Ngahuma Urang Baduy.

o

Senin

0 Selasa

0 Rabu

-------2---3----4--~
6



18

OJan

19

20


o

OPeb

21

23

22

Mar OApr

• Me; OJun

NGAHUMA

o SabtuZYXWVUTSRQPONMLKJIHGFEDCBA
o Minggu

9

10
11
14
15
12
13
24
25
26
29
30
27
28

8

17

0 Jumat


Kamis

7

OJul

OSep

OAgs

U R A N 'G

.

OOId

ONov

31


ODes

BADUY
!

" K u .I o h a n - I s k a n d a r

2
"

N Y A C A R JE U N G

d ija d ik e u n

NARAW AS

~,.

h u m a . B ia s a o g e n a ra w a s


d is a r e b u tn a ,k u

D

in a b u la n

K a p itu

n u ru tk e u n

b ia s a n a

n g a d a m a ik e u n

(J u li-A g u s tu s )

k a le n d e r .·

di hum a


kagunaan

B aduy

se ra n g

B a d u y . p ik e u n

k a n u b o g a le u w e u n g . T a p i,

p ra k tis n a

m aha

m e u re u n

n a ra w a s te h m e re ta n d a k a k a lu a rg a lia n a ,

enggeus


n g a h u ru je u n g n g a d u ru k , d ite ru s k e u n

U ra n g

te h

ku

re h n a

lu w u k

le u w e u n g

di

e ta

te m p a t


esakeun,

ngan

'j e u n g

engke gam pang

b e d a je u n g

Puun

ta n d a -ta n d a n a

tia p

B aduy

L u a r le u w ih


m a s ih

nyacar

je u n g

h e u la

n a ra w a s

n g a b e rs ih a n

a ta w a

n y a e ta

nakeun

s a tia p


s a rib u k

u p a c a ra

ngandung

n g a m im itia n

b ia s a n a

b a u -b a u a n ,

h a rti

e ta ,

aya

a ta w a


kunu

bakal

n g a g a ra p .

H a rtin a

le u w e u n g e ta e n g g e u s h e n te u

a ro -

n g u s ir

kusabab

s e n s itif k a n a

ngam beu

s a p e rti b a u p a n g la y . S a lia n ti

k a p e rc a y a a n

U ra n g

p a n g la y

d ia k u

b ia s a n a

p ik e u n

b ia s a

di

Sunda

U ra n g

um um na

u p a c a ra

d is a d ia k e u n

ta

ru p a -ru p a

keneh

je u n g

b a tu

d ig u n a k e u n

p ik e u n

n o la k

B aduy

a ta w a

Je ro

n a ra w a s,

te n g a h -te n g a h

lu w u k

b a k a l d ija d ik e u n

w a k tu n a

u p a c a ra n a ra w a s, g a h a ru

m enyan

d id u ru k , p a n g la y

hum a

ja m p e -ja rn p e

a ta w a

n ita h a n

ku

ka

puhu

a ta w a

ta n e u h ,
anu

s a la h

b ia s a n a
s a p e rti

p a ra n g

tu n g tu n g

boga

bkeun

sa u ra n g

n a ra w a s

m eh

p a ra n g

sa ru p a

p a ra n g

kana

k a lu a rg a

d ig a w e k e u n

d ib a n tu

lia n a .

S a m a la h

ja n d a

a ta w a

ku

ku

d ic e c e -

k a i p a n y e k e la n a n a ,

p ih u m a e u n
anu

h a re n d o n g

a ta w a

d ih a ja

d i le u w e le u w e u n g

d ig a m b lu n g k e u n
(F le m in g ia Iin -

(M e la s to m a

m a la b -

tric u m ), k a n y e re (B rid e lia m o n o ic a ), k a s o

k a lu rg a

(S a c h a ru m

k a lu rg a

r~ u h

anu

m a s ih

k a lu a rg a

gagang

s e u k e u t p ik e u n

gagang

B ia s a n a ru p a -ru p a tu tu w u h a n
.

p ik e u n

a n g g o ta

u p a c a ra

k a p a la

n y a e ta

a n u d is e b u tn a p a k a k a s k u ja n g .

e a ta ),
b ia s a

a rit,

T a p i, la in d e u i je u n g

hum a

k a lib o ro .

