadu
Test of Basic Process Skills
Integrated Science Process Skills Test
Integrated Science Process Skills Test I1
Sijil Pelajaran Malaysia / Malaysia Certificate of Education
Sijii Tinggi Persekolahan Malaysia /Higher School Cert$cate
Statistical Packages,for Social Sciences
Analisis varians
Min
Skor min dalam peratusan
Sisihan piawai
Sisihan piawai dalam peratusan
Koefisien korelasi
Darjah kebebasan
Sum of Squares
Mean squares
Nisbah F
Honestly SigniJicantDzference Test
Perbezaan yang tidak signifikan
Perbezaan yang signifikan

ABSTRAK
Kajian ini bertujuan untuk rneninjau tahap pencapaian dan penguasaan kemahiran proses sains
asas dan bersepadu di katangan gum sains sekolah rendah. Perhubungan di antara pencapaian
kemahiran proses sains asas dengan pencapaian kemahirm proses sains bersepadu twut dikaji,
Di samping itu, kajian ini juga rnengenat gasti p e r b e m ddam perrcapaian kemahiran proses
sains asas dan bersepadu berdasarkan faktor demograflk gum ymg terpiljh sepert'i jantina,
bidang pengkhususan, peringkat umw, bilangan kursus dalam perkhidmatan sahs yang p
e
w
diikuti, pengalaman mengajar sains, kelayifkan akadernik dm jenis s u h t m pelajaran sains yang
pemah diikuti. Seramai 145 orang g w sains dari 45 buah sekolah rendah kebangsaan di daerah
Seberang Perai Utara / Tengah, Putau Pinang telah dilibatkan sebagai sampel kajim. Kajian ini
adalah kajian tinjauan yang rnenggunatcan dua instrumen iaitu IXPSA dan UKPSB ymg
diterjemah dan diubahsuai daripatfa insfrumen 'The Test of Basic Process Skills fBAPS)'
(Padilla, Cronin & Twiest, 1985) clan 'f~ltegrtrtcdScience Process Skiti's Test N fTfPS 11)'
(Burns, Wise & Okey, 1985). Dapatan kajim merrunjukkart bafiawa pencapaim keselwhan
kemahiran proses sains asas bagi sampel kajim adatah a& rendah berhnding dengan kajiankajian serupa yang pernah dijalmkan. Sebanyak 58.5% daripada sampel kajian tel& menguasai
keenam-enam subskata kemahiran proses sains asas mamkala 1.4% belum mengwsai mimamana subskala. Peratusan kekerapan penguasaan bagi subskala kemahiran dalam susunan
rnenaik ialah 'meramal', 'berkomunikasi', 'mernerhati', bmgukur', 'membuat inferens' dm
'mengelas'. Di samping itu, pencapaian kesefmhan kemahiran proses sains bersepadu bagi
sampel kajian adalah rend& berbanding dengan kajian-kajian lair, yang pernah dijalankan.
Sebanyak 3 1.7% daripada sampel kajian telah menguasai kelima-fima subskala kemahiran
proses sains bersepadu rnanakala 7.6 % belum rnenguasai rnana-mana subskala. Peratusan
kekerapan penguasaan bagi subskala kemahiran daiam susunsn ~ e n a i kialah 'mengenal pasti
dan menyatakan hipotesis', 'mendefmisi secara opemi', 'mereka bentuk penyiasatan', '
rnengenaf pasti pembofehubah' dan 'metukis graf & menbfsir makfumat'. Terdapat korefasi
linear positif yang signifikan dan sederhana di antma pencapaian kemahiran proses sains asas
dengan pencapaian kernahiran proses sains bersepadtl. Dapatan kajian tidak menunjukkan
perbezaan yang signifikan dalam pencapaian keseluruhan kemahiran proses sains asas mengikut
kesemua faktor demupfik guru yang dikaji. Kajian juga tidak menunjukkan tmdapatnya
perbezaan yang signiflkan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu mengikut
jantina, bidang pengkhususan dan ketayakan akademik guru, aamun terdapat perbezaan yang
signifikan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu mengikut peringkat umur,
pengalaman mengajar sains, bilangan kursus dalam perkhidmatan sains dan jenis sukatan
pelajaran sains yang pemah diikuti oleh guru. Dapatan-dapatan kajian ini memberi implikasi
kepada latihan guru dalam bidang k e m a h m proses sains. Guru sains sekolah rendah perlu
diberi latihan yang mencubpi d a h bidang kemahiran proses sains mafah ciri-ciri demografik
guru dm pendekatan latihan perlu diambil kira dalam usaha meningkatkan tahap pencapaim
dan penguasaan kemahiran proses sains di kalangan guru sains sekolah rendah.