la n g s u n g

a y a lia n g a n p ik e u n

(re u m a ), n y a e ta k ita m b a h

ja m p e

u p a c a ra

di B aduy L uar

u ru t

a n a k , je u n g

d is e b u tn a

d ia n te p k e u n

je u n g

ja m p e

U p a c a ra

s p o n ta n e u m ),

(P ip e r

w uhan

a d u n c u m ).

m a n g ru p a

je u n g

ru n g k u n

je u n g

tu tu -

te h b ia s a n a d ic a c a r n e p i k a b e rs ih , h e n te u
m ake

d u lu rn a .
u p a c a ra
keun
w eung

a ta w a

N u ru tk e u n
n a ra w a s

m e n ta
re h n a

le u w e u n g

d ib a n tu

U ra n g

ngandung

id in k a n u

n g a ja m i.

N g a ja m i

b ia s a

d ip ig a w e

h e u la d ia n g g a p m a s ih c u k u p s u b u r p ik e u n

nyacar

b ia s a

d ip ig a w e

ku

B aduy,

m aksud

ngageugeuh
a re k

ku
p ile u -

d ig a ra p

m ilih -m ilih . T a p i, s a n a ja n

ta ta n g k a la n
m i,

bubuhan

tik itu

k a i a n u b o g a m a n fa a t e k o n o -

s a p e rti

kaw ung

d is e s a k e u n

je u n g
h e n te u

B ia s a n a tia p ta n g k a l k a i a n u

d ib a n tu k u ta n a g a a w e w e (ta n a g a b ik a n g )

ja ra m i

b a b a re n g a n

um una

ta h a p a n

ku

ru p a -ru p a

ngahum a

a w e -a w e
g a w e d in a

d i B a d u y , b ia s a

d ig a w e a n k u p a ra a n g g o ta k a lu a rg a b a tih ,
a ra n g

ngagunakeun

husus

d ib a y a r.

ta n a g a

T a p i,

U ta m a n a
kudu

la m u n

d ig a w e a n

b u ru h

s ilih

m a s ih g u y u b d ip ra k te u n

anu

b a n tu

gaw e

k u U ra n g B a d u y .

aya gaw e di hum a
ku

lo b a je le m a ,

anu

s a p e rti

n y a c a r, n u a r, je u n g n g a s e u k p a re . S a lia n ti
e ta ,

di

B aduy

aya

oge

b a b a re n g a n

10"20

b a y a ra n

d is e b u t

anu

keun

ku

k a tu a

m odel

gaw e

je le m a

m eunang

gaw e

re re o n g a n ,

T a p i, d u it u p a h b u ru h n a

b ia s a d ik u m p u l-

k e lo m p o k .

a n g g o ta a n u b o g a k a p e rlu a n

L am un
a re k

aya
m e u li

b a ra n g m a h a l, b ia s a n a b is a m in je u m

d u it

h a s il re re o n g a n .

ta n g k a l
d itu a ra n .
d ih a ja

NUAR

JE U N G

T ia p

k a lu a rg a

NUKUH

d is -

18

aDpad 2011

B aduy

b ia s a n a d ite ru s k e u n

re n g se

nyacar

k u n u a r ta ta n g k a la n

d i lu w u k le u w e u n g a n u ru n g k u n -ru n g k u n a e n g g e u s d ic a c a r b e rs ih s a e n c a n a . N u a r
ta ta n g k a la n

w a k tu n a

K a d a la p a n

(A g u s tu s -S e p te m b e r),

----------------------------------------------------------------------------IUlplDg Huma.

a n a k -a n a k

d ig a w e a n

dew asa. U m um na
tia p

je u n g

ju k u t

k a p a la

lia n

u a k a lia n h u m a a n u ti h e u la b ia s a d is e b u t-

ki seu-

Sakabeh

n g a m im itia n , b ia s a n a u p a c a ra d ib a n tu k u
k e lu a rg a

u ru t

p a n e n h u m a a n u tih e u la . N g a g a ra p n g a d -

a w e w e . K h u s u s n a p ik e u n n g a ja m i, n y a c a r

(d i

p a k a k a s p a ra n g B a d u y J e ro , b ia s a n a p u h u

b a ri

d ik e d a lk e u n ,

k u n ti

k a i, ta p i b ia s a n a

p a ra n g

p o e , h e n te u

ja rn p e n g u s ir o ra y , ja m p e n g u s ir s ilu m a n ,
n g u s ir

n u a r ta ta n g k a la n

dew asa,

husus

bakal

ja rn p e

tih e u la .

k a i la le u tik

o g e re n g se

ung

ru p a -ru p a

anu

la la k i d e w a s a a ta w a d ib a n tu k u a n a k -a n a k

ku

le u w e u n g

k a i p a n y e k e la n a n a .

k o k o lo t a n u d ia n g g a p p in te r ja m p e -ja m p e
n a ra w a s . D in a u p a c a ra

lu b u k

sa b a b a ra h a

b ia s a n a

D in a

d ic a p e k je u n g

kana

p a ra n g n a

d ic a c a r. P a k a k a s

re u m a

hum a.

d ic a c a r

k u ja n g ). T a p i, b ia s a
h e u la

d ib a c a k a n

te m p a t

d ip e la k a n p a re k a d u a k a lin a .

R eum a

ru n g k u n -ru n g k u n

ju ju k u ta n

c a s s u m u n a r). S a k a b e h b a h a n u p a c a ra d is -

d ib u ra k e u n

di

na

R e n g s e u p a c a ra n a ra w a s , d in a p o e h a ri-

le b u k a tu t a re n g , je u n g p a n g la y (Z in g ib e r

s a te ru s n a

m u lih a n

n g a d u a k a lia n

B ia s a n a h e n te u a y a a c a ra n y a c a r ru n g k u n

Pagaw ean

n a ra -

a s a h a n , ru a s a w i d iis i c a i, m e n y a n

di

a ta w a

P ik e u n

la m u n ta n e u h u ru t n g a g a ra p h u m a a n u ti

h a n tu , ib lis je u n g k u n tila n a k .

N yacar R ungkun

bebas deui

g a h a ru d in a b a to k a n u d ie u s i p a ru k u y a n

im p e n

k a lu a rg a

ngahum a

re h n a

lu w u k

b a h a n , d i a n ta ra w a e b a tu b e u n e u r,

k o lo t a n u

a n y a r.

a re k

la la k i. S a k a p e u n g g a w e n y a c a r b ia s a o g e

P ik e u n n g a la k s a n a k e u n
b ia s a n a

anu

B aduy anu

B aduy

d ig a p a r k u k a lu a rg a lia n a .

w as

p ih u m a e u n

tin g g a l n y a c a r ja ra m i, s is a -s is a ja ra m i

p a n g a ru h

enggeus

ngagu-

je u n g

re h n a

le u w e u n g

e ta ,

T a p i,

d i lu w u k

s a s a to a n a n u b is a n g a b a h a y a k e u n , s a p e rti

T a ra w a s o g e n g a n d u n g h a rti n y ie u n ta n d a
lu w u k

anu

m a n fa a t

se sa -se sa

ti

d id u ru k n a .

a n u a re k n g a h u m a

la n g ir, k a la , o ra y a n u p e u ra h a n ,

n a ra -

gaw e.

aya

S a lia n

b e u ti p a n g la y
bau,

s a s a to a n

nyacar

je u n g

n a ra w a s.

m ana

B aduy L uar

sakabehna

d ia y a k e u n

K ecap

u p a c a ra

h a rita ,

le u w e u n g . T a p i, s a e n c a n

b ia s a n a
w as.

K a p itu

di

je u n g

Je ro

k a tin g la e u n ,

B a d u y Je ro

b u la n

S a m a la h

B aduy

n y a c a r. D in a w a k tu

k a lu a rg a
d in a

k a lu a rg a

a ta w a

ru n g k u n a ta w a ju k u t b ia s a ria d ia n te p k e u n

e n g g e u s a y a n u n g a k u , k a c iri e n g g e u s a y a

m a s ih k e n e h n g a h u ru .

d ib o b o k o r

. k a p o e k u p a n a s p a n o n p o e , s u p a y a g a rin g

m e la k p a re a ta w a n g a s e u k . T a p i, d i h u m a

hum a

saukur

n g a n s a u k u r d ic a c a r s a k u rilin e u n ta n g k a l
k a im a . S e" s a - s e s a n u a r r u r u rp a t u t u w u h a n

b ia s a n a

d in a b u la n
D in a

Mangle No. 2321

w a k tu

e ta ,

m ig a w e a n

h u m a " se ra n g
n g o re d

kadu

m ah , eukeur
k a lin a ,

s a tu ta s

u p a c a ra .