xvi

ABSTRACT

The purpose of the study is to describe the acquisition and mastery of basic and integrated
science process skills among the primary school science teachers. This study is also aimed at
determining whether there is a correlation between acquisition of basic science process skills
and the acquisition of integrated science process skills. In addition, the study also attempts to
determine if there are dzflerences in the acquisition of basic and integrated science process
skills based on the demographic factors of the primary school science teachers.The
demographic faclors investigated are gender, academic specialisation, age, number of inservice training courses attended, experience in science teaching, academic qualijcation and
science syllabus taken. The sample of the study consists of 145 science teachers fiom 45
national primary schools in Seberang Perai Utara / Tengah district in Penang. The data were
collected using survey methodology where the translated form of 'Test of Basic Process Skills
(BAPS) ' (Padilla, Cronin & Twiest, 1985) and Yntegrated Science Process Skills Test I1 (TIPS
II) ' (Burns, Wise & Okey, 1985) were distributed to the respondents. The results shows rhat the
mean score jor the overall basic science process skills is quite low compared with related
studies conducted 58.5% of the total sample lzas mastered all the six basic science process
skills and 1.4% of the sample has not mastered any ofthe skills. The percentage of mastery of
the d~flerent skills in increasing order is 'predicting', 'communicating', 'observing:
'measuring', 'inferring' and 'clas.szJjing'. On the other hand, the mean score for the overall
integrated science process skills is low compared with similar studies conducted. 31.7% ofthe
total sample has mastered all the five integrated science process skills and 7.6% ofthe sample
has not mastered any ofthe skills. The percentage of mastery of the d i f f e n t skills in increasing
order is 'identzfiing and stating hypotheses ', 'operationally defining : 'designing investigation :
'identzfiing variables' and 'graphing and interpreting data: There is a significant positive
relationship between the acquisition of basic science process skills and the acquisition of
integrated science process skills. The results also shows that there is no significant d@erence in
overall acquisition of basic science process skills based on all of the demographic factors
investigated. There is also no sign@cant dgerence in overall acquisition of integrated science
process skills based on gender, academic specialisation and academic qualijication of the
science teachers. However, signifcant diflerences in overall acquisition of integrated science
process skills are found for age, experience in science teaching, number of in-service training
courses attended and science syllabus taken by the teachers.The research Jindings give
implication to the teacher training especially in science process skills. Primary school science
teachers need to be trained adequately in science process skills, furthermore the demographic
characteristics ofthe teachers and the training approach should be taken into consideralion in
order to improve the acquisition and mastery level of science process skills among the primary
school science teachers.

xvii

$ran proses sains asas

Pengenalan
yang terpiiih seperti jantina, bidang pengkhususan, peringkat umur, bilangan kursus dalam
perkhidmatan sains yang pernah diihti, pengalaman mengajar sains, kelayakan akademik d m
jenis sukatan pelajaran sains yang pemah diikuti oleh gwu.
Hasil dapatan kajian h i diharapkan dapat rnembantu dalam usaha memastikan pelaksanaan
kurikulum sains sekolah rendah rnencapai objektif dan matlamat seperti yang dirancangkan dan
seterusnya memberi sumbangan dalam usaha merealisasikan Wawasm 2020 yang diilhamkan
oleh Perdana Menteri Malaysia, Dato' Seri Dr. Mahathk Mohamad iaitu 'menjadikan Malaysia
sebuah masyarakat yang berasaskan sains dan yang progresif iamt sebuah mwyarakat yang
berdaya cipta dan berpandanm jauh, sebuah masyarakat yang bukan sahaja dapat
memanfastkan teknologi masa kini tetapi brut menyumbang kepada kemajuan peradaban sains
dm teknologi pada masa hadapan'.
1.t
Latar befakanghjian
Sejarah perkembangan kurikulum sains sekoIah rendah
1.1.1
Kurikulum sains di Malaysia hanya menjadi seragam d m rasmi selepas tahun 1956 apabila
Laporan Razak mengeqorkan sukatan pelajaran yang sama digunakan di semua sekol&. Pada
tahun 1968, Bahagian Sekolab-Sekolah, Kementerian Pelajaran Malaysia pada masa itu telah
memulakan suatu projek yang dinamakan 'Projek Khas' tlfltuk rneningkatkan kuaiiti pengajaran
sains d m matematik di sekolah rendah. Kurikulum Sains Rendah Projek Khas telah
dilaksanakan di sekolah-sekolah rendah sejak tahun 1970 hingga tahun 1982.

Pada tahun 1979, Jawatankuasa Kabinet Mengkaji Pelaksanaan Dasar Pelajaran telah
memperakukan supaya kurilculum sekolah rendah hendaklah dirancarig unNk membolehkan
murid-murid rnencapai kemahiran dalam tiga bidang iaitu 'Bidang Komunikasi', 'Bidang
Manusia dengan Alam Kelilingnya' dan 'Bidang Perkembangan Diri Individu' sesuai dengan
kepertuan, minat, b a h t dan kemampuan mental serta kesediaan muridmurid {Perakuan 57af.
Berdasarkan perakuan ini, Pusat Perkernbangan Kurikullun (PPK) telah menggubal sukatan
pelajaran 'Alam dan Manusia' sebagai salah satu mata pelajaran bagi 'Bidang Manusia dengan
Alam Kelilmgnya' dalam Kurikulum Bam Sekolah Rendah (KBSR). Mata pelajaran ini mula
diajar kepada semua murid Tahun empat pada tahm 1985. Melalui mata pelajaran 'Atam dm
Manusia', pengetahuan konsep dan prinsip sains digabungjalinkan dengan pengetahuan mata
Geografi, Siviks d m Sains Kesihatan.
pelajaran lain seperti Sej-,
Untuk menyahut cabaran keenam yang digariskan dalam Wawasan 2020 yang diilhamkan oleh
Perdana Menteri Malaysia, Dato' Seri Dr. Mahathir Mohamad pad8 tahun 1991, mata pelajaran
'Alam dan Manusia' telah dimansuh dan digantikan dengan dua mata pelajaran baru iaitu
'Sains' dan 'Kajian Tempatan' mulai sesi persekolahan 1994 / 1995 dengan terlaksanaoya
Kwihlum Bersepadu Sekolah Rendah (Krknamoofihy Bc Hang, 1993). Mata pelajaran sains
yang barn ini leb& dikenali sebagai 'Kurikufum Sains Sekolah Rendah' fKSSR).

Kurikufum sains sekolah rendah mengalami banyak perubahan khususnya dari aspek
penekanan, organisasi kandungan, strategi pengajaran-pembelajaran d m penilaian sejak tahun
1970 hingga tahun 1994 (Yeoh, Kanagasabai & Rahimah, 1977) (Lampiran A).

1.1.2 KwrikuIum Sains Sekolah Rendah (KSSR)
Sains sebagai satu mata pelajaran dilaksanakan di semua sekolah rendah di seiuruh Malaysia
rnuiai sesi persekolahan 1994 / 1995. Di peringkat sekolah rendah, Sains diperkenalkan sebagai
satu mata pelajaraa di Tahap XI (Tahun empat hingga T&un enam) setelah unsur sains
didedahkan di Tahap I (Tahua satu hingga Tahun tiga) melalui penyepaduan ke &tam mata
peiajaran bahasa penganw dan matematik.