. K a p a la .' k a lu a r g a

m enyan

a ta W il" g llh a n i:.d in a

n g a d u r u k ,.'
p a ru k u y a n

S in g k ir k e u n

r e n g s e n g a s e u k je u n g n g o r e d n g a r a r n b a s .

b a to k . T e r u s \:{ la n ~ h n a n g a g a y e m p c in g la y

P a lia s is ta n

T a p i,

je u n g d ic id u h k e u n k a n a

ta n e u h . S a lia n ti

P a lia s is ta n

n g a d u r u k s e s a - s e s a n y a c a r je u n g n u a r , a n u

e ta ,

d ik e d a lk e u n

P a lia s is ta n

d itu lu y k e u n k u n g a s e u k p a r e .

n g a la k s a n e u k a n . u p a c a r a ,

hum a

'p u u n

m a s ih

T ilu p o e s a e n c a n a

ngagaw ean

a c a r a 'n u a r

b ia s a n a

r u p a - r u p a ja m p e

n y a e ta

ku

k a p a la
D in a p a n u tb p

k e lu a r g a a n u a r e k n g a h u m a , B ia s a n a a y a
m a s y a r a k a t B a d u y , s a p e r ti ja m p e tu tu la k

ja r n p e n u k u h a n u ; d is e b u t w a r o g e d ik u b u r

je u n g p o e a c a r a n a n a r a w a s . P o n k itu d e u i

c a k r a , tu la k p a n g iw a n g , tu la k s a n g a n ja y a ,

d in a ' je r o ta n e u h l

te m p a t

tu la k

n u r u tk e u n

bangapah,

tu la k

sungsung,

di

s ir n b u l- s im b u l

d ip ilih p ik e u n a c a r a n u k u h b ia s a n a s a r u a
nukuh

n g a h u ru

u p a c a ra n u k u h , ru a s

ru p a -ru p a

u p a c a ra

p ik e u n

a w i a n u d iu k ir m a n g r u p a

d ia y a k e u n h e u la u p a c a r a n u k u h . P o e a n u

n g a la k s a n a k e u n

ja m p e

n u h a r a d e n g k i k a a w a k in g

"

tu la k

o g e s a r u a d i te m p a t u p a c a r a n a r a w a s , T ia p

b a ta r a , je u n g tu la k p a p a d o n o p a t. S a k a b e h

k a lu a r g a B a d u y d in a n a n g tu k e u n

ja m p e - ja m p e

poe anu

d ia n g g a p 'h a d e ja s a ', 'p o e a lu s ' a ta w a 'p o e
anu

n g u n tu n g k e u n '

p ik e u n

nukuh

itu n g - itu n g a n

a d a t. N u r u tk e u n

keun

n g itu n g n a

b ia s a

u p a c a ra

r a w a s a ta w a

na-

ngagunakeun

b ia s a

a d a t, p i-

ngagunakeun

p a to k a n tin a 'n a p tu n g a r a n /n a p tu

te m p a t'

je u n g 'n a p tu p o e ', C o n to n a , la m u n k a lu a r -

e ta a y a la m b a n g n a g a m b a r -

b ia s a

d ik e d a lk e u n

ja r n p e - ja m p e
d in a

anu

n g a r n im itia n

u p a c a r a , b ia s a n a d is e b u t ja m p e

ngabuka

a ta w a d is e b u t A lla h H u m a D u 'a P a n e d a ,

suci

d ija g a

k a g ia ta n

p is a n

ja lm a ,

tin a

k o k o to r

s a p e r ti

s a g a la

k a k iih a n .