Lan@ ini merupakan usaha Kementerian Pendidikan Malaysia untuk memberikan pendidikan
sains seawal yang m g k h kepada murid-murid sekofah rendah d m seterusnya membolehkan
mereka rnembuat persediaan yang sestrai drn mencukupi u&uk mengikuti pendidikan sains di
peringkat sekotah menengah. Laptgkah hi juga sefari dengan usaha untuk memupuk rninat
murid terhadap sains serta mernbentuk budaya sains dm tehologi di kalangan murid ke arah
merealisasikan Wawasan 2020 selaras dengan Falsafah Pendidikan Sains Negara dan
Pemyataan Misi Pendidikan Sains.
'Selarm dmgan FaZsqKah Pendidikan Negam, pendidikm sainr di Malaysia
memupnk buttaya sains dan tekno2ogi dengan memberi fumpuufi kepada
perkembangua irzdjvidtd yang kompetiilg dinarnik, farzgk~sdLfn berd9ya t & ~ n
serta dcapat mengntasai ihz&saim d m ketrampilan tehofogi,'
(FaIsafuh Pendidih Sttin$ Negaraf
'MeZuhirRan mmyarakat Malaysia yang celik sains dun tehologi serta
membanpnkan satmber manwia yang tertatih, dinarnik dan g~oduktifdun ymg
menyzdmbang kepadapencapaianf a ~ anegara
f
maju ya~lg
ulung. '

KSSR memberi penekanan kepada penguasaan kemahiraa saintifik dm kemahiran berfikir,
pemahaman kepada prinsip asas sains, pemupukan sikap saintifi dan nilai mumi serta
pernbeiajaran menmsi pengataman yang relevan kepada kekidupan harian murid. Kesepaduan
di antam aspek-aspek pengetahurn, kemahiran saintif% dm nitai mumi dapat riigambakan
melalui Rajah I . 1.

Pengenafan

Simufasi

Proses Sahs

Projek

Bidang Kajian
Alarn Kehidupan
Alam Fizikal
Alarn Bahan
Bumi & Alam Semesta

Sikap Saintifi

1

dm
Niiai Mumi
d

1
Pengetabtl~fll

Sikap & Nilai

Matlamat Pendidikan Sains
Melahirkan insan yang berpengetahuan, berkemahiran & berakhlak muiia untuk
membentufr masyarakat berbudaya sains dan teknotogi, ikram, dinamik & progresif
supaya febih bemnggungjawab terbadap alam seketiling & mengagumi ciptam alam

Raiafi: Aspek-aspek penting dalam Kurikulum Sains Sekolah Rendah (KSSR)
Kurikufum Sains Sekolah Rendah memberi penekanan kepada penguasaau kemahiran saintifi
di kdartgm murid sekolah rendah, Kernahinin saintifik yang dimaksudh dalam KSSR twdiri
rfaripada KeWirm Proses Sains dan Kernahinin Manipxifatif Sains (Rajah 1.2).

Pengenalan

Kemahiran Saintifik

Kern&&
i
Asas

Proses Sains
II

1
Bersepadu
I

i

+

*

Memerhati
Mengelas
Mengukurdan
menggundsan
nombor
Membuat inferens
MeramaX
Berkomttaikasi
lkknggunakan
perhubungan
ruang d m masa

*
+

*

Mentafsir
maklumat
Mendefmisi
secara operasi
Mengawal
pmbolehubah
Membuat
hipotesis
Mengeksperimen

II

Mengguna dan mengendali
peralatan sains dan bahan
dengan 'betltJ.
Menyimpan peralatan sains
dan bahan dengan betul dan
selamat
Memksihkan peralatan sains
dengan cara yang betul
Mengendali spesimen hidup
dm bukan hidup dengan beel
d m cemtat
Melakar spesimen, bahan d m
peralatan sains dengan tepat
dan berkadaran betul

Raiah 1-2 :Kemakiran saintifik yang diperkembangkan dalm Kwikuium Sains Sekolah
Rendah (KSSR)

1.2
Pernyataanmasatah
Untuk memastikan KSSR mencapai objektif dm matlamat ymg dirancangkan khususnya dari
aspek penguasaan kemahiran proses sains di kalangan murid, guru sains sekolah rendah
memainkan peranan yang m a t penting. Dalam ha1 hi, guru sains memainkan peranan sebagai
agen pembah dan pelaksana kwikulum sains sekolah rendah.