C euk

U ra n g B a d u y m a h u p a c a ra

n a r a w a s a ta w a n u k u h te h u ta m a n a p ik e u n

kabul

T u lu y ,

K a b u l p e r m e n ta a n

d iitu n g n a p tu p o e p ik e u n u p a c a r a n a r a w a s
je u n g

m e n ta w id i b is i k u r a n g n y a ta te m p a t a ta w a

.

a w a k in g

le u w e u n g

,

a re k

d ic ic in g a n je u n g

h e n te u

a w a k in g

k a h a ja k a k o to r a n ' k u ja lm a . S a lia n ti e ta

K a b u l p e r m e n ta a n

a w a k in g

ngagunakeun

K a b u l p e r m e n ta a n

a w a k in g

n g u s ir s a g a la s a s a to a n b a h a y a , s a p e r ti la n -

p a n g la y

g ir , k a la , o r a y je u n g

n a p tu R e b o = 7 . N a p tu te m p a t d ita m b a h k e d ib a g i 3 , h a s iln a 7 , p a s h e n te u a y a n y e s a ,

kudu

m a e u n . K u k itu n a ; la h a n p ih u m a e u n k u d u

a n u d ik e d a lk e u n a n a s a p e r ti k ie u : GFEDCBA o m o m o n g a n

ju m la h

u n je u n g n a p tu p o e , ju m la h n a 2 1 . A n g k a 2 1

le u w e u n g , r e h n a

n g a ja g a k a s u c ia n lu w u k le u w e u n g p ih u -

P e r m e n ta a n

d ip ilih p o e R e b o ,

ngageugeuh

S a b a lik n a ti p ih a k a n u n g a h a r u m a

k a = 2 ; d u ( d a ) = 3 ; h e u ( h a ) = 4 ; la n g O a ) = 5 ,

n u k u h , c o n to n a

id in k a n u

r u a s a w in a k ir a - k ir a 2 0 c m , a n u b ia s a d is e -

K a s a k in g A lla h

2 + :lt4 + 5 = 1 5 .·

nga-

le n g k e p a n u p a c a r a n a r a w a s , n y a e ta m e n ta

b u t w a r o g e . D ia n ta r a

N e d a -n e d a

to ta ln a

nukuh

p ik e u n

le u w e u n g n a a r e k d ib u k a d ija d ik e u n h u m a .

n a p tu

d iitu n g , n y a e ta

u ta m a

B aduy

.g a m b a r a n u d ilu k is d in a r u a s a w i. P a n ja n g

g a B a d u y a r e k n g a h u m a d i K a d u h e u la n g ,
n g a r a n /te m p a tn a

T u ju a n

U ra n g

D itu lu y k e u n

k u ja m p e

s a te r u s n a

nyae-

p e n tin g

p ik e u n

s a ja b a n a ,

kusabab

b e u ti p a n g la y n g a lu a r k e u n a r o m a b a u .
N u a r ta ta n g k a la n

ta :

k a i d i le u w e u n g

p ih u m a e u n b ia s a n a a n u r u n g k u n - r u n g k u -

P o e R e b o d ia n g g a p p o e a lu s a ta w a h a d e
nukuh
di
b e a k d ib a -

A lla h h u m a d u a p a n e d a

n a e n g g e u s d ic a c a r s a e n c a n a . N u a r ta ta n g -

D ir a h m a t s a k in g A lla h

k a la n

g i 3 . S a b a lik n a , la m u n ju m la h n a p tu te m -

K a G u s ti k a ,R .o m aS u c i

N yacar

p a t je u n g n a p tu p o e , h e n te u b e a k d ib a g i 3

K a A lla h n u k a w a s a

b ia s a n a te b a n g h a b is te p i k a b e r s ih . T a p i,

d ia n g g a p n a

K a m i dek: n eu n d eu n

p ik e u n
n a ra w a s
a ta w a
K a d u h e u la n g k u s a b a b a n g k a

poe

m a sy a ra k a t
re h n a

naas.

21

S a lia n

ti e ta

di

B a d u y o g e a y a k a p e rc a y a a n

s a s a to a n

anu

d ia n g g a p

ngaba-

P ohaci Sanghyang

nuar
A sri

kai beda

je u n g

nyacar

ru n g k u q -ru n g k u n

ta ta n g k a la n

kai

d ip ilih k a c id a a ti-

a tin a p is a n . M a r g a la n ta r a n a
abeh

K a m a n ju r a n

ta ta n g k a la n a n u H e n te u b o g a n ila i e k o n o -

n e te p n a b is a r o b a h . C o n to n a , d in a s a ta n g -

K a tu t k a ta u n

m i a n u k u d u d itu a r . T a p i, ta ta n g k a la n k a i

g a l b ia s a s a to a n u n g a b a h a y a k

K a lin d e u k a n S r i

a n u b o g a n ila i e k o n o m i, s a p e r ti k a d u , p e u -

H u r ip d i b u m i p e r tiw i.