Menurut Siti Hawa Ahmad (1 9861, guru dianggap sebagai pelaksana perubahan (tinpemenior of
ctzaptge). G d a h ymg menginterpretasi ubjektif d m isi kandungm sesuatu kwikulum barn cfan
s&emsnya mengumskan aktiviti pembelajarm di dalam bilik darjah, usaha ini membolehkan
peranem ditmnsfomasikan menjadi kenyataan. Suatu pembahan (reform) hanya &an
berjaya jika gunt rela menerima idea Mu dan 'mampu' rnetaksanakan idea b m tersebut dal,am
proses pengajaran-pembeiajaran di bilik darjah.
Sehubungaa dengan itu, kejayaan pemupukan kemahiran proses sains di kalangan murid
sekolah rendab antara lain berga~twgkepada penguasaan pengetahuan isi kandungan gum
khususnya ddam bidang kemahiran proses sains. Tahap pencapaim dao penguasaan kemahiran
proses sains di kalangaa guru sains sekolah rendah a h menentukan cara sains diajar di sekolah
rendah. Justent itu, guru sains hams menguasai kernithiran proses sains untuk rnembolehkan
mereka rnengajar sains dengan lebih yakln dan berkesaa. Menurut Zeitler (19811, sekiranya
guru sains hendak berasa 'selamat' dalam pengajaraa kemahiran proses sains, mereka sendiri
mestilah mahir dalam mnenggmakan kernahiran tersebut.

Namun, kebanyakan guru yang rnengajar rnata pelajaran sains sekolah rendah pada masa kini
adalah bukan berpengkhususan sains semasa mmgikuti fatjhan perguruan di instikt / &tab
perguruan malah mereka mempunyai latar belakang yang agak berbeza. Justeru itu, timbul
beberapa persoalan seperti berikut :Apakah tahap pencapaian d m penguasaan kemahiran proses
sains di kalangan guru sains tersebut? Adakah terdapat perhubungan di antant pencapaian
kemahiran proses s i n s asas dengan pencapaian kemahiran proses sains bersepadu di kalangan
gunt sains tersebut? Adakah terdapat perbezaan dalam pencapaian kemahiran proses sains di
kalangan guru sains sekolah rendah berdasarkan f&r demografik mereka? Apakah jenis
pragram pembarrtenan swnber manusia yang perlu difaksadan oleh Kementerirtn Pendidikan
Malaysia amnya dalam usaha untuk memastikan bahawa sumber manusia &lam bidmg
pendidikan sains sekotah rendah di negara ini adalah berketrampitan tinggi?
Persodan-persoalan tersebut hams diberi perhatian yang serius oleh semua pihak khususnya
p&ak pentadbir sekolah, para pensyarah sains yang mendidik bakal guru sains sekolah rendah di
imtitut / maktab perguruan, Jabatm Pendictikaa Negeri, Bahagian Pendidiiran Guru d m
Kementerian Pendidikan Malaysia amnya. Tindakan susulan yang segera lagi berkesan perlu
diambil oleh pihak-pihak yang terbabit mhtk memastikan wawasan negara tidak menemui jafan
kebuntuan pada masa &an &tang.