te u y .je n g k o l, b u a h , k a w e n i, k a w u n g ,je u n g

d i le u w e u n g

d in a

unggal poe
ayana di

k u lo n ; d u a s a ta n g g a l a y a d i k id u l, tilu ta n g g a l a y a d i w e ta n , o p a t s a ta n g g a l a y a d i
k a le r , je u n g lim a s a ta n g g a l a y a d i lu h u r .
K u k itu n a , la m u n

n a ra w a s

a ta w a n u k u h je u n g
s a ta n g g a l,

p ik e u n

je u n g

d itu a r ,

h e n te u s a k -

M e n ta a y a k a ju ju r a n

hayakeun

ta n g k a l

ru n g k u n .

p ih u m a e u n

ngan

saukur

s a ja b a n a n g a n s a u k u r d itu tu h a n w u n g k u l
N u r u tk e u n

a d a t B a d u y , ja r n p e

tu tu la k

d a h a n -d a h a n a

supaya

u la h

n g a h ie u m a n

nyacar

n y a e ta ja m p e h u s u s p ik e u n n y in g k a h k e u n

e n g k e n a k a n a p a re h u m a . P a g a w e a n n u a r

n u a r d in a p o e R e b o

g a n g g u a n s e ta n ( ju r ig ) . S a lia n ti e ta , n g a -

ta ta n g k a la n

gunakeun

s a u k u r s a b a b a r a h a p o e , h e n te u jig a n y a c a r

n y in g k a h a n

s a s a to a n

b e u ti

p a n g la y

je u n g

ja m p e

b ia s a

d ig a w e a n

ngan

b a h a y a , n g a g a w e r a n a n a k u d u d im im itia n

k a p a lia s a n tu ju a n u ta m a n a

ti b e u la h w e ta n n u ju k a b e u la h b a r a t.

d u n g a n s u p a y a a n u . n g a g a r a p h u m a b is a

s a k a b e h ta n g k a l k a i d itu a r , je u n g lo lo b a n a

s a la m e t.

n g a n s a u k u r n u tu h a n w u n g k u l.

A y a r u p a - r u p a b a h a n a n u b ia s a d ig u n a k a e u n p ik e u n n u k u h , s a p e ti tu tu w u h a n

C o n to

ja m p e

p ik e u n p a lin -

kai

tu tu la k

r a n e ( S e la g in e lla w illd e n o w ii) , s u la n g k a r
N qadanqdeunq

ja v o n ic a ) , k a p a s ( G o s s ip iu m b a r b a d e n s e ) ,

N gacacang

(C u rc u m a

( Z in g ib e r

d o m e s tic a ) ,

c a ssu m u n a r),

p a n g la y

daun

kaw ung

h e n te u
K a g ia ta n

n u a r b ia s a n a d ig a w e a n k u la la k i d e w a s a ,
k a p a la k a lu a r g a d ib a n tu k u a n g g o ta k a lu -

( L e e a in d ic a ) , a r e u y g e u r e u n g ( S te p h a n ia
k u n ir

je u n g

k a p a lia s a n U r a n g B a d u y , s a p e r ti k ie u :

r a d a k e b e l ja s a . M a r g a la n ta r a n a

. Hah,

d i a /a m k e u e u n g

d i a la m m o k a h a

a rg a

lia n a ,

u ta m a n a

a n a k -a n a k

la la k i

a ta w a d ib a n tu o g e k u p a m a jik a n a n a

m o k a h a a w a h in g

H a h , m o k a h a a u x ih in q

. ( A r e n g a p in n a ta ) , c a p e u ( B lu m e a b a ls a m if e r a ) , ila t m in tu l ( S c I e r ia p u r p u r a s c e n s ) ,
je u n g

tr u m b e u s i

( P h y lla n th u s

W a k tu n g a m im itia n
abeh

bahan

Mangle

n ir u r i) .·

u p a c a ra n u k u h , sa k -

d ik u m p u lk e u n

di

te m p a t

S is in g k a h p a lia s
S is in g k a h p a lia s 'te te p a n je b r a y
. S u m in q k ir
. S u m in g k a h

kananq

ka nabi

k a n in q k a A lla h

Iskandar

*)Johan
pw;ralungtik
ekologi Unpad

d o s e n je u n q

No.' 2321

19

~I