1.3
OXljekCif kajian
1.3.1 Objektif am
Kajian ini bertujuan unhrk meninjau tahap penmpaian kemrtftiran proses sains bususnya di
kalangan gwu yang mengajar mata pefajaran sains di sekolah-sekolah rendah kebangsaan di
daerab Seberang Perai Utara / Tengah, Pulau Pinang,

13.2 Objektif spesifik
Berdasztrkan objektif am,tiga objektif spesifik telah dibentuk.
Meninjau tahap pencapaian dan penguasaan kemahiran proses sains asas dm bersepadu
(i)
di kalangan guru sains sekofah rendah kebangsaan di daerah Sebemg Perai Utara /
Tengahi, Pulau Pinang.
'

(ii)

Mengenal pasti perhubungan di antara pencapaim kemahirm proses sains asas dengan
pencapaian kemahiran proses sains bersepadu di kalangan guxw sains sekolah rendah
kebangsaan di daemh Seberang Perai Utara / Tengh, Pufau Pinang.

fiiif

Mengenal pasti p e r h a a n dalam pencapaian kemaltirm proses saixls asas dan
bersepadu di kalangan guru s i n s sekolah rendah kebangsm di daerah Seberang Perai
Utara / Tengah, Pdau Pinang berdasarkan f&or demopfk y a q krpilih: jantina,
bidang penglshususan, peringkat m u r , bilangan hcursus dalam perkhidmatan sains
ymg pernah diikttti, pengalaman mengajar sains, kefayakan akademik dan jertis
sukatan pelajartm sains yang pemah biikuti oleh gum

X.4
Hipotesis kajian
Wipotesis alternatif berikut adalah dibentuk berdasmkan soalan kajian yang dikemukakm drtlam
pernyataan masalah. Paras signifkan, a = 0.05 ditetagkan.

Pengenalan
Hal : Terdapat korelasi linear yang signifikan di antara peocapaian kernahkin proses sains
asas dengan pencapaim kemahiran proses sains bersepadu di kalangan guru sahs sekolah
rendah kebangsaan di daerah Seberaag Perai Utara / Tengah, Pulau Pinang.
Haz : Terdapat perbezaan yang signifidcan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas di
antma gum sains IeMi dmgan guru sains perempuan.
Ha3 : Terdapat perbezaan yang signifikan daiam pencapaian kemahiran proses sains asas di
antma guru yang berpengkhususan sains dengan g m yang bukan berpengkhususan sains.

Ha, : Terdapat perbezaan yang signifikan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas di
antara guru sains mengikut peringkat umur.
Ha5 : Terdapat perbezaan yang signifbn dalam pencapaian kemahiran proses s i n s asas di
antanr guru sains mengikut bilangan kursus dalam perkhidmetan sains yang pernah
diikuti.

Hh : Terdapat perbezaan yang s i g n i f i b dalam pencapaian kemahiran proses sains asas di
antera guru sains mengikut pengalaman mengajar sains.

Ha7: Terdapat perbeman yang signifikan dalam pencapaian kernahkn proses sains asas di
antara gum sains mengikut kelaydm akademk,
Was : Terdapat perbezaan yang signifikan dalam pencapaian kemahiran proses sains asas di
antara gunt sains mengikut jenis sukatan pelajaran sains yang p m a h diihti.
Has : Terdapat perbezaan yang signifikan datam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
di antara guru sains ieiaki dengan guru sains perempuan,

Ha8o:Terdapat perbeman yaog signifkan Mam pencapaim kernahiran proses sains bersepadu
di antara gum yang berpengkhususan sahs dengan guru yang bukan berpengkhususan
sains.
Hal : Terdapat perbezaan yang sigoifkan d a l m peacapaian kemahiran proses sains bersepadu
di antara gum sahs mengikut peringkat umw.

Haiz: Terdapat perbezaan yang signifikan dalam pencapaim kemahiran proses sains bersepadu
di antara guru sains rnengikut bilangan kursus dalam perkhidmatan sahs yang pemah
dgkuti.

Hao: Terdapat perbeutan yang signifikan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
di antam gu.u sains mengikut pengalaman mengajm sains.
Hau: Terdapat perbezaan ymg signifikan dalam pencapaian kemahiran proses sains bersepadu
di aotara, gum sains mengikut kefayakan &adem&.
Hat5:Terdapat perbezaan yang s i g n i f i n dalam pencapaian kemahiran proses saios bersepadu
di antam guru sains mengikut jenis sdatan pefajaran sains yang pernah diikuti.

7